DUIC Krant NR 214 - 10 maart

De Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen: waar gaan die over?

JE KUNT NU NOG KIEZEN

Advertenties

JE KUNT

NU NOG KIEZEN

JE KUNT NU NOG KIEZEN

JE KUNT NU NOG KIEZEN

Kies Partij voor de Dieren

KLEUR DE PROVINCIE

Kies Partij voor de Dieren

Kies Partij voor de Dieren

Kies Partij voor de Dieren

NIEUW

Koop nu het boek

Verdwenen horeca in Utrecht

Bilthovense boekhandel, Broese Boekhandels, Groeten uit Utrecht, Bruna (Biltstraat, Overvecht, Nachtegaalstraat, Leidsche Rijn), Boekhandel De Kler (in Houten), Boekhandel Bijleveld, Boekhandel KEES Leidsche Rijn, Bruna Nieuwegein Muntplein, Volksbuurtmuseum Wijk C, Boekhandel Van Ravenswaaij Bunnik, De Utrechtse Boekenbar en Camping Ganspoort. Of bestel via Duicshop.nl

INHOUD

Nieuws

4 DUIC in beeld

Kunstwerk Bibliotheek Neude wordt eindelijk gemonteerd

9 Vier vragen over...

De Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen

Cultuur / Uit

12 Utrecht volgens...

Yvonne Groeneveld van het Werftheater

13 Uittips

Elke week de leukste tips

Stad / Leven

14 Ondernemer uitgelicht

Kunstwinkel Catch Utrecht

15 Speelotheek Tuf-Tuf

Speelgoed voor kinderen met een beperking

16 Straatnamen Zuilenstraat

16 Stad in cijfers

16 In other news Arquitectura y Diseño

17 Verdwenen fabrieken Loodwitfabriek Greve aan het Lauwerecht Sport

19 Puzzel

Zoek de verschillen

19 Pep en Frans over FC Utrecht

'Grootste deceptie uit geschiedenis van de club'

Colofon

Augustus 2020. Het kunstwerk van Maarten Baas had toen boven de ingang van Bibliotheek Neude moeten hangen. Dat ging niet door. Vertraging op vertraging. Nu prijkt het veelbesproken werk er dan eindelijk toch. Het aan het grote plein en het grote gebouw Post Utrecht oogt het kunstwerk immens. Het is als kermisverlichting aan een dat had de bibliotheek ook wel voorzien. Toen het ontwerp

NACHTEGAALSTRAAT

Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

hangt. Maar niet iedereen vindt het passend om zo’n werk aan een monumentaal gebouw te hangen. Ook op de redactie van DUIC zijn de meningen verdeeld. We moeten maar gaan zien of Utrecht het kunstwerk uiteindelijk gaat omarmen. Naast de ufo op de Inktpot en de theepot op de parkeergarage van Hoog Catharijne hebben we er in ieder geval weer een die moet de komende dagen nog aangesloten worden. Wie kijken.

Robert Oosterbroek

Social Media

ddk.nl en redactie DUIC

Advertenties

U bent altijd welkom voor een open gesprek.

Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht

Soworker maakt delen op Social media makkelijk!

Boost je content en benut de kracht van je collega’s als ambassadeurs; 8 x meer bereik, 7 x hogere conversie en aanzienlijk meer sollicitanten.

Natalie

Test gratis ons platform!

Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Floor Vervoort, Ilana Noot en Lisette Oorschot

van Eijndthoven Utrecht

DUIC IN BEELD

Twee jaar ging eroverheen. In 2020 had het kunstwerk 'Intellectual Heritage' van kunstenaar Maarten Baas aan de gevel van Post Utrecht gemonteerd moeten worden. Corona gooide roet in het eten, er was kritiek op het kunstwerk en het lichtplan moest worden aangepast. Maar nu hangt het er dan toch. De komende dagen wordt de verlichting nog aangesloten, maar wie over

de Neude loopt krijgt al een duidelijk beeld van wat het kunstwerk voorstelt. Smaken verschillen zo blijkt, want de discussie over het werk is opUtrechter vindt het prachtig, terwijl de ander zich afvraagt of het wel past op dit monumentale gebouw. Maar kunst mag schuren, zeiden de bibliotheek en de kunstcommissie al eens. En dat doet het.

Fotogra e: Robert Oosterbroek

Provincie Utrecht

Provincie Utrecht

Provincie Utrecht

Waterschap@ Inwonersbelangen

Ben je goed met puzzels en codes? Hou je van spellen zoals Cluedo en Escaperoom? Dan zou je weleens de moord op de camping op kunnen lossen. Probeer met jouw team erachter te komen wie de dader is.

De hele camping wordt omgebouwd tot een crime scene. Het thema zal zijn Jailbreak. Het spel is avondvullend en minstens één teamlid moet in het bezit zijn van een smartphone. Durf jij het aan?

Tip: kom voorafgaand (uiterlijk 19.00 uur) gezellig dineren bij Camping Ganspoort. Het 2 gangen-menu is dan € 38,50,- inclusief deelname.

De Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen

Komende woensdag is het zover: de stembussen worden geopend voor de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen. Het zijn voor veel mensen niet de meest aansprekende verkiezingen. Want waar stemmen we eigenlijk precies voor? En wat doen de provincie en het waterschap eigenlijk? DUIC zette op een rijtje hoe de provincie en het waterschap in elkaar zitten, wat hun taken zijn en waar nou precies voor gestemd wordt.

1Hoe zit het provinciebestuur in elkaar?

Het provinciebestuur bestaat uit de Provinciale Staten en de Gedeputeerde Staten, met de commissaris van de Koning (CvdK) – die wordt benoemd door de koning en de ministers – aan het hoofd. Inwoners van Utrecht kiezen op 15 maart wie er op de 49 zetels in de Provinciale Staten van Utrecht mogen plaatsnemen. Het aantal leden van de Provinciale Staten verschilt per provincie en is afhankelijk van het inwoneraantal. De leden van de Provinciale Staten kiezen de Gedeputeerde Staten en elke vier jaar de leden van de Eerste Kamer. De Provinciale Staten stellen het beleid van de provincie vast en controleren de uitvoering daarvan door de Gedeputeerde Staten.

De Gedeputeerde Staten vormen het dagelijks bestuur van de provincie. Zij zijn degenen die de besluiten moeten uitvoeren. Het aantal gedeputeerden verschilt per provincie. In Utrecht zijn het nu zes mensen, met elk hun eigen portefeuilles. De commissaris van de Koning is voorzitter van het College van Gedeputeerde Staten. De CvdK is in de provincie de vertegenwoordiger van de Nederlandse regering, de voorzitter – maar geen lid – van de Provinciale Staten en de voorzitter en lid van het College van Gedeputeerde Staten.

Op wie kan er woensdag gestemd worden?

Wie woensdag in Utrecht naar de stembus gaat, krijgt voor de Provinciale Statenverkiezingen een stembiljet met daarop kandidaten van negentien partijen. De partijen op de lijst zijn: GroenLinks, VVD, Forum voor Democratie, CDA, D66, PvdA, ChristenUnie, PVV, Partij voor de Dieren, SP, SGP, 50PLUS, DENK, Zwarte Piet is Zwart, BBB, JA21, Volt, Belang van Nederland en U26 Gemeenten. De leden van deze partijen die gekozen worden, vormen de komende vier jaar

samen de Provinciale Staten.

Deze statenleden hebben vervolgens invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer. De Eerste Kamer telt 75 leden en vormt samen met de Tweede Kamer het parlement. De leden van de Tweede Kamer worden in Nederland direct gekozen, maar bij de Eerste Kamer werkt dat anders. De Eerste Kamer-leden worden namelijk gekozen door de statenleden. De leden van de Provinciale Staten die woensdag gekozen worden, zullen voor de Eerste Kamer stemmen op iemand van een partij in de Eerste Kamer. Wie gaat stemmen tijdens de Provinciale Statenverkiezingen bepaalt dus indirect ook wie er in de Eerste Kamer komen te zitten.

3Wat zijn de taken van de provincie?

Ruimte, ruimte en nog eens ruimte. Eigenlijk bijna alles wat de provincie Utrecht doet gaat over de invulling van ruimte. En laat ruimte nou net zo schaars zijn. Er zijn dan ook een heleboel belangen, en de provincie heeft daar regie over. Zo bepaalt de provincie in grote lijnen wat er met een gebied mag gebeuren, bijvoorbeeld of er woningbouw kan plaatsvinden of er bedrijven moeten komen of dat de locatie juist een natuurgebied moet worden. Dan gaat het nadrukkelijk om de grote lijnen en niet bijvoorbeeld over individuele woningen, daar gaat de gemeente over.

Als we het dan toch over woningbouw hebben, de provincie bouwt zelf geen huizen. Maar door het aanwijzen van gebieden waar woningen gebouwd mogen worden, afspraken te maken met gemeentes en corporaties, lobbyen bij het Rijk en het uitwisselen van kennis wil de provincie woningbouw stimuleren.

De provincie stimuleert ook het gebruik van duurzame energie en wijst plekken aan waar windmolens of zonne-parken kunnen komen. Mocht de gemeente Utrecht het niet voor el-

kaar krijgen om tot een plan voor windmolens te komen, dan kan de provincie de regie overnemen. De provincie kan in dat geval zelfstandig bepalen waar windmolens komen in de stad en een vergunning verlenen. Naast duurzame energie zet de provincie zich ook in voor natuur. Het aanleggen en onderhouden van natuurgebieden is een taak van de provincie.

De provincie is ook verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van provinciaDaarbij gaat het dus uitdrukkelijk niet om de wegen in de stad Utrecht, want daar gaat de gemeente gewoon weer over. Waar de provincie dan wel weer over gaat; het openbaar vervoer met bussen en trams in Utrecht. De provincie sluit daarvoor contracten af met bedrijven, zoals Syntus en U-OV. Naast dit alles heeft de provincie ook nog de taak om te zorgen voor een sterke regionale economie, vestigingsklimaat voor bedrijven en culturele voorzieningen.

Bij dit alles is het goed om te bedenken dat gemeente, provincie en de Rijksoverheid elkaar nodig hebben om beleid uit te kunnen voeren. Ook hebben gemeentes zelf heel veel verantwoordelijkheid. Als inwoner heb je veel vaker te maken met beleid dat gemaakt is door de gemeente dan door beleid van de provincie. Het werk van de provincie speelt meer op de achtergrond, de provincie is bij grote thema’s ook een waakhond en kan ingrijpen als gemeentes er zelf niet uitkomen. En doordat het ook over grote zaken als ruimtelijke ordening gaat, hebben de beleidskeuzes juist ook grote effecten op de omgeving waarin we wonen, leven en werken. Daarom maakt het ook verschil welke politieke partijen er aan de macht zijn in de provincie. Om het met een enkel voorbeeld te concretiseren; in het huidige coalitieakkoord van de provincie Utrecht staat dat ze de plannen van de gemeente Utrecht om een energielandschap in polder Rijnenburg te bouwen ondersteunen. Afhankelijk van welke partijen er na de verkiezingen in de nieuwe coalitie

van de provincie zitten, kan dit veranderen.

4Wat doen de waterschappen?

Sinds 2015 worden tegelijkertijd met de verkiezing van de leden voor de Provinciale Staten, ook de waterschapsverkiezingen gehouden. Waterschappen – ook wel hoogheemraadschappen genoemd – zorgen in Nederland voor alles dat te maken heeft met de waterhuishouding. Zo regelen ze de waterstand met gemalen en sluizen, zorgen ze voor de zuivering van afvalwater en controleren ze de kwaliteit van zwemwater. Ook het beheer van dijken en natuurbeheer in en aan het water behoren tot de taken van het waterschap.

In Nederland zijn 21 waterschappen, die allemaal een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur hebben. De voorzitter van een waterschap heet een dijkgraaf. Die functie is vergelijkbaar met die van een burgemeester in een gemeente. Het algemeen bestuur van het waterschap is vergelijkbaar met de gemeenteraad. Het algemeen bestuur stelt het beleid van een waterschap vast en controleert of het dagelijks bestuur het beleid goed uitvoert. Het algemeen bestuur heeft achttien tot dertig leden. De leden van dit algemeen bestuur worden woensdag gekozen tijdens de waterschapsverkiezingen. Het dagelijks bestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid van het waterschap en bestaat meestal uit ongeveer vijf leden. De meeste inwoners van de gemeente Utrecht stemmen woensdag voor het algemeen bestuur van het waterschap Stichtse Rijnlanden, maar er zijn ook Utrechters die wonen in het gebied van waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Belangrijke thema’s tijdens de waterschapsverkiezingen zijn bijvoorbeeld of er hogere dijken gebouwd moeten worden, hoe omgegaan moet worden met schade door droogte en vervuiling.

KLEUR DE PROVINCIE

Stem woensdag 15 maart

Rakesh uit Bunschoten: ‘Verduurzamen van zorgen dat mensen aan daar stem ik voor.’

Robert en Hanne uit Amersfoort: ‘De auto pakken van is van de zotte. Het openbaar vervoer moet goedkoper worden.’

Jan uit Amersfoort: ‘Ik vind het onzin dat landbouwgrond moet hebben in onze provincie!’

De Provinciale Statenverkiezingen gaan over onderwerpen die jou raken. Dit is wat andere inwoners vinden van de verkiezingsthema’s. Maar wat vind jij belangrijk?

Laat je stem horen op 15 maart en kleur de provincie!

IK KLEUR DE PROVINCIE

WIJ KLEUREN PROVINCIEDE

IK KLEUR DE PROVINCIE

IK KLEUR DE PROVINCIE

Bert uit Leusden: ‘De nood van asielzoekers is hoog. Ik vind dat we met z’n allen die problematiek moeten oplossen.’

IK KLEUR DE PROVINCIE

Isis uit Utrecht: ‘Ik ga erop letten wat een woningnood in Utrecht te verminderen.’

IK KLEUR DE PROVINCIE

Nathan uit Groenekan: panelen vind ik onzin. op grote loodsen.’

IK KLEUR DE PROVINCIE

Truus uit Amersfoort: en hou de provincie liever groen dan dat genoeg.’

IK KLEUR DE PROVINCIE

Joris uit Amersfoort: ‘Ik zie om me heen hoe hoog de woningnood kwetsbare groepen. Dat is van deze verkiezingen.’

IK KLEUR DE PROVINCIE

Stephanie uit Montfoort:

daar zou ik me mee bezig houden als ik in de politiek zou zitten.’

KIESJOUWUTRECHT.NL

Over welke thema’s

kun je stemmen?

Doe het Kieskompas op kiesjouwutrecht.nl

UTRECHT VOLGENS YVONNE GROENEVELD VAN

‘Mijn hart lag altijd bij theater’

HET WERFTHEATER In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in

Het Utrechtse Werftheater bestaat dit jaar 45 jaar. Yvonne Groeneveld richtte het Werftheater aan de Oudegracht op in 1978. Zelf staat de theatermaker en cabaretier al meer dan vijftig jaar op het toneel. Van 25 april tot en met 7 mei wordt het jubileum van het kleine theater groots gevierd. Verschillende artiesten treden op, zoals Claudia de Breij, Erik van Muiswinkel en Paul van Vliet. Yvonne staat tijdens deze feestweek ook zelf op de planken. We vroegen haar waarom ze het Werftheater ooit is begonnen en waar ze trots op is als Utrechter.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Bas van Setten

Zijn jullie al klaar voor de jubileumweek?

“We hebben een heel mooi programma, want ik heb de mensen gevraagd met wie ik iets heb. Vooral met Paul van Vliet, omdat hij voor mij het grote voorbeeld is geweest. Hij had ook een eigen theater: PePijn in Den Haag. Voor die tijd trad ik altijd met plaatselijke

Utrechtse cabaretiers op: eerst met Hennie

Oliemuller en daarna met Herman Berkien. Dat speelde zich altijd af in kelders. Daar is

Waarom ben je het Werftheater ooit begonnen?

“Toen ik begon, had je alleen de grote drie: Wim Kan, Wim Sonneveld en Toon Hermans. Zij traden op in schouwburgen, maar voor de rest waren er weinig plekken. Ik ben zelf theatermaker en wilde een eigen podium. Ik was zo gecharmeerd van de werfkelders, dat ik mijn vinger heb opgestoken toen deze plek vrijkwam. Het was een ontzettende puinhoop, want het stond jarenlang leeg. Hiervoor zat er een pottenbakker in. Al vrij snel kwamen er artiesten als Youp van ’t Hek,

Hoe kijk je terug op 45 jaar Werftheater?

“Dat het nu 45 jaar bestaat en dat ik het ook nog steeds mag doen, vind ik heel leuk. Mijn moeder vroeg zich toen af waar ik aan begon. Het was mijn jeugdige optimisme, maar dat ik het 45 jaar uit zou houden wist ik ook niet van tevoren. Ik moest ontzettend veel leren over het zakelijke gedeelte. Ik ben een theatermaker en dacht alleen maar aan teksten schrijven en liedjes maken, maar daarnaast moet je aan zoveel dingen denken. Ik heb altijd met Iedereen is zo betrokken. We doen het samen. Artiesten komen hier graag terug, omdat de sfeer goed is. Door de jaren heen heb ik geleerd dat je jouw visie trouw moet blijven. Hier is cabaret, kleinkunst en later ook stand-up comedy. Maar mensen weten dat ze soms ook een try-out zien hier, met name door hele bekende artiesten. Claudia de Breij

Wat vind je zo leuk aan theater?

“Van huis uit ben ik kleuterleidster, maar ik heb ook pedagogiek en geschiedenis gedaan. Maar mijn hart lag altijd bij theater. In 1975 begon ik in het Schiller Theater op de

NU IN DE VERKOOP!

APPARTEMENTEN NIEUWEGEIN

79

Verkoopinformatie:

Beumer Nieuwbouw

nieuwbouw@beumer.nl

Burgersdijk Makelaars utrecht@burgersdijk.com

Minrebroederstraat. Ik zag daar dingen die ik anders zou doen. Als kind vond ik theater al leuk, maar ik kom uit een degelijk milieu. Daar moest ik dus een vak leren. Maar ik zong altijd en kende alle liedjes. Op een gegeven moment deed ik mee aan cabaretfestivals. Bij de eerste, het Loosdrecht Festival, werd ik tweede. Bij andere festivals werd ik eerste. Ik wilde weten of ik het wat vond en of mensen mij wel leuk vonden. Vanaf 1975 heb ik 25 jaar kindertheater gedaan, trad op voor scholen en had eigen cabaretprogramma’s. Ik was in die tijd een van de eerste vrouwen in Utrecht

Wat was een van de beste optredens die je ooit in het Werftheater hebt gezien?

“Voor mij was het een openbaring toen Herman Finkers hier optrad. Door zijn taalgebruik en hoe hij zich bewoog, vroeg ik me af: hè, wie is dit? Na een kwartiertje had ik het door. En nog is hij mijn favoriet. Ik vind hem ontwapenend in zijn humor. Zo zijn er heel veel artiesten van wie ik fan ben hoor, maar voor mij moet het wel persoonlijkheid uit-

Advertentie

Waar ben je trots op als Utrechter?

“Dat mijn theatertje in een werfkelder zit aan de Utrechtse gracht. Ik vind de grachten in Utrecht geweldig. Ze zijn uniek. Toen ik begon, zei een ambtenaar tegen mij: ‘Mevrouw Groeneveld, waar begint u aan?’ Maar als je zo denkt, gebeurt er nooit iets, zei ik tegen hem. Hier aan de werf zat toen alleen een pannenkoekenrestaurant, maar moet je kijken wat er nu allemaal zit. In de zomer met de terrasjes en de boten, dan is Utrecht uniek. Er groeien hier ook bijzondere bomen, zoals de moerbei, en allerlei bijzondere mossen. Ik ben helemaal gecharmeerd van dit plekje. Dat ik daar een eigenheid aan heb mogen geven door de

Utrecht is…

"... als een hele goede vriend; bekend, vertrouwd, ouderwets gezellig, met gekke invallen en ook met een warm gevoel van behaaglijkheid."

ONTVANG KORTING

EXTRA MET EEN STARTERSLENING

VAN CENTRAL PARK

Alle appartementen worden compleet opgeleverd met wand-en vloerafwerking, keuken en sanitair.

Koop voor 1 april 2023 een appartement en ontvang tot wel € 12.500 korting.

Nationale Hypotheek Garantie (NHG) voor appartementen tot € 405.000.

Een gezonde levensstijl in Central Park, met compleet afgewerkte woningen, dakgym, hardloopbaan en lage energielasten.

Gratis waardeadvies en een schatting van de verkooptijd van jouw huidige woning.

Leen tot € 35.000,- extra met de Starterslening, informeer naar de mogelijkheden.

*Als je voor 1 april een appartement koopt!

Utrecht.

Muylike

Waar: EKKO

Wanneer: vrijdag 10 maart

Prijs: 11 euro

Catchy indiepop, aangesterkt door energieke koortjes en melodieuze gitaarlijnen: dat is waar Muylike voor staat. Als 3voor12 Poprondetalent tourden ze dit najaar door heel Nederland. Daarnaast was Muylike deze zomer al te zien als voorprogramma van Chef’Special bij ‘De Amsterdamse Zomer’ in het Olympisch Stadion en stonden ze afgelopen september als voorprogramma van Cassia in EKKO. Nu komt het project van de Utrechtse songwriter/producer Stijn Post terug naar het podium van EKKO in aanloop naar debuutalbum ‘The Wait Is Over’, mét een gloednieuwe liveshow en vijfkoppige band. Tickets zijn te koop via de website van EKKO.

Marjoleine de Vos: Bezin met Bach

Waar: TivoliVredenburg

Wanneer: zaterdag 11 maart

Prijs: 20,50 tot 25,50 euro

Hoe leid je een goed en ‘juist’ leven? Dat is de vraag die denkers en losofen sinds het begin van de mensheid bezighoudt. Nu religie uit vele levens is verdwenen tast de moderne mens vaak in het duister en beroept zich op coaches, yoga en zelfhulpboeken op weg naar persoonlijke waarden. Hoe blijven we trouw aan onszelf? In deze editie van Bezin met Bach staat essayist en dichter Marjoleine de Vos stil bij deze vraag. Bach schreef de cantates 47 en 127 voor de vastentijd: een tijd van bezinning en re ectie. Anno 2022 staat het internet vol van meningen en oordelen we zonder na te denken. Hoe houd je vast aan je eigen waarden in een tijd waarin solidariteit steeds meer onder druk staat? Samen met De Vos en dichter Maud Vanhauwaert zoeken we naar handvatten die ons vertellen wat écht belangrijk is.

Kim Schuddeboom: Ongeschreven

Waar: Stadsschouwburg Utrecht

Wanneer: woensdag 15 maart

Prijs: 10 tot 16 euro

Sub-Terra Trax

Waar: De Helling

Wanneer: zaterdag 11 maart

Prijs: 14,50 tot 17 euro

Het Utrechtse hard techno label Sub-Terra Trax geeft op zaterdagavond

11 maart in De Helling hun eerste showcase. Industriële sounds met diepe kicks zullen de boventoon voeren. De line-up bestaat uit Karaxheller (Karah & Raxeller), JOESANE B2B NØUS, GUS & JORG (LIVE) en TEDDY (LIVE). De zaal opent om 23.30 uur en het feest gaat door tot diep in de nacht.

Historisch Café: monumentenzorg en Oud-Utrecht

Waar: Bibliotheek Neude

Wanneer: vrijdag 10 maart

Prijs: gratis

Iedere tweede vrijdag van de maand organiseert Oud-Utrecht het Historisch Café in het Theater van Bibliotheek Neude. Een lezing over een historisch Utrechts onderwerp. Deze keer schetst Dick de Jong, voorzitter van de historische vereniging Oud-Utrecht, een kleine geschiedenis van de monumentenzorg van Utrecht en de rol van Oud-Utrecht. Ook is er een column van Bas van de Griendt over monumentenzorg in de toekomst. Reserveer je gratis kaartje via Oud-Utrecht.nl.

Comedian Kim Schuddeboom staat pas een paar jaar op de planken, maar presenteert nu al haar eerste avondvullende stand-up show. De inhoud van ‘Ongeschreven’ is onge lterd en voor sommige mensen absoluut niet herkenbaar. Dat is helemaal niet erg, uit ervaring weet Kim dat je prima kunt functioneren in een omgeving waar je de mensen niet begrijpt. En dat gunt ze iedereen; waarom zou je proberen anderen te begrijpen als je over jezelf werkelijk geen idee hebt? Kaarten zijn te koop via de website van Stadsschouwburg.

25 jaar archeologie in Leidsche Rijn

Waar: Castellum Hoge Woerd

Wanneer: dinsdag 14 maart

Prijs: 7,50 euro

In het kader van 25 jaar Leidsche Rijn organiseert de Historische Vereniging Vleuten, De Meern, Haarzuilens en Leidsche Rijn dit jaar een gevarieerd programma. De aftrap is een gezamenlijke lezing van Museum Hoge Woerd en de Historische Vereniging over de opbrengst van 25 jaar archeologie in dit gebied. Utrechtse gemeentelijke archeologen Erik Graafstal, Herre Wynia en Jeroen van der Kamp hebben vanaf het begin (in 1997) de gemeentelijke opgravingen in “de grootste bouwput van Nederland” geleid. Dinsdagavond zullen zij alle grote ontdekkingen en prachtvondsten van de laatste kwart eeuw voorbij laten komen; van een berenkaak uit de Bronstijd tot een vliegtuigwrak uit de Tweede Wereldoorlog. Eén ding is zeker: liefhebbers van de geschiedenis en archeologie van dit gebied mogen deze eenmalige vertoning zeker niet missen. Tickets zijn te koop via de website van het Castellum.

Ping Win (3+)

Waar: ZIMIHC theater Zuilen

Wanneer: zondag 12 maart

Prijs: 8 tot 11 euro

Ping Win is een voorstelling over verandering voor peuters & kleuters en hun volwassenen. Alles verandert de hele tijd: van de eerste keer naar school tot het krijgen van een broertje of zusje.

Ping Win leeft in een zwart-wit wereld waarin alles pinguïn wordt. Zelfs de vuilnisbak lijkt ineens een snaveltje te hebben. Dan sluipt er plots iets kleurrijks in dit zwart witte leven. Een voorstelling met primaire vormen en kleuren, speciaal gemaakt voor deze allerjongste doelgroep.

ONDERNEMER UITGELICHT

Deze week: Catch Utrecht

Pim Enthoven is eigenaar van kunstwinkel Catch Utrecht

Sinds een paar weken is Pim Enthoven (30) de trotse eigenaar van kunstwinkel Catch Utrecht aan Oudkerkhof. Daarmee is dit alweer de derde zaak van Catch in de binnenstad van Utrecht. “Het mooiste is als mensen voor iets komen, maar niet echt weten wat ze zoeken en dat ik ze begeleid naar hetgeen dat ze zoeken”, aldus de Utrechtse ondernemer. “Dat geeft mij wel een boost en daar doe ik het zeker voor.”

Tekst: Lisette Oorschot / Fotogra e: Robert Oosterbroek

Van jongs af aan zit het ondernemen Enthoven in het bloed. “Als kind was ik al bezig met winkeltje spelen, op zoek gaan naar dingen, spullen verzamelen en dat weer doorverkopen voor meer geld.” Dat is nu uitgemond in een eigen onderneming, Catch Utrecht, dat samen met Catch Framing afgesplitste onderdelen en zelfstandige zaken zijn. Beide winkels zijn geen onderdeel meer van Catch Projecten aan de Domstraat. “Toen ik ongeveer 17 jaar oud was, studeerde ik Small Business en Retailmanagement en ben ik bij Catch Projecten gaan werken als bijbaantje. Die combinatie tussen kunst en het draaien van een winkel sprak mij toen heel erg aan”, reageert Enthoven op de vraag of hij altijd al een passie had voor kunst en ondernemen. Zo geschiedde, want sinds 1 januari heeft hij zijn eigen zaak in de binnenstad van Utrecht die zes dagen per week is geopend, van dinsdag tot en met zondag. Van stadsgezichten tot vogelkunst Na in totaal acht jaar te hebben gewerkt bij Catch Projecten leek het Enthoven leuk om een eigen winkel te beginnen. “Toen heb ik een onderdeel gekocht van het bedrijf en heb ik vooral de onderdelen overgenomen

IONIQ 6

waarvan ik het leuk vond om mee verder te gaan.” Enthoven richt zich met zijn winkel op Utrechtse kunst van lokale kunstenaars, vo-

Onder die Utrechtse kunstenaars bevindt zich Fedor van Rossem - bekend van de Utrechtse metrokaart, ‘Stairway to Utrecht’ en 't Uteregse Leesplankie - maar ook kunstenaars zoals Susan Mertens, Jurjen Bertens, Ilse Werdler, Joost Heystek en Hannie Rieuwerts die zich vooral richten op stadsgezichten van Utrecht.

Iets minder Utrechts, maar wel in de winkel van Enthoven te vinden, zijn originele houtsneden van vogels. “Ik heb zelf echt wat met vogels, dus de vogelkunst van Erik van Ommen en Henrik Hey springen er voor mij echt uit. Er zijn maar weinig mensen die de houtsnedetechniek beheersen en vandaar dat dit iets unieks is.”

Op het eerste oog lijkt het niet alsof de kunstwerken oorspronkelijk van hout zijn gemaakt, toch is dat wel zo. “De kunstenaar gutst vormen uit een houtblok, die vormen geeft hij een kleurlaag en vervolgens drukt hij deze weer op papier. Zo krijg je uiteindelijk een afdruk van in dit geval een vogel”, legt Enthoven uit op de vraag hoe deze werken

tot stand komen. Wie een beetje van humor houdt, is ook aan het goede adres bij Catch Utrecht. Zo zijn er kaarten te vinden met katten die geba-

lo Picatso' en 'Cat Cobain'.

Stijl

Wat de ondernemer zelf het mooiste werk vindt in zijn winkel, vindt hij moeilijk te zeggen. “Ik zie zoveel kunst elke dag, dat het lastig is om daar iets uit te kiezen. Stiekem is alles wat ik neerhang ook mijn smaak. Ik probeer het namelijk wel een beetje op mijn eigen smaak in te richten, maar dat kan ook een valkuil kan zijn. Want niet iedereen heeft mijn smaak”, zegt Enthoven lachend. “Maar ik probeer in ieder geval wel om een winkel te creeren met veel verschillende soorten stijlen.” Enthoven vindt het daarom belangrijk dat ie-

Advertentie

All-electric. Awaken your world.

dere kunstenaar waarvan hij werk verkoopt in zijn winkel, een aparte stijl heeft. “Zodat ik van elke stijl weer Utrechtse kunst heb.”

Toekomst

Ondanks dat Enthoven pas een paar weken zijn vestiging heeft geopend, krijgt hij al veel verzoeken van kunstenaars die ook in zijn winkel hun werken willen exposeren of samenwerkingen willen aangaan. De Utrechtse ondernemer laat dat voorlopig even rusten. “Ik zit nog in mijn opstartfase, dus er komt nog zoveel bij kijken.” Toch heeft Enthoven een droom. “Het doel is om uiteindelijk over een aantal jaar naar een grotere winkel te gaan en nog meer dingen te gaan verkopen.” Voor nu blijft Enthoven zich focussen op de verkoop van werken van Utrechtse kunstekaarten. “Eerst even goed de basis opbouwen en daarna kijken we weer verder.”

Maak een proefrit en ervaar de IONIQ 6 zelf.

IONIQ 6 vanaf

€ 45.895

Private Lease vanaf

€ 689 p.m.

Obv 60 mnd / 10.000 km/p.j.

De meest energie-efficiënte EV in zijn klasse. De gloednieuwe elektrische Hyundai IONIQ 6 staat symbool voor een nieuw tijdperk van duurzame innovatie en elektrische mobiliteit. Het gestroomlijnde ontwerp en coconachtige interieur bieden een gepersonaliseerde en flexibele ruimte die nooit eerder te zien is geweest. Met de IONIQ 6 heb je een actieradius tot 614 kilometer en met snelladen heb je binnen 15 minuten 315 kilometer extra. Nu met € 2.950 overheidssubsidie. Kom bij ons langs en ervaar de IONIQ 6 zelf.

Hyundai werkt er hard aan om in 2045 volledig klimaatneutraal te zijn.

Ontdek meer op hyundai.com/nl/wittenberg

Landzigt 30, Utrecht, tel. 030 - 603 1216

In deze rubriek staat een Utrechtse ondernemer of onderneming centraal.

'We willen dat kinderen ondanks hun handicap of beperking onbeperkt kunnen spelen'

In het pand aan de Koningsweg 2 in Utrecht zit speelotheek Tuf-Tuf. Een speelotheek waar speelgoed geleend kan worden dat speciaal gericht is op kinderen met een beperking of handicap. Met een aanbod van 1600 stuks speelgoed is er genoeg te kiezen voor deze kinderen. Maartje Maas (40) uit Maarssen is bestuurslid van de speelotheek en werkt er met veel plezier. “Dan ben je zelf ook weer even aan het spelen.”

Tekst: Lisette Oorschot / Fotogra e: Bas van Setten

Speelotheek Tuf-Tuf is al in 1978 opgericht door de toenmalige Sociaal Pedagogische Dienst, tegenwoordig MEE geheten. “Die zagen heel veel ouders met kindjes met een beperking of een handicap die behoefte hadden aan speciaal speelgoed, omdat ze niet altijd met regulier speelgoed uit de voeten kunnen. Dat speelgoed is vaak ook duurder. En kinderen zijn weleens op dingen uitgekeken, of ze groeien eruit, dus je moet best wel vaak vernieuwen. Dat is niet voor iedereen weggelegd”, vertelt Maartje. Zo ontstond het idee van speelotheek Tuf-Tuf. Dankzij een subsidie van de gemeente Utrecht kon in 1978 gestart worden met de speelotheek. Ze hebben op verschillende locaties in Utrecht gezeten en sinds januari 2018 zit Tuf-Tuf in het pand van het Rode Kruis aan de Koningsweg 2. Deze speelotheek is de enige in de provincie Utrecht die speciaal bedoeld is voor kinderen met een beperking. “We vinden het deels jammer dat er maar één speelotheek is in Utrecht die speciwat verder weg woont, dan ben je niet altijd in staat om helemaal naar Utrecht te komen om iets te halen. Zeker als je kindje veel zorg dit soort speelotheken zijn in Nederland, waardoor kindjes door heel Nederland toegang hebben tot aangepast speelgoed waar ze ondanks hun handicap of beperking onbeperkt mee kunnen spelen”, legt Maartje uit.

“Als je een kindje hebt dat maar heel beperkt iets kan, dat ernstig meervoudig beperkt is bijvoorbeeld, dan kan je niet goed uit de voeten met wat je in een reguliere speelgoedwinkel vindt. Dan is er speciaal speelgoed nodig dat bijvoorbeeld steviger is of dat je kan gebruiken als je in een rolstoel zit. Dat speelgoed bestaat ook wel, maar is wat duurder in aanschaf. En je moet dan maar net hopen dat je kind het ook leuk vindt. Hier kan je alles uitproberen en als het niks is, dan leen je gewoon iets anders”, aldus Maartje. iets hoger zijn voor kindjes die pas op latere leeftijd toe zijn aan dergelijk speelgoed. Maar de speelotheek wil ook aansluiten op wat er op dat moment weer voor nieuw speelgoed is ontwikkeld of wat populair is, zoals Peppa Pig.”

Speelgoed lenen

Het principe van een speelotheek is hetzelfde als dat van een gewone bibliotheek. Bij TufTuf kunnen mensen lid worden voor een bepaald bedrag per jaar en dan mogen zij een aantal stuks speelgoed per keer lenen. Mensen mogen lid worden als ze een kind hebben met een beperking of handicap. De speelotheek koopt al het speelgoed zelf in, maar krijgt soms ook wat gedoneerd van ouders. Het speelgoed bij Tuf-Tuf is speciaal bedoeld voor kinderen met een lichamelijke of verstandelijke beperking, ontwikkelingsachterstand of langdurige ziekte. Op dit moment werken er zo’n dertig vrijwilligers bij de speelotheek. Daartussen zitten veel ouders en grootouders die zelf (klein)kinderen hebben met een beperking of handicap. Maar er zitten ook mensen bij die in de buurt wonen en het leuk vinden om vrijwilligerswerk te doen. “Het is wat dat betreft een hele vrolijke plek. En kinderen vinden het ook altijd leuk om hier te komen en dingen uit te zoeken”, zegt Maartje glimlachend.

Prikkels

Bij de speelotheek Tuf-Tuf is ook zogenaamd ‘snoezelmateriaal’ te vinden. Dat is speelgoed

voor ernstig meervoudige kindjes of kindjes die niet altijd evenveel prikkels kunnen verduren. Bijvoorbeeld een grote massagemat die trilt. “Als je heel weinig kan met je lijf, maar je wilt wel impulsen krijgen, dan kan je daar lekker op liggen. Daarnaast hebben we voor kinderen die lichamelijk weinig kunnen, of weinig impulsen kunnen verdragen verschillende projectoren. Die projecteren dan beelden op het plafond of op de muur. Dus dat zijn allemaal dingen waardoor kindjes toch iets ervaren, maar op een rustige manier zonder al te veel prikkels”, vertelt Maartje.

In de ruimte van de speelotheek is tevens een speelwerktafel te zien. Daar kan een rolstoel onder geschoven worden en passen allemaal platen in. “We hebben bijvoorbeeld een spiegelplaat, maar ook een plaat met gatjes erin om dingen doorheen te steken of met een draaiwiel om zelf geluid te maken en beweging te produceren. Zo kunnen kinderen op die manier van alles doen. Want voor ons is het belangrijk dat ieder kind met een beperking het juiste speelgoed heeft, zich kan ontwikkelen en plezier kan maken”, aldus Maartje.

Het aangepaste speelgoed wordt ook gebruikt door zorgverleners zoals ergotherapeuten, logopedisten en revalidatiecentra. “We hebben veel speelgoed dat gebruikt wordt door bijvoorbeeld fysiotherapeuten. Zoals de foamblokken die we hebben staan. Die zijn perfect om kindjes te stimuleren in het lopen, kruipen of het zich eraan optrekken en staan”, legt Maartje uit.

Direct enthousiast

Voor Maartje was de kennismaking met speelotheek Tuf-Tuf liefde op het eerste gezicht. Toen ze de eerste keer speelgoed kwam lenen was ze zo onder de indruk dat dit bestond, dat ze de tweede keer al vroeg of ze kon helpen. En zo geschiedde, want sinds januari 2022 zit ze in het bestuur van de speelotheek, is ze verantwoordelijk voor de communicatie binnen de stichting en draait ze af en toe een dienst mee.

Maartje kan uit eigen ervaring spreken. Ze heeft namelijk zelf een 3-jarige zoon, Lev, die een lichamelijke en cognitieve beperking heeft. “Hij heeft een heel zeldzame genetische afwijking. Dat is ook hoe ik de speelotheek heb ontdekt. Ik was überhaupt al op zoek naar een speelotheek, want ik wist al dat als je kinderen hebt, je huis binnen de kortste keren een speelgoedwinkel is”, zegt Maartje lachend. “Het idee van een speelotheek waar je speelgoed kan lenen en delen met een groep, sprak me heel erg aan. En toen ik op internet zocht naar een ‘speelotheek’ in Utrecht, kwam ik Tuf-Tuf tegen die speciaal bedoeld was voor kinderen zoals de mijne.”

Populair speelgoedste speelgoeditems van de speelotheek. “Deren gebruiken en helpt kindjes om zichzelf voort te bewegen, liggend op hun buik of zittend. We hadden voorheen één Scooot Fire-lijk jammer want dan moesten ouders soms lang wachten voordat ze hem konden krijgen of ze grepen steeds mis. Toen hebben we met een donatie van kinderopvang De Bombardon een tweede Scooot kunnen kopen”, aldus Maartje.

Daarnaast is Quadro-speelgoed enorm populair, waarmee je van alles kan bouwen, zoals huisjes, maar bijvoorbeeld ook loopbruggen. “Dat heb ik met mijn zoontje ook

gedaan. Zodat hij zich vast kan houden en kan leren lopen met wat stabiliteit”, vertelt zoontje.

Positieve plek “Als je een kindje hebt met een beperking of een handicap, dan heb je gewoon heel veel zorgen. Meer zorgen dan dat je bij een reguplek is die speciaal ontworpen is voor jouw kind. Die bedoeld is om hem of haar plezier

te laten maken, te helpen ontwikkelen. Het is een ontzettend positieve plek wat dat betreft. Om daaraan bij te dragen en meer ouders het gevoel te geven: ‘die plek is er, je kan er lid van worden en je kan er terecht’, dat geeft mij heel veel voldoening. En het is gewoon heel vrolijk om hier te zijn. Om al die spelende kindjes te zien en zelf af en toe te moeten ontdekken wat speelgoed is en doet, want dan kan je weer beter advies geven. Dan ben je zelf ook weer even aan het spelen”, vertelt Maartje glunderend.

Straatnamen

Zuilenstraat

De Zuilenstraat is een honderdtwintig meter lange straat gelegen in de binnenstad van Utrecht. De straat loopt van de Lange Nieuwstraat tot aan de Nieuwegracht met de Quintijnsbrug. De Zuilenstraat heeft zijn naam te danken aan Van Zuylen van Nievelt, een tak van het oud adellijk geslacht Van Zuylen. De tak is ontstaan in de regio Utrecht.

De huizen in de Zuilenstraat hebben als gemiddeld bouwjaar 1834. Het meest recent gebouwde huis in de straat stamt uit 2008 en is dus vijftien jaar oud. De oudste woning in de Zuilenstraat is 373 jaar oud en heeft als bouwjaar 1650. Volgens de ‘Lijst van beschermde monumenten’ van de gemeente Utrecht telt de straat zeventien rijksmonumenten. De panden op nummer 1, 3 en 15 zijn gemeentelijke monumenten.

De straat bestaat mogelijk al sinds 1300. In de late middeleeuwen viel dit gebied onder het gerecht van de Sint-Paulusabdij, een voormalige benedictijner abdij in de stad. Door de grote stedenbouwkundige transfor-

matie vanaf ongeveer 1570, werd kerkelijk bezit geseculariseerd. Hierdoor kwamen grote gebieden vrij die heringericht werden met nieuwbouw. Tussen 1570 en 1670 is de Zuilenstraat aangelegd als openbare straat. Het zeventiende eeuwse karakter is nog steeds terug te zien in de huizen die in die tijd zijn gebouwd.

In 1925 werd een pand aan de Zuilenstraat verbouwd voor de huisvesting van de Agatha Snellenschool. De school was de enige neutrale bijzondere basisschool in het centrum van de stad. In 1985 fuseerde de lagere school en het Kleuterhuis tot de basisschool Agatha Snellen. Hierdoor werd het schoolgebouw aan de Zuilenstraat te krap en verhuisde deze een aantal jaren later naar het huidige schoolgebouw aan de Nicolaasdwarsstraat.

Volgende week vertellen we het verhaal achter Predikherenkerkhof. Kan jij ons meer vertellen over de herkomst van deze straatnaam? Laat het ons dan weten.

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen.

De stad in cijfers

In de rubriek Stad in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een ets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.

Nog iets minder dan een week en dan kunnen mensen op woensdag 15 maart naar de stembus voor de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen. In totaal staan er dit jaar 164 stembureaus in de gemeente Utrecht waar inwoners hun stem uit kunnen brengen. Om het stemproces zo inclusief mogelijk te maken, plaatst de gemeente verschillende voorzieningen om de stembureaus toegankelijkheid te verhogen.

Van de 164 stembureaus in de gemeente Utrecht is 95 procent volledig toegankelijk voor mensen met een lichamelijke beperking. Zoals voor mensen die niet goed kunnen lopen of gebruik maken van een rolstoel of rollator. Bij 76 locaties is het stembureau toegankelijk gemaakt voor de komende

In other news

‘Utrecht: una ruta por la ciudad perfecta para los amantes de la arquitectura’

Oftewel ‘Utrecht: een perfecte stadstour voor architectuurliefhebbers’. Het Spaanse Arquitectura y Diseño, dat maandelijks zowel op papier als online een tijdschrift uitbrengt en dagelijks online artikelen over de laatste trends op het gebied van architectuur, interieur en design schrijft, heeft op een rijtje gezet welke architectuur je niet mag missen bij een bezoek aan Utrecht.

Het blad schenkt aandacht aan het Rietveld Schröderhuis (1924) en het honderdjarig jubileum van de Rood-blauwe stoel van Gerrit Thomas Rietveld. Het huis is volgens het Spaanse blad een van de meest opvallende herkenningspunten van De Stijl. Hoewel het eerste prototype van de stoel dateert uit 1918, was het in 1923 toen de Nederlandse meubelontwerper en architect Rietveld de drie basiskleuren (rood, blauw en geel) samen met zwart toevoegde aan de Rood-blauwe stoel. Maar het Rietveld Schröderhuis is volgens hen niet de enige reden om een bezoek te brengen aan de stad.

De volgende opvallende bezienswaardigheid is het

Centraal Station: “Een wonderkind met een futuristische uitstraling”. Arquitectura y Diseño is geïnspireerd door het grootste vervoersknooppunt van het land metdiepingen en de combinatie van duurzame materialen met beton, staal en hout. Uiteraard is het Bollendak, de entree van het winkelcentrum Hoog Catharijne, hierbij onmisbaar. In het artikel wordt het dak ook wel ‘een witte honingraatoverkapping’ genoemd.

Andere bijzondere ontwerpen die volgens Arquitectura y Diseño onmisbaar zijn in de Utrechtse stad, is de architectuur van het stadskantoor: “Een gewaagde gok die de ambitieuze toekomstvisie van de gemeente voor de stad bevestigt” en de transformatie van het voormalige postkantoor tot bibliotheek: “Een voorbeeld van hoe je het verleden kunt ‘assimileren’ en toch aan de toekomst kunt denken”.

Samenvattend is Utrecht volgens het Spaanse blad een onmisbare bestemming voor liefhebbers van moderne architectuur. “Un destino ineludible para los amantes de la arquitectura moderna.”

#verkiezingen, bijvoorbeeld door het plaatsen van drempelplaten. Op 123 plekken is op het stembureau een gehandicaptentoilet aanwezig. Verder zijn twaalf stembureaus toegankelijk met een lift en is op de meeste locaties een toilet aanwezig. Alleen het stembureau in het Stadskantoor in Utrecht is speciaal ingericht voor blinden en slechtzienden. Op deze locatie zijn een stem-mal en een soundbox aanwezig. Ook is dit stembureau geschikt voor mensen die niet kunnen lezen. Daarnaast is het gebouw waar het College voor de Rechten van de Mens zit, aan de Kleinesingel, de enige locatie die toegankelijk is voor doven en slechthorenden. Dit is een gebarentalig stembureau.

VERDWENEN FABRIEKEN IN UTRECHT

Utrechtse Loodwitfabriek Greve aan het Lauwerecht

Naast metaalindustrie was er langs de Vecht ook chemische industrie. Veel Utrechters kennen nog verhalen over de Beenzwartfabriek aan de Hogelanden Westzijde (nu Lauwerecht). Deze 'Benenkluif' verwerkte botten van slachtdieren tot een soort koolstof om suiker te ontkleuren. Dat ging gepaard met veel stank en ongedierte. Minder bekend is de fabriek die daar direct naast stond: de Loodwitfabriek van de rma Greve. Daar werd witte verfstof gemaakt uit lood, wat schadelijk was voor de gezondheid.

De Beenzwartfabriek en de Loodwitfabriek gingen beide terug tot begin 19e eeuw. De beenzwartbranderij was in 1827 opgericht door Arnold Willem de Visser (1792-1837) en kwam later in handen van de families Smits en Müller. Nog ouder was de loodwitfabriek, althans de voorloper daarvan. Cornelis Hoogeveen (1781-1818) nam in 1801 een kalkblusserij en cementmolen over aan de Bemuurde Weerd. Twee jaar later kocht hij percelen aan de Hogelanden Wz. net buiten de Pellecussenpoort, een terrein dat in de loop der jaren werd uitgebreid. Na Cornelis' vroege dood zetten zijn broer Krijn en neef Cornelis de zaak voort. Deze Cornelis Hoogeveen (1790-1874) kreeg de dagelijkse leiding; Krijn Hoogeveen (17891869) was druk als kapitein in Antwerpen en later kolonel in Delft. Dit duo werd vermeld als 'kooplieden in cement en fabrikeurs van loodwit'. Zij begonnen dus met de loodwitproductie. Door lood te laten oxideren met behulp van azijn en koolzuurgas (aanvankelijk uit paardenmest) ontstond het witte poeder.

Oxideerkamers

Omstreeks 1840 maakte Hoogeveen ook menie en 'goudglit' (eveneens loodoxyde). De fabriek beschikte toen al over twee stoommachines en er werkten 22 arbeiders. In 1855 verkreeg Krijn Hoogeveen een octrooi op loodwitbereiding volgens het 'kamerproces',zuurgas uit cokesstook door verschillende oxideerkamers geleid. Vanwege de hoge

brandstofkosten moest Hoogeveen na 1860 echter terugvallen op de oude productiemethode.

Na het overlijden van Krijn Hoogeveen verkochten zijn erfgenamen het bedrijf in 1869. De kopers, de gebroeders Heijmans, deden de fabriek al in 1877 over aan de Zwolse industrieel Gerrit Greve (1838-1891). De bedrijfsnaam luidde voortaan: Utrechtsche eigenaar deed veel vernieuwingen. Door het kamerproces weer in te voeren, wist Greve zich als een van de weinige loodwitfabrieken in Nederland te handhaven. In 1894 waren er acht oxideerkamers en vijftien jaar later waren het er achttien.

Loodwit is giftig, ervoer men in de loop van de 19e eeuw. 'De boeren en hoveniers in de directe omgeving van de fabriek waren goede afnemers van fabrieksafval', schrijven Gerrit Jan van Ingen en Dirk van Sichem in SteenGoed (2016) 'Met name de warmoezeniers gebruikten de loodmest, hetgeen door het Utrechtsch Landbouw Genootschap (ULG) geen bezwaar werd geacht, mits de mest in voldoende mate werd ondergespit. In 1857 kwam aan het licht dat koeien door de loodmest waren vergiftigd. Bij nader onderzoek bleek dat er ook lood voorkwam in de gewassen van de hoveniers. Vanaf dat moment werd deze vorm van bemesting uiteraard niet meer gebruikt.'

Gezondheidsproblemen

Schilders maakten traditioneel zelf de verf

aan uit lijnolie en loodwitpoeder, wat zeer ongezond was. In 1907 ging Greve als eerste in Nederland loodwit in lijnolie malen met kant-en-klare verf als resultaat. Werd het probleem zo niet naar de fabrieksarbeiders verplaatst? Niet volgens hoogleraar farmacie Hendrik Wefers Bettink (1839-1921), die in 1910 publiceerde over zijn bezoek aan de Utrechtse Loodwitfabriek. Hij zag allerlei maatregelen, bijvoorbeeld tegen stuiven bij het vullen van vaten: 'Ook dit gevaar is thans geheel weggenomen, omdat het vullen nu automatisch geschiedt.'zieningen. 'Verder is in de fabriek voor de arbeiders eene badinrichting, waarin iedere arbeider tenminste éénmaal per week een bad nemen moet. Dit geschiedt in den arbeidstijd, zoodat de arbeider noch in zijn loon, noch in zijn vrijen tijd, schade lijdt. De arbeiders, belast met het ledigen der oxydeerkamers zijnzaamheden, een extrabad te nemen.'

Aan het drinken van melk kende men een ontgiftende werking toe: 'De Firma verstrekt aan elken arbeider in den voormiddagschaft-

De werklieden, belast met het ledigen der oxydeerkamers, ontvangen per dag nog een Liter melk extra.' Wefers Bettink vermeldde verder dat er in 1910 ruim 430.000 kilo in olie gemalen loodwit in Nederland werd afgeleverd. 'Naar het buitenland gaat het meeste loodwit nog in drogen toestand.'

In de 20e eeuw raakten de beide fabrieken, ooit met opzet buiten de stad gevestigd, omringd met woonwijken. Omwonenden werden geplaagd door ratten en maden die op de Benenkluif afkwamen — de stank nog daargelaten — terwijl het loodwit milieuvervuiling veroorzaakte. Het leidde in de jarendustrie in de bebouwde kom. De gemeente Utrecht kocht de Beenzwartfabriek voor vier miljoen gulden en de productie werd verplaats naar Vuren. In 1965 gingen de vier schoorstenen tegen de vlakte. De Loodwitfabriek sloot pas in 1971. Gebruik van loodwitverf was binnenshuis al sinds 1939 verboden, maar buiten zou het nog tot 2009 zijn toegestaan. Op het fabrieksterrein verrezen rond 1980 de woningen van de Idenburghof.

Tekst: Arjan den Boer / Fotogra e: Het Utrechts Archief

SFEERVOL VERGADEREN OP DE CAMPING AL

• 4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen

• Op een unieke locatie in Utrechts nieuwstehotspot Rotsoord

• Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, ets of auto

• Flexibele catering, van drankjes tot diners

VANAF € 100,PER DAGDEEL

• Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard

• Standaard gratis zwarte ko e, thee en water

• Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn

• 365 dagen per jaar, ook in de avond

DIRECT RESERVEREN?

Dat kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl

Liever bellen?

We zijn te bereiken via 06-14415656

Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL

Pep en Frans beleven rampweek:

FC Utrecht is er niet in geslaagd om de halve nale van het bekertoernooi te behalen. In de eigen Galgenwaard werd op een pijnlijke manier met 1-4 van SV Spakenburg verloren. Pep en Frans zijn nog steeds doodziek van de nederlaag, hopen dat dood vogeltje Aleksandar Rankovic vertrekt en hebben een transferadvies voor technisch directeur Jordy Zuidam.

edereen die FC Utrecht een warm hart toedraagt heeft nog nooit eerder zo’n rampweek meegemaakt”, zo begint Frans. “Na de overwinning op Sparta was iedereen in de hosannastemming en hadden we alles in eigen hand. Het kan helaas snel gaan in de voetbalwereld, want na twee schandalige en pijnlijke nederlagen is er nu weer een crisistijd aangebroken.” Pep reageert voor het eerst op zijn broer. “Als supporter zijn we na een nederlaag zelden zo ziek geweest. Aanvankelijk leek het erop dat de Spakenburgse visverkopers ons verrotte kibbeling hadden verkocht. Achteraf is toch de verliespartij de oorzaak geweest van mijn ziekteverschijnselen. Als je nu terugdenkt aan de wedstrijd word je namelijk weer ziek, zwak en misselijk als supporter.”

Honderd keer verloren

De uitschakeling in de beker komt in een illuster rijtje met pijnlijke verliespartijen. Pep gaat daarom dieper in op de nederlaag. “Dit is de grootste deceptie uit de geschiedenis van de club. In een uitverkochte Galgenwaard is de club op alle fronten afgetroefd door een amateurploeg. Enkele weken geleden knikkerde FC Utrecht nog op fraaie wijze AZ uit de beker. Dat is achteraf allemaal voor niks geweest.” Frans reageert. “Een eventuele overwinning heeft er ook geen moment

ZOEKPLAAT

Zoek de zeven verschillen

OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE VREDENBURGPLEIN

ingezeten. Als je op deze manier honderd keer tegen Spakenburg had gespeeld, had FC Utrecht ook honderd keer verloren.”

Koffers pakken

Een opvallende afwezige tijdens de wedstrijd tegen Spakenburg was trainer Michael Silberbauer. Hij zat vanwege ziekte thuis. Pep denkt dat zijn afwezigheid de basis van het verlies was.

“De twee assistenten, die de honneurs mochten waarnemen, zouden per direct moeten vertrekken. Zelden hebben er bij onze club zulke dode vogeltjes aan het roer gestaan. Aleksandar Rankovic en Twan Scheepers zaten toe te kijken als twee makke lammetjes die zich naar de slachtbank lieten leiden. Rankovic mag zelfs de veters van de trainer van Spakenburg nog niet strikken.

Trainer Chris de Graaf heeft twee marathons langs de zijlijn gelopen. Hij heeft zijn team naar de overwinning geschreeuwd en gaf zichtbaar energie aan zijn ploeg. Dat wil iedereen zien.”

Houten Klaas en tante Sjaan Pep is nog niet klaar met het spuien van kritiek. “Het aller pijnlijkste was dat Silberbauer excuses namens de club maakte. Die man lag ziek op bed en heeft twee keer zijn afstands-

Pep en Frans, twee broers die al sinds jaar en dag iedere wedstrijd van FC Utrecht volgen, maken een column voor DUIC. In de column wordt de week van FC Utrecht doorgenomen. Martijn Kramer schrijft het verhaal op.

bediening door de televisie gegooid. Moet hij dan excuses maken? Waarom staan Mike van der Hoorn, Jens Toornstra, Sean Klaiber of Mark van der Maarel niet op? Deze club mist een absolute leider en dat kan Jordy Zuidam kwalijk worden genomen. Onze ‘houten Klaas’ Mike van der Hoorn en het oude wijf ‘tante Sjaan’ Klaiber zijn het levende bewijs dat Zuidam moet stoppen met het terughalen van oude uitgerangeerde bekenden. Ze verdienen allemaal een dik salaris, maar presteren niks en dragen geen enkele leidinggevende verantwoordelijkheid!”

Huilen en betalen

Het verlies tegen Spakenburg was niet de enige pijnlijke nederlaag van afgelopen week. Vrijdag werd in de slotminuten ook nog met 1-2 van Fortuna Sittard verloren. Een tweede

deceptie volgens Frans. “De wedstrijd tegen Fortuna deed pijn aan de ogen. De spelers konden een kater wegspoelen en het publiek weer voor zich terugwinnen, maar er werd wederom hopeloos gefaald. Het seizoen is nog niet verloren, maar het vertrouwen van het publiek is de club voorlopig kwijt. Het is erg triest voor Frans van Seumeren. Jaar na jaar stopt hij vermogens in de club en telkens wordt hij teleurgesteld. Ook aan het einde van deze maand zal hij weer huilend het salaris van de spelers over moeten maken.”

Nadat er veel gezegd en geschreven is over FC Utrecht wil Pep nog kort voortuit kijken. “De club zal de rug moeten rechten. Toch moeten ook de supporters er weer achter gaan staan. Waar de spelers geen collectief vormen, doen de supporters dat wel. Het seizoen is nog niet verloren!”

‘Dit is de grootste deceptie uit de geschiedenis van de club’

PEP EN FRANS OVER FC UTRECHT