De krant die verder kijkt in de stad
06 AUGUSTUS 2021 | 7E JAARGANG NR. 133 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP
Ilse Daatselaar
In het buitenland
opent nieuwe
geboren Utrechters
antiek- en
over onze stad
kunstwinkel
P. 13
DUIC.NL
P. 12
455.000 Utrechters in 2040
Discussie, petitie en nu een referendum?
Elk ew eek een nieu DUI we C
Advertenties
TWEEDE DRUK VAN BOEK VERGETEN GEBOUWEN VAN ARJAN DEN BOER NU OVERAL TE KOOP
NU OOK ONLINE TE BESTELLEN!
Reserveer een tafel via
www.FoodExplore.nl Tel. 030-76 30 888 Hertogswetering 195, TheWall, Utrecht
Munten Postzegels Goud & Zilver Sieraden
Bankbiljetten Kunst & Curiosa
GRATIS TAXATIE! Wie weet bezit u een kostbaar stuk! Elke WOENSDAG EN DONDERDAG van 10-16 uur Heritage Auctions Europe, Energieweg 7, IJsselstein (UT) Info 030-6063944 / www.ha-europe.com (geen afspraak nodig!)
TERRAS ELKE DAG OPEN!
Drankjes, lunch, diner en ijsjes met mooi weer lekker op ons terras! Ook afhaal en bezorging mogelijk. Meer info: campingganspoort.nl
De ruimste keuze in 2e hands fietsen van Utrecht e.o. Tevens diverse merken en eigen merk stadsfietsen nieuw, incl. alle garannes.
www.laagcatharijne.nl
Advertenties
3
06 AUGUSTUS 2021 | NR. 133 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
INHOUD Nieuws
4 DUIC in beeld Urban jungle
6 100.000 inwoners extra
W
aarom moet Utrecht de komende jaren eigenlijk met 100.000 inwoners groeien? Deze vraagt leeft bij een flinke groep Utrechters. Er zijn inmiddels ruim 2000 handtekeningen verzamelt waarmee de initiatiefnemers een referendum willen afdwingen over het onderwerp. Als er 10.000 steunverklaringen ondertekend worden gaan we naar de stembus over de ‘groei en grootschalige verdichting’ van de stad. De gemeente schrijft al jaren dat Utrecht in 2045 in totaal 455.000 inwoners heeft. Wat ik de referendum-wensers moet toegeven is dat de gemeente niet altijd duidelijk heeft gemaakt waar dat getal precies vandaan komt en wat de huidige bewoners van de stad winnen met die 100.000 nieu-
we buren. Een ding is wel zeker, de stad gaat de komende jaren voller worden. Het gemeentebestuur meent overigens dat groei geen keuze is, maar juist noodzakelijk om ‘een stad voor iedereen te kunnen zijn’. Een groeiende stad kan juist een kans zijn om met die groei Utrecht nog mooier te maken. Of een referendum het vraagstuk gaat oplossen is weer een hele andere discussie. Een ding leert het ons wel, de gemeente moet de komende tijd goed uitleggen waarom die groei nou zo goed is voor de stad. Want blijkbaar leeft die vraag bij veel bewoners. Robert Oosterbroek
Mogelijk referendum op komst
Cultuur / Uit DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
8 Uittips
Elke week op stap
9 Uit met DUIC
LANGE KOESTRAAT
Time machine
Stad / Leven 11 Op bezoek bij... Kazerij Stalenhoef
12 Utrecht volgens... Ilse Daatselaar
13 Allemaal Utrechters Jeffrey Scott Pearson
Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia
13 De stad in cijfers
hetzelfde blijven. In deze
13 In other news
Ga naar DUIC.nl voor
Inwoneraantal Utrecht
Internationaal padel-toernooi
1932 2021
rubriek laten we dat zien.
meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
14 Verdwenen horeca
Ruteck's Cafetaria aan de Leidseweg
15 Puzzel
Zoek de verschillen
Colofon REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 90 redactie@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
Social Media AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Chantal Spaan, Charlie van Dijk en Ilana Noot
ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Amber Smits, amber@duic.nl, 06 86 86 87 07 Thomas Hak thomas@duic.nl 06 86 80 32 22
ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
Website DUIC.nl
Gezocht: chauffeurs DUIC-distributie Ken jij je stadsie op je duimpje, heb je een rijbewijs én ben je beschikbaar op oproepbasis? Word dan chauffeur voor De Utrechtse Internet Courant (DUIC). De papieren krant van DUIC komt elke week uit en wordt op donderdag en vrijdag verspreid naar ruim 550 uitgiftepunten in Utrecht en omstreken. Ons team van chauffeurs kan op donderdag en vrijdag versterking gebruiken. Per editie ben je 8-16 uur onderweg in en rondom Utrecht tegen een marktconform uurtarief en kilometervergoeding. Een eigen auto is een pré. Iets voor jou? Bel of app Pierre voor meer informatie via 06-14415656 of mail je interesse naar pierre@duic.nl
Facebook DUICNL
Twitter @duicnl
Instagram duic.nl
4
NR. 133 | 06 AUGUSTUS 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC IN BEELD
Fotografie: Robert Oosterbroek
Urban jungle Het terras op
E
en klein wondertje, zo noemde de gemeente Utrecht de vijver op het Jaarbeursplein in 2019. Niet veel later bleek dat het kleine wondertje toch niet zo goed gebouwd was; de betonnen muren waren van slechte kwaliteit. De planten en het water moesten er weer uit en maandenlange werkzaamheden waren
het gevolg. De kosten waren voor de aannemer. De vijver is nu weer gemaakt, en vanuit de juiste hoek ziet het er nog best leuk uit. De waterpartij is ook zo gebouwd dat het af te dekken is, zodat het een podium wordt. We hebben het nog niet in de praktijk gezien, dus hopelijk is dat wel in een keer goed gebouwd. a
06 AUGUSTUS 2021 | NR. 133 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
5
6
NR. 133 | 06 AUGUSTUS 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Waarom zou Utrecht moeten groeien met 100.000 inwoners? Utrecht werd vroeger regelmatig een charmante provinciestad genoemd, maar Utrecht moet de komende jaren met 100.000 inwoners groeien. We gaan de hoogte in bouwen en krijgen nieuwe stadscentra. Althans, dat is wat de gemeente overal roept en schrijft. Enkele bewoners willen nu op de rem trappen en vragen zich af waarom Utrecht eigenlijk zo zou moeten groeien. Dat ze daar niet alleen in staan blijkt uit een petitie die binnen een paar dagen meer dan 2000 keer werd ondertekend. Het is de opmaat naar een referendum.
Tekst: Robert Oosterbroek
U
trecht telt in 2040 ruim 455.000 inwoners, dat wordt al geruime tijd door het gemeentebestuur als voldongen feit gecommuniceerd. Het is niet de vraag of dit gaat gebeuren, maar hoe dit moet gaan gebeuren. Het college heeft daarvoor een visie gemaakt, die heet de Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040. De visie werd met 24 stemmen voor en 21 stemmen tegen door de gemeenteraad aangenomen. Dit plan moet de groei van de stad in goede banen leiden. Officieel mag het niet de naam van ‘plan’ hebben (want het is een ‘strategische visie’), maar het document gaat in op hoe Utrecht ingericht moeten worden om die 100.000 nieuwe buren te kunnen huisvesten en op hoe we ook nog prettig kunnen leven in de stad. Zo moeten er bijvoorbeeld meerdere nieuwe stadscentra komen en in totaal 60.000 nieuwe woningen. Maar, zo luiden de zorgen van een groep bewoners, er moet juist gekeken worden of we die groei in Utrecht wel willen. Anna Zanger is een van de pleitbezorgers voor een referendum over dit onderwerp. Zij vertelt: “Het gemeentebestuur doet wel alsof het een vast gegeven is dat Utrecht gaat groeien met 100.000 inwoners, maar het is een keuze. We moeten de fundamentele vraag met z’n allen beantwoorden; of we dit überhaupt wel willen.” Petitie Zanger is niet de enige met deze zorgen. Samen met Jan Korff de Gidts trekt ze de kar om aandacht voor dit onderwerp te krijgen. Tot op heden met succes want ze
hebben inmiddels meer dan 2000 steunbetuigingen gehad in de vorm van ondertekenaars van een petitie die oproept tot het houden van een referendum. Los van de fundamentele vraag, of Utrecht wel zo hard moet groeien, hebben ze ook kritiek op de manier waarop het gemeentebestuur dit soort plannen maakt en presenteert. Zanger, Korff de Gidts en verschillende bewonerscomités waar ze mee in contact staan zeggen zich ongehoord te voelen. “We hebben uiteraard allemaal gereageerd op de
al dit soort punten. Een bewoner heeft bijvoorbeeld aangedragen dat de werkelijke groei van Utrecht maar beperkt is, maar dat de stad de groei zelf veroorzaakt door het creëren van woningen en werk. De gemeente reageert vervolgens: “De gemeente ziet groei niet als een bedreiging, maar als een kans om gezond stedelijk leven voor iedereen te versterken. Met deze Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 zorgt de gemeente ervoor dat de groei van het aantal inwoners en woningen in balans blijft met een toena-
'De gemeente ziet groei niet als een bedreiging, maar als een kans om gezond stedelijk leven voor iedereen te versterken' Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 toen dat mogelijk was. We hebben tips, kritiek en opmerkingen gegeven, maar dat wordt allemaal ambtelijk voorzien van een reactie, daarmee afgetikt en ze gaan weer verder.” De gemeente Utrecht organiseerde een burgerpanel, hield webinars, zette een enquête uit en sprak in totaal met ongeveer 450 inwoners en organisaties voor de Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040. Een deel van alle tips, opmerkingen en kritiekpunten is gebundeld in de reactienota. In zo’n 370 pagina’s gaat de gemeente in op
me van groen in de stad, met een groei van banen en voorzieningen, met een passende infrastructuur voor verkeer en vervoer en met de ambities op basis van de energietransitie. Hier profiteert ook de bestaande stad van.” De gemeente schrijft ook dat groei geen keuze is, maar noodzakelijk om een stad voor iedereen te kunnen zijn. Hoogbouw Zanger denkt dat het gemeentebestuur niet meer goed doorheeft wat de behoefte is van de inwoners van de stad. “Als ik bewoners
spreek die wonen rondom een van de nieuwe stadscentra, dan vertellen ze echt geen behoefte te hebben aan hoogbouw in hun buurt, terwijl dat wel de plannen zijn. Daarbij speelt ook mee dat de druk op de publieke ruimte op dit moment al heel groot is. De fietspaden en parken zijn al vol. Ik merk dat bewoners gewoon cynisch worden van de plannen van de gemeente, en dat moet je als college natuurlijk niet willen.” Overigens benadrukt Zanger dat de Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 op papier ook allemaal wel leuk kan klinken - dat er is nagedacht over leef baarheid, voorzieningen en groen die mee moeten groeien met het inwoneraantal - “maar we vertrouwen er niet blindelings op dat dit dan ook echt daadwerkelijk gaat gebeuren. Kijk alleen al naar de Merwedekanaalzone, er werd altijd geroepen dat daar betaalbare woningen zouden komen. De eerste prijzen laten wel wat anders zien. De gemeente kan nu dus wel beloven dat woningbouw hand in hand gaat met een leef baardere stad, maar gaan projectontwikkelaars daar wel in mee dan? Als bewoners hebben we de ervaring dat dit niet zo makkelijk gaat.” Gemeenteraad Hoewel de voltallige oppositie tegen de Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 stemde, is het niet per definitie zo dat die partijen tegen groei zijn. Gertjan te Hoonte is raadslid voor de VVD en heeft zich de afgelopen maanden onder meer beziggehouden met de visie. “Een van de belangrijkste reden dat de VVD tegen heeft gestemd is
Advertenties 06 AUGUSTUS 2021 | NR. 133 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
7 www.accomodatiedomstad.nl
Heb jij een hart voor hospitality en steek je graag de handen uit de mouwen zonder het overzicht te verliezen? Zet jij de gast op de eerste plaats en ben je altijd op zoek naar mogelijkheden? Dan zoeken wij naar jou!
Wij zoeken:
» Medewerker Catering & Banqueting » Allround medewerker keuken » 1e medewerker Catering & Banqueting Bezoek onze website voor meer informatie over de functie: accomodatiedomstad.nl/vacatures
We zien je sollicitatie graag tegemoet!
JOIN LA FAMIGLIA WIJ ZOEKEN PERSONEEL VOOR ONZE RESTAURANTS IN UTRECHT! GEINTRESSEERD? STUUR EEN MAILTJE NAAR JOBS@PIZZABEPPE.NL
Het Vredenburgknooppunt is een van de drukte plekken van de stad. Foto is genomen voor de coronacrisis dat het huidige college alles binnenstedelijk wil oplossen, alles moet binnen de ring gebouwd worden.” Het woord dat hiervoor gebruikt wordt, is verdichten. Daarbij moet de bestaande stad verder bebouwd worden. Dit kan eigenlijk alleen door veel gestapelde woningen te bouwen in bepaalde gebieden. Voorbeeld is de Merwede, hier komen meer woningen dan in Lunetten, maar die laatste wijk is tien keer zo groot. Overigens snapt het VVD-raadslid dat er gebouwd moet worden. “Maar betrek daar dan ook polder Rijnenburg bij. Wij denken dat Utrecht een prettigere stad is als de druk ook opgevangen kan worden buiten de ring, in Rijnenburg. Daar kan nog prima gebouwd worden.” En hoe staat de lokale fractie van de
VVD tegenover een referendum over de Ruimtelijke Strategie Utrecht? Te Hoonte: “Los van de vraag wat de VVD fundamenteel vindt van referenda, is het op dit moment een mogelijkheid in Utrecht. Mocht het er echt van komen dan is de specifieke vraagstelling heel belangrijk en aan de hand daarvan zal de VVD een standpunt innemen.” DUIC heeft de gemeente Utrecht om een reactie gevraagd, maar vanwege de vakantieperiode kon die niet gegeven worden.
Route naar een referendum Anna Zanger en Jan Korff de Gidts willen graag een referendum met de vraag: wil de bevolking van Utrecht wel dat de stad zo hard groeit? En wel binnen de stadsgrenzen? Bewoners in Utrecht kunnen zelf zorgen dat er een referendum komt, maar daar is wel het een en ander voor nodig. Een referendum is een stemming onder de inwoners van Utrecht over een besluit van de gemeenteraad. De Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 is door goedkeuring van ChristenUnie, D66 en GroenLinks aangenomen door de gemeenteraad. Het aanvragen van een referendum gebeurt in twee fases. Bij elke fase moeten inwoners steunverklaringen inleveren. Met die steunverklaringen laten de initiatiefnemers zien dat genoeg Utrechters het onderwerp van het referendum belangrijk vinden. Voor fase één zijn duizend handtekeningen nodig. De petitie staat al op ruim 2000 handtekeningen, maar de gemeente moet die wel allemaal nog controleren op juistheid. Inwoners van bijvoorbeeld Amsterdam die een handtekening hebben gezet, worden niet meegeteld. Als er duizend correcte handtekeningen zijn, gaat fase twee in. Dan moeten er tienduizend steunbetuigingen verzameld worden in een periode van zes weken. Als dat slaagt organiseert de gemeente binnen zes maanden een referendum. De uitslag van het referendum gaat als belangrijk advies naar de gemeenteraad. De uitslag is niet bindend, dus de gemeenteraad is niet verplicht de uitslag te volgen.
Zwemles in het weekend! Voor een vaste prijs -met diplomagarantie- wordt er door Zwemschool Midden op twee locaties zwemles gegeven. Op zaterdag bij Zwemschool Midden in Helsdingen Vianen en op zondag bij de Mytylschool in Utrecht. De lessen worden gegeven in diep water met een temperatuur van 32 graden. De zwemlessen vinden voornamelijk in het weekend plaats. De ervaring leert dat kinderen in het weekend uitgerust zijn en dat heeft positieve invloed op hun prestaties en welzijn. In Vianen kan er ook op eigen gelegenheid gratis gezwommen worden. In de begingroepen zijn niet meer dan vier kinderen ingedeeld en als de situatie daarom vraagt blijft dat zo.
Voor informatie, check de website. www.zwemschoolmidden.nl
8
NR. 133 | 06 AUGUSTUS 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Utrecht Begint Hier
Onder & Op de Dom
Waar: vertrek vanaf Universiteitsmuseum Utrecht Wanneer: doorlopend Prijs: gratis
Waar: Domtoren Wanneer: op dinsdag, donderdag en zaterdag Prijs: 20 euro
Ga samen met het Universiteitsmuseum op Fossielenjacht door Utrecht! Jelle Reumer is wetenschapper aan de Universiteit Utrecht en onderzoekt fossielen. Hij neemt je in een audiotour mee. Gewoon door de binnenstad van Utrecht, want daar zijn verschillende fossielen te vinden. Met behulp van een app loop je vanaf het Universiteitsmuseum een route langs alle fossielen en bij elke stop krijg je informatie waarmee je quizvragen kan beantwoorden en onderzoek kan doen naar de vraag: wat vertellen de fossielen over het verleden? De route is ongeveer 2,5 kilometer en duurt een uur.
Als ik bovenop de Dom sta, kijk ik even naar benee… En dat kan nu met één ticket! In zestig minuten ontdek je 2000 jaar Domplein met de nieuwe tour ‘Onder & Op de Dom’. Je daalt eerst af naar de oorsprong van Utrecht en bekijkt de opgraving van DOMunder, daarna kom je weer boven om met de lift de Domtoren te beklimmen en op 100 meter hoogte te genieten van het uitzicht over de stad die Utrecht is geworden.
Rijntjes Olympische Zomerspelen: olympisch sporten Waar: Leidsche Rijn Centrum Wanneer: zaterdag 7 augustus, verschillende tijdslot tussen 12.00 en 16.00 uur Prijs: gratis, inschrijven via info@leidscherijncentrum.nl
SterkWater Waar: Fort Rijnauwen, Vossegatsedijk 5 in Bunnik Wanneer: verschillende dagen in augustus, vanaf 18.00 uur Prijs: 84,95 (vijfgangendiner en drankarrangement) Het reizende restaurant SterkWater strijkt in augustus neer bij Fort Rijnauwen in Bunnik. SterkWater vertelt de geschiedenis van het gebruik van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Bezoekers eten aan lange tafels een vijfgangendiner dat is geïnspireerd op de locatie en het verhaal van het erfgoed. De avond bij Fort Rijnauwen staat dan ook in het teken van een ode aan de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het imposante fort is gebouwd tussen 1868 en 1872 en het maakte destijds onderdeel uit van het meest moderne en de belangrijkste verdedigingslinie in Nederland. Samen met Ruigenhoek, Voordorp, Hoofddijk, Vechten en het hemeltje vormden ze een fortenkring voor de bescherming van de stad Utrecht..
Ook deze zomer worden er in Leidsche Rijn elk weekend activiteiten voor kinderen georganiseerd. Dit jaar staat alles in het teken van de Olympische Spelen en mascotte Rijntje is van de partij om met de kids te kletsen en knutselen. Wat er zaterdag op het programma staat? Olympisch sporten! Kinderen vanaf vier jaar kunnen onder begeleiding olympische sporten beoefenen. Zo staan onder andere boksen en gewichtheffen op het programma.
Tijgers zijn zacht Waar: Botanische Tuinen Universiteit Utrecht Wanneer: zondag 8 augustus Prijs: reguliere toegangsprijs
Droom jij wel eens over tijgers? Heb je ooit met een dolfijn gepraat? Vraag je wel eens een walvis om raad? PH7 speelt deze zondag in de Botanische Tuinen ‘Tijgers zijn zacht’, eigen liedjes over de verbinding en interactie tussen mens en dier. Peter Sambros speelt bas en elektronica en Hanne van de Vrie doet zang en toetsen. De familieconcerten zijn om 11.30, 13.00 en 14.00 uur op het Kleine Gras. Om bij het concert te kunnen zijn, moet je van tevoren een dagkaart reserveren.
Maan Waar: TivoliVredenburg Wanneer: dinsdag 10 augustus Prijs: 34,25 euro incl. servicekosten Sinds ze drie jaar geleden The Voice of Holland won, gaat het hard met de carrière van Maan. Ze scoorde hits met onder meer Ronnie Flex en Sevn Alias en platina en goud ontbreken niet in haar collectie. In 2021 scoorde ze haar nieuwste hit ‘Blijven Slapen’, maar je kan haar natuurlijk ook kennen van ‘Hij is van Mij’. Dit concert zou eigenlijk in Slottuin Zeist plaatsvinden, maar is vanwege de coronamaatregelen verplaatst naar TivoliVredenburg. Let op: een coronatoegangsbewijs is voor dit concert verplicht.
Mitra Waar: Louis Hartlooper Complex Wanneer: vanaf 5 augustus, 18.30 uur Prijs: 10 euro voor een standaardticket Mitra is een indringend portret van een moeder in een onwaarschijnlijke situatie. De film slaat een brug tussen de islamitische revolutie in Iran en haar hedendaagse leven in Nederland. 37 jaar nadat haar dochter Mitra is vermoord in Iran, leidt Haleh een succesvol maar rustig bestaan in Nederland. Alles verandert als wordt vermoed dat Mitra’s verraadster Leyla opduikt in Nederland. Ze lijkt Haleh niet te herkennen, wat de vraag oproept of het écht Leyla is. Met hulp van haar broer Mohsen gaat Haleh op zoek naar de waarheid.
9
06 AUGUSTUS 2021 | NR. 133 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Ontdek 2000 jaar Utrechtse geschiedenis met de Utrecht Time Machine De Utrecht Time Machine wekt de geschiedenis van Utrecht tot leven op een hypermoderne manier. Sinds deze zomer biedt de interactieve app een kijkje in het leven van Utrechters tot 2000 jaar terug in de tijd. Met deze app vieren de Universiteit Utrecht (UU) en het UMC Utrecht 385 jaar wetenschap in Utrecht.
Tekst: Charlie van Dijk
J
e smartphone, wat proviand voor onderweg en misschien iets tegen de regen; deze dingen heb je nodig voor de tijdreis die je door het historische centrum van Utrecht gaat maken. Onderweg kom je de meest uiteenlopende plaatsen, personen en gebeurtenissen tegen. Zo loop je in het Catharijneconvent de johannieters tegen het lijf, word je bij de Drift opgehouden door bouwwerkzaamheden van Napoleon Bonaparte en móet je wel even halt houden bij kroeg de Dikke Dries. Het ene na het andere historische artefact tover je uit de eeuwenoude straten van verschillende Utrechtse wijken, sommige zijn wel tot 2000 jaar oud. En dat allemaal met een druk op de knop van je smartphone. Nee, een schep heb je niet nodig voor
het opgraven van de Utrechtse geschiedenis. Sinds juni ligt die in de Domstad voor het oprapen. Daar zorgt de Utrecht Time Machine voor. Het gaat om een virtuele tijdmachine, die je al hebt door een speciale smartphone-app te installeren (de app heet UTM University Hall en is kosteloos te downloaden uit de appstore). Je start de tijdmachine op door een van de bijbehorende QR-codes te scannen. Deze zijn op verschillende plaatsen in de stad te vinden, in de vorm van een oranje tegel. Ze liggen op dertig verschillende, historische locaties. Of je nou één keer in de tijdmachine stapt of vaker, dat mag je zelf bepalen. Een vaste route is er namelijk niet. Historie toegankelijk De Utrecht Time Machine is ontwikkeld door
de Universiteit Utrecht (UU). De UU werkte hiervoor samen met andere instellingen: het UMC Utrecht, de gemeente Utrecht en verschillende Utrechtse erfgoedinstellingen, zoals Het Utrechts Archief en Historische Vereniging Oud-Utrecht. De verschillende partijen brachten hun expertises, informatie en voorwerpen bijeen om zo de tijdmachine te bouwen. Het doel van de tijdmachine is om de rijke historie van de stad Utrecht voor iedereen toegankelijk te maken; de geschiedenis ligt nu als het ware voor het oprapen voor wie er maar langs loopt. Utrecht Time Machine is onderdeel van een Europees initiatief genaamd ‘Time Machine FET Flagship’. Met dit project moet tot 2000 jaar aan uiteenlopende Europese geschiedenis in kaart worden gebracht. Utrecht hoort daar sinds
deze zomer bij. 385 jaar wetenschap De app en de historische route zijn onderdelen van het 77ste lustrum van de UU en het UMC Utrecht. De universiteit en het universitair ziekenhuis zijn goed voor het bedrijven van 385 jaar wetenschap in Utrecht. Hoewel de coronapandemie nog niet helemaal is overgewaaid, besloten de instellingen dat dit toch de gelegenheid was om iets te vieren. Met het thema ‘Morgen maken we samen’ willen de UU en het UMC Utrecht studenten, medewerkers, alumni en bewoners van Utrecht uitnodigen om samen na te denken over de toekomst van de stad. Zo hopen ze, ook in deze ‘lastige tijd’ de verbinding tussen Utrechters te versterken.
Advertentie
VIER VAKANTIE IN EIGEN REGIO!
UTRECHTS LEUKSTE UITJES OP EEN RIJ
Voor de meesten van ons is het een feit; we stappen deze zomer niet in het vliegtuig naar een warm oord. Maar waarom zou je ook? Utrecht heeft alles in huis om je de hele zomer te vermaken. De leukste, sportiefste, creatiefste, ontspannenste en gezelligste uitjes vind je in deze krant. En, zelfs een aantal tips om een zakcentje te verdienen deze zomer!
VOLKSBUURTMUSEUM KIJKEN, LUISTEREN EN RUIKEN IN HET VOLKSBUURTMUSEUM.
In het Volksbuurtmuseum beleef je hoe het was om in de armoedige omstandigheden van rond 1920 te leven. Hoe leefden mensen zo’n 100 jaar geleden? Wat voor kleding droegen ze? Waar waren de WC’s? Hoe kwam je aan heet water? Met de interactieve steeg, animaties, straatmuziek, karretjes van straatventers, verhalen van oud-bewoners én geuren komt de historische volksbuurt weer tot leven. Oordeel zelf of het wel die ‘goeie oude tijd’ is.
BERLIJNPLEIN Het Berlijnplein is een plein met een hart voor de stad en cultuur. Deze bruisende, culturele ontmoetingsplek is de afgelopen jaren uitgegroeid tot levendig cultuurcluster, met bewoners als Het Nieuw Utrechts Toneel, Stadslab RAUM, adviesbureau Jonge Honden, Wijkrestaurant Venster, de BuurtWerkKamer en binnenkort ook dansgezelschappen 155, IRC en SHIFFT. Op Berlijnplein kan je ronddwalen, elkaar ontmoeten en genieten van kunst en cultuur in een relatief nieuw stukje stad. Kom de sfeer proeven!
VEGAN FOOD TOUR UTRECHT Laat je verrassen tijdens de lekkerste food tour van Utrecht! Drie uur lang neemt onze gids je mee langs mooie plekken en leuke restaurants in de stad. Onderweg stop je 7 keer voor een zoet of hartig hapje, een kop koffie en een frisse afsluiter. Reserveren doe je makkelijk en snel op www.veganfoodtourutrecht.nl. Gebruik de code zomerduic10 en krijg 10% korting op je zomerse boeking!
Kijk voor meer informatie op berlijnpleinutrecht.nl
P.S. Ook leuk voor vleeseters. Dat maakt ons geen (bitter)bal uit!
STADSLAB RAUM
MOUT BIERFESTIVAL
KASTEEL DE HAAR
Bij Stadslab RAUM kan je nog de hele zomer struinen door de openluchtexpositie RAUM der Lusten op het Berlijnplein. Er is ook wekelijks programma te beleven, van Brommerbios tot workshops voor kinderen. Beleef hoe het is als onze stad er een stuk spannender ziet en maak gebruik van het plein om te spelen, onderzoeken en maken. Je kan zelfs eigen pizza bakken in de openluchtoven en klauteren in de duinen. Tot snel op het Berlijnplein!
Het Wilhelminapark wordt op 13 t/m 15 augustus omgetoverd tot de gezelligste biertuin van Utrecht tijdens Mout Bierfestival! Eindelijk weer genieten van festivalsfeer, bijzondere bieren en fijne muziek van De Platenbus tijdens een smaakvakantie in eigen stad. Tickets zijn voor een speciale kortingsprijs verkrijgbaar via de QR code hierboven.
Ontdek deze zomer Kasteel de Haar voor jong en oud. Bij dit middeleeuwse kasteel is altijd wat te beleven. Ontdek alle luxe en verwonder je over de verhalen die achter de kasteelmuren schuilgaan. Of kies voor een wandeling door het park van ruim 55 hectare. Deze zomer krijg je een gratis speurtocht bij een bezoek. Extra leuk: je kunt voor het eerst de torens beklimmen tijdens de exclusieve rondleiding Torendol.
Kijk voor meer informatie op www.volksbuurtmuseum.nl.
Vind meer informatie op raumutrecht.nl
Tickets zijn ook te koop via moutbierfestival.nl
Reserveren kan via www.kasteeldehaar.nl
11
06 AUGUSTUS 2021 | NR. 133 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
OP BEZOEK BIJ KAZERIJ STALENHOEF
‘Van melk maak je een sprong naar eeuwigheid’
Pascha Stalenhoef begon op haar zeventiende met werken bij haar vaders zaak op de Rijnlaan. Inmiddels heeft ze al vijftien jaar lang haar eigen kaaswinkel op de Twijnstraat: Kazerij Stalenhoef. Onder meer goed te herkennen aan de stapel grote parmezaanse kazen voor de deur. En anders verraadt de kaaslucht die op een afstandje te ruiken is wel wat er binnen te vinden is: heel veel kaas. DUIC ging langs in de winkel en proefde natuurlijk ook wat blokjes. Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Robert Oosterbroek
H
aar vader had lange tijd een zaak op de Rijnlaan. Als melkboer uit Soest begon hij Kaasstolp Stalenhoef in Rivierenwijk. Daar begon Pascha met werken toen ze zeventien was. “Wie niet wil studeren en graag wil werken, moet eraan geloven”, zegt ze. “Maar nooit een dag spijt van gehad: heerlijk om te werken.” Eigenlijk wilde ze nooit voor zichzelf beginnen. En toch zit ze al die jaren met heel veel plezier in de Twijnstraat. In eerste instantie heeft ze dat toen puur voor haar vader gedaan. “Pa ging stoppen op de Rijnlaan, maar het was veel te vroeg voor die man om achter de geraniums te gaan zitten. Ik dacht: ‘Ik ga het gewoon doen’. Mijn ouders zeiden altijd dat ik het in me had.” Voor Pascha was het belangrijk dat haar vader dan ‘lekker kon komen rommelen’ in de winkel. “Helaas is hij afgelopen maart overleden. Maar hoe ik het in mijn hoofd had, en pa ook, zo is het gegaan. Fantastisch.” Haar vader kwam in eerste instantie drie dagen werken, toen werden dat halve dagen. “En zo hebben we dat tot anderhalf jaar geleden gedaan en rommelde hij hier nog steeds wat. Op het laatst kwam hij twee ochtenden in de week mijn noten nog bakken. Dat deed hij met zoveel plezier. En de noten kregen altijd heel veel complimenten. Dan gloeide hij van trots. Ze waren net wat donkerder gebrand dan bij anderen.” Die beslissing van vijftien jaar geleden is dus goed uitgepakt. Na het eerste jaar was
het al duidelijk dat ze dit het liefst deed. “Het omgaan met mensen vind ik heel erg leuk. En je wordt gewaardeerd. Misschien was het toentertijd de onzekerheid of het wel ging slagen. En ik heb ook altijd voldoende thuis willen zijn voor mijn kinderen. Maar het was geweldig. We hadden al een dusdanige klantenkring: ik had vanaf het begin bij mijn vader gewerkt.” Veel klanten die daar kwamen, zijn hen dan ook ‘gevolgd’ naar de Twijnstraat. “Ontzettend leuk”, vindt Pascha. “Dat waardeer ik. En die mensen koester ik nu nog meer nu pa er niet meer is. Zij hebben hem goed en lang gekend. Dat houdt pa levend: over hem babbelen.” Ook kom er mensen over de vloer die ze nog in de luiers heeft gezien. “En die krijgen nu hun eigen gezin weer. Dat is echt leuk.” Proeven per post Ze vindt kaas een fantastisch product. Een favoriet heeft ze niet. “Ik vind alles lekker. De ene keer heb je zin in een lekkere plak jong, de andere keer een pittige brie. Ik vind kaas ontzettend leuk.” Eten verbindt, vindt ze. “Dat heb je in de coronatijd ook weer zo kunnen merken. Mensen hadden meer tijd; er waren minder prikkels. Zoveel mensen zijn daardoor blijven hangen. Want ja, er zit verschil in smaak tussen kaas van de supermarkt en die van ons. Fijn dat de supermarkten er zijn, maar voor cola en wc-papier en niet als het om gewoon lekker eten gaat.”
De afgelopen jaren merkte Pascha dat het stuk Hollandse kaas altijd blijft, maar dat haar biologische assortiment is uitgebreid. Ook met de buitenlandse kazen blijft ze bezig. “Het specialisme kan eigenlijk niet gek genoeg. Je moet continu op pad en bezig blijven voor spannende smaken en mooie verhalen. De mensen moeten getriggerd blijven: die smaak is zo ontwikkeld.” Het liefst koopt ze de kazen bij de kleine producenten in het buitenland. Dat was de afgelopen tijd nog best moeilijk. “Gelukkig kon er per post wel het een en ander geproefd worden. Dan werden er monsters opgestuurd.” Nu zijn ze weer begonnen met de boeren zelf te bezoeken. De ‘boter, kaas en eieren’ zijn er bij Pascha dus met de paplepel in gegoten. En nog steeds wordt ze thuis altijd blij van kaas, en veel wijn. “Bourgondisch hè. Zo zijn we ook opgevoed.” Zelf woont ze op het platteland. “Daar waar de akkers groeien en bloeien, en de lucht van de vers gemaaid gras overheerst.” Pascha houdt van dat ouderwetse. “Ik hou van iets in de grond steken en zelf met de handen in de aarde. Je stopt er iets in, het gaat groeien, we oogsten het. En met kaas ook: leeftijd is voor een hoop dingen vervelend, maar voor kaas niet. Van melk maak je een sprong naar eeuwigheid. Ik vind het ongelofelijk.” Even goede vrienden Straten zoals de Twijnstraat zijn uniek,
vindt Pascha. De kleine winkeliers die er zitten hebben volgens haar karakter, gezelligheid en liefde voor het vak. Met zijn allen maak je een straat als winkeliers, zegt ze. “Met zijn allen moet je goed zijn: een goede bloemenwinkel, goede slager, enzovoorts. Persepolis, De Bierverteller, Visjes, leuke kledingwinkels, noem maar op. Dat maakt de straat: de mix van eten, bloemen, kleding, allemaal verschillende stijlen. Die mix moet er zijn. Dan blijven mensen lekker in de straat hangen.” Haar dochter Nicky werkt nu ruim zes jaar fulltime in de winkel. “Ze werkte hier al in de vakanties en op zaterdagen. Ze is ervoor geboren.” Nicky houdt zich weer met andere dingen bezig dan waar Pascha haar vader vroeger mee hielp: met social media bijvoorbeeld. “Dat is belangrijk in deze tijd, zelf heb ik daar niet zoveel mee. Maar Nicky heeft dat allemaal op poten gezet. We verzinnen dingetjes samen. Ik doe veel teksten en heb leuke ideeën, maar zij doet de rest. Het is hartstikke leuk om de reacties te lezen. En we krijgen veel complimenten over haar foto’s.” Nicky roept nu, net zoals Pascha ooit deed, dat ze nooit een eigen zaak wil. “Maar ik weet zeker dat ze het straks gaat doen. Zij heeft het ook in zich. En doet ze het niet: even goede vrienden. Wie weet wordt dit de volgende generatie. De tijd zal het leren.”
12
NR. 133 | 06 AUGUSTUS 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
UTRECHT VOLGENS ILSE DAATSELAAR
‘Je bent altijd met mooie dingen bezig’ Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Robert Oosterbroek
Kunst- en Antiekhandel Daatselaar opent dit najaar de deuren aan het Oudkerkhof. Hiermee komt een begrip in de kunstwereld terug naar de stad. Eigenaresse Ilse Daatselaar is bij velen bekend van tv-programma Van Onschatbare Waarde. In 2008 verhuisde de galerie, toen van haar vader Theo Daatselaar, naar Zaltbommel. Daatselaar Fine Art & Antiques werd opgericht in 1978. Onder het aanbod vallen onder meer Oude Meesters, schilderijen uit de negentiende en begin twintigste eeuw, meubelen, porselein, verlichting en sculpturen. We vroegen Ilse hoe ze in de kunstwereld terechtkwam en wat haar lievelingsplek is in de stad.
'Ik moest een keuze maken: ga ik dit verder doen of niet. Als je er eenmaal in zit, kom er je ook niet meer uit'
Waarom terug naar Utrecht? “Op de Korte Jansstraat is mijn vader ooit zijn zaak begonnen. Daarboven heb ik lang op kamers gewoond. Dus ik ken dit stukje al heel goed. Het is hier veel levendiger dan in Zaltbommel. Ik heb ook het idee dat mensen weer lekker de stad in willen. Op pad in plaats van bellen en eerst een afspraak maken. Vandaar dat we graag weer een winkel wilden. De keuze voor Utrecht was snel gemaakt, back to the roots.” Je hebt niet altijd in de kunstwereld gewerkt. Hoe is dat gegaan? “Ik ben er natuurlijk mee opgegroeid. Ik ging altijd mee naar beurzen en op zaterdag ging ik met mijn moeder Utrecht in en even naar de zaak. Toen ik hier studeerde werkte ik er ook, maar een dagje in de week was meer dan genoeg. Mijn vader is toentertijd met zijn compagnon hier begonnen. Die stopte ermee. Toen ben ik gaan helpen. Dat is nu ongeveer twaalf jaar geleden. Ik moest een keuze maken: ga ik dit verder doen of niet. Als je er eenmaal in zit, kom je
er ook niet meer uit. Het is zo’n mooi vak. Ik ben heel blij dat het zo gelopen is. Je bent altijd met mooie dingen bezig, met geschiedenis en een soort op jacht. Het is echt verslavend.”
gelukkig word van een commode van meer dan 200 jaar oud met een modern schilderij erboven. Ik wil graag laten zien dat antiek juist heel goed past in een modern interieur.”
Hoe kom je aan de spullen die in de winkel staan? “Die komen bijna alleen maar uit particulier bezit: van inboedels. Spullen van mensen die kleiner gaan wonen of wat willen inruilen. We krijgen best veel aangeboden. Dat verbaast me soms best wel: hoeveel er nog op de markt is. Gelukkig.”
Wat is je lievelingsplek in Utrecht? “Dat is Cornelis op de hoek van de Maliestraat en de Monseigneur van de Weteringstraat. Het is een koffiezaakje. Daar hebben ze de lekkerste cappuccino, warme croissantjes en zelfgebakken taarten. Daar kan ik de hele middag zitten. Ze hebben ook planten, dingen voor in huis en leuke kaarsen. Het is zo’n leuk pand.”
Wat vind je het interessantst om je mee bezig te houden? “Het leukste is als je op pad gaat en iets vindt dat precies is wat je zoekt. Of dat je iets unieks ontdekt dat honderd jaar zoek is geweest en weer op de markt kan brengen. Als het iets heel moois is en er zit een mooi verhaal bij, dan word ik daar heel gelukkig van. Ik vind interieur en combineren erg leuk. Ik merk dat ik bijvoorbeeld heel
Wie is jouw favoriete Utrechter? “Wittevrouwen was een van de leukste plekken waar ik gewoond heb. Wij woonden toen in een straat met een aantal echte oude Utrechters. Op de hoek woonde mevrouw Van der Hurk. Ze leeft helaas niet meer, maar zij was echt een Utrechtse. Ik mis haar nog steeds. Ze belde dan aan en zei: ‘Hey wijffie, gaon we effe een bakkie
doen?’ Het was altijd gezellig en leuk. Met verjaardagen waren er altijd dikke plakken leverworst, stond de kamer blauw en zat het vol met allemaal zussen en broers van haar. Utrechtser kon het niet. Zij was zo’n fantastisch en nuchter mens.” Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht? “Vroeger gingen we altijd al naar Utrecht toen mijn vader hier de zaak had. Dat we dan met mijn moeder gingen winkelen en uiteindelijk naar mijn vader in de zaak.” Waar kan je culinair genieten in Utrecht? “Laatst hebben we bij Djakarta gegeten. Daar kwam ik als kind al. Ik was er nu twee jaar niet geweest, maar ze hebben het binnen helemaal opgepimpt. Maar het eten was weer net zoals vroeger.” Utrecht is… “…thuiskomen.”
13
06 AUGUSTUS 2021 | NR. 133 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Allemaal Utrechters Jeffrey Scott Pearson: ‘Binnen een maand kwam ik al bekenden tegen op straat’
S
cott en zijn echtgenote Shannon verhuizen in 2017 naar Utrecht. “We hadden aanvankelijk plannen om naar Noord-Ierland te verhuizen. Ik zou daar op een muziekschool gaan werken. Maar net rond die tijd kwam de discussie rond de Brexit op stoom en zagen we toch maar van Noord-Ierland af.” De twee gaan online verder op zoek naar een land waar ze naartoe zouden verhuizen. “We tikten in: ‘Beste landen van de wereld’ en Nederland bleef maar terugkomen.” Utrecht staat voor Shannon en Scott met stip op nummer één van Nederlandse steden. “Utrecht is gewoon de mooiste stad. Ik ben nu 55, maar als ik 25 was geweest, dan hadden Rotterdam of Amsterdam het wel gewonnen. Maar die steden vergen veel energie, denk ik zo. In Utrecht vind je juist een prachtige mix van jeugd en een stad van 2000 jaar oud. De samenhang van de stedelijke omgeving klopt hier gewoon. Een mooie combinatie van grootte, inwoners en een goeie hoeveelheid studenten.” Utrecht is een dorp,
zegt Pearson later. “Binnen een maand kwam ik al bekenden tegen op straat, mensen die ik nieuw had leren kennen. Mijn huisbaas zegt nu wel eens dat ik later maar burgemeester moet worden; ik kan niet naar buiten zonder dat ik mensen tegenkom die ik ken.” Bollendak “Toen ik voor het eerst in Utrecht kwam, waren ze bezig met het bouwen van het ‘bollendak’ naast Utrecht Centraal”, vertelt Scott verder. Het is een heel ‘Nederlands’ idee, denkt hij, om zo’n lichtdoorlatend afdak te maken. “Het is een hele slimme oplossing. Ik verbaas me over hoe efficiënt het is.” Ook is hij verbaasd over de infrastructuur in Utrecht. “In de Verenigde Staten heb je hoe dan ook een auto nodig. Hier hoeft dat niet. Je kan hier met de bus, de trein en de fiets. Zelfs lange stukken lopen vind ik een stuk minder intimiderend dan vroeger.” Alleen over bus 8 is Pearson niet zo te spreken: “Ik zou willen dat de route niet steeds veranderde.”
Allemaal Utrechters is een reeks interviews met onze in het buitenland geboren stadsgenoten. We vragen ze naar hun achtergrond en hun ideeën over Utrecht en tonen zo de diversiteit van onze stad. Jezelf of iemand anders aanmelden voor deze rubriek? Dat kan! Mail naar redactie@ duic.nl.
Paspoort Naam: Jeffrey Scott Pearson Land: Verenigde Staten Geboorteplaats:Charlotte, North Carolina Geboortedatum: 117 juli 1965
'In de Verenigde Staten heb je hoe dan ook een auto nodig'
#
De stad in cijfers
In de rubriek Utrecht in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een fiets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.
H
In other news Franse padelfans ontgaat niks: ‘La Copa de Padel’ komt naar Utrecht
H
et mag dan misschien nog een beetje een niche zijn, de echte diehard-fans willen natuurlijk alles weten over hun sport. Zo blijkt wel in Frankrijk, waar een heel magazine is gewijd aan nieuws over… Padel. In september kunnen al die liefhebbers in Utrecht hun hart ophalen, want dan komt het eerste internationale padeltoernooi van Nederland naar Utrecht. De relatief jonge sport, die lijkt op een combinatie tussen tennis en squash, is aan een flinke opmars bezig en dat is dus ook te merken in de internationale media. Het van oorsprong Franse padelmagazine staat, het zal je niet
verbazen, vol weetjes over deze nieuwe sport. Natuurlijk mag zo’n groot evenement in de berichtgeving dan ook niet ontbreken. ‘FIP La Copa de Padel de Décathlon’, vertaalt de schrijver de naam van het door Decathlon gesponsorde evenement. De locatie van het toernooi is voor het padelmagazine ook de moeite waard. “Le matchs de ce tournoi prendont places dans l’impressionante Arena Jaarbeursplein, vertelt het verhaal ons. Toch interessant om te horen hoe indrukwekkend de Fransen - of in elk geval de schrijver van dit stuk - ons Jaarbeursplein vinden.
et is een veelbesproken onderwerp onder Utrechters en ook op DUIC besteden we er regelmatig aandacht aan: de groei van de stad. Ook in deze krant staat een verhaal over het groeiende inwoneraantal van Utrecht. De gemeente communiceert al jaren dat dat de stad de komende jaren met 100.000 inwoners gaat groeien, tot Utrecht in 2040 455.000 inwoners telt. Die groei roept onder inwoners de discussie op of Utrecht wel zoveel moet willen groeien. Inmiddels is ook een petitie gestart die oproept om een referendum over het onderwerp te organiseren, is te lezen in deze krant. Hoe de stad er in 2040 voorstaat weten we dan ook nog niet, maar we kunnen natuurlijk wel kijken hoe het inwoneraan-
tal zich in het verleden ontwikkelde. De cijfers in de grafiek bij dit artikel gaan terug tot 2001; precies twintig jaar dus. In de grafiek is goed te zien dat de stad al jaren geleidelijk groeit. De Domstad telde in 2001 256.404 inwoners en dat loopt sindsdien elk jaar met ongeveer hetzelfde aantal op. In 2002 waren er 260.639 Utrechters, in 2003 265.102 en en in 2004 270.243. Er komen niet elk jaar precies 5.000 inwoners bij, maar dat is wel de lijn die je ongeveer ziet. Met het oog op die toename is de verwachting van de gemeente misschien niet zo gek. Utrecht heeft dit jaar 359.355 inwoners. Komen er de komende negentien jaar elk jaar precies 5.000 inwoners bij, dan zitten we in 2040 inderdaad op, je raadt het al, 454.355 Utrechters.
14
NR. 133 | 06 AUGUSTUS 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
VERDWENEN HORECA IN UTRECHT
Ruteck's Cafetaria aan de Leidseweg Tekst: Arjan den Boer / Fotografie: Het Utrechts Archief
Tegenwoordig is 'cafetaria' een synoniem voor snackbar of frituur, maar toen Utrecht in 1935 kennismaakte met dit verschijnsel, was het een zelfbedieningsrestaurant met statafels. Eigentijds maar goedkoop eten sloeg aan in de crisisjaren. Bij de opening kwamen vele honderden kijken naar de 'wonderinrichting' nabij het station aan het tegenwoordige Smakkelaarsveld. Volgens een krant was het dan ook 'een der modernste zaken van Europa'.
S
inds 1930 had Utrecht een Heck's Lunchroom op de hoek van de Potterstraat en Oudegracht (nu Intersport). Deze populaire restaurantketen was in de jaren twintig begonnen in Leiden naar voorbeeld van de moderne tearooms van Lyons in Londen. Heck's kwam voort uit brouwerij De Zwarte Ruiter van de Limburgse familie Rutten, die samen met de Rotterdamse likeurstoker Henri van der Wolk een imperium van koffiehuizen en proeflokalen opbouwde. Ze namen slijterij A.J. van Heck & Co over en gebruikten die naam voor hun nieuwe lunchrooms. Voor velen maakte Heck's uit eten gaan bereikbaar. Directeurszoon Hendrik van der Wolk zag begin jaren dertig tijdens een reis door Zuid-Amerika eet- en drinkgelegenheden met een open buffet, waar men staand aan tafels at. Zulke zaken werden cafeteria of cafetaria genoemd. Van der Wolk probeerde de benaming exclusief voor Nederland te claimen, maar verloor een proces toen een andere ondernemer die ook gebruikte. Sindsdien geldt cafetaria als een soortnaam. In 1933 opende in Leiden het eerste Rutten's Cafetaria, zoals de naam oorspronkelijk luidde, al snel gevolgd
door andere steden, zoals twee jaar later Utrecht. De zaak adverteerde op 25 februari 1935: 'Morgenochtend om 11 uur wordt op de Leidscheweg 8-10 een nieuw bedrijf geopend, zó verrassend in opzet, zó origineel, dat heel Utrecht op de been zal zijn om dat te zien. Géén Restaurant of Café, géén Lunchroom, zelfs geen Automatiek, maar een "Cafetaria" waar men reeds voor 7½ cent koffie met room, thee, limonade, ijs,
open ruimte van 15 meter breed en 40 meter diep. Twee rijen betegelde zuilen droegen de bovenverdiepingen, daartussen stonden aan weerszijden de diverse buffetten met luifels. De wanden waren betegeld in frisse kleuren geel en blauw, belangrijk voor de hygiëne. De moderne keukenapparatuur was elektrisch of op gas. Voor aangenaam licht zorgden indirecte randverlichting langs de luifels en moderne hanglampen in het mid-
het verkeer te kijken. Men heeft ergens trek in, koopt het, eet het op en vertrekt weer. Meent evenwel niet, dat het personeel U staat aan te kijken, of U nog niet weggaat, ook dit is niet juist.' Aan de linkerzijde waren buffetten voor koffie en warme dranken, voor salades en voor wafels en pannenkoeken. 'Deze worden electrisch gebakken, terwijl men ze bestelt, waarbij een electrisch lichtje den tijd aangeeft, wanneer
'Géén Restaurant of Café, géén Lunchroom, zelfs geen Automatiek, maar een Cafetaria' huzarensalade en tal van andere spijzen, dranken en lekkernijen kan krijgen.' De advertentie benadrukte dat er geen fooien nodig waren. Er stond een af beelding bij die het interieur veel ruimer voorstelde dan in werkelijkheid. Modern interieur Architect van de verbouwing tot cafetaria was de Rotterdammer Johannes Pieter Logemann (18761961), huisarchitect van Heck's en Rutten's. Hij had drie oude winkelpanden samengevoegd tot een
den. Daar stond een grote marmeren tafel waaraan bezoekers staande konden eten. Achterin waren ook stalen tafeltjes en stoelen waarop men desgewenst kon plaatsnemen. 'Gepropageerd wordt in de "Cafetaria" echter het staande eten, waaraan men even wennen moet, maar dat aan het doel van de "Cafetaria" het meest beantwoordt', aldus het Utrechtsch Nieuwsblad. 'Het gaat er zakelijk toe, men komt hier niet om eens gezellig te zitten praten en naar
het gebak gereed is.' Rechts bevonden zich de afdelingen voor ijs en limonade, gebak, belegde broodjes, soepen en dagschotels, 'welke iedere dag opnieuw bereid worden en van 's morgens vroeg tot sluitingstijd te verkrijgen zijn'. Er werkten maar liefst 80 mensen. Zwolsman en Bredero In 1946 kregen zowel Rutten's Cafetaria als Heck's Lunchroom de nieuwe naam Ruteck's, een samentrekking van Rutten en Heck. Dit had te maken met opsplitsing
van de restaurantketen; enkele vestigingen elders behielden wel de oude namen. Rond 1960 werd Ruteck's Cafetaria aan de Leidseweg voorzien van een nieuwe voorgevel met roestvrijstalen stroken die er futuristisch uitzag, maar ook nogal ongezellig. Na de overname van Ruteck's door de omstreden projectontwikkelaar Reinder Zwolsman werden de meeste zaken gesloten of doorverkocht. Begin 1964 kwam er tot veler verdriet een einde aan Ruteck's Lunchroom aan de Potterstraat. Kort daarna verscheen het bericht: 'Ruteck's Cafetaria, Leidseweg 8, blijft open onder nieuwe directie! Exploitant: D. Houtman'. Het pand werd toen al aangekocht door bouwbedrijf Bredero voor het plan Hoog Catharijne, maar zou nog een aantal jaren worden verhuurd. In 1971 sloot de cafetaria en de inventaris werd geveild. Het pand bood nog enkele jaren plaats aan de tijdelijke koopjeswinkel 'Kaap de Goeie Koop'. Ook de andere, inmiddels sjofele cafetaria's, automatieken en restaurantjes aan de Leidseweg moesten in 1975 wijken voor het Gildenkwartier.
15
06 AUGUSTUS 2021 | NR. 133 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC PUZZEL
ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE OUDEGRACHT
ONDERNEMER UITGELICHT
In deze rubriek staat een Utrechtse ondernemer of onderneming centraal. Deze week: OverFit in Overvecht.
Adam Al Kandoussi en zijn moeder openden een sportschool voor vrouwen in Overvecht Professioneel worstelaar Adam Al Kandoussi en zijn moeder Jamna Ghoula hebben deze zomer OverFit geopend. Deze sportschool in Winkelcentrum Overvecht is speciaal voor vrouwen, ouderen en kinderen met een beperking of overgewicht.
Tekst: Charlie van Dijk / Fotografie: Bas van Setten
G
loednieuwe gebouwen staan er, aan de Jonkvrouw Sanderijndreef, tegenover Winkelcentrum Overvecht. De klinkers liggen nog maar net op hun plek en uit de borders steken kleine groene twijgjes. Hier is sinds twee maanden sportschool OverFit te vinden. Een sportschool die overdag exclusief geopend is voor vrouwen. Op zaterdagen zondagmiddag kunnen ook senioren hier trainen en zijn er lessen voor kinderen met een afwijking of die last hebben van overgewicht. De behoefte aan een sportschool voor vrouwen was enorm, vertelt Adam Al Kandoussi. Hij zit buiten, voor OverFit, met zijn gezicht in de zon. Op het moment gaat hij de sportschool niet in, want er zijn binnen dames aan het trainen. Voor mannen is de sportschool dan verboden gebied. “Het was
een must dat er een sportschool voor vrouwen kwam. We merkten dat er al lang een grote vraag naar was, maar er kwam maar niets. Daarom hebben wij OverFit geopend.” Al Kandoussi vergelijkt zichzelf en zijn moeder met ‘superredders’ van de wijk. “Want laten we eerlijk zijn: Overvecht heeft echt niet altijd als goede wijk bekend gestaan. Maar samen kunnen we daar verandering in brengen. Door mensen bij elkaar te brengen. Samen te laten sporten.” Adam heeft als topsporter in Overvecht de status van ‘een jongen die het goed doet’ verworven. Maar hij is niet het type dat alleen aan de top wil staan. “Ik vind het leuk om mensen blij te maken”, zegt hij. Dan vervolgt hij, met een bedachtzame blik: “Ik wil graag een soort ‘geest’ in de wijk zijn – wel een goeie geest, die overal is en iedereen met
elkaar verbindt. De aandacht en het applaus vind ik niet belangrijk, daarvan krijg ik genoeg in mijn carrière als worstelaar.” Dezelfde passie Het sportieve gen heeft Al Kandoussi waarschijnlijk van zijn moeder, Jamna Ghoula. Ook zij houdt zich maar al te graag bezig met sporten en sportles geven. Adam: “Mijn moeder geeft al vijftien jaar sportlessen.” Jamna haakt in: “Adam en ik hebben dezelfde passie. Ik vind het mooi om dit samen met hem te doen.” Zij wil vrouwen graag helpen met het beste uit zichzelf halen. “Sommige vrouwen die hier komen voelen zich onzeker of minderwaardig. Ze denken dat sporten alleen maar is om af te vallen. Maar dat is niet zo. Door te sporten komt er een stofje vrij in je hersenen, waardoor je je beter gaat voelen.”
Jamna en Adam vinden sporten belangrijk. Niet alleen omdat beweging goed voor je is, maar ook omdat je er veel van kan leren. “Voor kinderen kan sporten een deel van de opvoeding zijn”, zegt Adam. “Je leert erdoor op tijd te komen, discipline te hebben en respect te hebben voor anderen.” Jamna: “Onze sportschool heeft geen leden, maar gasten. En zo behandel ik ze ook. We zorgen dat mensen elkaar leren kennen. En is iemand een tijdje niet komen sporten, dan bel ik die persoon op.” De twee krijgen dan ook veel goede reacties op het werk dat ze verrichten, laat Jamna weten. “Mensen zeggen tegen ons: ‘We willen dat dit draaiende blijft. Dit mag niet meer verdwijnen’.”
Advertenties
