11
NR. 115 | NOVEMBER 2020
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Vijf vragen over de SUNIJ-tram
Tekst: Ilana Noot / Fotografie: Robert Oosterbroek
Utrecht en haar tramlijnen hebben niet wat je noemt een goed huwelijk. Na anderhalf jaar gedoe met de Uithoflijn verloopt ook de oplevering van de vijftien kilometer lange spoorlijn tussen Utrecht en Nieuwegein/ IJsselstein niet bepaald vlekkeloos. Begin volgend jaar moeten de trams na meerdere keren uitstel dan toch in gebruik worden genomen. Tijd voor vijf vragen over de SUNIJ-tram.
1
Wat is de SUNIJ-tram?
De SUNIJ (Sneltram Utrecht – Nieuwegein/ IJsselstein) is een Utrechtse tramlijn die in de jaren 80 werd aangelegd om Nieuwegein, dat toen een nieuwe woonkern was, beter op Utrecht aan te laten sluiten. In 1983 reed de eerste sneltram van de halte Moreelsepark naar Nieuwegein-Zuid en Nieuwegein Doorslag. Twee jaar later volgde de uitbreiding van de tramlijn naar IJsselstein, met als eindhalte Achterveld. Sindsdien zijn er meerdere veranderingen doorgevoerd. Zo werden de lijnnummers van de trams aangepast en rijdt de tram in IJsselstein sinds 2000 na de halte Achterveld nog naar IJsselstein Binnenstad en IJsselstein-Zuid. Het Jaarbeursplein is sinds 2013 de eindhalte aan de Utrechtse kant. De haltes Moreelsepark en Westplein zijn niet meer in gebruik. Met de aanschaf van nieuwe lagevloerstrams dit jaar, raken de oude SIG-trams in onbruik. Een van de oude sneltrams is in mei na 37 jaar uit de roulatie gehaald, maar gered van de sloop. De provincie Utrecht heeft één tram geschonken aan het Nederlands Transport Museum in Nieuw-Vennep.
2
Waarom wordt er aan de tramlijn gewerkt en wat wordt er gedaan?
Dit jaar zijn er in verschillende fases werkzaamheden aan de tramlijn gedaan. Steeds was een ander deel van de lijn buiten gebruiken, maar sinds begin juli rijden er op het hele traject geen trams maar vervangende bussen. Waar eerder de hogevloertrams dienstdeden, zijn inmiddels lagevloerstrams aangeschaft. Die trams zijn vijftien meter langer en hebben een instap die vijftig centimeter lager is dan de oude trams. Onder meer mensen in een rolstoel of scootmobiel kunnen daardoor ook van de trams gebruikmaken. De 23 haltes op het traject Utrecht – Nieuwegein/IJsselstein moeten dus verlaagd én verlengd worden voordat de nieuwe trams in gebruik kunnen worden genomen. De nieuwe tramlijn moet aan gaan sluiten op de IJsselstein straks zonder overstap kunnen doorreizen naar Utrecht Science Park. De trams kunnen
straks bijna 500 reizigers per rit vervoeren.
3
Hoe loopt het proces tot nu toe?
De fases 1, 2 en 3 duurden van april tot begin juli, waarna fase 4 begon. Sinds fase 4 startte, rijden er op het hele traject geen trams meer, zodat de haltes geschikt kunnen worden gemaakt voor de nieuwe trams. De perrons van de haltes Jaarbeursplein, Graadt van Roggenweg, 24 Oktoberplein en P+R Westraven zijn verlaagd en langer gemaakt, maar in Kanaleneiland zijn bijvoorbeeld ook perrons verschoven, zoals bij de haltes 5 Meiplein, de Vasco da Gamalaan en Kanaleiland-Zuid. Over de trambaan tussen Utrecht Centraal Jaarbeursplein en Nieuwegein-Zuid had op 21 september trams moeten rijden en de lijn tussen Utrecht en IJsselstein-Zuid moest op 25 oktober weer in gebruik worden genomen, maar in beide gevallen liep het anders.
4
Wanneer rijden de trams weer?
Het project liep meerdere keren vertraging op. Eerder gooiden de coronamaatregelen al roet in het eten, omdat minder mensen tegelijk op de bouwplaats mochten werken dan voorheen. Ook ontstonden er problemen doordat werkzaamheden in buitenlandse fabrieken stillagen, waardoor onder meer de Spaanse fabrikant CAF niet op tijd alle nieuwe trams kon leveren. In september bleek dat de damwand op het traject Utrecht – IJsselstein-Zuid moest worden verstevigd, wat effect had op de planning van de overige werkzaamheden. Tot slot kwam de provincie Utrecht met het nieuws dat de datum van 21 september ‘enkele weken’ zou uitlopen omdat de zogenoemde indienststellingsvergunning niet op tijd rond zou zijn. Dat bleek al snel langer te gaan duren. “Aannames, onderschattingen en onvoorziene zaken zijn er de oorzaak van dat de exploitatie van de SUNIJ-lijn opnieuw is vertraagd”, meldde de provincie op 16 september. De provincie noemt het ‘zeer pijnlijk’ dat in een relatief korte tijd weer allerlei nieuwe, negatieve, ontwikkelingen naar voren komen. De vertraging blijkt enkele
maanden te zijn omdat het project onterecht werd aangemerkt als renovatietraject, terwijl het blijkt te gaan om een nieuwbouwproject. Daar hoort andere documentatie bij die de provincie niet op tijd op orde kreeg. De dienstregeling op de lijn Utrecht Centraal – Nieuwegein-Zuid moet uiterlijk eind januari 2021 beginnen. Het traject Nieuwegein – IJsselstein-Zuid volgt als alles nu goed gaat in februari. Daar duren de werkzaamheden langer omdat nog niet zeker is of de werkzaamheden aan de damwand op tijd klaar zijn. De provincie zegt er alles aan te doen om het proces te verkorten, waardoor de trams eerder in dienst zouden kunnen.
5
Wat zijn de extra kosten door de vertragingen?
De provincie meldde eerder dit jaar dat de extra kosten, die met name ontstonden door de coronacrisis, konden oplopen tot 20,9 miljoen. Daarin zijn de bijkomende kosten voor documentatie die niet op tijd op orde was nog niet meegenomen. De extra 20,9 miljoen is volgens de provincie voor driekwart nodig om kosten door de impact van de coronacrisis op te vangen. Het gaat dan om extra bouwwerkzaamheden, leveringen uit het buitenland en het langer inzetten van het vervangende busvervoer. Het geld wordt verder gebruikt voor het verstevigen van de trambaan in IJsselstein en aanpassingen aan haltes zodat die voor mindervalide reizigers beter toegankelijk worden. Gedeputeerde Staten heeft tot slot aan de Provinciale Staten voorgesteld om vijf extra trams bij te bestellen. De provincie bestelde bij fabrikant CAF al 27 trams van 33 meter en 22 trams van 41 meter, maar nu wordt gedacht dat er vijf extra trams nodig zijn om volgens dienstregeling te kunnen rijden. Zo blijven er genoeg trams beschikbaar als tramstellen onderhoud of reparatie nodig hebben, stelt Gedeputeerde Staten.
