DLA MŁODYCH DUCHEM
nr 4 (67) | kwiecień 2020
249 zł (w tym 8% VAT)
SEN
TO ZDROWIE Zobacz, co pomoże Ci zasnąć
Dobry SŁUCH PRZECZYTAJ, JAK O NIEGO
Małgorzata Pieczyńska
ZAWSZE PIĘKNA I W DOBREJ FORMIE
PIRAMIDA ŻYWIENIA Poznaj zasady zdrowej diety
ZADBAĆ
MOCNE PLECY BÓL KRZYŻA? MOŻESZ GO UNIKNĄĆ!
RELAKS W KĄPIELI
Wielkanoc na TALERZU JEDZ SMACZNIE I CZUJ SIĘ LEKKO
Zrób sobie DOMOWE SPA
NOWOŚĆ!
KOZIEMLEKO
Nowa, ulepszona formuła w wygodnej tubie Koi, nawilża i delikatnie natłuszcza skórę wzmacniając jej naturalną barierę ochronną
Miło nam poinformować, że Magazyn 60+ zdobył SREBRO w konkursie Power of Content Marketing, w kategorii Zdrowie, za efektywne wykorzystanie potencjału dotarcia do odbiorców. Nagrodę dedykujemy naszym Czytelnikom!
B
udząca się do życia przyroda poprawia nastrój oraz dodaje energii. To niezwykle ważne w tym trudnym dla nas wszystkich okresie. Dbajmy o swoje zdrowie i nie dajmy się zarazkom.
DLA MŁODYCH DUCHEM
Dystrybucja: Magdalena Ruszkowska tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu Projekt, redakcja, wykonanie: 360 Content Team – Time SA ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa tel. 22 590 54 75 magazyn60plus@grupazpr.pl www.grupazpr.pl www.360contentteam.pl Redaktor Naczelna: Izabela Raduszewska Redaktor Prowadząca: Ewa Dembowska Zespół redakcyjny i korekta: Beata Ciepłowska-Kowalczyk, Aneta Magnuszewska, Magdalena Mojduszka, Marta Tomasiuk, Małgorzata Żebrowska Opieka graficzna: Joanna Korolewska Projekt okładki: Joanna Wójcicka Zdjęcie na okładce: Gałązka/Akpa Zdjęcia w magazynie: Shutterstock (chyba że zaznaczono inaczej) Reklama: tel. 22 590 54 16 zapytania_custom@grupazpr.pl Druk: Drukarnia Prasowa S.A. al. Piłsudskiego 82, 92-202 Łódź Prawo do błędów w druku zastrzeżone. BĄDŹ EKOLOGICZNY. Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.
W związku z rosnącą liczbą przypadków zarażenia koronawirusem na całym świecie, w tym wydaniu naszego magazynu przytaczamy
zalecenia głównego inspektora sanitarnego dla seniorów. Ich przestrze-
ganie może uchronić przed groźną infekcją. Gorąco zachęcamy, żebyście, drodzy Czytelnicy, wzięli sobie do serca rady specjalistów i nie dali się koronawirusowi. Pamiętajmy, że nasze zdrowie jest w dużym stopniu w naszych rękach! Tematem numeru jest dobry sen. Jeśli macie problemy z zaśnięciem lub często się budzicie, przeczytajcie nasz tekst. Radzimy, jak zadbać o efektywny nocny wypoczynek. Poza tym rozmawiamy z lekarzem laryngologiem o pojawiających się z wiekiem problemach ze słuchem. Piszemy, w jaki sposób walczyć z bólami kręgosłupa oraz przekonujemy do aktywnego trybu życia.
Z okazji zbliżającej się Wielkanocy dużo miejsca poświęcamy świątecznemu menu. Warto postarać się, by było ono zgodne nie tylko z tradycją, ale także zasadami prawidłowej diety. Znajdziecie u nas przepisy na pyszne, lekkie i zdrowe
dania wielkanocne.
Aby dobre odżywianie stało się codzienną praktyką, opisujemy w magazynie piramidę żywienia dla seniorów, opracowaną przez dietetyków. Po sześćdziesiątce należy bowiem nieco zmodyfikować jadłospis. Dowiecie się, jak to zrobić. Gwiazdą tego numeru jest
Małgorzata Pieczyńska.
Przybliżamy Wam sylwetkę tej pięknej aktorki, która mimo upływu lat wciąż zadziwia urodą i świetną formą. Zdrowych i wesołych Świąt!
FOTO: ARCHIWUM DOZ
Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. ul. Kinga C. Gillette 11, 94-406 Łódź tel. 42 200 75 87
Ewa Dembowska Redaktor Prowadząca
MAGAZYN 60+
3
spis treści DLA MŁODYCH DUCHEM
nr 4 (67) | kwiecień 2020
dbam o zdrowie 14 | HALO! SŁABO SŁYSZĘ! Rozmowa z lekarzem laryngologiem 18 | ULGA DLA KRĘGOSŁUPA Skuteczne sposoby na bóle krzyża 21 | NOWINKI MEDYCZNE Odkrycia naukowe i nowe badania ze świata zdrowia
FILOZOFIA DOBREGO
SNU
ważne informacje 6 | NIE
DAJ SIĘ KORONAWIRUSOWI
Jak skutecznie bronić się przed zarazkami
temat numeru 8 | FILOZOFIA
DOBREGO SNU
Jak zadbać o nocny wypoczynek?
30 | PIRAMIDA
ziękuję arykuł o badaniu
miałam wysokie. Teraz wiem, że nie
ciśnienia, który zamieści-
zawsze mierzyłam je prawidłowo
liście w marcowym
i w odpowiednich warunkach. Dzięki
numerze „Magazynu
Wam nauczyłam się, jak to robić.
60+”. Ostatnio lekarka zaleciła
I wiecie co? Teraz moje wyniki
mi regularne dokonywanie pomiaru
częściej są w normie! Po prostu
i starałam się to robić, ale wyniki
wszystko robię na spokojnie.
czasem wydawały mi się dziwne.
4
MAGAZYN 60+
ZDROWEGO ŻYWIENIA 60+
Dieta zalecana seniorom
DROGA REDAKCJO
Niby czułam się dobrze, a ciśnienie
24 | LEKKO I ŚWIĄTECZNIE Pomysły na zdrowe oraz nietuczące dania wielkanocne 28 | UKOJENIE DLA BRZUCHA Rady na niestrawność
LISTY DO REDAKCJI
D
22 | PŁUCA POD KONTROLĄ Informacje o przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc
AGATA Z KIELC
wieści z apteki 33 | PORADY ZZA LADY Nowe produkty i ważne informacje dla pacjentów 34 | PYTANIA
DO FARMACEUTKI
Nasza Ekspertka odpowiada na pytania Czytelników
spis treści
Eksperci DOZ.pl z myślą o zdrowiu Pacjenta
Codzienna aktywność fizyczna to dobry sposób na złagodzenie bólów kręgosłupa. drogeria 36 | MINISPA Wszystko o relaksie w kąpieli
czas na sport 38 | ZUMBA Radosna gimnastyka dla każdego
cafesenior
Drodzy Czytelnicy, poznajcie Ekspertów DOZ.pl, których misją jest dostarczanie Wam rzetelnych rad. Na łamach Magazynu 60+ znajdziecie ich wskazówki na temat zdrowego trybu życia oraz najczęstszych problemów zdrowotnych. Program Ekspertów DOZ.pl ma stworzyć Pacjentom szerokie możliwości kontaktu z farmaceutą i zapewnić dostęp do wiarygodnego źródła wiedzy o zdrowiu. Czaty na Facebooku, wideo ze wskazówkami, poradniki na portalu DOZ.pl – wszędzie tam będzie można uzyskać wsparcie Ekspertów DOZ.pl.
w wolnej chwili 47 | OBEJRZYJ, POSŁUCHAJ,
POCZYTAJ
Joanna Naczyńska
Dobre filmy, płyty i książki
MGR FARMACJI
48 | ZE SZTUKĄ NA TY Zalety zajęć artystycznych dla seniorów
Podejmuje tematykę zdrowego stylu życia, a także zdrowia małych dzieci. Zainteresowana recepturą apteczną.
50 | KRZYŻÓWKA Łamigłówka miesiąca
42 | ZERO WASTE Rady, które pomogą ograniczyć ilość śmieci
Ernest Niewiadomski MGR FARMACJI
złote lata CZUJĘ SIĘ MŁODO
Portret Małgorzaty Pieczyńskiej *
ZE SZTUKĄ NA TY str. 48
* suplement diety
44 | WCIĄŻ
Krzysztof Słomiak DR N. FARM. Na Państwa listy czekamy pod adresem redakcji lub: magazyn60plus@grupazpr.pl. Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów. Regulamin nagradzania jest dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy.
Specjalista farmacji klinicznej, zainteresowany zagadnieniami z zakresu medycyny i opieki farmaceutycznej.
Autor artykułów o zdrowiu i farmacji, głównie chorobach neurodegeneracyjnych, cywilizacyjnych, oraz nowych technologiach.
MAGAZYN 60+
5
ważne informacje
Nie daj się koron P
ojawienie się nowego koronawirusa sprawiło, że częściej mówimy o tym, jak chronić się przed zakażeniem. I bardzo dobrze, bo odpowiednia profilaktyka to najlepszy oręż w walce z chorobotwórczymi zarazkami.
opracowanie: redakcja
Obrona organizmu jest tym ważniejsza, że koronawirus może być groźny. Dotyczy to zwłaszcza osób dojrzałych. Wiadomo już bowiem, że w razie
zakażenia u seniorów jest znacznie większe ryzyko powikłań oraz ciężkiego przebiegu choroby. Starajmy się więc chronić. Nasze zdrowie jest w dużym stopniu w naszych rękach.
W chwili gdy piszemy ten artykuł, liczba zakażeń stwierdzonych w Polsce nie jest duża. Ale niestety szybko rośnie. Żeby powstrzymać tę epidemię, trzeba wziąć sobie do serca zalecenia lekarzy oraz głównego inspektora sanitarnego, którzy radzą, jak skutecznie bronić się przed wirusami. Oto te skierowane do seniorów i opublikowane na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
Unikaj zatłoczonych miejsc Duże skupiska ludzi to środowisko sprzyjające rozprzestrzenianiu się koronawirusa i innych wirusów przenoszonych drogą kropelkową. Należy ograniczyć przebywanie w miejscach publicznych i poprosić bliskich lub np. sąsiadów o pomoc w codziennych czynnościach, 6
MAGAZYN 60+
takich jak zakupy, zaopatrzenie w leki, załatwianie spraw w urzędzie czy na poczcie.
Często myj ręce Istnieje ryzyko przeniesienia wirusa z zanieczyszczonych powierzchni na dłoniach. Aby je zmniejszyć, należy często myć ręce wodą z mydłem, a gdy to niemożliwe, dezynfekować je płynami/żelami na bazie alkoholu (min. 60%). Koniecznie trzeba to zrobić przed jedzeniem oraz po powrocie z miejsc publicznych.
30 sekund, czyli Jak prawi 1
Zmocz ręce i nałóż porcję mydła w płynie na zagłębienie dłoni.
5
Umyj wodą z mydłem najpierw jeden kciuk, a potem drugi.
2
Rozprowadź mydło, pocierając o siebie rozprostowane dłonie.
6
Na zakończenie namydl i wyszoruj kolejno oba nadgarstki.
Myjąc ręce w miejscu publicznym, nie dotykaj umytymi dłońmi klamek, drzwi ani innych elementów wyposaże-
ważne informacje
awirusowi staraj się nie dotykać oczu, nosa i ust Dłonie mają kontakt z wieloma powierzchniami, które mogą być zanieczyszczone wirusem. Dotknięcie oczu, nosa lub ust rękami może spowodować przeniesienie chorobotwórczych zarazków na siebie.
Często myj lub dezynfekuj powierzchnie Biurka, stoły, poręcze, klamki, włączniki światła muszą być regularnie przecierane z użyciem wody i detergentu lub środka dezynfekcyjnego.
Starannie umyj wewnętrzną, a potem zewnętrzną część dłoni wraz z palcami.
7
Po 30 sekundach dokładnie opłucz ręce wodą, żeby usunąć z nich mydło.
4
Spleć palce i dokładnie namydl przestrzenie między nimi.
8
Starannie osusz dłonie jednorazowym papierowym ręcznikiem.
nia (mogą być na nich bakterie). Posłuż się papierowym ręcznikiem, który ograniczy kontakt z drobnoustrojami.
Regularnie dezynfekuj swój telefon Na powierzchni komórek łatwo gromadzą się chorobotwórcze drobnoustroje. Dlatego należy regularnie dezynfekować telefon (np. wilgotnymi chusteczkami nasączonymi środkiem dezynfekującym). Nie wolno kłaść komórki na stole i korzystać z niej podczas posiłków.
zachowaj bezpieczną odległość od rozmówcy Wirusy przenoszą się drogą kropelkową. Trzeba unikać bliskiego kontaktu z osobami, które kaszlą, kichają lub gorączkują. Należy zachować minimum 1–1,5-metrową odległość od rozmówcy.
dłowo myć ręce? 3
Wszystkie miejsca, z których często korzystają domownicy, powinny być dezynfekowane.
Stosuj zasady ochrony podczas kichania i kaszlu By zapobiec rozprzestrzenianiu się zarazków, w tym wirusów, podczas kaszlu oraz kichania trzeba zakryć usta i nos jednorazową chusteczką. Potem należy ją jak najszybciej wyrzucić do zamkniętego kosza i umyć ręce wodą oraz mydłem lub zdezynfekować je środkami na bazie alkoholu (min. 60%). W przypadku braku chustki można zakryć się zgiętym łokciem.
Odżywiaj się zdrowo i nawadniaj organizm Zrównoważona dieta sprzyja odporności. Należy pamiętać o codziennym jedzeniu minimum pięciu porcji warzyw i owoców oraz unikać wysoko przetworzonej żywności. Ważne też, aby pić co najmniej dwa litry płynów (najlepiej wody) dziennie.
Korzystaj ze sprawdzonych źródeł wiedzy Niepokój to naturalny odruch w przypadku występowania nowego zagrożenia zdrowotnego. Trzeba korzystać ze sprawdzonych źródeł wiedzy opartych na dowodach naukowych, które publikowane są na stronach internetowych GIS (gis.gov.pl) i MZ (mz.gov.pl). MAGAZYN 60+
7
temat numeru
FILOZOFIA DOBREGO
8
MAGAZYN 60+
snu
temat numeru
tekst: Michał Roman
B
ez niego nasz organizm nie jest w stanie właściwie funkcjonować, dlatego troska o zdrowy sen powinna trafić na szczyt naszych codziennych obowiązków.
Jak wynika z badań, ponad połowa Polaków cierpi na okresowe zaburzenia snu (ma problemy z zasypianiem, często budzi się w nocy lub wstaje nad ranem). Tymczasem nocny wypoczynek jest niezwykle ważny dla zdrowia. Umożliwia regenerację organizmu, wzmacnia układ odpornościowy, poprawia pamięć, zmniejsza podatność na stres i zdenerwowanie, a nawet sprzyja zachowaniu prawidłowej masy ciała. Dzięki niemu lepiej się czujemy i dłużej zachowujemy młodość. Zasad, których przestrzeganie wspomaga prawidłowy sen, jest wiele. Stosowanie choćby kilku najważniejszych podnosi jakość nocnego wypoczynku, a tym samym pozytywnie wpływa na nasze zdrowie, samopoczucie oraz ogólną sprawność, niezależnie od trybu życia i wieku.
MAGAZYN 60+
9
temat numeru
Zadbaj o zdrowy rytm Jeśli chcemy dobrze wypocząć w nocy, warto zadbać o to, by codziennie budzić się i zasypiać o tej samej porze. Początkowo może to być trudne do wypracowania, ważne jest jednak, aby każdego ranka wstawać o tej samej godzinie, nawet jeśli czujemy, że sen nie był najlepszy. Niezbyt dobrym pomysłem jest ucinanie sobie drzemek w ciągu dnia. Taka nieregularność skutkuje zaburzeniami rytmu okołodobowego, co powoduje uczucie „rozbicia” i negatywnie wpływa na cały organizm. Pamiętajmy, że potrzebę snu człowiek odczuwa zazwyczaj po ok. 16 godzinach od pobudki, więc jeśli zaczynamy dzień np. o 7.30, senność powinna nas ogarnąć ok. 23.30.
Wstawaj od razu Zbyt długie leżenie po przebudzeniu plasuje się w czołówce przyzwyczajeń, które negatywnie wpływają na jakość snu. Dlatego wystarczy, jeżeli poleżymy chwilę, tak aby na dobre się obudzić, przeciągnąć i bez pośpiechu przejść ze świata nocnych marzeń do rzeczywistości. Jeśli z reguły śpimy zbyt krótko, ale dostosujemy czas spędzany w łóżku do tego, jak długo faktycznie śpimy, mamy szansę na zwiększenie liczby godzin nocnego wypoczynku.
Pamiętaj: nic na siłę
REKLAMA
Analogicznie działajmy wieczorem – przy trudnościach z zaśnięciem przewracanie się z boku na bok nie pomoże. Szczególnie
Na dobry sen Herbatka ziołowa wspierająca proces zasypiania i spokojny sen. 20 torebek
10
MAGAZYN 60+
temat numeru
Spokojny wystrój sypialni sprzyja odprężeniu i pomaga wieczorem zasnąć.
że im dłużej leżymy, tym bardziej dłuży nam się czas. Należy wówczas wstać i opuścić sypialnię, a do łóżka wrócić dopiero wtedy, gdy poczujemy się senni. To bardzo ważne, dlatego że niekończące się oczekiwanie połączone ze zdenerwowaniem jest później przyczyną większego zmęczenia niż zbyt krótki sen.
Zadbaj o aktywność fizyczną
NAJLEPSZA PORA NA SEN Każdy człowiek ma własny rytm okołodobowy, który klasyfikuje go jako tzw. rannego ptaszka lub nocnego marka. Według badań o naszych preferencjach w dużym stopniu decydują geny. Przynależność do konkretnej grupy sprawia, że o różnych porach odczuwamy zmęczenie. A najlepszy moment na udanie się do sypialni to godzina, o której zgodnie z naszym rytmem okołodobowym powinniśmy chodzić spać, a jednocześnie fizycznie czujemy potrzebę snu, i nasz organizm jest wyciszony oraz zrelaksowany.
Tego chyba nikomu nie trzeba tłumaczyć. Już dawno udowodniono, że osoby, które unikają wysiłku fizycznego, częściej borykają się z bezsennością. Jeśli nie prowadzimy zbyt aktywnego trybu życia, najwyższa pora to zmienić! Zdrowe zmęczenie ma bowiem bardzo pozytywny wpływ na jakość snu, sprawiając, że jest on dłuższy i głębszy. Sport, który zdecydujemy się uprawiać, powinien być dostosowany do naszych możliwości i sprawiać nam przyjemność. Mogą to być ćwiczenia w domu lub na siłowni, jazda rowerem, marsz albo chociaż dłuższy spacer. Starajmy się, aby aktywność trwała chociaż 30 minut i – co istotne – kończyła się przynajmniej trzy godziny przed pójściem spać.
Jedz lekkie kolacje Z wiekiem organizm potrzebuje więcej czasu na trawienie, dlatego ostatni posiłek należy zjeść trzy godziny przed snem. Kolacja powinna być lekkostrawna, odstawmy więc dania tłuste, smażone, przyprawione na ostro czy zawierające dużo soli. Nie przesadzajmy też z węglowodanami – ich nadmiar sprzyja pojawianiu się tkanki tłuszczowej. Odpowiednie na wieczorny posiłek są produkty gotowane (np. na parze) lub pieczone, a także przetwory mleczne, chude mięso, owoce oraz warzywa. Jeśli zdecydujemy się M A G A Z Y N 6 0 + 11
temat numeru
na sałatkę, zdrowym dodatkiem będą olej lniany lub oliwa z oliwek.
Unikaj używek
REKLAMA
To nieprawda, że niewielka ilość alkoholu wpływa korzystnie na sen. Wbrew powszechnej opinii jest odwrotne. Nawet jeśli trunek ułatwia zaśnięcie, to później zakłóca nasz wypoczynek krótkimi przebudzeniami, które utrudniają przejście w głęboką fazę snu. W rezultacie wstajemy zmęczeni i przez cały dzień ciężko nam się skupić. Także kofeina zawarta w kawie czy energetykach, a nawet w herbacie, nie jest naszym sprzymierzeńcem, tym bardziej że jej działanie utrzymuje się nawet kilka godzin! Po południu i wieczorem należy więc pić napoje bez jej dodatku – wodę, soki lub herbatki ziołowe.
Senocalm z melatoniną
Suplement diety Ekstrakt z szyszek chmielu i liści melisy wspomagający dobry sen. Witaminy z grupy B oraz magnez sprzyjają prawidłowemu funkcjonowaniu układu nerwowego. Ponadto witamina B12 i magnez przyczyniają się do zmniejszenia uczucia zmęczenia oraz znużenia. 30 tabletek
12
MAGAZYN 60+
Dobrze korzystaj ze światła Wieczorem powinno nam towarzyszyć łagodne światło o ciepłej barwie, które nie zaburza procesu przygotowywania się organizmu do snu. Dlatego należy co najmniej godzinę przed pójściem do łóżka wyłączyć telewizor. W ciągu dnia z kolei korzystajmy jak najwięcej ze światła dziennego, spędzając czas w wyeksponowanych na słońce pomieszczeniach, ale też na świeżym powietrzu.
Zadbaj o miejsce snu Aby sen był zdrowy, trzeba stworzyć odpowiednie warunki w sypialni. Podstawą jest materac zapewniający właściwe ułożenie ciała oraz prawidłowe podparcie sylwetki (szczególnie kręgosłupa). Odpowiednio dobrany podniesie jakość snu i przyczyni się do zmniejszenia napięcia mięśni oraz złagodzenia dolegliwości, takich jak drętwienie kończyn czy karku. Sypialnię należy wieczorem dobrze wywietrzyć. Najlepiej, by temperatura w pomieszczeniu, w którym śpimy, wynosiła 18–21°C. Jeśli borykamy się z uczuciem zimnych stóp, możemy sięgnąć po skarpetki – koniecznie czyste, wykonane z naturalnego materiału (np. bawełny) i bez utrudniającej krążenie uciskającej gumki wokół kostek. Zapewnią utrzymanie prawidłowej temperatury ciała oraz zapobiegną nocnemu budzeniu się z powodu chłodu.
temat numeru
Zrelaksuj się Wieczorne zajęcia nie powinny dostarczać nam zbyt wielu emocji, tylko pomagać się wyciszyć. Włóżmy wygodne, luźne ubranie, spędźmy czas, czytając ulubioną książkę lub słuchając spokojnej muzyki. Nie zapominajmy również, że łóżko służy do nocnego wypoczynku, więc nie należy traktować go jako miejsca do oglądania telewizji, prowadzenia rozmów telefonicznych czy jedzenia. Spokojną głowę i odprężenie przed snem zapewni nam ciepła kąpiel, ale należy ją wziąć nie później niż godzinę przed snem. Mimo że może wydać się to niekomfortowe, lepiej usuńmy zegarek z zasięgu wzroku – nie jest dobrze kontrolować czas za każdym razem, kiedy się przebudzimy.
Kiedy iść do lekarza Jeśli przestrzegamy zasad dobrego snu, a mimo to mamy z nim problemy, które utrzymują się dłużej niż trzy tygodnie, powinniśmy się zgłosić do specjalisty. On pomoże nam ustalić źródło dolegliwości i zaleci odpowiednie działanie. Pamiętajmy, że kłopoty ze snem objawiają się nie tylko trudnością w zasypianiu, lecz także przedwczesnym budzeniem się oraz wielokrotnym wybudzaniem się w nocy. Na dłuższą metę nie należy tego ignorować, w końcu 1/3 życia powinniśmy poświęcać na zdrową regenerację!
REKLAMA
dbam o zdrowie
HALO! Z
upływem lat gorzej słyszymy. Ale dzięki wczesnemu wykryciu problemu, rehabilitacji oraz leczeniu można temu zaradzić – mówi laryngolog dr Agnieszka Dmowska-Koroblewska.
rozmawiała: Beata Radomska
Dlaczego z upływem lat coraz gorzej słyszymy? Utrata słuchu z wiekiem to proces naturalny. Dzieje się tak, ponieważ czułość naszych komórek zmysłowych w ślimaku (części narządu słuchu) słabnie. Najczęściej osłabieniu ulegają komórki odbierające wysokie dźwięki, a w następnej kolejności te, które tworzą nasz aparat słuchowy. Czy tylko wiek ma wpływ na osłabienie słuchu? Nie. Znaczenie mają także inne czynniki. Problemy ze słuchem szybciej zaczynają mieć osoby, które pracowały w hałasie bez zabezpieczenia uszu. Inną przyczyną mogą być stosowane w przeszłości antybiotyki ototoksyczne, czyli leki uszka14
MAGAZYN 60+
dbam o zdrowie
słabo słyszę! dzające słuch, np. gentamycyna. Źródłem kłopotów bywają też nawracające infekcje, których następstwa kumulują się w narządzie słuchu: długotrwałe katary, choroby uszu przebiegające z perforacjami błon bębenkowych lub z wyciekami, przewlekłe stany zapalne z wytwarzaniem się ziarniny. U niektórych osób konieczne było chirurgiczne oczyszczanie wyrostka sutkowatego, aby ziarnina nie powodowała niszczenia kości. Obecnie takie przypadki zdarzają się rzadko, bo mamy łatwiejszy dostęp do specjalistycznego leczenia. Trzeba jednak wspomnieć o perlaku. To zmiana zapalna, która przybiera formę perełki, ale jej budowa i rozrastanie się oraz wytwarzanie pewnych enzymów powoduje niszczenie kości. Nie bez znaczenia jest też kondycja zatok, których przewlekłe zapalenia mogą się przyczyniać do pogorszenia słuchu. Są to bowiem połączone ze sobą struktury ciała. Jakie objawy świadczą o tym, że nasz słuch się pogarsza? Pierwszym symptomem może być to, że chociaż słyszymy, że ktoś do nas mówi, niedokładnie rozumiemy sens wypowiedzi. To niedosłuch odbiorczy związany z wiekiem. Zjawiskiem zwiastującym
nasz ekspert dr Agnieszka Dmowska-Koroblewska specjalista laryngolog z MML w Warszawie.
problem mogą być także szumy uszne. Sygnałem niedosłyszenia jest głośne mówienie, pogłaśnianie radia czy telewizora. Poza tym osoba, która ma kłopoty ze słuchem, często obserwuje usta mówiącego, aby z ruchu warg odczytać znaczenie wypowiedzi. Zdarza się, że ludzie niedosłyszący izolują się, unikają spotkań, niechętnie rozmawiają przez telefon itp. Warto wiedzieć, że prozaiczną przyczyną pogorszenia słuchu może być woskowina zalegająca w uchu. Czasem wystarczy usunąć korek, aby problem zniknął. Gdy to jednak nie pomaga, konieczna jest wizyta u laryngologa.
Jakie badania wykonuje się, aby mieć pewność, że pacjent słabo słyszy? Niedosłuch potwierdza lub wyklucza audiologia tonalna. To badanie subiektywne, czyli wymagające współpracy pacjenta. Polega ono na sprawdzeniu, jak silne muszą być dźwięki o różnej wysokości, aby osoba badana je usłyszała. Jeśli wynik, zwany audiometrią, potwierdzi uszkodzenie (ubytek) słuchu, wykonuje się badania obiektywne, czyli takie, których wyniki są uzyskiwane bez aktywnego udziału badanego. Osoby po 60. roku życia powinny się zgłaszać do laryngologa co pół roku, ponieważ w tym wieku każda, nawet wirusowa infekcja może się przyczynić do pogorszenia słuchu. Poza tym nie można zapominać o chorobach współistniejących, zwłaszcza o częstych u seniorów nadciśnieniu tętniczym, zaburzeniach rytmu serca czy miażdżycy. To ważne, ponieważ niedokrwienie struktur narządu słuchu
Odpowiednio dobrany, nowoczesny aparat zapewnia komfort słyszenia i jest przy tym bardzo dyskretny. M A G A Z Y N 6 0 + 15
dbam o zdrowie może wpływać na jakość odbieranych dźwięków. Warto wiedzieć, że komórki słuchowe są niezwykle czułe na spadek ciśnienia, a to może prowadzić do osłabienia ich funkcji. Jakie są metody leczenia niedosłuchu? Jeżeli niedosłuch nie utrudnia poważnie codziennego funkcjonowania, można wspomagać organizm preparatami zawierającymi wyciąg z miłorzębu japońskiego, który poprawia ukrwienie ucha. Są też dostępne złożone środki zawierające melatoninę, witaminy z grupy B i bilobil. Ułatwiają one zasypianie, a dobry sen regeneruje komórki słuchowe. Gdy naturalna kuracja nie pomaga, stosuje się leki poprawiające ukrwienie w obrębie ślimaka oraz działające na cały organizm i usprawniające krążenie mózgowe. Jeżeli to również nie przynosi poprawy, konieczne jest dobranie odpowiedniego aparatu słuchowego.
strzec nawet u osób z krótkimi włosami. Czy każdy z upływem lat będzie gorzej słyszał? Tak. To jest wpisane w naszą genetykę. Ale osoby, które nie były narażone na hałas, dobrze się odżywiały, nie nadużywały alkoholu i nikotyny, mają organizm w lepszej kondycji, a co za tym idzie – ich słuch też będzie wolniej się starzał.
REKLAMA
Wiele osób zwleka z korzystaniem z tego urządzenia... To prawda. Uważam, że to błąd. Przy ubytkach słuchu ważne
jest to, aby jak najwcześniej rozpocząć leczenie i rehabilitację. To znacznie zwiększa szanse na powodzenie terapii. Nowoczesne aparaty mogą wzmacniać tylko te dźwięki, z którymi pacjent ma problem, więc właściwie dobrane urządzenie zapewnia komfort słyszenia. Poza tym aparaty słuchowe są zminiaturyzowane, dzięki czemu bardzo trudno je do-
AURIVOX, spray do uszu
wyrób medyczny Produkt zmiękcza zalegającą w zewnętrznym przewodzie słuchowym woskowinę i w naturalny sposób ułatwia jej usuwanie. 30 ml
16
MAGAZYN 60+
Osoby po 60. roku życia powinny zgłaszać się do laryngologa na kontrolne badanie słuchu co pół roku. To pozwoli wcześnie wykryć nieprawidłowości i rozpocząć leczenie.
dbam o zdrowie
M A G A Z Y N 6 0 + 17
dbam o zdrowie
ULGA dla kr B
ól krzyża dokucza wielu z nas. Ale to nieprawda, że z racji wieku jesteśmy na niego skazani. Tej dolegliwości możemy łatwo zapobiec.
tekst: Anna Wyraj konsultacja: dr Grzegorz Prasałek, reumatolog
Ból w dolnej części pleców, czyli na odcinku lędźwiowym kręgosłupa, najczęściej wynika z nadmiernego napięcia mięśni. To z kolei jest rezultatem nieprawidłowej postawy ciała, małej aktywności fizycznej, nadwagi, noszenia niewygodnych butów i… spania na nieodpowiednim materacu. A przecież na to mamy wpływ.
Dobra postawa Odpowiednia pozycja odciąży kręgosłup i w znacznym stopniu zapobiegnie dolegliwościom. Dlatego stojąc, starajmy się utrzymywać wyprostowaną sylwetkę. Klatka piersiowa powinna być skierowana do przodu, łopatki lekko ściągnięte, ramiona swobodnie opuszczone, głowa lekko uniesiona, brzuch wciągnięty,
Potrzebna konsultacja Bardzo silny ból pleców może być objawem zapalenia korzonków, wysunięcia się dysku lub ucisku na niego. Dlatego absolutnie nie należy leczyć się samemu, tylko trzeba skonsultować się z lekarzem.
18
MAGAZYN 60+
dbam o zdrowie
ęgosłupa
pośladki ściśnięte. Właściwa postawa jest ważna także wtedy, gdy siedzimy. Na fotelu, krześle, kanapie maksymalnie dosuwajmy plecy do oparcia i nie garbmy się. Nie wyciągajmy nóg do przodu ani nie podwijajmy ich pod krzesło. Stopy postawmy na podłodze (nogi powinny być zgięte w kolanach pod kątem prostym).
Idealne łóżko Warto zadbać o odciążenie kręgosłupa również w czasie snu. Pomoże w tym odpowiedni materac. Nie powinien on być ani zbyt miękki (bo przy każdej zmianie pozycji nasze mięśnie i kręgosłup będą pracować), ani bardzo twardy (wówczas leżąc mimowolnie napinamy mięśnie). Ideał to materac, który zapada się pod ciężarem ciała maksymalnie na 3 centymetry. Pamiętamy także, że kręgosłupowi nie służy duża, miękka poducha czy góra jaśków. Najlepsza jest dla niego dość twarda poduszka ze specjalnie wyprofilowanej gąbki.
Zdrowy ruch Warto pamiętać, że kręgosłup i kości utrzymują się we właściwej pozycji dzięki silnym mięśniom. Gdy te słabną, całe obciążenie spada na układ kostny. Dlatego warto być aktywnym i jak najwięcej się ruszać. Często spacerujmy, ćwiczmy w siłowni plenerowej, poruszajmy się rowerem (najlepiej miejskim, który w czasie jazdy zapewnia wyprostowaną sylwetkę). Jeśli nie lubimy sami ćwiczyć, zapiszmy się na zorganizowane zajęcia. Osobom cierpiącym na bóle krzyża fizjoterapeuci szczególnie polecają pływanie (zwłaszcza na grzbiecie), aquaerobik, pilates, jogę oraz tai-chi.
Prawidłowa masa ciała Codzienny ruch sprzyja również prawidłowej masie ciała oraz szczupłej sylwetce.
M A G A Z Y N 6 0 + 19
dbam o zdrowie
Doraźnie może pomóc Delikatny masaż Zmniejszy napięcie wzmagające dolegliwości. Poprośmy kogoś bliskiego o wymasowanie pleców po obu stronach kręgosłupa. Warto wcześniej posmarować skórę oliwą z dodatkiem olejku o kojącym działaniu (np. lawendowego czy pomarańczowego). Masaż należy wykonywać lekkimi, okrężnymi ruchami palców (bez ugniatania ani uciskania). Ciepła kąpiel Pomoże rozluźnić mięśnie. Efekt można wzmocnić dodając do wody kilka kropel jednego z wyżej wymienionych aromatycznych olejków. Pamiętajmy jednak, aby kąpiel była ciepła, a nie gorąca. Na zakończenie warto wykorzystać kojące właściwości hydromasażu i przez dłuższą chwilę polewać obolałe plecy mocnym strumieniem wody z prysznica. Kojący żel Zadziała przeciwbólowo i przeciwzapalnie, łagodząc dolegliwości. Preparaty o takich właściwościach można kupić w aptece bez recepty, najlepiej jednak poprosić farmaceutę o pomoc w wyborze odpowiedniego dla nas.
To zaś jest dla kręgosłupa istotne. Nadmiar kilogramów sprawia bowiem, że główne rusztowanie ciała jest bardziej obciążone. W dodatku nadwadze zwykle towarzyszy nieprawidłowa postawa – duży brzuch powoduje m.in. to. że mocno wyginamy dolny odcinek kręgosłupa do przodu, co zwiększa dolegliwości. Dlatego, jeśli ważymy za dużo, postarajmy się to zmie20
MAGAZYN 60+
Szczególnie korzystne dla kondycji kręgosłupa są pływanie oraz gimnastyka w wodzie. nić. Oprócz aktywności fizycznej pomoże w tym prawidłowa dieta. Jej podstawę powinny stanowić zdrowe, a jednocześnie małokaloryczne warzywa. Można (i warto!) jadać je nawet pięć razy dziennie. Należy sięgać także po pełnoziarniste produkty zbożowe, mleko i jego przetwory, ryby, chude białe mięso oraz owoce. Z drugiej strony warto unikać tłuszczów zwierzęcych oraz słodyczy. Szczupłej sylwetce sprzyja też picie co najmniej 1,5 litra wody dziennie.
Przyjazne buty Dla kondycji kręgosłupa duże znaczenie ma odpowiednie obuwie. Najlepsze będą buty na elastycznych, niezbyt cienkich, dobrze amortyzowanych podeszwach, w których pięta znajduje się nieco wyżej niż palce i śródstopie. Panie powinny unikać wysokich szpilek (sprzyjają nienaturalnemu wysunięciu bioder do przodu, co obciąża lędźwiowy odcinek kręgosłupa), ale także balerinek (cienkie podeszwy nie zapewniają dobrej amortyzacji, w wyniku czego wstrząsy przenoszą się na wszystkie narządy ruchu, a to przyczynia się do bólu pleców). Dla elegantek polecane są zatem raczej czółenka na małych (3–4-centymetrowych) obcasach.
dbam o zdrowie
Nowinki MEDYCZNE
tekst: Beata Radomska
ŚRÓDOPERACYJNE EKG SERCA W trakcie operacji na bijącym sercu lekarze nie mogą wykonać badania EKG, co stanowi dla nich duże utrudnienie. Na szczęście kardiochirurgom z Warszawy udało się rozwiązać ten problem. Opracowali urządzenie rejestrujące sygnał badania elektrokardiograficznego z powierzchni bijącego serca. Heart Sense to elektroda w formie płatka, która będzie wykorzystywane podczas operacji pomostowania tętnic wieńcowych (wszczepiania bajpasów) bez zastosowania krążenia pozaustrojowego.
NOWOTWÓR WYKRYTY Z ODDECHU W Instytucie Fizyki Doświadczalnej UW testowany jest aparat, który pozwala na wstępne rozpoznanie raka (zwłaszcza płuc i piersi) na podstawie analizy wydychanego powietrza. Jak się okazuje ,nadmierna obecność w nim określonych lotnych związków organicznych może świadczyć o rozwijającym się nowotworze. Urządzenie wykrywa je w wydychanym przez pacjenta powietrzu, bazując na osłabieniu natężenia światła o określonej długości fali. Aparat będzie służył m.in. do badań przesiewowych w gabinetach internistów.
LEPSZE UTLENOWANIE KRWI W przypadku arytmii serca konieczny bywa zabieg ablacji. Przy ciężkiej niewydolności serca i obecności u chorego chorób współistniejących arytmia może powodować podczas operacji spadek ciśnienia krwi i jej niedostateczne utlenowanie. Niekiedy prowadzi to do niedokrwienia ważnych narządów. Może temu zapobiec wspomaganie krążenia w czasie zabiegu urządzeniem ECMO (ExtraCorporeal Membrane Oxygenation), czyli pozaustrojowym utlenowaniem krwi. Zabiegi z jego wykorzystaniem przeprowadzane są już w I Katedrze i Klinice Kardiologii WUM.
M A G A Z Y N 6 0 + 21
dbam o zdrowie
Płuca pod kon N
a przewlekłą obturacyjną chorobę płuc cierpi ponad dwa miliony Polaków. Warto znać najważniejsze fakty dotyczące tego schorzenia.
czona ma poważne konsekwencje dla zdrowia. Nie należy więc tego lekceważyć. W przypadku przedłużającego się kaszlu trzeba koniecznie skonsultować się z lekarzem. Specjalista przeprowadzi dokładny wywiad i zleci badanie zwane spirometrią, które jest niezbędne do rozpoznania POChP.
Choroba pod lupą tekst: Magda Mirogonowicz
W 90 proc. przypadków choroba jest konsekwencją palenia papierosów. Wywołują ją toksyny znajdujące się w dymie tytoniowym. Narażeni są więc na nią nie tylko czynni, ale też bierni palacze. Choć tych pierwszych jest wśród chorych znacznie więcej.
Kiedy do lekarza
REKLAMA
Pierwszym objawem POChP jest długo nieustępujący wilgotny kaszel. Ataki pojawiają się najczęściej rano. Wiele osób je lekceważy, uznając za oczywisty skutek palenia papierosów. Tymczasem może to być zwiastun przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, która niele-
Inhalator Compact tłokowy
22
Na czym dokładnie polega to schorzenie? Składają się na nie: przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz rozedma płuc. Pierwsze objawia się porannym, wilgotnym kaszlem ze skąpym odkrztuszaniem wydzieliny śluzowej. To dlatego, że pod wpływem dymu tytoniowego zmienia się nabłonek dróg oddechowych. U osób zdrowych jest on wyposażony w pokryte śluzem rzęski, które sprawiają, że wdychane kurz i pyły są automatycznie usuwane – „wywożone” do gardła i połykane. Oskrzela oczyszczają się same. U palaczy ten proces jest zakłócony, bo komórki nabłonka oskrzelowego tracą rzęski, a rozrastają się gruczoły śluzowe. Lepki śluz zalega w oskrzelach i trzeba kasłać, by oczyścić drogi oddechowe. Rozedma natomiast to trwała przebudowa miąższu płuc pod wpływem toksyn znajdujących się w dymie tytoniowym. Dochodzi przy niej do nieprawidłowego powiększenia pęcherzyków płucnych i zmniejszenia ich liczby. To prowadzi do upośledzenia wymiany gazowej w płucach, a w następstwie do duszności wysiłkowej. Z czasem u chorego może pojawić się niewydolność oddechowa.
wyrób medyczny
Skuteczna kuracja
Produkt do terapii domowej dla dzieci oraz dorosłych. Ma wysoką wchłanialność i jest łatwy w użyciu. Badania potwierdzają 800 godzin ciągłego działania inhalatora w systemie 30 minut pracy/5 minut spoczynku. 3 lata gwarancji.
Aby zatrzymać rozwój choroby i złagodzić symptomy, należy rzucić palenie i regularnie zażywać zalecone przez lekarza leki. Trzeba także unikać zanieczyszczonego powietrza – nie przebywać w zadymionych pomieszcze-
MAGAZYN 60+
trolą niach oraz starać się nie wychodzić z domu, gdy jest smog. Ważne aby chronić się przed zakażeniami dróg oddechowych. W sezonie infekcji najlepiej unikać dużych skupisk ludzi oraz jeszcze skrupulatniej przestrzegać zasad higieny (m.in. często i dokładnie myć ręce). Zalecane jest szczepienie przeciw grypie (co roku). Dodatkowo warto zaszczepić się przeciwko pneumokokom oraz kokluszowi (szczepienie, które otrzymaliśmy w dzieciństwie, już nas nie chroni). Jednym z elementów leczenia POChP jest wysiłek fizyczny, gdyż regularny trening
dbam o zdrowie
lekarz wyjaśnia POChP to choroba, która objawia się postępującą dusznością, czyli nasilającymi się trudnościami z oddychaniem. Jest związana ze zmniejszeniem drożności układu oddechowego. Większość chorych to osoby po 40. roku życia, które przez wiele lat nałogowo paliły papierosy. POChP jest nieuleczalna, dostępne leki mogą jedynie spowolnić jej przebieg i złagodzić objawy. Dlatego tak ważne jest poszukiwanie nowych form leczenia – twierdzi lek. Michał Dąbrowski.
zmniejsza uczucie duszności. Szczególnie polecany jest ruch na świeżym powietrzu, np. marsze z kijkami. Trzeba też wykonywać zalecone przez lekarza ćwiczenia oddechowe. INFORMACJA
dbam o zdrowie
LEKKO i świąt tekst: Aleksandra Nowakowska konsultacja: Katarzyna Uścińska, dietyczka
Z
astanawiasz się, czy da się połączyć przyjemność jedzenia żurku, jajek lub sernika ze zdrową dietą? Tak, to możliwe. Kluczem do sukcesu jest wykorzystanie w przepisach warzyw i owoców.
Jajka
faszerowane składniki: • 6 jajek • 1 łyżka orzeszków pinii • 1 łyżka oliwek • 75 g ricotty
• 40 g suszonych pomidorów w oleju • garść listków bazylii • sól, pieprz i suszona papryka
Jajka ugotuj na twardo, odcedź, przelej zimną wodą i ostudź. Orzeszki pinii upraż na suchej patelni, przełóż na talerz i pozostaw do ostudzenia. Oliwki i osączone pomidory drobniutko posiekaj. Jajka obierz, przekrój wzdłuż na pół, a następnie ostrożnie wyjmij z nich żółtka. Te ostatnie rozgnieć dokładnie widelcem, połącz z oliwkami, pomidorami oraz ricottą. Dopraw solą i pieprzem. Masę przełóż do połówek jajek, posyp suszoną papryką. Gotowe podawaj na liściach bazylii.
24
MAGAZYN 60+
W żadnym wypadku nie musisz rezygnować z tradycyjnych smaków. Świąteczna uczta może być fit. Lekka kuchnia na Wielkanoc to idealne rozwiązanie dla tych, którzy lubią dobrze zjeść, ale nie chcą przesadzić z kaloriami.
zdrowe zmiany Wystarczy majonez zastąpić jogurtem, śmietanę 30-proc. – wersją z mniejszą zawartością tłuszczu, smalec – oliwą
dbam o zdrowie
tecznie z oliwek, mąkę pszenną – orkiszową. Zamiast smażyć mięso warto je upiec oraz zrezygnować z zawiesistych sosów i panierek. Desery odchudzi zmniejszenie ilości cukru o połowę (lub zastąpienie go stewią czy erytrolem) i dodatek owoców zamiast kremu. Najważniejsze to włączyć do menu jak najwięcej warzyw, a także owoców. Po pierwsze – to one dostarczają nam najwięcej cennych
Muffiny
kalafiorowo-groszkowe składniki: • 1 średni kalafior • 30 dag zielonego groszku • 3 plastry chudej szynki • 15 ml jogurtu naturalnego
• 4 jaja • sól, pieprz, starta gałka muszkatołowa • odrobina masła
Umyj kalafior, rozdziel na cząstki i ugotuj al dente. Groszek blanszuj przez 3 minuty. Szynkę pokrój w kostkę. Zmiksuj kalafior z szynką, jajami, jogurtem oraz przyprawami. Zagłębienia w formie do muffinów posmaruj masłem, boki wyłóż ustawionymi pionowo strączkami groszku i wypełnij masą kalafiorową. Wstaw muffiny do piekarnika nagrzanego do 150 stopni na ok. 40 minut. Po upieczeniu pozostaw je do ostygnięcia, a następnie włóż do lodówki na co najmniej 4 godziny. Aby muffiny ładnie wyszły z foremek, możesz wstawić je na minutę do wrzątku.
M A G A Z Y N 6 0 + 25
dbam o zdrowie przeciwutleniaczy, takich jak są witaminy, minerały i fitoskładniki. To naturalni wrogowie wolnych rodników – destrukcyjnych cząsteczek, które wchodzą w reakcje z komórkami, tworząc ogniska zapalne, prowadzące do chorób i przyspieszające procesy starzenia. Po drugie – warzywa (zwłaszcza zielone) oraz owoce (głównie jagodowe) sprawiają, że danie staje się mniej kaloryczne, zdrowsze, a także zyskuje właściwości przeciwzapalne.
siła fitoskładników W menu ważna jest obecność ochronnych antyoksydantów zwanych fitoskładnikami. Są to aktywne, biologicznie naturalne roślinne związki chemiczne, harmonijnie współpracujące z układem immunologicznym, który – gdy funkcjonuje prawidłowo – ma właściwości samouzdrawiające. Według najnowszych doniesień ze świata nauki ludzie powinni opierać swoje zdrowie właśnie na roślinach. Na zawartość fitoskładników, które można porównać do paliwa utrzymującego ochronne, przeciwnowotworowe mechanizmy organizmu, często wskazują intensywne kolory – czarny, niebieski, czerwony, zielony i pomarańczowy. Zatem niech wielkanocny stół ugina się od kolorowych i smacznych dań pełnych warzyw.
Sernik
z koziego twarożku
składniki: • 80 dag koziego twarożku • 4 galaretki owocowe • kandyzowana skórka pomarańczowa • rodzynki • posiekane orzechy laskowe • ulubione owoce – świeże lub mrożone Galaretki rozpuść w połowie wody podanej w przepisie na opakowaniu i ostudź. Skórkę pomarańczową pokrój na kawałki. Twarożek zmiksuj, stopniowo dodając do niego płynną galaretkę (jej niewielką ilość zostaw do polania deseru na wierzchu). Dorzuć owoce, skórkę pomarańczową oraz bakalie. Wymieszaj. Masę serową przełóż do pucharków lub miseczek i włóż do lodówki. Po zastygnięciu polej sernik pozostałą galaretką tworząc 5-milimetrową warstwę (jeśli stężała, podgrzej ją). Ponownie wstaw deser do lodówki, żeby warstwa galaretki zastygła. Wierzch sernika udekoruj owocami.
Żurek po tajsku
składniki: • 2–3 litry bulionu warzywnego • 2 pałki trawy cytrynowej • 0,5 litra zakwasu na żurek • jajka (1 na osobę) • pęczek kolendry Zagotuj bulion warzywny (tradycyjnie – z marchwi, pietruszki, selera i białej części pora), a następnie dopraw go zakwasem. Z trawy cytrynowej zdejmij liście zewnętrzne, odetnij zieloną część, a białą zmiażdż. Wszystko drobno pokrój, dodaj do bulionu i całość zagotuj. Jajka ugotuj w osolonej wodzie, wyjmij z wrzątku. Gdy ostygną, obierz ze skorupek i przekrój każde na pół.
Zupę, zależnie od upodobań, możesz zaprawić odrobiną śmietany, mlekiem skondensowanym lub mleczkiem kokosowym oraz dosmakować szczyptą sproszkowanego chili czy imbiru. Kolendrę umyj, osusz, grubo posiekaj i dodaj do żurku. Jeśli nie wyobrażasz sobie świątecznej zupy bez kiełbasy, najlepiej użyj drobiowej, która jest mniej tłusta, a co za tym idzie mniej kaloryczna. Pokrój ją w grube plasterki i dodaj do dania tuż przed podaniem.
REKLAMA
dbam o zdrowie
UKOJEN C
zasem po posiłku czujemy się dziwnie przepełnieni i boli nas brzuch. Co pomoże złagodzić takie dolegliwości?
tekst: Anna Lajer
Ból brzucha, skurcze żołądka, wzdęcia dokuczają wielu z nas. Zdarzają się nawet wtedy, gdy staramy się jeść zdrowo i niezbyt tłusto. Nie pomaga też wyeliminowanie z diety uważanych za wzdymające warzyw strączkowych, kapustnych i cebulowych. Co wtedy robić?
ŁAGODNE ZIOŁA porady dr n. farm. Krzysztof Słomiak
Przy problemach żołądkowych mogą pomóc zioła. Mięta pieprzowa wpływa kojąco na mięśnie brzucha i poprawia przepływ żółci z wątroby do woreczka żółciowego. Olejek miętowy łagodzi dolegliwości jelitowe i łagodzi ból związany ze stanem zapalnym w przewodzie pokarmowym. Koper włoski zmniejsza wzdęcia oraz skurcze żołądka (obecny w roślinie olejek osłabia napięcie mięśni gładkich). Rumianek pomaga przy bólu brzucha, zgadze, wzdęciach i biegunkach (jego kwiaty zawierają flawonoidy oraz kumaryny rozkurczające mięśnie gładkie jelit). Ziele z karczocha stymuluje wydzielanie soków trawiennych i reguluje wypróżnienia (zawiera flawonoidy i unikalne kwasy kawoilochinowe).
28
MAGAZYN 60+
Można sięgnąć po zioła, które przy dolegliwościach przewodu pokarmowego działają łagodnie, a jednocześnie skutecznie. W przypadku problemów żołądkowych szczególnie polecane są herbatki, m.in. z dziurawca, kopru włoskiego, mięty pieprzowej, rumianku, szałwii oraz ziela karczocha. Aby przyrządzić napar, wystarczy zalać zioła wrzątkiem i pozostawić je na 10–15 minut pod przykryciem. Dzięki temu dobroczynne składniki nie ulotnią się wraz z parą wodną. Herbatkę ziołową najlepiej wypić od razu po zaparzeniu.
PROSTE ĆWICZENIA Na uczucie przepełnienia w brzuchu i gazy może też pomóc kilka prostych ćwiczeń. * Usiądź na podłodze z podkurczonymi nogami (pośladki powinny leżeć na piętach), a następnie mocno pochyl tułów do przodu. jak najdalej wyciągając ramiona. Postaraj się wytrwać w tej pozycji minimum dwie minuty.
dbam o zdrowie
IE DLAbrzucha * Połóż się na plecach i zegnij nogi w kolanach, a następnie obejmij je obiema rękami i przyciągnij do brzucha. Przez dłuższą chwilę pokołysz się w tej pozycji. * Połóż się na wznak z wyprostowanymi nogami. Potem zegnij jedną z nich w kolanie i maksymalnie przyciągnij do klatki piersiowej. Wytrzymaj w tej pozycji pół minuty, po czym zmień nogę.
LEKI Z APTEKI Jeśli dolegliwości nie mijają można zastosować jeden z leków na niestrawność, dostępnych bez
recepty. W aptekach jest ich wiele. O pomoc w wyborze preparatu, który przyniesie nam ulgę, najlepiej poprosić farmaceutę. Pamiętajmy też że specjalistę z apteki możemy zapytać także o dawkowanie leku oraz przeciwskazania do jego stosowania.
REKLAMA
SKUTECZNOŚĆ POTWIERDZONA KLINICZNIE1
dbam o zdrowie
c
zy po sześćdziesiątce naprawdę trzeba zmienić nawyki żywieniowe? – pytamy. Okazuje się, że tak, bo z wiekiem zapotrzebowanie na składniki odżywcze zmienia się na tyle, że lepiej podążać za organizmem.
tekst: Anna Strzeszewska konsultacja: Katarzyna Uścińska, dietetyczka
30
MAGAZYN 60+
Z biegiem lat zmieniają się nasze potrzeby żywieniowe, a jednocześnie wzrasta ryzyko występowania różnych dolegliwości układu pokarmowego (trawienie należy do jego funkcji). Zdarzają się zaburzenia smaku, które powodują zwiększenie spożywania soli czy cukru, co może prowadzić do nadciśnienia tętniczego oraz raka żołądka. W skrajnych przypadkach pojawia się niedożywienie spowo-
Piramida żywienia 60+
INFOGRAFIKA: NCEZ.PL
Piramida Zdroweg
dbam o zdrowie
o Żywienia 60+ dowane brakiem łaknienia. Odpowiedni tryb życia oraz dostosowane do wieku menu mogą temu zaradzić.
Aktywność Z czasem w organizmie zmniejsza się masa tkanki mięśniowej, a zwiększa tłuszczowej, czego konsekwencją jest ogólne osłabienie i spowolnienie przemiany materii. Dlatego podstawą piramidy żywieniowej dla seniora jest aktywność. Chodzi o to, aby regularnie ćwiczyć – często chodzić na spacery, jeździć na rowerze, maszerować z kijkami, trenować w siłowni plenerowej. Ruch pełni bardzo ważną funkcję w profilaktyce cukrzycy typu 2, otyłości, osteoporozy, a także chorób sercowo-naczyniowych. Oczywiście rodzaj oraz intensywność treningu muszą być dostosowane do naszych możliwości. Potrzeba aktywności dotyczy nie tylko ciała, ale też umysłu. Warto czytać książki, rozwiązywać krzyżówki, grać w planszówki, zapisać się do klubu seniora lub na zajęcia uniwersytetu trzeciego wieku, zostać wolontariuszem czy choćby spotykać się ze znajomymi.
Woda Na drugim poziomie piramidy znajduje się zalecenie przyj
mowania co najmniej 2 litrów płynów dziennie. Większe zapotrzebowanie na napoje u osób po sześćdziesiątce wynika z pojawiających się w tym wieku zaburzeń pragnienia. Najlepiej wypracować sobie nawyk częstego popijania – zawsze mieć przy sobie butelkę niegazowanej wody i sięgać po nią nawet wtedy, gdy nie czujemy się spragnieni. Od czasu do czasu można też pić soki z warzyw lub owoców, zieloną herbatę oraz herbatki owocowe i ziołowe. Ważne jednak, by ich nie słodzić. Kawę czy czarną herbatę lepiej traktować tylko jako dodatek.
Warzywa i owoce Na trzecim piętrze piramidy goszczą warzywa i owoce, które są źródłem cennych witamin, minerałów i przeciwutleniaczy. Te pierwsze, ze względu na wartość odżywczą, powinny wchodzić w skład każdego posiłku. Najcenniejsze są surowe, niemniej jeżeli po ich spożyciu pojawiają się problemy z układem pokarmowym można zastąpić je gotowanymi (najlepiej al dente) czy pieczonymi. Nie należy przesadzać z warzywami strączkowymi, kapustnymi i cebulowymi, a jeśli stają się przyczyną złego samopoczucia lepiej ich unikać. Owoce, tak jak warzywa
10 złotych zasad diety 1. Pij minimum 2 litry płynów – najlepiej niegazowanej wody. Sięgaj po nią nawet gdy nie czujesz pragnienia. 2. Zadbaj o swoją aktywność fizyczną, intelektualną oraz społeczną. 3. Jedz co 2–3 godziny małe, urozmaicone posiłki i nie podjadaj między nimi. 4. Spożywaj co najmniej pół kilograma warzyw i owoców każdego dnia.
5. Wybieraj produkty pełnoziarniste. 6. Pij jogurty, kefiry i mleko. 7. Zadbaj o to, aby w twojej diecie znalazły się ryby, jaja, chude mięso, oleje nierafinowane oraz nasiona i orzechy. 8. Zastąp sól ulubionymi ziołami. 9. Codziennie przyjmuj witaminę D. 10. Zrezygnuj z alkoholu i słodyczy.
M A G A Z Y N 6 0 + 31
REKLAMA
dbam o zdrowie
Elektrolit bezsmakowy Przeznaczony jest do postępowania dietetycznego u niemowląt, dzieci i osób dorosłych w zaburzeniach równowagi wodno-elektrolitowej, które mogą wystąpić w organizmie, zwłaszcza podczas biegunki lub wymiotów. 10 saszetek
są korzystne dla zdrowia, ale jednocześnie bardziej kaloryczne, dlatego trzeba je spożywać z umiarem. Obie grupy produktów, dzięki dużej zawartości błonnika, regulują pracę przewodu pokarmowego i zapobiegają zaparciom. Błonnik ma dodatkowo korzystny wpływ na stężenie cholesterolu i glukozy we krwi. Jeśli jednak powoduje wzdęcia i bóle brzucha, należy wprowadzać go do diety stopniowo.
Węglowodany złożone Na czwarty poziom piramidy trafiły węglowodany złożone. Ich źródłem powinny być pełnoziarniste: pieczywo,
Potrzebna witamina D Ze względu na zmniejszoną syntezę skóry lekarze radzą, aby osoby, które skończyły 65 lat, przez cały rok zażywały witaminę D. Zalecana dawka wynosi 800–2000 IU na dobę (po 75. roku życia należy ją zwiększyć do 2000–4000 IU na dobę). Przed rozpoczęciem suplementacji najlepiej skonsultować się z lekarzem.
32
MAGAZYN 60+
kasze i ryż. Najlepiej uwzględniać je w większości posiłków. Pełnoziarniste produkty zbożowe zawierają więcej witamin, zwłaszcza z grupy B, składników mineralnych i korzystnego dla zdrowia błonnika pokarmowego. Warto częściej sięgać po chleb razowy, grahamki, kaszę gryczaną, brązowy ryż, makaron pełnoziarnisty. Cennym elementem codziennego menu są również naturalne płatki zbożowe, np. owsiane czy jęczmienne.
Białko Przedostatni poziom piramidy zajmuje białko. Seniorom zaleca się go mniej niż przedstawicielom innych grup wiekowych – powinno stanowić 12–15 proc. dziennego zapotrzebowania energetycznego. Pełnowartościowym źródłem tego składnika jest nabiał, który dodatkowo dostarcza organizmowi wapń – ważny, bo pozwala zahamować postępujący wraz z wiekiem ubytek masy kostnej. Zalecane jest picie minimum 3 szklanek mleka, jogurtu lub kefiru dziennie. Fermentowane produkty mleczne to źródło probiotyków, które mają dobry wpływ na organizm. Wartoś-
ciowym źródłem białka są też tłuste ryby morskie, jaja oraz chude mięso i wędliny.
Tłuszcze Na szczycie piramidy znajdują się tłuszcze. Ich zalecane spożycie to 25–30 proc. całkowitego zapotrzebowania energetycznego. Źródłem dobrej jakości tłuszczów są oliwa z oliwek, oleje nierafinowane, nasiona, orzechy i ryby morskie, czyli produkty bogate w korzystne dla organizmu jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Niepolecane są tłuste mięsa, podroby, żółte sery oraz smalec. Zawierają one dużo nasyconych kwasów tłuszczowych, które przyczyniają się do rozwoju miażdżycy. Należy zrezygnować z fast foodów i innej przetworzonej żywności oraz gotowych wyrobów cukierniczych.
Zalecenia ogólne Seniorzy powinni częściej spożywać posiłki. Najlepiej jeść 5–6 razy dziennie co 2–3 godziny. Porcje nie muszą być duże, ale odżywcze i urozmaicone. Lepiej się nie przejadać, aby nie obciążać żołądka oraz całego przewodu pokarmowego.
wieści z apteki
RUBRYKĘ OPRACOWAŁA: DR N. MED., MGR FARM. JUSTYNA WODOWSKA
Porady zza lady
Elektrolity i probiotyki
W czasie biegunki bardzo istotne jest uzupełnianie traconych płynów. Dodatkowo trzeba wprowadzić suplementację dobroczynnej flory bakteryjnej. Dlatego warto wiedzieć, że w aptekach są już dostępne preparaty, które zawierają zarówno elektrolity, jak i pożyteczne bakterie.
duktów pszczelich. Ostatnio coraz większą popularnością cieszą się ziołomiody. Ich cechą charakterystyczną jest obecność substancji biologicznie aktywnych, występujących w surowcach roślinnych użytych do wzbogacania pożywki cukrowej dla pszczół. Do najczęściej stosowanych ziołomiodów należą te pochodzące z pokrzywy, aloesu oraz głogu. Ten ostatni może być używany jako wsparcie leczenia niektórych chorób serca czy w nadciśnieniu tętniczym.
Makrogole kontra zaparcia
Dobroczynne ziołomiody
W aptekach można kupić wiele odmian miodu i innych pro
Ochrona przed wirusami
Makrogole to środki przeczyszczające o charakterze osmotycznym. Ich cząsteczki zatrzymują wodę oraz powodują zwiększenie objętości płynów w jelicie, co wpływa korzystnie na konsystencję stolca. Makrogole są bezpieczne dla błony śluzowej jelit i żołądka. Jest to ważne zwłaszcza dla osób starszych, które często chorują przewlekle oraz przyjmują wiele leków.
Panująca w ostatnich miesiącach sytuacja epidemiologiczna związana z wykrytymi w wielu krajach przypadkami koronawirusa przyczyniła się do wzrostu zainteresowania preparatami przeciwwirusowymi oraz… maseczkami chirurgicznymi sprzedawanymi w aptekach. Czy te ostatnie rzeczywiście mogą ochronić nas przed zachorowaniem? Eksperci są zgodni, że maseczki niestety nie stanowią skutecznej obrony. Lekarze wskazują, że największe znaczenie w profilaktyce infekcji wirusowych ma odpowiednia higiena np. częste oraz bardzo dokładne mycie rąk ciepłą wodą i mydłem lub preparatem odkażającym na bazie alkoholu. Warto o tym pamiętać. M A G A Z Y N 6 0 + 33
wieści z apteki
Pytania
do farmaceutki W
ątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów leczenia i preparatów aptecznych rozwiewa redaktorka prowadząca „Magazynu 60+” mgr farmacji Ewa Dembowska.
Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do wspólnego tworzenia rubryki „Pytania do farmaceutki”. Wystarczy przesłać pytanie do redakcji: pocztą tradycyjną, elektroniczną: ewa_dembowska@grupazpr.pl, za pośrednictwem naszego Facebooka.
RADA NA ZMĘCZONE MIĘŚNIE Postanowiłam zrzucić parę kilogramów i sporo ćwiczę w siłowni plenerowej oraz jeżdżę na rowerze. Problem w tym, że potem bolą mnie mięśnie. Czy można z tym coś zrobić? Magda z Warszawy Ból mięśni po intensywnym treningu to naturalna reakcja organizmu na wysiłek fizyczny. By go złagodzić, można zastosować żel chłodzący na bazie mentolu, np. maść końską chłodzącą. Pomóc mogą także maści przeciwbólowe, które mają w składzie pochodne diklofenaku lub naproksenu. Poza tym warto po treningu zrobić sobie kilkunastominutową kąpiel solankową. Wymoczenie się w wodzie z dodatkiem soli przywraca zmęczonym mięśniom formę. Problemom może też zapobiec zakończenie każdego treningu serią ćwiczeń rozciągających. 34
MAGAZYN 60+
KURACJA DLA WŁOSÓW Mam wrażenie, że moje włosy stały się matowe i cienkie. Co gorsza –wypadają. Jak je wzmocnić? Irena z Radomia Problemy z włosami u pań w wieku 60+ są dość częste. Sprzyjają im zmiany hormonalne zachodzące w organizmie. Poza tym do osłabienia włosów mogą przyczynić się niezrównoważona dieta, stres, a także warunki atmosferyczne. Poprawę powinna przynieść właściwa suplementacja oraz odpowiednia pielęgnacja włosów. Warto sięgnąć po dostępne w aptekach zestawy wielowitaminowe wzbogacone mikroelementami oraz skrzypem lub pokrzywą. Dobrze jest też używać produktów pielęgnacyjnych dla włosów osłabionych ze skłonnością do wypadania (są wśród nich peelingi, szampony, odżywki i maski do włosów). Kuracja powinna trwać minimum trzy miesiące. Jeżeli po tym czasie nie ma poprawy lub stan włosów wręcz się pogarsza, trzeba skonsultować się z lekarzem.
wyrรณb medyczny
drogeria
Minispa tekst: Anna Strzeszewska
J
36
MAGAZYN 60+
eśli mamy w łazience wannę, raz na jakiś czas możemy podarować sobie relaksującą kąpiel. Warto przygotować ją starannie, aby stała się prawdziwą ucztą dla zmysłów.
drogeria Opracuj własny rytuał podczas którego zastosujesz ulubione zabiegi wspomagające zdrowie i urodę, odrywając się przy tym od stresującej lub nużącej codzienności. Samo zanurzenie się na kilka minut w ciepłej wodzie jest przyjemne, ale aby poczuć się wyjątkowo, warto zrobić coś więcej – zadbać o klimat, zapachy oraz odpowiednio dobrane sole mineralne.
nastrojowe przygotowania także pozbyć się obrzęków oraz ułatwia walkę z cellulitem i oczyszczenie organizmu z toksyn.
pielęgnacja przed zanurzeniem
Dobierz zapachy soli i płynu do kąpieli tak, by do siebie pasowały. Każdy ma inne upodobania, ale warto wiedzieć, w jaki sposób działają poszczególne aromaty i wybrać odpowiedni dla siebie. Zapachy o nucie owocowej mają właściwości pobudzające. Aromaty lawendy, ylang-ylang, wanilii czy innych słodkich nut kwiatowych działają z kolei uspokajająco oraz rozluźniająco.
Dla lepszego efektu przed wejściem do wanny możesz delikatnie wmasować w skórę całego ciała olejek kosmetyczny. W czasie kąpieli, gdy pory się rozszerzą, łatwiej i szybciej wniknie on do głębszych warstw naskórka, nawilżając go oraz odżywiając. Innym sposobem na przygotowanie skóry do zanurzenia się w wodzie jest peeling ciała i twarzy. Nałożenie na czas kąpieli maseczki na twarz sprawi, że w cerę łatwiej wnikną cenne składniki aktywne. Odżywczą maskę można podarować także włosom.
Sól na zdrowie
dobrze, BO krótko
Kąpiel z dodatkiem soli nie tylko zapewnia relaks i poprawę samopoczucia, ale ma też działanie prozdrowotne. Poprawia bowiem krążenie krwi, wspomaga układ limfatyczny, rozluźnia napięte i bolące mięśnie. Pozwala
Pamiętaj, żeby kąpiel nie trwała dłużej niż pół godziny, a jej temperatura wynosiła ok. 37°C. Długie przebywanie w zbyt ciepłej wodzie może mieć skutek odwrotny niż zamierzony i spowodować wyczerpanie, podwyższenie
idealny aromat
ciśnienia krwi oraz przyśpieszyć pracę serca. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby, które mają nadciśnienie, problemy z krzepnięciem krwi, nadczynność tarczycy lub cukrzycę.
Relaksujący powrót do realiów Po wyjściu z wanny osusz ciało miękkim ręcznikiem i koniecznie użyj balsamu nawilżającego. Potem relaksuj się jeszcze chwilę, wypij ulubioną herbatę, poczytaj lub zdrzemnij się. Pozwól ciału ochłonąć i powoli wrócić do codzienności.
ODŻYWCZY CUKROWY PEELING DO CIAŁA Z OLEJEM ARGANOWYM Peeling usuwa zanieczyszczenia oraz martwy, zrogowaciały naskórek, pobudzając cerę do odnowy oraz pozostawiając ją gładką i miękką. 300 ml
Więcej na www.botame.pl
M A G A Z Y N 6 0 + 37
REKLAMA
Zanim napełnisz wodą wannę uprzątnij z jej brzegów niepotrzebne kosmetyki. Stabilnie i z dala od innych przedmiotów ustaw świece (im będzie ich więcej, tym bardziej zrobi się nastrojowo). Przygotuj ulubioną muzykę i wyłącz telefon.
czas na sport
S
zukasz aktywności, która da Ci zastrzyk pozytywnej energii? Polecamy zumbę! Gwarantujemy, że będziesz bawić się znakomicie.
tekst: Dorota Wawer
Radosna, spontaniczna, odmładzająca. Te trzy określenia idealnie pasują do zumby. Brzmi zachęcająco, prawda? Na pewno warto spróbować.
Pozytywna energia Czym właściwie jest zumba? To taniec w latynoskich rytmach i aerobik w jednym. A przy okazji świetna zabawa, bo energetyczna, pełna radości muzyka gwarantuje dobry nastrój. Nic dziwnego, że uśmiech zazwyczaj nie schodzi z ust ćwiczących. W gruncie rzeczy niezwykłego klimatu tych zajęć nie da się opisać, to trzeba po prostu przeżyć i poczuć w sobie tę moc pozytywnej energii.
Gorące rytmy W czasie zajęć wykorzystuje się kroki latynoskich tańców, ale nie tylko. Z głośników rozbrzmiewają dźwięki salsy, merengue,
38
Zumba MAGAZYN 60+
czas na sport mambo, flamenco, rumby, tanga, cha-chy, twista i wielu innych. Ba! Przez chwilę można poćwiczyć taniec brzucha czy ruchy stosowane w sztukach walki. Zajęcia obejmują także elementy treningu siłowego i cardio.
Pełna improwizacja Każde zajęcia są inne. Bo w ideę tej aktywności wpisana jest improwizacja. Tak właśnie zrodziła się zumba. Kolumbijski tancerz i instruktor aerobiku Alberto „Beto” Perez zapomniał wziąć na zajęcia kasety z muzyką. Włączył więc ćwiczącym ulubione latynoskie przeboje i poprowadził trening w ich rytmie… improwizując. Zumba zachwyciła wszystkich kochających ruch i muzykę. Dzisiaj ćwiczy się ją na niemal całym świecie.
Ćwiczyć każdy może Nie martw się, że sobie nie poradzisz. Kroki i kombinacje ruchów stosowane w zumbie
są na tyle proste, że nie wymagają szczególnych umiejętności. By ćwiczyć, nie trzeba wcale być dobrym tancerzem. Wystarczy poczuć rytm. Poza tym instruktor dostosowuje stopień trudności zajęć do możliwości uczestników, a raczej uczestniczek, bo większość ćwiczących to panie, choć panowie też są mile widziani. Trening zumby można więc zacząć niezależnie od wieku (często organizowane sąspecjalne zajęcia dla osób dojrzałych). A sprawność i kondycja z czasem przyjdą same.
W wielu klubach fitness przed południem odbywają się specjalne zajęcia zumby dla osób dojrzałych. REKLAMA
M A G A Z Y N 6 0 + 39
czas na sport
Zalety dla ciała…
REKLAMA
Zumba doskonale ćwiczy wszystkie mięśnie (w czasie treningu pracują nie tylko nogi, ale również ramiona, brzuch, a nawet pośladki) oraz modeluje sylwetkę. Przy okazji poprawia równowagę i koordynację ruchów. Jakby tych zalet było mało, wyjątkowo korzystnie wpływa na serce. To dlatego, że podczas zajęć wykorzystuje się ćwiczenia aerobowe i oporowe, które stanowią znakomity trening dla układu krążenia. Zumba pozwala także szybko zrzucić
Zumba doskonale kształtuje sylwetkę, bo w czasie treningu pracują wszystkie mięśnie. nadwagę. Ćwicząc intensywnie, można w ciągu godziny spalić aż 800 kalorii! Przy tym wszystkim to sport bezpieczny, który nie obciąża za bardzo stawów i nie niesie dużego ryzyka kontuzji.
…i dla duszy Magnez + B6 suplement diety
Produkt zawiera magnez (w postaci mleczanu magnezu) oraz witaminę B6. Magnez pomaga zmniejszyć uczucie zmęczenia i znużenia. Wspiera również prawidłowe funkcjonowanie mięśni. 60 tabletek
40
MAGAZYN 60+
W czasie treningu zumby, podobnie jak przy innych formach aktywności fizycznej, uwalniają się endorfiny, zwane hormonami szczęścia, co bardzo korzystnie wpływa na nastrój. Dobry humor wyzwalają również radosne gorące rytmy, no i taniec, który wielu z nas tak przecież lubi. Ważne jest też to, że w czasie treningu zumby ćwiczy się w towarzystwie. A razem jest nie tylko raźniej, ale też milej.
M A G A Z Y N 6 0 + 41
Zero waste I
dea minimalistycznego życia bez odpadków zdobywa coraz więcej zwolenników na całym świecie. Na czym dokładnie polega ten trend? I czy w ogóle ma sens? tekst: Alicja Kosmalska redakcja Cafesenior.pl
Zero waste to styl życia o którym ostatnio coraz więcej się mówi. Jego kwintesencją jest dążenie do generowania jak najmniejszej ilości odpadków – w dosłownym tłumaczeniu z języka angielskiego termin ten oznacza zero marnotrawstwa, a bardziej dowolnym zero śmieci.
Cele i codzienne wybory Celem jest ochrona środowiska naturalnego, o które można się troszczyć nie tylko na poziomie wielkich rozwiązań systemowych, ale też codziennych wyborów każdego z nas. Jak podaje Polskie Stowarzyszenie „Zero Waste”, bezśmieciowe życie można prowadzić trzymając się filozofii 5R, a więc pięciu wskazó-
podstawowe zasady zero waste reuse używaj ponownie wybieraj przedmioty wielorazowego użytku. Pakuj zakupy w płócienną torbę, pij wodę (z kranu) w szklanej butelce, wykorzystuj słoiki np. jako doniczki;
42
refuse odmawiaj
reduce ograniczaj
nie przyjmuj ulotek reklamowych, nie bierz jednorazowych opakowań, unikaj produktów wyprodukowanych w sposób generujący dużą ilość odpadów zanieczyszczających środowisko;
zredukuj liczbę otaczających cię przedmiotów do niezbędnego minimum. Używaj tylko tego, co jest Ci konieczne do życia. Nie kupuj ozdób, ubrań na pokaz czy jedzenia na zapas;
MAGAZYN 60+
ięcej artykułów na temat W zdrowia, pasji i podróży seniorów znajdziecie na cafesenior.pl
wek krótko streszczonych w słowach zaczynających się na literę „R” (w języku angielskim). Opisujemy je na dole strony.
prosta praktyka Jedną z najprostszych rzeczy, jakie każdy może zrobić dla ochrony środowiska, jest zapatrzenie się w lnianą, płócienną lub bawełnianą torbę wielokrotnego użytku, z którą będziemy chodzić na zakupy. Choć walka z jednorazowymi foliówkami ma już charakter systemowy (hipermarketom zabroniono ich darmowego wydawania), wciąż są do kupienia. Wybierając się na zakupy do dużego sklepu, ale też zwykłego warzywniaka dobrze jest mieć w torbie
także kilka woreczków z siatkowej tkaniny (można je uszyć np. ze starej firanki). Będziemy mogli zapakować w nie warzywa i owoce. Warto też unikać produktów zapakowanych w dużą ilość plastiku. Innym rozwiązaniem zgodnym z zasadami zero waste, jest kupowanie ubrań z drugiej ręki, bądź ich wymiana w rodzinie czy wśród znajomych. Należy też pamiętać, że wiele materiałów można wykorzystać jeszcze raz (np. szyjąc ze starej zasłony ozdobne poszewki na poduszki), część, kupionych przed laty domowych sprzętów można naprawić lub odświeżyć, a w meble tchnąć nowe życie poddając je renowacji.
recycle segreguj i przetwarzaj
Niektórzy dodają do tych zasad dwa dodatkowe zalecenia:
segreguj śmieci. Wykorzystuj przedmioty pozornie niepotrzebne do nowych zastosowań, np. przerób stare prześcieradło na poszewki na jaśki;
repair naprawiaj
rot kompostuj kompostuj odpadki organiczne (np. drewnianą szczotkę). W ten sposób zamiast zanieczyścić środowisko odpadkami, wyprodukujesz nawóz lub energię elektryczną.
zamiast kupować nowe spodnie, zaszyj stare. Zamiast iść do sklepu po nowe buty, oddaj stare do szewca;
remember pamiętaj na co dzień troszcz się o środowisko i przestrzegaj wszystkich zasad zero waste.
M A G A Z Y N 6 0 + 43
złote lata
Wciąż czuję się
młodo
O
ryginalna południowa uroda, wspaniała figura, uśmiech na twarzy. Małgorzata Pieczyńska niezmiennie zachwyca nas pięknym wyglądem i radością życia. Przedstawiamy sylwetkę tej utalentowanej aktorki.
tekst: Jakub Kowalczyk
44
MAGAZYN 60+
Kamera w ruch Pierwsze filmowe role zagrała już na początku roku studiów. Najpierw wcieliła się w postać cyganki w „Nadzorze” Wiesława Saniewskiego. Potem wystąpiła w ekranizacji „Wiernej rzeki” Żeromskiego, w której reżyser, Tadeusz Chmielewski, powierzył jej główną rolę. Zadebiutowała także na scenie warszawskiego Teatru Powszechnego w „Mefiście”. A potem posypały się kolejne propozycje. Janusz Zaorski zaprosił ją do udziału w „Barytonie” u boku Zbigniewa Zapasiewicza. Zagrała niewierną żonę śpiewaka Taviatiniego. I zrobiła to tak dobrze, że reżyser
ZDJĘCIE: GAŁĄZKA/AKPA (2)
Tak naprawdę o scenie marzyła od dziecka. Gdy była w pierwszej klasie szkoły podstawowej, założyła teatr klasowy i oczywiście obsadzała się w głównych rolach. Tych zabaw nikt nie traktował poważnie. Ale jak się okazało to był dopiero początek. Kiedy miała 18 lat zakochała się. Chłopak studiował aktorstwo, a przecież to było także jej marzenie. Postanowiła zatem zdawać do szkoły teatralnej. I została przyjęta! Pierwsza miłość szybko zmieniła się w niezbyt udane małżeństwo, które wkrótce się rozpadło. Ale z aktorstwem Małgorzata Pieczyńska związała się już na zawsze.
złote lata powierzył jej rolę w kolejnym filmie -„Jeziorze Bodeńskim”. Jako Francuzka Suzanne zwróciła uwagę widzów i krytyków. Tygodnik „Ekran” przyznał jej nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego dla młodych aktorów wyróżniających się wybitną indywidualnością. Jej pozycję potwierdziły role w filmie i serialu „Komediantka” w reżyserii Jerzego Sztwiertni oraz kolejnej produkcji Janusza Zaorskiego „Piłkarski poker”.
Przystań: Sztokholm W 1986 roku, u szczytu popularności Pieczyńska wyjechała do Szwecji promować „Jezioro Bodeńskie”. Nie przypuszczała wtedy, że ta podróż zmieni jej życie. Bo w Sztokholmie na kolacji po pokazie filmu poznała biznesmena Gabriela Wróblewskiego. Oboje od razu poczuli, że są dla siebie stworzeni. Mieli rację – są małżeństwem już od ponad 30 lat. Przez długi czas aktorka dzieliła życie między Polskę, gdzie pracowała, i Szwecję, w której czekał na nią mąż. Stale kursowała tam i z powrotem. Nie było to łatwe, bo paszportu przecież nie trzymało się wtedy w domu. Przed każdym wyjazdem składała wniosek o jego wydanie do MSW. No i podróże sporo kosztowały. Nie chciała jednak palić za sobą mostów i wciąż miała dwa domy.
Dumna mama Na przeprowadzkę do Szwecji zdecydowała się dopiero wtedy, gdy zaszła w ciążę. – Dzień, w którym urodziłam syna, był najszczęśliwszy w moim życiu. Kiedy chcę przywołać dobre sny,
M A G A Z Y N 6 0 + 45
złote lata wspominam moment, w którym pojawił się na świecie – opowiadała w jednym z wywiadów aktorka. Postanowiła zrobić sobie przerwę w karierze i skupić się na roli mamy. Chciała nacieszyć się dzieciństwem synka. Do pracy wróciła dopiero po kilku latach. Najpierw w Szwecji, a potem w Polsce. Dziś jej syn Victor jest już dorosły. Przez jakiś czas wędrował po świecie, dzieląc życie między Szwecję a Amerykę Środkową, w której zajmował się działalnością charytatywną, m.in. instalował zbiorniki na wodę dla Indian oraz dla uczniów okolicznych szkół. Dziś mieszka w El Salwadorze, gdzie pracuje na rzecz sierot: buduje
Sposobem na szczupłą sylwetkę, świetną figurę oraz sprawność, a przy okazji także relaks jest dla Małgorzaty Pieczyńskiej joga. i wyposaża sierocińce oraz dba o edukację porzuconych dzieci. A mama jest z syna dumna.
Seriale, ach seriale Małgorzata Pieczyńska przypominała o sobie polskim widzom rolą w popularnym serialu „Ekstradycja”, gdzie zagrała siostrę Halskiego. Na duży ekran wróciła w 2001 roku jako Akte w „Quo Vadis” Jerzego Kawalerowicza. Później przyszedł czas seriali. Aktorka zagrała m.in. w „Na dobre i na złe”, „Kryminalnych”, „Na Wspólnej”, „Szpilkach na Giewoncie”. Od 2013 roku możemy ją oglądać w „M jak miłość”. Gra w nim Aleksandrę Chodakowską, która jest już… babcią. Na początku Pieczyńska czuła się z tym trochę nieswojo, chciała nawet, żeby serialowe wnuki mówiły do niej po imieniu. Ale z czasem dotarło do niej, że choć w życiu prywatnym jeszcze nie jest babcią, to przecież mogłaby nią być.
Joga, geny i młodość Patrząc na aktorkę, trudno w to uwierzyć. Mimo upływu lat Pieczyńska wciąż zachwyca świetną sylwetką i urodą. Tę pierwszą zawdzięcza głównie jodze, którą trenuje 1,5 godziny dziennie. Ale, jak podkreśla, to żadne poświęcenie,
bo joga to nie tylko sposób na dobrą figurę, ale też świetny relaks. Do urody wydaje się nie przywiązywać dużej wagi. Oczywiście dba o siebie, stosuje dobre kosmetyki, chodzi do kosmetyczki, ale nie zamierza nic poprawiać. Botoks jej nie interesuje. – Lubię swoje zmarszczki. Bardziej mnie wzruszają niż złoszczą – zwierzała się w jednym z wywiadów. Młodzieńczy wygląd zawdzięcza genom oraz pozytywnemu stosunkowi do życia. – Lata lecą, przybywa zmarszczek na twarzy, a ja wciąż czuję się młodo. Najważniejsze, żeby nigdy się nie nudzić, bo tylko z nudów można się szybko zestarzeć – mówi.
Role polskie i szwedzkie Małgorzata Pieczyńska, choć nadal mieszka w Szwecji, chętnie występuje w Polsce. – Przyjemność grania dla polskiego widza jest tak niesamowita, że trudno jej się oprzeć. Swojski klimat, sami znajomi, no i publiczność, która okazuje serdeczność na każdym kroku. Taka sytuacja to marzenie każdego aktora! – twierdzi. Jednak to w Szwecji dostaje bardziej interesujące role. Co ciekawe, często są to czarne charaktery. Grała m.in. ekstremistkę prawicową, burdelmamę (to było wyzwanie!), szefową mafii. Ale ostatnio wystąpiła jako wybitna kryminolożka. Jak mówi, trochę żałuje, że w Polsce nie otrzymuje tak różnorodnych propozycji... Tymczasem gra m.in. w serialu „Zawsze warto” emitowanym na antenie Polsatu.
w wolnej chwili
FOTO: MATERIAŁY PRASOWE, FREEPIK
Obejrzyj
Po słuchaj
Mulan
Gigaton
REŻ. NIKI CARO
PEARL JAM
Prod. USA Walt Disney Pictures
Universal Music Polska
Ekranizacja „Mulan” to kolejna produkcja Disneya przekładająca opowieść z kreskówki na pełno-metrażowy film. Kiedy cesarz Chin wydaje dekret, że jeden członek rodziny musi służyć w Cesarskiej Armii Chińskiej, aby bronić kraju, Hua Mulan, najstarsza córka honorowego wojownika, wkracza na miejsce chorego ojca. Jest porywcza, zdeterminowana i szybka. Przebrana za mężczyznę o imieniu Hua Jun, musi wykorzystać swoją siłę i potencjał. Ta podróż przemieni ją w dzielnego wojownika i zapewni jej szacunek narodu oraz dumnego ojca. Film w reżyserii Niki Caro to adaptacja chińskiej „Ballady o Mulanie”. W roli głównej występuje Liu Yifei, która pokonała 1000 innych aktorek starających się o tę rolę w castingu w 2017 roku. Piękne zdjęcia powstawały w Nowej Zelandii i Chinach. Mulan to idealny film do obejrzenia z wnukami.
W tym roku Pearl Jam obchodzi 30-lecie działalności. „Gigaton” to 11. album tej grupy. Do tej pory zespół sprzedał w sumie ponad 85 mln egzemplarzy płyt. W 2017 roku grupa została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame. „Nagranie było długą podróżą. Czasem mroczną, emocjonalną i dezorientującą, ale też ekscytującą i pełną eksperymentów. Czujemy, że ta droga zaprowadziła nas do muzycznego odkupienia. Współpraca z kolegami z zespołu sprawiła, że zrozumiałem, jak ważne są więzi z innymi ludźmi w czasach, w których żyjemy.” – tak o albumie „Gigaton” opowiada gitarzysta Pearl Jam Mike McCready. Na okładkę najnowszej płyty grupy wybrano fotografię Paula Nicklena „Ice Waterfall”, która przedstawia topniejącą wodę lodowców znajdujących się w Nordaustlandet.
Po czyta
j
Potargana w miłości. O Agnieszce Osieckiej ULA RYCIAK
Wydawnictwo Literackie
Autorka w barwny sposób przedstawia inne oblicze Agnieszki Osieckiej, która bardzo lubiła opuszczać salony i znikać na peryferiach rzeczywistości oraz miała talent do wyławiania ludzi na tak zwanych życiowych zakrętach… Kochała i porzucała, choć często i ją porzucano. Pełna nieodwzajemnionej miłości poetka rozdawała czułość w zwrotkach i refrenach. Z lekkością tworzyła piękne i wciąż żywe teksty. Jej piosenki są śpiewaną kroniką naszej współczesnej historii. Ula Ryciak odnajduje i opisuje różne oblicza Agnieszki Osieckiej. Potrafi dotrzeć do sedna oraz przybliżyć postać swojej bohaterki. Liryczna poetka nie pasowała do roli żony i matki, pozostała za to na zawsze dziewczyną z końskim ogonem, która potrafiła wzbić się na wyżyny altruizmu oraz odwagi. M A G A Z Y N 6 0 + 47
w wolnej chwili
Ze sztuką na A
rtystą można zostać w każdym wieku. Uczestnicy warsztatów plastycznych dla seniorów są tego dobrym przykładem.
tekst: Agata Wójcicka
Warsztaty z rysunku, malarstwa, decoupage'u, robienia biżuterii, zdobienia tkanin, a nawet tworzenia graffiti. W domach kultury, klubach osiedlowych i ośrodkach integracji międzypokoleniowej organizuje się mnóstwo zajęć plastycznych dla seniorów. I cieszą się one wielką popularnością. Bo wbrew pozorom nie są zarezerwowane dla profesjonalnych artystów, tylko skierowane do wszystkich, którzy interesują się sztuką i chcą się rozwijać. Na warsztatach pod okiem doświadczonych instruktorów można nauczyć się różnych technik plastycznych, rozwinąć swoją artystyczną wrażliwość, poznać fantastycznych ludzi, a przede wszystkim poczuć radość
e g a p u o c de 48
MAGAZYN 60+
tworzenia. A kto wie, być może przy okazji odkryjemy drzemiący w nas od dawna talent? Tak czy siak, na pewno przyjemnie spędzimy czas, bo przecież każdy z nas jest po trosze artystą. Trzeba tylko pozwolić się ujawnić tej stronie naszej natury. Warsztaty plastyczne to zaś idealna ku temu okazja.
Pejzaż z talentem Tak było z Tadeuszem, który zapisał się na kurs malarstwa głównie z ciekawości, ale okazało się, że malowanie całkiem dobrze mu wychodzi, i co więcej – sprawia mu dużo frajdy. – Początkowo miałem problemy ze znalezieniem dla siebie techniki, ale teraz już wiem, że lubię gwasze. Najlepiej wychodzą mi krajobrazy. Rodzina i znajomi byli zaskoczeni, że taki ze mnie artysta. Teraz jednak ciągle domagają się nowych obrazów – śmieje się Tadeusz.
Radość tworzenia Dorota wzięła udział warsztatach z rysunku. Uczyła się na nich tworzyć za pomocą ołówka, węgla i tuszu. Portrety były trudne, ale z martwą naturą dobrze dawała sobie radę – instruktorka ją chwaliła. Dorota czuła, że się rozwija. Gdy zajęcia się skończyły, zaczęło jej czegoś
ria
Ty
e t p iękna b iżu
brakować, zapisała się więc na warsztaty decupage'u, czyli zdobienia powierzchni wzorami wyciętymi z papierowych serwetek. – Od razu mnie to wciągnęło. Tworzę śliczne rzeczy i jeszcze dobrze się przy tym bawię. Niedawno ozdobiłam córce skrzyneczkę na biżuterię. Była zachwycona – zwierza się Dorota.
Filmowa przyjaźń Krystyna zapisała się na warsztaty plastyczne z nudów. Wielkiego talentu w sobie nie odkryła, ale miło spędzała czas. Instruktorka bardzo ciekawie opowiadała o historii sztuki, technikach malarskich i kompozycji obrazu. Najlepsze jednak było to, że na zajęciach Krystyna poznała Joannę. Świetnie im się rozmawiało o filmach. Okazało się, że mają podobny gust i wrażliwość. Postanowiły razem wybrać się do kina, a potem poszły na kawę i pogaduszki. Takich wypraw było sporo. Dzięki nim odkryły m.in. tanie seanse dla seniorów. Z czasem zrezygnowały z warsztatów plastycznych, ale przyjaźń została.
wielkie korzyści Warsztaty plastyczne dają mnóstwo korzyści. Uczestnicy ćwiczą na nich nie tylko sprawność rąk, pogłębiają znajomość sztuki i wrażliwość artystyczną oraz rozwijają talent, ale też pobudzają umysł do pracy: trenują umiejętność kojarzenia, koncentrację i pamięć. Rozbudzają swoje zainteresowania oraz rozszerzają wiedzę. Nie do przecenienia jest również korzystny wpływ tego rodzaju zajęć na samopoczucie. To świetny sposób na wyrażenie emocji, odprężenie, poprawę nastroju. A często także ogromna satysfakcja.
M A G A Z Y N 6 0 + 49
w wolnej chwili
Adres redakcji: Magazyn 60+, 360 Content Team – Time SA, ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa. Regulamin nagradzania jest dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy. *
50
MAGAZYN 60+
* suplement diety
Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do Magazynu 60+. Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów. Termin nadsyłania rozwiązań: 24.04.2020 r.