DUIC Krant NR 188 - 2 september by DUIC

De krant die verder kijkt in de stad 2 SEPTEMBER 2022 | 8E JAARGANG NR. 188 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP DUIC.NL De Madouleesplekfavorietevan(7jaar) P. 9 Column MinderheidMarsmanKoosover P. 6 eenElkeweeknieuweDUIC P.10Utrecht volgens directeur van De Leckere Eric Odenwald Achter de schermen bij Karma Kebab P.13 MET IN HET HART VAN DEZE KRANT DE BIJLAGE VAN MONUMENTENDAGOPEN ZATERDAG 10 SEPTEMBER Domtoren-Domplein. Nieuwe woningen, nieuwe ov-verbindingen – maar welke? Denk op 12 september mee over het ov in en om Utrecht. Vrije inloop vanaf 18.30, Stadskantoor Utrecht. Aanmelden en info: www.programma-uned.nl RONDJE STADSEILAND zondag 11 september 2022 WWW.RONDJE STADSEILAND.NL MarsmanKoosover Word accountmanager bij DUIC! Nieuwe baan? Word media-adviseur bij DUIC! Utrecht in woord en beeld Scan de QR-code om het boek te bestellen 21 Is Wilhelminaparkmonumentalehetfestivalmoe?

Advertentie • WOONOPPERVLAKTE VAN 157 TOT MAAR LIEFST 178 M² • VIJF TOT ZES KAMERS • INCLUSIEF SANITAIR, TEGELWERK EN KEUKEN • MET PRIVÉ PARKEERPLAATS EN BERGING • TUIN OP HET WESTEN OF ZUIDEN • V.O.N.-PRIJS VAN € 805.000 T/M € 960.000 44 herenhuizenduurzame het hart van De Omloop komt een grote collectieve binnentuin met daaraan gestartDeVerkoopOmloopNogenkeleherenhuizen beschikbaar WWW.DE-OMLOOP.NL MAKELAAR: 030-6776000MEER WETEN? KIJK OP

dan

Ik kom graag op festivals en ik kom graag in het Wilhelmina park, dus als er een festival in het Wilhelminapark is klinkt dat voor mij als een prima plan. Zo simpel is het leven na tuurlijk niet. Het Wilhelminapark is een Rijksmonument, en als er iets duidelijk moet zijn, is dat dat Rijksmonumenten beschermd moeten worden tegen afbraak. Bij een stenen Rijksmonument – een gebouw – krijg je al gauw de afdeling Erfgoed op je dak als je een ander kleurtje dakpannen wil. Bij een park is dat allemaal wat ingewikkelder. Want zorgt een festival voor afbraak van een park? De rechter heeft recent duidelijk gesproken, de vergunning voor Mout Bierfestival in het Wilhelminapark is van tafel geveegd. Vooral de staat van de bodem van de grote weide zou erg onder druk staan. Hoe je er ook naar kijkt, het lijkt er in ieder geval sterk op dat de gemeente als vergunningverlener dit niet helemaal goed uit gedacht heeft. Een groep omwonenden die naar de rechter stapte is in ieder geval blij. Je kan je natuurlijk afvragen waar om er niet gewoon wordt gekozen voor een park dat geen Rijksmonument is. Dat zou een hoop moeite voorkomen. Of toch het Jaarbeursplein, waar weinig aan af te breken is. Echt gezellig is het er alleen niet. Ondertussen kijkt ook de ge meente samen met de organisatie naar een alternatieve plek, als die gevonden is, lees het je het ook op DUIC.nl Meer ach tergronden over deze zaak lezen? Dat kan op pagina 7.

STADVERANDERENDEINBEELD Utrecht

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad. NACHTEGAALSTRAAT 20221967 Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Charlie van Dijk en Ilana Noot ddk.nl en redactie DUIC Nieuws 5 DUIC in Beeld Zee van cd’s in het Griftpark 6 Column Koos Marsman Minderheid 7 Geen bierfestival in Wilhelminapark Wat zijn de gevolgen van dit verbod? Cultuur / Uit 8 Uittips Elke week de leukste tips 9 De favoriete leesplek van... Madou (7 jaar) Stad / Leven 10 Utrecht volgens... Directeur van De Leckere Eric Odenwald 11 Straatnamen Hooft Graa andstraat 11 Stad in cijfers Reizigers op Utrechtse stations 11 In other news ‘Radfahren in Utrecht: Art Besuch im Paradies’ 12 Ondernemer uitgelicht Huiswerkinstituut Breij & Smeekes 13 Achter de schermen Karma Kebab 14 Verdwenen winkels Radio Schuurman aan de Hammarskjöldhof Sport 15 Puzzel Zoek de verschillen 15 Pep en Frans over FC Utrecht Een pijnlijke middag

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 2 SEPTEMBER 2022 | NR. 188 Social Media Website DUIC.nl Facebook DUICNL Twitter @duicnl Instagram duic.nl REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 redactie@duic.nl90 VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56 AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE ART DIRECTION EN VORMGEVING UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73 ColofonINHOUD

stad er op

heel

ziet

Utrecht heeft een ondernemersprogramma!eigen

GERT-JAN EEN NIEUWE AFLEVERING OP DUIC.NL/ONDERNEMEN Utrecht bruist van de energie mede dankzij het lef, de creativiteit en de vindingrijkheid van ruim 42.000 ondernemers en nog een veelvoud aan ondernemende Utrechters. Ondernemers Gert-Jan Jansen, Julian de Keijzer en Martijn Rademakers vonden het hoog tijd om al deze ondernemende Utrechters een platform te geven waar ze hun plannen, successen, vragen en worstelingen kunnen delen met de rest van de stad. Elke vrijdag verschijnt er een nieuwe a evering van DUIC in Zaken, hèt ondernemersprogramma van Utrecht! Alle a everingen zijn terug te vinden via DUIC.nl/ondernemen met o.a. gesprekken met, Burgemeester Sharon Dijksma, Fairphone, de Clique, uCrowds, Bakker Verhuur, VechtclubXL, Ondernemersfonds Utrecht, Rabobank Utrecht en nog veel meer! Voel je je aangesproken en wil je ook een keer onze gast zijn? Mail ons! diz@duic.nl

DE is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor de sommige plekken anders uit vroeger, terwijl andere straten pleinen juist decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten dat zien.

JANSEN PRESENTEERT WEKELIJKS

Robert Oosterbroek

Advertentie SCHRIJF JE NU IN! SINGELLOOPUTRECHT . NL SINGELLOOPUTRECHT 02 2022.10 Er zijn zoveel kansen op de arbeidsmarkt. Of je nu wilt werken in de zorg, techniek, horeca, welzijn of ICT. Bij ROC Midden Nederland, hét mbo voor professionals, zet je de eerste stap. Ben jij er klaar voor? Veranderen van baan of werk? Meer QR-codeCheckweten?de 20 SEPTEMBER 2022 20.00 UUR TOT CA. 23.00 UUR MIN. 2 TOT MAX. 6 PERSONEN PER TEAM ALLEEN DEELNAME € 17,50 P.P. MELD JE NU AAN VIA Meer info op onze website campingganspoort.nl Ben je goed met puzzels en codes? Hou je van spellen zoals Cluedo en Escaperoom? Dan zou je weleens de moord op de camping op kunnen lossen. Probeer met jouw team erachter te komen wie de dader is. De hele camping wordt omgebouwd tot een crime scene. Het thema zal zijn Casino: Russian Roulette. Het spel is avondvullend en minstens één teamlid moet in het bezit zijn van een smartphone. Durf jij het aan? Tip: kom voorafgaand (uiterlijk 19.00 uur) gezellig dineren bij Camping Ganspoort. Het 2 gangen-menu is dan € 37,50,- inclusief deelname. MOORDSPEL je niet meer weet wat je net gelezen alz...hebt?wat 1 op de 3 vrouwen krijgt dementie. Geef nu voor meer onderzoek, zodat dementie niet jouw toekomst wordt. stopdementie.nu Scan de code gemakkelijkdoneerenonline!

Fotogra e: Albert KokDUIC IN BEELD Deze glimmende ronde schijf jes behoren bijna tot het ver leden. De cd bestaat onder tussen dan ook alweer veertig jaar en het schijfje is ondertussen inge haald door nieuwe digitale technie ken. Kunstenaar Pet van de Luijt gaarden maakte een zee van cd’s in het Griftpark om de verjaardag van het opslagmedium te vieren en om stil te staan bij de hoeveel heid schijven die tegenwoordig in de vuilnisbak belanden. Want wat moet je er anders mee doen? Je kan er kunst mee maken, dat kan altijd nog.

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 2 SEPTEMBER 2022 | NR. 188

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 188 | 2 SEPTEMBER 2022 COLUMN In ’t stadion Gallegewaord kwam ‘k graog. Ik kwam d’r op de Bunnikside, soms. Op ’n keer stonde daor twee jochies van ’n jaor of tien. Ze wenste de speulers op ’t veld diverse ziektes toe. Ziektes die me grootmoe altijd aanduidde as K omda zij da woord beslis nie hardop durrefde te zegge. De jochies schreeuwde die ziektes behoorlijk luid wan ze wilde ook ech da de speulers ’t te hore zouwe krijge. Waorom ze die speulers die ziektes toewenste was omda ’t om manne ging die tot de tegepartij hoorde. D’r kwam ook ’n moment da and’re begonne te zingen over da we moste springe wan and’res was je ’n homo. Eve hoopte ‘k nog da ‘t ’n truc was om mense zover te krijge da ze gerus uit de kas konde komme, maor ’t tegedeel bleek waor. D’r wer fanatiek gespronge, niemand wilde blijkbaor uit de kas komme. Daorna moste diverse mense an ’t gas. En zo ging ’t door. Laoter kwam ‘k vaoker op ’n familietribune waor ‘k net zo hard weer ziektes hoorde passere. Zellefs verdwene ziektes as de tyfus en de pes. Vaok was de trainer van de tegepartij de pineut, die moes ‘t wel hore wan we zate er maor ’n meter of tien van ‘m vandaon. De groatste schreeuwer was de vaoder van ’n paor kindere die naos ‘m zaote, twee jochies en ’n mesjie. Om pa te steune staoke ze regelmaotig ’n middelvinger op naor de trainer as die langs ’t veld ze opwachting maokte. Of ze ook volleksziektes uitkraomde wee’k nie meer wan pa maokte al zoveul herrie da’k al ‘t andere nie meer hoorde. Al die jaore da’k er kwam was ‘t heul normaol. Soms wa minder erreg en soms weer erreger. Nieuwe generaosies, zegge ze as ’t weer e e erreger is. Zo gaot ’t en zal ’t in toekoms gaon. Ze zegge, en da he’k ook al zo vaok gehoord, da ’t om ’n minderheid gaot. Da’s waor, maor wel omda de meerderheid nie in staot blijk die minderheid ’n halt toe te roepe. Je hoef gin prefessor te zijn omda te zien.

Let op: bouwstenen niet inbegrepen In 2022 viert Utrecht 900 jaar stadsrechten. Hoog tijd om het icoon van de stad in het zonnetje te zetten en de Domtoren te bouwen van LEGO®. Je kunt met één druk op de knop met dit bouwwerk aan de slag!

Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol Minderheid

Bouw je

Domtoreneigenvan LEGO Bestel je bouwboekje via duicshop.nl Domtoren Utrecht, Nederland Instructies en ofﬁciële Lego-vlag Exclusief overige stenen De Domtoren is de hoogste kerktoren in Nederland en het hoogste gebouw van Utrecht, zoveel eeuwen na dato nog steeds. De specs van deze toren zijn hoe dan ook indrukwekkend. Hij leve hoog De Domtoren is 112,32 meter hoog gebouw naast de ingang van de toren Het torengrondvlak meet 19,5 bij 19,5 meter 26 mensen nodig Naast de luidklokken telt de Domtoren vijftig Domtoren6 Utrecht, Nederland (incl. verzending) € 7,95

Het kostte in de veertiende eeuw maar liefst zestig jaar om de 112 meter hoge Domtoren te bouwen. Jij kunt dat in een middagje tijd nadoen met deze complete bouwgids voor een 27 centimeter hoge Domtoren. Je krijgt de bouwgids en een speciale ‘Utrecht 900’ LEGO®-vlag die je boven op de toren kunt plaatsen – de steentjes zijn dus niet inbegrepen. De meeste fans zullen deze gewoon in huis hebben. Als je ze niet hebt liggen, kun je de losse onderdelen kopen via www.bricklink.com Bouw mee aan de restauratie van de Domtoren Met de koop van dit bouwinstructieboekje draag je bij aan de restauratie van de Domtoren: van elk verkocht boekje gaat de volledige netto opbrengst rechtstreeks naar de Domtoren. Zo zorgen wij er samen voor dat de Domtoren hét icoon blijft van Utrecht.

Dat is ook precies waar dit college de komen de tijd mee aan de slag gaat. Wethouder Eva Oosters wil, zoals aangekondigd in het coa litieakkoord, vaart maken met het opstellen er beter rekening gehouden kan worden met de omgeving en er verspreid in de stad eve nementen mogelijk zijn. De uitspraak vormt een extra aansporing om hier mee verder te gaan. Eerder zijn daar al belangrijke stappen in gezet, maar in 2020 is dit vanwege corona opgeschort omdat de gevolgen van de pan demie voor evenementen niet in te schatten waren.”Dat het bierfestival geen doorgang kan vinden in het Wilhelminapark betekent ove rigens niet dat het evenement helemaal niet meer doorgaat. De gemeente Utrecht is op zoek naar een alternatieve locatie. De ge meente laat daarover weten: “We hebben de aanvraag voor het Mout Bierfestival in het Wilhelminapark beoordeeld en kwamen alles overwegende tot de conclusie dat het moge lijk zou zijn om het festival, net als vorig jaar, op deze locatie te laten plaatsvinden. Voor nu is de gemeente, na de uitspraak in de voorlo pige voorziening, samen met de organisatie van het Mout Bierfestival op zoek naar een alternatieve locatie.” Park behouden Later dit jaar staan er nog meer evenemen ten gepland in het park. Stichting Wilhelmi napark laat weten ook te gaan proberen deze van de agenda af te krijgen. “Er wonen 33.000 mensen in de directe omgeving van het park. Onze stichting heeft ruim 500 donateurs. Wij zijn niet een stel zeurpieten, we ontvangen heel veel steun, helemaal na deze uitspraak van de rechtbank.” Ten Voorde benadrukt dat ze het park willen behouden voor de huidi ge en volgende generaties. “Het Wilhelmina park bestaat in 2023 alweer 125 jaar, maar er is werk aan de winkel om het te behouden.

Niemand wil dat het park verloedert, terwijl onderzoeken echt uitwijzen dat het niet goed gaat. De parken zijn de groene longen van de stad, het gaat ons allemaal aan.” De gemeente Utrecht laat weten dat de uitspraak van de rechter geen directe gevol gen heeft voor andere festivals of evenemen ten in het park.

'We zien het Wilhelminapark achteruitgaan. Uit tal van onderzoeken blijkt ook dat de bodem steeds verder verdicht'

Uitspraak De rechter is hard in zijn uitspraak: er zijn ernstige twijfels over de rechtmatigheid van het besluit van de gemeente Utrecht. Het gemeentebestuur zou geen goede afweging hebben gemaakt. Er zou te weinig stil zijn gestaan bij de monumentale waarde van het park en de slechte staat van de bodem. De gemeente zou ook helemaal geen goed plan hebben om de verdichting van de bodem te verhelpen. In de uitspraak van de rech ter staat dat de gemeente niet heeft uitge legd wat ze “aan de problematiek rondom de verdichting van de bodem van het park gaat doen, en hoe dat zich verhoudt tot de aan wijzing van het park als evenementenlocatie”. Omdat de gemeente ook steeds losse evene menten toestaat in het park is er ook geen sa menhangend beeld van wat al die evenemen ten voor schade opleveren aan het park. Een vergelijking met andere parken, zoals het Ju lianapark en het Park Lepelenburg, gaat niet op. Dat zijn geen Rijksmonumenten. De ge meente meent overigens dat het rijksmonu ment niet verstoord wordt, maar dat stand punt kan de rechter moeilijk volgen. Stichting Wilhelminapark kijkt tevreden naar de uitspraak en voelt zich eindelijk ge sterkt in hetgeen ze al jaren roept. “De mo numentale waarde van het park lijkt geen be tekenis te hebben. De afdeling Erfgoed van de gemeente lijkt vooral naar monumenten van steen te kijken, en niet naar de groenwaar de van dit rijksmonument. Al jaren proberen we de gemeente hiervan te overtuigen met goede argumenten, maar er wordt gewoon weg niet geluisterd.” De stichting laat weten teleurgesteld te zijn in de gemeente.

Er heerst opluchting en tevredenheid bij omwonenden van het rijksmonumentale Wilhelminapark want de vergunning van het Mout Bierfestival is door de rechtbank van tafel geveegd. De rechter was ook zeer kritisch op de gemeente Utrecht, die haar huiswerk niet goed op orde zou hebben. Toch zegt een woordvoerder van de gemeente dat de uitspraak geen gevolgen heeft voor andere evenementen die binnenkort in het park gehouden worden. Hoe zit deze zaak in elkaar?

Tekst en fotogra e: Robert Oosterbroek EVENEMENTEN?

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 2 SEPTEMBER 2022 | NR. 188

Reactie gemeente Utrecht De gemeente Utrecht lijkt zich voorlopig neer te leggen bij de uitspraak en herhaalt nog eens dat er al jaren gewerkt wordt aan een visie voor evenementenlocaties in de stad. “De uitspraak laat zien dat het belangrijk is om een duidelijkere visie te hebben op waar welke evenementen kunnen plaatsvinden.

WAT BETEKENT DEZE UITSPRAAK VOOR ANDERE

In het Wilhelminapark zou de grote wei de ingericht worden met tafels, banken en stoelen en er zouden foodtrucks en tap buffetten geplaatst worden. Per dag zouden zo’n 1.800 bezoekers naar Mout Bierfestival komen. De vergunning die nodig is voor zo’n festival was netjes afgegeven door de ge meente Utrecht, maar daar is verandering in gekomen.“Wezijn erg opgelucht”, vertelt Martine ten Voorde van Stichting Wilhelminapark. Al jaren zet de stichting zich in voor het wel en wee van het park. “We zien het Wilhelmina park achteruitgaan. Uit tal van onderzoeken blijkt ook dat de bodem steeds verder ver dicht. Het is vijf voor twaalf en we hebben tal van brieven geschreven aan de gemeen te, waar we nooit een inhoudelijke reactie op hebben gekregen.” Hoewel er vaker in het Wilhelminapark evenementen worden geor ganiseerd is dit eigenlijk niet toegestaan van uit het bestemmingsplan. De gemeente kan echter een vergunning geven om hier van af te wijken, wat ook gebeurde voor het bierfes tival. De stichting ging in bezwaar maar om dat de vergunning pas zo laat was gepubli ceerd stapten ze ook naar de rechtbank om het evenement tegen te houden.

Stichting Wilhelminapark proost op door rechter verboden bierfestival

Waar: Stadsschouwburg Utrecht Wanneer: maandag 5 september, 20.00 uur Prijs: 10 tot 18 euro Dompel je deze avond onder in een heerlijke musicalavond met prachtige liedjes, spetterende shownummers en indrukwekkende spelmomenten. Dat alles wordt uitgevoerd door een cast met dé talenten van de toekomst. Het belooft een bruisende avond te worden met nieuw materiaal en originele bewerkingen uit beroemde musical- en theatervoorstellingen. Denk aan ‘The Show Must Go On’, een mashup van Nederlandse klassiekers gemixt met Stromae en Cabaret, een muzikale bewerking van Angels in America en Lady Macbeth én iconische fragmenten uit Wicked en Mamma Mia!

Waar: verschillende plekken in Utrecht Wanneer: woensdag 7 t/m zondag 11 september Prijs: wisselend Gaudeamus presenteert in september vijf dagen lang nieuwe muziek voor nieuwsgierige mensen.

Op zaterdag 3 september is het eindelijk weer zover: maak je klaar voor een dag vol met techno, deep- en techhouse en een inke portie disco en funk. De vijftiende verjaardag van LIEF moet na corona nog steeds goed gevierd worden en daar kun je nog bij zijn. Er zijn namelijk nog tickets verkrijgbaar. Sven Väth, Chris Liebing, Benny Rodrigues, Colin Benders, Karim Soliman, Nicky Elisabeth en nog veel meer… Allemaal zijn ze er zaterdag bij om er een groot feest van maken.te Zeroes Alternative Waar: De Helling Wanneer: vrijdag 2 september, 23.00 uur Prijs: 8 euro I’m just a teenage dirtbag baby… De zeroes komen terug! Op 2 september kun je op reis naar the good old days tijdens Zeroes Alternative. Hier hoor je alle oude klassiekers die de voormalige alto-hartjes sneller doen kloppen. Welke tracks stonden op jouw mp3-speler of iPod? Ze komen stuk voor stuk voorbij tijdens deze avond in De Helling. Van Papa Roach en Linkin Park tot Arctic Monkeys, Gorillaz, MGMT en Eminem. Een inke dosis nostalgie is dus gegarandeerd. [Werktitel] - De Nieuwe Lichting

Waar: TivoliVredenburg Wanneer: dinsdag 6 september, 20.00 uur Prijs: 8 euro De gasprijzen gaan door het dak, de energierekening wordt steeds hoger en de winter staat voor de deur. Geen leuke dingen om over na te denken, maar belangrijk zijn ze wel. Sinds de oorlog in Oekraïne staan we voor grote uitdagingen: waar halen we de energie vandaan die we nodig hebben? En hoe houden we het voor iedereen betaalbaar? De energietransitie is in volle gang en steeds meer energie wordt duurzaam opgewekt. Hoogleraar integratie van zonne-energie Wilfried van Sark geeft deze avond een update. Hoe ver zijn we nu in de energietransitie? Christel van Eck (UvA) doet onderzoek naar communicatie over de klimaatcrisis en legt uit hoe je van awareness naar actie komt. En tot slot gaat het over de rol van de journalistiek: welke verantwoordelijkheid hebben journalisten om de klimaatcrisis actief te agenderen?

Kim Schuddeboom - Ongeschreven (try-out)

Waar: Werftheater Wanneer: vrijdag 2 en zaterdag 3 september, 20.30 uur Prijs: 17,50 tot 19,50 euro Kim Schuddeboom maakt haar eerste avondvullende stand-up show. De inhoud is onge lterd en voor sommige mensen absoluut niet herkenbaar, maar dat geeft niet. Kim weet uit ervaring namelijk dat je prima kan functioneren in een omgeving waar je de mensen niet begrijpt. En dat is wat ze iedereen gunt. Waarom zou je proberen anderen te begrijpen als je zelf werkelijk geen idee hebt?

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 188 | 2 SEPTEMBER 2022 Lief Festival Waar: Strijkviertel Wanneer: zaterdag 3 september, 12.00 uur Prijs: 55,35 euro

Gaudeamus Festival 2022

Het energievraagstuk: hoe voorzien we in onze energiebehoefte?

Waar: boekhandel Broese Wanneer: donderdag 8 september, 18.00 uur Prijs: gratis Schrijver Jaap Robben maakte met zijn romans Birk en Zomervacht al veel indruk op Nederlandse lezers. Op 6 september verschijnt zijn nieuwe boek: Schemerleven. Robben komt op 8 september naar Broese om tijdens een interview meer over zijn nieuwe roman te vertellen. Na a oop is er een signeersessie. Het bijwonen van het interview is gratis, maar bezoekers moeten zich wel even aanmelden. Dat kan via klantenservice@broese.nl.

Op verschillende plekken in Utrecht zijn tijdens het festival voorstellingen, onder meer van een aantal jonge Utrechtse makers die speciaal voor het festival nieuw werk hebben ontwikkeld. Voor het festival zijn dag(deel)kaarten te koop waarmee bezoekers een hele middag of avond naar verschillende concerten kunnen. Ook is er een passe-partout verkrijgbaar voor het hele festival.

Interview en signeersessie Jaap Robben

Utrechtse Singel Er is één monument dat door zijn ontwikkeling en gebruik bij uitstek bijdraagt aan een duurzame toekomst: de Singel. De aanleg ervan was een direct gevolg van de verleende stadsrechten in 1122, die de inwoners onder meer het recht gaven om een verdedigingslinie rondom de stad aan te leggen. Die functie heeft de Singel al lang niet meer; tegenwoordig is zij onderdeel van een kilometerslang, groen stadspark. Sinds 2020 stroomt het water van de singel weer helemaal rond en om dat te vieren zijn vandaag, in samenwerking met het UIT-feest, optredens van jonge makers geprogrammeerd in diverse monumenten langs de singel, zoals de Stadsschouwburg, Gasthuis Leeuwenbergh, Sonnenborgh en andere.

900 jaar Utrechts erfgoed

900

Domtoren-Domplein. Foto: Erfgoed Drone Crew openmonumentendagutrecht.nl jaar Utrechts erfgoed

Utrecht bestaat dit jaar precies 900 jaar. Een bijzondere mijlpaal waar we vandaag tijdens deze Open Monumentendag uitgebreid aandacht aan besteden. Als geen ander vertellen onze monumenten het verhaal van de negen eeuwen die sinds 1122 zijn verstreken. Ook kijken we vooruit, want het is niet alleen belangrijk om de verhalen uit het verleden te vertellen, maar juist ook om de monumenten zelf te bewaren voor toekomstige generaties. Zo ontstaat een stad die, voortbouwend op het verleden, een duurzame toekomst tegemoet gaat. 900 jaar Utrecht Op 2 juni 1122 kreeg Utrecht stadsrechten en daarom staat dit jaar de 900ste verjaardag van de stad centraal. Aan de hand van 40 iconische monumenten reizen we door 900 jaar Utrechtse geschiedenis! Ontdek het begin van dit verhaal in Paleis Lofen, de nieuwste historische attractie rond het Domplein, waar keizer Hendrik V de stadsrechten aan Utrecht verleende. Bezoek de stadskastelen Drakenburg en Huis Rodenburg met één van de oudste werfkelders van de stad; loop binnen bij de Domkerk of -toren en ontdek waarom de kerk zo’n belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van Utrecht; fiets langs de Utrechtse forten van de Hollandse Waterlinie; bezoek het wereldberoemde Rietveld Schröderhuis of zie hoe de voormalige meubelfabriek van Pastoe een nieuw leven heeft gekregen. Al deze monumenten samen laten zien hoe Utrecht zich gedurende die negen eeuwen tot op de dag van vandaag ontwikkelde.

Duurzaamheid Die verandering stopt niet bij vandaag, Utrecht blijft zich in rap tempo ontwikkelen. Nieuwe monumenten worden toegevoegd en ook de oude(re) monumenten veranderen mee. Sommige zijn al honderden jaren oud. De uitdaging is om ze op een duurzame manier te behouden, te beheren of te Inrestaureren.hetrecent geopende Slachtstraat Filmtheater, of de duurzaam gerenoveerde ‘vrijwoning’ aan de Wulpstraat, zie je hoe dit soort uitdagingen in de praktijk zijn aangepakt. En in de voormalige Lubrofabriek, of de industriële panden van Rotsoord, ontdek je hoe industrieel erfgoed op een duurzame manier een nieuw leven heeft gekregen. Op die manier blijft erfgoed behouden voor toekomstige generaties en worden nieuwe bladzijden toegevoegd aan het verhaal van 900 jaar Utrechts erfgoed.

Tolsteegsingel met Sonnenborgh

Vandaag zijn in totaal zo’n 80 monumenten gratis te bezoeken en elk daarvan vertelt een deel van het verhaal van Utrecht. Ze brengen het verleden tot leven en zullen dat ook in de toekomst blijven doen. Zo wordt op een duurzame manier het stokje doorgegeven aan volgende generaties, zodat in 2122 het verhaal van duizend jaar Utrechts erfgoed nóg rijker zal zijn.

MonumentendagOpenUtrechtOpenMonumentendagUtrecht.nl10september2022 - 900 jaar Utrechts Erfgoed - 80 Open Monumenten - Nieuwe attractie: paleis Lofen - CAB: Centraal Autoherstel Bedrijf - Rotsoord: Pastoe en watertoren - De Nieuwe Hollandse Waterlinie - Een stukje Dom voor iedereen - Monumenten en duurzaamheid - Monumenten en Singelfeest - Oud-burgemeester op de planken - Wandelingen en fietsroutes - Activiteiten en optredens - Etcetera In deze krant:

Haal een duurzaam stukje Dom in huis!

Lofen: een keizerlijk paleis ontsloten

CoffeeMood - een mobiele koffiebar met terras - staat ook op het plein. Heel leuk dat onze enthousiaste juniorgidsen ook weer aanwezig zijn. Leerlingen uit de hoogste klassen van Montessorischool Buiten Wittevrouwen nemen u mee en vertellen over de tweeduizendjarige geschiedenis van dit oudste stukje Utrecht, met uiteraard extra aandacht voor Utrecht 900 jaar stadsrechten. Gratis kaartjes zijn beschikbaar bij de kraam van de Juniorgidsen in de pandhof van de Dom (Monumentenmarkt)

Domplein 16 is al jaren lang regelmatig deelnemer aan de Open Monumentendag Utrecht. Het bijzondere van dit horecapand was vooral de (feest)kelder, waar twee zware zuilen van het voormalige keizerlijke paleis Lofen zijn te zien: 1000 jaar oude tastbare Paleisgeschiedenis!Lofen

Wie dit bijzondere pand nog in originele staat wil bekijken moet dit jaar zijn slag slaan, want de komende jaren zal hier veel gaan veran deren. Achter het CAB-gebouw strekt zich een groot terrein uit dat vroeger ook van de spoor wegen was. Hier zal de nieuwe woonwijk Car tesius verrijzen, opgezet als een autoluwe wijk volgens het Healthy Urban Living concept. Dat betekent dus veel aandacht voor een gezon de en groene leefomgeving met veel aandacht voor duurzaamheid.

Maak kennis met de volgende verenigingen, stichtingen en erfgoedpartijen:

werd de toren omhuld met kunststofplaten. In 1996 is de toren gerestaureerd, waarbij die zijn oorspronkelijke uiterlijk heeft teruggekregen. Sinds 2015 bevindt zich in een glazen opbouw een restaurant in het bovenste deel, bereikbaar met lift, met fraai uitzicht op de omgeving. Het waterreservoir is nog aanwezig. Er zijn rondleidingen voor kleine groepen.

In 1913 werd aan de Oosterkade de Utrechtse Machinale Stoel- en Meubelfabriek (UMS) opgericht. Na vijf jaar verhuisde de fabriek naar de panden van een voormalige steenfabriek aan de Vaartse Rijn. Na de oorlog werd de fabriek bekend onder de naam Pastoe. Het bedrijf werkte samen met bekende ontwerpers en was zeer succesvol. In 2016 verhuisde de fabriek naar Houten. Aan de Vaartse Rijn vinden we nu een complex met meerdere fabriekshallen, die samen een curieus beeld geven van de geschiedenis van de fabrieksarchitectuur. De oudste onderdelen stammen nog uit de tijd van de steenfabriek. Daarnaast staat het UMS gebouw, een mooi voorbeeld van betonbouw met bakstenen gevelvullingen. In 1929 breidde de fabriek uit met een hal in Amsterdamse Schoolstijl. Na de oorlog volgden andere gebouwen, waaronder het ketelhuis met de glazen wand langs het water. Het complex is nu in gebruik bij creatieve bedrijven, horeca en Hogeschool Utrecht. Ketelhuis en zagerij zijn te bezoeken. De watertoren is ouder. Ze is in 1907 gebouwd door de Utrechtsche Waterleiding Maatschappij toen de stad zich aan deze kant uitbreidde. Het was al de derde watertoren van de stad. In de jaren '70

Domplein is tevens het vertrekpunt van de Gildewandelingen. In de Pandhof van de Dom vindt de Monumentenmarkt plaats.

Vereniging Oud-Utrecht - heeft als doel de geschiedenis van stad en provincie Utrecht levend te houden en ons cultureel erfgoed te bewaken. Dit doet ze door uitgave van een tijdschrift en jaarboek, het organiseren van lezingen etc. en via het wakend oog van de Cultureel Erfgoed Commissie. Broer en De Bruijn - doen historisch onderzoek, geven lezingen en brengen publicaties uit over met name de kerkelijke en monastieke geschiedenis van Utrecht en de Middeleeuwen, waaronder de geschiedenis van het Domplein en het Utrechts Stadsrecht. Monumentenwacht Utrecht - zet zich in voor de instandhouding van cultuurhistorisch waardevolle bouwwerken door het uitvoeren van inspecties en het uitbrengen van adviezen. Zo helpen zij eigenaren op tijd preventieve maatregelen te nemen en hoge herstelkosten te voorkomen. Martin Minjon (fotograaf) - presenteert posters, t-shirts en ansichtkaarten, waaronder Vueltaposters en -wielershirts, alles in het thema van Utrecht en Fietsen. Martin had exposities in het Stadskantoor, Provinciehuis en Utrechts Archief. Utrechts Klokkenluiders Gilde - luidt de klokken van de Domtoren en andere oude binnenstadtorens en vraagt aandacht voor de traditie van het handmatig luiden van de klokken. Stichting De Plantage - geeft boeken uit over geschiedenis en cultuur van de stad Utrecht. Dienst Stadsontwikkeling, afdeling Erfgoed - voert het gemeentelijk erfgoedbeleid uit, zoals monumentenzorg, archeologie, bouwen architectuurhistorie en historische fotografie en adviseert bij verbouwen, restaureren en verduurzamen van monumenten. Gilde Utrecht - stichting van ruim 200 vrijwilligers voor het verlenen van allerlei diensten in en rondom de stad Utrecht. Richt zich in het bijzonder op vijftigplussers, die hun kennis, kundigheid en ervaring willen overdragen aan geïnteresseerden. Stichting Vlam - geeft een historische kaart van Utrecht uit waarop je locaties op aan kunt geven waarmee je een bepaalde band hebt (familie, beroep, hobby, favorieten). Maak zo een persoonlijke route door de stad of een wanddecoratie die leuke reacties losmaakt (www.stichtingvlam.nl).

Juniorgidsen Utrecht - startpunt van de rondleiding (tussen 10.30 en 16.00 uur, duur een half uur) door leerlingen van Montessorischool Buiten Wittevrouwen over de geschiedenis van het Domplein en 900 jaar Utrecht. Zie ook elders in de krant. Op het Domplein staat weer de centrale tent met informatie over alle activiteiten. Ook kun je hier een extra monumentenkrant ophalen. Bij de tent kunnen (gratis) kaartjes worden verkregen voor de Gildewandelingen en de Singelwandeling langs Open Monumenten.

stond in de noordwesthoek van de burcht Trecht, op de fundamenten van het Romeinse castellum. Utrecht maakte deel uit van een groot keizerrijk, Lofen was bedoeld als onderkomen voor de keizer als hij Utrecht bezocht. Hij sprak er recht, ontving er gasten en gaf er feesten. In de andere hoek van de burcht, waar nu het Wed is, stond het bisschoppelijk paleis. De Utrechtse kerk had een speciale band met de keizer, die dan ook vaak in Utrecht op bezoek was. In 1122 bevestigde keizer Hendrik V in Lofen het Utrechtse stadsrecht. Wat wel bekend was, maar altijd verborgen is gebleven, is dat onder de huizen tussen de Vismarkt en het Domplein nog veel meer tufstenen muren en zandstenen zuilen van Lofen aanwezig waren. Het moet een indrukwekkend paleis zijn geweest, gebouwd rond 1020 en mogelijk verwoest door dezelfde brand die in 1253 de Romaanse voorganger van de Domkerk in de as legde. In 2020 verwierf Stadsherstel Utrecht een deel van de kelders met de restanten van het paleis. Met DOMunder is overeengekomen om deze toegankelijk te maken en bij de viering van 900 jaar stadsrechten te openen voor publiek. Dat is gelukt. Op Open Monumentendag kan iedereen gratis een kijkje komen nemen in Lofen via de poort naast Vismarkt 17.

Rotsoord is een oud industrieel gebied langs de Vaartse Rijn, dat zich de laatste jaren heeft ontwikkeld tot een hip woonen uitgaansgebied met hergebruik van het monumentale industriële erfgoed. Op Open Monumentendag kunnen we naar binnen bij de watertoren en de Pastoe-fabriek.

Industrieel erfgoed op Rotsoord: Pastoe en Watertoren Monumentenmarkt Pandhof Centraal punt Domplein

Van het CAB-gebouw zal in ieder geval de mo numentale schil bewaard blijven, daarboven is een appartementencomplex gepland. Het CAB moet in deze nieuwe wijk een centrale 'huis kamerfunctie' gaan vervullen. Op Open Monu mentendag is een laatste blik in het CAB-ge bouw mogelijk. Ook is er veel aandacht voor de historie van het pand en de toekomstige Cartesiuswijk.

Aan de Cartesiusweg staat het Centraal Auto herstel Bedrijf Utrecht (CAB), gebouwd in 1949 naar ontwerp van spoorwegarchitect Sybold van Ravesteyn. Het CAB was de busremise en werkplaats voor de autobussen van de Neder landse Spoorwegen. Ook trein- en elektromo toren werden hier onderhouden. Met de be perkte naoorlogse middelen wist de architect het grote gebouw toch enige allure te geven in een typische Van Ravesteyn-stijl. In 2013 is het CAB een gemeentelijk monu ment geworden. Het was toen al geen spoor wegpand meer, het pand kreeg onder meer een opslagfunctie en ook bierbrouwerij Oproer en muziekcafé met oefenruimtes van dB's von den hier onderdak.

MonumentendagOpen2 10 september 2022 De Domtoren staat tot en met 2024 in de steigers voor restauratie. Dat is eens in de zoveel tijd nodig, omdat ook een monument als de Domtoren aan slijtage onderhevig is. Denk aan de invloeden van regen en wind op het voegwerk of op de zandstenen ornamenten, of aan de belasting die de duizenden bezoekers van de Domtoren met zich meebrengt. Bij de restauratie worden sommige onderdelen vervangen en komt er allerlei restmateriaal vrij. De vraag rees of dat restmateriaal niet op een duurzame wijze kon worden hergebruikt. Er werd een prijsvraag uitgeschreven en daar kwam het project 'Van Dom tot Steengoed' uit naar voren. Het idee van het project is om uit de vrijgekomen stukjes Domtoren circulaire producten te ontwikkelen die te koop zijn via een webshop of in de VVV-winkel: tastbare en zichtbare resultaten van hoe we het restmateriaal kunnen doorgeven aan de volgende generatie. Dat varieert van een blok zandsteen of een complete pinakel tot Domtorengruis. Zo gebruikt kunstenaar Niels Janszen restmateriaal om er kleine Domtorentjes van te gieten en maakt Imme Huetink artistieke Dom-prints met 'inkt' van gruis. De opbrengsten van het project komen ten goede aan het terugbrengen van een lichtkunstwerk in de Domtoren. ‘Van Dom tot steengoed’ zorgt er dus voor dat zoveel mogelijk stukjes van de Domtoren, hoe klein ook, hergebruikt worden. Zo draagt een historisch icoon op duurzame wijze bij aan de toekomst van de stad. En hoe leuk is het niet om een eigen stukje Dom in je huis te hebben? Een certificaat van echtheid is bij de producten inbegrepen. Zie ook de website van Baancentrum!GansstraatuurOfwinkel.nl/collections/domtoren-restmateriaal.utrecht-beternog:bezoektussen12.00en16.00desteenopslagvanderestauratieop170,entreerechtsvanPieter

CAB: historisch hart in wijk van de toekomst

Het nieuwe

www.nicodebont.nl

Nico de Bont is al ruim 50 jaar specialist in klassieke restauratie, hedendaagse herbestemming en planmatig onderhoud van historisch erfgoed. Met liefde voor het vak en kennis van de nieuwste technieken werken onze medewerkers dagelijks aan een grote variëteit aan historische werken. Oók in Utrecht. Mooie voorbeelden zijn de Domtoren, de Domkerk, Fort Hoofddijk, Complex ‘t Hoogt en de Universiteitsbibliotheek. Door continue ontwikkeling creëren wij duurzame waarde voor monumenten en erfgoed, zodat dit waardevolle vastgoed behouden kan blijven voor de toekomst. MAAK DE TOEKOMST

VOOR DE TOEKOMST VAN ONS VERLEDEN

Slachtstraat Filmtheater Slachtstraat Filmtheater is tijdens de Open Monumentendag tussen 10.00 en 12.00 geopend met om 11.00 uur een lezing door Suzan te Brake over de renovatie.

MonumentendagOpen 310 september 2022 Hoe restaureer je een monument op duurzame wijze? We vroegen het de directeur van het Utrechts Monumenten Fonds (UMF), Suzan te Brake. Het UMF is eigenaar van het complex waar tot enkele jaren geleden café-restaurant en filmzalencomplex 't Hoogt was gevestigd. Dit is nu duurzaam gerestaureerd en een nieuw leven begonnen als Slachtstraat Filmtheater. Menig Utrechter zal goede herinneringen hebben aan het oude 't Hoogt, dat sinds de jaren '70 in de Slachtstraat was te vinden. Toen de uitgeleefde panden door de huurder werden verlaten was de vraag: wat nu? Aanvankelijk wilde het UMF het complex een woonfunctie geven en een deel afstoten, legt te Brake uit: 'Het UMF achtte het toentertijd niet monumentaal genoeg, want een deel van 't Hoogt is vrijwel nieuw gebouwd in de jaren '70. Het ziet er wel historisch uit, maar is het dus eigenlijk niet. Uiteindelijk is besloten om het toch als geheel bij elkaar te houden en naar een plan van Jos Stelling er een nieuw filmtheater van te Slachtstraatmaken'.Filmtheater is het derde filmhuisproject van de Utrechtse cineast. Eerder realiseerde hij al het Springhavertheater aan de Springweg en het Louis Hartloopercomplex in een oud politiebureau aan de Tolsteegbrug. De directeur leidt rond: alle ruimtes zijn nu centraal vanuit het café te bereiken, waar je vroeger nog via de steeg naar zaal 2 moest lopen. Het kruip door sluip door-karakter is gelukkig niet helemaal verdwenen. Via een trappetje komen we in het gedeelte waar vroeger Museum Betje Boerhave zat, dat is nu bij het café getrokken (Betje Boerhave komt overigens terug in Hoogt 10). Een vernieuwd trappenhuis leidt naar de drie filmzalen, maar er is nu ook een lift. Wanden en plafonds zijn bedekt met een speciaal geluidsabsorberend materiaal. Monumentenglas Soms zijn de duurzaamheidsingrepen duidelijk zichtbaar, al moet je er wel voor omhoog kijken. In het café wijst te Brake op het nieuwe luchtafzuigsysteem aan het plafond, deze werkt vraaggestuurd en voert warme lucht af die wordt hergebruikt. Het complex is aangesloten op stadsverwarming. Op de daken zijn zonnepanelen aangebracht. Andere ingrepen vallen nauwelijks op als je er niet op wordt gewezen, zoals de dubbele beglazing met monumentenglas, de fijne tochtborsteltjes in de vensters, de hergebruikte radiatoren, of de led-verlichting die is uitgerust met een detectiesysteem, zodat die niet onnodig blijft Verderbranden.ishetproces vrij eenvoudig, vertelt te Brake: 'Je begint met een 'DuMo', een duurzaamheidsadvies voor monumenten, daar zijn speciale bureaus voor en je kunt er via de gemeente subsidie voor krijgen. Vervolgens ga je met een restauratie-architect kijken hoe je dat in het monument kan toepassen. Daarna kan de aannemer aan de slag, liefst een bedrijf dat gespecialiseerd is in de restauratie van monumenten. Dat was bij ons Nico de Bont. Die zijn nu bezig met de DatDomtoren.'isallemaal heel mooi natuurlijk, maar klinkt niet goedkoop. Wie heeft dat allemaal betaald? 'Wij zelf', verzekert te Brake, 'uit eigen middelen, aangevuld met financiering en een restauratiesubsidie van de provincie Utrecht; en het Filmtheater heeft zelf ook geïnvesteerd. De winst is dat je enorm bespaart op energiekosten.' Na de verleende stadsrechten werd de Utrechtse burgerij steeds meer zichtbaar in de stad. Adellijke families en rijke burgers lieten stenen huizen bouwen met kasteelachtige kenmerken als dikke muren en kantelen. Deze 'stadskastelen' waren de eerste (bak)stenen huizen in Utrecht. Er moeten tussen de 20 en 40 van deze stadskastelen zijn geweest, de meeste stonden aan de Oudegracht. In de loop der eeuwen zijn deze huizen vaak vernieuwd of verbouwd, maar een aantal is nog steeds goed als zodanig te herkennen. Van andere stadskastelen zijn vaak de kelders en gewelven nog bewaard Degebleven.oudste stadskastelen dateren uit de 12e eeuw, dus kort na erkenning van de stadsrechten en het graven van de Oudegracht. Hiertoe behoren de huizen Drakenburg (nr 114) en Rodenburg (nr. 218). Het beste voorbeeld is Oudaen (nr 99) dat dateert uit de 13e eeuw, net als Blankenburg (nr 121) en Fresenburch (nr 113), nog steeds indrukwekkende gebouwen in de Gouden Bocht van Utrecht.

Op Open Monumentendag zijn de oudste huizen van Utrecht, Drakenburg en Rodenburg, voor het publiek toegankelijk gemaakt. De bovenbouw is uit latere tijden, maar de 12-eeuwse kelders zijn nog grotendeels origineel.

Stadskastelen De oudste huizen van Utrecht

UMF gaat voor duurzaam Slachtstraat Filmtheater

Precies 900 jaar geleden kreeg Utrecht stadsrechten, een gebeurtenis die bepalend was voor de verdere ontwikkeling van de stad. De tastbare getuigen van de negen eeuwen die sindsdien verstreken zijn onze monumenten. Aan de hand van hun verhalen volgen we de ontwikkeling van Utrecht, vanaf 2 juni 1122 tot nu. In de middeleeuwen ontwikkelde Utrecht zich tot een belangrijk religieus centrum. De Utrechtse bisschop had zowel kerkelijke als bestuurlijke macht. 1. Vismarkt 17a, Paleis Lofen Achter een hek tussen Vismarkt 17 en 18 liggen kelders met resten van Paleis Lofen. Toen Utrecht onderdeel was van het Heilige Romeinse Rijk was dit het onderkomen van de Duitse Keizer. Hier bevestigde keizer Hendrik V op 2 juni 1122 het stadsrecht van Utrecht. DOMunder werkt hier aan een nieuwe historische attractie. @ Neem een kijkje in het verdwenen Paleis Het verkrijgen van stadsrechten, betekende onder meer dat de Utrechtse burgers het recht hadden hun stad te verdedigen door de aanleg van stadswallen omringd door een gracht.

Na de verleende stadsrechten werd de Utrechtse burgerij steeds meer zichtbaar in de stad. Rijke burgers 3. Oudegracht 218, Huis Rodenburg Huis Rodenburg was een zg. stadskasteel dat vermoedelijk al in de 12e eeuw werd gebouwd. Het was een van de eerste bakstenen gebouwen in ons land. De (werf)kelders zijn nog grotendeels origineel en behoren tot de oudste van de stad. De huidige bovenbouw met lijstgevel en laag zadeldak dateert uit de 18e eeuw. @ Informatiepanelen over de geschiedenis 4. Oudegracht 114, Drakenburg 12e eeuw In de loop der tijd is het pand meermaals uitgebreid en vernieuwd. Restanten van het oudste deel zijn zichtbaar in de kelder. Eén van de bewoners was Frederik van Drakenburg, schepen en schout van Utrecht in de 15e eeuw. @ Virtuele tour met QR-code bij kassa Om de status van de kerk kracht bij te zetten, liet de bisschop de oude Romaanse Domkerk vervangen door een veel groter, gotisch exemplaar, met als ultiem machtssymbool de 5. Domplein 21, Domtoren De bouw van Utrechts meest iconische bouwwerk begon in 1321. De 112 meter hoge toren was tot de storm in 1674 met de Domkerk verbonden. Momenteel wordt de toren gerestaureerd waarbij zoveel mogelijk oorspronkelijk materiaal behouden blijft. Na de restauratie moet de toren zo’n 40 tot 50 jaar gevrijwaard zijn van groot @onderhoud.Doorlopend of met gids (met gids reserveren via www.domtoren.nl) bezoek aan de bouwplaats. Ontdek alles over de meest bijzondere stenen en ornamenten van de Domtoren. @ Vandaag is de Domtoren gratis te beklimmen met een gids, reservering via www.domtoren. nl. Ieder uur start een rondleiding.

TIJDREIS 900 JAAR UTRECHT

De Buurkerk was tot 1125 de enige kerk voor de Utrechtse burgerij. Ze is diverse malen door brand getroffen en herbouwd. In de 16e eeuw ontstond zo een grote vijfbeukige hallenkerk. In 1586 werd besloten het koor (nu de Choorstraat) te slopen, omdat het verkeer de gewoonte had om door de kerk te trekken. De vorm is nog zichtbaar in de bestrating. De kerk is sinds 1984 in gebruik als Museum Speelklok volgens het box-in-the-box principe, zodat de kerk zelf onaangetast blijft. @ Gratis rondleidingen om 10.30, 12.30 en 14.30 uur, start in museumcafé (max. 20 personen, vol=vol) @ Museum niet gratis toegankelijk 8. Buurkerkhof 12, Buurtoren De 55 meter hoge toren van de Buurkerk stamt uit 1388. Het exterieur is sober in vroeggotische stijl en straalt soliditeit uit. In de toren hingen naast de kerkelijke klokken (in 1942 weggehaald) ook de stedelijke luidklokken. De grootste was de Banklok, die luidde bij brand en storm en voor de bekendmaking van vonnissen en raadsbesluiten. De kleine Waak- of Raadsklok luidde dagelijks bij het openen en sluiten van de stadspoorten. Die traditie is weer in ere hersteld door het Utrechts Klokkenluiders Gilde. @ Vrije bezichtiging en rondleidingen door Utrechts Klokkenluiders Gilde met demonstraties handmatig klokkenluiden 9. St. Jacobsstraat 171, Jacobikerk en -toren De Jacobikerk, Utrechts grootste parochiekerk, is gesticht rond 1170. De huidige kerk en toren zijn vooral uit de 14e en 15e eeuw. Onder de stuclaag zijn 15e-eeuwse schilderingen teruggevonden, waaronder de oudst bekende afbeelding van de stad. Naast de Andreaskapel bevindt zich de cel van één bij twee meter van kluizenares Alyt Panciaens, die hier een groot deel van haar leven woonde. De torenspits is van 1953; de oorspronkelijke spits stortte bij de storm van 1674 door het kerkdak. @ Bezoek met of zonder een rondleiding @ 12.00 en 14.00 uur: Concert (30 min.) ihkv de Nationale Orgeldag @ Gidsen Kerken Kijken aanwezig @ Vrije bezichtiging en rondleidingen in toren door Utrechts Klokkenluiders Gilde met demonstraties handmatig klokkenluiden Naast de vele kerken in de stad, kende het middeleeuwse Utrecht ook veel kloosters 10. Hamburgerstraat 9, Lutherse Kerk In 1412 stichtte de rijke Utrechter Abraham Dole het St. Ursulaklooster voor vrouwen. De kapel werd in 1745 verbouwd en uitgebreid tot Open Monumentendag Utrecht is mede mogelijk gemaakt door: - Gemeente Utrecht: Afdeling Erfgoed en Initiatievenfonds - Stichting Elise Mathilde Fonds - Ridderschap van Utrecht - AM, gebiedsvastgoedontwikkelaaren - Stadsherstel Utrecht - Aannemingsbedrijf Nico de Bont B.V. - Utrechts Monumenten Fonds - Burgy Bouwbedrijf - Cartesius - Utrecht Marketing - Van Hoogevest Architecten -

MonumentendagOpen4 10 september 2022

NB: Voor meer details over activiteiten zie ook website openmonumentendagutrecht.nl Nieuw in JongeRolstoeltoegankelijkExtraAfwijkende2022openingstijdenactiviteitmakersihkvRondjeSingel

Redactie: Florence Hanselaar, Werkgroep OMD, Lange Nieuwstraat 18, 3512 PH Utrecht, 030-2769174 Bijdragen: Teun Bonenkamp, Suzan te Brake Foto's: Open Monumentendag Utrecht, Erfgoed gemeente Utrecht, UMF Eindredactie: Kees Volkers Vormgeving en coördinatie: DDK Open Monumentendag is een activiteit van de Stichting Archeologie en Bouwhistorie Utrecht (STABU).

Op Open Monumentendag worden ihkv Rondje Singel optredens aangeboden van jong Utrechts talent in monumenten aan de singel (*) of in de binnenstad. Info over de Jonge Makers en hun voorstellingen is te vinden op Traceswww.openmonumentendagutrecht.nl 10:00, 11:00, 12:00, 14:00, 15:00 en 16:00 uur (korte optredens bij de rondleiding): reserveren via stadsschouwburg-utrecht.nl Bojonne 11:00 en 12:00 uur Mart Oosterhoff 11:00 en 12:30 uur Pim Lammers 11:30 en 12:30 uur Julia Buijs 11:30 en 12:30 uur Jasmijn Kenselaar 12:30 en 13:30 uur Studio Figur 12:30 en 13:30 uur Camiel en Aram 13:00 en 14:00 uur Club Lam 13:00 en 14:00 uur LOE 13:30 en 14:30 uur Firma Frictie 13:30 en 14:30 uur Dear T 13:30sterrenwacht*en15:00 uur Nalida, Mimi Wiggers en Bram Veldkamp Watertoren/WT Urban Kitchen 13:45, 15:00 en 16:15 uur Rosa Falkenburg 15:00 en 16:00 uur in de Smeezaal Coos Veldpaus 15:30 en 16:30 uur FENNE 16:00 en 17:00 uur

@ 12.00, 13.00, 14.00 en 15.00 uur: Singelwandeling langs Open Monumenten olv een gids, start bij Villa Orloff, Lucas Bolwerk 1 (duur 1,5 uur). Kaarten bij infotent op het Domplein (max. 15 personen).

@ Tussen 12.00 en 16.00 uur: bezoek de steenopslag van de restauratie en koop een eigen stukje Domtoren. Adres: Gansstraat 170 (toegangshek rechts van vm. Pieter Baan HetCentrum)religieuze machtscentrum van Utrecht was de Domkerk, het bestuurlijk centrum was de kapittelzaal. Ze werden verbonden door 6. Domplein 29, Pandhof De Pandhof met gotische kruisgang dateert uit de 14e en 15e eeuw en vormde de verbinding tussen Domkerk en Kapittelzaal, nu onderdeel van het Academiegebouw. Eind 19e eeuw is de kruisgang door Pierre Cuypers gerestaureerd. Veel van de venstertraceringen en kruisribgewelven zijn van zijn hand. Ook de wimbergen boven de vensters, die het leven van Sint Maarten uitbeelden, waren van Cuypers, maar die bleken van een te zachte steensoort en moesten vervangen worden. Die van Cuypers staan nu in Flora’s Hof (zie nr 61). @ DeMonumentenmarktDomkerkwaseen kapittelkerk, alleen voor geestelijken toegankelijk. Burgers konden gebruik maken van parochiekerken, zoals de 7. Steenweg 6, Buurkerk

Zo’n tachtig monumenten openen vandaag tussen 10.00 en 17.00 uur, tenzij anders vermeld, hun deuren voor het publiek. Bij een beperkt aantal activiteiten dient een reservering te worden gemaakt, zie hiervoor de link bij de activiteit. Er zijn dit jaar de volgende thema’s en routes: Nrs 1-38: 900 jaar Utrecht Nrs 39-48: Singelwandeling Nrs 49-57: Duurzaamheid (fietsroute) Nrs 58-70: Overige monumenten Nrs 71-80: Forten (fietsroute)

FondsenDUIC en sponsoren @// Deze krant is een uitgave van de Werkgroep Open Monumentendag i.s.m. DUIC/DDK te Utrecht.

2. De Utrechtse Singel verdedigingsfunctie. Na eeuwen van versterking en uitbreiding raakte de militaire betekenis op de achtergrond en werden de wallen en poorten in de 19e eeuw gesloopt. In de 20e eeuw werd ook de singel deels gedempt. Dit laatste werd in 2020 hersteld en sinds 2020 is zij weer helemaal rond.

@ Zie wandelroute: De Utrechtse Singel (ca. 3 km) en monumenten 39-48. @ Wandeling Rondje Singel (ca. 6 km) te downloaden via openmonumentendagutrecht.nlwww.

JongeColofonMakers in

Alle monumenten op een rij

Monumenten

Na de Reformatie bleef de zorg voor armen aanwezig, óók door (rijke) katholieke patriciërs.

De romaanse Pieterskerk uit 1048 is de oudste nog bestaande kerk van het Utrechtse kerkenkruis. Bijzonder zijn de rode zandstenen zuilen met dobbelsteenkapitelen, de gebeeldhouwde zuilen in de crypte, de 12e-eeuwse reliëfs naast de trap en de pandhof. Tijdens de tornado van 1674 zijn de westelijke beuk en torens verloren gegaan. De barokke kapittelzaal stamt uit 1649. Sinds 1656 is de kerk in gebruik bij de Waalse gemeente. Er worden diverse concerten gehouden.

In 1674 woedde er een allesvernietigende storm over Utrecht. Het middenschip van de Domkerk stortte in, net als vele andere torens, gebouwen en huizen.

Boven de statige ingang bevindt zich een gevelsteen met een lovende tekst over Maria van Pallaes. Het hele complex, met binnentuin, is in 1979 overgenomen door het Utrechts Monumentenfonds.

16. Domplein 31, Domkerk De gotische Domkerk is gebouwd tussen 1254 en 1525, nadat een brand de oude romaanse kerk had verwoest. De toren was al in 1382 gereed. Het middenschip is tijdens een orkaan in 1674 ingestort, de ruïne werd pas na 150 jaar opgeruimd. Zo is het Domplein ontstaan, in de bestrating is de omtrek van de oorspronkelijke kerk zichtbaar gemaakt. Op het altaar in de Van Arkel-kapel is te zien hoe de hoofden van vrijwel alle figuren bij de beeldenstorm zijn weggehakt. //Geopend tot 15.15 uur @ Korte rondleidingen met aandacht voor keizer Hendrik V in de ochtend @ Informatiekraam Stichting Vrienden van de Domkerk en Domshop @ 15.30 uur: Orgelconcert door Niels de Klerck, Jan Hoegee, Marc Schippers en studenten van het Fontys Conservatorium Tilburg Naast katholieken konden ook andersgezinden als Lutheranen en Doopsgezinden hun geloof niet meer openlijk belijden. Zij waren gedwongen samen te komen in huis- of schuilkerken 17. Oudegracht 270, Doopsgezinde kerk Op de plek waar aanvankelijk bierbrouwerij ‘De Witte Leeuw’ was gevestigd liet de Doopsgezinde Gemeente in 1772 een schuilkerk bouwen. Net als katholieken mochten doopsgezinden hun geloof niet openlijk belijden, daarom werd aan de grachtzijde de suggestie van een statig grachtenhuis gewekt. @ 15.00 en 16.00 uur: Dwarsfluit ensemble DGU @ Gidsen Kerken Kijken aanwezig Na de Reformatie zijn veel kerken afgebroken of hergebruikt. Klooster- en kapittelterreinen werden onteigend en nieuwe straten en verbindingen aangelegd. 18. Janskerkhof 26, Janskerk De bouw van de Janskerk begon in de 11e eeuw. De 13e-eeuwse kap en het beschilderde houten tongewelf zijn bewaard gebleven. Het koor is uit 1550 en was tot 1821 in gebruik als universiteitsbibliotheek. Bij de orkaan van 1674 verloor de kerk zijn torens. Er kwam een nieuwe westgevel met classicistische entree. De kapittelkamer heeft een stucplafond uit 1755 en is bekleed met goudleerbehang @ Gidsen Kerken Kijken aanwezig 1636: oprichting Universiteit Utrecht. Deze concentreerde zich in het centrum, waar zij nog altijd goed vertegenwoordigd is in deftige panden. 19. Janskerkhof 13a, Universiteit Utrecht Dit symmetrische huis uit 1648 toont een sober classicistische voorgevel. In het interieur is veel van de 18e-eeuwse afwerking nog aanwezig; het sierstucwerk, het trappenhuis en de stijlkamers met Lodewijk XV-elementen, zoals damasten behang en plafondschilderingen. Na 1911 is het voormalige woonhuis achtereenvolgens gebruikt als advocaten- en @ Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen 20. Drift 15, Universiteit Utrecht Dit grote pand was in de 16e eeuw nog een claustraal huis van het kapittel van de Janskerk, bestemd voor een kanunnik (rijke geestelijke). Vanaf 1898 betrok de befaamde Utrechtse edelsmid Jan Hendrik Brom het huis; de door Pieter d’Hont gemaakte gedenksteen op de gevel herinnert hier nog aan. Het bijbehorende koetshuis (Keizerstraat 10, met hoge schoorsteenpijp) was in gebruik als smederij. In de jaren ’30 liet Leo Brom het huis verbouwen door architect Houtzager. In het gebouw zijn nog bijzondere stucplafonds, trappenhuis en schouw aanwezig. @ Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen door Casper Staal (Constructieve)

MonumentendagOpen 510 september 2022 Lutherse kerk: een schuilkerk met het uiterlijk van een woonpand met Lodewijk-XIV gevel en rijk gedecoreerde kuif. Onder het nog bewaarde middeleeuwse gewelf is toen een lager tongewelf aangebracht. Kansel en doophek zijn 19e-eeuws. Het orgel met bijzondere ornamenten is uit 1880 en nog in gebruik tijdens diensten en concerten.

21. Nieuwegracht 205, Refectiekamer

In 1528 eindigde de wereldlijke macht van de bisschop, Utrecht werd door Karel V ingelijfd bij het Spaanse Rijk. Karel V gaf opdracht om de stadsverdediging te verstevigen.

@ Gidsen Kerken Kijken aanwezig

Dit hoekpand uit 1651 vormde samen met de aangrenzende armenhuisjes de Kameren van Maria van Pallaes. In dit grotere pand bevond zich de bestuurskamer voor de regenten (de refectiekamer).

In 1713 werd de Vrede van Utrecht gesloten. Diplomaten uit heel Europa onderhandelden weken lang in het stadhuis om tot een nieuw machtsevenwicht te komen.

15. Sterrenburg 1, Sterrenburg Vanaf 1550 werd de Utrechtse stadswal verstevigd met vier bastions, waaronder Sterrenburg. Het bolwerk verloor echter zijn militaire functie en werd steeds meer voor andere doeleinden gebruikt. Bij de aanleg van het Zocherpark in de 19e eeuw is een gedeelte gesloopt. Een deel van de kazematten (kanonskelders) en het woonhuis daar bovenop zijn wel bewaard gebleven. // Geopend vanaf 12.00 uur Reformatie (1580): na jaren van onrust en drie beeldenstormen vaardigde het stadsbestuur een verbod uit op het belijden van het katholieke geloof (Reformatie).

22. Pieterskerkhof 5, Pieterskerk

23. Stadhuisbrug 1, Stadhuis Het stadhuis is in de 16e eeuw ontstaan door samenvoeging van middeleeuwse woonhuizen. Door de eeuwen heen is het complex vele malen verbouwd en uitgebreid, totdat dit het gehele bouwblok innam. De neoclassicistische gevel aan de stadhuisbrug is van stadsarchitect J. van Embden (1823). Op de andere hoek van het complex, nabij de Stadskraan aan de Oudegracht, bevond zich de Waag, waar handelsgoederen name aan de achterzijde - verbouwd naar ontwerp van architect Miralles. @ 12.00 uur: 'Geschiedenis ter plekke': lezing door Constructieve lid Guus Schrijver @ 13.30,15.00 en 16.30 uur: Stadhuistoneel speelt 'Stadhuis zonder Muren' in Raadzaal met Old Star Cast van oud-wethouders en oud-raadsleden en oud-burgemeester Aleid Wolfsen. Duur 30 minuten, gratis kaarten een half uur voor de voorstelling bij ingang Stadshuis, vol=vol @ 15.00 uur: Lezing: 'Tronie van Utrecht' door Fedor van Rossem @ Doorlopend in de hal: documentaire 'Stadhuis van Utrecht, huis vol verhalen' Een feestweekendheelvooriedereen

13. Boterstraat 22, St. Eloyen Gasthuis St. Eloyen was de beschermheilige van het Utrechtse Smedengilde. In 1440 betrok het gilde dit pand om er haar behoeftige gildebroeders te kunnen verzorgen. Het gilde was befaamd om de productie van wapens, die over heel Europa werden geëxporteerd. De vergulde, gekroonde hamer boven de voordeur is het symbool van het gilde. De stenen poort is uit 1644 en werd vervaardigd door steenhouwer Peter Franszoon. De fraaie overdekte kolfbaan stamt uit 1730 en wordt nog steeds gebruikt. Historie en vermaak gaan hier hand in hand. Op het hoogtepunt van de kerkelijke macht werd in 1522 de Utrechter Adriaan Florisz. tot paus gekozen. Het huis dat hij voor zichzelf had laten bouwen, herinnert daar nog aan. 14. Kromme Nieuwegracht 49, Paushuize In 1517 gaf de in Utrecht geboren kardinaal Adriaan Florisz. vanuit Spanje opdracht tot de bouw van dit huis in laatgotische stijl. In 1522 werd hij tot paus Adrianus VI verkozen maar hij overleed al in 1523, zonder het huis ooit gezien te hebben. De poort en de brug zijn in 1633 gebouwd. In 2009-2011 werd Paushuize gerestaureerd, waarbij 19e-eeuwse ‘Pompeiiaanse’ muurschilderingen tevoorschijn kwamen. Voor het gebouw staat sinds 2015 het standbeeld van Paus Adrianus, naar ontwerp van Anno Dijkstra. @ Hele dag rondleidingen, laatste om 16.00 uur, reserveren noodzakelijk via weebly.com/openmonumentendag2022overpaushuize.

@ 11.00 uur: Lezing over historie gasthuis en de wandtapijten (60 min); reservering Rosa15.00erfgoed/tentoonstellingwww.bartholomeusgasthuis/ontdek/cultureel-via:en16.00uurSmeezaal:JongemakerFalkenburgihkvRondjeSingel

@ Gidsen Kerken Kijken aanwezig 11. Lange Nieuwstraat 38, Museum Catharijneconvent Het museum is gevestigd in het voormalige Catharijneconvent en -gasthuis. In het gasthuis, dat zijn entree had aan de Nieuwegracht, verzorgden de kloosterlingen al vanaf de 13e eeuw de zieken. Toen in 1636 de Universiteit Utrecht werd opgericht, werd het gasthuis academisch ziekenhuis. Een medische kruidentuin werd verderop aangelegd op bolwerk Sonnenborgh (de huidige Sterrenwacht). In 1811 verhuisde het ziekenhuis. Tegenwoordig is hier het museum voor christelijke kunst. //Geopend vanaf 11.00 uur @ Instaprondleiding om 14.00, 15.00 en 16.00 uur (duur 30 min.) naar de presentatie ‘Paus Adrianus VI. Wereldleider uit Utrecht’, start bij kassa (vol=vol) @ Museum gratis toegankelijk 11.00 en 12.00 uur: Optreden jonge maker Bojonne ihkv Rondje Singel Met de verdere groei van de stad werd de behoefte aan zorg voor armlastigen en zieken steeds groter. Dit werd niet alleen opgepakt door kloosters maar ook door de burgerij: 12. Lange Smeestraat 40, Bartholomeus Gasthuis Al vanaf de 14e eeuw worden hier langdurige zieken verpleegd. In 1632 werd de regentenzaal gebouwd, ingericht met prachtige gobelins met natuurvoorstellingen. Ze zijn in 1642-1648 gemaakt door de vermaarde wandtapijtenmaker Maximilliaan van der Gucht. Het hondje van Van der Gucht, onderaan het tapijt, werd in al zijn tapijten afgebeeld. Het is het enige gasthuis in Nederland dat al zo lang onafgebroken als zodanig functioneert.

MonumentendagOpen6 10 september 2022 Legenda Start- en informatiepunt Domplein nr. 1 t/m 38 900 jaar FietsrouteUtrechtDuurzaam (nr. 39-46) Singelwandeling (nr. 49-57) nr. 59+ Overige Monumenten De routes S S 46 39/40

28. Domplein 29, Academiegebouw Het Academiegebouw is gebouwd in 1891-1894 in neorenaissance-stijl naar ontwerp van E.H. Gugel en F.J. Nieuwenhuis. De aula van het complex is de vroegere 15e-eeuwse kapittelzaal van de Domkerk. In 1579 werd hier de Unie van Utrecht getekend, waarmee de Hollandse staten zich verenigden tegen de Spanjaarden. Het academiegebouw heeft nu vooral een ceremoniële functie, zoals voor promoties. @ Om 13.00, 14.00 en 15.00 uur Geschiedenis ter plekke: korte lezingen door Constructieve leden Rendel de Jong in de aula en Joost van Sonsbeek in de Senaatszaal In de 19e eeuw brak het industriële tijdperk aan. In 1843 werd de ijzeren spoorlijn UtrechtAmsterdam geopend. Utrecht zou uitgroeien tot spoorwegknooppunt van Nederland. 29. Maliebaanstation 16, Maliebaanstation

Begin 19e eeuw lijfde Napoleon de Nederlanden in bij zijn rijk. Hij benoemde zijn broer Lodewijk Napoleon tot koning, die in Utrecht een paleis liet bouwen. 24. Drift 27, UU Bibliotheek Deze twee grote middeleeuwse huizen werden in 1807-1809 door architect J.D. Zocher Sr. samengevoegd als onderdeel van het paleis van Lodewijk Napoleon. De neoclassicistische poort in de Wittevrouwenstraat gaf toegang tot een binnenplaats en de hoofdingang. In het gebouw zijn een 18e-eeuwse bordestrap en gietijzeren archiefstellingen te zien uit de 19e eeuw toen het Rijksarchief hier zat. @ Informatie over geschiedenis en huidige functie Na 1830 begon de ontmanteling van de stadswallen en de aanleg van het Zocherpark. De militaire functie van stadsmuren was inmiddels overgenomen door 'waterlinies'. 25. Nieuwe Hollandse Waterlinie Rond Utrecht liggen twee kringen van forten die met kanalen, sluizen, dijken en inundatiekommen de Stelling van Utrecht vormen. De forten moesten de stad verdedigen bij vijandelijke aanvallen. De binnenste ring dateert uit het begin van de aanleg (na 1820). Toen Utrecht verder uitbreidde en het bereik van het geschut toenam, werd na 1860 een tweede ring van forten aangelegd. @ Zie opengestelde forten nrs. 71 t/m 80 en fortenroute In de 19e eeuw werd de vrijheid van godsdienst heringevoerd, dit betekende de herrijzenis van de katholieke kerk; Utrecht kreeg weer een bisschop en een kathedraal 26. Lange Nieuwstraat 36, Catherinakathedraal De bouw van de voormalige kerk van het Catharijneklooster was rond 1550 voltooid. Na de Reformatie stond de kerk leeg, tot zij in 1853 werd verheven tot kathedraal van het aartsbisdom Utrecht. In de tweede helft van de 19e eeuw werd de kathedraal in neogotische stijl gerestaureerd, o.a. door Utrechtse kerk-architect Alfred Tepe. @ 10.30 uur: Aftrap Nationale Orgeldag mmv Wouter van Belle, orgel en leden van het Kathedrale Koor Utrecht @ Gidsen Kerken Kijken aanwezig Nu katholieken weer openlijk hun geloof konden belijden werden nieuwe kerken gebouwd. 27. Minrebroederstraat 21, St. Willibrorduskerk De bouw startte in 1895 naar neogotisch ontwerp van Alfred Tepe. Het sobere exterieur vormt een groot contrast met het zeer rijk gedecoreerde interieur. Verschillende kunstenaars van het St. Bernulphusgilde werkten samen en creëerden een Gesammtkunstwerk: een samenhangend geheel van verschillende kunstvormen. De kleurrijke beschilderingen vormen een eenheid met de houtsnijwerken en glas-in-loodramen met scenes uit het leven van St. Willibrord. //Geopend vanaf 11.00 uur @ Korte orgeldemonstraties @ Gidsen Kerken Kijken aanwezig In de 19e eeuw kwam de wetenschap tot grote ontwikkeling; de Universiteit Utrecht telde enkele vermaarde laboratoria en wetenschappers. Daarbij hoorde een nieuw, statig gebouw.

In 1937 ontwierp architect Sybold van Ravesteyn voor Utrecht een nieuw centraal station, dat in 1972 weer is gesloopt. Zijn woonhuis staat er nog wel. 35. Prins Hendriklaan 112, Huis Van Ravesteyn Spoorwegarchitect Sybold van Ravesteyn (18891983) ontwierp deze villa in 1932 voor zichzelf in de stijl van het Nieuwe Bouwen. De villa is in 1996 overgedragen aan Vereniging Hendrick de Keyser onder voorwaarde dat het huis en de inrichting onveranderd zouden blijven. Van Ravesteyn werd eind jaren 1930 binnen de beweging van het Nieuwe Bouwen verguisd omdat hij gebruik ging maken van gebogen lijnen (hier al te zien) en ‘verviel’ in barok. Tegenwoordig kun je in dit huis een overnachting boeken. //Geopend vanaf 11.00 uur De Universiteit Utrecht groeide in de jaren ’60 onstuimig. Aan de oostkant van de stad werd een nieuw campusterrein ontwikkeld: De Uithof tegenwoordig Utrecht Science Park. Deze panden zijn niet opengesteld in het kader van de Open Monumentendag, maar kunnen tijdens een rondwandeling bekeken worden.

Het Utrechtse station aan de Maliebaan is ook de entree tot het Spoorwegmuseum. Ze is in 1874 gebouwd en volledig in oude luister hersteld met een rijk beschilderde vestibule met kroonluchters, een wachtkamer voor de 1e- en 2e klasse, een luxe eetzaal en zelfs toiletten in 19e-eeuwse sfeer. @ Stationsgebouw gratis toegankelijk met vanaf 11.00 uur ieder uur een instaprondleiding (30 minuten), laatste start om 16.00 uur @ Museum niet gratis toegankelijk 13.30 en 14.30 uur: Optreden door jonge makers LOE ihkv Rondje Singel Als spoorwegknooppunt had de stad ook een belangrijke spoorwegindustrie. Een deel hiervan is inmiddels erkend spoorwegerfgoed met een nieuwe bestemming. 30. Schaverijstraat 11, Werkspoorfabriek De Werkspoorfabriek (1915/1964) is nu een bedrijfsverzamelgebouw voor creatieve makers. In de 175 meter lange fabrieksloods van Werkspoor werden tot 1972 treinwagons en staalconstructies geproduceerd voor de spoorwegbouw. Werkspoor profiteerde van de herstelopgave van bruggen en spoorwegen na de Tweede Wereldoorlog en groeide uit tot een enorm complex. @ 11.00, 13.00 en 15.00 uur: Lezing 'Museum van Zuilen' @ 12.00, 14.00 en 16.00 uur: Rondleiding 'De Stadstuin' @ Doorlopend audiotour, om 14.00 uur olv Wendy van 5GRADENOOST @ Van 11.00 tot 16.00 uur: Qeet cafe voor koffie en lunch 31. CAB Cartesius, Rondom 100, CAB-gebouw

MONUMENTEN DUURZAAMHEIDEN

Startpunt: Zeedijk 19 Dit jaar is het landelijke thema van Open Monumentendag duurzaamheid. Monumenten zijn op zichzelf al duurzaam. Ze gaan soms honderden jaren mee en door herbestemming blijven ze telkens behouden voor volgende generaties. Tegelijk kan het een uitdaging zijn om een monumentaal pand op een duurzame manier te behouden, te beheren of te restaureren. Vandaag kunt u een aantal panden bezoeken waar u ziet hoe dit soort uitdagingen in de praktijk zijn aangepakt. 39. Zeedijk 19, Voormalig Lubro-kantoor Broodbakkerij Lubro (Luxe Brood) lag oorspronkelijk in de wijk Lombok en was een begrip in Utrecht. Dankzij naoorlogse Marshallhulp kon zij in 1947 een nieuwe fabriek bouwen aan de Vecht. Naar ontwerp van H.F. Mertens verrezen een kantoorpand met een bakstenen gevel en stalen kozijnen en daarachter een fabriekshal met een gebogen dakconstructie in beton. In 2004 ging de fabriek dicht. @ Routes en videoprojecties met geschiedenis van de Lubro, de jarenlange leegstand en het huidige gebruik (innovaties van Kaliber).

Fietsroute (ca. 5 km)

MonumentendagOpen 710 september 2022

36. Leuvenlaan 19, Transitorium I/Ruppertgebouw Het allereerste gebouw op de Uithof, uit 1963 De oorspronkelijke naam (Transitorium) verwijst naar het plan dat het gebouw onderdeel zou zijn van een complex van gebouwen die door middel van luchtbruggen met elkaar verbonden werden. Dat plan werd na de bouw van Transitoria 2 en 3 verlaten. Architect Sjoerd Wouda ontwierp een overdekte binnenstraat, met binnenvallend licht via het zaagdak en aan de wanden reliëfs van Joop Hekman. Het observatorium naast het gebouw werd gebruikt voor sterrenkundige waarnemingen. //niet opengesteld 37. Limalaan 36 en Jenalaan 12, Ketelhuizen Architect Wouda ontwierp in 1968 ook ronde ketelhuizen voor de energievoorziening van De Uithof. De stookinstallatie zat ondergronds, bovengronds zijn de afzuigkap en schoorsteen zichtbaar. In 2005 werd de stookinstallatie vervangen door een warmtekrachtcentrale met zes schoorstenen naar ontwerp van Liesbeth van der Pol. //niet opengesteld De grootste stadsuitbreiding was vanaf eind jaren '90 de ontwikkeling van Leidsche Rijn. De oudste en nieuwste bewoningsgeschiedenis ontmoeten elkaar hier: 38. Hoge Woerdplein 1, Castellum Hoge Woerd Van de 1e tot de 3e eeuw vormde de Rijn de grens van het Romeinse Rijk (de limes), die werd bewaakt door 20 castella (forten). Eén daarvan lag op deze plek, waar tijdens de nieuwbouw veel Romeinse vondsten zijn gedaan. Op de resten van het fort is in 2015 Castellum Hoge Woerd geopend, een museum met theater, restaurant en stadsboerderij. Het opgegraven Romeinse schip heeft er een markante plek gekregen. Een replica van een Romeinse wachttoren markeert de loop van de vroegere Romeinse weg. @ Combi-rondleidingen (duur 1 uur) om 10.00, 12.00 en 14.00 uur: duurzaamheid belicht vanuit historie en natuur/milieu

Het Centraal Auto Herstel Bedrijf (C.A.B., 1948) was onderdeel van NS, die ook gebruik maakte van bussen, onder meer voor treinvervangend vervoer. Na de oorlog was er behoefte aan een grote, centrale garage. Spoorwegarchitect Sybold van Ravesteyn werd gevraagd om in sobere stijl een ontwerp te maken. Hij is er in geslaagd er toch een aantrekkelijk functioneel gebouw van te maken, met enkele, voor hem kenmerkende, barokke elementen. //Geopend tot 16.00 uur Bij dB’s Oefenstudio: Vanaf 11.00 uur: doorlopende film over architect Sybold van Ravensteyn Terras voor koffie, thee of Distorter huisbier Bij12.00CAB:en 14.30 uur: Lezing over geschiedenis van het -Eenmaligegebiedopenstelling monumentale hal Informatie over nieuwe stadswijk Cartesius en rol CAB als huiskamer Naast terreinen voor de spoorwegindustrie ontstonden ook andere industriecomplexen in de stad, zoals langs de Vaartse Rijn. 32. Rotsoord 7 a/b, Pastoefabriek, Zagerij en Ketelhuis In de jaren 1920 trok meubelfabrikant Pastoe in de 19e-eeuwse gebouwen van een oude pannenbakkerij en bouwde daarna meerdere fabriekshallen die nu een beeld geven van de geschiedenis van de fabrieksarchitectuur: vanaf de 19e eeuw tot het ketelhuis met de glazen gevel uit 1969. Sinds kort in gebruik bij creatieve bedrijven, horeca en Hogeschool Utrecht. // Geopend vanaf 12.00 uur @ Tussen 12.00 en 16.30 uur rondleidingen Rond 1920 had Utrecht zich ontwikkeld tot een moderne industriestad van bijna 140.000 inwoners. Bij die moderne tijd hoorde ook een moderne architectuur 33. Prins Hendriklaan 50, Rietveld Schroderhuis Gerrit Rietveld ontwierp het huis in 1924 in opdracht van Truus Schröder. De vierkante vlakken en het kleurgebruik zijn geheel volgens de principes van De Stijl. Het is een relatief klein familiehuis, maar doordat wanden verschoven kunnen worden ontstaat een flexibele binnenruimte. Mevrouw Schröder woonde tot haar dood in 1985 in het huis. Sinds 2000 staat het op de UNESCO Werelderfgoedlijst. 34. Erasmuslaan 5 Rietveld was een exponent van het Nieuwe Bouwen, een functionele bouwstijl, wars van versierselen en gericht op een maximale toetreding van licht en lucht. Typerend zijn de grote raampartijen met dunne stalen kozijnen, platte daken en wit gepleisterde gevels. De appartementen lagen in 1936 aan de rand van de stad en keken toen nog rechtstreeks uit op het @Rietveld-Schröderhuis.ExpositievanCeesPost, sieraadobjecten @ Expositie van kunstenaars die werken in geometrische abstractie @ Meubels, meubelontwerpen en bibliotheek over architectuur, cultuur en design

@ Gedurende de dag presentaties over architectuur en historie van de watertoren en rondleidingen met bezoek aan de toren, max 7 personen per keer (vol=vol). 13:45, 15:00 en 16:15 uur: Optredens jonge makers Mimi Wiggers, Nalida en Bram Veldkamp ihkv Rondje Singel en festival HE:LEEN BUITEN DE ROUTE 47. Hoek Kanaalweg 91 en Everard Meijsterlaan 1, Cereolfabriek

Het succesvolle Juniorgidsproject krijgt dit jaar weer een vervolg. De juniorgidsen trekken altijd veel belangstellenden. Dit jaar delen leerlingen uit de hoogste klassen van Montessorischool Buiten Wittevrouwen hun erfgoedkennis met u op het Domplein. In hun rondleiding nemen zij u mee langs de monumenten en de 2000 jaar oude geschiedenis van het bekendste plein van Utrecht. De juniorgidsen zullen er op hun eigen charmante wijze ongetwijfeld weer mooi over kunnen vertellen. De rond leidingen duren een half uur: de eerste start om 10.30 en de laatste om 16.00 uur. Een (gratis) kaartje kan worden opgehaald bij de kraam van de Juniorgidsen op de

BIJ VERLATEN PAND RECHTSAF. U KOMT BIJ: 40. Zijdebalenstraat Tuindershuisje/Dagger2,Coffee

HET WATER RICHTING STAD, BIJ BRUG WEG OVERSTEKEN EN WEG LANGS WATER VERVOLGEN. VOORBIJ DE SLUIZEN RECHTSAF TOT EERSTVOLGENDE BRUG, HIER LINKS BRUG OVER EN DAARNA DIRECT RECHTSAF. LANGS HET WATER (NU AAN UW RECHTERHAND) TOT HET EINDE, WEG BUIGT NAAR LINKS, DAARNA LANGS SINGEL DOORFIETSEN TOT 41. Catharijnekade 9, BUNK Hotels, vml. Westerkerk De kerk aan de singel is in 1891 gebouwd in eclectische stijl met neoclassicistische elementen. Een groot houten tongewelf overkluist de gehele kerkzaal. Begin jaren ’50 kreeg de kerk zijn huidige voorgevel. De kerk werd in 2015 verkocht en is na verbouwing in gebruik als hotel, restaurant en cultuurpodium. Het monumentale orgel uit 1813 is behouden. 13.30 en 14.30 uur: Optreden jonge makers Firma Frictie ihkv Rondje Singel WEG VERVOLGEN TOT AAN EERSTVOLGENDE GROTE KRUISING. HIER BUSBAAN OVERSTEKEN EN LINKSAF HET FIETSPAD NEMEN (LANGS TIVOLIVREDENBURG). BLIJF FIETSPAD RECHTDOOR VOLGEN, OVER DE OUDEGRACHT, TOT VIERKANT PLEIN AAN UW RECHTERHAND (NEUDE). RECHTS ZIET U: 42. Neude 11, Bibliotheek Utrecht

49. Lucasbolwerk 24, Stadsschouwburg De schouwburg, een ontwerp van Willem Dudok, toont diens voorkeur voor het gebruik van stalen raampartijen en geelwit geglazuurde stenen. De schouwburg is in de loop der jaren meerdere keren verbouwd, in het oog springend is de transparante toneeltoren uit 1995. @ Vanaf 10.00 uur ieder heel uur een rondleiding Reserveren via schouwburgutrecht.nl 10:00, 11:00, 12:00, 14:00, 15:00 en 16:00 uur: Korte optredens jonge makers Traces ihkv Rondje Singel als onderdeel van de rondleidingen.

STRAATJE UIT FIETSEN EN LINKS KOMT U BIJ 44. Agnietenstraat 3, Centraal Museum Het Centraal Museum is in 1830 opgericht en sinds 1921 gevestigd in dit voormalige Agnietenklooster. Dit is nog te herkennen aan het exterieur en delen van het interieur, zoals de Agnietenkapel uit 1512 het museum uit met de oude cavaleriestallen aan de achterzijde, door ondergrondse gangen verbonden met het hoofdgebouw. De collectie van het museum bestaat uit historische en hedendaagse kunst. Een deel van het museum wordt momenteel gerenoveerd, met aandacht voor energiebesparende maatregelen. //Geopend vanaf 11.00 uur @ Doorlopend presentatie door Burgy Bouw over het groot onderhoud en duurzame renovatie van de 1920-vleugel. Toegang links voor museumcafé. @ 13:00, 14:00 en 15:00 uur Tuinzaal: Minilezingen door o.a. René de Kam 11.30 en 12.30 uur: Optreden jonge maker Pim Lammers ihkv Rondje Singel @ Museum niet gratis toegankelijk WEG VERVOLGEN. VOORBIJ PARKEERPLAATSEN LINKSAF (NICOLAASDWARSSTRAAT). GA MET DE WEG MEE NAAR RECHTS EN U KOMT BIJ EEN PLEIN MET TERRASSEN. SLA HIER LINKSAF BRUG OVER. STEEK HET VERKEERSPLEIN OVER BIJ VERKEERSLICHTEN EN GA RECHTSAF RICHTING DE KADE LANGS HET WATER (OOSTERKADE). SLA DIRECT NA DE WITTE BOERDERIJ LINKSAF (WULPSTRAAT), VOLG DE SLINGERENDE WEG TUSSEN DE HUISJES MET AAN UW LINKERHAND: 45. Wulpstraat 31 Dit pand is onderdeel van een complex van 22 sociale ‘vrijwoningen’ uit 1938 en is één van de laatste voorbeelden van een hofje in de traditionele zin. Deze woningen waren primair bedoeld voor bejaarden en werden gefinancierd uit het testament van Maria van Pallaes. Het familiewapen is nog te zien boven de deur. Deze woning is onlangs duurzaam gerenoveerd.

Het in 2019 geopende Post Utrecht is gevestigd in het voormalige postkantoor op de Neude. Het monumentale pand in Amsterdamse Schoolstijl is tussen 1917 en 1924 gebouwd naar ontwerp van J. Crouwel. Lange tijd waren met name de zij- en achterkant van het gebouw ontoegankelijk en onaantrekkelijk. Nu is het pand aan alle kanten opengebroken en nieuwbouw aan de Oudegrachtzijde heeft het pand een nieuwe dimensie gegeven. De imposante, paraboolvormige hal van gele verglaasde bakstenen, aangevuld met beeldhouwwerken (van H.A. van den Eijnde) geïnspireerd op Egyptische en Assyrische kunst, is het centrale deel van de bibliotheek. @ Vanaf 10:00 uur: ieder uur rondleiding (45 min.). Verken het voormalige postkantoor én de huidige bieb. Ook wordt aandacht besteed aan het hergebruik van het pand en de duurzame keuzes die bij de renovatie zijn gemaakt. Reserveren bibliotheekutrecht.nl/rondleidingenvia

www.cartesius utrecht.nl

DeMonumentenmarkt.rondleidersvan Gilde Utrecht wandelen op Open Monumentendag vanaf het Domplein door de stad en vertellen u vanuit verschillende invalshoeken over de invloed van 900 jaar stadsrechten op onze stad. Wat betekende dat voor de Utrechtse bevolking? Wat is het verhaal van de verdwenen stadsmuren? En hoe zat het bijvoorbeeld met de gezondheidszorg vanaf 1122 tot nu? Dit en veel meer hoort u van de rondleiders. U kunt zich voor de rondleidingen aanmelden bij de stand van Open Monumentendag op het Domplein. Dit is tevens het vertrekpunt. De rondleidingen zijn gratis en beginnen ieder uur, de eerste om 10.30 en de laatste om 15.30 uur Juniorgidsen op GildewandelingenDomplein

MonumentendagOpen8 10 september 2022

Startpunt: Lucasbolwerk Het water en groen van de stadssingel draagt als geen ander monument bij aan een leefbare stad. Het grootste monument van Utrecht is tegelijk misschien wel het meest duurzame. Sinds 2020 is het water weer helemaal rond en zijn de oevers weer groen en om dat te vieren zijn door het Uitfeest in verschillende monumenten langs de singel optredens van jonge makers Meergeprogrammeerd.wetenoverde geschiedenis van 900 jaar singel? Download onze speciale ‘Rondje Singel’ wandeling (ca. 6 km) via www. openmonumentendagutrecht.nl met veel extra achtergrondinformatie en leuke weetjes.

Wandelroute (ca. 3 km)

Dit huisje is rond 1860 gebouwd op de plek van de voormalige buitenplaats met zijdefabriek ‘Zijdebalen’. De buitenplaats werd begin 19e eeuw gesloopt, op het terrein werden tuinderijen ingericht. Deze tuinmanswoning herinnert daar nog FIETSaan.LANGS

In 1908 gebouwd als Stichtsche Olie- en Lijnkoekenfabriek op initiatief van boeren uit de omgeving. Olie werd geperst uit lijnzaad, van het restproduct werden lijnkoeken gemaakt (veevoer). De fabriek is een echt 'château d'industrie' met een rijke baksteenornamentiek. Na overname kwam de fabriek bekend te staan onder de naam Cereol. In 2002 werd de fabriek gesloten. In 2008 brandde zij bijna geheel uit. In het gerestaureerde complex huizen nu diverse culturele functies en horeca. 48. Kanaalstraat 198, Het Stadsklooster De Antoniuskerk verrees in 1902-1903 naar ontwerp van J. Cuypers en J. Stuyt in de periode dat de wijk Lombok verrees. De toren is in 1924 voltooid. De kerk is geheel in baksteen opgetrokken in een sobere neo-romaanse stijl. Sommige van de gebrandschilderde ramen zijn van de hand van Willem Mengelberg. De kerken communiebanken zijn van Jan Eloy Brom, net als het koperwerk op het Maria- en Antoniusaltaar. Toen de kerk verkocht dreigde te worden sloeg een groep mensen uit de buurt de handen ineen om de plek te behouden. Zo kreeg het een tweede leven onder de naam Stadsklooster Utrecht. @ Rondleiding door de Antoniuskerk, inclusief tour over de gewelven @ Open dag voor (nieuwe) vrijwilligers en kans om kennis te maken 13.00 en 14.00 uur: Optreden jonge makers Club Lam ihkv Rondje Singel DE UTRECHTSE SINGEL

@ Informatie beschikbaar voor rondleiding op eigen gelegenheid @ Hal: gedichten over het pand door verschillende dichters 13.00 en 14.00 uur: Optreden jonge makers Aram en Camiel ihkv Rondje Singel LAAT DE FIETS STAAN. LOOP OVER HET PLEIN SCHUIN RICHTING DE HOEK MET DE RODE GEVEL (CAFÉ DE BEURS). NAAST WIJNCAFÉ LINKS EEN KLEIN STRAATJE IN (KINTGENSHAVEN).U KOMT VANZELF BIJ: 43. Slachtstraat 5, Slachtstraat Filmtheater In de 17e eeuw werden op dit voormalige kloosterterrein woonhuizen gebouwd (nu o.a. Hoogt 4 en 6) voor ‘slagters en penslieden’ van het nabijgelegen Vleeshuis aan het Jansveld. De trapgevel aan de voorzijde (Slachtstraat 5) is van een middeleeuws woonhuis. In de jaren ’60 en ’70 werden de panden van de sloop gered door het Utrechts Monumentenfonds (UMF) en kwam hier Cultureel Centrum ’t Hoogt. Na een grondige restauratie is hier onlangs Filmhuis Slachtstraat geopend. //Geopend tot 12.00 uur @ 11.00 uur: Lezing Suzan te Brake, directeur UMF over de transformatie en duurzaamheid TERUG NAAR DE FIETS. VERDER OVER HET FIETSPAD LANGS DE BUSBAAN (BUSBAAN AAN UW LINKERHAND). WAAR DE WEG OM EEN KERK (JANSKERK) HEEN SLINGERT, RECHTSAF (KORTE JANSSTRAAT). U FIETS RECHT OP DE DOMKERK AF, SLA HIER LINKSAF EN DAARNA TWEEDE STRAAT RECHTS (ACHTER ST. PIETER). BIJ EERSTVOLGENDE KRUISING NEEMT U DE WEG AAN DE RECHTERKANT VAN HET WATER (NIEUWEGRACHT). WEG LANGS DE GRACHT HELEMAAL UITFIETSEN TOT AAN T-SPLITSING, HIER RECHTSAF (AGNIETENSTRAAT).

FIETS TERUG NAAR HET WATER EN SLA LINKSAF LANGS HET WATER. FIETS ONDER HET NS-STATION (VAARTSCHE RIJN) DOOR, STEEK DE HOOFDWEG OVER NEEM DE WEG LINKS VAN HET MOXY-HOTEL. BLIJF RECHTDOOR FIETSEN TUSSEN DIVERSE PANDEN DOOR. VOORBIJ CAMPING GANSPOORT (CAFÉ) ZIET U DE WATERTOREN OPRIJZEN. 46. Heuveloord 25a, Watertoren/WT Urban Kitchen De watertoren is in 1907 gebouwd door de Utrechtsche Waterleiding Maatschappij. De 35 meter hoge toren was de derde watertoren van de stad. In 1996 is de toren gerestaureerd, waarbij die zijn oorspronkelijke uiterlijk heeft teruggekregen. Sinds 2015 bevindt zich een restaurant in het bovenste deel, waar het waterreservoir nog aanwezig is.

LOOP TERUG NAAR HET WATER EN VERVOLG HET VOETPAD. NA CA. 100 METER KOMT U BIJ: 57. Willemsplantsoen 2, St. Gertrudiskathedraal en -kapel Na de Reformatie (1580) werd de openlijke viering van de katholieke mis verboden. De katholieken kwamen bijeen in schuilkerken. De mooiste schuilkerk van Nederland was de Gertrudiskapel (ingang naast kathedraal). In 1914 kwam een nieuwe, grotere kerk in gebruik, die nu de zetel is van de oudkatholieke aartsbisschop, dus een kathedraal. Het ontwerp is van E.G. Wentink in een sobere neoromaanse stijl, maar met een rijk gedecoreerd interieur. @ Gidsen Kerken Kijken aanwezig

OVERIGE MONUMENTEN 58. Domplein, DOMunder Onder het Domplein liggen de restanten van een Romeins Castellum, een legerkamp dat de noordgrens van het Romeinse Rijk moest verdedigen. Ook zijn nog restanten te zien van middeleeuwse huizen en van het middenschip van de Domkerk. Wie afdaalt in DOMunder gaat terug in de tijd en ziet 2000 jaar tastbare @geschiedenis.Neemeenkijkje in de opgraving onder het Domplein 59. Domplein 9, Utrecht-Winkel/VVV Vroeger stond hier een kanunnikenhuis van het Domkapittel. Restanten daarvan zijn te zien onder de glazen plaat in de winkel. Het huidige pand is in 1909 gebouwd op die middeleeuwse fundamenten als pakhuis met bovenwoningen. Tegenwoordig is het in gebruik als VVV Tourist Info en startpunt van de Domtoren-rondleidingen.

60. Naast Servetstaat 7, Flora’s Hof In de tuin van het voormalig bisschoppelijk paleis begon tuinarchitect Hendrik van Lunteren in 1803 kwekerij Flora. Achterin staat nog het oude veilinggebouw, waarin nu het restauratieatelier van Museum Speelklok is gevestigd. In de muren rondom zijn sculpturen van P.J.H. Cuypers ingemetseld met scènes uit het leven van St. Maarten. Deze waren aanvankelijk bedoeld voor de Pandhof (zie nr 6), maar bleken van een verkeerde steensoort gemaakt en zijn toen naar hier verplaatst.

STEEK NA HET VERLATEN VAN DE SCHOUWBURG LINKS DE BUSBAAN OVER. GA HET ONVERHARDE VOETPAD IN EN VOLG DIT LANGS HET WATER. WEG OVERSTEKEN EN PAD VERVOLGEN LANGS HET WATER, U LOOPT RONDOM EEN OVALEN GRASVELD (PARK LEPELENBURG). TER HOOGTE VAN HET WITTE BRUGGETJE (LINKERHAND) RECHTDOOR WEG VERVOLGEN, WAAR DEZE VAN HET WATER AFBUIGT KOMT U BIJ 50. Servaasbolwerk 1A, Gasthuis Leeuwenbergh In 1567 gebouwd als pesthuis uit de nalatenschap van Agnes van Leeuwenberch. Het pand is een tweebeukige ruimte met bijgebouwen. De Fransen richtten er in 1672 een militair hospitaal in. In 1844 deed het dienst als Scheikundig Laboratorium en vanaf 1908 was het in gebruik bij de Faculteit der Farmacologie. Daarna is het gebruikt als kerkgebouw en concertgebouw. Sinds kort is het de basis van ConcertLab. Het interieur is gerenoveerd naar ontwerp van Studio Merkx. 12.30 en 13.30 uur: Optreden jonge maker Jasmijn Kenselaar ihkv Rondje Singel

De tekst in de trapgevel ‘Anno In Integrum Restituta 1900’ (geheel gerestaureerd in 1900) verraadt dat van het oorspronkelijke middeleeuwse ‘Huis Ledenberch’ weinig meer over is. Het nieuwe ontwerp is van P.J. Houtzagers, voor de Utrechtsche Hypotheekbank (de latere ABN). De hal in Art Nouveau-stijl heeft prachtig houtwerk, veel detaillering en een bijzondere glas-in-lood-kap. Pand was tot 2011 in gebruik bij de Universiteit Utrecht. Tegenwoordig is hier Rentman BV gehuisvest. @ Ieder uur van 11.00-15.00: rondleidingen door Constructieve lid Peter Blok

@ Bezoek aan Expo en rondleiding over de geschiedenis van het gebouw 12.30 en 13.30 uur: Optreden jonge makers Studio Figur ihkv Rondje Singel 65. Nicolaaskerkhof 8, Nicolaikerk De 12e-eeuwse Nicolaikerk was de tweede parochiekerk van Utrecht (na de Buurkerk). De romaanse kerk werd in de 15e eeuw verbouwd tot een gotische hallenkerk, waardoor het huidige interieur een mix van deze stijlen is. De kerk bezat het oudste orgel van Nederland, maar dit is tijdens WOII zoek geraakt. De kerk wordt o.a. gebruikt door het naastgelegen Centraal Museum en voor concerten. @ 13.00 uur: Utrechtse Componisten en Toonkunstkoor Utrecht olv Jos Vermunt, Wouter van Belle en Ko Zwanenburg, orgel 16.00 en 17.00 uur: Optreden jonge maker Fenne Scholte ihkv Rondje Singel 66. Drift 21 Achter de sobere voorgevel van dit oorspronkelijk middeleeuwse huis schuilt een majestueus interieur, dat in 1907 werd gemoderniseerd naar ontwerp van architect P.J. Houtzagers, leermeester van Gerrit Rietveld. Bij deze ingrijpende verbouwing kreeg het huis een imposante binnenhal met zuilengalerij en een indrukwekkende glas-in-loodkoepel met Art Nouveau motieven. De salon van het huis, de huidige Sweelinckzaal, is in Lodewijk XVI stijl geornamenteerd. Sinds 1929 is het pand in gebruik bij de Universiteit Utrecht. @ Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen 67. Drift 17, Huis Leedenberch

LOOP TERUG NAAR HET WATER EN NEEM RECHTS HET ONVERHARDE VOETPAD, WATER AAN UW LINKER HAND. VOLG HET VOETPAD OMHOOG. U KOMT BIJ: 52. Zonnenburg 2, Sonnenborgh - museum en sterrenwacht Dit stenen bastion, aangelegd op last van Karel V 1552, is het best bewaarde Utrechtse bastion, mede omdat het voor veel andere doeleinden is gebruikt. In 1639 stichtte hoogleraar plantenkunde Henricus Regius hier een Hortus Botanicus. Later, in 1853, vestigde de natuurkundige Buys Ballot er een sterrenwacht en richtte hij hier het KNMI op. Tegenwoordig is het een publiekssterrenwacht en museum. Bijzonder zijn de fraaie bibliotheek en het leslokaal uit 1909. @ 11.00 en 14.00 uur: Lezing historicus en voormalig directeur Bas Nugteren over de historie van Sonnenborgh, in het bijzonder de weer- en klimaatkunde en het KNMI. 13.30 en 15.00 uur: Optreden jonge makers Dear T ihkv Rondje Singel WEG OMLAAG VERVOLGEN TOT AAN WEG EN NIEUWEGRACHT. OVERSTEKEN EN VOETPAD LINKS LANGS HET WATER BLIJVEN VOLGEN. U LOOPT NU ACHTERLANGS DE CAVALERIESTALLEN VAN HET CENTRAAL MUSEUM (ZIE NR.44). NA HET SPEELPLAATSJE RECHTS PLANTSOEN VERLATEN EN LINKS STRAAT IN (WIJDE DOELEN). TUSSEN NR 29 EN 25 LOOPT EEN STEEGJE NAAR 53. Wijde Doelen 27, Atelier Manenburg Manenburg is één van de bastions die rond 1550 in opdracht van keizer Karel V werden gebouwd. Door Zocher is een deel ervan in de parkaanleg opgenomen. De binnenplaats met de kazematten kreeg in 1940 een glazen overkapping en werd het atelier van beeldhouwer Pieter d’Hont. Nu nog steeds atelier.//Geopend vanaf 11.00 uur @ Expositie beeldhouwers Amiran Djanashvili en Emilio Timp

BIJ VERLATEN PAND GAAT U LINKSAF. DAAR ZIET U DE POORT NAAR: 51. Schalkwijkstraat, Bruntenhof, Tuin De kameren van de Bruntenhof werden in 1621 door advocaat Frederik Brunt gesticht op het erf van zijn naastliggende huis Klein Lepelenburg. Rooms-katholieke armen konden hier vrij wonen en ontvingen levensmiddelen en brandstof. De fraaie, geometrische tuin heeft nog een 17e-eeuws karakter. Het complex is nu in het bezit van het Utrechts Monumentenfonds, dat het tussen 1979 en 1981 restaureerde.

MonumentendagOpen 910 september 2022

TERUG NAAR WIJDE DOELEN EN LINKS NAAR PLEIN MET TERRASSEN. OVERSTEKEN EN LINKSAF BRUG OVER HET WATER, DAARNA RECHTSAF. NEEM DE STOEP AAN OVERZIJDE. VOLG DE WEG MET DE BOCHT MEE NAAR RECHTS, OVERSTEKEN BIJ VERKEERSLICHTEN EN RECHTDOOR. TWEEDE PAND LINKS IS 54. Catharijnesingel 113 (ingang via tuin achterzijde) Dit pand is rond 1860 gebouwd in neoclassicistische stijl. Het bestaat uit twee woonhuizen, ieder met een eigen deur met trap die asymmetrisch in de voorgevel is geplaatst. In de serre van nr. 113 bevindt zich een gebrandschilderde glas-in-lood-wand van 12 ramen, vervaardigd tussen 1865 en 1900. Oorspronkelijk was de serre in de zomer open, nu is zij onderdeel van het huis. @ Presentatie bouwgeschiedenis van het huis CATHARIJNESINGEL VERDER VOLGEN. BIJ VERKEERSLICHT RECHTS OVERSTEKEN EN VOETGANGERSBRUG OVER HET WATER NEMEN. SLA LINKSAF EN VOLG HET VOETPAD. NA CA. 100M ZIET U AAN UW RECHTERHAND: 55. Geertekerkhof 23, Geertekerk De 13e-eeuwse Geertekerk was een van de vier parochiekerken van Utrecht. In de Franse tijd werd de kerk onder meer gebruikt als paardenstal en kazerne. Het gebouw raakte zwaar in verval, maar werd in 1954 gekocht door de Remonstrantse Gemeente, die het liet restaureren en er nog altijd dienst houdt. De kerk is een geliefde concertlocatie door zijn prachtige akoestiek.11.00en 12.30 uur: Optreden jonge maker Mart Oosterhoff ihkv Rondje Singel @ Om 14.30 uur optreden van Capella Con Sensus @ Gidsen Kerken Kijken aanwezig LOOP TERUG NAAR HET WATER EN VERVOLG HET VOETPAD. WEG OVERSTEKEN EN VOETPAD VERVOLGEN. NA 100M ZIET U RECHTS VOOR U GRAND HOTEL KAREL V. LOOP RECHTS DE TUIN NAAR DE ACHTER-ENTREE: 56. Geertebolwerk 1, Grand Hotel Karel V Ooit lag op deze plek een Romeins grafveld, later stond hier een klooster en logeerde hier keizer Karel V. In 1807 vestigde koning Lodewijk Napoleon hier een militair hospitaal, dat dienst deed tot 1990. In het hele hotel zijn sporen van het verleden te zien: archeologische vondsten, exposities, archieffoto´s en historische prenten. 15.30 en 16.30 uur: Optreden jonge maker Coos Veldpaus ihkv Rondje Singel

61. Mariaplaats 28, Pandhof St. Marie De tuin met kloostergang in Romaanse stijl behoorde tot de middeleeuwse Mariakerk. De kerk werd in 1813 deels gesloopt en in 1844 moest ook het gotische koor wijken voor het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen (nu conservatorium). De kloostergang, waarvan een deel nog dateert uit de 11e eeuw, heeft de sloop overleeft. De tuin heeft veel verschillende planten en kruiden en wordt onderhouden door vrijwilligers. In het naastgelegen pleintje zijn in het plaveisel de contouren van de Mariakerk te zien en de muurschildering geeft een inkijk in het @kerkinterieur.Rondleidingen over de nieuwe inrichting van de Pandhof 62. Mariaplaats 14, Sociëteit De Vereeniging Op de plek van het huidige pand stond een middeleeuws huis van het kapittel van St. Marie, waarvan nog 12e- en 14e-eeuwse resten zijn te zien. In 1530 was de schilder en kanunnik Jan van Scorel een van de bewoners. Hij werd door de Nederlandse paus Adrianus in Rome aangesteld als bewaarder van de pauselijk kunstcollectie. In 1859 werd hier een (besloten) herensociëteit opgericht. Sinds dit jaar als restaurant-bar Marie voor iedereen toegankelijk. 63. Oudegracht 158, Winkel van Sinkel De Winkel van Sinkel is een van de oudste Nederlandse warenhuizen. Gebouwd in 1837-1839 naar ontwerp van P. Adams. Vier in Engeland gegoten ijzeren vrouwenbeelden ondersteunen de neoclassicistische gevel. Deze zogeheten kariatiden werden destijds met de stadskraan, die beneden op de werf stond, naar boven gehesen. De middeleeuwse kraan brak daarbij af en werd nooit meer hersteld. In het pand zat lange tijd een bank, inmiddels al weer enige tijd horeca. 11.30 en 12.30 uur: Optreden jonge maker Julia Buijs ihkv Rondje Singel @ 13.30 en 15.00 Balzaal: Presentatie (30-40 min) door historicus over de geschiedenis van het pand, met optionele rondleiding 64. Hamburgerstraat 28, Het Utrechts Archief Het Utrechts Archief zit in het oude gerechtsgebouw van Utrecht, dat op haar beurt intrek had genomen in wat ooit de 11e-eeuwse Paulusabdij was. Hierbij verdwenen de sporen van de abdij onder een neoclassicistische laag, maar bij de laatste verbouwing zijn de gotische spitsboog naar de kapittelzaal en delen van de gewelven weer zichtbaar gemaakt. In de kelder zijn nog cellen te zien van het gerechtshof.

of help mee vrijwilliger!als

FIETSEN LANGS FORTEN De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een 85 kilometer lange verdedigingslinie, aangelegd vanaf 1815 en tot 1940 in gebruik. Zij is uniek in de wereld en staat sinds vorig jaar op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Vandaag zijn 10 forten rond Utrecht geopend. Een fietsroute (ca. 25 km) met achtergrondinformatie is te downloaden via www. openmonumentendagutrecht.nl

Houtzaagmolen De Ster

@ Terras open en informatietafel 72. Gageldijk 167, Fort de Gagel Fort de Gagel was in 1820 een aarden verdedigingswerk om de Klopvaart en de Gageldijk te beschermen. Rond 1850 werd een bomvrij wachthuis gebouwd en in 1880 nog een twee verdiepingen hoge kazerne. In aanloop naar WOII zijn op de flanken nog groepsschuilplaatsen van gewapend beton aangelegd. Het fort is onlangs gerestaureerd en moet gaan fungeren als ‘Poort tot het Noorderpark‘ met horeca, vergaderaccommodatie en een infocentrum.

@ Rondleiding 'Geschiedenis van de Kromhout Kazerne' @ Informatiestands over duurzaamheid binnen de kazerne en defensie @ Speurtocht en klimwand voor kinderen De vier Lunetten De ‘Lunetten op de Houtense vlakte’ liggen op de stroomruggen van de Kromme Rijn, een hoger gelegen deel dat niet onder water gezet kon worden. De vier forten zijn wat kleiner, hebben de vorm van een halve maan (=lunet) en vormen samen één verdedigingswerk. @ Rondleidingen door Gilde Utrecht langs de vier StartLunetten:vanaf Lunet I: 10.30, 12.30 en 14.00 uur Start vanaf Lunet IV: 12.00, 14.00 en 15.30 uur (max. 12 personen, 5 min. vooraf bij startpunt melden, vol = vol) @ Zie voor volledig programma www. lunettenparkutrecht.nl 77. Koningsweg 290, Lunet I Lunet I (1819-1821) heeft twee zogenaamde flankkazematten, aan de punten van de halve maan. Eind jaren ‘30 van de vorige eeuw werden nog een mitrailleurkazemat en groepsschuilplaatsen van gewapend beton aangelegd. Tijdens de Koude Oorlog is een atoomschuilbunker gebouwd die in gebruik was als commandocentrum van de BB (Bescherming Bevolking). Lunet I is op dit moment in gebruik bij muzikanten van BUI, het Platform for Improvised Arts. Ook is er een buitenschoolse opvang. @ Muzikale omlijsting in broedplaats de ONDERBUIK @ Startpunt Gilde-rondleidingen, zie boven 78. Koningsweg 133, Lunet II Lunet II (1819-1921) is in opzet en vorm vrijwel identiek aan Lunet I. In aanloop naar de Tweede Wereldoorlog werd begonnen met de aanleg van groepsschuilplaatsen maar die zijn nooit voltooid. Tussen dit fort en Lunet III werd de spoorlijn vanuit Utrecht richting Den Bosch en Arnhem aangelegd, die werd bestreken door beide Lunetten. Lunet II is nu in gebruik bij de Monumentenwacht Utrecht. @ Rondstruinen door de spannende natuur @ Informatie over het nieuwe Lunettenpark @ Muziek en koffiekarretje 79. Houtensepad 150, Lunet III Dit fort (1819-1821) is met Lunet IV opgenomen in het Beatrixpark in de wijk Lunetten (vernoemd naar de forten). Het driehoekige werk met gracht, stenen muren en twee 19e-eeuwse kazematten werd vóór WOII nog versterkt met een mitrailleurkazemat en twee groepsschuilplaatsen in gewapend beton. Het fort wordt nu gebruikt door een scouting groep en een buitenschoolse opvang. @ Activiteiten door Scouting Salwega @ Toelichting over de geschiedenis van het fort en de NHW 80. Oude Liesbosweg 68, Lunet IV Lunet IV (1824-1826) heeft aan de noorden zuidzijde flankkazematten en wordt omringd door een gracht met toegangsbrug. In de 20ste eeuw werden nog kazematten en een groepsschuilplaats in gewapend beton gebouwd. Nu is Lunet IV in gebruik als zorgfort voor mensen met een beperking die er een restaurant en vergaderruimtes runnen. @ Restaurant de Smaak van Lunet, kazematten en winkelloods geopend @ Startpunt Gilde-rondleidingen, zie boven

>www.umf.nuRESTAURATIEEN HERBESTEMMING > BEHEER EN VERHUUR > KENNISDELING

donateurWord

Dit fort uit 1877-1879 is onderdeel van de tweede fortenring. Het moest de Hoofddijk bewaken, een doorgang die door inundatiegebied liep. Het fort bestaat uit een bomvrije kazerne en drie remises.

@ In Noorderpark Ruigenhoek: waterliniebunker (groepsschuilplaats type P) met 3D beeltenis door Utrechtse kunstenaar de Verfdokter 73. Kapeldwarsweg 5, Fort Blauwkapel Dit fort dankt zijn naam aan het 15e-eeuwse kerkje (met blauw plafond) van het dorpje waar het fort omheen is gebouwd (1818-1821). Het fort omvat onder meer een bomvrij wachthuis (1852), een bomvrije kazerne (1874), een militaire loods (1883), een fortwachterswoning en groepsschuilplaatsen en een mitrailleurkazemat. De kazerne (ten noorden van kapel) is in gebruik bij kleine bedrijfjes, het wachthuis (aan de zuidzijde van het fort) wordt gebruikt door scoutinggroep Willem de Zwijger. De westzijde is recreatieterrein en overdag vrij toegankelijk (via klaphekken). Het dorpje Blauwkapel is aangevuld met (bescheiden) nieuwbouw.

Meer dan 75 jaar zet het Utrechts Monumentenfonds zich in voor het gebouwde erfgoed in Utrecht. Volg ons ook op social media! www.burgy.nl Burgy Bouwbedrijf 90 jaar. Een uitgelezen moment voor een primeur: de Burgy Vakschool. Burgy_adv monumenten Utrecht 0822.qxp_Opmaak 1

MonumentendagOpen10 10 september 2022 68. Molenpark 3,

@ Rondleidingen 75. Budapestlaan 17, Botanische Tuinen en Fort Hoofddijk

Het complex omvat een erf met houtzaagmolen, molenaars- en knechtwoning, houtloodsen, scheepshelling, smalspoor en balkenhaven. De onderbouw van de molen dateert uit 1721 en bevat nog de historische zagerij. De bovenbouw werd in 1911 ontmanteld toen de zagerij overging op elektrische aandrijving. In 1999 is de molen @gerestaureerd.Geheledag rondleidingen @ Bij voldoende wind draait de molen en wordt er gezaagd 69. Dorpstraat 1 Broederschapshuisjes(Vleuten), De onlangs geheel broederschapshuisjesopgeknaptezijntussen 1599 en 1624 gebouwd als armenwoningen. Tegenwoordig is de Historische Vereniging Vleuten, De Meern, Haarzuilens in de huisjes gevestigd. @ Fietstochten 900 jaar duurzaamheid langs o.a. de historische loop van de Oude Rijn: om 11.00 uur vanuit Vleuten (Broederschapshuisjes, Dorpsstraat 1) en om 14.00 uur vanuit Utrecht (Weerdsluis, Stadskraan). Reserveren via histvervdmh.nl @ Tentoonstelling 'Stichtse Wateren, van Oude Rijn naar Leidse Rijn' over 900 jaar stad en waterbeheer 70. Schoolstraat 5 (Vleuten), Torenpleinkerk De eerste kerk werd hier rond het jaar 1000 gebouwd. De huidige toren dateert uit de 13e eeuw, het schip werd in 1971 herbouwd. Tegen de kerk ligt het gerenoveerde kerkhof. De kerk is gewijd aan Willibrord, die in 690 vanuit Engeland naar Europa kwam om missiewerk te verrichten.

74. Biltsestraatweg 160/170, Fort de Bilt Dit fort is gebouwd in de jaren 1816-1819 op de uitvalsweg van Utrecht naar De Bilt. Aanvankelijk Toen het verkeer sterk toenam werd in 1929 de Biltsestraatweg recht getrokken en het fort in tweeën gesplitst. Het zuidelijke deel is nog in gebruik bij de Koninklijke Marechaussee. Tijdens WOII zijn hier 140 verzetsstrijders gefusilleerd, waarvoor op het fort een monument is opgericht. Na de oorlog werden er NSB’ers geïnterneerd.

@ 13.00-14.00 uur: Bezichtiging carillon @ Korte orgelbespelingen op het Bätzorgel uit 1809 @ Speurtocht voor kinderen @ Middag: korte lezing Ad van Zoeren over historie kerk en toren

@ Verschillende openstellingen en rondleidingen met aandacht voor de restauratie, de nieuwe bestemming en duurzaamheid @ Horeca aanwezig

Op en rond Fort Hoofddijk liggen de Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht met een grote collectie planten uit de hele wereld. //Geopend tot 16.30 uur (kazerne niet open) @ Zomerbingo (familieactiviteit) @ Tentoonstelling 'Struikrovers! Parasieten van het plantenrijk', met kinderspeurtocht ‘Opsporing @verzocht’!Tropisch vlinderfestival 76. Herculeslaan 1, Kromhout Kazerne/Bomvrije wachtruimte De moderne Kromhout Kazerne is het hoofdkwartier van de Koninklijke Landmacht. Op het terrein ligt nog Fort Vossegat, aangelegd tussen 1817-1819. Het fort moest de Kromme Rijn, de weg Utrecht-Bunnik en een belangrijke sluis verdedigen. Na aanleg van de tweede fortenring verloor fort Vossegat zijn functie. Op het terrein zijn nog het bomvrije wachthuis, een officiershut uit 1875 en de ‘Brug met de 12 gaten’ te zien. Tot 1995 vormde de huidige kazerne nog een geheel met de oude Kromhout Kazerne uit 1913, waar nu het University College Utrecht is gevestigd.

71. 1e Polderweg 4-6, Fort aan de Klop Dit fort werd in 1850-1852 gebouwd op een belangrijk kruispunt van wateren verkeerswegen. Het meest in het oog springend is het bomvrije wachthuis in het midden van het terrein. De muren van dit ronde gebouw bestaan uit 1,30 meter dik metselwerk. De vorm van het fort met de gracht, het bomvrije wachthuis, de houten artillerieloodsen en de garageloods zijn behouden. Tegenwoordig huisvest het fort een restaurant met terras en wordt het gebruikt als vergaderlocatie met o.a. hotelkamers, appartementen en een camping.

Unieke voorstelling Stadhuistoneel speelt 'Stad zonder Muren' Catharijnesingel bij Paardenveld: weer open!

In de raadszaal van het stadhuis wordt op Open Monumentendag een drietal bijzondere voorstellingen gegeven door een sterrencast van oud-raadsleden en -wethouders én oud-burgemeester Aleid Wolfsen! Samen vormen zij het Stadhuistoneel. Het illustere gezelschap zal een politiek historisch stuk opvoeren met actuele betekenis, getiteld 'Stad zonder Muren', geschreven en geregisseerd door Paul Feld en Erik Snel. 'Het is 1827 en in een roerig raadsdebat onder leiding van burgemeester Van Asch van Wijck staat de vraag centraal: de Stadsmuren, slopen of niet? Progressieven, conservatieven, journalisten, rekenmeesters, dorpelingen uit de omringende gemeentes, historici én de grote architect van het fraaie stadspark dat de plaats van de muren moet innemen, nemen begeesterd stelling', lezen we in het programma-bulletin. Er zijn drie voorstellingen: van 13.30 - 14.00, van 15.00 - 15.30 en van 16.30 - 17.00 uur. Let op: vanwege de ruimte is het aantal kaarten beperkt; de gratis kaarten worden een half uur vóór iedere voorstelling uitgedeeld bij de ingang van het stadhuis aan het Stadhuisplein. Vol is vol. Er is overigens nog meer te doen die dag in het stadhuis; zo zijn er lezingen over de geschiedenis van deze plek en over het aangezicht ('tronie') van Utrecht. In de hal is doorlopend de documentaire 'Stadhuis van Utrecht, huis vol verhalen' te zien.

Sinds 2020 is zij weer helemaal rond en dat zal onder de naam Rondje Singel gevierd worden in het weekend van 10 en 11 sep tember. Eigenlijk wilde de stad dit twee jaar geleden al doen, maar door corona kon dat niet doorgaan. Daarom vieren we het nu, in het feestelijke Utrecht 900-jaar, tegelijk met de opening van het nieuwe culturele Opseizoen.zaterdag 10 september trapt Open Monu mentendag af met singelwandelingen langs open monumenten, met of zonder gids. In het kader van Rondje Singel worden in de monumenten langs de singel optredens verzorgd door 'Jonge Makers', aanstormend Utrechts talent. De wandelingen met gids starten om 12.00, 13.00, 14.00 en 15.00 uur en duren ongeveer 1,5 uur. Gratis kaarten hiervoor zijn te krijgen bij de informatietent op het Domplein (max. 15 per groep). Start is bij Villa Orloff, Lucas Bolwerk 1. Op zondag 11 september gaat Rondje Singel verder met een cultureel programma, met theater en dans in de Stadsschouwburg, beeldende kunsten in gevangenis Wolven plein, stand up comedy in sterrenwacht Sonnenborgh en nog veel meer. Ook nu zijn er gratis wandelingen met gidsen met als thema's natuur, beelden en architectuur. In de parken kan je picknicken en borrelen met surprise-optredens vanaf bootjes in het water. Ook is er een programma met ver rassingen in de nieuwe gebouwen van het Stationsgebied. Het weekend sluit af met een spetterend openluchtconcert vanaf een podium in de singel voor TivoliVredenburg. Het volledige programma van Rondje Singel is te vinden op rondjesingelutrecht.nl

Singel viert feest!

MonumentendagOpen 1110 september 2022

Net als de stad is ook de Utrechtse singel een beetje jarig. Ze maakte immers deel uit van de versterkingen die werden aangelegd nadat Utrecht stadsrechten had gekregen. Ze heeft het al die jaren overleefd, ondanks recente pogingen om haar te dempen.

Marien Kleinjan, directeur ontwikkeling AM Midden: “Centraal in onze visie voor de transformatie van het Wolvenplein staat de nieuwe levensfase van het complex met respect voor en behoud van het monument. We creëren nieuwe bestemmingen en maken verbindingen waardoor het gebied een levendig en bijzonder deel van Utrecht zal gaan worden. Daarmee is ‘Erfgoed voor iedereen’ op zijn plaats voor Wolvenplein”.

AM heeft de tender van het Rijksvastgoedbedrijf gewonnen en is per 1 september 2021 eigenaar van dit bijzondere Rijksmonument.

Het landelijke thema van de Open Monumentendag 2022 is ‘Duurzaamheid’. Tijdens deze dag gaat de aandacht uit naar 900 jaar Utrechts Erfgoed en de panden die op een duurzame wijze worden beheerd, zijn gerestaureerd of voor een duurzaam doel worden gebruikt en zodoende bewaard voor toekomstige Gebiedsontwikkelaargeneraties.

Een monumentale gevangenis als Wolvenplein is niet direct als ‘Erfgoed voor iedereen’, het thema van de Utrechtse Open Monumentendag 2021, te bestempelen. Daar gaat verandering in komen.

AM laat haar sterke maatschappelijke betrokkenheid niet alleen zien door al jaren hoofdsponsor en partner van de Utrechtse Open Monumentendag te zijn, maar ook door middel van duurzame gebiedsontwikkeling en projecten. Dit doen we samen met gemeenten, corporaties, beleggers, maatschappelijke organisaties en belanghebbenden zoals bestaande en toekomstige bewoners. Zo ook met ons nieuwste project ‘De Omloop - Leeuwesteyn’ in Leidsche Rijn met onder meer houtbouwwoningen, dat voorop loopt op het gebied van circulariteit en duurzaamheid en waar klimaatadaptie, biodiversiteit een belangrijke rol spelen. De unieke gezamenlijke binnentuin met een buurtkas voor ontmoeting en gezamenlijk tuinieren of andere activiteiten. Hiermee beantwoordt het plan aan de wensen van de toekomstige bewoners en wordt zo mede aanleiding gegeven voor een duurzaam behoud van bestaande en een nieuwe generatie monumenten.

bewonersvereniging

Met De Omloop, Wolvenplein, de Merwedekanaalzone, Haarzicht, Laurierkwartier, Pablo, DeBuurt, Helix en de vele andere ‘Utrechtse’ projecten werken wij aan een duurzame stad en een stad waar gezond leven en werken wordt gestimuleerd en daarmee een bijdrage leveren aan een gelukkig leven. Het landelijke thema van de Open Monumentendag 2022 is ‘Duurzaamheid’. Tijdens deze dag gaat de aandacht uit naar 900 jaar Utrechts Erfgoed en de panden die op een duurzame wijze worden beheerd, zijn gerestaureerd of voor een duurzaam doel worden gebruikt en zodoende bewaard voor toekomstige Gebiedsontwikkelaargeneraties.

Gebiedsontwikkelaar

Zo ook met ons nieuwste project ‘De Omloop - Leeuwesteyn’ in Leidsche Rijn met onder meer houtbouwwoningen, dat voorop loopt op het gebied van circulariteit en duurzaamheid en waar klimaatadaptie, biodiversiteit een belangrijke rol spelen. De unieke gezamenlijke binnentuin met een buurtkas voor ontmoeting en gezamenlijk tuinieren of andere activiteiten. Hiermee beantwoordt het plan aan de wensen van de toekomstige bewoners en wordt zo mede aanleiding gegeven voor een duurzaam behoud van bestaande en een nieuwe generatie monumenten. Met De Omloop, Wolvenplein, de Merwedekanaalzone, Haarzicht, Laurierkwartier, Pablo, DeBuurt, Helix en de vele andere ‘Utrechtse’ projecten werken wij aan een duurzame stad en een stad waar gezond leven en werken wordt gestimuleerd en daarmee een bijdrage leveren aan een gelukkig leven.

Een monumentale gevangenis als Wolvenplein is niet direct als ‘Erfgoed voor iedereen’, het thema van de Utrechtse Open Monumentendag 2021, te bestempelen. Daar gaat verandering in komen.

Ook met onze overige ontwikkelingen in Utrecht zoals Haarzicht, DeBuurt, de Merwedekanaalzone, Laurierkwartier en Helix werken wij aan een duurzame stad, waar gezond leven en werken wordt gestimuleerd en hiermee een bijdrage leveren aan een gelukkig leven, ook voor Wolvenplein.

Gebiedsontwikkelaar

De Witte Wolf heeft AM een visie opgesteld waarbij het Wolvenplein toegankelijk wordt voor de stad en haar bewoners. Deze visie voorziet in een mix van huur- en koopwoningen in diverse segmenten, ruimte voor werken, horeca, hotel en buurtruimtes en het versterken van het groen met wandelroutes en binnenhoven en een (voetgangers)brug over de Singel.

AM is bijzonder trots om de transformatie van dit markante complex met al zijn herinneringen te mogen uitvoeren. Samen met haar adviseurs, partners en de bewonersvereniging

AM heeft de tender van het Rijksvastgoedbedrijf gewonnen en is per 1 september 2021 eigenaar van dit bijzondere Rijksmonument. AM is bijzonder trots om de transformatie van dit markante complex met al zijn herinneringen te mogen uitvoeren. Samen met haar adviseurs, partners en de De Witte Wolf heeft AM een visie opgesteld waarbij het Wolvenplein toegankelijk wordt voor de stad en haar bewoners. Deze visie voorziet in een mix van huur- en koopwoningen in diverse segmenten, ruimte voor werken, horeca, hotel en buurtruimtes en het versterken van het groen met wandelroutes en binnenhoven en een (voetgangers)brug over de Singel.

Gebiedsontwikkelaar AM heeft de tender van het Rijksvastgoedbedrijf gewonnen en is per 1 september 2021 eigenaar van dit bijzondere Rijksmonument. AM is bijzonder trots om de transformatie van dit markante complex met al zijn herinneringen te mogen uitvoeren. Samen met haar adviseurs, partners en de bewonersvereniging De Witte Wolf heeft AM een visie opgesteld waarbij het Wolvenplein toegankelijk wordt voor de stad en haar bewoners. Deze visie voorziet in een mix van huur- en koopwoningen in diverse segmenten, ruimte voor werken, horeca, hotel en buurtruimtes en het versterken van het groen met wandelroutes en binnenhoven en een (voetgangers)brug over de Singel.

Boekentips van Bibliotheek Utrecht die passen bij Donald Duck Pockets en heksen Astrid IJskoud strips: hoe je spoken verdrijft - Fa brice Parme De boze heks - Hanna Kraan Helemaal wild! De leukste dierenstrips uit Quest Ju nior - Jan-Willem Spakman Deze publicatie is een samenwerking met Biblio theek Utrecht. Alle kinderen t/m 17 jaar in Utrecht kunnen gratis lid worden van de Bibliotheek, want lezen is leuk en belangrijk. Help ook mee alle kin deren lid te maken en word ambassadeur. Kijk op www.bibliotheekutrecht.nl/wieditleest

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 2 SEPTEMBER 2022 | NR. 188 Tekst en fotogra e: Robert Oosterbroek

FAVORIETE LEESPLEK Naam: Madou Leeftijd: 7 jaar Woont in: Lunetten Lievelingsboek: Donald Duck Pocket. De toverstaf van Medusa “Ik kan een heleboel koprollen en zelfs op de kop in de hangdoek een boek lezen, maar meestal zit ik natuurlijk gewoon rechtop. Dan komt de kat erbij, en lees ik graag de Donald Duck. Ik lees niet super vaak eigenlijk, maar als ik lees vind ik het altijd wel heel leuk om te doen. In de zomervakantie heb ik deze pocket van Donald Duck wel vier keer gelezen. Het gaat over Medu sa, dat is een heks en ze heeft een toverstaf. Kwik, Kwek en Kwak proberen die te vinden en daarom wil Medusa de eenden vangen. Donald Duck is erg leuk om te lezen, hij heeft altijd pech, maar zielig is hij niet. Ik lees graag stripboeken, maar uit de bibliotheek op school pak ik ook gewoon boeken.”

Makkelijk in gebruik De batterij in het apparaatje gaat tot 24 uur mee. Het volume past u gemakkelijk aan, afhankelijk van de situatie en – niet onbelangrijk – hij past altijd, dankzij het aanbod van diverse maten.

OpenDag korting De Axon luisterhulp kost normaal € 29,95. Maar u kunt nu proﬁteren van een tijdelijke prijsverlaging: op 9 september betaalt u slechts € 19,95. Kom langs op onze Open Dag, dan kijken we aan de hand van een hoortest of de Axon bij u past. En bent u niet tevreden, krijgt u uw geld gewoon terug. Dan zou de Axon luisterhulp weleens uitkomst kunnen bieden. Bij het volgen van een spannende serie, of tijdens een gezellig gesprek. Dit apparaatje ondersteunt uw gehoor bij licht gehoorverlies, en alleen wanneer het nodig is.

UTRECHT VOLGENS DIRECTEUR VAN DE LECKERE ERIC ODENWALD bier dat er is’

Eric Odenwald is inmiddels vijftien jaar directeur van De Leckere. Dit jaar bestaat de Utrechtse brouwerij 25 jaar en dat wordt gevierd met een eigen bierfestival op 16, 17 en 18 september: Uncovered. Die dagen presenteren onder meer zestien brouwerijen verschillende bieren waar ze het meest trots op zijn, waaronder ook drie buitenlandse brouwerijen. Ook zijn de bieren die De Leckere brouwde ter ere van dit zilveren jubileum dan te proeven. We vroegen Eric waarom hij het zo leuk vindt om directeur van een brouwerij te zijn en wie zijn favoriete Utrechter is.

Waar haal je je inspiratie vandaan in Utrecht? “Uit mijn vrienden, mijn leuke werk en de vele activiteiten die er te doen zijn Utrecht.”

Wat gaat er tijdens het Uncovered-festival allemaal gebeuren? “We doen twee grappige dingen voor onze verjaardag: we hebben een bierlijst van vijf bieren gemaakt over de geschiedenis van het brouwen. We begonnen bij de Egypte naren, want zij schreven voor het eerst op welke ingrediënten je nodig hebt om bier te maken. Ook maakten we Keltisch bier, gruit bier, hopfenbier en zogenoemd industrial la ger. Samen met bierhistoricus Leendert Al berts en onze brouwers zochten we alles uit over deze vijf biertijdperken. Van elke bier soort hebben we wat bewaard voor het fes tival. Ook geven we samen met Leendert een boek uit. Fred Teeven, de voorzitter van de Vereniging Nederlandse Brouwers, neemt het eerste boek op het festival in ontvangst. Verder hebben we samen met vier brouwerij en The Summer of Hops gemaakt: vier IPA’s, maar dan mooier en cleaner dan al die IPA’s die nu op de markt zijn.” Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht? “Als inwoner in 1983.” Waar kom je tot rust in Utrecht? “Aan de Kromme Rijn. Ik mag daar wonen in een mooi stukje natuur vlakbij de stad.” Waar kan je culinair genieten in Utrecht? “In ieder geval bij geval Restaurant 273, Mae ve, Madeleine, Restaurant Wilhelminapark en Dikke Dries.” En waar drink je het lekkerste biertje? “Bij Werkspoorcafé De Leckere natuurlijk. Ik vind onze Gulden Craen, een blond bier, het lekkerst. En als ik wat meer dorst heb, hou ik ook erg van ons eigen pils. Onze biologische pilsener heeft een mooie smaak vind ik.”

Schoonenberg Utrecht, Oranjerivierdreef 4A, Tel. 030-2660679 Kom langs op vrijdag 9 september! Wilt u weten of de Axon Luisterhulp iets voor u is? Kom langs op vrijdag 9 september en profiteer van onze speciale Open Dag korting. Liever een afspraak op een andere dag? Bel ons dan op onderstaand telefoonnummer. 601 De leesbril voor uw gehoor De Axon luisterhulp is er voor de situaties waarin uw gehoor wat ondersteuning nodig heeft. Het is heel simpel: u doet hem in uw oor en zet hem aan. Vergelijk het met een leesbril die u af en toe tevoorschijn haalt!

Advertentie

In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

Hoort u goed, maar verstaat u slecht?

Hoe ziet jouw favoriete weekend eruit in Utrecht? “Op vrijdag borrelen, zaterdag eten met vrienden en zondag sporten op Kampong.”

Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Robert Oosterbroek Advertenties HARD L OPEN 5 & 10 KILOMETER&10MIJL S KEELEREN KWANDELENIDSRUN10&20 KILOMETER 10,15, 20 &125KILOMETERKILOMETER RONDJE STADSEILAND zondag 11 september 2022 Snel hardloopparcours met t ĳdmeting DEELNAME VANAF € 15, Loop, skeeler of wandel mee over het Utrechtse stadseiland! DE ENIGE 10 MIJL WEDSTRIJD VAN UTRECHT! MEER INFORMATIE OF INSCHRIJVEN? Scan de QR-code voor meer informatie of ga naar www.rondje-stadseiland.nl

Wat is je lievelingsplek in Utrecht? “Mijn boerderij langs de Kromme Rijn en in Nieuwe Dikke Dries Oost.” Wat is je lievelingswinkel in Utrecht? “Ik slaag altijd bij De Rode Winkel.” Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht? “Mijn studententijd was één groot feest, met name mijn rugbytijd bij de Utrechtse Studen ten Rugby Society (USRS). En uiteraard de ontmoeting met mijn vrouw.”

‘Ondanks alle speciaalbieren vind ik pils het meest speciale

Zijn jullie blij met hoe het met De Leckere gaat? “We zijn heel erg blij. De vraag naar ons bier is weer mega groot. In 2019 zijn we naar een nieuwe locatie verhuisd: van De Meern naar het Werkspoorkwartier. Het was wel even wennen aan de nieuwe installatie. Het is een prachtig industrieel erfgoedpand waar we nog lekker kunnen groeien. Dat is ook de be doeling.” Hoe is het om al 15 jaar directeur van een bierbrouwerij te zijn? “Ik heb nog een biologisch bakkersbedrijf en dit leek mij een leuke aanvulling. Het was best een moeilijke start met De Leckere in 2006. Gelukkig kregen we het vrij snel onder de knie. De ‘bierrevolutie’ was toen nog niet be gonnen. Nu zijn er honderden brouwerijen. Mijn werk werd in ieder geval steeds leuker en dat is het nog steeds.” Wat vind je er zo leuk aan? “Bier is een mooi product. Je kan allerlei soorten maken. Toch is het basisproduct, pils, het moeilijkst om te maken. Pils is een clean product. Iedere kleine afwijking in het brouwproces merk je direct in de smaak. Je moet het elke keer weer goed doen voor je klanten. Dat is een mooi spel. We hebben een stuk of vijf basisbieren, zoals een mooi blonden witbier. Ook hebben we nog zeven speci aalbieren, twee seizoensbieren en drie alco holarme bieren. Ondanks het geweld van alle speciaalbieren en andere smaken, vind ik pils het meest speciale bier dat er is.”

Wie is jouw favoriete Utrechter? “Conservator René de Kam van het Centraal Museum, want al zijn tentoonstellingen zijn geweldig. Zo vond ik De Ommuurde stad mooi en is ook De Gezonde Stad is een erg leuke tentoonstelling (te zien tot 11 septem ber, red.). Elke keer word je weer verrast.”

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 188 | 2 SEPTEMBER 2022

Utrecht is… “…alsof het voor mij gemaakt is.”

Straatnamen

Utrecht CS 194.385 207.360 87.221 UtrechtOvervecht UtrechtLunetten UtrechtZuilen Vleuten UtrechtTerwijde UtrechtLeidscheRijn UtrechtVaartscheRijn 10.0000900080007000600050004000300020001000 8677 3739 2094 4288 3907 2766 7752 9098 3979 2295 4744 4356 4179 9233 4229 1873 1103 2125 1950 1930 4272 Aantallen treinreizigers op Utrechtse stations 11

In de rubriek Utrecht in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een ets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit. T verwerken, terwijl dat er een jaar jaar is het aantal reizigers naar verI Graa andstraat

In other news Het was een bijzondere belevenis voor de journalist van het Duitse dagblad Die tageszeitung het zevende landelijke daghet hier heel anders werkt dan hij ‘Radfahren in Utrecht ist eine Art Besuch im Paradies’

De stad in cijfers

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws

op DUIC.nl 2 SEPTEMBER 2022 | NR. 188

Hooft

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 188 | 2 SEPTEMBER 2022

In deze rubriek staat een Utrechtse ondernemer of onderneming centraal.

Jan Kruit Utrecht U bent altijd welkom voor een open gesprek. Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht

ONDERNEMER UITGELICHT

Hoe reis jij over tien jaar? Dat lijkt misschien een ver-van-je-bedshow, maar wie weet woon je tegen die tijd wel in de Merwedekanaalzone of een nieuw deel van Nieuwegein. Of studeert je kind op Utrecht Science Park. Er liggen diverse ideeën klaar voor verbeterde verbindingen van en naar deze locaties.

Deze week: Huiswerkinstituut Breij & Smeekes Wie wel eens langs de Bemuurde Weerd O.Z. in Utrecht loopt, ziet op nummer 31 twee mannen ach ter hun bureau zitten. Peter Breij en Nico Smeekes hebben namelijk genoeg te doen, nu het schooljaar weer is begonnen. En dat doen ze sinds 1995, het jaar waarin Huiswerkinsti tuut Breij & Smeekes voor het eerst de deu ren opent. Dan nog aan de Bemuurde Weerd O.Z. op nummer 30. Smeekes: “We hadden allebei net de lerarenopleiding in Utrecht ge volgd, maar vonden onszelf nog te jong om voor een middelbare schoolklas te staan. We waren zelf toen 21. Dan wil je niet voor een klas 16-jarigen komen te staan.” Vijf dagen De twee geven huiswerkbegeleiding aan kin deren die het moeilijk hebben op school, bij voorbeeld door leer- of gedragsproblemen. “Wij proberen leerlingen die op wat voor ma nier dan ook problemen hebben op de mid delbare school erdoorheen te slepen”, legt Smeekes uit. “Het liefst vijf dagen in de week, dat is vrij intensief. We nemen elke middag door wat er op de planning staat en wat er te doen is.” Leerlingen van ‘1 vmbo tot 6 gym nasium’ komen na schooltijd naar het insti tuut waar Breij en Smeekes, samen met en kele andere begeleiders, voor ze klaar staan. Het kleinschalige karakter van de begeleiding is behouden gebleven; zo kunnen de mannen zelf contact houden met hun leerlingen. “Dat is waar we ons in onderscheiden. Als we gaan uitbreiden dan zou dat niet meer kunnen.” Leerlingen kunnen tot 18.30 uur blijven, maar het verschilt per persoon hoe lang ze daadwerkelijk blijven. “Een brugklasser moet na anderhalf uur wel klaar zijn met het huis werk. Als het langer duurt, gaan we kijken wat er aan de hand is. Maar een eindexamenleer ling is eigenlijk nooit klaar.” Schakelen Breij en Smeekes zijn zelf ook nooit klaar met leren. Ook zij moeten de lesstof van meerde re niveaus, richtingen en jaarlagen bijhouden. “Het is héél veel schakelen. Gelukkig hebben we mensen die ons bijstaan in de talen en gammavakken.” Daarbij verandert er de laat ste jaren een hoop in het onderwijs wat be treft digitalisering. “Veel methoden worden digitaal gegeven. Toch zijn er veel docenten die de lesstof uiteindelijk printen. Want het is wel zo: wie schrijft, die blijft. Je neemt meer tijd om de stof tot je te nemen en zo leer je beter.”Inmiddels komt de dertigste verjaardag van Huiswerkinstituut Breij & Smeekes in zicht en hebben Peter Breij en Nico Smeekes al heel wat middelbare scholieren voorbij zien komen. Veel van de leerlingen die bij het in stituut komen, gaan over of slagen voor hun eindexamen. Voor sommigen past een ande re oplossing beter. “Het mooiste aan dit werk is als je een kind kan helpen – het moeilijkste is het dan ook als je een kind niet kan helpen”, vertelt Smeekes. Breij stemt in. “Maar dat je een kind dat in de put zit eruit kan krijgen, daar doe je het voor.”

Bergen huiswerk en blokken voor examens: Breij en Smeekes geven sinds 1995 intensieve huiswerkbegeleiding aan middelbare scholieren

Advertentie uitvaartoverhelderwateenkost

Met het openen van de scholen is ook het jaar weer begonnen voor Peter Breij en Nico Smeekes van Huiswerkinstituut Breij & Smeekes. Hier krijgen middelbare scholieren ondersteuning bij het leren en huiswerk maken. Want goed kunnen studeren is niet voor iedereen vanzelfsprekend. De leerlingen daarbij helpen, vinden Breij en Smeekes het mooiste werk dat er bestaat.

Wordt het een bus, een tram, een nieuw station of een combinatie? En welke route? Op maandag 12 september is iedereen welkom op het Stadskantoor om de voorlopige plannen te bekijken, vragen te stellen en mee te denken. Vrije inloop van 18.30 tot 21.30 uur.

Voor meer informatie en aanmelden: www.programma-uned.nl

Denk mee over de toekomst van het Utrechts ov!

Tekst: Charlie van Dijk

Vele festivalgangers hebben al kennis kunnen maken met de plantaardige kebab van Karma Kebab. Sinds dit jaar is de eerste vaste horecalocatie te vinden aan de Kanaalweg in Utrecht. Het voormalige etsendepot van de gemeente Utrecht is omgetoverd tot een kleurrijk restaurant in festivalsferen. Gasten kunnen hier behalve de geliefde pita met kebab eten, maar ook naar evenementen zoals een rollerdisco, immersief theaterstuk of vintage kledingmarkt.

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 2 SEPTEMBER 2022 | NR. 188 H Stand ‘Chaos’ Vaker uiteten Tekst: Charlie van Dijk / Fotogra e: Robert Oosterbroek ACHTER DE SCHERMEN BIJ KARMA KEBAB Wordt dit het grootste dakterras van Utrecht?

Tekst: Arjan den Boer / Fotogra e: L H Ho and/Het Utrechts Archief

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 188 | 2 SEPTEMBER 2022 VERDWENEN WINKELS IN UTRECHT

weg opgedeeld in twee hoeken, de ene met witgoed en de andere met radio- en tv-toestellen, die destijds nog houten kasten hadden en heel wat ldhofwogen.waseen 'zeer ruim opgezette zaak', schreven deskundigen van Philips in 1969 in een rapport. 'De sortering en plaatsing zijn over wogen en goed verzorgd.' Het ging port dat concludeerde dat de or ganisatiestructuur van Schuurman niet deugde en dat de personeels-, inkoop- en advertentiekosten veel te hoog lagen. Het leidde tot een reorganisatie van het bedrijf, dat inmiddels zeven vestigingen had in Utrecht en Zeist. Technisch toveren Oprichter Jaap Schuurman (19041975) was geboren in het Groning se Spijk en had zich bij de plaatselij ke smid ontwikkeld tot elektricien. Zijn militaire dienst vervulde hij als tijd knutselde Jaap radiotoestel len en verkocht die soms. Daarna werkte hij als chauffeur en tech nisch onderhoudsman bij het ve getarische hotel Pomona aan de Catharijnesingel. Samen met de boekhouder van het hotel, Jan Wie ringa, besloot hij een eigen zaak te beginnen. In 1926 opende het Elec tro-Radio Installatiebureau Wierin ga-Schuurman aan de Oudegracht opkomst van de radio, de stofzui ger en de elektrische naaimachine. Jaap liet broers en zussen overko men om in de zaak te werken en in 1929 ging zijn compagnon Wieringa zelfstandig verder aan de Nachte gaalstraat.Indejaren dertig werd Oude gracht 262 bij de winkel getrokken en voorzien van een moderne pui. Ter gelegenheid van het 20-jarig jubileum hield Schuurman in 1946 een feesttentoonstelling. Onder de titel 'Technisch tooveren' konden de duizenden (!) bezoekers zien hoe Philips gloeilampen, radiobui zen en scheerapparaten maakte, maar ook spelen in een elektroni sche schietsalon en rondlopen in eenInmiddels'wondertuin'.een NV met voldoen de kapitaal, opende Schuurman in 1954 een naaimachinespeciaalzaak op de hoek Choorstraat-Steen weg, al snel gevolgd door een Phi lips-speciaalzaak aan de Sint-Ja

cobssstraat (nu Kunstuitleen). Daar was behalve apparatuur ook muziek verkrijgbaar; aan een soort bar konden klanten platen voor beluisteren. In 1958 begon Radio De eerste vestiging in de Utrecht se uitbreidingswijken — na gron dig marktonderzoek — was in 1961 een bestaand winkelpand aan de 't Goylaan in Hoograven. Na Kanalen eiland volgde eind jaren zestig nog het nieuwe Grootwinkelcentrum Overvecht.Detechnische dienst en cen trale opslag verhuisden van de pan den tussen de winkel aan de Oude gracht en de Lange Nieuwstraat naar het bedrijventerrein Over vecht-Noord. Inmiddels waren drie zoons van Jaap in de zaak getreden.

Expert-keten Radio Schuurman had een enigs zins luxe uitstraling vergeleken met andere radiozaken. Bij concur rent Staffhorst ging je langs, maar bij Schuurman op bezoek, zo werd wel gezegd. Men ontving klanten met egards en gaf graag uitgebreid advies. Zo adverteerde Schuurman: 'Vertelt u ons wat u van een porta ble radio verwacht? Wij weten er alles over en zullen u graag helpen uw keus te bepalen.' Ook werden apparaten thuis gedemonstreerd en geïnstalleerd.Indejaren negentig sloot Schuurman zich aan bij Expert, een keten van zelfstandige electroni cazaken. In 1994 besloot men de 'oervestiging' aan de Oudegracht te sluiten vanwege de verslechter de parkeermogelijkheden. En toen het Winkelcentrum Kanaleneiland werd overdekt, verhuisde Schuur man naar een plek aan de buiten zijde bij de Electronicaspeciaalzakenparkeerplaats. kre gen er nieuwe concurrenten bij: webwinkels en prijsvechters als BCC en MediaMarkt. In 2006 moest Schuurman de vestiging Kanalenei land opgeven. Twee jaar later koos eigenaar-directeur Bram Schuur man (de derde generatie) ervoor om de grote winkel in Overvecht te sluiten en in plaats daarvan een an dere Expert-winkel aan de Twijn straat over te nemen. Die zaak werd nog ingrijpend verbouwd, maar de Begin 2010 kwam er na bijna 84 jaar een einde aan het familiebedrijf. ‘Schuurman van de Oudegracht’ heet het boek dat enkele jaren geleden verscheen over de verdwenen elektronicazaak Radio Schuurman. Zo herinneren veel oudere Utrechters zich het bedrijf nog, want dat begon in 1926 op Oudegracht 260 (nu Kathmandu) en zou daar tot 1994 blijven. Maar de radio-, tv- en witgoedwinkel had meerdere lialen en groeide in de decennia na de Tweede Wereldoorlog mee met de stad. Zo vestigde Schuurman zich in de winkelcentra van de uitbreidingswijken Hoograven, Kanaleneiland en Overvecht.

Het was geen goed begin voor Schuurman in het gloed nieuwe 'Groot Winkelcen trum Kanaleneiland' in april 1964. Vlak na de feestelijke opening van werd er ingebroken. 'In de winkel werden 22 draagbare radio's en zaktransistors ontvreemd alsme de drie bandrecorders en enige opneembanden. Voorts zouden ook nog elektrische scheerappara ten zijn meegenomen', schreef het Utrechtsch Nieuwsblad. Een paar weken later werden de daders in Rotterdam opgepakt bij een soort gelijke inbraak. Als reactie kwam er 'een duur alarmsysteem met een geluid als van het luchtalarm op maandag', herinnerde Bram Schuurman zich later. destijds de ruimste en modernste zaak van Radio Schuurman. Het had een open opzet met aan twee zijden wandvullende etalageruiten, die 's avonds rijkelijk verlicht wer den. Binnen was er een modern 'zwevend' plafond met tl-verlich ting. Er lag linoleum en er ston den verschillende zitjes met hippe Gispen-stoelen naar ontwerp van Wim Rietveld. De winkel was grof

Radio Schuurman aan de Hammarskjöldhof

Nadat Ajax-aanvaller Brian Brobbey scoorde, werden er vanaf de tribune oerwoudgeluiden gemaakt. Pep verafschuwt het gedrag, maar vindt alle negatieve commotie over zijn club en medesupporters te ver gaan. “Racistische spreekkoren of geluiden moet je altijd afkeu ren, maar het wordt nu wel groter gemaakt dan dat het is. De spelers, trainers, scheids rechters en supporters hebben tijdens de wedstrijd niks gehoord. Alleen een geluids man van ESPN heeft het opgepikt. Vervolgens wordt het naar buiten gebracht alsof de hele Bunnikside enkel en alleen uit racisten en an tisemieten bestaat. Dat gaat veel te ver. Alle supporters worden over een kam gescho ren. Iedereen zou thuis eens moeten kijken naar de minuut stilte die voorafgaand aan de wedstrijd werd gehouden. Zowel Ajax- als FC Utrecht-supporters waren muisstil op dat moment. Het was het bewijs en voorbeeld dat respect van voetbalsupporters bestaat.”

in te spelen en dat is dan het grote voorbeeld voor je hele team.” Niet alleen op het veld werd er onder maats gepresteerd, want ook enkele suppor ters lieten zich van hun slechtste kant zien.

Helaas was daar afgelopen weekend allemaal niks van waar”, zo opent Frans. “Onze spelers hebben welgeteld nul kansen bij elkaar ge speeld.” Pep reageert op zijn broer. “Het was de aller lafste editie van de afgelopen vijftien jaar. Ajax is minimaal vier klassen beter dan dit FC Utrecht, maar dat betekent niet dat het team vooraf al op moet geven. In een thuiswedstrijd tegen Ajax wordt verwacht dat de spelers tot het einde zullen strijden en dat ze die Amsterdammers bij de keel grijpen. Deze basisprincipes waren absoluut niet te rug te zien.” De beste ploeg van de competitie Vorige week hadden de mannen het kort over het tactische systeem dat trainer Henk Fra ser hanteert. Frans wil daar wederom op in haken. “In de afgelopen weken koos Fraser voor een verdedigende 5-3-2 formatie. Dat was een opmerkelijke keuze als je nog eens kijkt tegen welke tegenstanders we hebben gespeeld. Afgelopen weekend kwam de bes te ploeg van de competitie langs en wordt er opeens voor een 4-4-2 gekozen. Fraser han teert dus een aanvallender systeem tegen een betere tegenstander. Dat was wederom een hele opmerkelijke keuze en die heeft ook totaal verkeerd uitgepakt.” Ondanks dat tac tisch weinig goed ging, wil Pep toch topaan koop Jens Toornstra uitlichten. “Hij was de beste speler aan Utrechtse zijde en probeer de nog wat strijd te brengen. Daarnaast zal hij binnenkort de aanvoerdersband van Nick Viergever overnemen, althans dat is te ho pen. Die speelde weer niet al te best. Je ziet dat die jongen geen leider is. Hij is bang om de bal te krijgen en om hem vervolgens weer

Pep en Frans, twee broers die al sinds jaar en dag iedere wedstrijd van FC Utrecht volgen, maken een column voor DUIC.

PEP EN FRANS OVER FC UTRECHT

Na het verlies tegen FC Emmen vorige week is het FC Utrecht niet gelukt de rug te rechten. In de eigen Galgenwaard werd kansloos met 0-2 verloren van Ajax. Pep en Frans verwelkomden Jens Toornstra, maar zagen hun club vervolgens niet tot een doelkans komen. Naast de nederlaag moest de club nogmaals door het stof. Enkele supporters maakten oerwoudgeluiden richting Brian Brobbey en er werd weer eens iets op het veld gegooid.

“FC Utrecht-Ajax is de wedstrijd die altijd met rood omcirkeld in agenda staat. Wat er ook gebeurt, op die dag zorgt een echte supporter ervoor dat hij in het stadion is. In die wedstrijd voel je waar om je FC Utrecht-supporter bent geworden.

Pep en Frans beleven een pijnlijke middag: ‘Alle supporters worden over een kam geschoren’

In de column wordt de week van FC Utrecht doorgenomen. Martijn Kramer schrijft het verhaal op.

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 2 SEPTEMBER 2022 | NR. 188 DUIC PUZZEL ZOEKPLAAT Zoek de verschillenzevenOPLOSSINGZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE VREDENBURG

Gezond grimmig sfeertje Tot slot reageert Frans nog op de situatie. “Uiteraard kan je het niet pikken als er oer woudgeluiden worden gemaakt of wanneer er vuurwerk op het veld wordt gegooid. Er is al jaren een negatieve verandering binnen de club. Vroeger heerste er een gezond grimmig sfeertje voor een thuiswedstrijd tegen Ajax. Wanneer je dan naar het stadion liep proef de je aan alles dat het de wedstrijd van het jaar was. Het liep dan niet uit de hand, maar je kon de spanning van zo’n wedstrijd dan door het hele stadion heen voelen. De laatste jaren zit dat er niet meer in en moeten we blij zijn wanneer er een paar potten vuurwerk voor de wedstrijd worden afgestoken. Dat wordt langzaamaan toch een schrale troost.”

Advertentie ALLEEN GELDIG BIJ DIRK VASCO DA GAMALAAN, ROELANTDREEF EN ZAMBESIDREEF Acties geldig van wo. 31 augustus t/m di. 6 september SPECTACULAIREEXTRAACTIESDubbelfrisss Appel & perzik of framboos & cranberry. Blik 250 ml. OP=OP 29 Van-0.59 STUNTPRIJS Nescafé Gold Pot 200 gram. OP=OP 4·( Van 7.49 VOORDELIGERNERGENS Melkunie Breaker Alle varianten. Pak 200 gram. OP=OP 49 Van 1.39 - 1.59 STUNTPRIJS Kitkat of Smarties Alle varianten (m.u.v. Kitkat Gold en Lion). OP=OP 79 Van 1.45 3-PACK

DUIC Krant NR 188 - 2 september

Articles inside

Uittips

De favoriete leesplek van

Column Koos Marsman

Ondernemer uitgelicht

Achter de schermen

Geen bierfestival in Wilhelminapark