Sposoby na letnie urazy

dycja oraz (na wszelki wypadek) dobrze wyposażona apteczka. Oto kilka rad, jak się przygotować na lipcowe i sierpniowe wyzwania!

Gdy nieco przesadzisz ze słońcem…

Promienie słoneczne są dla osób starszych balsamem, i to nie tylko dla ciała, ale i dla duszy. Pomagają wytwarzać witaminę D, i dzięki temu zapobiegać osteoporozie, a także poprawiają nastrój (są nawet badania, z których wynika, że wspomagają leczyć depresję, tak częstą wśród seniorów). Jednak zbyt długa ekspozycja na promieniowanie słoneczne niesie za sobą również zagrożenia. Na starszy organizm słońce działa bowiem nieco inaczej niż wcześniej. Z wiekiem skóra staje się coraz cieńsza, przez co znacznie łatwiej o oparzenia. Jeśli zatem jeszcze 10 lat temu wystarczał ci kosmetyk z filtrem SPF 30, teraz raczej kupuj tylko te z najwyższą ochroną – SPF 50. Zwykle skóra jest także bardziej wrażliwa – dlatego lepiej wybieraj filtry fizyczne (mineralne), a nie chemiczne, zwracaj też uwagę, czy kosmetyk ma odpowiednie atesty (np. certyfikat Ecocert, AllergyCertified). Najlepiej jednak, jeśli godziny największego promieniowania (11.00–15.00) spędzisz w cieniu, a na spacer wyjdziesz rano lub po południu. Gdy mimo to nie uda się uniknąć problemu i zauważysz

na skórze czerwone gorące

plamy, jak najszybciej zejdź ze słońca i postaraj się schłodzić to miejsce, choćby za pomocą chusteczki polanej wodą (wyłącznie słodką, a nie morską!). W domu posmaruj skórę balsamem zawierającym alantoinę lub d-panthenol lub sokiem z aloesu. Obserwuj też, czy nie pojawiają się na niej wypełnione płynem surowiczym pęcherze – jeśli tak, skonsultuj się z lekarzem lub poproś o radę farmaceutę. To ważne! Kłopoty skórne, czasem wręcz silne reakcje alergiczne po kąpieli słonecznej, mogą też być wywołane przez niektóre zio

DR N. FARM. KRZYSZTOF SŁOMIAK JAK UCHRONIĆ SIĘ PRZED ODPARZENIAMI?

Odparzenia należą do typowych letnich urazów. Fala upałów, zwiększona potliwość, nakaz noszenia maseczek sprawiają, że skóra jest na nie narażona (zwłaszcza fałdy skórne, uda, twarz). Aby zabezpieczyć się przed nimi, należy dbać o higienę i nawilżenie skóry. Na stopy warto zakładać bawełniane skarpetki lub wietrzyć je, nosząc np. sandały bądź klapki z naturalnych materiałów. Zakryte buty można zasypać talkiem – skutecznie wchłonie on nadmiar wilgoci. Należy pamiętać, aby wieczorem go zmyć ze skóry. Dobrze jest także nosić luźną, oddychającą odzież i bieliznę. Ograniczy to kontakt skóry z ubraniem. Leczenie odparzeń polega na odkażeniu i odżywieniu naskórka. Trzeba ograniczyć ekspozycję słoneczną urażonego miejsca. Zalecana jest maść z witaminą E i wyciągami z rumianku lub nagietka o działaniu przeciwzapalnym i ochronnym. Pomocne są także odkażające kąpiele z nadmanganianem potasu.

ła, np. dziurawiec czy rumianek, lub leki, np. obniżające ciśnienie, przeciwcukrzycowe. Zawsze na ulotce takich preparatów jest informacja, że trzeba unikać słońca (więcej o fotouczulającym działaniu leków przeczytasz na s. 26).

Wojaże dają się we znaki mięśniom?

Gdy piękna pogoda, masz zapewne czasem ochotę iść, gdzie cię oczy poniosą. I dobrze! Włóż tylko dobrze sprawdzone na wcześniejszych wyprawach buty, a do plecaka (na wszelki wypadek) plastry na otarcia– najlepiej KREM przeciwsłoneczny nakładaj na skórę co trzy godziny. Aby zabezpieczyć przed promieniami UV całe ciało, powinnaś zużyć za każdym razem 3–4 łyżki kosmetyku.

takie z żelową poduszeczką. Jeśli jednak do tej pory, a zwłaszcza w okresie przymusowej izolacji, prowadziłaś raczej

kanapowy tryb życia, twoje mięśnie i stawy mogą nie być przygotowane do tak dużego wysiłku, a to zwiększa ryzyko kontuzji i urazów. Na stronie obok podpowiadamy, jak możesz sprawdzić, czy ewentualny problem wymaga pomocy lekarskiej, czy też poradzisz z nim sobie domowymi sposobami. Najbardziej prawdopodobne jest jednak, że po tak długiej wycieczce dokuczać ci będą zwykłe... zakwasy. Są to drobne uszkodzenia włókien mięśniowych, bolesne i nieprzyjemne, ale na szczęście zupełnie niegroźne. Dolegliwości mijają same po dwóch dniach, ale możesz przyspieszyć ten proces, biorąc wieczorem ciepłą kąpiel z dodatkiem kilku kropli olejków aromatycznych, np. lawendowego, który ma doskonały wpływ na obolałe mięśnie, lub eukaliptusowego – poprawia krążenie krwi i przyspiesza regenerację tkanek. Jeśli jednak masz kłopoty z sercem albo nadciśnienie, nie nalewaj do wanny zbyt gorącej wody – kąp się w temperaturze poniżej 40 st. C i zanurzaj tylko do pasa. To ważne! Silny ból łydki wywołuje często niepokój, czy to przypadkiem nie jest dająca podobne objawy zakrzepica. Aby to wyjaśnić, zrób prosty test. Połóż nogę tak, by nie napinać mięśni i sprawdź, czy dolegliwości się utrzymują. W przypadku zakrzepu ból odczuwany jest w każdej pozy

Wyciąg z kwiatów arniki górskiej (Arnica montana) ma udowodnione właściwości przeciwzapalne.

ARNIKA Preparaty z ekstraktem z tej rośliny (m.in. żele, kremy, maści) przyspie szają wchłanianie się krwiaków i siniaków, zmniejszają też ból i obrzęk stawów. Dlatego polecane są do stosowania po rozmaitych kontuzjach czy też urazach.

cji, natomiast przy zakwasach (lub kontuzji) pojawia się on wówczas, gdy uszkodzony mięsień napina się lub rozciąga. Warto też wiedzieć, że przy chorobie zakrzepowej objawy narastają stopniowo, nawet przez kilka dni, a łydka często jest czerwona, gorąca i obrzęknięta. Jednak jeśli nadal masz

REKLAMA wątpliwości, idź do lekarza, bo zakrzep to stan zagrażający życiu!

Bliskie spotkania z owadami i kleszczami

Najczęściej zdarzają się ukąszenia komarów i meszek – wówczas od razu posmaruj to miejsce sokiem z cytryny, połóż liść babki lancetowatej albo zastosuj żel na ukąszenia dostępny w aptece. Jeżeli zostałaś użądlona, przyłóż na to miejsce kawałek owiniętego w chusteczkę lodu (pamiętaj też, że np. pszczoła zostawia w skórze żą dło – trzeba je wyjąć). O ile nie jesteś uczulona na jad owadów lub nie zaatakują cię one stadnie, po winno się obyć bez większych problemów. Na wszelki wypadek obserwuj jednak swoje samopoczucie i w razie pojawienia się dolegliwo ści, takich jak: problemy z oddychaniem, uczucie osłabienia, narastający obrzęk czy nudności, szukaj pomocy lekarskiej. To ważne! Zawsze od razu po powrocie z lasu czy łąki obejrzyj całe ciało (przesuń też po skórze dłońmi) w poszukiwaniu kleszczy. Jeśli znajdziesz intruza, wyjmij go ze skóry za pomocą specjalnego lassa, pompki czy pincety i zdezynfekuj skórę. Gdy po kilku dniach (lub tygodniach) będziesz mieć objawy grypopodobne albo w okolicy wkłucia pojawi się rumień idź do lekarza. Tak bowiem może objawiać się borelioza.

JAK SOBIE POMÓC W RAZIE KONTUZJI?

Podpowiadamy, jakie są objawy urazów, które przytrafiają się najczęściej, a także co można zrobić w domu i kiedy koniecznie szukać pomocy lekarskiej.

URAZY OBJAWY CO ROBIĆ

STŁUCZENIE

To uraz, który dotyczy tkanek miękkich (podskórnych). Objawia się siniakiem (krwiakiem), bólem, często też opuchlizną.

NACIĄGNIĘCIE MIĘŚNI

Punktowy, kłujący ból, który pojawia się po wysiłku i ma tendencję do nasilania się przy napinaniu mięśnia lub jego rozciąganiu. Czasem zdarza się także obrzęk, zaczerwienienie skóry lub siniak.

SKRĘCENIE

Dość silny ból, obrzęk i wyraźne trudności w poruszaniu danym stawem wynikające z uszkodzenia torebki stawowej i/lub więzadeł otaczających staw.

ZWICHNIĘCIE

Objawy są podobne do tych, które powstają przy skręceniu, ale często towarzyszy im deformacja stawu i niemożność poruszania nim. To stan wymagający jak najszybszej interwencji lekarza.

ZŁAMANIE LUB PĘKNIĘCIE KOŚCI

To przerwanie ciągłości tkanek kostnych, które objawia się silnym bólem, obrzękiem a często także krwiakiem. Zdarza się, że widoczne jest także zaburzenie liniowego ustawienia kości. Od razu postaraj się schłodzić stłuczone miejsce, by ograniczyć zasięg uszkodzenia tkanek –przyłóż zimny okład, np. kompres żelowy z apteki albo kostki lodu owinięte w ściereczkę. By przyspieszyć wchłanianie się krwiaka, przez kilka dni smaruj skórę żelem z arniką lub kasztanowcem (co 3–4 godziny). Jeśli siniak ma duże rozmiary, dodatkowo dwa razy dziennie smaruj go żelem z zawartością heparyny.

Najpierw zastosuj chłodzenie (zimny okład), aby ograniczyć uszkodzenie. Po 24 godzinach ogrzewaj bolące miejsce za pomocą ciepłych kompresów lub kąpieli – po to, by poprawić ukrwienie tej okolicy i przyspieszyć regenerację tkanek. Możesz też smarować skórę żelem przeciwbólowym i przeciwzapalnym, np. z ibuprofenem, diklofenakiem albo naproksenem. Na przyszłość, aby uniknąć takiej kontuzji, zawsze rób rozgrzewkę przed większym wysiłkiem fizycznym.

Samodzielnie częstro trudno odróżnić te dwa stany, lepiej więc zakładać, że doszło do zwichnięcia. W obu przypadkach początkowe postępowanie jest podobne. Przy czym przy skręceniu stawu taka pomoc zwykle wystarcza, a przy zwichnięciu to zabezpieczenie na czas dotarcia do lekarza. Uszkodzony staw trzeba unieruchomić. Możesz owinąć go bandażem, najlepiej elastycznym, lub choćby kawałkiem tkaniny. Nie wolno obciążać kontuzjowanej kończyny. Takie działanie zapobiega dalszym uszkodzeniom tkanek, w tym naczyń krwionośnych i nerwów, a także ułatwia regenerację. Warto również przykładać zimne kompresy (na 10–15 minut) co kilka godzin, gdyż zmniejsza to ból i obrzęk oraz ogranicza stan zapalny. Przez cały czas kontuzjowaną nogę czy rękę trzymaj też powyżej poziomu serca, to pomoże zmniejszyć opuchliznę. Jeśli ból jest silny, możesz przyjmować tabletki z niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, np. z ibuprofenem – o ile nie jest przeciwwskazany przy innych środkach, które zażywasz.

W tym przypadku niezbędna jest szybka konsultacja u chirurga bądź ortopedy. Wskazaniem do takiej wizyty jest silny ból, który czujesz niezależnie od tego, w jakiej pozycji kończyna jest ułożona a także wówczas, gdy nie możesz stanąć na nodze (obciążyć jej), a w przypadku urazu ręki, nie udaje ci się podnieść nią jakiegoś przedmiotu. Lekarz zwykle zleca prześwietlenie, a jeśli podejrzenia się potwierdzą, dłuższe unieruchomienie kończyny. By zabezpieczyć kończynę do czasu uzyskania medycznej pomocy, trzeba ją unieruchomić razem z przylegającymi do złamanej kości stawami.