Magazyn60_7-2019 by doz60plus

DLA MŁODYCH DUCHEM

nr 7–8 (58–59) | lato 2019

249 zł (w tym 8% VAT)

Lato pełne

OSTEOPOROZA

ochroń skórę przed promieniami UV poznaj rady na upały pojedź z wnukami na wakacje

JAGODY na talerzu

SŁOŃCA

Anna Korcz

DOWIEDZ SIĘ, JAK DBAĆ O MOCNE KOŚCI

PRZETESTUJ PRZEPISY NA NAJZDROWSZE OWOCE

ZDRADZA TAJNIKI ZGRABNEJ FIGURY

Triki

NA CIENIE POD OCZAMI

Dobre TRA IENIE SPRAWDŹ, CO JEŚĆ BY CZUĆ SIĘ LEKKO I ZDROWO

Miło nam poinformować, że Magazyn 60+ zdobył SREBRO w konkursie Power of Content Marketing, w kategorii Zdrowie za efektywne wykorzystanie potencjału dotarcia do odbiorców. Nagrodę tę dedykujemy wszystkim naszym Czytelnikom!

ipcowe promienie słońca oznaczają, że zaczęły się wakacje – najprzyjemniejszy czas w roku. Idealny na relaks, cieszenie się pogodą i podróżami.

DLA MŁODYCH DUCHEM

Dystrybucja: Magdalena Ruszkowska tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu Projekt, redakcja, wykonanie: 360 Content Team – Time SA ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa tel. 22 590 54 75, faks 22 590 54 44 magazyn60plus@grupazpr.pl www.grupazpr.pl www.360contentteam.pl Redaktor Naczelna: Izabela Raduszewska Redaktor Prowadząca: Ewa Dembowska Zespół redakcyjny: Beata Ciepłowska-Kowalczyk, Marlena Felisiak, Magdalena Grzeszczuk-Rełko, Aneta Magnuszewska, Magdalena Mojduszka, Aleksandra Nowakowska, Małgorzata Żebrowska Korekta: Jolanta Kucharska Opieka graficzna: Monika Smorczewska Projekt okładki: Joanna Wójcicka Zdjęcie na okładce: TVN/Adam Pluciński Zdjęcia w magazynie: Shutterstock (chyba że zaznaczono inaczej) Reklama: tel. 22 590 53 56 zapytania_custom@grupazpr.pl Druk: Drukarnia Prasowa S.A. al. Piłsudskiego 82, 92-202 Łódź Prawo do błędów w druku zastrzeżone. BĄDŹ EKOLOGICZNY. Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.

Upalne lato, zwłaszcza dla nas – seniorów – ma zarówno plusy, jak i minusy. Jeśli jednak odpowiednio się do niego przygotujemy, te pierwsze przeważą. Podpowiadamy sprytne sposoby, jak przetrwać wysokie temperatury, oraz przedstawiamy rady dermatologa na skuteczną ochronę skóry przed słońcem. Lato, jak żadna inna pora roku, przynosi nam obfitość owoców i warzyw. Naukowcy udowodnili, że z owoców najzdrowsze, bo nabogatsze w fitoskładniki, są te jagodowe. Nie żałujmy sobie zatem nie tylko leśnych czarnych jagód, ale i truskawek, aronii czy borówek. Inspirujemy ciekawymi przepisami na zdrowe koktajle i sałatki z ich udziałem. Obalamy mit, że dieta pełna nabiału jest najlepszym

remedium na osteoporozę. Okazuje się, że doskonałym

źródłem wapnia są także wa-

rzywa. Jakie? Przeczytajcie w artykule o tej chorobie.

Żeby kłopoty z trawieniem nie zepsuły nam letniego wyjazdu, w temacie miesiąca doradzamy, jak usprawnić pracę układu pokarmowego. Zarówno na prawidłowe funkcjonowanie jelit, jak i na mocne kości lekar-

stwem jest ruch. Poznajcie korzyści z liczenia 10 tysięcy kroków. Wolicie aktywność w towarzystwie? Proponujemy wyjechać na wakacje z wnukami. Nad morze, w góry, na wieś czy nad jeziora? Radzimy, jak zorganizować taką wyprawę.

Na łamach naszego magazynu zdradzamy też tajniki dbania o urodę.

Piszemy o trikach na cienie i worki pod oczami. A aktorka Anna Korcz opowiada nam, co robi, że od lat cieszy się tak zgrabną figurą. Zapraszam serdecznie do lektury

FOTO: ARCHIWUM DOZ

Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. ul. Kinga C. Gillette 11, 94-406 Łódź tel. 42 200 75 87

Ewa Dembowska Redaktor Prowadząca

MAGAZYN 60+

spis treści DLA MŁODYCH DUCHEM

nr 7–8 (58–59) | lato 2019

12 | PIĘĆDZIESIĄT

RAZY DZIENNIE

Wywiad z dermatologiem o ochronie skóry przed słońcem

JAK 16 |

USTRZEC SIĘ PRZED OSTEOPOROZĄ?

Przyczyny i objawy choroby oraz dieta jako remedium

Na jagody

temat numeru

PO ZDROWIE

NA DOBRE TRAWIENIE

Sposoby na bezproblemowe funcjonowanie układu pokarmowego

dbam o zdrowie 10 | UFF, JAK GORĄCO! Co zrobić, żeby skwar był nam niestraszny

NA 22 |

JAGODY PO ZDROWIE

Fitoskładniki w jagodach, truskawkach czy borówkach zapewniają witalność i młodość

NOWINKI MEDYCZNE 26 | Odkrycia naukowe i nowe badania ze świata zdrowia CZYM 28 |

JEST BÓL I DLACZEGO GO ODCZUWAMY?

Jak odróżnić ból ostry od przewlekłego?

wieści z apteki

LISTY DO REDAKCJI

DROGA REDAKCJO

obrze, że w swoich

dlaczego – są pomijane i nie ma

artykułach zdecydowali-

skąd czerpać potrzebnej wiedzy.

ście się poruszać tematy

Można, oczywiście, udać się do

związane z seksem.

seksuologa, ale lekarzy tej specjal-

Przecież nigdzie nie zostało

ności jest u nas mało, a poza tym

powiedziane, że dla ludzi po

ludzie często wstydzą się do nich

60. roku życia to już przeszłość.

chodzić. Czekam na dalsze teksty.

Wcale tak nie musi być. Niestety, u nas te sprawy – nie wiadomo

MAGAZYN 60+

JANUSZ Z PIONEK

30 | PORADY ZZA LADY Nowe produkty i ważne informacje dla pacjentów

PYTANIA 32 |

DO FARMACEUTKI

Nasza Ekspertka odpowiada na pytania Czytelników

spis treści

Wysokie temperatury podczas podróży czy w mieście potrafią dokuczyć. Jak sobie z nimi poradzić? czas na sport 34 | MAGIA 10 TYSIĘCY

KROKÓW

Marsz po zdrowie, wytrzymałość i figurę

drogeria W CIENIU WORKÓW

36 |

47 | ZAPRASZAMY DO GRY Ciekawe pomysły na odpoczynek w plenerze

Joanna Naczyńska

POCZYTAJ

Dobre filmy, płyty i książki 50 | KRZYŻÓWKA Łamigłówka miesiąca

Podejmuje tematykę zdrowego stylu życia, a także zdrowia małych dzieci. Zainteresowana recepturą apteczną.

Ernest Niewiadomski

38 | JESTEM

JUŻ PRZECIEŻ PANIĄ PO PIĘĆDZIESIĄTCE

MGR FARMACJI

Rozmowa z Anną Korcz

Specjalista farmacji klinicznej, zainteresowany zagadnieniami z zakresu medycyny i opieki farmaceutycznej.

cafesenior 42 | URLOP W DOMU Odpoczynek bez nudy

Drodzy Czytelnicy, poznajcie Ekspertów DOZ.pl, których misją jest dostarczanie Wam rzetelnych rad. Na łamach Magazynu 60+ znajdziecie ich wskazówki na temat zdrowego trybu życia oraz najczęstszych problemów zdrowotnych. Program Ekspertów DOZ.pl ma stworzyć Pacjentom szerokie możliwości kontaktu z farmaceutą i zapewnić dostęp do wiarygodnego źródła wiedzy o zdrowiu. Czaty na Facebooku, wideo ze wskazówkami, poradniki na portalu DOZ.pl – wszędzie tam będzie można uzyskać wsparcie Ekspertów DOZ.pl.

MGR FARMACJI

złote lata

44 | WAKACJE Z WNUKAMI Pomysły na wyjazdy nad morze, jeziora i w góry

z myślą o zdrowiu Pacjenta

OBEJRZYJ, POSŁUCHAJ, 48 |

Zadbaj o skórę pod oczami

w wolnej chwili

Eksperci DOZ.pl

Na Państwa listy czekamy pod adresem redakcji lub: magazyn60plus@grupazpr.pl. Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów. Regulamin nagradzania dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy.

Krzysztof Słomiak MGR FARMACJI

Autor artykułów o zdrowiu i farmacji, głównie chorobach neurodegeneracyjnych, cywilizacyjnych, oraz nowych technologiach.

MAGAZYN 60+

temat numeru

zdęcia, zgaga, zaparcia, ból brzucha lub biegunka to powszechne kłopoty trawienne. Zmaga się z nimi wiele osób, głównie tych, które jedzą nieregularnie, zbyt dużo lub lubią potrawy ciężkostrawne, tłuste i pikantne.

MAGAZYN 60+

temat numeru

Na dobre TRAWIENIE konsultacja: Grzegorz Bornstern, internista

Z upływem lat przewód pokarmowy, jak wszystkie inne narządy, starzeje się i gorzej funkcjonuje. Zaczyna mu np. brakować niektórych enzymów, które ułatwiają trawienie chociażby mleka i jego przetworów. Również braki w uzębieniu sprawiają, że układ pokarmowy nie działa prawidłowo. Gdy nie możemy dokładnie rozdrobnić jedzenia, połknięte duże kawałki trafiają do żołądka, gdzie nie są dobrze trawione. Następstwem tego może być uczucie przepełnienia, wzdęcia czy odbijanie się. Jednak większość kłopotów z trawieniem wynika po prostu z nieprawidłowej diety, nieregularnych posiłków, jedzenia tuż przed snem lub regularnego przejadania się.

kiedy boli żołądek i dokucza zgaga – pomaga napar z szałwi i imbir Przyczyną bólu brzucha i zgagi może być wydzielanie zbyt dużej ilości kwasu żołądkowego lub opóźnione opróżnianie żołądka ze strawionego jedzenia. Ból żołądka i zgaga najczęściej pojawiają się po zbyt obfitym posiłku czy po nadużyciu alkoholu. Poprzedzają je odczucia nieprzyjemnego ucisku i przepełnienia w okolicy żołądka. Z czasem narasta ból, któremu może towarzyszyć też odbijanie się i zgaga. Podobne dolegliwości występują przy uszkodzeniu lub zapaleniu śluzówki żołądka i dwunastnicy oraz przy wrzodach. Przyczyną może też być cofanie się treści żołądkowej do przełyku, czyli refluks. W takiej sytuacji ulgę przynoszą leki zobojętniające nadmiar kwasu solnego w soku żołądko

wym lub leki hamujące jego wydzielanie. Warto pamiętać, żeby ich nie nadużywać. Jeżeli są skuteczne, można je przyjmować do 6 tygodni. Gdy nie pomogą, trzeba szukać specjalistycznej pomocy i rozpocząć leczenie schorzenia, które wywołuje dolegliwości. Na ból brzucha i wzdęcia pomagają też następujące zioła: kminek, koper włoski, mięta, szałwia oraz anyż. Uczucie pełności w brzuchu łagodzi dziurawiec, a trawienie ułatwiają majeranek, cząber, imbir i liść laurowy. Zioła te, dodawane do potraw, sprawiają, że są lżejsze do trawienia.

Wirusy lub Bakterie w jelitach? Dobrze nawadniaj organizm O biegunce można mówić, gdy oddajemy płynny stolec częściej niż 3 razy na dobę. Wśród jej przyczyn wymienia się infekcję wirusową jelit, która po zastosowaniu lekkostrawnej diety ustępuje po 2-3 dniach. Zdarzają się też REKLAMA

tekst: Beata Radomska

Dbam o aktywne trawienie To herbatka ziołowa w torebkach do zaparzania. Zawarte w produkcie: mięta, anyż koper włoski, kminek zwyczajny i lukrecja wspomagają proces trawienia. 10 saszetek

MAGAZYN 60+

temat numeru

Zdaniem eksperta

GRZEGORZ BORSTERN,

specjalista chorób wewnętrznych

Wiele starszych osób ma problemy trawienne po wypiciu mleka lub zjedzeniu jego przetworów. Wynika to z tego, że w organizmie brakuje enzymu ułatwiającego trawienie cukru mlecznego, czyli laktozy. Można to zmienić, przyjmując enzym w tabletkach lub zastąpić w diecie mleko kefirami i jogurtami, które w tym przypadku są korzystniejsze dla organizmu. Warto dodać, że niestrawności sprzyja także stres oraz inne problemy natury psychicznej. Dlatego, gdy się pojawią, należy powiedzieć o tym lekarzowi, aby mógł odpowiednio zareagować. Kolejną istotną rzeczą są leki, które przyjmuje się z powodu schorzeń przewlekłych. Jeżeli po ich zażyciu nasilają się problemy z trawieniem, warto zapytać lekarza, czy mają one wpływ na jakość trawienia. Poza tym niekorzystnie na układ pokarmowy wpływają też niesteroidowe leki przeciwzapalne, jak kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, diklofenak, naproksen. Najlepiej stosować je po uzgodnieniu z lekarzem dawki i czasu kuracji.

MAGAZYN 60+

biegunki wywołane infekcją bakteryjną. Schorzenie ma wówczas cięższy przebieg i towarzyszy mu gorączka. Najważniejsze przy biegunce są: dieta, nawadnianie organizmu (trzeba pić jak najwięcej) i zażywanie leków osłaniających śluzówkę przewodu pokarmowego. Doustne preparaty przeciwbiegunkowe hamują ruchy jelit, czyli wydłużają czas przechodzenia treści pokarmowej przez jelita. Nie leczą dolegliwości, ale łagodzą objawy. Przy biegunce bakteryjnej należy przyjmować leki przeciwbakteryjne, które przepisuje lekarz. Na biegunkę pomaga gotowana marchew oraz pieczone jabłka. Z ziół można polecić: korę dębu, liść orzecha włoskiego, rdest ptasi, borówkę czernicę, liść babki lancetowatej i kasztanowiec.

na doleglwości wątroby – działają leki rozkurczowe Kłopoty z wątrobą mogą mieć związek z niedostatecznym wydzielaniem żółci, co objawia się bólem brzucha, zgagą, odbijaniem się, wzdęciami, zaburzeniami w oddawaniu stolca i zmianą jego konsystencji. Powodem problemów mogą być też zaburzenia pracy dróg żółciowych lub pęcherzyka żółciowego z powodu kamicy. Przy takich dolegliwościach zaleca się leki osłaniające komórki wątroby i ułatwiające ich regenerację, leki pobudzające wydzielanie żółci (żółciotwórcze) oraz ułatwiające uwalnianie już wytworzonej żółci z pęcherzyka żółciowego (żółciopędne). Pomocne są też leki rozkurczowe i przeciwbólowe stosowane przy bólu brzucha. Ziołami, które

temat numeru

Niestrawność można zwalczać octem jabłkowym, bo zawarte w nim pektyny regulują florę bakteryjną jelit i neutralizują substancje toksyczne. Ocet można kupić lub przygotować samemu według prostego przepisu – obierki z jabłek wrzucić do dużego słoja i zalać osłodzoną wodą (na szklankę wody pół łyżki cukru), przykryć gazą. Po trzech tygodniach ocet przecedzić przez lejek z kawałkiem waty. Gdy pojawi się niestrawność, należy pić łyżeczkę octu na pół szklanki przegotowanej wody dwa razy dziennie.

poleca się w kuracjach wątrobowych, są: ostropest plamisty, karczoch, mniszek lekarski, pokrzywa zwyczajna, perz, nagietek i koper włoski.

remedium na Wzdęty brzuch? nie jedz kapusty i nie pij napojów gazowanych Wzdęcia są następstwem procesów fermentacyjnych zachodzących w przewodzie pokarmowym i związanych z wytwarzaniem gazów. Ich powodem najczęściej są: wzdymające jedzenie, napoje gazowane, powietrze połknięte podczas szybkiego jedzenia lub zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego. Do wzdęć można też mieć po prostu skłonności. Wówczas warto w codziennym jadłospisie ograniczyć cebulę, rośliny strączkowe, kapustne oraz napoje gazowane. Organizm można wspomagać, pijąc herbatki z kminku, rumianku i kopru włoskiego. Leki zapobiegające wzdęciom to związki, które rozbijają duże bańki gazu znajdujące się w jelitach na małe pęcherzyki, którym łatwiej wydostać się z przewodu pokarmowego. Jeśli tylko jest to możliwe, gazów nie należy powstrzymywać. Jeżeli wzdęcia towarzyszą nam często lub pojawiają się po każdym posiłku, konieczna jest wizyta u lekarza i wykonanie specjalistycznych badań. A to dlatego, że przewlekłe wzdęcia mogą być objawem braku enzymu laktozy, niedoboru enzymów trzustkowych, zespołu jelita drażliwego, nadmiaru bakterii, nietolerancji glutenu lub nadmiaru białka w diecie. Schorzenia te wymagają leczenia i stosowania określonej diety.

Jeżeli do wypróżnienia dochodzi rzadziej niż trzy razy w tygodniu, cierpimy na zaparcia. Mogą się one pojawiać okazjonalnie, np. podczas podróży czy zmianie diety. Ale ich najczęstszą przyczyną jest dieta uboga w błonnik, niedostateczne nawadnianie organizmu, siedzący tryb życia, a także przyjmowanie (stałe lub okresowe) leków przeciwbólowych, przeciwdepresyjnych oraz preparatów glinu zalecanych przy wrzodach żołądka. Kolejnym powodem może być częste powstrzymywanie się od wypróżnień oraz długotrwałe zażywanie leków przeczyszczających, co prowadzi do „rozleniwienia” jelit. Gdy zmiana diety i aktywność fizyczna nie zlikwidują zaparć, można sięgnąć po środki ułatwiające wypróżnianie. Zawsze zaczynamy od najłagodniejszych leków. Leki przeczyszczające należy stosować zgodnie z zaleceniem producenta. Ich nadużywanie prowadzi do zaburzeń wodno-elektrolitowych, osłabienia pracy jelit i uzależnienia. W pierwszej kolejności stosujemy środki pęczniejące, które zwiększają objętość mas kałowych w jelicie. Są to np. preparaty zawierające błonnik, otręby, pektyny itp. Kuracja powinna być uzupełniona nawadnianiem organizmu (minimum 2 litry płynu dziennie). Kolejna grupa to środki zmiękczające masy kałowe. Należą do niej np. czopki glicerynowe. Najsilniej działają środki pobudzające pracę jelita grubego, ponieważ stymulują znajdujące się tam zwoje nerwowe. Preparaty te zawierają senes, kruszynę lub bisakodyl, czyli organiczny związek chemiczny wzmagający wydzielanie śluzu w jelicie grubym.

REKLAMA

Pomocny ocet jabŁkowy

skuteczne sposoby na leniwe jelita? Dieta pełna błonnika

len mIeLony ZŁoCiSty

Zmielone nasiona lnu umożliwiają lepsze uwalnianie składników odżywczych. Charakteryzuje je wysoka zawartość błonnika, ułatwiają kontrolowanie masy ciała oraz wpływają korzystnie na trawienie i funkcjonowanie jelit. Len mielony można dodawać do zup, sosów, płatków śniadaniowych lub jogurtów. 250 g

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie

Uff,

jak gorąco! tekst: Dorota Wawer

C 10

iepłe dni są przyjemne, ale co za dużo, to niezdrowo. Jak chronić się przed skutkami upałów?

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie

Staraj się nie wychodzić na zewnątrz w największy skwar. Między godz. 11.00 a 16.00 zostań w domu. Wtedy słońce operuje najmocniej. W gorące dni najlepiej spacerować wcześnie rano i wieczorem.

Zamknij i zasłoń okna w mieszkaniu. To pozwoli obniżyć temperaturę nawet o kilka stopni. W czasie upałów sprawdzają się blokujące światło przeciwsłoneczne rolety i ciemne zasłony. Najlepiej odsłonić je i otworzyć okna dopiero późnym popołudniem, gdy zrobi się chłodniej.

Jeśli musisz wyjść, idź ocienioną stroną ulicy. Włóż jasne, lekkie i pozwalające skórze oddychać ubranie (np. zwiewną sukienkę lub cienkie, szerokie spodnie i luźną tunikę) oraz kapelusz z szerokim rondem. Gdy tylko to możliwe, chroń się w cieniu.

Zrezygnuj z plażowania. Jeśli jesteś na wakacjach nad morzem czy jeziorem i szkoda Ci dnia, koniecznie weź na plażę parasol przeciwsłoneczny i skryj się w jego cieniu.

Pij co najmniej 2 litry płynów dziennie. To zapobiegnie odwodnieniu organizmu. Najlepiej pić wodę mineralną o niskiej zawartości sodu lub rozcieńczone soki (zawierają cenne minerały), zwłaszcza pomidorowy, który uzupełnia niedobór potasu.

Odpoczywaj z uniesionymi nogami. Kilka razy dziennie połóż się na 10–15 minut, tak by nogi były nieco wyżej niż serce. Taka pozycja poprawia krążenie krwi i zapobiega puchnięciu stóp oraz okolic kostek.

Często bierz chłodny prysznic. To pomoże schłodzić organizm. Miłą i szybką ochłodę zapewni też spryskanie twarzy i dekoltu wodą termalną w sprayu albo perfumowaną mgiełką.

Chusta czy drzemka? A jak z upałami radzą sobie mieszkańcy egzotycznych krajów, w których temperatura przekracza 40 stopni Celsjusza? Egipcjanie uważają, że na upał najlepsza jest duża przewiewna chusta, którą wiążą na głowie, ale opadająca też na kark i ramiona. Podobno sprawdza się lepiej niż kapelusz. W Tajlandii dla ochłody pije się ziołową herbatkę. Zalewa się litrem wrzątku po 10 g świeżego imbiru, trawy cytrynowej oraz cynamonu. Po ostudzeniu dodaje się do smaku miodu. W Beninie podczas największych upałów w ciągu dnia życie zamiera, ponieważ większość mieszkańców ucina sobie przynajmniej 2-godzinną drzemkę. Ekwadorskim niezawodnym sposobem na upał jest świeży sok z kokosa, który gasi pragnienie, zapewnia sporą dawkę witamin i mikroelementów. Podobnie działa sałatka ze schłodzonego arbuza.

Zadbaj o lekkostrawną dietę. Jedz dużo warzyw i owoców. Są one bogate w potrzebne organizmowi witaminy i minerały. Nie zapomnij też o produktach bogatych w białko (chude mięso, ryby, produkty mleczne). Jego niedobór może być przyczyną obrzęku nóg.

REKLAMA

Unikaj alkoholu i napojów z kofeiną. Działają moczopędne i dodatkowo odwadniają organizm. Jeśli masz ochotę na lampkę wina, zmieszaj je pół na pół z gazowaną wodą mineralną.

ELEKTROLIT Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w zaburzeniach równowagi wodno-elektrolitowej, które mogą wystąpić w organizmie, zwłaszcza podczas biegunki lub wymiotów. Dostępny w dwóch smakach: pomarańczowym i truskawkowym. 10 saszetek

M A G A Z Y N 6 0 + 11

dbam o zdrowie

Pięćdziesiąt razy dziennie rozmawiała: Magda Mirogonowicz, współpraca: Jakub Kowalczyk

tym, jak zadbać o skórę latem rozmawiamy z dermatologiem doktorem Andrzejem Szmurło.

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie nasz ekspert

Lek. med. Andrzej Szmurło Dermatolog i wenerolog. Pracuje w warszawskiej klinice Nova Derm.

Czy w starszym wieku powinniśmy inaczej dbać o skórę niż wcześniej? Po 50., 60. roku życia zmniejsza się aktywność genów, które są odpowiedzialne za wydzielanie naturalnych lipidów. Można powiedzieć, że ludzie z wiekiem wysychają. Jest to proces nieodwracalny, który u jednych zachodzi wcześniej, u innych – później. Żeby przebiegał wolniej, skórę należy natłuszczać. Ponieważ latem słońce dodatkowo jeszcze wysusza skórę, zwłaszcza gdy dużo czasu spędzamy na świeżym powietrzu czy spacerujemy, warto ją w tym czasie natłuszczać jeszcze bardziej. Mamy skórę natłuszczać czy nawilżać? Według nas, dermatologów, jest różnica między nawilżaniem a natłuszczaniem. Kremy nawilżające, czyli humektanty, aktywnie dostarczają skórze wody. Tak jest w przypadku zwykłej lanoliny czy kremów, które zawierają akwaporynę lub glicerynę. Jeżeli bariera naskórkowa funkcjonuje dobrze, to pod wpływem działania tych kremów skóra jest dobrze nawilżona. Natomiast jeżeli bariera jest uszkodzona, a ma to miejsce po 50. roku życia, skóra, owszem, wchłania wodę, ale zaraz ją traci. Wówczas należy stosować kremy okluzyjne, czyli emolienty natłuszczające. Tworzą one barierę niepozwalającą skórze na odparowanie wody, którą w sobie ma, a jednocześnie chroni ją przed czynnikami zewnętrznymi. Kremy, które działają okluzyjnie i tworzą taką barierę, zawierają parafinę, wazelinę, woski. Producenci niekiedy mieszają składniki kremów nawilżających i natłuszczających, i czasem nie wiadomo, jak je zakwalifikować. Panuje opinia, że krem natłuszczający jest gęsty i ciężki, a nawilżający – lekki. Ale niekoniecznie tak musi być.

A co z olejkami i olejem kokosowym? Olejki, którymi teraz tak chętnie się smarujemy, słabo się wchłaniają, więc nie natłuszczają skóry. Wyjątkiem jest olej kokosowy, który ma stałą konsystencję w normalnej temperaturze, więc może natłuszczać. Pamiętajmy, że konsystencja jest ważna: płyny nie natłuszczają, natłuszczają maści i kremy. Jak często powinniśmy się smarować? Kiedy mówię pacjentom, że trzeba się smarować pięćdziesiąt razy dziennie, otwierają szeroko oczy i mówią „Tyle razy? Niemożliwe!”. Ale to jest do zrobienia. Wybieramy sobie trzy momenty w ciągu dnia, kiedy poświęcimy chwilę na zadbanie o swoją skórę. I robimy tak: nakładamy preparat (np. na ręce) raz – i czekamy, żeby to się wchłonęło. Drugi raz, trzeci, czwarty – podobnie. To tak jak z pastowaniem butów. W końcu preparat przestaje się wchłaniać i skóra jest odpowiednio natłuszczona. Jeżeli postępujemy w ten sposób, i np. smarujemy się kilkakrotnie choćby dwa razy dziennie, rano i wieczorem, to już mamy zaliczone kilkanaście smarowań.

Jest różnica między natłuszczaniem skóry a jej nawilżaniem. Pierwsze spowalnia proces starzenia się. Jak jeszcze pielęgnować skórę seniora? Ważna jest ochrona przeciwsłoneczna, dlatego stosujmy kremy z filtrami. Nawet krem

M A G A Z Y N 6 0 + 13

dbam o zdrowie

Im jesteśmy starsi, tym nasza skóra jest bardziej wrażliwa. Ważne jest, żeby latem chronić ją przed poparzeniami. pamiętać, że filtry rozkładają się pod wpływem światła słonecznego (choć dzisiaj są już i takie, które się nie rozkładają) i zmywają się w wodzie (choć są i takie, które się nie zmywają), smarowanie trzeba więc ponawiać kilkakrotnie w ciągu dnia. Ważne też, by preparaty ochronne nakładać jak najbardziej równomiernie i dokładnie. Po co właściwie stosować kremy z filtrami? Skóra osób starszych ma mniejszą zdolność regenerowania się. Jeśli nie będziemy jej chronić przed słońcem, jeszcze szybciej będzie się starzała. Na takiej skórze łatwiej też będą pojawiać się zmiany, takie jak brodawki łojotokowe, przebarwienia przeciwsło14

MAGAZYN 60+

neczne, a czasami nawet różnego rodzaju nowotwory skóry. Ich występowanie jest związane z działaniem słońca i można ich uniknąć, jeśli dobrze chroni się skórę. Co jeszcze nas chroni przed słońcem? Warto nosić kapelusze z szerokimi rondami. Sprawdzono, że także ubrania chronią przed słońcem w podobnym stopniu, jak filtr SPF10. Tę rolę świetnie spełniają dżinsy – mają SPF, jak to ktoś policzył, rzędu 1750. Pamiętajmy też o okularach słonecznych, koniecznie z filtrem UVA. Bo jeśli okulary nie mają filtra, tylko są przyciemnione, to źrenica się rozszerza i w efekcie na oko działa jeszcze więcej promieni UVA.

KOKOS Krem do ciała z olejem kokosowym Niezwykle skuteczny w pielęgnacji suchej i szorstkiej skóry. Doskonale nawilża skórę i nadaje jej wyjątkową miękkość. Odbudowuje ochronną warstwę lipidową skóry i spowalnia proces starzenia się skóry. Krem na bazie zimno tłoczonego oleju kokosowego oferuje doskonałe właściwości oleju kokosowego w formie lekkiego, szybko wchłaniającego się kremu. 100 ml

REKLAMA

o współczynniku SPF10 chroni nas przed światłem UVB, i to właściwie w 94 proc. „Pięćdziesiątka” to filtr wbrew pozorom tylko ciut skuteczniejszy, bo daje 97 proc. ochrony. Tylko że jest jedno „ale” – my nigdy nie smarujemy się tak, jak zaleca producent. Bo producent mówi, żeby na 1 cm2 przeznaczyć 2 gramy kremu z filtrem, a to byłaby naprawdę gruba warstwa. Warto

REKLAMA

Czy substancje, które są filtrami chemicznymi, nie są szkodliwe? Na te wszystkie opowieści, że filtry szkodzą, że zatruwają, nie ma w tej chwili żadnych naukowych argumentów. Natomiast na pewno stosowanie preparatów przeciwsłonecznych daje wymierne, dobre efekty ochronne. Czy kremy przeciwsłoneczne trzeba stosować tylko na letnich wyjazdach, czy też na co dzień? Na co dzień. Im jesteśmy starsi, tym nasza skóra jest bardziej wrażliwa. Bardzo ważne jest, żeby nie dopuszczać do poparzenia skóry, które jest czynnikiem ryzyka powstawania nowotworów skórnych. Na poparzenie może wskazywać już silne zarumienienie skóry. Jak rozpoznać zmianę skórną, która może mieć charakter nowotworowy? Są mniej i bardziej groźne znamiona na skórze? Przede wszystkim bacznie zwracajmy uwagę na wszelkie zmiany na skórze, które pojawiają się szybko i szybko rozwijają. Nieważny jest ich kolor, ponieważ są nowotwory różowe, brązowe oraz w wielu innych kolorach. Szczególnie niepokojące są guzki, które najlepiej jak najszybciej pokazać lekarzowi. Jeśli guzek rośnie, trzeba go jak najszybciej pokazać dermatologowi – nowotwory mające postać guzków mają o wiele szybszy i gwałtowniejszy przebieg niż płaskie zmiany. Są też mniej groźne zmiany skórne, które można leczyć. Jeżeli mężczyzna jest łysy i gładząc go po głowie, czujemy, że ma bardzo dużo szorstkich zmian, mogą to być rogowacenia słoneczne. Nie trzeba się tym specjalnie niepokoić, ale jeżeli któreś z tych rogowaceń nie będzie się goiło, i zacznie sączyć się z niego płyn, warto udać się do lekarza. Są opinie, że z każdego rogowacenia po pewnym czasie zrobi się nowotwór. Ale niekiedy te rogowacenia samoistnie ustępują. Dodam jeszcze, że leczenie tego rodzaju zmian nie musi być operacyjne. Są inne metody leczenia: zamrażanie, smarowanie specjalnymi kremami, które niszczą zmianę lub pobudzają odporność wewnętrzną.

dbam oâ&#x20AC;&#x2026;zdrowie

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie

JAK USTRZEC SIĘ

PRZED OSTEOPOROZĄ?

tekst: Iza Kotecka

azywana jest cichym złodziejem kości, ponieważ długo rozwija się bezobjawowo, nie powodując bólu. O osteoporozie najczęściej dowiadujemy się, kiedy kości zaczynają się łamać, ale wtedy choroba jest już zaawansowana.

wapnia w kościach. Chętniej go z nich wyciągają, żeby na przykład zahamować krwawienie, kiedy się skaleczymy albo podnieść ciśnienie podczas ćwiczeń. Wapń jest pobierany z kości przez zaledwie kilka minut, natomiast jego ponowne zmagazynowanie trwa nawet do kilku tygodni.

KIEDY POWSTAJE OSTEOPOROZA? Pierwsze symptomy świadczące o tym, że z poziomem wapnia nie jest dobrze, można łatwo pomylić z innymi dolegliwościami, ponieważ są to: bóle mięśniowe, zmęczenie, rozdrażnienie, stany depresyjne, siniaki, obniżenie odporności, infekcje. Jeśli z powodu zakłócenia gospodarki wapniem rozwinie się osteoporoza, możemy się o niej dowiedzieć dopiero, gdy dojdzie do niebezpiecznych dla zdrowia i życia złamań kości.

CALCIUM + D3 suplement diety Produkt bogaty w wapń, który jest potrzebny w utrzymaniu zdrowych kości. Witamina D3 pomaga w prawidłowym wchłanianiu wapnia oraz wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Przeznaczony dla osób dbających o utrzymanie zdrowych kości. 60 tabletek

M A G A Z Y N 6 0 + 17

REKLAMA

W przypadku osteoporozy winne są hormony wydzielane przez przytarczyce, regulujące poziom wapnia w organizmie i wpływające na produkcję witaminy D. Ich prawidłowe działanie decyduje o stanie kości. Wapń jednak jest czymś o wiele więcej niż tylko gwarantem ich zdrowia. Bez niego nie dojdzie do żadnego skurczu mięśnia, nie wyprodukują się hormony ani enzymy trawienne. Wapń jest niezbędny do wytwarzania impulsów nerwowych, prawidłowej pracy serca, funkcjonowania naczyń krwionośnych. Wszystkie te procesy odbywają się błyskawicznie, dlatego pierwiastek ten musi być zawsze dostępny we krwi. Jest też, oczywiście, niezbędny do mineralizacji kości. Jednak kości nie potrzebują go w tak szybkim tempie, jak inne układy. Dlatego hormony nie wydają się szczególnie zainteresowane poziomem

dbam o zdrowie Dopiero wtedy wykażą to badania. Osteoporoza to choroba polegająca na zmniejszonej ilości masy kostnej. Powstaje, kiedy prędkość niszczenia kości przez hormon PTH jest wyższa niż ich odbudowa. Osteoporoza została uznana przez Światową Organizację Zdrowia za chorobę cywilizacyjną. W Unii Europejskiej z powodu tego schorzenia co 30 sekund dochodzi do złamania. Najczęstsze i najwcześniejsze są złamania kręgów, z których tylko 25-30 proc. objawia się w postaci

Wapń z roślin Warzywa w porównaniu z nabiałem mają mniej kalorii, a więcej błonnika, witamin i fitoskładników, zatem są lepszym źródłem wapnia niż mleko, sery czy jogurty, które coraz częściej alergizują. 20 ROŚLIN NAJBOGATSZYCH W WAPŃ: karob, nasiona chia, ziarna sezamu, ziarna maku, nasiona selera, migdały, fasola biała, tofu, szczypiorek, cykoria, kapusta pak choi, rukiew wodna, natka pietruszki, jarmuż, rukola, liście mniszka lekarskiego, liście rzepy, koperek, komosa biała, fasola, pokrzywa. ostrego bólu. Inną konsekwencją osteoporozy są złamania szyjki kości udowej. W ich wyniku 50 proc. osób chorujących na osteoporozę traci zdolność do samodzielnego poruszania się. Jako objawy tej choroby obserwuje się też: zmniejszenie wzrostu, zaokrąglenie pleców, szybkie wahania masy ciała – szczególnie szybki jej spadek. Na osteoporozę najczęściej chorują kobiety w czasie pomenopauzalnym.

JAK DOSTARCZYĆ ORGANIZMOWI WAPŃ? Odpowiednia dieta to profilaktyka osteoporozy, a także sposób, by hamować rozwój choroby, niwelować dolegliwości i zapobiegać ewentualnym powikłaniom. W trosce o kości do diety należy włączyć wapń. Ten minerał dostaje się do organizmu tylko przez przewód pokarmowy – z jedzenia lub suplementów. Normy żywieniowe rekomendują pozyskiwanie 1000 mg wapnia dziennie. Dla kobiet po menopauzie i osób po 60. roku życia norma 18

MAGAZYN 60+

wzrasta do 1500 mg. W przyjmowaniu wapnia ważne jest, żeby robić to systematycznie i w małych dawkach, ponieważ wapń, aby wejść do krwi, potrzebuje hormonu o nazwie kalcytriol, a ten wydziela się, gdy poziom wapnia jest niski. Suplementy zwykle zawierają większą dawkę wapnia niż jest potrzebna. Połykając tabletkę, większość wapnia wydalamy z organizmu przez nerki, dlatego lepiej jest dzielić ją na małe części i zażywać kilka razy dziennie. Najczęściej wymienianym pokarmowym źródłem wapnia są mleko i sery, jednak mleko krowie ze względu na laktozę bywa alergenem. Tymczasem mleko kozie ma ponad dwa razy więcej wapnia niż krowie. Podobnie jest z produktami sojowymi, na przykład tofu. Dodatkową ich zaletą jest to, że zawierają fitoestrogeny, czyli naturalne estrogeny roślinne, przypominające żeńskie hormony, które hamują utratę wapnia z kości. Szukając wapnia, można też prażyć ziarna sezamu i dodawać do sałatek. Bogatym źródłem tego pierwiastka są wywary na kościach, ale gotowane z warzywami i z małą ilością soli. Wapń znajduje się też w ościach ryb, dlatego sięgajmy po sardynki, szprotki, śledzie. Pamiętajmy, że przyswajanie wapnia jest utrudnione przez fosforany, które znajdują się w gazowanych słodkich napojach, konserwantach, daniach fast food, więc lepiej ich unikać.

GDZIE ZNALEŹĆ WITAMINY D I K? Stan naszych kości wynika z tego, jak hormony regulują poziom wapnia w organizmie, a efektywność ich pracy zależy również

dbam o zdrowie od obecności witaminy D. Z witaminy tej bowiem produkowany kalcytrion, który naprawia uszkodzenia w kościach. Witaminę D możemy pozyskać z jedzenia i suplementów lub z produkcji w skórze pod wpływem promieni słońca. W sezonie jesienno-zimowym potrzebujemy 10 mcg witaminy D dziennie. Najłatwiej i chyba najprzyjemniej jest wystawić się na słońce przez około 20 minut, ale nie smarując się kremem z filtrem. Nie martwmy się – uszkodzenie komórek przez słońce, które może doprowadzić do raka skóry, wymaga więcej czasu. Witaminę D z pożywienia pozyskamy tylko z produktów zwierzęcych i grzybów. Najwięcej znajdziemy jej w tranie, a także w rybach z zimnych mórz północnych – dorszu, łososiu, śledziu, makreli, mintaju, kergulenie, morszczuku i halibucie. Jeśli ktoś nie przepada za leżeniem na słońcu i dietą śródziemnomorską, niech poszuka witaminy D w grzybach. Tam ją znajdzie, ponieważ grzyby produkują ergosterol, związek chemiczny podobny do cholesterolu. Większość populacji w naszej szerokości geograficznej ma zbyt niski poziom witaminy D we krwi, dlatego zaleca się nam ją w tabletkach. Jednak związek w nich zawarty nie jest gotowym do działania hormonem. Musi przejść kilka przemian struktury chemicznej, żeby podnieść poziom wapnia we krwi. Przyswajanie witaminy D ułatwimy, dostarczając organizmowi witaminę K, odpowiedzialną za produkcję białka – osteokalcyny, które transportuje wapń z krwi do kości. Witamina K to chemiczny związek o różnej długości łańcuchów węglowych. Witamina z krótszymi nazywana jest K1 i znajduje się w roślinach liściastych, takich jak jarmuż czy kapusta. Dłuższe łańcuchy węglowe ma witamina K2 i jest produkowana przez bakterie jelitowe. Wzmocnimy je, jedząc kiszonki – ogórki i kapustę, a także racząc się kefirami i naturalnymi jogurtami. Cennym jej źródłem są też sery typu camembert i brie. Dorosły człowiek powinien spożywać 55-65 mcg witaminy K na dobę.

RUCH - WSPARCIE DLA KOŚCI Wsparciem dla kości jest poddawanie ich grawitacji, czyli obciążanie – a to nic innego jak ruch fizyczny. Jeśli kości nie zgłaszają potrzeby bycia mocniejszymi, wapń się nie

RYZYKO ZACHOROWANIA Na osteoporozę częściej chorują kobiety. Najbardziej krytyczny czas, by zapobiegać niszczeniu kości, to pierwsze pięć lat po menopauzie. To czas w życiu kobiety, kiedy najszybciej traci masę kości – od jednego do dwóch procent rocznie.

Ryzyko zachorowania na osteoporozę u kobiety wzrasta, gdy:

ma problemy ze wzrokiem (zwłaszcza z dostrzeganiem głębi)

po 50. roku życia waży mniej niż ważyła, gdy miała 25 lat

SYMPTOMY alarmujące:

po 25. roku życia miała złamania kości (zwłaszcza

gdy jest wysoka

nadgarstków, kostek, bioder)

chorowała na depresję, żyła w długotrwałym stresie

jej matka miała złamania kości

(zwłaszcza bioder przed 80. rokiem życia)

W Unii Europejskiej z powodu osteoporozy

co 30 sekund

dochodzi do złamania. złamania kości

zmniejszenie wzrostu

zaokrąglenie pleców spadek masy ciała

DIAGNOZA

Żeby zdiagnozować osteoporozę, określa się stężenie wapnia w próbce krwi żylnej. Aby wynik badania był wiarygodny, należy mierzyć poziom wapnia na czczo. W celu dokładnej oceny poziomu wapnia całkowitego dobrze jest oznaczyć z tej samej próbki krwi także poziom albuminy, gdyż białko wpływa na stężenie tego pierwiastka.

Uwaga! Stres kradnie nam kości! Zdrowie kości zależy nie tylko od hormonów wydzielanych

przez przytarczyce, które regulują poziom wapnia we krwi. Masa kości zostaje zmniejszona przez wysoki poziom kortyzolu, który podnosi się, kiedy żyjemy w stresie. M A G A Z Y N 6 0 + 19

dbam o zdrowie porady

mgr farmacji Ernest Niewiadomski

Osteoporoza jest chorobą nie bez powodu nazywaną cichym zabójcą kości, rozwija się powoli, nie dając widocznych objawów przez wiele lat, podstępnie „zjadając” kości od środka. Jej objawem jest zwiększona podatność kości na pęknięcia i złamania, wynikająca ze zmniejszenia gęstości i zaburzeń w ich strukturze. Jest to choroba związana przede wszystkim ze starzeniem się organizmu (osteoporoza pierwotna), na którą zapadają najczęściej kobiety w okresie pomenopauzalnym, oraz mężczyźni w podeszłym wieku. Istnieje wiele czynników sprzyjających rozwojowi choroby, jak niewłaściwa dieta (uboga w wapń, witaminę D3 i białko), niedożywienie, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu czy zbyt mała aktywność fizyczna i niedostateczna ekspozycja na słońce (witamina D3). Ze względu na późną diagnostykę, osteoporozy nie da się wyleczyć, można jednak skutecznie ograniczyć jej rozwój poprzez optymalizację diety i właściwą suplementację wapnia i witaminy D3, unikanie używek i adekwatną do wieku i stanu zdrowia aktywność fizyczną na świeżym powietrzu. Zapotrzebowanie na wapń u dorosłych kobiet i mężczyzn wynosi 1000-1200 mg na dobę i jest to wartość jedynie przybliżona, gdyż zależy od wielu czynników, takich jak płeć, wiek, ciąża czy współistnienie innych chorób. Najczęściej w diecie dostarczamy mniej więcej połowę dziennego zapotrzebowania na wapń, co oznacza, że bez odpowiedniej suplementacji ryzyko rozwoju choroby znacznie wzrasta. Warto stosować dodatkową suplementację wapnia, jednak trzeba zachować ostrożność i nie przekraczać zalecanych dawek. Długotrwałe ich stosowanie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Na przyswajalność wapnia z przewodu pokarmowego oraz procesy mineralizacji kości korzystnie wpływa witamina D3.

Krzem – gwarancja stabilnych kości Układ kostny wzmacnia obecność krzemu w organizmie. Ten cenny pierwiastek znajdziemy w: kaszy jaglanej, czerwonych burakach, naparach ze skrzypu polnego, pokrzywy i podbiału. Można też zrobić wodę krzemionkową, z której krzem jest najłatwiej przyswajalny. Jest ona leczniczym napojem, a także bazą do innych ciepłych i zimnych napojów czy zup. WODA KRZEMIONKOWA 50 g kwarcu (zbudowanego głównie z dwutlenku krzemu) lub 100 g krzemienia 10 litrów wody

REKLAMA

FOTO: ARCHIWUM DOZ

Czy stosowanie suplementów diety zawierających wapń może zapobiec rozwojowi osteoporozy?

wchłania. Gęstość kości maleje natychmiast, kiedy przestajemy się ruszać. Dlatego osteoporoza zagraża osobom, które są obłożnie chore. Już samo chodzenie czy chociażby noszenie siatek z zakupami to ćwiczenia antygrawitacyjne, które sprawiają, że kości są twardsze. Warunkiem jednak jest prawidłowy poziom wapnia we krwi. Ciekawostką, że to że kosmonauci, długo przebywający w stanie nieważkości, kiedy nie oddziałuje na nich grawitacja, po powrocie na Ziemię cierpią na problemy z układem kostnym.

COSTEOX suplement diety Produkt zawiera w swoim składzie wapń z alg atlantyckich, witaminę D oraz naturalną witaminę K z natto. Wapń, witamina D oraz witamina K są potrzebne do utrzymania zdrowych kości i zębów. Ponadto witamina D pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego oraz pomaga w prawidłowym wchłanianiu wapnia 60 tabletek

MAGAZYN 60+

Kwarc lub krzemień umyj i zalej wodą najlepiej w kamionce lub szklanym naczyniu. Po 4 dniach woda krzemionkowa jest gotowa. Pij 3-4 szklanki dziennie z wierzchniej warstwy wody, ponieważ na dnie naczynia gromadzi się osad. Kamienie można kupić w sklepach zielarskich lub przez internet. Można ich używać kilka miesięcy. Pamiętaj, aby przed każdym nastawieniem wody na krzemionkę umyć kamienie.

dbam o zdrowie

Na jagody

PO ZDROWIE tekst: Iza Kotecka

konsultacja: Katarzyna Uścińska, dietetyczka

O 22

woce jagodowe zostały uznane za najzdrowsze ze wszystkich owoców! Jagody, maliny, jeżyny, truskawki, borówki są bombą najcenniejszych fitoskładników – aktywnych biologiczne naturalnych związków roślinnych.

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie Według najnowszych doniesień nauki ludzie dłużej zachowają zdrowie, jeśli będą czerpać z bogactwa owoców jagodowych.

ODMŁADZAJĄCA MOC ANTYOKSYDANTÓW Wartość jagód i ich kuzynów jest znacząca, ponieważ na tle innych owoców wyróżniają się i bardzo wysokim potencjałem antyoksydacyjnym, który zapewnia ochronę komórek całego organizmu (również skóry) przed starzeniem się. To m.in. polifenole, kwasy garbnikowe, antocyjany, które sprawiają, że nasze komórki zachowują żywotność, ponieważ niestraszne im są bakterie, wirusy, pasożyty oraz zanieczyszczenia środowiska (w tym groźny smog). Włączając owoce jagodowe do codziennej diety, zapewniamy sobie optymalną odporność organizmu, czyli zdrowie, ale również młodszy wygląd, bo dzięki nim skóra dłużej pozostaje elastyczna i sprężysta.

ANTYNOWOTWOROWY KWAS ELAGOWY Ponadto naukowcy udowodnili, że owoce te mają silne właściwości antynowotworowe. Leśne czarne jagody, owoce świeżej aronii, borówki amerykańskie, maliny, jeżyny, jagody acai, jagody goji, owoce czarnego bzu, truskawki zawierają cenny kwas elagowy, który hamuje rozwój guzów (najwięcej mają go jeżyny). Zresztą cała gama antocyjanów obecnych w owocach jagodowych odznacza się silnymi właściwościami przeciwnowotworowymi.

OCHRONNA WITAMINA C Jagody i ich kuzyni zawierają również wyjątkowo dużo witaminy C, a badania wykazały, że regularne jedzenie produktów w nią bogatych, zarówno zapobiega powstawaniu nowotworów, jak i wspomaga leczenie osób chorych na raka. Substancja ta nie tylko chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, które uszkadzają komórki, ale także przed powstawaniem rakotwórczych nitrozoamin. Wzmacnia też układ immunologiczny. Dodatkowo witamina C odgrywa ważną rolę w syntezie kolagenu, głównego białka tkanki łącznej, która scala komórki. Dopóki jest on silny, dopóty powstrzymuje migrację do tkanek komórek rakowych. Te, by ułatwić sobie ekspansję, wydzielają enzym kolagenazę, która uszkadza kolagen i tkankę łączną.

Jagody jak granat Fitochemiczna struktura owoców jagodowych jest podobna do składu granatu. Ten owoc również wykazuje zdolności zapobiegania nowotworom i utrudnia ich rozrost. Wspiera też leczenie innych chorób, których przyczyną jest rozległy stan zapalny. Sok z granatu działa silnie przeciwbakteryjnie i przeciwmiażdżycowo. Sam owoc obniża ciśnienie krwi, łagodzi objawy depresji, pomaga w chorobach nerek, zapobiega poważnym infekcjom. Korzystnie wpływa na kondycję serca i naczyń krwionośnych. Chroni przed nowotworem piersi, bo zapobiega wzrostom poziomu estrogenu i testosteronu. Zespół dr. Linusa Paulina, laureata Nagrody Nobla z chemii, zaleca przyjmować nieco ponad 1 gram witaminy C dziennie. Ta cenna substancja jest rozpuszczalna w wodzie i wrażliwa na działanie światła oraz wysokich temperatur. Dlatego owoce jagodowe należy jeść jak najświeższe i koniecznie surowe.

Leczniczy sok z czarnego bzu Badania wykazują, że wyciąg z czarnego bzu pomaga zahamować rozprzestrzenianie się wirusa grypy i skraca czas choroby. Dzięki zawartości antocyjanów wspiera odporność organizmu i zwalcza infekcje wirusowe, zwłaszcza grypę. Sok z czarnego bzu ma silniejsze właściwości lecznicze niż same jagody. Zdrowa dawka to 2-3 łyżki soku dziennie dla dorosłych i 1-4 łyżeczki dla dzieci w zależności od wieku.

M A G A Z Y N 6 0 + 23

dbam o zdrowie przepisy JEŻYNOWE SMOOTHIE 2 PORCJE • 2 szklanki jeżyn • ½ szklanki borówek amerykańskich • ½ jabłka • 1 szklanka świeżo wyciśniętego soku jabłkowego • ½ szklanki wody mineralnej • 2 łyżeczki miodu o łagodnym smaku (np. lipowego lub akacjowego) • kilka listków świeżej mięty • szczypta cynamonu przygotowanie: Wrzuć do kielicha blendera jeżyny i borówki, obrany i pokrojony kawałek jabłka, wlej sok jabłkowy. Zmiksuj na gładko. Wlej tyle wody mineralnej, aby napój był dość gęsty. Kilka listków mięty porwij na kawałeczki i wrzuć do koktajlu. Następnie dodaj miód i szczyptę cynamonu do smaku. Zmiksuj ponownie. Przelej do szklanek i posyp posiekaną miętą lub ozdób wierzch całymi listkami.

KOKTAJL Z MALIN 2 PORCJE • 6 łyżek płatków owsianych górskich • 400 ml mleka • 300 g malin • 2 łyżki płatków migdałowych • 2-4 łyżeczki miodu przygotowanie: Płatki owsiane wsyp do miseczki i zalej wrzątkiem do ich wysokości. Odstaw na minimum 30 minut. Gdy zmiękną, wszystkie składniki zmiksuj blenderem.

LETNIA SAŁATKA Z TRUSKAWKAMI I BORÓWKAMI 4 PORCJE • 1 opakowanie roszponki • 200 g świeżych truskawek • 100 g borówek • 2 brzoskwinie • 1 awokado • 2 łyżki orzechów laskowych sos: • sok z 2 cytryn • 2 łyżeczki miodu • 2 łyżki oliwy z oliwek • szczypta słodkiej papryki przygotowanie: Truskawki umyj, następnie pokrój w plastry. Z brzoskwiń i awokado usuń pestki, pokrój je w kostkę (awokado obierz wcześniej ze skórki). Wszystkie składniki sosu dokładnie połącz w misce. Przygotowane owoce delikatnie wymieszaj z roszponką, polej sosem i posyp posiekanymi orzechami.

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie

Nowinki MEDYCZNE

tekst: Beata Radomska

LEPSZA KWALIFIKACJA NEREK DO PRZESZCZEPU

Dotychczas jakość narządu do przeszczepu kwalifikowano wizualnie, czyli „na oko”. Zdarzało się jednak, że nerka, która wyglądała na dobrą, wcale taka nie była. Dlatego zdarzały się odrzuty. Naukowcy z Collegium Medicum UMK w Toruniu testują niskoinwazyjną metodę badania tego narządu, która pozwoli na lepszą ocenę jego jakości. Polega ona na wprowadzeniu do nerki cieniutkiej igły, pokrytej specjalną substancją, i wyselekcjonowaniu z jej tkanek m.in. cukrów, aminokwasów i nukleotydów. Pozwala to lekarzom odpowiedzieć na pytanie, jaki jest rzeczywisty biologiczny stan narządu w momencie pobrania i ocenić, jakie zmiany w nim zaszły do czasu przeszczepu. Nowa metoda pozwoli zmniejszyć liczbę odrzuconych przeszczepów nerki.

SZYBSZA DIAGNOSTYKA RAKA PIERSI W diagnostyce wykonuje się biopsję piersi (pobranie tkanek do badania pod mikroskopem), by ocenić, czy nowotwór jest HER2 pozytywny, czy negatywny i jaki jest poziom stężenia markera nowotworowego. Patolog decyduje o tym na podstawie zabarwienia tkanki. Na wyniki biopsji czeka się 2-3 tygodnie. Jak się okazuje, czas ten można znacznie skrócić i bardziej zobiektywizować wynik. Dowiedli tego naukowcy ze spółki SDS Optic z Lublina. Jest to możliwe dzięki ich mikrosondzie InProbe. Wykonuje ona szybkie i bezbolesne badanie markerów nowotworowych HER2 w organizmie pacjentki. Po wprowadzeniu jej do guza lub węzła chłonnego można błyskawicznie uzyskać informację, z jakim rodzajem raka mamy do czynienia. Skraca to czas podjęcia decyzji o sposobie leczenia nowotworu piersi i eliminuje tzw. błąd ludzki w diagnostyce. 26

MAGAZYN 60+

REZONANS MAGNETYCZNY NA ARYTMIĘ SERCA Zdrowe serce pracuje miarowo. Prawidłowy rytm utrzymuje węzeł zatokowy, gdzie powstają impulsy elektryczne, które pobudzają mięsień sercowy do skurczu. Gdy w sercu tworzy się dodatkowa droga przewodzenia impulsów elektrycznych lub ognisko, które zakłóca jego pracę, diagnozujemy arytmię. Najpowszechniejszą jej postacią jest migotanie przedsionków. Lekarze z Kliniki Kardiologii Interwencyjnej i Zaburzeń Rytmu Serca UM w Łodzi przeprowadzili zabiegi ablacji oparte na rezonansie magnetycznym. Dzięki tej rewolucyjnej metodzie diagnostycznej ustalili, gdzie w sercu znajduje się źródło problemu, czyli obszar zwłóknienia przedsionka serca, i jak jest duże. A potem zniszczyli je za pomocą ablacji.

CONTROLOC Control® 20 mg

Skład: 1 tabletka dojelitowa zawiera 20 mg pantoprazolu (w postaci pantoprazolu sodowego półtorawodnego). Wskazania: Krótkotrwałe leczenie objawów choroby refluksowej przełyku (np. zgaga, zarzucanie treści żołądkowej) u dorosłych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Stosowanie inhibitorów proteazy HIV, których wchłanianie zależy od pH kwasu solnego w żołądku, takich jak atazanawir czy nelfinawir jednocześnie z pantoprazolem jest przeciwwskazane z powodu znacznego ograniczenia ich biodostępności przez pantoprazol. Podmiot odpowiedzialny: Takeda GmbH., Byk-Gulden-Str. 2, D-78467 Konstanz, Niemcy.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

dbam o zdrowie

Czym jest ból

I DLACZEGO GO ODCZUWAMY?

ól to nasz wierny towarzysz. Bywa, że w ciągu życia doświadczamy go sporo. Z punktu widzenia medycyny jest dla nas… korzystny, choć pewnie trudno to przyznać, jeśli przez niego cierpimy.

tekst: Iza Kotecka Definicja bólu Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu (IASP) brzmi: „subiektywnie przykre wrażenie zmysłowe i emocjonalne, powstające pod wpływem bodźców”. Ból jest odczuciem bardzo indywidualnym. Każdy ma inny na niego próg. Ból jest nam potrzebny, ponieważ pomaga zdiagnozować chorobę. To alarm ze strony ciała, które „krzyczy”, że dzieje się coś złego. Jest naturalną reakcją obronną organizmu. Nawracający ból często jest pierwszym objawem choroby. Ale czasami pojawia się zbyt późno, na przykład nie ostrzegając przed rozwijającym się nowotworem.

Rodzaje bólu Bóle dzielimy na ostre i przewlekłe. Tych pierwszych co jakiś czas doświadczamy w życiu wszyscy. Z powodu tych drugich cierpi trwale 20 proc. ludzi na całym świecie. Ból ostry (nazywany też receptorowym) wywołują różnego rodzaju urazy: uderzenia, zranienia, zwichnięcia, złama28

MAGAZYN 60+

nia, oparzenia. Jest też związany z chorobami narządów wewnętrznych. Towarzyszy chorobie wieńcowej, zapaleniu trzustki, pęknięciu wrzodu żołądka, kolce żółciowej i nerkowej, zapaleniu wyrostka robaczkowego, krwawieniu podpajęczynówkowemu, ostremu niedokrwieniu kończyn, dyskopatii, rwie kulszowej, neuralgii. Pojawia się podczas wypadków i zabiegów medycznych. Z biegiem lat, poznajemy coraz więcej jego rodzajów. W procesie gojenia się ran i zdrowienia ból ostry maleje, mija. Pomagają na niego środki przeciwbólowe. Jeśli trwa dłużej niż kwartał, „wydeptuje” trwałą ścieżkę w mózgu: receptory bólowe stają się nadwrażliwe i każdy bodziec, nawet lekki, zaczyna być odbierany jako ból. Ból przewlekły – jeżeli coś boli nas dłużej niż 3 miesiące, mamy do czynienia z bólem przewlekłym. Z wiekiem ten rodzaj znamy coraz lepiej: nawracające okresy, gdy bolą głowa, plecy, kręgosłup. Boli

nas i nie chce przestać. Choroby ludzi starszych, reumatyczne, zwyrodnieniowe, nowotworowe nieodłącznie związane są z bólem. Ból przewlekły nie ma żadnej pożytecznej funkcji. Przed niczym nie chroni. Jest czystym cierpieniem. Wiąże się z: niedokrwieniem kończyn dolnych w miażdżycy, chorobami reumatycznymi, zmianami zwyrodnieniowymi stawów i kręgosłupa, chorobami neurologicznymi, przewlekłymi zapaleniami, chorobami nowotworowymi. Do bólów przewlekłych należą migreny. Czasami przyczyna jest usunięta, a ból trwa.Nieleczony, może chorą osobę doprowadzić do depresji, bezsenności, lęków, wycofania się z aktywnego życia. Odciska ślad nie tylko na życiu chorego, ale też na jego bliskich. Nie da się bólu z życia zupełnie wyeliminować, dlatego warto go lepiej poznać. Choćby po to, by umieć o nim rozmawiać z lekarzem. Prawdopodobnie zada nam wiele pytań i zleci szereg badań, zanim odkryje jego przyczynę i zleci leki.

wieści z apteki

RUBRYKĘ OPRACOWAŁA: DR N. MED., MGR FARM. JUSTYNA WODOWSKA

Porady zza lady

Miniprodukty kosmetyczne na wyjazd

W podróżnym bagażu każda wolna przestrzeń jest na wagę złota. Bez obaw! W aptekach dostępne są dobrej jakości kosmetyki w małych, podróżnych opakowaniach. Mogą być one pomocne, jeśli planujemy podróż samolotem. Na pokład możemy wnieść tylko opakowania o pojemności 100 ml.

fenspiryd (począwszy od tabletek dla dorosłych po syropy dla dzieci). Przeprowadzone badania udowodniły, że stosunek korzyści do ryzyka, dla leków o takim składzie, nie jest właściwy. Komitet ds. Oceny Ryzyka w Ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii (PRAC) Europejskiej Agencji Leków (EMA) ostatecznie zadecydował o cofnięciu pozwoleń na dopuszczenie do obrotu wszystkich leków na kaszel zawierających fenspiryd.

MAGAZYN 60+

Ochrona przed owadami

alternatywa dla zszywania drobnych ran

wycofanie leków z fenspirydem

Na początku lutego (o czym wspominaliśmy w poprzednich numerach) Główny Inspektor Farmaceutyczny wstrzymał w obrocie wszystkie preparaty zawierające

wiać po sobie klasyczne szwy. Paski, jako jedyna metoda zamykania ran, mogą być użyte w przypadku ran bez poszarpanych brzegów, zlokalizowanych w miejscu, gdzie ruchy tkanek są ograniczone.

Tradycyjną metodą zamykania ran jest szycie przy użyciu igieł oraz nici chirurgicznych. Nie każda rana wymaga jednak tak inwazyjnego działania. Te, które są niezbyt rozległe i płytkie, z powodzeniem można zamknąć w warunkach domowych za pomocą specjalnych samoprzylepnych pasków dostępnych w aptece. Służą one do zbliżania krawędzi ran do siebie oraz zapobiegania ich otwieraniu. Zmniejszają jednocześnie ryzyko powstania nieestetycznych blizn, jakie mogą pozosta-

W krajach gorących stref klimatycznych ukłucia owadów mogą być przyczyną poważnych zakażeń wirusowych oraz chorób pasożytniczych. DEET (N,N-dietylo-3-metylobenzamid) jest jedną z najlepiej poznanych substancji odstraszających insekty. Największą skutecznością charakteryzują się repelenty zawierające około 50% DEET. Takie preparaty zapewniają kilkugodzinną ochronę i zalecane są wyłącznie dla osób dorosłych. Pamiętajmy jednak, aby nie stosować tego typu produktów na uszkodzoną skórę i ściśle przestrzegać wskazówek producenta dotyczących środków ostrożności w czasie aplikacji.

wieści z apteki

Pytania

do farmaceutki W

ątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów leczenia i preparatów aptecznych rozwiewa redaktorka prowadząca „Magazynu 60+” mgr farmacji Ewa Dembowska.

Sposób na kaszel Miesiąc temu miałam zapalenie gardła. Poczułam się lepiej już po kilku dniach, ale wciąż nie opuszcza mnie kaszel. Jak się go pozbyć? Małgorzata z Sanoka

UKOJENIE PĘKAJĄCEJ SKÓRY PALCÓW Często pęka mi skóra na palcach rąk. Jaka może być tego przyczyna? Dorota z Warszawy Pękanie skóry powoduje pieczenie i ból, a w konsekwencji utrudnia codzienne funkcjonowanie. Poza tym ranki długo się goją. Ta dolegliwość to wynik uszkodzenia zewnętrznej warstwy lipidowej naskórka. Przyczyną jest najczęściej kontakt z detergentami, które niszczą barierę ochronną warstwy rogowej skóry. Źródłem problemu mogą być też niedobory witamin, szczególnie A i E oraz minerałów: selenu, cynku i magnezu. Niekiedy dolegliwość jest wynikiem choroby np. cukrzycy, niedoczynności tarczycy czy atopowego zapalenia skóry (AZS). Profilaktyka i leczenie polega głównie na natłuszczaniu i nawilżaniu skóry rąk za pomocą preparatów o właściwościach regenerujących. W aptekach jest duży wybór kremów i masek, które działają kojąco, wnikając w głębokie warstwy naskórka. Zwiększają także odporność na działanie czynników zewnętrznych. Warto szukać preparatów mających w składzie pantenol (działa łagodząco na podrażnienia i zaczerwienienia) oraz alantoinę (wygładza i zmiękcza naskórek, ma właściwości łagodzące, przeciwzapalne i regenerujące). 32

MAGAZYN 60+

Kaszel jest tym objawem przeziębienia, który może utrzymywać się najdłużej. Po przebytym zapaleniu gardło jest podrażnione. Po infekcji często więc pozostaje suchy, uporczywy kaszel, który przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu. Ulgę może przynieść częste nawilżanie gardła oraz stosowanie tabletek do ssania zawierających porost islandzki. Poza tym polecam spray na bazie oliwy wzbogacony witaminami A i E, który ma silne właściwości powlekające gardło. Dobry skutek może przynieść też stosowanie syropu z prawoślazu lub babki lancetowatej. Przy takich dolegliwościach warto więcej pić (nawet 2,5 l dziennie), najlepiej letniej wody niegazowanej lub herbatki ziołowej, która ma w składzie m.in. tymianek, anyż i macierzankę. Jeśli mimo naszych starań, kaszel nie ustępuje ani nawet nie słabnie, należy udać się do lekarza, który zaordynuje odpowiednie leczenie.

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do wspólnego tworzenia rubryki „Pytania do farmaceutki”. Wystarczy przesłać pytanie do redakcji:  pocztą tradycyjną,  elektroniczną: ewa_dembowska@grupazpr. pl,  za pośrednictwem naszego Facebooka.

czas na sport

Magi a 10 TYSIĘCY KROKÓW J

est taki sport, który możemy uprawiać codziennie, nie wkładając w to wiele wysiłku. I nie tylko przynosi on korzyści dla zdrowia, ale też poprawia samopoczucie oraz pomaga zrzucić zbędne kilogramy.

tekst: Monika Smorczewska Teoria 10 tysięcy kroków – bo o niej mowa – cieszy się popularnością od lat 80. XX wieku. Wówczas w Japonii modne stały się marsze na świeżym powietrzu w stylu nordic walking. Japończycy wymyślili urządzenie do liczenia kroków i nazwali je „manpo-kei”– co tłumaczymy właśnie na „10 tysięcy kroków”. Teoria ma obecnie wielu zwolenników i doczekała się badań na temat jej wpływu na zdrowie człowieka.

ciała itp.). To jeszcze nie wystarcza, by zacząć chudnąć, ale w połączeniu z dietą na pewno daje efekty. Nasz dzienny wydatek energetyczny zwiększy się, a więc organizm będzie chętniej spalał tkankę tłuszczową. Bardzo ważnym elementem jest także dokładne wyliczenie naszego dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Określa je BMR, czyli wskaźnik podstawowej przemiany materii (polski skrót PPM). W internecie są dostępne kalkulatory, które w szybki sposób to obliczą. By schudnąć, wystarczy, że zaczniemy spożywać mniej o 200-300 kalorii niż wskazuje BMR, i zaczniemy maszerować, a kilogramy zaczną znikać. Przez miesiąc można stracić nawet 5 kg. Ważne jednak, by zwiększyć puls, czyli chodzić żwawym tempem.

Kroki do zdrowia

Kroki do zgrabnej sylwetki Codzienne spacery poprawiają także metabolizm, co przyczynia się do uzyskania lepszych rezultatów w odchudzaniu. Przyjmuje się, że pokonując dystans 10 tysięcy kroków dziennie, spala się 400-500 kcal (zależnie od tempa, masy 34

MAGAZYN 60+

Jak osiągnąć dobry wynik Dziennie powinniśmy pokonać 10 tysięcy kroków, wliczając w to wszystkie nasze aktywności, takie jak wyjście na zakupy, spacer z psem, REKLAMA

By dobrze funkcjonować, organizm potrzebuje ruchu. Ale XXI wiek dostarcza technologii, które powodują, że wkładamy coraz mniej wysiłku w codzienne czynności – jeździmy samochodami, windami, ruchomymi chodnikami i schodami. Zakupy robimy, siedząc przed komputerem i zamawiając produkty przez internet. Czas najwyższy zacząć więcej się ruszać, czyli wdrożyć w życie zasadę 10 tysięcy kroków. To dystans około 5 km dziennie. Według badań tyle wystarczy, by w 24 tygodnie dotlenić organizm, wyrównać poziom glukozy we krwi, obniżyć ciśnienie, zmniejszyć stres, a nawet poprawić pamięć czy koncentrację. Należy też wspomnieć o wzmocnieniu mięśni i stawów.

BATONY ENERGETYCZNE Zbożowa przekąska wzbogacona witaminami (B1, B2, B6, B12, A oraz D) i magnezem. Polecana jest zarówno dla osób aktywnych ﬁzycznie, jak i dbających o zbilansowaną dietę. 40 g

REKLAMA

wchodzenie po schodach, przejście z pokoju do kuchni, by zaparzyć kawę. Ale jak w takim razie to policzyć? W dobie smartfonów to żaden problem. Wystarczy pobrać odpowiednią aplikację i nosić telefon zawsze przy sobie. Aplikacje wyliczą nie tylko liczbę kroków i dystans, jaki pokonaliśmy, ale też określą, ile kalorii udało się nam spalić. Innym rozwiązaniem są smartwatche, czyli specjalne zegarki, które łączą się z aplikacją w telefonie. Wówczas nie musimy pamiętać o noszeniu telefonu w każde miejsce, w które się przemieszczamy. Wskazują one dodatkowo puls i rejestrują parametry snu. Można też po prostu zaopatrzyć się w krokomierz. Wiedza z tych urządzeń wzmocni Twoją motywację, pozwoli świadomie planować wysiłek fizyczny, by móc na bieżąco sprawdzać progres.

10 tysięcy kroków w praktyce • Ściągnij aplikację na telefon. • Korzystaj z komunikacji miejskiej zamiast samochodu. • Przejdź spacerem do kolejnego przystanku. • Nie korzystaj z windy. • Idź na zakupy, zamiast zamawiać w internecie. • Spaceruj z psem co najmniej godzinę (Twój pupil będzie Ci wdzięczny!). • Wprowadź zwyczaj spacerowania po obiedzie. PRZYDATNE APLIKACJE • Endomondo – pozwala na śledzenie naszej aktywności ruchowej za pomocą wbudowanych sensorów w smartfona – krokomierza, GPS-a i pulsomierza. • Google Fit , WalkLogger – krokomierz szacuje przebytą odległość i liczbę spalonych kalorii. • Zdrowe Zakupy – skanuje kody kreskowe produktów, pozwala łatwo sprawdzić ich skład oraz wartości odżywcze. • Kalulator kalorii, Fat secret – pozwalają sprawdzić kaloryczność potraw i produktów. Umożliwiają komponowanie codziennego planu posiłków, zależnie od wieku, wagi, wzrostu i aktywności.

drogeria

W cieniu worków

REKLAMA

dy po przebudzeniu w lustrze widzisz zmęczoną twarz, sińce pod oczami i opuchnięte powieki, to znak, że trzeba zacząć działać.

ENILOME GREEN ŻEL POD OCZY ZE ŚWIETLIKIEM Żel ze świetlikiem lekarskim działa nawilżająco i kojąco na skórę wokół oczu. Wpływa na poprawę elastyczności skóry oraz redukuje cienie i obrzęki pod oczami. Lekka konsystencja żelu zapewnia jego szybkie wchłanianie w skórę, dzięki czemu produkt może być stosowany również pod makijaż. 15 ml

MAGAZYN 60+

Obrzęk wokół oczu powstaje wtedy, gdy dochodzi do zaburzeń w krążeniu płynu tkankowego. Prowadzi to do zastoju limfy w tkance i widoczne zwiększenie jej objętości. Jeżeli kłopoty z opuchniętą skórą wokół oczu pojawiają się coraz częściej, a sińce nie są w Twojej rodzinie genetycznym podarunkiem, znaczy, że coś się dzieje nie tak. Warto zastanowić się, gdzie leży przyczyna problemu. Najczęstszymi powodami

tekst: Monika Smorczewska

są: stres, brak snu, siedzący tryb życia, nadmiar alkoholu, papierosów i kawy oraz nieodpowiednia dieta. Źródłem opuchnięć może być też zbyt męcząca dla oczu praca przed komputerem lub przebywanie w pomieszczeniu z klimatyzacją. Jeśli możesz, postaraj się ograniczyć te negatywne czynniki. Zastosuj też masaż mający na celu pobudzenie przepływu krwi i limfy, czyli drenaż limfatyczny. Jest to specjalna technika pocierania i uciskania, dzięki której przepychamy nagromadzony płyn tkankowy, likwidując obrzęki i poprawiając krążenie chłonki. Podpowiadamy, jak taki masaż wykonać samodzielnie:

drogeria DRENAŻ LIMFATYCZNY Głaszczemy łuki brwiowe: palce wskazujące przykładamy do wewnętrznej linii brwi i z lekkim naciskiem przesuwamy je do zewnętrznych krawędzi. Powtarzamy 2 razy.

Zawiązywanie kokardki: palce wskazujące układamy na wewnętrznych końcach brwi, palce środkowe po bokach nosa poniżej oczu.

Zygzak: jedną ręką chwytamy nos u nasady (u styku chrząstki i kości nosowej), drugą lekko uciskamy punkt między brwiami. Wykonujemy ruch zygakowaty, czyli jedną ręką w lewo, drugą w prawo i na odwrót. Wykonujemy 3-4 razy na każdą stronę.

Lepienie pierogów: łapiemy w dwa palce obiema dłońmi jeden łuk brwiowy od wewnętrznej strony i lekko ściskając, jakby lepiąc pierogi, przesuwamy dłonie ku zewnętrznym końcom łuku brwiowego. Ugniatamy tak 2 razy, a następnie robimy to samo na drugiej brwi.

Głaskanie nasady nosa: naprzemiennie palcami wskazującymi i środkowymi przesuwamy po nosie z góry w dół. Powtarzamy 4-5 razy.

Rozciągającym ruchem przesuwamy palce po linii oczodołów, aż do zewnętrznych kącików oczu i do skroni. W tych miejscach chwytamy skórę i „zawiązujemy kokardkę”, czyli przekręcamy w stronę oczu. Powtarzamy 2 razy.

Kokardka: przesuwamy palcami po łukach brwiowych od środka na zewnątrz i „wiążemy kokardkę” jak w kroku 2.

Półokręgi na łukach brwiowych: przykładamy palce wskazujące na wewnętrznych końcach brwi, lekko dociskamy i w tym miejscu wykonujemy półkolisty ruch. Nie odrywając palców, przesuwamy je ku środkowi brwi i powtarzamy półokrąg. W ten sposób wykonujemy masaż, aż dotrzemy do zewnętrznych końców brwi. Powtórzamy 2 razy. Na zakończenie „zawiązujemy kokardkę”.

Drenaż: układamy palce na skroniach i delikatnie przesuwamy wzdłuż twarzy i szyi, aż do dołków nad obojczykami. M A G A Z Y N 6 0 + 37

złote lata

życiu trzeba się mobilizować, bo mamy je tylko jedno, i nikt nas tu nie zaprosi po raz drugi – mówi Anna Korcz w rozmowie o tym, jak dba o zdrowie i urodę.

PO PIĘĆDZIESIĄTCE... 38

MAGAZYN 60+

zdjęcie: PAP

Jestem przecież już panią

złote lata rozmawiała: Jolanta Królak Wygląda Pani fantastycznie. Jak Pani to robi? Tak naprawdę nic nie robię. Myślę, że to zasługa moich genów. Dokładam do nich małą cegiełkę, która się nazywa odpowiedzialność. Mam trójkę dzieci, którym chcę pomagać i być z nimi jak najdłużej, więc dbam o zdrowie przede wszystkim ze względu na bliskich. Poza tym mama uczyła mnie, że mój wygląd jest wyrazem szacunku do innych ludzi. Ważne jest dla mnie, by być odpowiednio ubrana do pory dnia i roku, do imprezy i miejsca, w którym się znajduję. Moja garderoba nie jest jednak zbyt obszerna. Kiedy przeglądam kolorowe pisma, w których widzę moje koleżanki aktorki w stylowych butach czy wykwintnej biżuterii, trochę zazdroszczę im tych rzeczy. Wypadam przy nich skromnie. Czy uprawia Pani jakiś sport, by mieć lepszą kondycję lub figurę? Rozmawiając z panią, maszeruję, robiąc swój trening. Chodzę 8 kilometrów trzy razy w tygodniu. Wychodzi 24 kilometry tygodniowo. Doliczmy do tego zwykłe, codzienne chodzenie, więc pewnie w tygodniu przemierzam jakieś 30 kilometrów. Chodzenie to obecnie jedyna Pani aktywność? Teraz tak. Kiedyś biegałam, i całkiem nieźle mi szło, ale proszę mi wierzyć, że gdy się ma duży biust, bieganie okazu

je się zbyt trudnym wyzwaniem. Nie dlatego, że przygodni spacerowicze czasami wpatrują się w mój podskakujący podczas biegu biust (to mi jakoś specjalnie nie przeszkadza), ale po prostu ciężko się biega. Przekonałam się, że w moim przypadku sportowe staniki nie bardzo się sprawdziły. Oprócz regularnego chodzenia ćwiczę też w domu ze względu na kręgosłup, z którym od urodzenia mam problemy, a nie chcę poddawać się operacji. Mówię, że dopiero, gdy przestanę chodzić, pójdę pod nóż. Jestem przecież panią po pięćdziesiątce (śmiech) i codziennie mnie coś boli. A to kręgosłup, a to nadgarstki... Ze względu na te drugie nie chodzę z kijkami.

łam się. Na szczęście udało mi się zrzucić 8 kg, ale kosztowało mnie to wiele ciężkiej pracy. Teraz się pilnuję, ponieważ wiem, jak trudne jest chudnięcie. W pewnym wieku nie można już stosować drastycznych diet, bo wtedy ciało odmawia posłuszeństwa, więc jedynym rozwiązaniem są zdrowe codzienne nawyki żywieniowe.

Stosuje Pani diety? Nie. Zwyczajnie staram się nie przesadzać z jedzeniem, zwłaszcza tych wszystkich pysznych rzeczy, które są podawane na różnych przyjęciach.

Pani figura jest niezmienna od lat? Niezupełnie, bo przecież z wiekiem figura się zmienia – i nie chodzi tu tylko o kilka dodatkowych kilogramów, które coraz trudniej zgubić. No i urodziłam też troje dzieci. Ale czasami zdarza mi się, że wkładam coś sprzed 20 lat i nie muszę wciągać brzucha, bo zapinam się swobodnie (śmiech).

Lubi Pani słodycze? Uwielbiam! Najbardziej domowe ciasta, które dzisiaj rzadko się już piecze. Z racji tego, że w Pomiechówku mam ośrodek imprez plenerowych Zacisze, w którym organizujemy przyjęcia, mogę skosztować dań moich świetnych kucharzy. Pieką np. fantastyczne mięsiwa i podjadam sobie – przecież muszę spróbować, jak to wszystko smakuje. Ale nie za dużo, bo z figurą u mnie jest tak, że kiedy przytyję, gorzej się czuję psychicznie. Kiedyś przez to całe próbowanie przytyłam 12 kg. Kiedy stanęłam na wadze, popłaka-

Praca nad każdą z ról sprawia mi wielką przyjemność, ponieważ zawsze mogę coś od siebie dorzucić. Czegoś poszukać w głębi swojej duszy, serca i w głowie.

Tylko pozazdrościć. Wtedy robi mi się przyjemnie, że ciągle mam dobrą figurę. Ale z drugiej strony to przecież wstyd, że nadal mam w swojej garderobie garsonkę sprzed 20 lat (śmiech). Lubi Pani naturę? Uwielbiam nasze Zacisze. Gdy robi się ciepło, spędzam tam bardzo dużo czasu, przyjeżdżamy tu niemal w każM A G A Z Y N 6 0 + 39

złote lata

Jak najbardziej lubi Pani spędzać wolny czas? Idę… spać. Sen jest najlepszym lekarzem i doradcą, ponieważ kiedy człowiek się wyśpi, mądrzej i łatwiej podchodzi do problemów, a wiadomo że każdy z nas ma ich sporo. Sen daje mi odpoczynek, wyciszenie, rozluźnienie, relaks i przede wszystkim czystość umysłu. Lubię też sięgać po dobrą literaturę, ale żeby czytać, muszę być wypoczęta. Bo co to za przyjemność, kiedy po kilku stronach się zasypia i nawet nie pamięta, o czym się czytało. Lubi Pani mieć wszystko zaplanowane? Jest Pani osobą zadaniową? Jestem, i to bardzo. Nie umiem żyć bez zadań. Na przykład byłam z panią umówiona na rozmowę na godzinę 11, więc wcześniej miałam wszystko zaplanowane: wyprawienie Jaśka do szkoły, ogarnięcie mieszkania, wyrzucenie śmieci, pójście na pocztę. W ten grafik jeszcze musiałam wpleść trening, dlatego rozmawiając z panią, nabijam te swoje kilometry. 40

MAGAZYN 60+

I nigdy sobie Pani nie odpuszcza? Staram się. Ostatnio, kiedy przez trzy miesiące była brzydka pogoda i nic nie robiłam, czułam się fatalnie. Endorfiny, które wydzielają się podczas ruchu, są naprawdę fantastyczne. Chodzę już 7 tydzień, pilnuję się, żeby nie opuszczać żadnego treningu, a jeśli mi się to zdarzy, szybko nadrabiam. Uważam, że w życiu trzeba się zmobilizować, ponieważ mamy je tylko jedno – jak śpiewała Maryla Rodowicz w piosence „Niech żyje bal” – drugi raz nie zaproszą nas wcale. Zawsze Pani taka była? Nie zawsze, wiadomo. Kiedy byłam młoda, paliłam papierosy, piłam alkohol, nie dosypiałam, ale przychodzi taki moment, że stajemy się dojrzali i świadomi, że o życie trzeba zadbać. Nic nie przychodzi ot tak sobie. Po miesiącu intensywnego chodzenia zauważyłam, że przy wysiłku, na przykład szybkim wchodzeniu po schodach, nie mam zadyszki. To są takie nasze małe

zwycięstwa, które nam uświadamiają, że naprawdę warto o siebie dbać. Jest nam wtedy lżej w życiu. W serialu „Na Wspólnej” gra Pani od 16 lat, nie znudziła się już Pani ta rola? Nie, lubię to, co robię. Poza tym mój wątek nie jest często wykorzystywany i zawsze mam niedosyt. Najwięcej pracuję w teatrze. Gram w kilku spektaklach: „Hiszpańskiej musze”, „Przepraszam, co pan tu robi”, „Dzikich żądzach” i jeżdżę z nimi po Polsce. Najnowsza premiera to „Alibi od zaraz” w Capitolu. Szykują mi się też role w filmach fabularnych. Czy ma Pani ulubioną rolę? Raczej nie, wszystkie role traktuję tak samo i do wszystkich podchodzę z takim samym zaangażowaniem. Najczęściej gram silne, niezależne kobiety – królowe, wymagające matki, agresywne bizneswomen. Tęsknię za tym, by zagrać coś innego – choć raz skromną, słabą blondynkę, ale raczej mi to nie grozi.

zdjęcie: TVN

dy weekend. Zacisze jest położone nad rzeką Wkrą, mamy plażę, kajaki, zwierzęta – koty, dziki, mnóstwo ptaków. To jest cudowny świat przyrody, w którym się naprawdę odpoczywa. Ale jestem zwierzęciem miejskim, dlatego po 2–3 dniach robi mi się tęskno za Warszawą, więc wskakuję do samochodu i jadę, żeby zobaczyć, czy w domu wszystko w porządku.

Urlop w…

domu tekst: Karolina Warchoł, redakcja CafeSenior.pl 

MAGAZYN 60+

asza sytuacja finansowa nie zawsze pozwala na wakacje marzeń i wyjazd za granicę. Zdarza się też, że powodem pozostania latem w domowych pieleszach jest nie tyle brak środków, ale co brak towarzystwa lub niechęć do podróżowania. Niezależnie od przyczyny, warto zadbać, by miło spędzić ten czas.



ięcej artykułów na temat W zdrowia, pasji i podróży seniorów znajdziecie na cafesenior.pl

ŁAP SŁOŃCE Na szczęście słońce nie ogranicza swych łask tylko do strefy plaży! Kąpielą słoneczną można cieszyć się na własnym balkonie, w przydomowym ogródku lub w czasie spaceru po parku. Co więcej, będzie to zdecydowanie zdrowsze niż prażenie się na plaży. Warto korzystać ze słońca w najbardziej optymalnych porach – rankiem i popołudniem, pamiętając o zabezpieczeniu skóry. Zażywaj też ruchu na świeżym powietrzu, niepostrzeżenie łapiąc witaminę D.

ŚPIJ DOBRZE Sen pozwala naładować akumulatory. Jeśli masz trudności z zasypianiem, zadbaj o przyjemne rytuały. Wieczorem zaserwuj sobie odprężającą kąpiel. Sypialnię napełnij aromatem relaksującego olejku rozpylanego w kominku zapachowym. Włącz wyciszającą muzykę. W razie potrzeby zaparz sobie wcześniej zioła na zdrowy sen. A potem śpij błogo pełne osiem godzin. Wstaniesz z pełną energią i siłą, by zacząć nowy piękny dzień.

ZADBAJ O TOWARZYSTWO Spotykaj się z ludźmi – zwłaszcza z tymi, którzy mogli ostatnio czuć się zaniedbani. Niech nie tłumaczą Cię brak czasu i pilne zajęcia. To w końcu wakacje! Odłóż wymówki i spotkaj się wreszcie z dawno niewidzianymi przyjaciółmi. Jeśli obawiasz się, że po latach zabraknie wam tematów do rozmów, wymyśl motyw przewodni spotkania. Może to być degustacja popisowych przysmaków, które każdy przyniesie ze sobą. Albo partyjka tak lubianej niegdyś gry w karty czy planszówki? Zaplanuj coś, co pomoże wam przełamać pierwsze lody i wrócić do wspomnień sprzed lat.

GOTUJ Z FANTAZJĄ Oddaj się letniemu szaleństwu w kuchni – to idealny czas na potrawy sezonowe, warzywa i owoce są tanie jak nigdy. Niech wakacyjne kucharzenie nie będzie sztampowym gotowaniem. Zadbaj o energetyczny

podkład muzyczny, fantazjuj i testuj nowe przepisy. Pozwól sobie na dobrą zabawę, niech będzie kolorowo, lekko i zmysłowo. Jedz tak, jak na co dzień nie jadasz i zrób z tej czynności święto.

ODKRYWAJ OKOLICĘ Bądź odkrywcą – swojego miasta, wydarzeń kulturalnych, zasobów miejskiej biblioteki. Jeśli nie stać Cię na imprezy komercyjne, przewertuj lokalne strony i poszukaj bezpłatnych wydarzeń: koncertów w plenerze, seansów filmowych pod chmurką, festiwali miejskich czy spotkań z autorami książek. Szeroką ofertę posiadają w tej dziedzinie osiedlowe kluby i domy kultury, z pewnością znajdziesz coś dla siebie. Takie wyjście to też świetna okazja do poznania nowych ludzi.

BĄDŹ BLISKO NATURY Odkryj uroki parków i innych miejskich terenów zielonych. Wybierz się na pieszą wycieczkę do pobliskiego lasu. Albo na dłuższą przejażdżkę rowerową ścieżką wiodącą wśród okolicznych łąk. A może sprawdzisz się w organizacji rodzinnego pikniku?

ZNAJDŹ CZAS NA WYCISZENIE Po dniu pełnym wrażeń pozwól sobie usiąść na balkonie z dobrą książką. A gdy się ściemni, obejrzyj ciekawy film lub kolejny odcinek ulubionego serialu. Pamiętaj jednak, by nie oddawać się tym rozrywkom kosztem snu. Być może przyjdzie na nie czas, gdy popsuje się pogoda. REKLAMA

Co zrobić, aby wakacje w domu były udane? Przeczytaj nasze rady na domowe lato.

OLEJKI ETERYCZNE Drzewo herbaciane, Limetka, Eukaliptus, Lawenda Olejki zawierają naturalne ekstrakty roślinne. Nadają się do kąpieli i masażu oraz stosowania w kominkach aromatycznych. 10 ml

M A G A Z Y N 6 0 + 43

w wolnej chwili

WAKACJE z wnukami

erspektywa wyjazdu z wnukami jest w równym stopniu ekscytująca, co onieśmielająca. Z jednej strony uwielbiamy te dzieciaki, z drugiej – mamy wrażenie, że nie do końca je rozumiemy (a one nas). Jak zaplanować wspólne wakacje, by dobrze się razem bawić i poczuć prawdziwą bliskość?

tekst: Beata Kucharska

MAGAZYN 60+

Przede wszystkim warto wziąć pod uwagę potrzeby zarówno nasze, jak i dziecka. Wiadomo, że kilkulatek inaczej lubi spędzać czas i interesuje się czym innym niż sześćdziesięciolatek, ale to nie znaczy, że nie mamy tematów wspólnych. Wakacje to dobry moment, by spróbować ich poszukać.

Ahoj, morska przygodo! Większość dzieci najlepiej bawi się nad wodą. Podoba im się pluskanie nawet w zimnym Bałtyku, zbieranie kamyków i muszelek, budowanie zamków z piasku. Dziadkowie też mogą się tu wykazać, a przy okazji na nowo odkryć radość z nadmorskiej przygody. Jest duża szansa, że babcia okaże się niezrównaną tropicielką plażowych skarbów i kopalnią wiedzy o morskich stworzeniach, a dziadek to znakomity budowniczy, który potrafi wznieść prawdziwą fortecę. Albo odwrotnie :-). Niezależnie od po-

w wolnej chwili

Wróćmy nad jeziora Dla dzieciaków, które lubią się pluskać, dobrym kierunkiem może być też pojezierze. Wprawdzie nie ma tu ogromnej piaskownicy dla niepoznaki zwanej plażą, ale za to woda jest płytsza, spokojniejsza i znacznie cieplejsza niż w Bałtyku. Jeśli więc tylko pogoda dopisuje, mały człowiek może chlapać się do woli. Jezioro to też idealne miejsce, by pokazać wnukowi czy wnuczce uroki pływania kajakiem, rowerem wodnym, łódką czy żaglówką. Tylko koniecznie włóżmy młodemu wodniakowi kapok (w dziecięcym rozmiarze). Można go pożyczyć w każdej dobrej wypożyczalni sprzętu. Na pojezierzu podobnie jak nad morzem trzeba też pamiętać o ochronie skóry

przed słońcem. Warto też spakować do podróżnej apteczki repelent odstraszający komary i kleszcze (niestety nad jeziorami jest ich sporo). Zapytajmy w aptece o preparat odpowiedni dla dzieci. Na wszelki wypadek dobrze jest również wziąć żel łagodzący ukąszenia owadów.

W góry, miły bracie! Jeżeli kochamy góry, nie zmuszajmy się do wyjazdu nad wodę. Wędrówki górskim szlakiem to też świetny sposób na fajnie spędzony czas z wnukiem czy wnuczką. Trzeba tylko dostosować do możliwości dziecka długość i poziom trudności trasy. Dla debiutanta idealne będą np. malownicze Karkonosze, arcyciekawa Jura Krakowsko-Częstochowska czy pełne magii Góry Stołowe. Na pnącej się w górę i opadającej w dół ścieżce młodemu piechurowi nie grozi nuda. Tu wszystko jest ciekawe – płynący DOZ_Daily_logo_cmyk.pdf 1 2018-09-07 13:19:27

REKLAMA

działu ról, na pewno i my, i wnuki będziemy dobrze się bawić. Oczywiście spędzając czas nad morzem pamiętamy o ochronie przed słońcem. W pogodne dni smarujmy skórę kremem z filtrem przeciwsłonecznym minimum 30 (dla dzieci są specjalne, delikatniejsze preparaty). Planując wakacje nad polskim morzem, warto wziąć pod uwagę ostry klimat i zmienną często pogodę. Spakujmy do walizek ubrania także na chłodne, wietrzne i deszczowe dni. Z kolei wybierając się nad cieplejsze morza, koniecznie zabierzmy ze sobą preparat przeciwsłoneczny z filtrem minimum 50, bo słońce świeci tam bardzo mocno. I pamiętamy, by za każdym razem dokładnie smarować wszystkie odkryte części ciała (także uszy czy stopy).

ŻEL DO RĄK pielęgnująco– ochronny Produkt o właściwościach antybakteryjnych, który działa bez użycia wody. Usuwa do 99,9 % zanieczyszczeń! Niewielką ilość żelu należy rozprowadzić na skórze dłoni i pozostawić do wchłonięcia. 50 ml

REKLAMA

Lecznicza dieta dr Ewy Dąbrowskiej nad morzem! Na hasło „DIETAKORAL”

5 % rabatu

na cały turnus

JEDYNY CERTYFIKOWANY OŚRODEK W UZDROWISKU KOŁOBRZEG ZDROWIE - NASZA MISJA DWUTYGODNIOWE TURNUSY JUŻ OD 2500 ZŁ Sanatorium Uzdrowiskowe „Koral Live” ul. Kościuszki 12, Kołobrzeg +48 94 352-52-61 Marketing@korallive.pl facebook.com/KoralKolobrzeg/

www.korallive.pl

w wolnej chwili

Wsi spokojna, wsi wesoła Kolejny pomysł na wakacje z kilkulatkiem to wczasy w gospodarstwie agroturystycznym. Dla dzieci na co dzień mieszkających w mieście pobyt na wsi jest niezwykle atrakcyjny. Można

na własne oczy zobaczyć, jak długie rzęsy ma krowa, dotknąć miękkiego futra owcy, osobiście nakarmić króliki, a nawet wsiąść na konia. Ku radości małych mieszczuchów, oprócz dorosłych zwierząt w gospodarstwie są też młode jakby stworzone do głaskania i przytulania. Pobyt na agrowczasach to też okazja, by dziecko skosztowało naturalnych, świeżych produktów. Kto wie, może nowe smaki sprawią, że rodzinny niejadek nagle nabierze apetytu? REKLAMA

rączo strumień, wygrzewająca się na słońcu jaszczurka, przycupnięty na liściu ślimak, sękaty kij znaleziony przy drodze. Pokażmy dziecku te wspaniałości i delektujmy się wraz z nim górską przyrodą, a później wspaniałym widokiem. Długa wędrówka to także znakomita okazja, by po prostu pobyć razem z dzieckiem, porozmawiać z nim i zaszczepić mu miłość do gór. Wybierając się na szlak, pamiętajmy, że w górach pogoda bywa zmienna nawet w ciepły pogodny dzień. Trzeba zatem mieć w plecaku długie spodnie, polar lub softshell oraz kurtkę przeciwdeszczową (dla dziecka i siebie). Bardzo ważne też, by wszyscy uczestnicy wyprawy mieli odpowiednie buty. Powinny być wygodne, dobrze trzymać stopy i mieć podeszwy z protektorem zapobiegającym poślizgnięciu.

LOKOMIN suplement diety Produkt przeznaczony dla dorosłych i dzieci powyżej 3 roku życia. Pastylki zawierają ekstrakt z kłącza imbiru standaryzowany na zawartość gingeroli. Imbir zapobiega złemu samopoczuciu podczas podróży. 10 pastylek do ssania

REKLAMA

w wolnej chwili

ZAPRASZAMY

do gry

apewniają zdrową porcję ruchu, pozwalają dotlenić organizm, dają szczyptę emocji i gwarantują dobrą zabawę. Wypróbujcie latem gry plenerowe.

tekst: Dorota Wawer Choć są różne, łączy je jedno – wpływają pozytywnie nie tylko na nasze zdrowie oraz sprawność, ale także życie towarzyskie. Poznajcie dwie z nich.

 usprawnia stawy,  poprawia koordynację ruchów,  rozwija refleks,  zwiększa wytrzymałość.

ringo, czyli dobry rzut

Bule, czyli sztuka turlania

Gra polega na rzucaniu gumowego kółka tak, żeby przeciwnikowi nie udało się go złapać. Zgodnie z zasadami w ringo gra się na boisku podzielonym na połowę linką. Kółko trzeba rzucić tak, by przeleciało nad nią i spadło na pole przeciwnika. Ważne, by lot ringo był jak najbardziej poziomy. Rywalizować można indywidualnie lub grupowo (dwójkami, trójkami). Punkty zdobywa się po każdym błędzie przeciwnika, a traci po własnym. Gdy któraś z drużyn zdobędzie ich 15, wygrywa. W ringo można grać też na trawniku i nie liczyć punktów. Wystarczy mieć przeciwnika. Chodzi przecież o dobrą zabawę i trochę ruchu. Dużą zaletą ringo jest to, że nie trzeba inwestować w drogi sprzęt. Wystarczy kupić gumowe kółko za kilkanaście złotych, znaleźć kawałek wolnej przestrzeni i już można zaczynać.

Grać można niemal wszędzie – na trawie, piasku, tartanie, a także na specjalnym boisku, zwanym bulodromem. Wystarczy mieć kilku partnerów i zestaw kul składający się z ośmiu dużych metalowych i jednej małej drewnianej, zwanej świnką (do kupienia w dużych sklepach sportowych i przez internet, kosztuje od 50 do 80 zł). Na początku rozgrywki rzuca się świnkę. Następnie każdy gracz turla w jej stronę kulę tak, by się zatrzymała jak najbliżej. Może też spróbować trafić w bulę rywala, odpychając ją w ten sposób od świnki. Wygrywa ten, którego kula ostatecznie będzie najbliżej. Spróbujcie, francuscy seniorzy uwielbiają tę zabawę!

plusy dla zdrowia:  wzmacnia mięśnie (ramion, pleców, nóg, pośladków),

plusy dla zdrowia:  wzmacnia mięśnie, zwłaszcza pleców i nóg,  usprawnia stawy,  poprawia koncentrację,  ćwiczy równowagę,  zwiększa koordynację ruchów. M A G A Z Y N 6 0 + 47

Obejrzyj

PRZEMYTNIK (DVD)

REŻ. CLINT EASTWOOD USA

Kto nie widział tego filmu w kinie, koniecznie musi go obejrzeć na płycie. „Przemytnik” to kolejne dzieło Clinta Eastwooda, którym aktor udowadnia swoje niewiarygodne umiejętności zarówno reżyserskie, jak i aktorskie. Tym razem wciela się w rolę Earla Stone'a, samotnika po 80-ce bez grosza przy duszy, któremu bank grozi zajęciem zadłużonej firmy. Praca za kółkiem spada mu jak z nieba. Wykonując to proste zadanie szofera, Earl nieświadomie staje się kurierem meksykańskiego kartelu narkotykowego. I choć kończą się jego problemy finansowe, zaczynają ciążyć niezałatwione i nieco mroczne sprawy z przeszłości. Czy zdąży naprawić popełnione krzywdy, zanim dopadną go stróże prawa albo jeszcze bardziej bezwzględni egzekutorzy kartelu? Film oparty na prawdziwej historii i z gwiazdorską obsadą, bo agenta DEA Colina Batesa gra Bradley Cooper.

MAGAZYN 60+

P o c zytaj j a h c u ł s Po

ORIGINALS (CD)

PRINCE Dystr. Warner Music Poland

Prince zostanie na zawsze zapamiętany jako charyzmatyczny performer, artysta zdobywający listy przebojów i rewolucjonista biznesu muzycznego. Jego pośmiertny album "Originals" zawiera 15 utworów, z czego 14 nigdy nie było wcześniej wydanych. Nagrania są dowodem na zakulisową rolę, jaką Prince odgrywał w karierach innych artystów. Utwory zostały wybrane wspólnie przez Troya Cartera w imieniu spadkobierców i Jaya-Z. To taki rodzaj podniesienia kurtyny i pokazanie, co tak naprawdę kryje się za doskonale znanymi popowymi przebojami. Na albumie znajdziemy także wersje Prince'a do Vanity 6 i "Make-Up", Jill Jones z "Baby, You're a Trip", Kenny'ego Rogersa i "You're My Love" i, rzecz jasna, oryginalną wersję megahitu "Nothing Compares 2 U" Sinead O'Connor. Fani króla popu nie będą zawiedzeni.

HANKA. PIERWSZA POWIEŚĆ O ORDONÓWNIE

Wyd. Znak

Porywająca opowieść o córce kolejarza, która została polską Gretą Garbo. I o tym, że szczęście nie uśmiecha się tylko raz. Wyszła na scenę wystraszona, blada. Muzyka gruchnęła, ale ona nie mogła wydobyć z siebie głosu. Wybiegła za kulisy wśród drwin i gwizdów. Co jej pozostało? Zostać krawcową jak matka? A może udowodnić światu, że klęska poprzedza sukces? Gdy dziesięć lat później jechała przez Warszawę własnym chevroletem, ścigały ją zachwycone spojrzenia i szepty: „To Ordonka!”. Mężczyźni za nią szaleli, a kobiety czesały się i ubierały tak jak ona. To dla niej hrabia Michał Tyszkiewicz popełnił mezalians. A Hanka kochała odważnie, ale tylko na chwilę. Katarzyna Droga zabiera czytelnika we wspaniałą podróż w szalone lata dwudzieste, w świat szarmanckich mężczyzn i kobiet równie pięknych, co bezwzględnych.

FOTO: MATERIAŁY PRASOWE, FREEPIK

w wolnej chwili

Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do Magazynu 60+. Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów. Termin nadsyłania rozwiązań: 28.07.2019 r. Adres redakcji: Magazyn 60+, 360 Content Team – Time SA, ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa Regulamin nagradzania jest dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy. 50

MAGAZYN 60+