12
NR. 134 | 14 AUGUSTUS 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
ACHTER DE SCHERMEN
Datajournalist Frédérik Ruys kent de kracht van het plaatje
‘Je bereikt mensen er heel snel mee’ Utrechter Frédérik Ruys ontwerpt datavisualisaties: hij vertaalt ingewikkelde teksten en nietszeggende cijferkolommen naar overzichtelijke beelden. Het liefst de hele week. Zelfs op het dak van zijn eigen huis in Wittevrouwen vind je zijn ontwerpen terug: voor de verjaardag van Utrecht maakte hij met zijn kinderen een vrolijke tekening van de Domtoren.
Tekst: Charlie van Dijk / Fotografie: Robert Oosterbroek
R
ijnenburg is als eerste aan de beurt. Zodra het water begint te stijgen, komt de polder vrijwel meteen blank te liggen. Dan beginnen Leidsche Rijn en Vleuten onder te lopen. En daarna krijgen de bewoners van Utrecht Noordoost natte voeten. Pas als het waterpeil rond de drie meter hoger komt te staan, stromen de straten van de binnenstad vol. Bij een stijging van zeven meter kan je zwemmen door
het Griftpark. Alleen het bovenste topje van de bekende heuvel in het park komt dan nog boven water, als een eilandje. Dit is wat er gebeurt als al het ijs op Groenland smelt: het water komt zeven meter hoger te staan. Dat betekent voor de meeste Utrechters dat ze alleen op hun dak nog droog kunnen zitten. Gelukkig is (nog) niet zo ver. Maar dit zijn wel vraagstukken waar de Utrechtse datajournalist en in-
formation designer Frédérik Ruys zijn hoofd over breekt. Kan hij er vervolgens data of andere informatie over vinden, dan maakt hij er een visualisatie van. Je kunt hem kennen van datavisualisaties uit Nederland van Boven, Vrij Nederland, het Financieele Dagblad, van het Infographics Congres, of van zijn workshops en lezingen. Niet te missen zijn de bewegende grafieken en kaarten, waarin zich een schat aan informatie ontvouwt. Hoe maak hij die eigenlijk? Hier vertelt hij hoe dat in zijn werk gaat. Om de tafel Vaak is het zo dat opdrachtgevers bij Frédérik komen met de vraag om een visualisatie. Het zijn wat grotere partijen die hem weten te vinden. “Denk aan Rijkswaterstaat of de gemeente Den Haag”, Ruys noemt maar even wat namen. “In de meeste gevallen hebben zij data voor mij, waar ik een datavisualisatie van moet maken.” Om te beginnen gaat hij met de opdrachtgever om de tafel zitten. “Ik probeer er dan achter te komen wat eigenlijk het verhaal is dat ze willen vertellen.” Het is belangrijk om van de data een verhaal te maken, legt Frédérik uit. Wil je een succesvolle datavisualisatie maken, dan moet er een boodschap beklijven. “Vaak weten mensen nog niet wat voor een verhaal ze willen vertellen. Daar probeer ik ze een beetje in te sturen, zodat zo’n verhaal goed blijft hangen. Als de bood-
schap niet duidelijk is, onthoud je het ook niet.” Dan is het tijd voor de volgende stap in het creatieve proces. Frédérik laat zijn opdrachtgever verschillende voorbeelden en ideeën voor visualisaties zien. Samen bespreken ze de opties die leiden tot een succesvol eindresultaat. “Aan de hand daarvan maak ik dan een storyboard”, gaat Ruys verder. Hij laat een voorbeeld zien, het lijkt op een eenvoudige striptekening. “Daarin komt het verhaal verder tot stand. Vervolgens begin ik met het verzamelen van beschikbare data. Die laad ik dan in een programma dat de data visualiseert.” Ruys laat zien dat hij met een scala aan programma’s werkt, die stuk voor stuk een eigen functie hebben. Geen één programma is geschikt voor alles. Het is volgens Ruys bij iedere visualisatie opnieuw nodig om na te gaan welke programma’s het beste in te zetten zijn. Stoeptegel Frédérik: “Het is een beetje zoeken wat er geschikt is voor een bepaalde visualisatie. Bij dit verhaal over de zeespiegelstijging is het geografische aspect belangrijk. Ik begin dan met data van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). Dit zijn kaarten die tot op grootte van een stoeptegel laten zien wat de hoogte is. Ze worden jaarlijks bijgewerkt. Ja, fantastisch he?”, zegt de Frédérik als hij de kaart open klikt en
'Interessant om te zien dat delen waar 2000 jaar geleden al nederzettingen stonden, nu ook de veiligste plekken blijven' Een impressie van Utrecht als al het iijs op Groeland smelt, het water stijgt dan zeven meter
