Dünya Gazetesi - 15 Nisan 2020

ABONE DOLAR (TCMB Döviz Satış)

EURO (TCMB Döviz Satış)

REPO (Gecelik)

BORSA (BIST 100)

ALTIN

6.7874 (% 0.20)

7.4252 (% 0.22)

9.26 (% -0.75)

98549.81 (% 2.23)

1700.40 (% 0.32)

DIŞ TİCARET

Ayç çeğ açığı yağ ve yemde kr z yaratab l r

12

(İAB-Dolar/Ons)

PETROL (Brent/varil$)

30.56 (% -3.05)

Kurucusu / NEZİH DEMİRKENT

15 Nisan 2020 • Çarşamba

BANKACILIK

YAZILIM

Döv z transfer nde kısıtlama yok

'Açık Kaynak' eğ t mlere başladı

TBB: Gerçek k ş müşter ler n b ld r m 1 gün öne çek ld /11

Bakan Varank: Gel şt r lecek üç yazılım projes n başlatıyoruz/ 05

Kısa çalışmada ‘beyan’ yeterl !

Kısa Çalışma Ödeneğ ’nde tarafların taleb kabul ed ld . Ödemeler, şverenler n beyanı esas alınarak yapılacak.

Y E N İ N E S İ L Y Ü K S E K B A S I N Ç L I P O M PA Ü R E T EC E K

GREV VE LOKAVT DURDURULDU XTekl fe eklenen madde le toplu sözleşme, grev ve lokavt 3 ay süreyle durduruldu.

XDüzenlemeye göre Cumhurbaşkanı bu sürey 6 aya çıkarab lecek.

basınçlı benzinli enjektör üretim kapasitesine ulaşacak tesisin projesine yılda 900 bin adet yüksek basınç pompası üretim kapasitesi eklenmiş olacak. Bu ilave yatırım ile Bosch’un Bursa’daki mevcut yatırım tutarı, 1 milyar 240 milyon liradan 1 milyar 740 milyon liraya, 314 olan istihdam sayısı 292 ilave istihdam ile 606 kişiye, 14 olan nitelikli personel sayısı ise 100 kişiye çıkacak. /06

DİDEM ERYAR ÜNLÜ /08

İthalata 2011’dek ek verg , Türk ye’y maske kumaşı merkez yaptı

02 ALAATTİN AKTAŞ

Memleket me mektup...

IMF EKONOMİK GÖRÜNÜM RAP ORU’NDA 'SERT' DARALMA ÖNGÖRDÜ

Uluslararası Para Fonu (IMF) COVID-19 salgınının yol açtığı kriz nedeniyle dünya ekonomilerine ilişkin büyüme tahminlerini keskin bir şekilde aşağıya çekti. Bir önceki tahmininde bu yıl yüzde 3,3 oranında büyüme bekleyen IMF, yaptığı revizyonla küresel ekono-

minin yüzde 3 oranında daralacağını öngördü. Bu oranda küçülmenin yaşanması halinde, dünya ekonomisi 1930'ların Büyük Buhranı'ndan bu yana en sert daralmasını yaşamış olacak. Kuruluş, dün açıkladığı “Dünya Ekonomik Görünüm Raporu”nda Türkiye eko-

nomisinin yüzde 5 daralacağı tahmininde bulundu. Virüs salgınının yarattığı krizin ekonomik etkilerinin “bugüne kadar yaşanan hiçbir krize benzemediği” ifade edilen raporda, 2021 yılı tahminleri için de önemli belirsizlikler bulunduğuna dikkat çekildi.

HİLAL SARI /10

ŞEREF OĞUZ

Korona; End şe, Stres, Bel rs zl k, Kaos

05 İş dünyasının k kaybı: Küçüker ve Özkaymak vefat ett

09

TARİHİ KISINTI, PETROLDEKİ DÜŞÜŞÜ FRENLEMEYE YETMEDİ

KERİM ÜLKER

Acıbadem’ n kan bankasına Avrupa’nın en büyüğü ortak oldu

“Virüs bahane, asıl sorun, aşırı borçlanma” Dünyaca ünlü yatırım gurusu Jim Rogers DÜNYA’ya konuştu. Dünyanın, H1N1 salgınıyla 2009 yılında da “korkunç bir virüsle karşı karşıya kaldığı”na işaret eden Rogers, “Bu virüs ABD’de ortaya çıktı. Kimse ona ‘Amerika’ adını vermedi. McDonald’s’ları kapatmadık. Para basmaya başlamadık. Bu virüs ise beklenen krizin açığa çıkması için bahane oldu. Bu krizin geleceği belliydi” yorumu yaptı.

VAHAP MUNYAR

04

Bosch, 500 milyon TL ‘Dünya %3, Türk ye %5 küçülecek' ilave yatırım yapıyor Türkiye’deki en büyük global sermaye kuruluşlarından Bosch, hali hazırda Bursa’da devam ettiği yüksek basınçlı benzinli enjektör tesisi yatırımına 500 milyon liralık yeni nesil yüksek basınç pompası yatırımını da ekledi. Yatırımının proje bazlı desteklenmesine yönelik 2405 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı dünkü Resmi Gazete'de yayımlandı. Yatırım süresi sonunda yılda 7 milyon yeni nesil yüksek

/03

05 OSB'ler yurtdışında OSB kurab lecek Küresel arz kes nt ler n n taleptek düşüşe yetmeyeceğ beklent s n n güçlenmes ne paralel, petrol f yatları yönünü aşağı çev rd . Brent petrol yüzde 3’e yakın düşüşle 30,80 dolara kadar ger lerken, Batı Teksas Petrolü (WTI) yüzde 4 kayıpla 21,13 dolara kadar ger led .

ABD’l yatırım bankası Goldman Sachs’ın da aralarında bulunduğu bazı kuruluşlar, kes nt ler n yeterl düzeyde olmadığını savunmuş, f yatlardak düşüşün devam edeceğ n öngörmüştü. Öte yandan tar h ama f yatları

13

güçlend rmeye yeterl olmayan petrol kes nt ler sonrası Suud petrol dev Aramco, mayıs ayı petrol satış f yatlarını açıkladı. Petrol dev Asya’ya satışlarda nd r m, Amer ka kıtasına satışlarda zam yaptı. Meks ka’nın ayak d remes neden yle gec ken 9,7 m lyon var l/günlük uzlaşı sonrası Aramco'nun, Arap haf f ham petrolünün Asya f yatını n sana göre var l başına 4,20 dolar daha nd rmes , Duba borsasında şlem gören Umman petrolü f yatına göre var l başına 7,30 nd r m anlamına gel yor. /10

öz i ze rim 50

on

ele %

Sipariş için: (0216) 440 24 70-71-72

Ab

776 sayfada ekonomi ve iş hayatına dair 5.000’e yakın madde...

el

Duayen ekonomist-gazeteci Faruk Türkoğlu hazırladı

m

CANAN SAKARYA HÜSEYİN GÖKÇE/07

Ticari alacak sigortasında gerçekleştirilen 2 yeni düzenlemeye dikkat çeken TSB Başkanı Atilla Benli, tahsilat problemi yaşanmaması için ekonominin can damarı konumundaki KOBİ’lere ‘bu üründen faydalanın’ çağrısında bulundu. Artık yıllık net satış hasılatı 125 milyon TL’ye kadar olan tüm KOBİ’lerin 750 bin TL’ye kadar alacaklarını ödenmeme riskine karşı sigortalayabileceklerini vurgulayan Benli, “Alacak sigortası, KOBİ’lerin hayat sigortası” dedi.

SELÇUK ALTUN/15

Trabzon ekonom s ne yapıyor? Trabzon Sanay Odası Başkanı Hacısal hoğlu le b rl kte değerlend rd k.

iri

gunluk testinin tamamlanması beklenmeden, beyan doğrultusunda ödeme gerçekleştirilecek.

Sivil toplum örgütlerinin görüşüne sunulan 62 maddelik taslak, TBMM’ye sunulan teklifte 15 maddeye indirildi. Taslaktaki hükümlerin çoğunluğu, 15 maddenin fıkraları olarak düzenlendi.

Teklifin, bu hafta Meclis'te görüşülerek yasalaşması bekleniyor.

Tahsilat sorununu sigortayla aşın

AROLAT’ TAN

ind

COVID-19 salgınının ekonomiye ve iş yaşamına olumsuz etkilerine karşı önlemleri içeren torba kanun teklifi, bazı değişikliklerle TBMM Başkanlığı’na sunuldu.

Gazeteniz DÜNYA, işçi ve işveren kesimlerinin kapsamı genişletilen Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanmanın kolaylaştırılmasına yönelik taleplerini kısa süre önce gündeme taşımıştı. Değişikliğe göre, işverenlerin kısa çalışma başvuruları için uy-

●TSB'DEN KOBİ'LERE ÇAĞRI:

DÜNYA FİYATI: 5.75 TL/KKTC: 6.25 TL l www.dunya.com l email: dunya@dunya.com l Rüzgarlıbahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul l TEL : (0216) 440 24 00 l ABONE: (0216) 440 24 70 l SAYI: 10573 - 12174

DUNYA

01

CMYK

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 02

GÜNCEL

Tohum desteğ ver lecek 21 l hang kr terlere göre bel rlend ?

ANKARA GÜNLÜĞÜ Canan Sakarya canan.sakarya@dunya.com

Tarım ve Orman Bakanlığı ekilebilir arazileri üretime kazandırmak için “Bitkisel Üretimin Geliştirilmesi” Programını başlattı.

Proje kapsamında belirlenen 21 ilde üreticilere tohum bedelinin yüzde 75’ini hibe edilecek, yüzde 25’ini ise çiftçi karşılayacak. Koronavirüs salgını nedeniyle bitkisel üretimin devamlılığı ve gıda arz güvencesini sağlaması açısından proje önem taşıyor. Ekimi yapılacak ürünler ise buğday, arpa, kuru fasulye, mercimek, mısır, ayçiçeği ve

çeltik olarak belirlendi. 6 bin 700 ton sertifikalı tohum ekilecek. Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli, toplam rekolte hedefini 80 bin ton olarak açıkladı. Proje kapsamında yer alan 21 ilde tohum dağıtımı başlarken, proje kapsamı dışında kalan illerin milletvekilleri ise “Tohum desteği verilecek 21 il hangi kritere göre belirlendi?” sorusunun yanıtını arıyor.

CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut, “Projede Adana gibi illerin yer almaması düşündürücü. Üvey evlat mı diğer kentlerimiz?” diye sorarken HDP Şanlıurfa Milletvekili Ayşe Sürücü “Şanlıurfa neden proje kapsamı dışında bırakılmıştır? Ülkenin 3. büyük tarım alanına sahip Şanlıurfa proje kapsamına alınacak mı?” diye sordu. CHP Elazığ Mil-

letvekili Gürsel Erol, Bakanlığa çağrıda bulunarak “Tarım ve Orman Bakanlığı’nın proje kapsamına aldığı illeri yeniden değerlendirerek Elazığ’da proje kapsamına ekleyin” dedi.

CHP Kırklareli Milletvekili Vecdi Gündoğdu, Trakya bölgesinde verimli topraklarıyla tarımsal üretimin merkezi olan Kırklareli’nin hibe tohum desteği yapılacak iller arasına neden olmadığını sordu. Proje kapsamında yer alan Kayseri’nin CHP’li vekili Çetin Arık ise Kayseri’de proje açıklanmadan bir hafta öncesinde tohumların dağıtıldığını belirterek, “Daha proje açıklanmadan tohum dağıtılmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusunu Bakan Pakdemirli’ye yöneltti.

● MİLLİ TEKNOLOJİ HAMLESİ BAKANLIĞIN GÖREV ALANINA DAHİL EDİLDİ

Doğrudan yatırımlar Sanay Bakanlığı’nda Sanay ve Teknoloj Bakanlığı’nın görev tanımında yen den düzenleme yapılarak doğrudan yatırımlar koord nasyonu bağlandı. Ayrıca Bakanlığın bünyes nde M ll Teknoloj Genel Müdürlüğü le Stratej k Araştırmalar ve Ver ml l k Genel Müdürlüğü kuruldu.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na son dönemde verilen yeni fonksiyonlara bağlı olarak, Bakanlığın görev tanımı da yeniden belirlendi. Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın teşkilat yapılanması değişti. Bu kapsamda, Bakanlık bünyesinde Milli Teknoloji Genel Müdürlüğü ile Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğü kuruldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Milli Teknoloji Hamlesi, bu düzenlemeyle birlikte mevzuata girmiş oldu. Milli Teknoloji Genel Müdürlüğü, teknolojik yetkinliğin geliştirilmesi amacıyla etki gücü yüksek program

ve projelerin hayata geçirilmesine katkı sağlayacak. Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğü ise bilim, sanayi, teknoloji, araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri gibi alanlarda Türkiye’nin kapasitesini artırmak amacıyla, ulusal ve küresel gelişmeleri izleyecek.

Metroloj ve Sanay Ürünler Güvenl ğ Genel Müdürlüğü kuruldu Aynı kararla, Metroloji ve Standardizasyon ile Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetimi adındaki iki genel müdürlük tek bir çatı altında toplanarak Metroloji ve Sanayi Ürünleri Güvenliği Genel Müdürlüğü oluşturuldu.

Bu genel müdürlüğün faaliyetle-

ri; yüksek katma değerli ve kritik teknolojik ürünlerin milli ve özgün imkânlarla geliştirilmesi ve yüksek teknoloji ürünlerinin yerli olarak üretilmesi ile ulusal düzeyde teknolojik atılımı hedefleyen Milli Teknoloji Hamlesi’nin temel hedeflerini yerine getirme odaklı olacak. Öte yandan, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bireylerin ve işletmelerin dijital dönüşümüne ve ulusal düzeyde dijital ekonominin geliştirilmesine yönelik politika önerileri ve stratejiler de oluşturacak. Ülkenin ekonomik kalkınmasında gereksinim duyulan doğrudan yatırımların artırılması için teşvik uygulanması, altyapı yatırımları gibi araçların geliştirilmesiyle, yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik yasal ve idari yapısal reformların koordinasyonu Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlandı.

ANKARA/DÜNYA

R E S M İ G A Z E T E ’ D E YAY I M L A N D I

E Ü R E K T Ö R Ü P R O F. D R . N E C D E T B U D A K :

Koronavirüs tedavisinde ücret alınmayacak

‘İmmün plazma’ yöntem yle COVID-19 tedav s ne hazırız

Kamu mal ve hizmetlerinden ücretsiz yararlanma şartlarını içeren düzenlemeye, koronavirüs tanı, tedavi ve bu amaçla kullanılan ilaçlar ve ekipman da dahil edildi. Sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın tüm hastalara yönelik koronavirüsle ilgili yapılan testler, tedavi amacı kullanılan ilaçlar ücretsiz olacak. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre ücretsiz verilecek hizmetler şunlar: “Hastalıktan korunmaya yönelik kullanımı tavsiye edilen her türlü kişisel koruyucu ekipman, hastalığın teşhisinde kullanılan test ve kitler, tedavide kullanılmak üzere merkezi olarak temin edilen ilaçlar.”

Daha önce yayımlanan yönetmenlikle özel hastaneler COVID-19’a yönelik tanı ve tedavi hizmetleri acil sağlık hizmeti kapsamına alınmıştı.

Düzenlemeye göre özel sağlık kuruluşları, koronavirüs tedavisi için hastalardan ücret talep edemeyecek. COVID-19 tedavisinde kullanılan ilaçlar da Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanması belirtilmişti. Sağlık Uygulama Tebliği'nde (SUT) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, Resmi Gazete’nin 9 Nisan'daki nüshasında yayımlanarak yürürlüğe girmişti.

ANKARA/DÜNYA

DUNYA

02

CMYK

Ege Üniversitesi (EÜ) Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, tıp fakültesi hastanesinde, yeni tip koronavirüse karşı immün plazma yöntemiyle tedaviye hazır olduklarını bildirdi. Budak, yaptığı açıklamada, hastanedeki COVID-19 vakalarının tedavi ve kontrollerinin büyük bir hassasiyetle takip edildiğini belirtti. Entübe edilen ve yoğun bakımda tedavi gören hasta sayılarının her geçen gün azaldığına işaret eden Budak, şunları kaydetti: “Dünya Sağlık Örgütü, hastalığın tedavisinde plazma tedavisini öneriyor. Bu yöntem ile iyileşmiş hastalardan alınan kan plazmasıyla,

hastalığı ağır seyreden hastaların tedavisine başlanacak. Üniversitemizin kan merkezi, immün plazma alımı için hazır hale getirildi. Şifa bulan hastalarımızı hastanemizin kan merkezine plazma vermeleri için davet ediyorum. Sağlık Bakanlığı ile gerekli görüşmeler yapıldı. Tıp fakültesi hastanesi immün plazma tedavine hazır hale getirilmiş oldu.”

Boehr nger Ingelhe m salgınına karşı desteğ n 5.8 m lyon euroya yükseltt Boehr nger Ingelhe m COVID-19 salgınına karşı mücadele kapsamında dünya çapında ht yacı olan sağlık kurumlarına ve ht yaç duyan çeş tl topluluklara yönel k yardımlarını artırdı. F nansal yardım, koruyucu malzeme ve laç olarak yapılan yardımın tutarı 5.8 m lyon euroya yükselt ld . Ayrıca Boehr nger Ingelhe m’ n da destek verd ğ COVID-19 hastalığına karşı araştırmaların yürütüldüğü 100’den fazla b l m nsanının katıldığı uluslar arası IMI Care Konsors yumuna 11 b n saat laboratuvar çalışması taahhüt ed ld ğ b ld r ld . Ş rketten yapılan açıklamada, sosyal alanda gönüllü çalışma yürütmek steyen ş rket çalışanlarına 10 güne kadar ücretl z n sağlandığı,

H nd stan ve Kenya’dak sosyal sorumluluk projes Daha Fazla Sağlık merkez ve sosyal g r ş mc ler ne ek 580 b n euro yardım fonu sağlandığı duyuruldu. BI Yönet m Kurulu Başkanı Hubertus von Baumbach yaptığı değerlend rmede, ş rket olarak mücadeleye yönel k destekler n n süreceğ n anlattı.

Açıklamada ş rket n, “B ll & Mel nda Gates Foundat on COVID-19 Therapeut c Accelerator” (B ll ve Mel nda Gates Vakfı COVID-19 Tedav Hızlandırıcı) programına da katıldığı, bu kapsamda çeş tl d s pl nlerden daha fazla uzmanla ve artırılmış laboratuvar kapas tes yle tedav arayışına katkıda bulunmayı sürdüreceğ vurgulandı.

ANKARA/DÜNYA

Vekillere sosyal mesafe uyarısı TBMM Genel Kurulu’nda kr t k nfaz düzenlemes ne l şk n yasa tekl f n n görüşmeler ç n yoğun b r mesa yapan m lletvek ller koronav rüs önlemler çerçeves nde maske le çalıştı, kürsüde de konuşmalarını maske le yaptılar.

Ancak b r haftadır görüşmeler süren 70 maddel k tekl f n yasalaşmasının ardından hatıra fotoğrafı çekt ren m lletvek ller sosyal mesafe kuralını unuttu. Uyarı da Mecl s Başkanvek l Sad B lg ç’ten geld .

Bugün Konut Satış İstatistikleri Mart 2020 verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanacak.

Yatırım Teşvik İstatistikleri Şubat 2020 verileri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca (STB) açıklanacak. Çevresel İzin ve Lisans İstatistikleri 2019 verileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) tarafından açıklanacak.

Merkezi Yönetim Bütçe Denge Tablosu Mart 2020 verileri Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca (HMB) yayınlanacak.

Yarın Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Kredi Borcu Şubat 2020 verileri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca (TCMB) açıklanacak.

Merkezi Yönetim Bütçe Denge Tablosu Mart 2020 verileri Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca (HMB) yayınlanacak.

Konut Fiyat Endeksi Şubat 2020 verileri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca (TCMB) yayınlanacak.

İthalata 2011’deki ek vergi, Türkiye’yi maske kumaşı merkezi yaptı

G

AZİANTEPLİ sı (ADASO) Yönetim Kurulu bir tekstilci, 2011 Başkanlığı, Türkiye Odalar ve yılı başlarında Borsalar Birliği Yönetim KuAkdeniz Tekstil rulu Üyeliği, Türkiye İhracatve Hammaddeleri İhracatçıçılar Meclisi (TİM) Başkanveları Birliği Başkanı Zeki Kıkilliği görevlerini yürüten Zeki vanç’a dert yandı: Kıvanç, COVID-19 salgınıyla İŞ DÜNYASINDA DİYALOG - Başkan, bizim oğlan bir birlikte gündeme gelen maske Vahap Munyar makine getirtti. O makineüretim arayışı sırasında 2011’i vahap.munyar@dunya.com de ürettiğimiz kumaşları anımsadı: satamıyoruz.

-Türkiye, maskenin üretilKıvanç, kumaşın ne olduğunu sordu, şu yanı- diği “Nanwoven” kumaşında dünyanın ikinci tı aldı: büyük üreticisi. 2011’de ithalatta gündeme ge- “Nanwoven”midir, nedir. Tek giyimlik la- tirdiğimiz ek vergi, bugünlerde ülkemizin eliboratuvar, iş elbiseleri, çanta yapılabiliyor bu ni güçlü kıldı. kumaştan. Uzakdoğu’dan gelen ithal ürünle Derken Adana Valisi Mahmut Demirtaş, Kırekabet şansımız yok. vanç’ı aradı: Kıvanç notunu aldı. Tam da o günlerde dış ti- Başkan, maske üretimi konusunda neler caretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, yapabilirsiniz? Kaç işletme devreye girebilir.

Uzakdoğu’dan ithal kumaş ve hazır giyim ürünle- Bir konuşalım. ri için “telafi edici ek vergi” hazırlığı içindeydi.

Kıvanç, Adana’daki 50 dolayında tekstil-hazır Bakanlık bürokratları, “ek vergi” listelerini giyim firmasının patronlarını topladı. Hepsi hahazırlarken sektörün sivil toplum kuruluşları- rekete geçmeye hazırdı: nın da görüşünü aldı. Kıvanç, “Nanwoven”ın -Güç birliği yaparsak Adana’da günde 6 milda listeye konulmasını talep etti. Bürokratlar söz yon maske üretebiliriz. konusu kumaşı da listeye ekledi.

Durumu Vali Demirtaş’a bildirdi: O günlerde konunun tarafları arasında bulu- Sayın Valim, biz kendi çapımızda, bazı arnan Türkiye Tekstil Sanayi İşverenler Sendikası kadaşlarımız da aynı şekilde maske üretimine Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Başer, sendikanın başlamıştık. Adana’da günlük 6 milyon maske hazırladığı raporu Çağlayan’a sunarken şu veri- üretme temposunu yakalarız. nin altını özellikle çizdi: Demirtaş’a şu bilgiyi de iletti: - 2010 yılında 2.2 milyar metre kumaş ithal - Sayın Valim, Türkiye maskeye uygun kuedildi. Bu rakam, Türkiye’deki 400 fabrikanın maş konusunda da çok rahat. O kumaşta ülkeüretimine denk. miz dünya ikincisi konumunda.

Derken karar çıktı: Geçen gün Kıvanç’ı aradım, sohbet ederken - Uzakdoğu’dan ithal edilen kumaşa yüzde maske kumaşı öyküsünü anlattı. Bunun üzerine 20, hazır giyim ürünlerine yüzde 30 tekendisine dert yanan Gaziantepli iş insanının dulafi edici ek vergi uygulanacak. rumunu merak ettim, paylaştı: - 2011’deki Uzakdoğu’dan ithal kumaHalen Adana Sanayi Odaşa yüzde 20 ek vergi konulmasının ardından rahatladılar. Üretimleri devam ediyor.

Maskeye uygun kumaşın hangi kentlerde üretildiğini sordum, yanıtladı: - Gaziantep, İstanbul ve Kahramanmaraş’ta üreten tesisler var.

2011 yılında özellikle perakende uzantısı olan hazır giyimciler ile kumaş üreticileri arasında ciddi tartışma yaşandı. Tartışma üzerine Uzakdoğu’dan ithal kumaşa yüzde 30, hazır giyim ürününe de yüzde 40 ek vergi düşünülürken, 10’ar puan aşağı çekildi.

Gaziantepli iş insanının 2011 yılı başlarında Kıvanç’a, “Oğlumun getirttiği makine bizi batıracak” diye yakındığı “Nanwoven” kumaşın 2020’de dünyada maske ile öne çıkacağı akla gelir miydi?

11.5 kuruşluk tek maskeyi 2-3 liraya sattılar ADANA Sanay Odası (ADASO) Başkanı Zek Kıvanç, b r yandan üret me kafa yorarken, d ğer taraftan kentte maske ş n geçm şten ber yapan bazı ş rketler nceled : - Aralık 2019’da tanes ne 11.5 kuruştan fatura kest kler maskey COVID-19 ortamında 2-3 l raya satanları gördüm.

B zzat esk ve yen faturalarını da nceled m. Bunu yapanlar devlete ve m llete hesabı verecek.

Hükümet n vatandaşa ücrets z maske dağıtımı kararının çok doğru b r adım olduğunu düşündü:

- Şimdi o fırsatçıların işi bitti.

Her şirket kendi çapında maske üretip Sağlık Bakanlığı’na bağışta bulunuyor. Ayrıca, devlet üretici şirketlerden maske satın alıyor.

Zek Kıvanç’la maske konusunu konuşurken şu noktanın altını ç zd : - Devlet m z tels z maskey 70, tell s n de 80 kuruşa üret m yapan konfeks yon ş rketler nden alıyor. Vatandaşa ücrets z dağıtıyor. Ç n’den maske üret m mak nes get renler olduğunu anımsattım, anlattı: - Çin’den getirilen makinelerde

el değmeden üretim gerçekleşiyor. Konfeksiyon sektöründeki arkadaşlarımız genelde el dikimi yapıyor. Çin’den getirilen makinelerde günde 150 bin adetlik üretim yapılabiliyor.

Kıvanç Tekst l’ n maske üret m ne g r p g rmed ğ n sordum, şöyle yanıtladı: - B z N95 d ye tanımlanan, hastanelerde doktorların kullandığı maskey üreten b r mak ne kurduk. Onu üret p, heps n ht yacı olan hastanelere bağışlıyoruz.

11.5 kuruşluk tek maskey 2-3 l raya satmak v cdana sığar mı?

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 03

GÜNCEL

AROLAT’TAN ARO

Osman Arolat

osman.arolat@dunya.com

Trabzon’da COVID-19 Günleri…

D

oğu Karadeniz‘in ekonomik merkezi Trabzon bir üretim, ticaret ve transit ticaret kenti. Trabzon Alport Limanı’nın lojistik üstünlüğü fındık ihracatında önemli bir avantaj. Yanı sıra Gümüşhane-Erzurum yolu Gürbulak Sınır Kapısı İran ile ulaşımı sağlıyor.

KTÜ, en kıdemli Karadeniz üniversitesi olarak insan gücü yetiştiriciliğinde önemli bir girdi.

Kent, Covid-19 Günlerini nasıl yaşıyor?

Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Suat Hacısalihoğlu’nun tespitlerini 5 noktada odaklamaya çalıştım: ■ Bankaların piyasayı rahatlatacak kolay erişilir kredilerine ihtiyaç var. Piyasaya girecek daha çok nakit, aksayan ödeme sisteminin tamamen bozulmaması için acil önem arz ediyor.

■ Bölgenin en önemli dışa açılma kapısı Trabzon Limanı’dır. Yükleme ve boşaltma, tedbir alınarak devam ettiriliyor, ithalat ve ihracat sürüyor.

■ Rusya ve Kafkasya ihracat Sarp Sınır Kapısı’nda alınan önlemlerle devam ediyor. Fındık ihracatı yavaşlama olsa da sürüyor. Mayıs’ta daralmanın süreceğini düşünüyoruz.

■ Arsin- Beylikdüzü ve Akçaabat bölgelerindeki OSB’lerdeki firmalarda tedbirli ve esnek çalışma kurallarıyla üretim devam ediyor.

■ Türk somonu (Karadeniz Alacası) hasadı yaklaşıyor. Lojistik olarak ürün ihracatı ya kolaylaştırılmalı ya da Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) devreye girmesiyle ürünün yurtiçinde değerlendirilmesi sağlanmalıdır.

A İ L E S İ N D E N 8 K İ Ş İ DA H A T E DAV İ G Ö R Ü YO R

Haydar Baş, koronavirüs nedeniyle hayatını kaybetti Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Kurucusu ve Genel Başkanı Haydar Baş (73) Trabzon’da koronavirüs nedeniyle tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. BTP Genel Başkanı Baş, memleketi Trabzon’da, ailesinden 8 kişi ile ‘COVID-19’ testleri pozitif çıkınca hastanede koronavirüs tedavisine alınmıştı. Akçaabat ilçesindeki özel hastanede 4 gündür tedavi gören Baş, solunum desteğine ihtiyaç duyunca dün yoğun bakım servisine alındı. Baş, doktorların tüm müdahalelerine rağmen dün yaşamını yitirdi. Baş ve ailesinin oturduğu Akçaabat’a bağlı Sarıtaş Mahallesi, koronavirüs önlemleri kapsamında karantinaya alınmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu ve diğer siyasi liderler hayatını kaybeden BTP Genel Başkanı Haydar Baş için taziye mesajı yayımladı.

Tespitlerden 2 sonuç çıkarmak istiyorum: 1-Sayısı 2 olan organize bölgelerde önlemi alınmış olarak üretim faaliyetine devan ediliyor. Ancak başta üretim tesisleri olmak üzere Trabzon ve Doğu Karadeniz girişim dünyasının tamamı bankacılık sektöründen finansman olanaklarının sağlamasını zorunlu olarak görüyorlar.

2-Denizyolunun ihracatın devamında en temel araç olduğu anlaşılıyor. Ancak AB sınır kapılarının fiilen kapalı olması nedeniyle fındık ihracatının Mayıs’tan sonra daralması kaçınılmazdır. Trabzon TSO Başkanı Hacısalihoğlu’na verdiği içten bilgi için teşekkür ediyorum. Gazeteniz DÜNYA, Anadolu iş dünyasının sesi olmaya devam edecek, bundan kimsenin kuşkusu olmasın.

1441 H cr Şaban 22 Günün Uzaması 2 dak ka

SİNOP /13

İ EDİRNE/ 11

TRABZON / 20 KARS/15

BURSA/15 ESKİŞEHİR /17 ANKARA / 17

ZURU UM /13 ERZURUM SİVAS / 17 VAN/ 14

KAYSERİ / 18

İZMİR/22 İ İ/ 23 DENİZLİ/

1436 Rum N san 2

İmsak Güneş Öğle İk nd Akşam Yatsı

SAMSUN / 18

İSTANBUL / 12 KOCAELİ /13

DİYARBAKIR / 22

KONYA / 18

MUĞLA/ 17 ANTALYA/ 19

EDİRNE 04:56 06:28 13:19 17:02 20:00 21:26

ADANA/ 24

GAZİANTEP/ 21

İZMİR İSTANBUL BURSA KOCAELİ ANTALYA ANKARA KONYA KAYSERİ ADANA G.ANTEP ERZURUM 05:03 04:48 04:50 04:45 04:53 04:36 04:43 04:29 04:34 04:26 04:02 06:30 06:19 06:20 06:16 06:17 06:05 06:09 05:56 05:59 05:51 05:32 13:17 13:09 13:09 13:06 13:03 12:54 12:55 12:43 12:44 12:36 12:20 16:57 16:52 16:51 16:48 16:42 16:35 16:36 16:24 16:24 16:15 16:02 19:54 19:49 19:48 19:45 19:38 19:33 19:32 19:21 19:19 19:11 18:59 21:15 21:15 21:12 21:10 20:57 20:56 20:52 20:42 20:38 20:30 20:22

Dünya’yı y oku

dunya.com

“İnfaz yasası kamu v cdanı d kkate alınarak hazırlandı” Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yen nfaz düzenlemes , uygulamadak sıkıntılar yanında, m llet m z n ve kamu v cdanın hassas yetler de d kkate alınarak hazırlandı” ded .

CANAN SAKARYA/ANKARA

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Yeni infaz düzenlemesinin, ülkemizde adaletin tecellisi konusunda milletimizin beklentilerini daha yüksek oranda karşılayacağı bir gerçektir. Bu düzenlemedeki hükümlüler lehine iyileştirmeler ile yeni infaz yöntemleri, adaletin tecellisi sırasında vicdanların yaralanmasının önüne geçmek için getirilmiştir” dedi.

Erdoğan, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen infaz kanunu ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.

“AK Parti ve MHP’nin gayretiyle teklife dönüşen ve genel kurulda kabul edilen bu düzenleme oldukça önemli yenilikler getiriyor” diyen Erdoğan, “Bu kanun, onay için bize geldikten sonra hızla incelemesini tamamlayıp Resmi Gazete’de yayınlatmak suretiyle yürürlüğe sokacağız” ifadelerini kullandı. Ceza kanunundaki suç ve yaptırım dengesini tümüyle yeniden ele alacak kapsamlı bir çalışmaya şimdiden başladıklarını ileten Erdoğan, “Önümüzdeki yasama döneminde Meclis’teki ilk işlerimizden biri bu olacaktır” diye konuştu.

90 b n mahkuma tahl ye yolu açıldı AK Parti ve MHP’nin birlikte hazırladığı 90 binden fazla mahkumun faydalanacağı infaz düzenlemesine ilişkin 70 maddelik kanun teklifinin bir haftadır devam eden görüşmeleri tamamlandı. Kanun Meclis’te 279 milletvekilinin oyu ile kabul edildi. 90 bin mahkumdan 45 bini tahliye olacak.

45 bini ise koronavirüs salgını tedbirleri kapsamında açık cezaevinden izne gönderilecek. Cinsel istismar, uyuşturucu ticareti, cinayet, kadına şiddet ve terör olmak üzere 5 ayrı kategorideki suç kapsam dışında tutulduğu teklifte kabul edilen önergelerle MİT’e karşı işlenen suçlar ile ‘canavarca hisle işlenen suçların’ infaz indiriminden yararlanmaması hükme

bağlandı. Koronavirüs salgını nedeniyle açık cezaevinde bulunanlar ile kapalı cezaevinde bulunup da açık cezaevine ayrılmaya hak kazanan hükümlüler denetimli serbestlik kapsamında 31 Mayıs 2020’ye kadar izinli sayılacak. İki aylık izin Adalet Bakanlığı tarafından 3 kez uzatılabilecek. Kanuna göre, bakıma muhtaç ve dışarıda korumasına bırakılacak kimsesi bulunmayan sıfır-altı yaş grubundaki çocuklar, tutuklu annenin yanında barınabilecek. Çocuk hükümlülere sağlanan aile görüşmesi artırılarak ayda bir defa görüşme imkanı sağlanacak. Gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren 1 yıl 6 ay geçmemiş kadınlar geri bırakılacak.

yüzde yüz 300 artış artı yaptık. k.

Bu b büyük artış ile şehrimizde ş izde dar gelirli, yardıma yard muhtaç muh kardeşlerimiz kard miz rahat raha bir nefes efes alacak” dedi. alac di.

Sosyal Yardım Seferberl ğ

K

onya Büyükşehir Belediyesi koronavirüs salgını nedeniyle sıkıntı yaşayan Konyalılara destek olmak amacıyla Türkiye’nin en kapsamlı sosyal destek programlarından birini hayata geçirdi. İşyeri kapanan esnaflardan iş yeri kapandığı için işsiz kalan çalışanlara, ihtiyaç sahiplerinden öğrencilere kadar geniş bir kesimi ilgilendiren sosyal destek çalışması vatandaşlara rahat bir nefes aldıracak.

Konya Büyükşehir Belediyesi “El Ele Gönül Vererek Birlikte Başaracağız” sloganıyla koronavirüs sürecinde iş yeri kapanan, işsiz kalan ve dar gelirli vatandaşlara destek olmak amacıyla sosyal destek çalışmaları yürütüyor.

SOSYAL DESTEK PAKETİ Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, salgın nedeniyle

DUNYA

03

CMYK

Konya’da şu anda en önemli konunun ihtiyaç sahiplerinin ihtiyacını gidermek olduğunu belirterek, bu dönemde ekonomik anlamda sıkıntı yaşayan Konyalılara destek olmak için ilçe belediyeleri ile birlikte büyük gayret gösterdiklerini söyledi. Çok yönlü desteklerden oluşan Türkiye’nin en kapsamlı sosyal destek programlarından birini hayata geçirdiklerini vurgulayan Başkan Altay, başvuruları alınan ihtiyaç sahiplerine Sosyal Kartların dağıtımına Selçuklu, Meram ve Karatay Belediyeleri ile birlikte başladıklarını ifade etti. Hükümetin destekleriyle el ele vererek bu zor günleri hep birlikte atlatacaklarını vurgulayan Başkan Altay, “Konyamızda aç ve açıkta kimsenin kalmaması için ilçe belediyelerimizle birlikte gecemizi gündüzüme katarak çalışıyoruz. Bugün için en önemli

önceliğimiz, ihtiyaç sahibi durumuna düşen insanımıza destek olmak, çocuklarımızın yüzünü güldürmek.

Limitlerini artırarak dağıtımını başlattığımız Sosyal Kart ile ihtiyaç sahibi kardeşlerimiz rahat bir nefes alacak. Bu süreci hep birlikte atlatacağız. Allah devletimize zeval vermesin” dedi.

SOSYAL KARTLARIN ALIŞVERİŞ LİMİTLERİ YÜZDE 300 ARTIRILDI Başkan Altay, “Belediyemizin sosyal yardımlarından normal süreçte faydalanan 35 bin hemşehrimizin Sosyal Kart limitlerine de bu ay ve Ramazan ayında

ESNAF VE SU DESTEKLERİ Esnafa ve vatandaşlara destek amacıyla kiracısı olan esnaflardan 2 ay boyunca kira talep etmeyecek olan Konya Büyükşehir Belediyesi, KOSKİ abonelerinin suyunu hiçbir sebeple kesmiyor.

Konyalıların Konya o ya Büyükşeh r üy şe bu süreçte Beled ye y Başkanı ş mağdur

Uğur İbrah m Altay

olmaması için su fiyatlarını 2019 rakamlarına geri çeken Konya Büyükşehir Belediyesi, iş yeri kapanan ve çalıştığı iş yeri kapandığı için işsiz kalanların evlerinden 2 ay boyunca su ücreti almıyor. Esnaf Odalarının Esnaf Bilgi Sistemi’ne kayıtlı tüm esnaflar da 2 ay boyunca iş yerinden suyu ücretsiz kullanıyor.

ESNAFA 40 MİLYON LİRA ÖDEME YAPILDI Bu zor süreçte vatandaşların sıkıntılarını gidermek için çalışma yapan Konya Büyükşehir Belediyesi, mal ve hizmet alımı yaptığı esnafa da 40 milyon lira ödeme yaparak bu zor dönemde esnafın yanında olduğunu gösterdi.

ADVERTORIAL

Konya Büyükşeh r’den

EĞİT DESTEĞİ EEĞİTİM STEĞİ Ğİ DEVAM EDİYOR D EV İYOR R İhtiyaç sahibi İhti hibi olan, su olan faturalarını fatu n nı ödemekte öde zorluk çeken zorl e 4 en bin 950 haneye n neye ücretsizz de ü desteğini su d ni sürdüren Konya sürd Büyükşehir Büy ir Belediyesi,, Bele eğitim hayatına eğit atına koronavirüs koro üs dolayısıylaa ara veren öğrencilerin in ve ailelerinin nin bu süreçte zor durumda da kalmamasıı için Büyükşehir ir Belediyesi’nden ’nden eğitim yardımı alan 18 bin öğrenciyi de unutmadı unutmadı.

Eğitim yardımı alan ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinin eğitim yardımları da aylık olarak hesaplarına yatıyor.

15 N san 2020 • ÇARŞAMBA / 04

GÜNCEL

Tarım ÜFE, mart ayında yüzde 10.4 arttı Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE) mart ayında bir önceki aya göre yüzde 1,89, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,38 arttı. Tarım ÜFE, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 18,54 yükseldi.

Sektörlerde bir önceki aya göre değişimde, tarım ve avcılık ürünlerinde aylık yüzde 2,12 artış, balıkçılıkta yüzde 4,28, ormancılık ürünlerinde yüzde 0,13 azalış gerçekleşti.

Ana gruplarda bir önceki aya göre değişimde ise canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 0,84, tek yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 1,15, çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 5,74 artış görüldü. Alt tarım gruplarında geçen yılın aynı ayına

göre sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrularda yüzde 19,96, canlı kümes hayvanları ve yumurtalarda yüzde 9,25 azalış oldu. Buna karşı-

lık artışın yüksek olduğu alt gruplar sırasıyla, yüzde 33,81 ile turunçgiller ve yüzde 26,35 ile diğer ağaç ve çalı meyveleri ile sert kabuklu meyveler olarak belirlendi. Martta bir önceki aya göre en fazla azalış yüzde 18,15 ile diğer ağaç ve çalı meyveleri ile sert kabuklu meyveler alt grubunda gerçekleşti. Endekste kapsanan 81 maddeden, 28 maddenin ortalama fiyatında azalış olurken 4 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 49 maddenin ortalama fiyatında ise artış görüldü.

TÜİK'in şubat ayı kümes hayvancılığı üretimi istatistiklerine göre; yumurta üretim miktarı şubatta bir önceki aya göre yüzde 5,8 azal-

dı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,6 arttı. Bu dönemde 1,7 milyar adet tavuk yumurtası üretildi. Şubat ayında kesilen tavuk sayısı aylık bazda yüzde 5,2 azalarak 97 milyon 454 bin olarak kayıtlara geçti. Geçen yılın aynı ayına göre ise kesilen tavuk sayısı yüzde 6,5 arttı.Tavuk eti üretimi, şubatta bir önceki aya göre yüzde 5,9 azaldı, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 9,1 arttı. Bu dönemde tavuk eti üretiminin 172 bin 823 ton olduğu görüldü. Hindi eti üretimi şubatta bir önceki aya göre yüzde 9,9, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,3 geriledi. Şubatta hindi eti üretimi 4 bin 238 ton oldu.

KUZEY MARMARA OTOYOLU İHALESİ ERTELENDİ Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz Köprüsü Dahil) Projesi Nakkaş-Başakşehir (bağlantı yolları dahil) kesimi ihalesi 30 Haziran'a ertelendi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğünün Resmi Gazete'de yayımlanan ilanına göre, otoyolun söz konusu kesimine ilişkin daha önce 21 Mayıs olarak açıklanan ihale tarihi, 30 Haziran 2020 olarak değiştirildi.

Memleketime mektup...

S

evgili memleketim, Uzaklardayım ama aklım sende, biliyorsun.

Tüm ülkeler gibi seni de korona belasının sardığının farkındayım. Ama bak baştan söyleyeyim, buralarda biraz dalga konusu olduk. Cuma günü akşamından söz ediyorum. Burada gazeteler neler yazdı bir bilsen.

“Türkler koronayı alışveriş bayramına çevirdi...”

“Türklerin korona bayramı...”

“Koronayı alışverişle kutlayan ülke, Türkiye...”

“Bir havai fişek atmadıkları kaldı...”

Biraz utanmadım desem yalan olur. O neydi öyle Allah aşkına. Hadi insanlar evinde yiyeceği yoktur markete koşar, bebeğinin sütü, maması yoktur, koşar.

Ya o kolunun altına kolaları sıkıştıranlara ne demeli. Tamam o da gıda maddesi, alışkanlık. Ya peki benzin istasyonlarındaki kuyruklar... Sokağa çıkamadığı günlerde insanlar arabasında benzin olmasını niye ister ki, anlamadım.

Bir arkadaşım dedi ki, belki yasak uzarsa diye tedbir amaçlı alınmıştır benzin. İyi de yasak uzarsa arabaya yine binilemeyecek ki.

Dedim ya çok komik oldu bu, çok. Peki yasak biter bitmez in-

EKO / ANALİZ

Alaatt n Aktaş ala.aktas@gmail.com

Sevg l memleket m, Bak baştan söyleyey m, cuma akşamı yaşananlar yüzünden buralarda b raz dalga konusu olduk.

Tüm dünya öyle de, b zde de vatandaş ekonom k yönden pek sıkıntıdaymış, üzülüyorum.

Sağlık çalışanlarına karşı şlenen suçların cezaları artırılacakmış, sev nd m.

Ama orada tuhaf b r durum yaşandı d yorlar, doğru mu?

sanların kendini sokağa atması, marketlere hücumu, bu nasıl izah edilir ki.

Anla işte buralarda epey dalga konusu olduk, canım sıkıldı. O akşam dip dibe alışveriş yapanlar nasıl korona alışverişi de yapmıştır, kim bilir.

Etraftan, “Bakalım bu hafta sonu kaç saat önce açıklama yapacaksınız” diye dalga geçenler oluyordu ki neyse bu sefer açıklama çok önce yapıldı. İnsanların ağzı torba değil ki büzesin; şimdi de “Cuma akşamı açıklama yaparak mı hata ettiniz, erkenden açıklayarak mı, ya şimdiden yığılma olursa” diye laf çarpıyorlar. Ben de dün hiçbir şey olmadığını söyleyerek savunmaya geçiyorum. Ama içten içe korkmuyor da değilim. İnsanlar durup durup cuma gece yarısına doğru yine marketlere hücum ederse diye.

Sevgili memleketim, Buradakiler bizimle dalga geçecek başka konular da buluyor.

Laf aramızda biz de buna zemin hazırlıyoruz. Geçenlerde biri hınzır bir gülümsemeyle “Ne oldu, uçak yolculuğunu teşvik etmek için vergi indirmiştiniz, uçuşlar arttı mı” diye sordu. Tabii ki bunu sorarken iç hat uçuşlarını

çoktan durdurduğumuzu biliyordu. Lafı çevirmeye çalıştım.

Sonra “Kredi kullanımında limit artırmıştınız ya, konut satışlarınız da çok artmış” demez mi... Duymazdan geldim.

Sevgili memleketim, Benimle dalga geçenler oluyor ama minnetle bakan da çok.

Türkiye tıbbi malzeme yardımı yaptı ya, aklıma hep bizim meşhur “Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır” sözü geliyor. Çok zor durumdaki birçok ülke Türkiye’nin bu yardımını unutmayacak. Ama buralara yardım yaparken umarım kendi doktorlarımızı ve diğer sağlık çalışanlarımızı ihmal etmiyoruzdur.

Sevgili memleketim, Ekonomik durumumuzun da çok kötü gittiğini duyuyorum. Eş dost ara ara bilgi veriyor, pek zor durumdaymışız.

Korona salgını yüzünden kapatılan işyerlerinin sayısı 250 bini bulmuş diyorlar, doğru mu? Buraların sahipleri hep zengin ve bir köşede birikimi olanlar da değil ki... Bu insanlar ne yiyor, ne içiyor, baksana binlerce kilometre uzakta ben dertleniyorum. Buraların kirası nasıl ödeniyor, ödeniyor mu; mal sahipleri anlayış gös-

teriyor mu, ne kadar çok dert var.

Ya kapalı olan bu işyerlerinde çalışanlar? Türkiye’deki mevzuat hakkında az çok bilgi sahibiyim; kısa çalışma ödeneği denilen bir uygulama vardı, ama herkes bundan yararlanamıyor, onlar ne yapıyordur ki...

Benim uzaktan akrabam olan gençler var; yazın garsonluk falan yapar ve üç kuruş birikim sağlarlardı. Bu birikimle de okul zamanı biraz olsun rahat ederlerdi. Turizm tüm dünyada bitti, bu yılı yok say; bu gençler iş bulamayacaklar, ne yapacaklar şimdi! İşten çıkarma üç ay yasaklanıyormuş, bunu duyunca çok sevindim. Çalışanlar rahat bir nefes alacak, işsiz kalmayacak, diye. Sen daha iyi biliyorsundur; meğer düzenleme işten çıkarmanın yasaklanmasıyla sınırlı değilmiş. İşveren isterse çalışanını ücretsiz izne gönderecekmiş.

Yani şöyle mi olacak, ben en kötü ihtimalle asgari ücretle çalışıyorum, işverenim beni işten çıkarmayacak ama ben istemesem de ücretsiz izin kullandıracak, bu sürede de ayda 1.177 lira alacakmışım. Bu süre de uzatılabilirmiş. Bana pek çalışan lehine gibi gelmedi bu düzenleme.

Burada bu işlere kafa yoran bir

Türk arkadaşım bu uygulamayla ücretsiz izin verilecek işçi tabii ki çalışıyor sayılacağı için işsizlik düşük görünecek diyor. Bir taşla birkaç kuş vurulmak isteniyor gibi geldi bana.

Sevgili memleketim, Bizim çok güzel bir adetimiz vardır. Aslında kimseye kalkmamalı ama en azından deriz ki “Anaya babaya el kalkmaz”.

Doktora da el kalkmamalı. Bu konuda daha caydırıcı cezalar olmalıydı ama bunu yıllardır bir türlü yapmadık. Şimdi bunu yapıyormuşuz. Pek sevindim. Ama sonra bir şey duydum, doğru olduğunu sanmıyorum da sana sormak istedim. Bana gelen bilgiye göre muhalefet partileri sağlık çalışanlarına karşı işlenen suçlarda caydırıcılık sağlayacak şekilde cezalar artsın diye yasa teklifi vermiş ama iktidar kanadı Mecliste bunu reddetmiş. Sonra da iktidar partisi aynı konuda düzenleme önermiş. Herhalde bu doğru değildir. Eğer doğruysa korona günlerinde bile siyasi çekişmeleri az da olsa bir yana bırakamamışız diye düşüneceğim. Üzüntü verici. Şu uçuş yasakları kalkar da umarım en kısa sürede kavuşuruz.

Memleketlin...

G İ B B A Ş K A N I B AY R A K D A R T E D B İ R L E R İ D E Ğ E R L E N D İ R D İ :

T İ M B A Ş K A N I G Ü L L E , Ş E F FA F V E A K I LC I P O L İ T İ K A İ Ç İ N T E Ş E K KÜ R E T T İ

2.3 milyon mükellefimiz mücbir sebep kapsamında

67 öner m z n 40'ı hızlıca karşılandı

Gelir İdaresi Başkanı Bekir Bayrakdar, salgınla birlikte kısa sürede çok sayıda tedbiri hayata geçirdiklerini belirterek, ilk aşamada kısa vadede mükellefleri rahatlatıp süreci kolaylaştırmaya yönelik önlemler aldıklarını söyledi. Bayrakdar, gelir vergisi mükelleflerinin tamamının yanı sıra 800 bine yakın kurumlar vergisi mükellefinin 400 binden fazlasının da mücbir sebep hükümlerinden yararlandığı bilgisini verdi. Bayrakdar, martta verilmesi gereken gelir vergisi ve KDV beyannamelerinin süresinin nisan sonuna ertelenmesi gibi tedbirleri hızla aldıklarını anımsatarak, şöyle konuştu: İkinci aşamada salgından en çok etkilenen mükelleflerimiz için mücbir sebep hali ilan ederek, nisan, mayıs ve hazirana ilişkin muhtasar ve KDV beyanlarını 6'şar ay erteledik. 65 yaş üstü ve kronik hastalığı bulunan mükellefler ile çiftçi, berber, kasap, manav, şarküteri, eczacı, doktor, ayakkabı tamircisi, mimar, mühendis, mali müşavir, avukat gibi kişilerden oluşan yaklaşık 1.9 milyon gelir vergisi mükellefinin tamamı bu kapsamda. İçişleri Bakanlığı genelgesiyle faaliyetleri geçici süreyle durdurulan sinema ve tiyatrolar, düğün salonları, kafeteryalar, kıraathaneler, çay ocakları, oyun salonları ve internet kafeler, gösteri merkezleri, hamam ve saunalar, ber-

DUNYA

04

CMYK

GİB Başkanı Bek r Bayrakdar, "Yapılması gereken düzenlemeler, rahatlatılması gereken alanlar varsa bunların heps değerlend r lecek ve gerekl adımlar atılacak" ded .

ber ve kuaförler de mücbir sebep kapsamında yer aldı. Mücbir sebep kapsamına alınan sektörler belirlenirken üretim ve istihdam kaybının önüne geçilmesinin de hedeflendiğine dikkati çeken Bayrakdar, bu çerçevede ana hatlarıyla konaklama, madencilik, sağlık hizmetleri, inşaat, otomotiv, taşımacılık, tekstil ve konfeksiyon, yiyecek ve içecek hizmetleri, çelik ve metal sanayisi, perakende ticaret gibi sektörlerin de yer aldığını bildirdi.

Kapsamda olup olmadığını sorgulama mkanı Bayrakdar, sektörlerin mücbir sebep kapsamında olup olmadığını nasıl öğreneceğine de açıklık getirerek, "Mücbir sebep kapsamındaki mükellefleri sis-

teme tanımladık. Gelir vergisi mükellefleri, 65 yaş üstü vatandaşlar ile faaliyetlerine ara verilenlerin durumları net. Kronik hastalığı olan vatandaşlarımız ise İnteraktif Vergi Dairesi (İVD) üzerinden elektronik başvuru yapabilirler. Mükelleflerimiz 'ivd.gib.gov.tr' adresindeki 'Mücbir Sebep Durum Sorgusu' menüsünden mücbir sebep kapsamında olup olmadıklarını öğrenebilir. İVD'ye e-Devlet şifresi ile de giriş yapılabilir" diye konuştu. Bayrakdar, bu süreçte kuruma gelen yeni taleplere ilişkin de "Bu süreç çok dinamik. İlk etapta mart ayı beyannameleri ertelendi, sonra diğer ertelemeler geldi. Süreç içinde yapılması gereken düzenlemeler, rahatlatılması gereken alanlar varsa bunların hepsi değerlendirilecek ve gerekli adımlar atılacak" ifadelerini kullandı.

Ertelemeye h çb r fa z ve kom syon uygulanmayacak Mücbir sebep kapsamında olup borçları ertelenen mükelleflerden herhangi bir faiz alınmayacağını da vurgulayan Bayrakdar, şöyle devam etti: "Bizim ertelemelerimizde kesinlikle hiçbir faiz ve komisyon uygulanmayacak, ekstra maliyet olmayacak. Mükellef nisanda hangi vergiyi ödeyecekse 6 ay sonra da onu ödeyecek. "

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, salgının ekonomik etkileriyle mücadele kapsamında, 67 öneriyi ilgili makamlarla paylaştıklarını, bunlardan 40’ının hızlıca karşılık bulduğunu söyledi. Koronavirüs salgınının dünya genelinde üretim ve lojistik kanallarını önemli derecede sekteye uğratarak, dünya ticareti ve ekonomilerinin yavaşlamasına yol açtığına dikkat çeken Gülle, şöyle konuştu: “Ticaret Bakanlığı ile birlikte kısa zamanda mal dolaşımının kısıtlayıcı tedbirlerine karşı harekete geçtik ve mart ayı başında temassız ihracat uygulamasını devreye aldık. İran, Irak, Gürcistan sınır kapıları ile Kapıkule’de dorse değişim modeline geçerek ihraç ürünlerinin tedarikini aksatmadık. Ülke olarak zor günlerden geçtiğimiz bu süreçte önceliğimiz Türkiye’mizin geleceğidir. İlk günden itibaren TİM olarak 61 ihracatçı birliği ve 27 sektör konseyimiz ile süreci çok yakın-

TİM Başkanı İsma l Gülle: Başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere, lg l bakanlıklarımıza ve kurumlarımıza yürütülen şeffaf ve akılcı pol t kalar dolayısıyla teşekkür ed yoruz.

dan izleyerek hep temasta olduk.

Bu süreçte ihracatçı birliklerimiz, sektörel dernekler ve firmalardan bildirilen tüm sorun ve talepleri ilgili makamlara anlık olarak aktardık. Salgının ülkemiz ekonomisi üzerindeki etkilerinin asgari seviyede tutulması amacıyla Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edilen Ekonomik İstik-

1 m lyonla başladı, 15 m lyonu aştı İhracat a les , maske ve dezenfektan üret m ne tüm hızıyla devam ed yor. Üret m seferberl ğ le lg l son gel şmeler aktaran TİM Başkanı Gülle, günlük 1 m lyon üret m hedef le başlatılan seferberl kte kısa sürede günlük 15 m lyon maske üret m kapas tes n aştıklarını b ld rd . Gülle, “Kısa sürede bu

sayının daha da üstüne çıkacağız.

K msen n b r telaşı olmasın.

Türk ye’n n maske ht yacının tamamını karşıladıktan sonra, maske hracatını gerçekleşt recek m ktara çok rahat ulaşacağız. Bu kapsamda çağrımızı y neleyerek üret c ler m z seferberl ğ m ze destek olmaya davet ed yoruz” ded .

rar Kalkanı, üretim ve ihracatımızın kesintisiz olarak devam etmesi noktasında çok önemli bir destek mekanizması oldu. Bu süreçte, genel ve sektörel mahiyette 67 öneri ilgili makamlarımız ile paylaşıldı; yapılan düzenlemelerle bunlardan 40’ı karşılık bulmuş oldu. Bu bağlamda, yürütülen şeffaf ve akılcı politikalar dolayısıyla başta Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Sanayi Bakanı Mustafa Varank, Aile Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ile ilgili Bakanlıklarımıza ve kurumlarımıza gösterdikleri yoğun gayretleri için teşekkür ediyoruz.”

“İhracatçılarımıza 7/24 desteğ m z sürdürüyoruz” TİM Başkanı Gülle, “AloTİM uygulamamız ile ihracatçılarımıza 7/24 desteğimizi sürdürüyoruz. İhracatçılar artık, Whatsapp, Facebook ve Bip uygulamaları üzerinden de dünyanın her noktasından 7/24 TİM’e ulaşabiliyor. İhracatımızın saha neferleri için önümüzdeki süreçte de talepleri doğrultusunda konuyla ilgili yoğun çalışmalarımıza devam edeceğiz. Bu süreçte üstümüze düşen, ihracatçımızın ve devletimizin bizden beklediği ne varsa yerine getirmeye hazırız. Türkiye’miz için elimizi taşın altına koymaya devam edeceğiz” şeklinde konuştu.

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 05

GÜNCEL

ÖNERİ - YORUM ÖNE

Şeref Oğuz

seref.oguz@dunya.com

Korona; Endişe, Stres, Belirsizlik, Kaos

S

algın sürecini yönetebilmek için Koronayı daha derin analiz etme ihtiyacı duyuyoruz. StratejiCo; Dünya Gazetesi işbirliğiyle, Covid-19’un Tüketicilerin Yaşamlarına Etkisi Kalitatif Araştırması yaptı. Toplumu temsil eden profillerle derinlemesine görüşmelerde ortaya çıkan payda; gelecek kaygısı…

StratejiCo kurucusu Selim Oktar; niteliksel çalışmayı daha sonra niceliksel boyuta taşıyarak, karar vericilere, kaosu yönetebilmek için bilgi tabanı seçenek oluşturacaklarını söylüyor. Araştırmanın ilk bulguları; koronaya dair bilgili olmakla birlikte kavram kargaşası varlığını gösteriyor.

Sosyal sınıf düştükçe bilginin derinliği azalıyor, yakını hastalananlar ise salgını daha fazla ciddiye alıyor. Sosyal izolasyon bir

taraftan kişinin kendini hastalığa karşı korunduğunda güvende hissetmesini sağlarken, diğer taraftan, yalnızlık ve yakınlarından uzak kalmanın stresini yaşatıyor.

Temel kaygı konuları; hastalanma, ölüm korkusu, iş sürekliliği, sağlık hizmetlerine erişim, kronik hastaların endişesi, yalnızlık, geçim sıkıntısı, belirsizlik, hayatın değişeceği endişesi ve ekonomiye etkileri… Yaşanan en temel kaygı ise; kişinin ve yakınlarının hayatta kalması ve finansal sıkıntılar…

Bu arada herkes aynı endişe düzeyinde değil; birikimi olmayanlarda tavan, ekonomik güvencesi olanlarda ise taban düzeyi söz konusu. Burası bir gerçek ki zulmetmekte son derece eşitlikçi davranan korona, her birimizi Maslow’un ihtiyaçlar piramidinin tabanında buluşturmuşa benziyor.

not KORONA SONRASI YAŞAMA DÖNÜŞ Kaldığı yerden devam; 1999 deprem sonrasında h çb r şey olmamış g b … Çek ngen dönem; başlangıçta 4-5 ay sarılma, dokunma, restoran, toplu taşıt çek ngenl ğ ve sonra normalleşme.

Daha sade yaşam; Daha az tüket m, azla yaşama, nsan l şk ler ne önem verme.

Stratej Co’nun araştırması bunları söylüyor. Bakalım araştırmanın ver ler bu kaygıları ne derece doğrulayacak…

'Açık Kaynak'la 3 projeye destek başlatıyoruz Bakanlık destekli özel sektör, kamu, sivil toplum örgütleri ve üniversitelerden katılımla oluşturulan Türkiye Açık Kaynak Platformu, yazılımcı amatör ve profesyonellerine yönelik Açık Seminerlerini online olarak başlattı. İlk eğitimin açılışında konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, COVID-19 salgınının etkisinin geçer geçmez normal eğitimlerin de başlayacağını bildirdi. Bakan Varank, platformda 60’tan fazla şirket, 50’den fazla üniversite, sektör temsilci STK’ları ve gönüllü yazılımcıların bulunduğunu kaydetti. Mustafa Varank, İstanbul ve Doğu Marmara Kalkınma Ajansı’nın 30 milyon TL destek sağladığını belirterek “Platform vasıtasıyla ihtiyaç sahibleri ile yazılım geliştiricileri bir araya getiriyoruz. Analiz süreci tamamlandıkça, projeler de açık kaynak olarak git platformlarında tüm geliştiricilerin katkılarına açılacak. Tüm yazılımların açık kaynak prensipleri doğrultusunda lisanslamaları yapılacak ve yine aynı prensipler doğrultusunda fikri mülkiyetleri de korunacak” şeklinde konuştu.

Sanay ve Teknoloj Bakanı Mustafa Varank, halen 170 b n olan yazılımcı sayısını 2023’te 500 b n k ş ye ulaştırma hedef n koruduklarını, yazılımcı eğ t m n artırarak sürdürecekler n söyled .

kullanabileceği hale getireceğiz” dedi.

İlk proje Türkçe Doğal D l İşleme Platformun yazılımcı sayısını artırma, kamu-özel sektörün ihtiyaç duyduğu açık kaynak yazılımlar üretme olduğunu belirten Varank, yeni yazılım üretme konusunda 3 projenin gündeme alındığını bildirdi. Varank, “Birinci proje Türkçe Doğal Dil İşleme. Burada yapay zekâ temelli yeni algoritmalar geliştirilecek. Bu algoritmalar da karar destek süreçlerine girdi teşkil edecek. Bu proje telefonumuzdaki sanal asistandan, çevrimiçi eğitimlere, KOBİ’lerin dijital dönüşümünden güvenlik sistemlerine kadar birçok sektörün temel ihtiyacını karşılayacak niteliğe sahip. Biz burada Türkçe dil deposu hazırlayıp, herkesin kullanımına açacağız. Açık kaynak yazılımların dokümantasyonunu yapıp, herkesin hızla

Pardus yaygınlaşacak İkinci projenin postgre üzerindeki uygulamaları ve bunlara destek verecek şirketleri geliştirmek olduğunu belirten Varank, kamudaki başarılı uygulamaları temel alarak küresel çapta marka olabilecek yazılımlar üretmek istediklerini belirtti. Yerli işletim sistemi Pardus’un yaygınlaştırmanın üçüncü proje olduğunu belirten Varank, halen belediye, hastane, bakanlık ve kamu kuruluşlarında kullanılan Pardus’un özel sektörde de yaygınlaşmasını ve çocukların aşina olması için Pardus akıllı tahta versiyonunun geliştirilmesini ve düşük maliyetli ve az enerji tüketen işlemci ARM platformlar içinde Pardus oluşturmayı planladıklarını vurguladı.

“İthalat kolaylaştırıcı tedb r şart” Açıklamada, şimdiden birçok ülkenin kendi ihtiyacını gerekçe gös-

DUNYA

05

CMYK

Avrupa’nın en büyük kordon bankası Acıbadem’e ortak oldu kerim.ulker@dunya.com

söyleyen Varank, “Hayvan aşıları alanında oldukça güçlü, yetk n ve dünya standartlarında üret m altyapılarımız var. Bu altyapılar, uygun tedb rler alınarak çok hızlı b r şek lde v ral nsan aşısı üret m de gerçekleşt reb l r.

Dolayısıyla ülkem z n aşı üret m potans yel ve tes s olmadığı yönündek yorumlar gerçeğ yansıtmıyor” ded .

COVID-19 salgının dünyada ekonomik ve sosyal olarak bir değişimi tetikleyeceğini belirten Mustafa Varank, salgın sonrası içinde yazılımın da bulunduğu bazı alanlarda gelişmenin olumlu ayrışmayı sağlayacağını da kaydetti. Varank, salgının yazılım alanında öne çıkardığı alt alanlara yönelik, “Salgın sonrası, önleyici hassas tıp çözümleri, blokzincirle tedarik zinciri yönetimi, otonom teknolojiler, kesintisiz bağlantı çözümleri, kapsayıcı mikro ödeme sistemleri, etik veri yönetimi üzerine geliştirilen ürünler hızla hayatımıza girecek.

Belki de şu an hiçbirimizin adını dahi bilmediği yeni kavramlar geleceğin trendleri olacak. Sizlere çok iddialı gelebilir, ama bana öyle geliyor ki, yazılım alanı hiçbir zaman ölmeyecek” ANKARA /(DÜNYA dedi.

"Tedar kte kopukluğa meydan ver lmemel " tererek, hububat, yağlı tohumlar, ayçiçeği gibi ürünlerin ihracatını yasakladığı ifade edilerek, yasak kapsamının farklı ürünlerle daha da genişleyeceği ve hammaddede dışa bağımlı sektörlerin zora girmemesi için vakit geçirmeden ithalatta kolaylaştırıcı tedbirlerin alınması gerektiği belirtildi.

Sokağa çıkma yasağına dair ise şu değerlendirmelere yer verildi: "İlk sokağa çıkma yasağının uygulamaya yaklaşık iki saat kala duyurulması üzerine tüm sektör alarma geçse de ancak kısa sürede alınabilecek tedbirler uygulamaya konulabilmiştir.

Bu durum üretim kapasitesinin tam olarak kullanılamaması nedeniyle verim kaybı ve israfa yol açarken, çalışanların fabrikalara ulaştırılması ve yemek gibi en tabii ihtiyaçlarının karşılanmasında da sıkıntıya yol açmıştır. Bu tür uygulamaların, sanayinin gerekli ayarlamaları yapabileceği zamanı tanıyacak şekilde önce-

PBKM’DEN TÜRKİYE’YE İKİNCİ ADIM

KERİM ÜLKER

TGDF’DEN ÖNEMLİ ÇAĞRI:

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Başkanlar Kurulu video konferans yoluyla yaptığı toplantıda, başta sokağa çıkma yasağı uygulaması olmak üzere yeni tip koronavirüsle mücadele sürecinde sektörde sıkıntıya yol açan konuları ele aldı. TGDF’den yapılan açıklamada, sektörün vatandaşların marketlerde boş raflarla karşı karşıya kalmaması için olağanüstü bir çaba gösterildiği söylendi. COVID-19 süreci bahane edilerek perakendede tahsilatın gecikmesinin, hammadde için çiftçilere, gıda tedarikinde görev alan lojistik firmalarına ve çalışanlara ödemelerin zamanında yapılmamasının ve girdi maliyetlerinin karşılanmamasının gıda sanayiini zora soktuğu ifade edildi.

Schneider Electric Orta Doğu ve Afrika Bölgesi Yetenek Yönetimi ve Gelişim Çözümleri İnsan Kaynakları Başkan Yardımcısı görevine Neslihan Ogan Gümrükçü atandı. Şirketten yapılan açıklamaya göre, Neslihan Ogan Gümrükçü, Schneider Electric Orta Doğu ve Afrika Bölgesi Yetenek Yönetimi ve Gelişim Çözümleri İnsan Kaynakları Başkan Yardımcısı oldu. Yeni görevi doğrultusunda Gümrükçü, bölgenin iş hedefleri ile paralel olarak yetenek yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi ve şirket liderleri ile birlikte yetenek ve gelişim ajandasının yönetiminde rol alacak. Ocak 2020 itibarıyla üstlendiği Schneider Electric Orta Doğu ve Afrika Bölgesi Secure Power İK Liderliği görevini de eş zamanlı olarak yürütmeye devam edecek. Schneider Electric ailesine 2019 yılında Türkiye, Orta Asya ve Pakistan Bölgesi İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı olarak katılan Gümrükçü, son olarak bağlı olduğu bölgede (Doğu Avrupa, Türkiye, Hindistan, Afrika) stratejik İK projeleri sorumlusu olarak görev yapmıştı. İSTANBUL /AA

PERDE ARKASI

“Türk ye’de aşı üret m altyapısı var” Sanay ve Teknoloj Bakanı Mustafa Varank, 2018 yılında Türk ye’dek hayvanlar ç n aşı üreten tes sler n, eks kl kler n tamamlamak ve Sağlık Bakanlığı’nın bel rled ğ kuralları karşılamak şartıyla nsanlara yönel k aşı üretmes ne z n ver ld ğ n hatırlattı.

Türk ye’de aşı üret m altyapısı olmadığı eleşt r ler n n doğru olmadığını

SCHNEİDER ELECTRIC'TE ÜST DÜZEY ATAMA

den duyurulması, büyük önem arz etmektedir. Aynı şekilde gıda ürünleri taşıyan araçlar her ne kadar yasak kapsamı dışında tutulsa da şehir girişlerinde alınan önlemler araçların varış noktalarına ulaşmalarını geciktirmiş, bu da gıdalarda bozulma riskini ortaya çıkarmıştır.”

“Yasak, üret m aksatmasın” Tarımsal üretimde ekim, dikim dönemine girildiğinin altı çizilen açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın mevsimlik tarım işçileri için açıkladığı tedbirlerin önemli olduğu ancak bu işçilerin üretim bölgelerine sağlıklı bir şekilde ulaştırılmalarının yanı sıra gerek ham madde tedariki gerekse üretilen gıdaların zamanında marketlere, satış noktalarına ulaştırılması ve tüketiciye sunulmasının şart olduğuna ve sokağa çıkma yasağı gibi uygulamalarla, tedarik zincirinde bir kopukluğa meydan verilmemesi gerektiğine işaret edildi.

FamiCord, Polski Bank Komorek Macierzystych (PBKM) tarafından kurulan, uluslararası kapsamda hizmet veren kordon kanı bankaları grubu. Polonya merkezli şirket, Avrupa’nın en büyük, dünyanın da 5’inci büyük aile kordon kanı bankası olarak biliniyor.

Türkiye’nin ilk kordon kanı bankası olan Yaşam Bankası’nı 2013 yılında bünyesine katarak Türk pazarına giriş yapan FamiCord, bünyesinde 400 binden fazla fazla kordon kanı ve dokusu ünitesini saklıyor. Türkiye ve Polonya dışında Macaristan, Romanya, İspanya, Portekiz gibi ülkelerde 10 laboratuvar tesisi bulunan şirket, Avrupa’da bin 300’ün

üzerinde hastane ile bilimsel çalışma yürütüyor. FamiCord’un sahibi olan Polonyalı Polski Bank Komorek Macierzystych, şimdi de Türkiye’deki ikinci büyük operasyonunu yapma kararı aldı ve Acıbadem ile anlaşma imzaladı.

Yüzde 70' ne 21 m lyon l ra Polonyalı şirket, Acıbadem’in sahibi olduğu kordon kanı bankasının ana hissedarı oldu. Polonyalı şirket, anlaşma ile Acıbadem Labcell Göbek Kordonu Kan Bankası’ndan yüzde 70’lik hisseyi

bünyesine katmış oldu. Acıbadem, göbek kordonu kanı konusunda 8 bin 500 adetlik numune depolamış, bu alanda Türkiye’nin en önemli şirketlerinden biri olarak öne çıkmıştı. Polonyalı Polski Bank Komorek Macierzystych, Acıbadem’den aldığı yüzde 70’lik hisse için ise 2.8 milyon Euro yani bugünkü kurla yaklaşık 21 milyon lira ödedi.

Geri kalan yüzde 30’luk hisse ise Acıbadem Grubu’nda kalmış olacak. Yeni ortaklık bundan sonra ise Famicord-Acıbadem ismiyle devam edecek.

2011'de Malezyalı fon almıştı B l nd ğ üzere Japon ortaklı Malezyalı yatırım fonu Khazanah ve sağlık b r m Integrated Healthcare (IHH) Acıbadem Sağlık’ın yüzde 75 h sses ne 1.6 m lyar dolarlık toplam değer üzer nden 2011 yılında sah p olmuştu.

Khazanah ve IHH, 1 m lyar 260 m lyon dolar olan yüzde 75’l k Acıbadem h sses n n yüzde 50’s n Abraaj Cap tal’den yüzde 25’ n se Aydınlar A les ’nden satın almıştı.

1 6 M A R T ' TA N B E R İ D E Z E N F E K S İ YO N YA P I L I YO R

ÇAYKUR tedb rlerle üret m sürdürüyor ÇAYKUR'un, salgınla mücadele kapsamında üretim faaliyetlerine genelge ve yönetmeliklere uygun şekilde belirtilen önlemleri alarak devam ettiği bildirildi. ÇAYKUR Genel Müdürlüğü'nden

yapılan yazılı açıklamada, COVID-19 önlemleri çerçevesinde 16 Mart'tan itibaren paketleme fabrikasında olduğu gibi bütün ünitelerde düzenli aralıklarla çalışma ortamlarında dezenfeksiyon

yapıldığı, fabrika sahalarının köpüklü suyla yıkandığı belirtildi. İşbaşı için giriş yapan bütün personelin ateşinin kontrol edildiği ve ziyaretçi girişlerinin yasaklandığı aktarıldı.

RİZE / AA

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 06

GÜNCEL

TAT’TAN ÇİFTÇİSİNE DESTEK PAKETİ Salça, domates ürünleri, konserve ve ketçap markalarından Tat, her yıl çiftçisine sunduğu “Avans Desteğini” bu sene yüzde 30 artırarak 23 milyon TL’ye yükseltti. Şirketten yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Tat Gıda Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Arzu Aslan Kesimer, toprağın ekilmesinden ürünlerin hasadına kadar çiftçilerinin yanında olan ve her yıl düzenli olarak verdikleri destek paketini bu yıl arttırdıklarını belirterek, şunları kaydetti: “İçinde bulunduğumuz koşulu üreterek ve el ele vererek başaracağımızdan eminiz. Üretim ve çiftçimiz en büyük önceliğimiz.

Bu kapsamda sözleşmeli çiftçimizin mahsulüne verdiğimiz alım garantisinin yanında, 2019 yılına göre toplam avans miktarımızı yüzde 30 arttırarak 23 milyon TL’ye yükselttik. Tarımın sürdürülebilir olması için destek olduğumuz çiftçi destek paketi tohum, fide, tarımsal gübre ve diğer sulama materyalleriyle beraber nakit avansı da kapsıyor.

Hepimizin gündemindeki salgın nedeniyle çiftçilerimizin toprağını işleme konusundaki maddi çekinceleri ve yaşayabilecekleri olası sıkıntıları göz önüne alarak sağladığımız tüm desteği bu yıl öne çektik ve çiftçilerimize ulaştırmaya başladık. Fide ve tohum desteğini ise tüm sözleşmeli çiftçilerimize sağladık." İSTANBUL-AA

T Ü R K H AVAC I L I Ğ I N I N K AY B I AY DA 2 , 5 M İ LYA R D O L A R

Havacılık sektörü 252 milyar dolar zarar edecek FİKRİ CİNOKUR-ANTALYA

Türkiye başta olmak üzere Avrupa'dan çeşitli ülkelere turist taşıyan ve merkezi Antalya'da bulunan Corendon Airlines Yönetim Kurulu Başkanı Yıldıray Karaer, koronavirüs salgını nedeniyle dünya havacılık sektörünün IATA’nın verilerine göre 252 milyar dolar zarar edeceğini belirtti.

Pandemi nedeniyle günlerin kolay geçmediğini ifade eden Yıldıray Karaer, Temmuz ayında operasyonlara başlamak istediklerini bildirdi. Havacılıkta maliyet ve giderlerin çok fazla olduğunu vurgulayan Karaer, ''Önümüzdeki süreci bilmeden işleri yönetmeye çalışıyoruz. Corendon olarak kendimizi Temmuz ayına göre ayarladık ve önlemlerimizi aldık. Eğer süreç uzarsa yeni önlemler alaca-

ğız'' dedi. Karaer, şöyle devam etti: ''Bu kriz bütün dünyanın krizi ve bizi çaresiz bırakıyor. Türk sivil havacılığı ayda 2.5 milyar dolar kayıp yaşayacak. Bunlar kazanılıp yerine konacak rakamlar değil. Havacılık sektörü bu zararı 7-8 yılda telafi edebilir. Devlet, turizm sektörü ve finans sektörü el ele verdi ve bu krizi aşmak için birlikte hareket ediyor. Beklentimiz en kısa sürede operasyonlara başlamak. Havacılık sektörü 50 farklı sektörü ilgilendiriyor ve Türkiye’de sektör 210 bin kişiyi istihdam ediyor. Türkiye'de havacılık sektörü 30 milyar dolarlık bir hacim yaratıyor. Böylesi önemli bir sektörün ayakta kalması gerekiyor. Sektörde iflaslar bekleniyor. 3 ay için hazırlık yaptık, bir 3 ay daha geçiririz ama ikinci 6 ayı geçiremeyebiliriz."

INTERCITY, VEFA SOSYAL DESTEK GRUBU'NA 150 ARAÇ TAHSİS ETTİ

Ş rket, avans olarak ver len gübre m ktarını geçen seneye göre yüzde 40 c varında artırdığını da açıkladı.

Araç kiralama şirketi Intercity, tüm dünyada ve Türkiye'de etkisini gösteren yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgınıyla mücadele kapsamında Türkiye’nin dört bir yanındaki ihtiyaç sahiplerine yardım götürme hedefiyle oluşturulan Vefa Sosyal Destek Grubu'na 150 araç tahsis etti. Şirket tarafından yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Intercity Yönetim Kurulu Başkanı Vural Ak, "Intercity olarak sürecin en başından bu yana elimizden geldiğince katkı sunmaya çalışıyoruz. Şimdi de Vefa Destek Grubu gibi ülke genelinde koronavirüsten etkilenen vatandaşlarımıza hizmet götüren bir oluşuma 150 araçlık destek verdiğimiz için çok mutluyuz. Ülkemizin bu zorlu süreci en kısa zamanda atlatacağına inancımız tam" değerlendirmesinde bulundu.

THY TÜM DIŞ HAT UÇUŞLARINI 20 MAYIS'A KADAR DURDURDUI Türk Hava Yolları (THY), tüm dış hat uçuşlarını 20 Mayıs 2020'ye kadar durdurduğunu duyurdu. THY'nin internet sitesinde yer alan duyuruda şu ifadelere yer verildi: "Yeni tip koronavirüs (COVID-19) küresel salgını sebebiyle, resmi otoritelerce alınan kararlar ve sizlerin sağlığı için aldığımız önlemler doğrultusunda, tüm dış hat uçuşlarımız 20 Mayıs 2020 tarihine kadar durdurulmuştur". Açıklamada, iç hat seferlerinin ise 3 Nisan 2020 saat 23.59 (TSİ) itibarıyla 20 Nisan 2020 tarihine kadar durdurulduğu da anımsatıldı.

Bosch Türk ye'den, Bursa’ya 500 m lyon l ralık ek yatırım Bosch hal hazırda Bursa’da devam ett ğ yüksek basınçlı benz nl enjektör tes s yatırımına 500 m lyonluk yen nes l yüksek basınç pompası yatırımını da ekled .

Bosch Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin halihazırda Bursa'da devam ettiği “yüksek basınçlı benzinli enjektör” yatırımının bir parçası niteliğinde olan orta-yüksek teknolojili yeni nesil "yüksek basınç pompası" yatırımının proje bazlı desteklenmesine yönelik 2405 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı 14 Nisan günü Resmi Gazete'de yayımlandı.

N tel kl personel desteğ k katına çıktı Yatırım süresi sonunda yılda 7 milyon yeni nesil yüksek basınçlı benzinli enjektör üretim kapasitesi-

ne ulaşacak tesisin projesine yılda 900 bin adet yüksek basınç pompası üretim kapasitesi eklenmiş olacak. Bu ilave yatırım ile Bosch’un Bursa’daki mevcut yatırım tutarı, 1 milyar 240 milyon liradan 1 milyar 740 milyon liraya, 314 olan istihdam sayısı 292 ilave istihdam ile 606 kişiye, 14 olan nitelikli personel sayısı ise 100 kişiye çıkacak. Öte yandan ilave yatırım için azami nitelikli personel desteği 20 milyon liradan 40 milyon liraya, enerji tüketim harcamalarının yüzde 50'sine verilen ve 100 milyon liraya kadar olan destek ise 140 milyon liraya yükseltildi. Söz

konusu ilave yatırımın cari açığa katkısının 85 milyon dolar olacağı tahmin ediliyor. Kararla ilgili Twitter hesabından paylaşımda bulunan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, COVID-19 ile mücadele edilen bugünlerde dış yatırım ve istihdam cephesin-

den güzel haberler olduğuna dikkat çekerek, "Bosch, Bursa'daki yatırımını genişletmeye karar verdi. 500 milyon liralık ilave yatırımla yeni nesil yüksek basınç pompalarını da ülkemizde üretmeye başlayacak. Hayırlı olsun" ifadelerini kullandı. ANKARA / AA

Salgın sürdükçe destek de büyüyor Türkiye’nin yeni tip koronavirüse (COVID-19) karşı geliştirdiği tedbirlere destek ve yardım kampanyaları hız kesmeden devam ediyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başlattığı Milli

Dayanışma Kampanyası’na yapılan bağışlar her geçen gün artarken öte yandan şirketler ve kuruluşlar kendi geliştirdikleri yöntemlerle de mücadeleye katkı sunmayı sürdürüyor.

TEKFEN’DEN SALGINLA MÜCADELEYE 8 MİLYON 750 BİN LİRALIK KATKI Tekfen Holding ile Tekfen Vakfı, yeni tip koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında ayni ve nakdi olarak 8 milyon 750 bin liralık katkıda bulunduğunu açıkladı. Tekfen Holding’ten yapılan açıklamada, şirketin, Milli Dayanışma Kampanyası’na 5 milyon lira destek sağladığı anımsatıldı. Tekfen Vakfı’nın ise salgınla mücadele çerçevesinde; pandemi hastanelerinin tıbbi cihaz ihtiyaçlarını ayni destekle karşılamak üzere 3 milyon 750 bin liralık fon oluşturduğu aktarıldı.

KİBAR HOLDİNG KORE’DEN ÖZEL UÇAKLA İLAÇ GETİRTİYOR Kibar Holding, Sağlık Bakanlığı ve hastanelere yapılan yardımlar ile Milli Dayanışma Kampanyası’na yaptığı bağışa ek olarak, Sağlık Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı’nın onayı ve Kore Büyükelçiliği aracılığıyla Kore’den Türkiye’ye özel bir uçakla yaklaşık 1 milyon 100 bin adet ilaç getirtiyor. 600 bin adedi hafta başında gelen, 500 bin adedinin ise 17 Nisan tarihinde gelmesi planlanan ilaçların yaklaşık 80 bin hastanın tedavisinde kullanılması öngörülüyor.

ASTAŞ HOLDİNG’DEN SAĞLIK BAKANLIĞI’NA 3 MİLYONLUK TIBBİ MALZEME Astaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Vedat Aşçı ile Hong Konglu iş ortağı Mr. Kai Johan Jiang, koronavirüs salgınına karşı, Sağlık Bakanlığı’na 3 milyon liralık tıbbi malzeme bağışında bulundu.

BORUSAN ‘DAN 5 MİLYON TL BAĞIŞ Kampanyaya 5 milyon TL bağış yaptığını açıklayan Borusan Grubu'nun açıklamasında, “76 yıldır bu memlekete

DUNYA

06

CMYK

Öte yandan, Tekfen Holding Kurucu Onursal Başkanı Ali Nihat Gökyiğit’in de Milli Dayanışma Kampanyası’na şahsi olarak 1 milyon liralık bağışta bulunduğu bildirildi.

gönül borcunu ödemek için çalışan Borusan Grubu korona virüs salgınına karşı ülke olarak verdiğimiz topyekûn mücadeleye de tüm şirketleri ve çalışanlarıyla başından beri destek veriyor” denildi.

HAK-İŞ’İN DESTEĞİ 3 MİLYON LİRAYA ULAŞTI Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan tarafından yapılan açıklamada Hak-İş’in 1 milyon TL olarak başlayan kampanyaya desteklerinin 3 milyon liraya ulaştığı bildirildi.

TURYAĞ’DAN 250 TON

YAĞ DESTEĞİ

COVID-19 salgınında hayati rol oynayan pastane, börek ve unlu mamul işletmelerinin sürecin gizli kahramanı olduğunu belirten Turyağ, ürün tedarikinin her zamankinden daha büyük önem kazandığı bu dönemde özveri ile çalışmalarını sürdüren çalışanlara emekleri için içtenlikle teşekkür ettiğini ve üretimin aksamaması için 5 bin noktaya, toplam 1 milyon 750 bin lira değerinde 250 ton yağ bağışında bulunduğunu bildirdi.

GÜNCEL

ATIK SULARDA KOVID-19 TARAMASI YAPILACAK

SALGININ 4. HAFTASINDA ‘STOKTAN TÜKETTİK’

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, yeni tip koronavirüsün (KOVID-19) su ve atık sulardaki varlığının araştırılacağını ve bu konuda olası risklere karşı erken uyarı sisteminin geliştirileceğini bildirdi. Pakdemirli, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye’de yeni tip koronavirüsün dağılımına ilişkin detaylı bilgi edinmek ve olası erken uyarı sistemini geliştirmek amacıyla Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı tarafından çalışma yapılacağını ifade etti.

Bu çerçevede, KOVID-19’un su ve atık sulardaki varlığının araştırılması için Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı koordinasyonunda Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği

Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının ardından ilk hafta marketlerde stoklanabilen makarna, bakliyat ve un gibi ürünlerin satışları patlamıştı. Salgının 4. haftasında ise stoktan tükettik. Ipsos Hane Tüketim Paneli dijital hanelerinden akan kayıtlara göre Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasından sonraki 4. haftada artan kategori olmadı. İlk tepki olarak artan kategorilerin haftalık gelişimine bakıldığında makarna ve ıslak mendil daralırken çoğu kategori de sabit kaldı. Dezenfekte ürünleri ile un-maya ikilisinin ise hala artışta olduğu görülüyor. Salgının 4. haftasında, açıklama öncesi haftaya kıyasla; maya ve sirke yine artışın yüksek olduğu kategoriler oldu. Maya yüzde 95 ve sirke yüzde 59 artarken, makarna yüzde 25, ıslak mendil ise yüzde 12 düştü. Listeye ilk kez giren hazır kahve yüzde 26 et-beyaz et kategorileri yüzde 22 arttı. Normal bir haftaya göre artan kategorilere bakıldığında yine atıştırmalık cips, kuruyemiş, çikolata kaplama, puding gibi ürünler öne çıkıyor. Evde yapılan en popüler aktivite yemek yapmak olurken, hane içi tüketimin de arttığını ifade eden Ipsos’un Türkiye CEO’su Sidar Gedik, şunları

Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bilge Alpaslan Kocamemi ve Moleküler Biyolog Dr. Halil Kurt danışmanlığında, Türkiye çapındaki atık su arıtma tesisleri giriş ve çıkışlarında 24 saatlik kompozit atık su numuneleri alınacağı bilgisini veren Pakdemirli, şunları kaydetti: “Numune alma çalışmalarına Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü de katkı sağlayacak. Alınan numunelerin Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü laboratuvarlarında kantitatif PCR (qPCR) analizleri ile KOVID-19 miktar tayinleri yapılacak.” AA

Tarım ve Orman Bakanı Bek r Pakdem rl , atık sularda yapılacak tarama ç n Türk ye Su Enst tüsü Başkanlığı tarafından çalışma yapılacağını söyled .

07

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A

anlattı: “Daha fazla çeşit ve daha farklı yemekler yapılıyor.

Bu da alışverişte her hafta çeşitli ürünlerin alınmasına sebep oluyor. Sağlık Bakanlığı’nın ilk vaka açıklamasının üzerinden geçen 3 haftalık süreçte tüm kategorilerin alımlarının artması #evdestokvar durumunu oluşturdu.

Bu sebepten dolayı 4. haftayı biz ‘dolup taşan evdeki stokları eritme’ haftası olarak değerlendiriyoruz.

Hanelerin alışverişlerinde durağanlık başladı. Evde yeterince stok yapıldığı için büyüme ile öne çıkan kategori bu hafta görülmedi. Ancak normal haftaya göre ise hala büyümesi olan kategoriler var.” SELENAY YAĞCI

● Gazeten z DÜNYA sıkıntıyı gündeme taşımıştı

Torba tekl fte 62 madde 15'e nd

Kısa çalışmada, başvuru sonucu beklenmeden ödeme yapılab lecek Koronav rüs önlemler çerçeves nde kapsamı gen şlet len Kısa Çalışma Ödeneğ 'nde, 60 günlük nceleme sürec n n sıkıntı yaratacağı gazeten z DÜNYA tarafından gündeme get r lm şt . Dün AK Part tarafından TBMM’de ver len tekl fle sorun çözüldü. Uygunluk test n n tamamlanması beklenmeden, şverenler n beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemes gerçekleşt r lecek.

HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA

imkan veren düzenleme bu pakette yer almadı.

İş dünyasının merakla beklediği 'torba teklif' TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Koronavirüs krizi kaynaklı ekonomik sıkıntıların hafifletilmesine yönelik tedbirleri teklifte önemli değişiklikler yapıldı. Buna göre, İşsizlik Sigortası Kanunu eklenen geçici maddeye göre, mücbir sebep kaynaklı kısa çalışma başvuruları için, uygunluk testinin tamamlanması beklenmeden, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecek. TBMM’nin önümüzdeki hafta tatile girmesi beklenirken, bu düzenlemenin de tatil öncesi komisyon ve genel kurul aşamasının (İçtüzükte öngörülen süreler beklenmeden) tamamlanarak bu hafta içinde yasalaşacağı ifade ediliyor.

DÜNYA daha önce işçi ve işveren kesimlerinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanmanın kolaylaştırılmasını içeren taleplerini gündeme taşımıştı. Daha önce sivil toplum örgütlerinin görüşüne sunulan 62 maddelik taslakta yer alan hükümlerin çoğunluğu, TBMM’de sunulan teklifte maddelerin fıkraları olarak yer aldı ve yeni ekonomi paketinin madde sayısı 15’e düştü. Yeni teklifte çalışma hayatına yönelik çok önemli bir düzenleme daha yer aldı. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamındaki tüm toplu sözleşme, grev ve lokavtlar 3 ay süreyle durduruldu. Durdurma süresince, kanunda yer alan süreler de işlemeyecek. Cumhurbaşkanı bu süreyi 3 ay uzatabilecek. Tartışma konusu olan sosyal medya şirketlerinin Türkiye’de temsilci bulundurma zorunluluğu ile elektrik üretim ön lisanslarının iptaline

Tekl f n bu hafta yasalaşması beklen yor Koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında işten çıkarmaları 3 aylığına yasaklayan alacakların ertelenmesine dönük düzenlemeler içeren 15 maddelik yasa teklifi Meclis Başkanlığı’na sunuldu.

Yasa teklifinin bu hafta içerisinde kanunlaştırılması bekleniyor. Kısa çalışma ödeneği başvurusunda, test sonucu beklenmeden, işverenin beyanı doğrultusunda ödeme yapılabilecek.

Yasa teklifine göre; kanunun yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15 Mart 2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla, ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fon’dan günlük 39,24 Türk Lirası nakdi ücret desteği verilecek.

Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmayacak. Ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere para cezası verilecek. 4857 sayılı İş Kanunu’na eklenen geçici maddeye göre; her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemeyecek. 3 aylık süre içerisinde işveren

CANAN SAKARYA

Hang alacaklar ertelenecek? ● COVID-19 salgını kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçes yle; haz ne taşınmazlarına l şk n olarak sözleşmeye st naden ödenmes gereken bedeller le ecr m s l bedeller , 1 N san 2020 tar h nden t baren 3 aylık döneme l şk n tahs l ed lmes gerekenler başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenecek. Çevre ve Şeh rc l k Bakanı tarafından bu süre 3 ay uzatılab lecek. Bu alacaklar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık eş t taks tler hal nde, herhang b r gec kme zammı ve fa z uygulanmadan tahs l ed lecek. ● Tur zm tes s maksadıyla ver len z nler har ç olmak üzere devlet ormanlarında gerçek ve özel hukuk tüzel k ş ler adına ver len z nler le Orman Genel Müdürlüğü tarafından k raya ver len mes re yerler ve taşınmazlardan 1 N san 2020 tar h nden t baren 3 aylık döneme l şk n tahs l ed lmes gereken bedeller başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenecek, Bakanlık

işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilecek.

Bu kapsamda ücretsiz izne ayrılmak, işçiye geçerli sebebe dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermeyecek. İş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilecek. Cumhurbaşkanı üç aylık süreyi altı aya kadar uzatabilecek.

Kısa çalışmada uygunluk test beklenmeden ödeme yapılacak AK Parti'nin Meclis Başkanlığı'na sunduğu son teklifle İşsizlik Sigortası Kanunu eklenen geçici maddeye göre, koronavirüs nedeniyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk testinin tamamlanması beklenmeden,

bu sürey 3 aya kadar uzatab lecek. ● M llî Parklar Kanunu kapsamında yapılan k ralamalardan 1 N san 2020 tar h nden t baren 3 aylık döneme l şk n tahs l ed lmes gereken bedeller başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenecek. Bu süreler b t m nden t baren 3 ay uzatılab lecek. ● Beled yeler ve bağlı kuruluşları le bunların üyes olduğu mahall dare b rl kler n n mülk yet nde veya tasarrufunda olan taşınmazlara l şk n olarak lg l mevzuatınca yapılan satış, ecr m s l ve k ralamadan kaynaklanan bedeller n veya tutarların 19 Mart 2020 tar h nden t baren 3 aylık döneme l şk n tahs l ed lmes gereken kısımlarının 3 ay ertelenmes ne beled yeler ve b rl klerde se mecl s yetk l olacak. Bu süreler, b t m nden t baren Çevre ve Şeh rc l k Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılab lecek. ● Beled ye ve bağlı kuruluşlarının; gel r verg s tevk fatı beyan ve ödeme süreler , tüm sosyal s gorta

işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecek. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecek. Yaşlılar ile engellilere yapılan yardımların 3 ay süreyle gelir ölçütleri ile ağır engellilik şartı aranmadan yapılacak.

Süre uzatımı, toplantı erteleme ve uzaktan çalışma Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında verilen ve 2020 yıl içinde geçerlilik süresi dolacak olan lisansların geçerlilik süresi bir yıl uzatılacak. Ticari gemilere düzenlenen 31 Temmuz 2020 tarihinde süresi dolacak olan denize elverişlilik belgesinin süresi Ağustos 2020’ye kadar uzatılacak. Medeni Kanun’a göre dernekler tarafından verilecek bildi-

pr m ödemeler ve su tüket m ne bağlı alacakları, bu madden n yürürlüğe g rd ğ tar hten t baren 3 aylık döneme l şk n tahs l ed lmes gerekenlerle sınırlı olmak üzere, Cumhurbaşkanı tarafından 3 ay erteleneb lecek. Cumhurbaşkanı bu süreler , b t m nden t baren 3 aya kadar uzatmaya yetk l olacak. ● Beled yeler, kend s nden z n veya ruhsat almak ya da hat k ralamak suret yle çalışan gerçek ve tüzel k ş lere, toplu taşıma h zmet n n kes nt s z olarak yürütüleb lmes yle sınırlı olacak şek lde, 3 aylık süreyle sınırlı olmak üzere beled ye mecl s kararıyla; gel r desteğ ödemes yapılab lecek. Bu dönemdek ruhsat, z n, hat k rası borçları ı fa zs z olarak 3 ay ertelenecek.

Konutlara ve faal yetler durdurulan şyerler ne l şk n su faturası borçları beled yeler tarafından 3 ay erteleneb lecek. ● Faal yetler durdurulan veya faal yette bulunamayan şletmeler n yıllık lan ve reklam verg ler le

rim ve beyannameler ile dernek genel kurul toplantıları 31 Temmuz 2020’ye ertelenecek. Tarımsal Üretici Birlikleri’nin genel kurulu 31 Temmuz 2020’ye ertelenirken, TOBB’un Mayıs 2020’de yapılması gereken birlik ğenel kurulu bir sonraki yıl genel kurulu ile birlikte yapılacak.

Mücbir sebep hallerinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ilişkin bilgi ve belgelerin oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafazası ve ibrazına ilişkin yöntemler bakanlık tarafından belirlenecek.

Torba teklif ile Türkiye Varlık Fonu Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Şirketi, alt fonlar, kurdukları şirketlere tanınan çeşitli kamu mevzuatı ile Sermaye Piyasası Kanunu’nda tanınan muafiyetlerin, bunların satın aldığı veya işlem yaptığı şirketler için de geçerli olması sağlandı. Ayrıca, Türk Ti-

yıllık çevre tem zl k verg ler n n, faal yetler durdurulan veya faal yette bulunulamayan dönemlere sabet eden kısmı alınmayacak. ● Kred Yurtlar Kurumu’na olan kred borçları 3 ay ertelenecek.

Borçlar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık taks tler hal nde, herhang b r gec kme zammı, fa z veya Yİ-ÜFE uygulanmadan tahs l ed lecek. . ● Tarım satış kooperat fler b rl kler n n yen den yapılandırılan ve yılda b r taks t olmak üzere ödenen Destekleme ve F yat İst krar Fonu (DFİF) kaynaklı kred borçlarının 2020 yılına a t borç taks t ödemes , fa zs z olarak 2021 yılına ertelen yor, 2021 yılı dah l daha sonrak yıllarda ödenecek taks t tutarları da fa zs z olarak b rer yıl ertelenecek. ● Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları B rl ğ yıllık a datları 2020 yılında alınmayacak. ●TEDAŞ”ın elektr k tüket m nden kaynaklanan alacakları yapılandırılacak.

caret Kanunu’nun şirketler topluluğuna yönelik hükümlerinin Varlık Fonu ve şirketlerine uygulanmaması hükmü de getirildi.

Dernek ve vakıf gibi sivil toplum örgütlerinin toplantı, genel kurul ve beyanname verme sürelerinin mücbir sebep hallerinde ertelenmesi yetkisi İçişleri Bakanlığı’na verildi.

Kar payının yüzde 25’ dağıtılacak Teklifle, kamu şirketleri dışında kalan şirketlerin 2019 faaliyetlerinden dağıtılabilir karının yüzde 25’ini dağıtması sınırı getirildi.

Kaçakçılıkla Mücadele Kanuna eklenen geçici maddeyle, 30 Eylül 2020 tarihine kadar bu kanun kapsamında el konulan salgın hastalıkla ilgili tıbbi cihaz, test materyali, etil alkol, maske, eldiven, tulum gibi malzemelere ilişkin düzenleme yapılıyor.

NİSAN’DA ASKERE ALINACAK

53 b n yükümlü ç n erteleme gündemde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Bugüne kadar Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) bünyesinde gözümüz gibi sakındığımız Mehmetçik ile yeni gelecek evlatlarımızın salgına karşı korunması maksadıyla daha önce kritik dönemlerde uyguladığımız gibi nisan ayında askere alınacak 53 bin yükümlü gencimizin silah altına alınmasının ertelenmesinin, birliklere yeni er gelmeyeceği için de Kasım

DUNYA

07

CMYK

2019 celp döneminde silah altına alınanların hizmet süresinin bir ay uzatılmasının ve bir ay sonra konunun yeniden incelenmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir” açıklaması yaptı.

Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde görev yapan Koronavirüs ile Mücadele Merkezi (KOMMER) yetkililerince önlemlere ve uygulamalarına yönelik sunumun yapıldığı toplantıda konuşan Akar,

180’den fazla ülkeye yayılan küresel salgın nedeniyle sınırların kapatıldığını, sokağa çıkma yasaklarının başlatıldığını, seyahat kısıtlamalarının getirildiğini, uçuşların durdurulduğunu, tüm dünyanın teyakkuza geçerek küresel acil durumun ilan edildiğini hatırlattı.

Yurt genelinde gerekli tedbirler alınırken Milli Savunma Bakanlığı’nın da diğer bakanlıklarla koordinasyon içinde Cumhurbaşkanı

Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatları doğrultusunda, ilk günden itibaren bireysel ve kurumsal gerekli tedbirleri ivedilikle ve kararlılıkla aldığını belirten Akar, “KOMMER sistematik bir şekilde, birlik ve karargahlarımız, ilgili bakanlık ve kurumlarımızla koordineli olarak 7 gün, 24 saat sürekli risk ve durum değerlendirmesi yapıyor. Buna bağlı olarak da çözüm önerilerinde bulunuyor” ifadelerini kullandı.

Terh sten önce 14 gün kontrol Bu tedb rler kapsamında, terh s ed lecek er ve erbaşların da terh sten önce 14 gün kontrol altında tutulduktan sonra l veya lçe sağlık müdürlükler le koord nel olarak terh s şlemler n n yapıldığını d le get ren Hulus Akar, şunları kaydett : “Bugün yaptığımız n ha toplantı sonucunda, bugüne kadar TSK bünyes nde gözümüz g b sakındığımız Mehmetç k le yen gelecek evlatlarımızın salgına karşı

korunması maksadıyla daha önce kr t k dönemlerde uyguladığımız g b n san ayında askere alınacak 53 b n yükümlü genc m z n s lah altına alınmasının ertelenmes n n, b rl klere yen er gelmeyeceğ ç n de Kasım 2019 celp dönem nde s lah altına alınanların h zmet süres n n b r ay süre le uzatılmasının ve b r ay sonra konunun yen den ncelenmes n n uygun olacağı değerlend r lm şt r.”

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A/ 08

GÜNCEL

Sek z g r ş mc ant m krob yal metalden ürün gel şt rd

VALEURA ENERGY, TÜRKİYE’DE PETROL VE GAZ ÜRETİMİNİ DURDURMUYOR

Sekiz girişimcinin oluşturduğu ekip, bakteri ve virüsleri öldürebilen ‘cuverro’ metali ile inovatif ürün geliştirdi. Ekibin çalıştığı firmanın yurt dışı operasyonlarını organize eden Bünyamin Yılmaz, ürünün birçok kişinin temasta bulunduğu bankamatik, asansör düğmesi, pos makinesi gibi alanlara el değmeden dokunmayı sağladığını söyledi. Yılmaz, “Çok fazla insanın dokunduğu yüzeylere teması azaltmak için çözüm üretmeyi amaçladık. Söz gelimi ATM’de bakteri yükü varsa, elinizle temas ettiğinizde bu bakteriyi elinize taşımış oluyorsunuz. Fakat bu ürünle oraya temas ettiğinizde ürünün üzerine bakteri bulaşsa bile temas eden bakteri ve virüsler ölüyor. Dolayısıyla siz cebinizde temiz bir şey taşımış oluyorsunuz” diye konuştu.

Yılmaz, cuverronun özelliklerinin ABD’deki Çevre Koruma Ajansı (EPA) tarafından onaylandığını, Türkiye›de de üniversitelerde

Trakya’da doğal gaz ve petrol aramaüretim çalışmalarını sürdüren Kanadalı Valeura Energy, yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle zayıflayan ekonomik faaliyetlere rağmen petrol ve doğalgaz üretim çalışmalarına devam ettiğini bildirdi. Valeura Energy’den yapılan açıklamada, bu yılın ilk çeyreğinde ortalama üretimin bir önceki çeyreğe göre yüzde 9 arttığı, petrol ve gaz satışından elde edilen gelirin de aynı dönemde yüzde 6 yükseldiği belirtildi.

Açıklamada, “Küresel Kovid-19 salgını nedeniyle Türkiye ekonomisindeki faaliyetler yavaşlamaya başladı ve bazı sanayi müşterilerinden gelen gaz talebini düşürdü. Ancak bu düşüş Valeura’nın gaz üretimini asgari

yaptırdığı laboratuvar sonuçlarına göre olumlu sonuç aldığını ifade etti.

Yılmaz, “Cuverronun en önemli özelliği, ne yaparsanız yapın antimikrobiyal özelliğini değiştiremiyorsunuz” diye konuştu. Metalin Amerika menşeli bir madde olduğunu, edindikleri bilgiler doğrultusunda Türkiye’de de üretilebileceğini söyleyen Yılmaz, “Bu ürün üzerinde 4-5 yıldır çalışıyoruz. Ürünün Türkiye’de nasıl üretilebileceği, nasıl yapılabileceği konusunda tüm çalışmalarımızı tamamladık. Şu anda hammaddeyi Türkiye’ye getirip burada işliyoruz” ifadelerini kullandı. Yolmaz, Türkiye’deki bazı hastanelerde kullanılan kapı kollarının, kapı itme plakalarının, lavabolarda temas edilen alanların, butonların bu madde ile üretildiğini sözlerine ekledi. AA

HESİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI ARMAN:

YEKDEM uzatılırsa HES’ler için ‘can suyu’ olacak Hidroelektrik Santralları Sanayi İşadamları Derneği (HESİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin Arman, COVID-19 salgını dolayısıyla tüm dünyada yatırımların durma noktasına geldiğini belirterek, “Türkiye’nin elektrik üretiminin yüzde 30’u hidroelektrik santrallerinden (HES) sağlanıyor. Salgın nedeniyle, bu yıl 750 MW güçte projenin devreye alınması tehlike altına girdi” dedi.

Devletin Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’nı (YEKDEM) en az 6 ay uzatmasını beklediklerini dile getiren Arman, YEKDEM’in son bulacağı tarihin uzatılmasının, yıllık cirosu 5,5 milyar dolar olan hidroelektrik enerji sektörü için ‘’can suyu’’ olacağını ifade etti. Arman, diğer yenilenebilir kaynaklarla karşılaştırıldığında, elektrik sistemine 24 saat kesintisiz enerji verebilen, ilk yapım aşamasından itibaren istihdama katkı sağlayan kaynakların başında gelen HES’lerin, böylece sistem operatörü Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) işlevini de sürdürülebilir kıldığını anlattı.

Dünya genelinde koronavirüs salgını nedeniyle üretim, lojistik ve ulaşım sektöründeki sıkıntıların yenilenebilir enerjinin her alanındaki yatırımları da olumsuz etkilediğini belirten Arman, şöyle konuştu: “Türkiye’de geçen yıl, yaklaşık 304 milyar kWh elektrik üretimi oldu. Türkiye’nin elektrik üretiminin yüzde 30’u HES’lerden sağlanıyor. Salgın nedeniyle bu yıl 750 MW güçte projenin devreye alınması tehlike altına girdi. Devletin en az 6 ay destekleme mekanizmasını uzatmasını bekliyoruz. YEKDEM’in uzatılması bizim için can suyu olur.”

‘’HES’ler n st hdama katkısı daha fazla’’ HES yatırımlarının diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına göre daha uzun süreçler içerdiğini ifade eden Arman, şunları kaydetti: “HES projelerinin yüzde 70’ini inşaat işleri oluşturur. Rüzgar enerjisi yatırımlarındaysa projelerin yüzde 70’i ekipman, yüzde 30’u inşaattır. Dolayısıyla HES’lerin yapımındaki finansman maliyetlerinin şartları biraz daha ağırdır. Yüzde 70’i için uzun vadeli kredi aramak zorunda kalırsınız.

Rüzgarda ise bunun tam tersidir. Ancak HES yatırımları uzun ömürlüdür. Ayrıca, HES’lerin istihdamı, iş gücüne katkısı güneş ve rüzgar enerjisi yatırımlarından daha fazladır.’’

ANKARA-AA Kurucusu/Nezih Demirkent

Yayın türü: Yaygın süreli • Sayı: 12174• 15 Nisan 2020 İmtiyaz sahibi: NASIL BİR EKONOMİ MEDYA HABER BASIN A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ Genel Koordinatör Vahap Munyar

Başyazar Osman Arolat

Başdanışman Rüştü Bozkurt

Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz

DÜNYA Gazetesi ve eklerinde yayınlanan tüm haber, yazı, makale, resim, çizim, grafik ve fotoğrafların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Basın Kanunu’ndan doğan her türlü hakları Nasıl Bir Ekonomi Medya A.Ş’ye aittir. İzin alınmaksızın, kaynak gösterilerek dahi kısmen veya tamamen iktibas edilemez.

Genel Yayın Koordinatörü Talip Aktaş

Genel Yayın Yönetmeni-Tüzel Kişi Temsilcisi Koordinatör Ömer Türkdönmez Didem Eryar Ünlü

Sorumlu Yazıişleri Müdürü Handan Sema Ceylan Araştırma Müdürü Bader H. Arslan

Haber Koordinatörü Mustafa Kemal Çolak Dünya Online Yönetmeni Ferhat Polat

Görsel Yönetmen Birol Teoman Dijital Yayın Koordinatörü Selçuk Altun

EDİTÖRLER Aysel Yücel (İstihbarat), Kerim Ülker (Haber Araştırma), Faruk Şüyün (Kültür-Sanat), Mehmet Bars (Fotoğraf), Veysel Ağdar (Piyasalar) Şebnem Turhan (Finans), Hilal Sarı (Dış Haberler) Hüsniye Güngör (DÜNYA Executive)

Ankara Temsilcisi Ferit Barış Parlak

Yazarlar Temsilcisi Ali Ekber Yıldırım

Temsilciler Koordinatörü Ömer Faruk Çiftçi (Bursa)

BÖLGE TEMSİLCİLERİ Gülsüm Erdem Emen (Adana); Mehmet Kara (Antalya);

Osman Nuri Boyacı/Funda Akkoyun (Denizli); Mahir Solmaz (Diyarbakır); Tülay Taşkın (Eskişehir); M. Tekin Çiçek (Gaziantep); Çağlar Bakır, Deniz Aslan, Hakan Kılıç, Halim Aslan, Salim Aslan (İstanbul); Yaşar Kuş (İzmir); Ali Eskalen (Kahramanmaraş); Oktay Ensari (Kayseri) Sabiha Toprak (Kocaeli); İbrahim Çiçekçi (Konya); Hasan Coşkun (Sakarya); Osman Şişko (Trabzon); Fahriye Kutlay Şenyurt (Mersin) KOORDİNATÖR DANIŞMAN Zafer Sadıkoğlu (Bölgeler) YAYIN DANIŞMA KURULU Alp Orçun, Alaattin Aktaş,

Bumin Doğrusöz, Cahit Düzel, İlter Turan, Ruhi Sanyer, Resul Kurt, Osman Ulagay, Servet Yıldırım, Veysi Seviğ REKLAM Nazlı Demirel (Koordinatör) M. İhsan Gök (Rezervasyon) 0216 440 24 68 ABONE Mecit Yılmaz (Koordinatör) 0216 440 24 70 İDARE Serkan Eroğlu 0216 440 24 82

DÜNYA Online Web: www.dunya.com

İletişim: dunyaweb@dunya.com Reklam: onlinereklam@dunya.com

Merkez: Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul Telefon: (0216) 440 24 00 e-posta: dunya@dunya.com Yazıişleri: (0216) 440 24 22 Fax: (0216) 440 24 98/99 İstihbarat: (0216) 440 24 21 Araştırma: (0216) 440 24 49 Reklam: 0216 440 24 60 Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No: 4 34060 Sancaktepe-İstanbul 0212 354 39 09 Ankara- Esenboğa Yolu, 13. km, Pursaklar/Ankara Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım A.Ş. Abonelik ve şikayetleriniz için: 0216 440 24 70-71-72-73-74 Adres değişiklikleri için fax: 0212 355 77 46 DÜNYA Gazetesi, basın meslek ilkelerine uyar. Yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve düzeltme hakkına riayet eder. Yayınımızla ilgili her türlü eleştiri ve şikayetlerinizi paylaşabilirsiniz.

handan.ceylan@dunya.com

DUNYA

08

CMYK

Antimikrobiyal madde ile üretilen aparat, birçok kişinin temasta bulunduğu bankamatik, asansör düğmesi, pos makinesi gibi alanlara el değmeden dokunmayı sağlıyor.

miktarda etkiledi. Türkiye’de petrol ve gaz üretimimiz devam ediyor” ifadeleri kullanıldı.

Trakya’dak kuyularda çalışmalar 2'nc çeyrekte tamamlanacak Şirket tarafından, yerel ve uluslararası sağlık otoritelerinin önerdiği sosyal mesafe ve hijyen önlemlerine uyulduğu, saha zorunluluğu olmayan işçilerin evden çalıştığı ve firmanın üretim faaliyetlerinin normal şekilde sürdürüldüğü kaydedildi.

Açıklamada ayrıca Batı Trakya’daki iki kuyuda yürütülen çalışmaların yılın ikinci çeyreğinde tamamlanmasının beklendiği ve genel faaliyetlerin ilgili sağlık direktiflerine uygun olarak devam ettirileceği bildirildi.

● Ünlü yatırım gurusu J m Rogers DÜNYA’ya konuştu:

“Salgın, kr z öne çekt tedav daha kötü olab l r” J m Rogers, “2009 yılında da korkunç b r v rüsle karşı karşıya kaldık: H1N1. Bu v rüs ABD’de ortaya çıktı. K mse ona ‘Amer ka’ adını vermed . McDonald’s’ları kapatmadık.

Para basmaya başlamadık. Bu v rüs se, beklenen kr z n açığa çıkması ç n bahane oldu” d yor.

YAKIN PLAN DİDEM ERYAR ÜNLÜ didem.eryar@dunya.com

“Dünya genelinde politikacılar ülkelerinin borçlarına rağmen, para akıtmaya veya para basmaya devam edecekler. Borçlar sürdürülemez bir boyuta ulaşacak. ABD bugün dünyanın en fazla borcu olan ülkesi konumunda. Tarihe bakacak olursanız, ABD’de 4 ila 6 senede bir ekonomik kriz yaşandığını görürsünüz. Tekelin politikacılarda olması, ekonominin kalkınmasında hiçbir zaman sürdürülebilir bir yol olmadı.”

Bu sözler, dünyaca ünlü yatırım gurusu Rogers Holding Başkanı Jim Rogers ile 2012 yılında yaptığımız röportajdan alıntı. Beş sene sonrasında, 2017 ise “Birkaç sene içinde hayatımızın en büyük ekonomik krizini yaşayacağız” öngörüsünde bulunan Rogers’a, bu kez COVID-19 salgınının küresel ekonomi üzerindeki etkilerini sorduk.

Cevabı çok net: “Salgın beklenen krizi tetikledi, tedavi hastalıktan çok daha kötü olabilir.” Rogers, bu yorumunun nedenlerini şöyle anlatıyor:

“V rüs bahane, asıl sorun aşırı borçlanma” “2009 yılında korkunç bir virüsle karşı karşıya kaldık: H1N1. Bu virüs ABD’de ortaya çıktı. Kimse ona Amerika adını vermedi. McDonald’s’ları kapatmadık. Para basmaya başlamadık. Dünya tarihinde birçok kez virüsler, salgınlar yaşandı. Ama bugüne kadar hiçbir virüs ‘dünyayı kapatmamıza’ neden olmadı. Bu virüs ise, beklenen krizin açığa çıkması için bahane oldu.

Borsaların düşmesi için ‘geçerli’ bir neden yarattı. 2008 krizinde, hepimiz aşağı yuvarlandık. Bunun nedeni yüksek borç oranları idi. Çin, ‘kötü zamanlar’ için biriktirdiği parayı, 2008 krizinde harcadı ve dünyayı kurtardı. Fakat o günden bu güne, ülkelerin borç düzeyleri hızla artmaya devam etti. Bugün Çin’in bile çok fazla borcu var. Kimse kötü günler için para biriktirmedi. Dünya genelinde hükümetler inanıl-

maz para harcamaya, para basmaya devam ettiler. Dolayısıyla bugün yaşayacağımız kriz, 2008’den çok daha kötü olacak. İnsanlar neden şaşırıyor anlamıyorum. Virüs işin bahanesi; bu krizin geleceği belliydi. ABD, dünyanın en borçlu ülkesi konumunda. 2008’de Fed’in bilançosu 800 milyar dolarken, bugün 6 trilyonun üzerinde. İnsanlar tarihten ders almıyorlar. 1919, 1920 yıllarında İngiltere dünyanın en zengin, en güçlü ülkesi konumundaydı. Çok fazla para harcamaya başladı; inanılmaz borçlandı, çok fazla hata yaptı ve bugün geldiğimiz noktada çok geride kaldı. ABD de aynı yolda. İnsanlar ne yazık ki tarihi hiçe sayıyorlar ve sanki her şey çok farklı olacakmış gibi düşünüyorlar.”

“Fed kararları dehşet ver c ” Fed’in COVID-19 krizine verdiği cevabın dehşet verici olduğu yorumunu yapan Rogers, “Faiz oranlarını neredeyse sıfıra çekmek, sürekli para harcamak, para basmak…

Tüm bunların sonuçları çok daha kötü olacak. Bundan 30 yıl önce, herhangi biri, Merkez Bankası’nın bu şekilde davranacağını söyleseydi, susturulur, hatta olduğu yerden dışarı atılırdı. Oysa bugün Fed bu kararı veriyor ve biz seyrediyoruz.

Kasım ayında ABD’de seçim var.

Tek istedikleri seçimi kazanmak;

“Gelecek Asya’da, özell kle de Kore’de” Bu kr z n, zaten yaşanan değ ş m sürec n hızlandıracağının altını ç zen J m Rogers, şunları söyled : “Gücün batıdan doğuya geçmes daha da hız kazanacak. İç nde bulunduğumuz sürec , Ç n, ABD kadar kötü yönetmed . Rusya b le daha başarılı b r pol t ka serg led . Bu arada 38’ nc paralelde Kore’y k ye bölen sınırın açılması hem Ç n le Güney Kore l şk ler n n gel şmes ; hem de ekonom k fırsatların artması açısından öneml gel şmeler beraber nde get recek. H ç borcu olmayan Kuzey Kore’y de d kkate aldığımızda, Kore’n n önümüzdek dönemde son derece heyecan ver c b r ülke olacağını söylemek yanlış olmaz.

Jeopol t k dengeler n yanı sıra, çok daha farklı b r sürece g r yoruz. Çocuklar okula g tm yorlar, dersler nternetten ver l yor; alışver ş ç n mağazalara g tm yoruz, nternet üzer nden s par ş ver yoruz.

Yönet m kurullarında yer aldığım ş rketler, ‘Buraya gelme nternet üzer nden toplantı yapalım’ d yorlar. Doktorlar, hastanede değ l, nternet üzer nden tedav ed yorlar. Dolayısıyla 30-40 yıl sonya yaşayacaklarımızı, bugünden yaşamaya başladık; çünkü buna mecbur kaldık…”

Rogers’ten yatırımcılara tavs yeler • B ld ğ n z yere yatırım yapın. H ç k msey d nlemey n. Eğer herhang b r f kr n z yoksa, paranızı bankaya yatırın, bekley n.

• Ben Ç nl ş rketler n h sseler n satın alıyorum. İç nde bulunduğumuz süreçte, Ç nl ş rketler yaklaşık yüzde 60 oranında değer kaybett ler.

Havayolları, seyahat ş rketler ,

bu nedenle iyi görünmeye çalışıyorlar. Aslında sadece ABD değil, kimse ne yapacağını çok iyi bilmiyor, olası tabloyu öngöremiyor. Oysa savaşa girerken bile yaşanacak kayıplar az çok tahmin edilir” dedi.

“Bu f lm daha önce de gördük” “Modern Para Teorisi ile sorunu çözdüklerini düşünüyorlar. Fakat para basarak daha fazla devam edemeyeceklerinin farkında değil-

havaalanları, otel z nc rler ne yatırım yapıyorum.

• Rusya le lg len yorum. Ulaşım ve gem c l k ş rketler n satın alıyorum.

• C dd b r kr z yaşandığında önce altın f yatları düşer; ama çok geçmeden artar. O nedenle ben altın almaktan asla vazgeçmem. Altın her zaman güvenl l mandır.

ler” diyen Jim Rogers, birilerinin bu yanlış politikaların faturasını ödemesi gerekeceğini, özellikle de gençler ve çocuklar için çok endişeli olduğunu dile getirdi. Rogers, “Onlara çok kötü ve zor bir dünya bırakıyoruz. Ben bu oyunu oynamak istemiyorum, çünkü bu filmi daha önce gördüm. Madem öyle, Afrika’nın en fakir ülkelerinden biri olan Zimbabwe de açlıktan ölmek yerine, para basıp dünyayı yönetseydi” diye konuştu.

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A/ 09

YURT HABERLERİ

İŞ DÜNYASINDA İKİ BÜYÜK KAYIP: SANAYİCİ BESALET KÜÇÜKER İLE RAHİM ÖZKAYMAK VEFAT ETTİ Koronavirüs nedeniyle hayatını kaybeden iş insanlarının sayısı giderek artıyor. Denizli sanayisinin duayen isimlerinden Küçüker Tekstil’in kurucusu Besalet Küçüker de bunlardan biri. Tedavi gördüğü hastanede 82 yaşında yaşamını yitiren Küçüker’in 12 gün önce vefat eden damadı H. Taştan Kardaşlar gibi korona virüs nedeniyle yaşamını yitirdiği öğrenildi. Denizli’de tekstil sektörünün öncü isimlerinden, 1977 yılında Küçüker Tekstil’i kuran Besalet Küçüker, dün öğle saatlerinde Asri Mezarlık’ta toprağa verildi. Eşinin ve kızının da karantinada olduğu öğrenilen Küçüker’in koronavirüs nedeniyle hayatını kaybetmesi iş dünyasını yasa boğdu. Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci, Küçüker’in yerinin

Besalet Küçüker

asla doldurulamayacağını belirterek, “Besalet Küçüker’i son yolculuğuna küresel salgına dönük önlemler gerekçesiyle uğurlayamamanın acısını yaşıyoruz” dedi. Özkaymak Şirketler Grubu Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı, Konyalı iş insanı Rahim Özkaymak da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

Mega şehirlerin alt markaları

MARKA ŞEHİR; GÜN BUGÜN!

Muhterem İlgüner muhterem@brandassist.com.tr

N

üfusu 10 milyonu geçen şehirlere “mega şehir” deniyor. Yani “çok büyük” şehir. Dünyada nüfusu 10 milyonu geçen, kimi kaynağa göre 33 kimi kaynağa göre 38 mega şehir vardır ve dünya nüfusunun yüzde 8,5’u bu şehirlerde yaşamaktadır. Önümüzdeki yıllarda bu sayının artacağı varsayılmaktadır. Birden fazla mega şehre sahip 4 ülke vardır; ABD, Brezilya, Pakistan ve Japonya. Türkiye’den bir tek İstanbul bu listeye girmektedir.

Nüfus büyüklüğünün ötesinde mega şehirleri diğerlerinden farklı ve çekici kılan özellikler vardır; sıradışı mimari yapılar, saraylar, müzeler, önemli etkinlikler, müzikaller, tiyatrolar gibi.

Mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir alışveriş caddesi, ekonomik faaliyetin can damarı finans merkezi gibi.

Söz konusu fiziki özellikler dışında, mega şehirlerin bir de ancak hissedilebilir yumuşak güçleri vardır. Mega şehirler büyük buluşma yerleridir. Fikir ve kabiliyet sahibi insanları cezbeder, bir araya getirir, yaratıcılığı tetikler, üretkenliği artırır. Bu özellikleri nedeniyle mega şehirler sosyo-ekonomik gelişmenin merkezleri olarak kabul edilmektedir. Yeni trendler buralarda filizlenir, dünyaya yön verecek sosyal hareketler buralarda ateşlenir.

Ziyaretçi, yatırımcı ve yetenekli insan açısından mega şehirler arasında da yoğun bir rekabet söz konusudur. Her mega şehir aynı şekilde yönetilmemektedir; kimisi daha fazla kazanmakta ve kazandırmakta, kimisi ise daha az. Böyle büyük bir sosyo-ekonomik gücü hem şehrin hem de ülkenin yararına kullanabilmek önemli bir beceri gerektirecektir. Akıllı mega şehir yönetimleri şehrin her bir özelliğini bir çekim aracı olarak kullanmayı başarmaktadır.

Haftanın şehirleri: Londra ve Paris

İk mega şeh r, Londra ve Par s lg nç alt markalara sah pt r. Londra dünyanın en yaygın metro ağına sah p şeh rlerden b r s d r. Büyük olasılıkla farklı zamanlarda nşa ed len hatlar le stasyonlar arasında bazı uyumsuzluklar oluşmuştur. En yaygın olanı stasyon platformları le vagonlar arasındak boşluklardır.

Bu konuda yolcuları uyarmak üzere “m nd the gap-boşluğa d kkat” yazı ve anonslarına sıklıkla rastlamak mümkündür. Bu uyarı o kadar d le pelesenk olmuştur k Londra Ulaşım İdares bu dey ş marka olarak tesc l

ett rm ş ve hed yel k ürünler üretm şt r.

1370 yılında yapımına başlanan Par s kanal zasyon s stem 2 b n 100 k lometre uzunluğu le dünyanın en yaygın s stem olarak b l n r. Par s kanal zasyonları V ctor Hugo’nun meşhur “Sef ller” romanı dah l b rçok roman ve f lme konu olmuştur.

2. Dünya Savaşı’nda d ren şç ler tarafından saklanma-sığınma yer olarak kullanılmıştır. Dünyaca ünlenen bu s stem tanıtan b r müzen n yanı sıra kanal zasyon turları da düzenlemekted r. Tur f yatı k ş başına 4,5 avrodur.

83 yaşındaki Özkaymak, dün ikindi namazı sonrası toprağa verildi. 1937 yılında Konya’da doğan Özkaynak, 1952 yılında Rah m karosercilik mesleği Özkaymak ile iş hayatına başladı.

Genç yaşta sanayi ve ticaret hayatına atılan Özkaymak, 1960 yılında projesi ve imalatı unvanına da sahip. Bir dönem Konya tamamen kendisine ait otobüslerle Ticaret Odası’nda (KTO) ve Konya Konya’dan İstanbul, Ankara, Adana ve Belediyesi’nde meclis üyeliği görevini İzmir’e yolcu taşımacılığına başladı. üstlenen Özkaynak, 1978 yılında Günün koşullarına göre teknolojiye seçildiği KTO başkanlığı görevini, 15 yıl ayak uyduran Özkaymak, 1962 yılında sürdürdü.

Türkiye’de ilk defa çelik karoser ve yatar OSMAN NURİ BOYACI/DENİZLİ İBRAHİM ÇİÇEKÇİ/KONYA koltuklu otobüs imalatı mimarı olma

ESRA ÖZARFAT / BURSA

Marmara ve İç Anadolu Sanayi ve İş Dünyası Federasyonu (MARSİFED) ile Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) online basın toplantısında Bursa basınıyla bir araya geldi. Bugün özel sektörün hiç olmadığı kadar devlet desteğine ihtiyaç duyduğunu dile getiren MARSİFED Başkanı Ramazan Kaya, “Ekonomiye bir an önce taze para girmesi gerekiyor. Yoksa hasarın boyutu çok daha büyük olacak. KOBİ’lere öncelik verilmeli” dedi. Ekonomik koordinasyonun sağlanması için STK’ların, TÜSİAD, MÜSİAD gibi iş insanları derneklerinin, TOBB’un, işçi ve işveren sendikalarının, üniversitelerin bulunduğu bir Ekonomi Bilim Kurulu oluşturulması gerektiğini öne süren Kaya, “Bu kurulun salgın sonrası süreçte de görev yapmasında fayda görüyoruz. Bütün paydaşlar ortak noktada birleşebilir. Bu dönem birlik ve beraberlik içinde olmamız gereken en hassas dönemlerden. Özel sektörün hiç olmadığı kadar devletin desteğine ihtiyacı var. Bunu da Ekonomi Bilim Kurulu koordinasyonuyla sağlayabiliriz” değerlendirmesini yaptı.

“Kontrollü şek lde para basmak uygun olab l r” Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvuran firmaların hala bu desteklerden somut şekilde yararlanamadığını kaydeden Ramazan Kaya, sürecin özellikle çalışanlar açısından hızlandırılması gerektiğini bildirdi. Kaya, açıklanan önceliklerin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini ifade etti.

IMF’den kullanılacak kredi ile uygun şartlarla döviz açığının belirli bir bölümünün karşılanabi-

Kilis 2. Organize Sanayi Bölgesi’nde 35 milyon liralık yatırımın devam ettiğini söyleyen Kilis Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Mahir Can, “Elektrik, doğalgaz, yol, atık su, içme suyu ve yağmur suyu gibi altyapı çalışmalarımız devam ediyor. 2. OSB için çok ciddi adımlar attık” dedi. Çalışmalarını hız kesmeden sürdürdükleri Kilis 2. OSB tamamlandığın-

DUNYA

09

CMYK

Özel sektöre nak t akışı sağlanmasını ve destekler n hayata geçmes n steyen ş nsanları, IMF’den kred kullanılması ve kontrollü para basılması seçenekler n n hükümet n masasında olması gerekt ğ n savundu. Ekonom B l m Kurulu oluşturulması da talepler arasında.

“Otomotiv nakitte ciddi sıkıntı yaşayacak” Özellikle otomotiv sektöründe temmuz ayına kadar nakit akışında ciddi sıkıntılar yaşanacağını belirten MARSİFED Başkanı Ramazan Kaya, “Otomotiv 60 gün vade ile çalışıyor.

Mayıs başında çalışmaya başlayan bir firmanın ana sanayiden, yan sanayiden ödemesini alabilmesi temmuz ayını bulacak. Dolayısıyla o iki ay nakit akışında ciddi sıkıntılar yaşanacak. Taze para girişi olmazsa ekonomimiz havale geçirecek. Telafisi mümkün olmayan hasarlarla karşılaşacağız. Önümüzdeki süreçte karşılıksız çeklerde ve senetlerde de artışlar olacak” şeklinde konuştu.

leceğini aktaran Ramazan Kaya şunları söyledi, “Bunu göz ardı etmememiz lazım. Diğer yandan da kontrollü bir şekilde para basmak uygun olabilir. Bunun sakıncaları var ama kavgada yumruk sayısı aranmaz. Şu anda biz gemiyi bir karaya çıkartalım. Para basmanın enflasyona yansımaları olabilir ama en az hasarla atlatabilmek adına bu tür handikapları var diye bu gibi seçenekleri göz ardı etmememiz lazım.”

“TOBB ve TİM kasasındak parayı kullandırmalı” Toplantıda konuşan BUSİAD Başkanı Ergun Hadi Türkay da, normalleşme sürecinin beklenenden uzun sürebileceğine işa-

ret ederek, “Neredeyse bir aydır işler tamamen durmuş vaziyette. Bugün çarkları çeviriyoruz desek, insanların normal tüketime dönmesi yurtiçi ve yurtdışında epey bir zaman alır. Bu süresinde de eldeki para tükenecek. En hızlı şekilde para arzının sağlanması gerekir. Bunun için devletin para basması yahut da IMF’den ucuz borçlanmaya gidilmesi seçeneklerinin masada olması gerekir. Zor zamanları atlatmamız gerekiyor” diye konuştu.

Destekler noktasında kısıtlı imkanlar nedeniyle hükümetin girişimlerinin tek başına yeterli olmayacağını savunan TOBB ve TİM gibi kuruluşların da üyelerine düşük faizle kasalarındaki

“Firmalarımızı yabancılara kaptırmayalım” Salgın sürecinin uzaması halinde özellikle KOBİ’lerin el değiştirme ve kapanmaya varacak sıkıntılarla karşılaşacağının altını çizen Ergun Hadi Türkay, “En fazla zararı KOBİ’ler görecek. Öyle bir noktaya gelinecek ki büyük firmaların bir bölümü küçük firmaları yutacak. Örneğin Almanya, Alman şirketler dışında zayıf şirketlerin satın alınmaması konusunda bir dizi önlem aldı. Bizim de bu süreçte firmalarımızı yabancılara kaptırmamız lazım” diye konuştu.

Salgın sürecinde tarımın da ilk sırada değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çeken Türkay, tarımsal alanda çalışmanın özendirilmesi, kooperatifçiliğin desteklenmesi, arazi toplulaştırmalarının yapılarak tarımda ölçek ekonomisinin kurgulanması gerektiğine vurgu yaptı.

parayı kullandırması gerektiğini ifade etti. Kısa Çalışma Ödeneği ve ücretsiz izin konusundaki devlet desteklerini olumlu bulduklarını belirten Türkay, bu imkanların iş barışını bozmayacak şekilde genişletilmesi, bürokrasinin azaltılması gerektiğini söyledi.

B A İ B B A Ş K A N YA R D I M C I S I E R G İ N C İ VA N :

Üret c , malatçı ve hracatçı ‘stok f nansman’ desteğ bekl yor FİKRİ CİNOKUR/ANTALYA

Sanay c yatırım ç n 2. OSB’ye gel yor da kentin üretim ve istihdamına katkı sağlayacağını belirten Can, “Kilis’te son dönemlerde güzel gelişmeler yaşanıyor. Kentimizin ekonomik göstergeleri her yönüyle iyi bir şekilde seyrediyor” diye konuştu. 2. OSB’deki bazı fabrikaların bitmek üzere olduğunu, bazılarının temellerinin atıldığını kaydeden Can, başka bölgelerden de sanayicilerin yatırım için Kilis’e geldiğini ve fabrika kurmaya başladığını söyledi.

Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Ali Peksüslü, üreticilerin, ithal tohumda yaşanan hastalık ve zararlılardan dolayı sağlıklı, güçlü ve verimli tohumlara yöneldiğini belirterek, “Bu durum koronavirüs ile de ilgili.

COVID-19 tedbirlerinin olduğu marttaki satış oranımız geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 arttı” dedi. Peksüslü, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’ne bağlı bir kurum olarak çalışmalarına hız kesmeden devam ettiklerini söyledi COVID-19‘a yönelik tüm tedbirleri aldıklarını dile getiren Peksüslü, “Gen bankamızda 60 binin üzerinde tohum var. Tarla, bahçe bitkileri konusunda birçok çeşit geliştirdik, bununla ilgili çalışmalara devam ediyoruz. Ülkemizin araştırma enstitülerinin geliştirdiği yerli çeşitler verim ve kalite bakımından yüksek. Bunlar rahatlıkla ekilebilir” diye konuştu. İZMİR-DÜNYA

"IMF kaynağı ve para basma seçeneğ değerlend r ls n"

KİLİS OSB BAŞKANI MAHİR CAN:

SEDA ER/KİLİS

COVID-19 SÜRECİNDE ÜRETİCİLER YERLİ TOHUMA YÖNELDİ

Batı Akden z İhracatçı B rl ğ (BAİB) Başkan Yardımcısı Erg n C van, pakette yer alan stok f nans desteğ n n zaman kaybed lmeden uygulanmasını sted .

Koronavirüs salgını nedeniyle üretici, imalatçı ve ihracatçı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’nde açıkladığı “Stok Finansman Kredisi” desteğini bekliyor. Batı Akdeniz İhracatçı Birliği (BAİB) Başkan Yardımcısı Ergin Civan DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, koronavirüs salgını nedeniyle açıklanan ekonomik paketlerde sürekli KGF desteklerinden söz edildiğini, ancak bundan da bir sonuç alınamadığını belirtti.

Türkiye İhracatçı Meclisi’nin (TİM) Stok Finansman Desteği’nden yararlanılması için ihracatçı, üretici ve imalatçılardan 19 Mart 2020 tarihine kadar stok bilgilerini istediğini anımsatan Civan, “Korona-

virüs salgını nedeniyle bugüne kadar açıklanan ekonomik destek paketlerinde sürekli Kredi Garanti Fonu (KGF) destekleri tartışılıyor. Ancak, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’ndeki Stok Finansman Desteği Kredisi’ konusunda bir gelişme görünmüyor. Üretici, imalatçı ve ihracatçı Stok Finansman Destek Kredisi bekliyor” diye konuştu.

Yaş meyve sebze hracatı hızlandı Koronavirüs salgını nedeniyle yaş meyve sebze ihracatının hızlandığını bildiren Civan, yaş meyve sebzede Avrupa’nın üretici ülkeleri arasında yer alan İspanya ve İtalya’nın üretimde sıkıntı yaşaması nedeniyle Türkiye’ye talebin arttığını an-

lattı. Civan, alıcı Avrupa ülkelerinin de tek pazara bağlı kalmak istemediğini yaş meyve sebze alım pazarlarını çeşitlendirmek istediğini kaydetti.

Nakl ye konusunda da sıkıntı yaşanıyor Yaş meyve sebze ihracatının ağırlıklı olarak Avrupa ülkeleri ile Rusya’ya gerçekleştirildiğini ifade eden Ergin Civan, ihracatın TIR’larla yapıldığını, ancak nakliye konusunda da sıkıntılar yaşanabildiğine dikkat çekti. Civan, ihracatın daha hızlı gerçekleşmesi ve hedef pazarlara ulaştırılması konusunda THY Kargo ile yaptıkları görüşmelerden şu ana kadar bir gelişme kaydedilmediğini belirterek, ihracatçıların THY Kargo’nun sefer koymasını beklediğini sözlerine ekledi.

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 10

DIŞ HABERLER

RENAULT, ÇİN'DE İÇTEN YANMALI BİNEK PAZARINDAN ÇIKIYOR

HİNDİSTAN SOKAĞA ÇIKMA YASAĞINI 3 MAYIS’A UZATTI

Fransız otomotiv devi Renault, dünyanın en büyük otomotiv pazarı olan Çin’deki kötü satışları nedeniyle, içten yanmalı motorlu (ICE) binek araç pazarından, hisselerini Çinli ortağı Donfeng’e satarak çıkıyor. Grup, Çin'de hafif ticari araçlar (LCV) ve elektrikli araçlar (EV) alanında faliyetlerine devam edecek.

Yapılan açıklamaya göre, Renault Grubu, Dongfeng Renault Automotive Company Ltd (DRAC) şirketindeki hisselerini Dongfeng Motor Corporation'a devredecek ve DRAC, Renault markasıyla ilişkili faaliyetlerini durduracak. Renault yıllık üretim kapasitesi 110 binken, 2019 yılında Çin’de sadece 18 bin 607 bin adet araç satmış ve 2019 yılında 212 milyon dolar faliyet zararı açıklamıştı. Renault Grubu LCV faaliyetlerini, Çinli Jinbei ile ortak girişimi Renault Brilliance Jinbei Automotive Co., Ltd. (RBJAC) üzerinden yürütülecek.

Hindistan vaka sayısı 10 bini geçince 1,3 milyon vatandaşı için sokağa çıkma yasağını 3 Mayıs’a kadar uzattı. Bunun salgının ülkenin farklı yerlerinde yayılmasını engellemek için olduğunu söyleyen başbakan Narendra Modi, gelecek hafta bazı bölgelerde kritik iş kollarının faliyetine izin verilebileceğini belirtti. IMF’nin dün açıkladığı raporda Hindistan’ın GSYH büyümesinin bu yıl yüzde 1,9’a gerilemesi, 2021’de ise yüzde 7,4’e yükselmesi öngörülüyor.

Dolar yağmuru b ze de yarar mı?

DÜNYA GÖZÜ

Osman Ulagay ulagayosman@gmail.com

Ü

lkelerini kimseye hesap vermek zorunda olmayan birer hükümdar gibi yönetmek isteyen otoriter-popülist liderler arasında Başkan Trump’ın özel bir yeri var benim gözümde ve gönlümde.

Bunun nedeni çok açık sözlü olması, her aklına geleni paldır küldür söylemesi. Koronavirüs krizi nedeniyle her akşam basın toplantısı düzenleyerek duruma ne kadar hakim olduğunu göstermek isteyen Trump önceki akşamki basın toplantısında, başında bulunduğu federal hükümetin kesin otoriteye sahip olduğunu söyledi, “ABD Başkanı olan kişi mutlak otoriteye sahiptir”, dedi. Yani ülkeyi bir kral gibi yönetmek istediğini itiraf etmiş oldu.

Başta New York Valisi Andrew Cuomo olmak üzere bazı eyalet valilerinin, salgın nedeniyle uygulanan sokağa çıkma yasağını başlatma ve sona endirme yetkisinin anayasada kendilerine bırakılmış olduğunu hatırlatması Trump’ı böyle konuşmaya itmişti. Trump’ın açıklaması üzerine CNN’e bir açıklama yapan New York Valisi Cuomo, “ABD Başkanı mutlak otoriteye sahip değildir. Bu ülkede bir anayasa var ve anayasada krala yer yok”, dedi.

Virüs paniği dolar yağdırdı Biliniği gibi Trump, virüs salgını tehdidini ilk önce tamamen hafife alarak geçiştirebileceğini sanmış, bu yüzden salgına karşı alınacak önlemlerin alınması gecikmiş ve ABD salgının merkez üssü haline gelmişti. Öncelikli hedefi Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimini kazanmak olan Trump, sokağa çıkma yasağının uygulanmasına da ekonomiyi durduracağı gerekçesiyle önce karşı çıktı. Sokağa çıkma yasağı ancak ateş bacayı sardıktan sonra uygulamaya girdi ve ekonomi durma noktasına geldi.

Trump’ın korktuğu olmuş, başarısının simgesi olarak gördüğü ABD borsalarındaki tırmanış yerini bir çöküşe bırakmıştı. Trump bu çöküşün kalıcı olmasını önlemek ve ekonomideki tahribatı en aza indirmek için hemen 2,2 trilyon dolarlık bir ekonomiye destek paketi hazırlattı. Faizleri düşürmeye devam eden ABD Merkez Bankası (Fed) de 2,3 trilyon dolarlık bir menkul kıymet alımı penceresi açtı ve riski yüksek tahvilleri bile satın almaya başladı. Fed ayrıca kredi riski yüksek olmayan ülkelerin yararlandığı bir

DUNYA

10

CMYK

dolar swapı olanağını da devreye soktu. Öte yandan sokağa çıkma yasağını ABD’den çok önce uygulamaya koyan Asya ülkeleriyle onları izleyen Avrupa ülkelerinde de ekonomik hayat durma noktasına gelmiş ve bu ülkelerde de benzeri görülmemiş büyüklükte ekonomiye destek paketleri uygulamaya konmuştu.

Bunlarla birlikte açıklanan desteklerin toplam büyüklüğü 7,5 trilyon doları buluyordu.

Dünya ekonomisindeki zorunlu duraklamanın kalıcı kayıplara yol açmaması için başlatılan bu destek yağmuruna Uluslararası Para Fonu da (IMF) bir katkı yaptı ve başta ‘Yükselen Pazar’ ülkeleri olmak üzere ihtiyaç duyan ülkelere en az 100 milyar dolarlık bir destek penceresi açtı. IMF’nin fazla koşul dayatmadan sağladığı bu destekten yararlanmak isteyen ülke sayısı 85’i aştı.

SUUDİ PETROLÜNDE ASYA’YA İNDİRİM, ABD’YE ZAM

Yeni Delhi vatandaşları hükümetin başlattığı bedava gıda dağıtımı için sırada bekliyor.

Küresel arz kesintilerinin talepteki düşüşe yetmeyeceği beklentisinin güçlenmesine paralel petrol fiyatları Goldman Sachs'ın da öngördüğü gibi yönünü aşağı çevirdi.

OPEC+ nisan ve mayıs aylarında 9,7 milyon varil/gün küresel arz kesintisinde anlaşmış olsa da, küresel talepteki düşüş nedeniyle petrol fiyatları dün tekrar düşüşe geçti. Brent petrol yüzde 3’e yakın düşüşle 30,80 dolara kadar gerilerken, Batı Teksas Petrolü (WTI) yüzde 4 düşüşte 21,13 dolara kadar geriledi. ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs’ın da aralarında olduğu bazı kuruluşlar, kesintilerin yeterli düzeyde olmadığını söylemiş, fiyatlardaki düşüşün devam edeceğini öngörmüştü.

Tarihi ama fiyatları güçlendirmeye yeterli olmayan petrol kesintileri sonrası Suudi petrol devi Aramco, mayıs ayı petrol satış fiyatlarını açıkladı. Petrol devi Asya’ya

satışlarda indirim, Amerika kıtasına satışlarda zam yaptı. Meksika’nın ayak diremesi nedeniyle geciken 9,7 milyon varil/günlük uzlaşı sonrası Aramco, Arap hafif ham petrolünün Asya fiyatını nisana göre varil başına 4,20 dolar daha indirirken, Dubai borsasında işlem gören Umman petrolü fiyatına göre varil başına 7,30 indirim anlamına geliyor. Reuters’ın gördüğü fiyat listesinde Avrupa için fiyatlar nisan ayına göre değişmezken, ABD için ise nisan ayı fiyatları varil başına 3 dolar artırıldı. Bu da Argus Ekşi Ham Endeksi’ne göre sadece 0,75 dolar indirim anlamına geliyor. Aramco geçen ay Rusya petrolünü alan ülkelere fiyat indirimi yaparak petrol savaşı başlatmıştı. Mayıs fiyatlarındaki değişiklik petrol uzmanlarınca savaşın başka bir cephede (ABD) devam edebileceği yönünde yorumlanıyor.

● PARA FONU'NA GÖRE 1929'DAN BU YANA EN DERİN BUHRAN YAŞANACAK

IMF: Dünya %3, Türk ye %5 küçülecek Uluslararası Para Fonu (IMF) ekonomi literatüründe ‘Büyük Buhran’ olarak geçen 1930’lardan bu yana en büyük ekonomik krizin yaşanacağını ve ‘Büyük Karantina’nın küresel ekonomiyi bu yıl yüzde 3 daraltacağını öngördü.

Kuruluş ocak ayında küresel ekonominin yüzde 3,3 büyüyeceğini öngörmüştü. IMF-Dünya Bankası Bahar Toplantıları’nın ikinci gününde IMF Başekonomisti Gita Gopinath pandeminin 2020-21 yıllarında 9 trilyon dolar kümülatif GSYH kaybına yol açabileceğini söyledi. Bu Almanya ve Japonya ekonomilerinin toplamından da büyük bir rakam. IMF’nin Küresel Ekonomik Görünüm raporunda Türkiye ekonomisinin ise bu yıl yüzde 5 daralması, 2021’de ise yüzde 5 büyümesi öngörülüyor.

İşs zl k yüzde 17,2’ye yükselecek IMF raporunda ortalama tüketici fiyat beklentisi 2020 için yüz

AB: Yaz tat l planlarını erteley n AB Kom syonu Başkanı Ursula von der Leyen, Alman gazetes B ld’e verd ğ demeçte koronav rüs neden yle yaz tat l planlarının ş md l k ötelenmes yönünde uyardı ve “Şu anda temmuz ve ağustos ayları ç n k mse güven l r b r tahm nde bulunamaz” ded . Öte yandan AB Kom syonu Başkanı Val-

de 12,6'dan yüzde 12'ye düşürüldü.

2021 TÜFE beklentisi yüzde 12 olarak açıklandı. IMF, cari işlemler dengesi/GSYH beklentisini bu yıl için yüzde -0,6'dan yüzde 0,4'e revize etti, gelecek yıl beklentisini -%0,2 olarak açıkladı. Türkiye için işsizlik oranı beklentisi ise bu yıl yüzde 17,2, gelecek yıl yüzde 15,6 seviyesinde belirlendi. Bir önceki raporda bu yıl için beklenti yüzde 13,8 seviyesindeydi. Rapora göre bu yıl gelişmiş ekonomiler yüzde

d s Dombrovsk s, üye ülkeler garantörlüğünde tahv llerle 1.5 tr lyon euroya kadar ($1.64 tr lyon) kurtarma fonu f nanse edeb leceğ n söyled . Dombrovsk s Alman Handelsblatt’a yaptığı açıklamada, böyle b r f nansal çerçeven n mümkün olduğunu ancak henüz h çb r şeye karar ver lmed ğ n söyled .

6,1; ABD yüzde 5,9; Euro Bölgesi yüzde 7,5; Almanya yüzde 7; Fransa yüzde 7,2; İtalya yüzde 9,1; Japonya'da yüzde 5,2; Birleşik Krallık yüzde 6,5 daralacak. Çin'in ise bu yıl yüzde 1,9 büyüyüp, 2021'de yüzde 9,2 büyümesi öngörülüyor.

G20 ekonomilerinin ekonomi yetkililieri en fakir ülkelerin 14 milyar dolar değerinde borcunun moratoryumuna yeşil ışık yaktı. Reuters’a konuşan Alman üst düzey bir yetkili, Almanya’nın borç mo-

ratoryumunu desteklediğini ifade ederek, IMF ve Dünya Bankası tarafından önerilen borç moratoryumunun G-20 ülkelerinin bugün açıklamaları beklenen politika kararının önemli bir kısmını oluşturduğunu belirtti.

Ç n’de büyüme beklent s %2.5 Bu arada Reuters'ın analizine göre, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi konumundaki Çin'in 2020’de son 44 yılın en düşük büyümesini görebilir. 62 analistin ortalama beklentisi 2019’da yüzde 6.1 büyüyen Çin’in bu yıl yüzde 2.5 büyümesi... Mart anketinde ise ortalama beklenti yüzde 5.4’tü. Tiananmen olaylarının olduğu 1990’da bile Çin yüzde 3.9 büyümüştü. Öte yandan Çin’in ihracatı martta yıllık bazda yüzde 6,6 düştü, beklenti yüzde 14 düşmesiydi. İthalat ise yüzde 9,5 düşmesi beklenirken sadece yüzde 0,9 azaldı.

V rüs kr z n n alfabes Acaba Türk ye’n n bugünkü yönet m tarzıyla ve zled ğ pol t kalarla dünyadak para yağmurundan anlamlı b r pay almasının çok zor olduğunu b ld kler ç n m “B z B ze Yeter z” sloganını ben ms yor Türk ye’y yönetenler, “IMF’den destek almayız” derken aslında karanlıkta ıslık mı çalıyor?

Türkiye yağmurdan pay alabilir mi?

Virüs salgını dünyada benzeri görülmemiş bir para yağmuruna yol açarken Türkiye’yi yönetenler, adeta başka bir dünyada yaşamakta olduklarını göstermek için “Biz Bize Yeteriz” sloganını benimsedi ve virüs salgını nedeniyle ağır derbe yiyen ülke ekonomisinin ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak bir destek paketi açıkladı.

Bu arada 2018’de ekonomide son sözü söyleyenlerin inatçılığı nedeniyle ağır bir kur darbesi yiyen Türk Lirasının değer kaybı son dönemde yeniden hızlanmış, rezerv kaybı bile bunu önleyememişti. Türkiye’nin bu yıl için yapması gereken dış ödemelerin 170 milyar doların üzerinde olduğu hatırlandığında, Türkiye’nin dünyadaki para yağmurundan yararlanma ihtiyacının hiç de az olmadığını görmek hiç de zor değildi.

O halde neden bu yola girdi Türkiye?

Acaba Türkiye’nin bugünkü yönetim tarzıyla ve izlediği politikalarla dünyadaki para yağmurundan anlamlı bir pay almasının çok zor olduğunu bildikleri için mi “Biz Bize Yeteriz” sloganını benimsiyor Türkiye’yi yönetenler, “IMF’den destek almayız” derken aslında karanlıkta ıslık mı çalıyor?

DIŞ HABERLER HİLAL SARI hilal.sari@dunya.com

W

V

İk nc salgın dalgası görülürse gerçekleşecek ht mal.

En y ht mal. Hızlı daralma, ardından hızlı büyüme.

Koronavirüs krizinde uzmanlar ekonominin nasıl bir seyir izleyeceğini alfabenin bazı harfleriyle ifade ediyor. Önceki krizlerde de Vakalar artmaya V-tipi, U-tipi, L-tipi gibi ifadeleri devam ederse, sıklıkla duyduk. Koronavirüs salgı- karant naların devamıyla nında ekonomilerin iyileşmesinin görülecek ht mal. nasıl bir şekil alacağı çok farklı parametrelere dayanıyor. Ekonomilerin yavaş da olsa açılmasıyla vaka sayısında tekrar artış yaşanması ve salgında ikinci bir dalga riski W-tipi bir kriz ihtimalini de güçlendiV-TİPİ İYİLEŞME riyor. Dünya genelinde uzmanlar, En y mser ekonom stler n bekled ğ bu test ve temas takibi gibi salgın önlesenaryoda hızlı daralmanın ardından yici sistemler ne kadar güçlü olurhızlı b r büyüme öngörülüyor. NatWest sa, ekonomilerin o kadar hızlı açıMarkets küresel ekonom eş-d rektörü labileceğini belirtiyor.

Ross Walker, k nc çeyrektek sert daral-

U

L

İy leşme b rkaç çeyreğ bulursa görülecek ht mal.

Koronav rüs salgınına karşı tedb rler n ekonom lerde yol açtığı bozulma, alfaben n V, U, W ve L g b farklı harfler yle adlandırılan çeş tl senaryolardan sadece b r ne göre y leşecek. Uzmanlara göre en muhtemel senaryo U-t p b r y leşme.

İşte ekonom k senaryolardan bazıları:

Aşı olmadan canlanma zor JP Morgan raporunda, aşı olmadan ekonomilerin yeniden açılmasının ‘çetrefilli olabileceğini’ söylüyor.

ABD’li banka “Kısa zamanda bir aşı bulunmasının ya da ciddi bir sürü bağışıklığının oluşmasının mümkün olmadığı düşünülürse, ekonomileri yeniden başlatmak çetrefilli olabilir" diyor. Dünya Sağlık Örgütü de dün ekonomilere “Aşıyı 12 ay veya daha uzun süre görmeyi beklememeliyiz” uyarısı yaptı.

Açıklamada Avrupa’nın bazı bölgelerinde vaka sayısının yavaşladığı ancak Birleşik Krallık ve Türkiye’de artışın devam ettiği belirtildi.

WHO sözcüsü Dr. Margaret Harris "Vakaların yüzde 90'ı Avrupa ve ABD'de. Bu nedenle, henüz zirveyi görmedik" dedi.

Reuters’ın 50’den fazla ekonomistle gerçekleştirdiği anket sonuçlarına göre, küresel ekonominin 2020’de yüzde 6 daralması ih-

manın ardından “Ş rketler tekrar açılmaya başladığında üçüncü ve dördüncü çeyrekte hızlı b r y leşme” görüleceğ n öngörüyor. N san-haz ran dönem nde onlarca yıldır görülmem ş b r daralma olması beklen rken, bazı ekonom stler şu anda 10 tr lyon doları aşan mal ve parasal teşv kler n hızlı b r y leşme sağlayacağı tahm n yapıyor.

U-TİPİ İYİLEŞME İy leşmen n en az b r kaç çeyreğ bulacağı b r senaryo bu. Ekonom ler 2008-09 kr z nden daha büyük b r darbe aldığı ç n, Reuters ekonom stler U-t p y leşmey gerçekleşmes en muhtemel senaryo olarak görüyor. ING’den Brzesk bunun temel senaryo olduğunu, karant na ve sokağa çıkma yasaklarının etk s n n kaldırıldıktan sonra da devam edeceğ n bel rt yor ve

timali var. Diğer iyimser uç tahmin ise küresel GSYH’nin sadece yüzde 0,7 büyüyeceği yönünde. Ortalama beklenti dünya ekonomisinin bu yıl

şöyle d yor: “Karant na önlemler n n kalkması/gevşet lmes kademel olacak ve sosyal mesafe tedb rler devam edecek.

Tur zm endüstr s n n sorunları muhtemelen devam edecek.”

W-TİPİ İYİLEŞME Bu senaryoda sosyal mesafe önlemler n n gevşet lmes sonrası önce ekonom k faal yet hızlanıyor, sonrasında şs zl k ve ş rket flaslarıyla ekonom de tekrar daralma görülüyor. Ayrıca karant naların Ç n’den başlayarak ABD ve Avrupa ülkeler nde de kademel olarak gevşet lmes sonrası salgında k nc b r dalga yaşanması da y ne W-t p y leşme senaryosunu destekleyecek gel şmeler. Japonya merkezl Nomura “B z m öngörümüz V-t p veya U-t p b r y leşmeden z yade, karant naların yılın ger kalanında da sürmes yle b rl kte W-t p b r y leşme göreceğ z” d yor.

L-TİPİ İYİLEŞME Bu senaryo büyümen n sert düşmes ve y leşmen n bel rl b r süre gerçekleşmemes varsayımına dayanıyor. Koronav rüs

yüzde 1,2 daralacağı şeklinde. ING Araştırma Makro Direktörü Carsten Bzerski, “Virüsün yön vereceği bir buz çağı” diyor ve ekonomik

ölümler n n tüm dünyada artmaya devam etmes ve zorunlu karant naların bel rl b r süre devam etmes durumunda bu senaryonun gerçekleşme ht mal artıyor. Çok ht mal ver lmeyen b r senaryo çünkü v rüsün lk çıktığı Wuhan’da k ay sonra karant na sonlandırıldı. Öte yandan çok büyük paketler açıklayamayan ve ekonom s emt a hracatına dayanan gel şmekte olan ekonom lerde bu t p b r sürec n yaşanmasının olası olduğu bel rt l yor.

NIKE-TİPİ İYİLEŞME Son olarak bazı uzmanlar olası senaryonun spor markası N ke amblem ne benzeyeceğ n bel rt yor. AXA Investment Managers Başekonom st G lles Moec, İng l zcede N ke logosunu fade eden ‘swoosh’ b r y leşme görüleceğ n öngörerek “Tüket c lerde tasarruf eğ l m n n artması ve harcamaların azalması, yatırımlarca c dd b r düşüş görülmes ht mal yle, b zce en muhtemel senaryo küresel ekonom n n karant nalar sonrası y leşmes n n hayl yumuşak olması” değerlend rmes n yapıyor.

faaliyetin birkaç gün ve haftada 100’den sıfıra düştüğünü belirterek “Görünümü tahmin edebilmek aşırı zor” diyor.

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 11

FİNANS / BORSA

IMF ve Dünya Bankası 2020 Bahar Toplantıları dün başladı. Telekonferans yöntemiyle 4 gün sürecek toplantılardan çıkacak kararlar takip edilecek.

PİYASA ANALİZİ Şebnem Turhan selcuk.altun@dunya.com

NE OLDU: Küresel piyasaları etkisi altına alan koronavirüsün yayılma hızının yavaşladığına dair Çin’den sonra Avrupa’dan da haberler gelmesi düşmekten sıkılan borsalarda alımları hızlandırdı. Emtia tarafında özellikle ons altında yukarı yönlü hareketler gözlendi ve yurtiçinde bu gram altında 375 lirayı aşan rekor seviyeler görüldü. Altında yükselişin sürmesi beklentileri öne çıkıyor. Petrolde ise arz kısıntısına gidilmesine rağmen kararın etkisi fiyatlara yansımadı. Paskalya tatilini geride bırakan küresel piyasalar haftaya iyimserlikle başladı.

Kısıtlama yok, b ld r m süres değ şt vid-19 salgınıyla birlikte dijital ortamda artan finansal işlemler sonucu ortaya çıkan dolandırıcılık, kara para aklama, terörün finansmanı gibi risklere karşı gerekli adımların atılması yönünde çağrı yaptığı bildirildi.

Bankalar nezdinde gerçekleştirecek işlemlerin normal akış süreci içerisinde devam edeceği vurgulanan açıklamada, “Herhangi bir kısıtlama ya da işlemlerin durdurulması söz konusu değildir. FATF’nin tavsiyesi kapsamında sadece gerçek kişi müşterilerin 1 milyon TL ve muadili döviz ve üzerindeki yurt dışına para transferlerinin Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Başkanlığı’na yapılmakta olan mutad bildirimleri bir gün öncesine çekilmiştir” ifadelerine yer verildi.

DÖVİZ Kurları

Atılım Murat amurat@etu.edu.tr

K

oronavirüsün ekonomiler üzerindeki olası etkileri değerlendirilirken “resesyon” ve “depresyon” terimleri sıkça kullanılıyor. Resesyon, bir ekonominin üst üste iki çeyrek küçülmesidir. Depresyon, ekonominin çok uzun süre toparlanamamasıdır. Örneğin Amerikan ekonomisi; 1838-1849, 1883-1896, 1929-1939 dönemlerinde depresyon yaşadı.

Yakın geçmişte, 2009’da Yunanistan’da bir depresyon dönemi başladı. Büyüme rakamının hâlâ zayıf,

DOLAR

2.23 2 23

SERBEST PİYASA

98549.81

kapanış

kapanış

DÖVİZ ALIŞ 6.7752 4.3253 0.99158 7.4118 8.4938 7.0115 0.67734 4.8693 21.8315 0.65688 1.8020 6.2862 3.7683 1.5252 0.09181 0.01604 0.95479 0.04039 1.8504

ABD Doları Avustralya Doları Danimarka Kronu Euro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı İsveç Kronu Kanada Doları Kuveyt Dinarı Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 100 Japon Yeni Bulgar Levası Yeni Rumen Leyi Rus Rublesi 100 İran Riyali Çin Yuanı Pakistan Rupisi Katar Riyali

T.C. T C MERKEZ BANKASI ÇARPRAZ KURLAR 1.5627 6.8221 0.9641 9.9600 107.52 1.3895 10.29 3.7598 1.0940 1.2558 3.2404

TL KARŞILIĞI

Arjantin Pesosu Azerbaycan Y. Manatı Brezilya Reali Çek Korunası Endonezya Rupisi Güney Afrika Randı Güney Kore Wonu Hindistan Rupisi Hong Kong Doları Irak Dinarı Macar Forinti Malezya Ringgiti Meksika Pesosu Mısır Lirası Polonya Zlotisi Singapur Doları Suriye Lirası Tayland Bahtı Ürdün Dinarı Yeni İsrail Şekeli

6.7874 4.3535 0.99646 7.4252 8.5381 7.0565 0.68436 4.8912 22.1172 0.66130 1.8052 6.3279 3.8177 1.5451 0.09301 0.01625 0.96728 0.04092 1.8746

6.7704 4.3054 0.99089 7.4066 8.4879 7.0010 0.67687 4.8512 21.5040 0.65642 1.7885 6.2630

0.10384 3.9972 1.3039 0.27679 0.00043 0.37148 0.00558 0.08904 0.87490 0.00568 0.02122 1.5649 0.28793 0.43056 1.6362 4.7904 0.01318 0.20732 9.5646 1.8926

11

EFEKTİF SATIŞ 6.7976 4.3796 0.99875 7.4363 8.5509 7.0671 0.68593 4.9098 22.4489 0.66282 1.8188 6.3519

D Dolar E Euro İİsviçre Frangı İİngiliz Sterlini JJapon Yeni SS. Arabistan Riyali İİsveç Kronu N Norveç Kronu D Danimarka Kronu A Avustralya Doları K Kanada Doları

ALTIN FİYATI A 2 24 Ayar Altın 2 22 Ayar Altın 1 18 Ayar Altın 1 14 Ayar Altın 2 22 Ayar Tel Bil. C Cum. Altını C Cum. Çey. Altın R Reşat Lira H Hamit Lira A Altın ons (dolar) 9 900 Ayar Gümüş

PARİTELER P EUR/USD USD/YEN USD/CHF GBP/USD EUR/GBP

CMYK

ALIŞ

SATIŞ

6.7960 7.4560 7.0550 8.5440 6.3100 1.8030 0.6800 0.6590 0.9960 4.3430 4.8860

6.8000 7.4600 7.0910 8.5840 6.3500 1.8120 0.6840 0.6620 1.0010 4.3640 4.9110

ALIŞ

SATIŞ

380.32 346.09 273.83 216.78 342.28 2515.74 608.03 2557.63 2507.63 1740.28 3.09

380.42 348.46 261.31 222.54 376.61 2561.98 625.29 2658.36 2548.36 3.10

LİBOR

1.0964 107.32 0.9615 1.2576 0.8722

O/N 1 ay 3 ay 6 ay 12 ay

10.00 10.00 10.00 10.00 10.00 9.99 9.99 9.98 9.97 9.97 9.97 9.96

KAYBETTİRENLER Günlük get r (%) -9.89 -9.73 -8.93 -7.76 -6.25 -5.88 -5.63 -4.33 -4.24 -4.18 -3.96 -3.90

Pr zma Press Matbaacılık İhlas Ev Aletler Taç Tarım Ürünler Burçel k Vana N ğbaş N ğde Beton Egel & Co Tarım G r ş m Garant Yat. Ort. İz Hayvancılık Tarım İhlas Gazetec l k Trend GMYO Cosmos Yat. Hold ng Ray S gorta

PAHALI Endekse göre 50.83 50.56 49.99 49.47 48.77 46.13 44.65 44.02 43.36 35.62 30.56 29.91

T. Kalkınma ve Yatırım Bankası RTA Laboratuvarları Güler Yat. Hold ng Ek z K mya Döktaş Dökümcülük Bomont Elektr k Trabzonspor Sport f DO-CO Pegasus Çeleb Armada B lg sayar Metro Yatırım Ortaklığı

SERBEST S PİYASA

Dün TCMB tarafından 15:30 itibariyle açıklanan gösterge kurlarıd kurlarıdır.

DUNYA

EFEKTİF ALIŞ

DÖVİZ FİYATI

Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 1 Euro 1 İngiliz Sterlini 1 Kuveyt Dinarı

DİĞER DÖVİZLER

DÖVİZ SATIŞ

0.22 0.79 1.17 1.15 1.02

dunya.com/dovizbulteni

UCUZ Endekse göre Trend GMYO Pr zma Press Matbaacılık* Euro Trend Yat. Ort. Egel &Co Enerj Yatırım** Mond T re Kutsan* Servet GMYO* Marmar s Altınyunus* Metal Gayr menkul** Ged k Yatırım Hold ng* Ford Otosan Escort Teknoloj Naturel Yen leneb l r Enerj T caret*

-31.42 -28.92 -19.38 -17.74 -16.13 -12.62 -12.40 -11.58 -11.58 -10.93 -10.75 -10.68

DİP İhlas Ev Aletler Q nvest PY Re-P e GMYF Taç Tarım Ürünler İhlas Gazetec l k Pr zma Press Matbaacılık Metal Gayr menkul Oyak Yat. Ort. Trend GMYO MLP Sağlık Kap tal Yat. Hold ng

EURO

0 0.12 12

1 yıllık d b ne yakınlık 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.75 5.26 8.00 11.11

ZİRVE 1 yıllık z rves ne yakınlık QNB F nans Portföy DJIST HSY BYF 0.00 Gersan Elektr k 0.00 Güler Yat. Hold ng 0.00 Trabzonspor Sport f 0.00 V k ng Kağıt 0.00 T.S.K.B. 0.00 T. Kalkınma ve Yatırım Bankası 0.00 Rhea G r ş m 0.00 Metro Hold ng 0.00 İdeal st GMYO 0.00

GÜNLÜK KAPANIŞ BÜLTEN 14/04/2020 Adana Ç mento (A) Akbank Akçansa Aksa Aksa Enerj Aks gorta Alarko GMYO Alarko Hold ng Albaraka Türk Alk m K mya Anadolu Cam Anadolu Efes Anadolu Grubu Hold ng Anadolu Hayat Emek.

Arçel k Aselsan Aygaz B m Mağazalar B z m Mağazaları Borusan Mannesmann Br sa Bursa Ç mento Coca Cola İçecek Çeleb Çemtaş Ç msa Deva Hold ng Doğan Hold ng Doğuş Otomot v Eczacıbaşı İlaç Eczacıbaşı Yatırım Ege Endüstr Emlak Konut GMYO Enerj sa Enerj Enka İnşaat Ereğl Dem r Çel k Ford Otosan Garant Bankası Global Yat. Hold ng Good-Year Gözde G r ş m Gübre Fabr k.

Güneş S gorta Halk GMYO Hektaş İpek Doğal Enerj İskenderun Dem r Çel k İş Bankası (C) İş F n.K r. İş GMYO İş Y. Men. Değ.

Kardem r (D) Karel Elektron k Karsan Otomot v Kartonsan Kerev taş Gıda Kl masan Kl ma Koç Hold ng Kordsa Tekn k Tekst l Koza Altın Koza Madenc l k Logo Yazılım Mav G y m M gros T caret MLP Sağlık Net Hold ng Netaş Telekom.

Odaş Elektr k Otokar Özak GMYO Pegasus Petk m Reysaş GMYO Sabancı Hold ng Sasa Polyester Selçuk Ecza Deposu Soda Sanay Şekerbank Ş şe Cam Şok Marketler T. Halk Bankası T.S.K.B. Tat Gıda TAV Haval manları Tekfen Hold ng Tofaş Oto. Fab. Torunlar GMYO Trakya Cam Turkcell Tümosan Motor ve Traktör Tüpraş Türk Hava Yolları Türk Telekom Türk Traktör Ülker B sküv Vakıflar Bankası Vestel Yapı ve Kred Bank.

Yataş Zorlu Enerj

Son kapanış

0.57 0 57

GÖSTERGE TAHVİL G

kapanış

7.4600

kapanış

6.8000

8.04 6.02 7.35 6.14 3.52 5.14 13.57 4.34 1.20 49.08 3.29 18.73 15.06 5.75 16.00 27.28 9.83 51.85 11.38 8.91 7.43 3.41 37.24 95.70 6.44 7.14 10.19 1.62 7.92 4.46 9.58 572.90 1.23 6.41 6.45 7.83 56.20 8.58 3.06 4.15 4.04 14.94 2.49 1.31 10.35 10.50 6.60 5.05 3.18 1.46 4.31 2.10 14.27 1.41 356.00 3.50 15.77 16.14 10.60 73.50 11.70 67.00 40.30 26.24 13.11 1.79 11.42 1.49 120.60 2.46 61.60 3.44 6.46 7.78 8.88 7.16 5.44 0.95 4.71 9.36 5.30 1.02 6.64 21.50 14.22 19.06 2.29 3.29 13.26 5.34 91.20 10.90 7.08 51.55 21.98 4.66 11.25 2.04 6.18 1.22

Günlük İşlem Hacm 9,913,208 483,135,367 5,921,120 14,174,017 19,666,062 8,865,772 46,332,658 70,285,803 73,203,443 12,437,662 27,302,509 21,781,372 16,766,817 3,279,414 174,698,105 2,473,311,405 5,882,200 153,389,798 81,727,414 16,320,750 4,554,646 3,898,607 72,704,640 63,812,915 26,638,614 13,448,988 52,696,287 44,142,925 19,168,982 167,524,731 19,834,744 19,296,043 111,547,150 29,503,869 14,599,965 259,711,493 29,497,359 1,141,913,196 30,139,561 18,864,646 78,083,027 54,326,397 172,386,056 11,862,723 21,216,793 385,583,693 10,350,639 208,895,131 183,604,173 55,111,037 17,484,470 216,212,824 30,325,501 99,808,081 13,211,301 27,770,219 29,025,674 111,556,885 31,261,415 356,452,416 296,952,695 14,039,840 27,191,568 174,889,743 24,975,833 27,954,796 30,030,011 133,976,012 11,733,616 64,576,495 695,214,749 632,411,128 30,785,617 119,817,520 351,389,166 25,901,302 89,539,489 31,052,812 64,557,223 43,291,703 167,082,330 101,481,141 35,169,944 211,807,085 166,550,927 43,665,510 72,023,242 38,863,796 136,547,554 39,039,942 246,591,136 2,106,389,765 121,081,525 12,178,304 23,794,155 327,786,873 109,190,056 407,932,701 25,990,495 40,615,120

Ağırlıklı Ortalama 7.92 6.06 7.43 6.17 3.53 5.14 13.68 4.36 1.19 49.02 3.31 18.66 15.07 5.77 15.74 26.34 9.83 51.70 11.02 9.01 7.43 3.43 37.35 93.86 6.44 7.03 10.22 1.62 8.02 4.52 9.64 575.50 1.24 6.40 6.54 7.75 56.00 8.61 3.08 4.06 4.08 15.23 2.50 1.32 10.38 10.25 6.61 5.05 3.19 1.46 4.31 2.11 14.34 1.42 353.76 3.52 15.92 15.55 10.45 71.20 11.61 67.10 40.80 26.52 13.19 1.81 11.43 1.50 119.32 2.46 60.81 3.46 6.52 7.71 8.97 7.21 5.42 0.96 4.69 9.40 5.31 1.00 6.66 21.22 14.24 19.10 2.31 3.28 13.21 5.27 91.09 10.75 7.08 51.10 21.79 4.69 11.21 2.04 6.20 1.21

FAİZ

SERBEST PİYASA

BORSA İSTANBUL - BIST 100

Günlük get r (%) Çeleb Pegasus Egeplast Metro Yatırım Ortaklığı Uzertaş Boya Sodaş Sodyum Sanay T. Kalkınma ve Yatırım Bankası Pınar Et Ve Un Fr go Pak Gıda TAV Haval manları Lüks Kad fe Akın Tekst l

tahvilleri alacağını açıklamasıdır.

Para saçılmayan son piyasalar, hisse senedi ve çöp tahvil piyasalarıydı. Geriye hisse senetleri kaldı. Borsa endekslerinde büyük bir satış dalgası daha yaşanırsa, Fed buraya da girebilir. Fed eski başkanı Yellen geçen gün, “Hisse senedi alması için Fed’e yetki verilmeli” dedi. Kongre yetki vermese de, Fed dolaylı yollardan bu piyasayı yönlendirebilir. Politika yapıcılar, spesifik piyasalar dışında, şirketlere de destek veriyorlar. Bu destek için şartlar, bir şirketin sistemik risk yaratacak kadar büyük olması veya ulusal güvenlik riski teşkil etmesidir. Küçük şirketlerin pek şansı olmuyor. ABD Hazinesi’nin, Boeing’i ulusal güvenlik nedeniyle kurtaracağı dillendiriliyor. İngiltere hükümeti 2008’de “sistemik risk” gerekçesiyle Royal Bank of Scotland’ı kamulaştırmıştı. Kısacası, kurtarma operasyonları depresyonu önlemek için

işsizlik oranının yüzde 16 olduğu düşünülürse, depresyonun devam ettiği söylenebilir. Tabii Yunanistan bağımsız bir para politikası uygulayamıyor. Bağımsız para politikasına sahip ülkelerin, depresyona yakalanma şansı düşüyor.

Depresyonlar bankacılık sisteminde başlıyor. Finansal panik ve kriz, finans sistemini çökertiyor. Çöken finans sistemi depresyon yaratıyor. Geri ödenmeyen krediler ve bilanço zararlarıyla, bankacılık sektörünün sermaye ihtiyacı büyüyor. Kredi aktarma mekanizmasının çalışmaması, direkt reel ekonomiyi vuruyor. Politika yapıcılar 2009 krizinden dersler çıkardılar. Finansal sisteme bol likidite sağlamanın ve bankaları kurtarmanın depresyonu engellediğini gördüler. Yanı sıra, merkez bankalarının cephanesinin hiç bitmediğini fark ettiler. Sonsuz cephane konusunda taze örnek, Fed’in riskli ve yüksek getirili çöp

AYKIRI FİNANS

KAZANDIRANLAR

KURLAR

rimlerinde değer kaybından söz edebiliriz. Aynı zamanda TCMB’nin faizleri tek haneye indirmesi ve enflasyonda istenen olumlu havanının yakalanamaması TL’yi kırılgan yapmakta.

Hem ons altın hem dolar kurundaki bu yükseliş eğilimi gram altını tarihi yüksek seviyelerde tutuyor. Ons altın veya dolar kurundan en az birinde aşağı yönde bir ivme oluşana kadar gram altın da yukarı yönde seyrini koruyacaktır. Ons altında trend desteği 1670 dolar, dolar kurunda ise 6.60 seviyesinden geçiyor. Kısacası, bu iki enstrüman bu seviyeler üzerinde kaldığı sürece gram altındaki yükseliş eğilimi de korunacaktır.

PARA TRAFİĞİ

Rıdvan BAŞTÜRK Stratej st

Ş rketler m z koruyalım

BİST 100

15 Nisan 2020

Gram altında yaşanan yükselişi anlamak ve geleceği değerlendirmek için iki dinamik olan ons altın ve dolar kurunu anlamak gerekiyor. Ons altında bir süredir yükseliş eğilimi izlemekteyiz. 20 Mart’ta 1450 dolar seviyesinden başlayan hareketler neticesinde 1720 dolara gelen ons altın var. Tüm merkez bankalarının faizleri indirmesi ve ekonomileri desteklemek amacıyla sağlanan yüksek likidite ons altına yarıyor. Gram altındaki yükselişi destekleyen bir diğer unsur ise dolar kurundaki yükseliş eğilimi. Mart sonlarında 6.38 seviyelerinde olan dolar kuru mevcut durumda 6.80’e yakın işlem görüyor. Koronavirüs nedeniyle gelişmekte olan para bi-

Koronav rüs salgını neden yle 31 Mart’tan t baren e-t caret depo ve loj st k operasyonlarına geç c b r süre ara veren Vakko, e-t caret depo ve loj st k operasyonlarını çalışanların gönüllülük esasına uyularak başlatılmasına karar verd .

BORSA

Günlük

Gram altın ne zaman rekora doyacak?

Ons altın veya dolar kurundan birinde aşağı yönlü ivme oluşana kadar gram altında yukarı yönlü seyir sürecektir.

NE OLACAK: Yine koronavirüs salgınına ilişkin haberler piyasaların yönünü belirleyecek. Bu arada ABD Başkanı Trump’ın gündeme getirdiği, OPEC+ ülkelerinin beklentilerinin 10 milyon değil, günlük 20 milyon varil şeklinde olduğu yönündeki açıklamasını destekleyici haberlerin gelmesi petrolde yukarı fiyatlamalara neden olabilir. Her ne kadar piyasalar sürekli yükseliş için iyimser haber arasalar da uluslararası kurumlardan gelen raporlar toparlanmanın oldukça yavaş olacağını ortaya koyuyor.

BANKALAR BİRLİĞİ’NDEN DÖVİZ TRANSFERİ AÇIKLAMASI

Türkiye Bankalar Birliği (TBB), bankacılık işlemlerinde kısıtlama ya da durdurulma söz konusu olmadığını belirterek, sadece gerçek kişi müşterilerin 1 milyon TL ve muadili döviz ve üzerindeki yurt dışına para transferlerinin MASAK Başkanlığı’na bildirimlerinin bir gün öncesine çekildiği duyurdu.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB), yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle suç gelirleriyle ilgili bankacılık işlem kayıtlarında değişikliğe gidilmesine ilişkin yazılı bir açıklama yaptı.

TBB’nin resmi internet sitesinde yer alan açıklamada, kara para aklama ve terörün finansmanıyla mücadele konusunda küresel standartları belirleyen Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF), Co-

BİLİYOR MUSUNUZ? B

mecburidir.

Depresyonun önüne geçmek ve piyasaları desteklemek için, büyük merkez bankalarının sağladığı muazzam bir likidite var. Bir noktada hayat normale dönecek.

Büyük fonlar, dev şirketler, gelişen ülkelerdeki fırsatlara bakacaklar. Şirket satın almalar gerçekleşecek. Kendi şirketlerimizi desteklememiz gerekiyor. Bir yol haritasına ihtiyaç var. Güzide şirketlerimiz ucuz fiyatlardan el değiştirmesin. Değerlemeler açısından bakıldığında, kritik işletmelerimizin değerleri deyiş yerindeyse yerlerde sürünüyor.

Farklı siyasi görüşlere sahip insanlar bile, Türkiye ekonomisinin kısa vadeli bir dış finansmana ihtiyacı olduğunu düşünüyor. Kaynak bulma çalışmaları sürüyor.

Kısa vadeli dış finansman şu zor dönemde nefes aldırır. Ülke riskini düşürür. Şirketlerimize bu şekilde sahip çıkalım.

12.50

Tüm h sse senetler n n detayları ç n www.dunya.com

ALTIN GRAM/TL

2.91 2 91

kapanış

380.42

YATIRIM KAZANDIRANLAR Günlük get r

Günlük En düşük

Günlük En yüksek

Günlük Get r

Yılbaşından Get r

Destek

D renç

7.79 6.00 7.33 6.10 3.51 5.01 13.44 4.31 1.18 48.32 3.29 18.59 14.90 5.67 15.23 25.20 9.73 51.25 10.56 8.82 7.36 3.39 36.50 90.00 6.31 6.93 10.16 1.61 7.87 4.46 9.55 571.50 1.22 6.36 6.39 7.65 55.60 8.49 3.00 3.98 3.89 14.92 2.47 1.30 10.25 9.90 6.53 5.02 3.15 1.44 4.27 2.08 14.01 1.40 350.70 3.46 15.44 15.20 10.30 68.30 11.29 66.30 39.66 26.12 13.11 1.79 11.23 1.48 118.40 2.43 58.20 3.42 6.38 7.65 8.74 7.14 5.36 0.95 4.65 9.28 5.26 0.98 6.51 20.20 14.10 18.56 2.28 3.25 13.04 5.16 90.45 10.43 7.01 50.20 21.44 4.64 10.95 2.02 6.10 1.19

8.06 6.13 7.58 6.25 3.56 5.19 13.93 4.40 1.21 49.70 3.34 18.74 15.22 5.88 16.04 27.42 9.93 52.30 11.38 9.18 7.53 3.49 38.06 95.70 6.55 7.15 10.33 1.64 8.14 4.58 9.80 582.10 1.25 6.45 6.84 7.84 56.50 8.69 3.14 4.16 4.16 15.54 2.54 1.35 10.45 10.62 6.71 5.09 3.24 1.49 4.37 2.14 14.60 1.43 358.50 3.57 16.30 16.14 10.65 73.85 12.00 67.85 42.16 27.00 13.30 1.88 11.56 1.52 120.60 2.52 61.60 3.51 6.76 7.78 9.21 7.28 5.47 0.98 4.72 9.52 5.34 1.02 6.79 21.50 14.36 19.50 2.34 3.30 13.29 5.38 91.85 11.01 7.15 52.20 22.20 4.74 11.34 2.07 6.30 1.23

3.74 0.17 -1.61 0.99 0.86 3.21 2.03 0.70 1.69 -0.41 1.54 1.08 1.69 0.35 6.17 9.38 1.76 0.58 9.95 -1.00 1.09 -0.58 2.14 10.00 1.10 3.18 0.59 1.25 -0.88 -0.60 -0.25 0.26 0.00 1.26 -3.59 3.30 1.35 1.42 0.99 4.80 6.04 -2.03 2.89 0.77 0.19 7.58 0.00 1.00 1.27 2.10 1.41 1.45 0.56 1.44 2.03 0.86 -1.25 6.75 3.72 9.46 5.60 1.06 1.77 1.63 -0.46 -3.76 1.51 0.68 1.77 2.07 10.00 1.18 -2.12 2.37 0.57 -0.14 2.06 1.06 1.73 0.32 0.57 5.15 2.00 9.97 1.43 3.25 1.33 2.49 1.30 4.30 1.22 6.97 0.85 3.72 3.39 0.43 3.88 0.99 1.81 2.52

-17.20 -25.77 -24.18 -12.33 -7.37 -5.13 -10.62 -27.06 -21.57 28.08 -24.54 -18.85 -14.38 -5.51 -23.22 30.28 -19.07 11.12 1.88 -22.18 -20.78 -14.82 -3.77 -6.27 -22.22 -21.37 13.35 -9.77 -16.81 22.17 -0.54 -1.31 -15.75 -4.84 3.17 -13.38 -15.00 -22.98 -37.17 2.47 -21.40 65.27 14.22 7.38 29.05 36.01 -17.60 -21.22 -16.32 -17.05 7.03 -21.05 -1.79 -10.76 -8.69 7.36 -28.58 -19.34 -16.64 -0.74 16.65 10.20 -30.40 8.34 -18.06 -31.15 -12.56 3.06 -17.98 -4.28 -28.70 -9.71 40.74 -14.69 14.88 17.38 -11.97 -27.48 -10.63 -13.01 -10.32 -15.70 9.14 -20.85 -26.40 -18.21 -16.73 -6.00 -3.91 -16.69 -28.08 -24.62 -3.93 -2.57 -1.70 -15.43 -10.86 -17.74 -15.80 -25.15

7.60 5.90 7.20 6.10 3.35 5.10 13.50 4.10 1.20 44.50 3.25 17.50 14.50 5.70 15.25 23.25 9.80 50.00 11.25 7.70 7.40 3.35 37.00 91.00 6.40 7.00 9.00 1.60 7.30 4.10 9.40 560.00 1.23 6.40 6.30 7.80 49.50 8.10 2.85 4.15 3.95 8.80 2.17 1.20 10.25 10.00 6.60 4.95 2.75 1.40 4.15 2.00 14.25 1.40 355.00 3.35 15.00 14.25 10.50 73.00 11.00 56.00 40.00 24.75 12.50 1.45 11.25 1.48 110.00 2.38 35.50 3.35 4.25 7.70 8.20 6.20 5.20 0.89 4.40 9.00 4.80 1.00 6.10 18.00 13.50 19.00 1.88 3.25 13.25 4.05 91.00 9.70 6.90 51.00 21.75 4.65 11.25 1.93 6.00 1.15

9.10 7.70 9.40 6.80 3.85 5.20 15.00 5.40 1.43 54.00 3.80 22.00 16.50 6.00 21.00 27.50 11.50 54.00 11.50 10.25 7.50 3.80 44.00 100.00 7.80 9.00 10.25 1.75 9.00 4.55 9.60 640.00 1.40 7.00 6.50 8.60 68.00 10.75 4.75 4.30 4.80 15.00 2.50 1.48 10.50 10.75 6.80 6.10 3.90 1.75 4.45 2.60 17.00 1.48 370.00 3.65 17.00 19.50 11.75 74.00 11.75 68.00 53.00 26.50 16.75 2.23 13.25 2.02 135.00 2.55 74.00 3.60 6.70 8.60 8.90 7.20 5.80 1.15 4.95 10.00 5.70 1.13 7.00 24.50 17.50 22.75 2.65 3.40 13.50 6.70 112.50 13.75 7.70 53.00 22.00 5.10 12.75 2.38 6.70 1.65

STCH

RSI

90.28 72.35 54.60 18.69 40.98 96.00 30.40 14.46 85.71 27.75 58.06 46.38 87.66 76.00 89.18 82.99 59.44 59.36 93.30 69.65 58.03 46.46 42.53 99.09 67.35 75.00 52.55 88.61 85.81 64.51 77.88 69.66 82.61 52.46 78.88 39.01 15.67 69.33 85.31 96.84 93.07 79.75 89.00 73.68 50.83 86.78 65.98 72.12 83.18 78.05 86.36 71.79 77.02 66.67 64.87 77.48 84.43 88.99 91.78 90.54 85.97 80.23 69.99 80.60 15.09 89.51 74.51 77.78 89.87 43.40 99.48 36.36 27.99 52.71 25.58 36.84 69.35 65.38 92.96 40.00 79.49 85.19 78.61 95.35 62.05 51.29 50.00 88.24 62.86 85.03 51.11 88.92 72.12 88.45 68.37 72.73 72.73 76.00 73.60 69.70

61.00 48.91 47.84 51.93 52.00 60.20 60.20 46.90 52.39 52.35 56.26 47.75 57.32 54.32 59.21 64.37 56.66 55.44 70.76 56.78 50.44 55.65 50.38 73.89 59.31 53.44 51.92 57.61 55.13 55.44 50.94 60.97 50.29 49.30 59.07 49.67 49.81 51.65 57.12 63.88 71.16 51.47 66.25 57.47 58.97 72.48 52.34 48.32 55.86 54.04 62.16 48.97 56.99 51.31 56.36 60.78 56.06 61.02 56.70 66.35 68.75 58.49 51.86 66.45 45.01 60.35 55.54 50.87 57.05 51.40 72.60 54.89 51.95 51.10 59.07 50.53 57.46 49.64 64.82 57.76 49.82 55.48 60.94 69.55 55.56 55.52 57.51 63.54 52.96 61.55 56.50 63.35 54.58 66.96 62.02 45.63 52.54 49.26 53.72 57.13

UYARI: HİSSE VERİLERİ TAVSİYE DEĞİL BİLGİ AMAÇLIDIR. YATIRIM İÇİN PROFESYONEL KURULUŞLARA BAŞVURULMALIDIR.

MOM

CCI

129.68 98.85 117.11 112.33 113.55 114.22 140.91 115.43 115.38 114.89 135.95 110.83 131.53 103.08 112.68 124.11 117.58 113.76 176.98 126.38 113.80 128.68 109.53 173.06 138.49 122.89 131.31 130.72 129.41 137.35 126.48 127.57 110.81 101.33 116.61 105.81 118.44 102.26 131.33 138.33 171.19 118.85 148.21 123.58 126.22 175.00 112.82 97.30 131.95 116.80 135.68 110.53 144.14 113.71 122.76 147.68 115.53 119.99 116.37 139.34 147.54 134.00 117.84 140.70 120.61 144.35 148.70 126.27 116.44 119.42 194.69 121.55 164.38 102.89 165.98 120.13 120.62 113.10 126.61 138.67 102.91 109.68 148.59 142.04 116.08 119.60 132.37 135.95 105.57 142.40 124.85 136.59 120.00 122.45 125.74 100.22 122.55 99.51 120.94 125.77

159.60 126.92 55.59 57.38 71.59 220.22 69.41 29.55 126.19 -63.83 79.59 73.55 236.80 156.38 138.99 185.06 86.54 115.17 346.89 114.25 89.67 67.77 153.75 202.66 67.62 116.67 -27.71 158.41 136.00 -9.29 10.73 98.42 127.27 87.31 166.98 131.97 42.07 126.18 175.18 145.78 208.05 101.85 189.54 225.56 64.47 149.14 198.32 131.07 140.27 117.53 141.87 115.76 135.58 115.15 99.42 135.60 114.66 136.47 156.06 220.01 149.85 118.37 121.74 232.49 -45.73 157.32 95.34 140.00 112.95 106.09 188.83 57.57 26.92 102.71 55.04 -43.09 93.82 146.96 159.81 71.35 140.83 231.63 200.69 254.97 103.21 90.80 82.76 138.77 83.41 124.99 70.95 205.93 109.88 153.62 130.12 128.95 141.66 133.15 103.75 119.77

Aura Portföy Yab. Borç. Araç. Fonu Ak Portföy Yen Tekn. Yab. H s. Sen. Fonu Ak Portföy Petrol Yab. BYF Fon Sepet Fonu QNB F nans Portföy Altın BYF Osmanlı Portföy B r nc H sse Sened Fonu İstanbul Portföy Yab. (G.Ol.P y.) Borç. Araç. Fonu Yapı Kred Port. Yab. Tek. Sek. H s. Sen. Fonu İş Portföy Euro. Borç. Araç. (Döv z) Fonu Ak Portföy Gel şen Ülke.Yab. H s. Sen. Fonu Osmanlı Portföy İk nc H sse Sened Fonu İş Portföy Yab. Borç. Araç. Fonu QNB F nans Portföy A.B.D. Dolar Yab. BYF Z raat Portföy Altın Katılım Fonu Ata Portföy B r. Değ. Fon İş Portföy PY Euro. Borç. Araç.(Döv z) Özel Fonu

3.61 3.05 2.68 2.61 2.59 2.00 1.88 1.85 1.73 1.72 1.68 1.66 1.63 1.63 1.60

YATIRIM KAYBETTİRENLER Günlük get r Z raat Port. BIST L k t Bank. End.H s.Sen. Yğ. BYF İş Portföy BIST Banka End. H s. Sen. Fonu (HSYF) Ak Portföy BIST Banka End. H s. Sen. Fonu (HSYF) HSBC Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Yapı Kred Port. B r. H s .Sen. Fonu (HSYF) Yapı Kred Port. BİST30 End. H s. Sen. Fonu (HSYF) QNB F nans Portföy Dow Jones İst. 20 (HSY) BYF Ak Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Fokus Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) HSBC Portföy BIST30 End. H s. Sen. Fon (HSYF) Garant Portföy BIST 30 End. H s. Sen. Fonu (HSYF) Den z Port. Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Z raat Port. BIST 30 End. H s. Sen. Yoğun BYF Ak Portföy BIST 30 End. H s. Sen. Fonu (HSYF) İş Portföy BIST30 End. H s. Sen. Fonu (HSYF)

-1.67 -1.61 -1.61 -0.72 -0.66 -0.61 -0.58 -0.56 -0.50 -0.46 -0.46 -0.45 -0.43 -0.41 -0.41

EMEKLİLİK KAZANDIRANLAR Günlük get r F ba Em. ve Hay. H s. Sen. Gr. EYF 2.35 Axa Hayat ve Em. Altın Katılım EYF 1.98 Anadolu Hayat Em. İk . K.D.B.A. EYF 1.89 F ba Em. ve Hay. K.D.B.A. Gr. EYF 1.85 Anadolu Hayat Em. Borç. Araç. Gr. EYF 1.77 F ba Em. ve Hay. Oyak Port. K.D.B.A. EYF 1.68 Av vaSA Em. ve Hay. Altın EYF 1.54 NN Hay. Em. Altın EYF 1.54 Metl fe Emekl l k Ve Hayat A.Ş.Altın Katılım EYF 1.54 BNP Par bas Card f Em. Altın EYF 1.54 Garant Em. Hay. Altın EYF 1.53 All anz Yaşam ve Em. Altın EYF 1.52 Vakıf Em. ve Hay. Altın Katılım EYF 1.52 All anz Hayat Em. Altın EYF 1.52 Z raat Hayat ve Em. Altın Katılım EYF 1.51

EMEKLİLİK KAYBETTİRENLER Vakıf Em. ve Hay. Katkı EYF Halk Hayat ve Em. Katkı EYF Anadolu Hayat Em. Katkı EYF Z raat Hayat ve Em. Katkı EYF F ba Em. ve Hay. Katkı EYF C gna F nans Em. ve Hay. Katkı EYF All anz Yaşam ve Em. Katkı EYF Garant Em. Hay. Katkı EYF BNP Par bas Card f Em. Katkı EYF MetL fe Em. ve Hay. Katkı EYF NN Hay. Em. Katkı EYF Aegon Emekl l k ve Hay. Katkı EYF Axa Hayat ve Em. Katkı EYF MetL fe Em. ve Hay. H s. Sen. EYF Av vaSA Em. ve Hay. Katkı EYF

Günlük get r -0.91 -0.91 -0.89 -0.88 -0.84 -0.83 -0.76 -0.76 -0.74 -0.72 -0.72 -0.70 -0.68 -0.67 -0.64

İSTATİSTİK Fon kategor s Endeks Get r (%) Emekl l k Fonları (BES) 0.30 Emekl l k Fonları (BES) - Borçlanma Araçları 0.40 Emekl l k Fonları (BES) - Fon Sepet Fonları -0.01 Emekl l k Fonları (BES) - H sse Sened -0.08 Emekl l k Fonları (BES) - Karma & Esnek Fonlar -0.23 Emekl l k Fonları (BES) - Katılım Fonları 0.26 Emekl l k Fonları (BES) - Kıymetl Madenler 1.52 Emekl l k Fonları (BES) - Para P yasası 0.04 Yatırım Fonları 0.20 Yatırım Fonları - Borçlanma Araçları Fonları 0.14 Yatırım Fonları - Fon Sepet Fonları 0.75 Yatırım Fonları - H sse Sened Fonları 0.60 Yatırım Fonları - Karma ve Değ şken Fon 0.23 Yatırım Fonları - Katılım Fonları 0.16 Yatırım Fonları - Kıymetl Madenler Fonları 1.65 Yatırım Fonları - Para P yasası Fonları 0.02

Kaynak: F nnet

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 12

PİYASA

ZİNCİR MARKETLERDEN MALİYETİNE “BALIK” SATIŞI

180 m lyon dolar

Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Tarım ve Orman Bakanlığı öncülüğünde “Evde Hayat, Sofrada Balık” kampanyası kapsamında zincir marketlerde yarın, 16 ve 17 Nisan’da Karadeniz somonunun, 20-23 Nisan’da da alabalığın maliyetine satılacağını bildirdi. Sinan Kızıltan, yaptığı yazılı açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığı öncülüğünde “Evde Hayat, Sofrada Balık” kampanyasının başlatıldığını, zincir marketlerde üç gün süreyle çipura ve levreğin maliyetine satıldığını hatırlattı. Kampanyanın devam edeceğini belirten Kızıltan, “Aynı kampanya 15-16-17 Nisan’da Karadeniz somonu, 20-21-22-23 Nisan’da alabalık için yapılacak” ifadesini kullandı. İZMİR-DÜNYA

25 dolar

TMO’NUN BUĞDAY İHALESİNİ HAKAN AGRO KAZANDI Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) yılın ilk üç ayında gerçekleştirdiği buğday alımı Nisan ayında da devam etti. Uluslararası boyuta taşınan ihalede toplam 250 bin ton ithal ekmeklik buğday alımı için dünya tarım ve gıda sektörlerine yön veren firmalar kıyasıya rekabet etti. İhale sonucunda Hakan Agro, 250 bin ton ekmeklik buğdayın 175 bin tonunu TMO’ya tedarikini ve lojistiğini sağlamaya hak kazandı. İhale için özel olarak hazırlandıklarını belirten Hakan Agro Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Bahçeci, “Bakliyat, hububat, süt ürünleri ve tavuk portföyümüz ile de dünyanın 6 kıtasında faaliyet gösteriyoruz. Yıllık toplam 6 milyon ton ticaret hacmine sahibiz. TMO’nun buğday ihalesini bu anlamda çok dikkate aldık ve iyi hazırlandık” dedi.

Hakan Agro ihalesini kazandığı toplam 175 bin ton buğdayın 25 bin tonunu Derince, 50 bin tonunu Mersin, 30 bin tonunu İzmir, 25 bin tonunu Bandırma, 25 bin tonunu Tekirdağ ve 20 bin tonunu Trabzon limanlarına teslimini gerçekleştirecek.

EİB’TEN 51 BİN TON KURU İNCİR İHRACATI

Türkiye’nin, üretiminde ve ihracatında dünya lideri olduğu kuru incirde dış satım bu sezon 180 milyon doları buldu. Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) verilerine göre, 26 Eylül’den 4 Nisan’a kadar geçen sürede yurt dışına 50 bin 822 ton incir satıldı ve buna karşılık 179 milyon 954 bin dolar gelir elde edildi. Bu dönemde incir ihracatı miktar bazında yüzde 18, değer olarak ise yüzde 6 arttı. Geçen sezonun aynı döneminde 169 milyon 837 bin dolarlık dış satım yapmıştı. En fazla ihracat yapılan ülkelerin başında ise 25 milyon 526 bin dolarla Almanya yer aldı. Bu ülkeyi, 24 milyon 515 bin dolarla Fransa ve 21 milyon 56 bin dolarla da ABD takip etti. İZMİR- AA

SOLAR MODÜL PANEL İTHALATINA EK VERGİ

Birleşmiş Milletlere bağlı faaliyet gösteren gıda yardım kuruluşları ve Mısır, Tunus, Cezayir gibi pek çok ülkenin gıda temini konusunda çözüm ortağı olduklarını belirten Hakan Bahçeci, Türkiye’nin gıda arz güvenliğinin birinci öncelikleri olduğunu söyledi.

İthalatta gözetim uygulaması kapsamında, solar modül ve paneller için uygulanacak birim gümrük kıymeti belirlendi. Ticaret Bakanlığı'nın İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin Tebliği, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Fotovoltaik (solar) modül ve paneller için kilogram başına birim gümrük kıymeti 25 dolar olarak belirlendi. Tebliğ, yayımını takip eden 30. günde yürürlüğe girecek. ANKARA-DÜNYA

Romanya ve Rusya’nın hracat yasağı ayç çeğ nde kr ze neden olab l r TMO’ya görev ver leb l r m ?

Tek çözüm dışa bağımlılıktan kurtulmak İpsala Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Girgin, Türkiye›nin ayçiçeği üretiminin 8 ay kendisine yettiğini kalan 4 aylık ihtiyacın ithalatla karşılandığını söylüyor. Planlı bir üretim politikası ile dışa bağımlılıktan kurtulmanın tek çare olduğunu anlatan İbrahim Girgin›in değerlendirmeleri özetle şöyle: «Biz daha ucuza alalım diye ithalatta vergiyi düşürüyoruz. Adamlar bizim piyasayı ve mevzuattaki değişimi bizden

TARIM DÜNYASINDAN

Al Ekber Yıldırım aey@dunya.com

B

irçok ülke, koronavirüs (COVID-19) salgını nedeniyle bazı tarım ürünleri ihracatına yasak getirdi. Özellikle, hububat, bakliyat ve yağlı tohumlarda ithalatçı olan Türkiye, bundan olumsuz etkileniyor. Bu ürünlerin başında ise ayçiçeği, mısır ve soya var. İhracat yasaklarının uzun sürmesi durumunda bu ürünlerin üretiminde kendine yeterli olamayan ve ithalat yapmak zorunda olan Türkiye, bitkisel yağda ve yem sektöründe sıkıntı yaşayabilir.

Yıllardan beri yağlı tohumlar üretiminin desteklenmesi, üretimin artırılması gerektiği dile getirilmesine rağmen ihtiyacı karşılayacak seviyede üretim artışı sağlanamadı. İthalat artarak devam ediyor. Ancak, ihracat yasakları bu ürünlerde daha şimdiden fiyatları ton başına 100 dolar civarında artırdı.

Yapılan tahminlere göre yeni

daha iyi takip ediyor. Hemen fiyatın üzerine aynı oranda zam yapıyorlar. Yani devlet daha ucuza gelsin diye 100 dolar indirim yaptığında, ithalat yaptığımız ülkelerde ürüne 100 dolar zam yapılıyor.

Vergi indirimi bize değil onlara yarıyor.

Yılbaşına kadar ayçiçeğinin tonu 330 dolar civarındaydı. Vergi indirimine gidildi. Şimdi 430 doları buldu. Hatta 430 dolara bile mal alamadık. Ham yağda ise fiyat 670 dolardan 750 dolara kadar çıktı. Türkiye›nin

Türk ye, ayç çeğ thalatında dünya l der Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Ayçiçeği Raporu’na göre Türkiye ayçiçeği ithalatında dünya lideri. Rapora göre; dünya ayçiçeği üretimi 2019-2020 sezonunda 54 milyon 450 bin ton olarak gerçekleşti. Tüketim ise 53 milyon 912

ürün hasadına kadar Türkiye’nin mevcut stoklarının yeterli olmaması nedeniyle ithalata devam etmesi bekleniyor. Bu amaçla ayçiçeğinde ve ham yağ ithalatında vergi indirimi yapıldı. Ancak, ithalat yapılan ülkelerdeki alıcılar vergi indirimi getirildikten sonra fiyatları artırdı. Bu nedenle vergi indirimi Türkiye’ye değil ithalat yapılan ülkeye yarayacak.

EMTİA PİYASALARI / FİYATLAR Sıcak Haddelenm ş Rulo 1.2 1.5 2 2.5 3 4 5 6-10 arası 12-20 arası Kutu Prof l 0.7-1.2 1.5 2 2.5-7.00 mm arası Doğalgaz Borusu 1/2-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası

-

IPE 80 IPE 100 IPE 120 IPE 140 IPE 160 IPE S yah Testl Boru 1/2”-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası Galvan zl Borular 1/2-4” arası İskele Borusu (İskonto) 26.9-2.5-3.00 mm 33.7-2.5-3.00 mm 42.4-2.5-3.00 mm 88.9-2.5-3.00 mm Köşebent 30’luk

-

-

40’lık 60’lık 70’l k 80’l k 90’lık 100’lük 120’l k U Dem r 40 U 50 U 65 U 80 U 100-120-140 U 160 U İ Dem r 80 İ 100 İ 120 İ 140 İ 160 İ

-

Vadel İşlemler Pazarları

Tek ve Ç ft Çatal (PVC) Boyut Ø50 50 (TÇ) 5.69 75 (TÇ) 8.54 110 (TÇ) 13.47 110 (ÇÇ) 23.32

Ø75 8.54 12.88 19.49 35.80

84.57

D rsek (PVC) Boyut 45 Açık 87 Kapalı D şl d rsek 20x1/2 20x3/4 25x1/2 25x3/4

TUĞLA KİREMİT (KDV Har ç - Peş n) TL/Adet 8.5 Tuğla (190x190) 0.61 13.5 Tuğla (190x190) 0.65 Asmolen (25’l k) 2.65 Asmolen (20) 2.39 Isı tuğla 19’luk 2.25 Baca (Yuvarlak) 150.0 Baca (Kare) 220 Baca (Şöm ne) 300.0

Ø75 7.07 10.22 13.10 23.51 45.55

Ø50 2.76 3.37

Kütük 12M (S235 JR) Kütük 12M (S185MLZ)

Ø75 4.93 6.53

İç 6.91 9.27 8.43 10.07

ORMAN ÜRÜNLERİ (KDV Har ç TL/ M3) Tomruk 3. SNB Göknar 3. SNB Karaçam 3. SNB Sarıçam

Dış 8.97 12.60 10.01 12.60

TEL (KDV Har ç TL/m2) Gal. Örgü (60x60)2.5 mm PVC Kaplı (60x60)3.50 mm Gal. Örgü (50x50)2.5 mm PVC Kaplı (50x50)3.50 mm Gal. Örgü (40x40)3.00 mm PVC Kaplı (40x40)3.50 mm

9.45 15.00 11.20 18.53 24.65 25.97

Nervürlü (KDV har ç TL/TON) 12-32 mm 2515 12-32 mm (yuvarlak) 2555

ÇİMENTOLU YONGA LEVHA (KDV har ç TL/M2) 06 mm 9.72 8 mm 12.96 10 mm 16.20 12 mm 19.44 14 mm 22.68 16 mm -

Prof ller (KDV har ç TL/Ton) NPI-U 160-300 (STD) 2970 NPI-U 320-550 (STD) 3040 HEB - 120-200 (STD) 2985 HEB - 220-260 (STD) 3060 G 1-110 (TL) 3060 H1 p k 2165 H2 p k 2130

STRAFOR (KDV dah l) TL/M3 (Paket) 67.10 1cm /10 kg/m3 64.35 3cm / 10 kg/m3 3 67.10 5cm /10 kg/m 132.00 2cm / 20 kg/m3 119.38 5cm / 20 kg/m3 Asmolen 23 cm/ 10 kg (Ad) 20.01

> PLASTİK MADDELERİ

($, ton, peş n) Ürün türü Süspans yon F lml k F lml k Rafyalık F lml k (%100’lük bazda)

(KDV har ç) 958-975 949-1007 1021-1093 992-1071 949-1007 -

POLİSTİREN Kr stal Pol st ren Ant şok Pol st ren

1200-1224 1288-1314

Kaynak: Chemorb s.com (23-29 Mart 2020 dönem yurt ç pol mer f yatları Türk ye depo tesl m , peş n)

> ELEKTRİK TÜKETİCİ FİYATLARI

DUNYA

Tek Zamanlı

12

600-800 1200-1500 1200 800-1000

KONTRPLAK (Kavak) (KDV har ç TL/adet) 4 mm 220 X 170 75.00 8 mm 220 X 170 115.00 10 mm 220 X 170 139.00 12 mm 220 X 170 166.00 Kontrplak 18 mm 170 X220250.00

İNŞAAT DEMİRİ (Kardem r) Düz Yuvarlak (KDV har ç TL/TON) 12-18 mm 2532 20-100 mm (SAE 1010) 2980 130-260 mm (SAE 1040) 3165 130-260 mm (S23JR) 3110

Dağıtım S stem Kullanıcıları ORTA GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma ALÇAK GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma Genel Aydınlatma

2330 2185

> KERESTE (KDV Har ç) TL/ M3 Çam Doğ. (Ekstra) 1900-2500 Çam Doğ. 1’ nc Kal te 1900-2000 Çam Doğ. 2’nc Kal te 1500 Çam Doğ. 3’üncü Kal te 1100-1300 Göknar Doğrama 1200-1300 Lambr Ekstra 1900-2200 Lambr 1’ nc Kal te 1400 Döşeme Ekstra 2000 Döşeme 1’ nc Kal te 1900 İnşaatlık NB. 1050 İnşaatlık Kereste 1100-1300

SAC (KDV Dah l Peş n $/TON) 0.35 940 0.40 900 0.45 870 0.70 850 1.00 830 2.00 780

BORULAR Su Boruları TL/M 10 ATÜ YYPE lac vert pol et len 20 4.65 25 6.73 32 11.24 40 16.95 50 26.88 75 59.16

Ürün c ns Pol v n l klorür (SPVC) Yüksek Yoğ. Pol et len (YYPE) Alçak Yoğ. Pol et len (AYPE) Pol prop len Homopol mer (PPH) Alçak Yoğ. Pol et len (LAYPE) Sudkost k

İşlem M ktarı

103,610 64,094 15,472 1,717 18,019 10,716 28 0 0 0 0 213,656 7 7 0 216 98 118 24 21 3 247 213,903

1,923,499 320,238 154,004 12,120 516,914 40,508 242 0 0 0 0 2,967,525 936 936 0 1,040 533 507 285 208 77 2,261 2,969,786

İşlem Hacm

S. S. Açık Poz. Say.

1,525,417,246.00 3,659,280,297.50 1,053,463,212.40 89,042,208.63 192,128,796.49 460,090,549.00 2,988,309.84 0.00 0.00 0.00 0.00 6,982,410,619.86 247,580.00 247,580.00 0.00 11,941,000.00 6,145,200.00 5,795,800.00 1,868,600.00 1,382,200.00 486,400.00 14,057,180.00 6,996,467,799.86

> HURDA DEMİR SERBEST PİYASA (TL/Ton) DKP 1640 Ekstra DKP 1515 1. grup hurda 1425 2. grup hurda 1375 3. grup hurda Talaş 1175 GEMİ HURDASI (TL/Ton)* Gem hurdası Gem sacı Ekstra (*) İzm r Gem Söküm Sanay c ler Derneğ

Tek Ter ml (Güç bedel har ç-Krş/kWh) Gündüz

Puant

Gece

Dağ.Bedel

47,9493 52,0613 34,9169 47,1977 47,5776

48,6220 52,6721 35,6434 47,7490 -

80,7751 87,6626 62,1031 79,2157 -

22,6713 24,8316 14,4837 22,6038 -

11,2441 19,7890 19,4023 16,2679 18,9937

48,3295 52,2826 34,3800 47,3788 47,7867 28,2244

49,0020 52,8934 35,1066 48,8225 -

81,1551 87,8838 61,5664 79,3969 -

23,0514 25,0529 13,9468 22,7849 - -

17,3969 23,5764 23,0585 19,3723 22,5811 22,5811

CMYK

BİTKİSEL YAĞLAR Ayç çekyağı KDV har ç TL (B ryağ) 1 kg (Pet) 8.70 2 kg (Pet) 16.75 5 kg (Pet) 40.05 10 kg (Tnk) 79.85 18 kg (Tnk) 139.70 Raf ne Ayç çekyağı (Trakyağ) 1 kg 8.25 2 kg 15.80 5 kg 38.15 10 kg 75.20 18 kg 132.15 PEYNİR (KDV dah l/peş n TL) B. Pey. 19 kg (TN) 375.00 B. Peyn r 5 kg (TN) 135.00 B. Pey. (Lüks) 1kg (TN) 35.00 Örgü Peyn r (12 kg) 390.00 Kaşar Peyn r (1 kg) 35.00 Bez Tulum Peyn r (1 kg) 30.00 Lor Peyn r (18 kg) 90.00 Tereyağ (1 Kg) 40.00 PİRİNÇ-BAKLİYAT (Dökme KDV har ç TL/Kg) Gönen baldo p r nç 8.30 P r nç (Osmancık) 7.00 P r nç (Luna) 6.20 Fasulye (Battal/İthal) 13.00 Fasulye 8-8.5 mm 12.50 Fasulye 7.5-8 mm 12.00 Barbunya 9 mm 14.00 Nohut Meks ka 10-11 mm 10.50 Nohut 9 mm (Yerl ) 4.80

> SU ÜRÜNLERİ

1,814,225 456,763 711,486 25,222 864,032 64,833 6,430 0 0 0 0 3,942,991 362,469 81,379 281,090 28,892 17,085 11,807 63,921 47,142 16,779 455,282 4,398,273

4.20 3.90 8.20 6.50 9.50 7.50 7.00 7.50

ZEYTİN (kg/TL) (KDV har ç/Bursa TB.) S yah zeyt n S yah zeyt n (yağlık) Yeş l zeyt n (kırma)

-

ŞEKER (Konya Top. KDV dah l/TL) Toz Şeker (50 Kg) KURUYEMİŞ (KDV har ç TL/Kg) Badem (Kal forn ya) 70.00 K. Kayısı (1. Kal.) 35.00 Antep Fıstığı (Kab.) 91.00 Fındık (G resun) 57.00 Fıstık (Kabuklu) 20.50 Cev z ekstra (ABD) 69.00 Tuzlu fıstık 26.00 Ayçek rdeğ 16.50 D. Lebleb (Sarı) 14.00 K. Çek rdeğ (Nevşeh r) 38.50 Kuru üzüm (10 Nu.) 15.00 Kuru İnc r (Ekstra) 40.00 UN (KDV Har ç - TL) Un Baklavalık (50 Kg) 107.00-165.00 Un T p550 (50 Kg) 102.00-142.00 Un (25 kg) 44.00

ANKARA TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 36.00 Kuzu et (karkas/kg) 49.00

37.00 49.00

ADANA TİCARET BORSASI Dana Et (kmk/kg) 36.00 Kuzu Et (kmk./kg) 50.00 Sığır (kmk/kg) 30.00 Dana (adet/TL) 8600 Sığır (adet) 11.115 Kuzu (adet) 700

-

AFYON TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 32.50 Koyun (adet) 960 Kuzu (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 28.00

-

DENİZLİ TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 35.34 Sığır (karkas/kg) 26.24 Kuzu (karkas/kg) 35.00 İnek (adet) 4697

-

ERZURUM TİCARET BORSASI İnek (karkas/kg) 28.50 Dana (karkas/kg) 29.00 Kuzu (karkas/kg) 42.00

-

EDİRNE TİCARET BORSASI Dana (canlı /kg) 14.20 Koyun (canlı/ kg) Kuzu (canlı /kg) 20.90

(TL) En düşük 17.00 26.00 140.00 21.00 20.00 9.00 -

İSTANBUL TİCARET BORSASI (Canlı) En az En çok Dana (karkas/kg) 30.20 İnek (karkas/kg) 26.52 Koyun (karkas/kg) 31.20 Kuzu (karkas/kg) 35.50 Sığır (karkas/kg) -

En yüksek 17.00 26.00 160.00 21.00 20.00 9.00 -

KONYA 1780 1633 1288 1244

ESKİŞEHİR 1577 1615 1351-1353 1851 1349

POLATLI 1680 1550 1279 -

1.kal te

Barbunya 10.00 B ber (Dolma) 12.00 Brokol 8.00 Domates 3.00 Fasülye (Çalı) 6.00 Havuç (Beypazarı) 3.00 Ispanak 3.00 Kabak (Sakız) 4.00 Karnabahar 3.00 Kerev z 3.00 Kıvırcık 2.00 Kıvırcık (2.Kal te) 1.00

C ns Mantar Pancar Patates Pazı Pırasa Roka Salata (Ç.Köy) s lor Sem zotu Soğan (Taze) Tereotu Turp (Kırmızı) Yer Elması

-

YUMURTA (KDV Har ç Adet/Krş.)

Afyon Kayser Yum-B r Duble Esk Ana Yen Ana Yarka P l ç Kılavuz

39.0 38.0 37.0 36.0 31.0 26.0

41.0 40.0 38.5 36.5 33.0 29.5

12.00 3.00 4.00 3.00 2.00 2.00 6.00 6.00 3.00 2.00 2.00 3.00

9.40 139.88 8.50 3.00 9.65 8.40 3.20 1.20 1.35

KÜSPELER (İthal) Soya fasulyesi (Adana) Ayçiçeği küs. (Adana) Buğday kepeği (Adana) Mısır kepeği (Adana) Pamuk Çek. Küs. (Adana)

2.75 1.17 1.21 1.30 1.05

YAĞLI TOHUMLAR (Denizli) Anason TTS Haşhaş toh. (Beyaz)TTS Haşhaş toh. (Mavi) TTS Haşhaş toh. (Sarı) TTS Keten toh. TTS FINDIK (TL/Kg) TMO Tombul Kab. (Düzce) Tombul Kab. (Gir.) Tombul Kab. (Ordu) Tombul Kab. (Trab.)

ÇORUM 1314 -

EDİRNE 1640-1655 1569 1377 -

BANDIRMA 1650 1550 -

C ns Ananas (İthal) Armut Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane

1.kal te 12.00 3.00 8.00 9.00 12.00 8.00 3.00 7.00 12.00 5.00 5.00 25.00

C ns K v (Yerl ) L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Pep no (İthal) Portakal Üzüm

20.80 19.00 16.75 28.00 6.20

16.50-17.00 18.76-20.38 20.00-23.50 20.00-22.00 18.80-22.00

PAMUK İPLİĞİ (KDV hariç TL) 10/1 Open end dok. (telefli) 12.00 10/1 Open end dok. (telefsiz) 14.50 20/1 Open end dok.

15.50 24/1 Open end dok.

16.00 30/1 Open end dok.

16.50 20/1 Karde dokuma 18.00 30/1 Karde dokuma 19.00 36/1 Karde dokuma 20.50 20/1 Penye dokuma 20.00 30/1 Penye dokuma 20.50 36/1 Penye dokuma 22.00 40/1 Penye dokuma 23.00

GÜNLÜK İŞLEMLER Ürün

Birim

ENERJİ Doğalgaz Etanol Kalorifer yakıtı Nafta (Avrupa) Petrol (Brent) Petrol (Batı Teksas) Uranyum*

mmBtu/dolar Dolar/Galon Litre/dolar Dolar/Ton Dolar/ Varil Dolar/Varil Dolar/Lb.

1.66 0.96 0.97 31.11 21.57 29.80

DEĞERLİ MADEN Altın Paladyum Platin Gümüş

Dolar/100oz Troy/Ons Troy/Ons Dolar/5000oz

1757.40 2183.50 824.00 15.48

ENDÜSTRİYEL MADEN Alüminyum Ton/Dolar Bakır Ton/Dolar Çinko* Ton/Dolar Demir cevheri Mt/Dolar Teneke Ton/Dolar Kurşun Ton/Dolar Nikel Ton/Dolar TARIMSAL Buğday Mısır Kakao Kahve (Arabica) Kahve (Robusta) Pamuk Büyükbaş hayvan Besi sığırı Kereste Palm yağı* Portakal suyu Soya fasulyesi Soya küspesi Soya yağı Şeker Rafine şeker

Ağ. Ort. Fiyat (Kg/TL)

Buğday Ekm. K. Sert Buğday Ekm. K. Diğer Arpa Buğday Ekm. B. Sert Mısır Buğday Mak. Düşük Vasıflı Buğday Ekm. K. Düşük Vasıflı Buğday Makarnalık Buğday Ekm. B. Diğer

14/04/2020

İşlem Miktarı (KG)

İşlem Hacmi (TL)

1,4955 18.904.620 1,4728 8.987.285 1,2766 5.448.560 1,4789 4.632.280 1,3257 967.020 1,7719 466.040 1,4301 242.560 1,7898 133.000 1,4500 140.640

28.272.242 13.236.447 6.955.487 6.850.722 1.282.000 825.761 346.889 238.042 203.928

10.00 7.00 3.00 12.00 5.00 12.00 8.00 8.00 35.00 7.00 3.00 10.00

C ns Barbunya B ber (Dolma) Brokol Domates Havuç (Beypazarı) Hıyar Ispanak Kabak (Beyaz) Karnabahar Kerev z Kıvırcık Lahana (Beyaz)

1.kal te 4.60 7.80 3.30 1.80 2.10 1.80 1.30 2.80 2.30 1.70 1.10

C ns Mantar Marul (Kıvırcık) Pancar Patates Patlıcan Pazı Pırasa Roka Sem zotu Soğan Kuru Ananas Armut

1479.35 5184.50 1884.00 83.29 15.171.00 1684.50 11.910.00

Cent/Bushel Dolar/Ton Dolar/Ton cent/kg Dolar/Lb Cent/Lb Dolar/Adet Dolar/Adet Dolar/Ton MYR/Ton Cent /Lb Cent/Bushel Cent/Bushel Dolar/Lb Dolar/Lb Dolar/ton

549.00 330.25 1809.00 117.30 1158.00 52.62 91.85 114.85 333.70 2340.00 107.30 851.25 286.00 0.27 10.10 348.80

BORSA BİRİMLERİ Bushel (Buğday’da): 36.7 Lt. 1 Bushel (Mısır’da): 39 Lt. 1 Gallon (ABD): 3.78 Lt. 1 Gallon (İng.): 4.5 Lt. 1 L bre (lb): 0.450 Kg. 1 Btu: 0.29307111111 Watt / Saat 1 Ounce: 28.35 Gr. 1 Ounce (sıvı): 29.5 Mlt. 1 Troy Ounce: 31.1 Gr. 1 Pound: 0.453 Kg. 1 Gra n: 0.065 Gr

DÜNYA BORSALARI LME: Londra Metal Bor. LIFFE: Londra T caret Bor. NYMEX: New York T c. Bor.

ANTALYA SEBZE 1.kal te

Fiyat

(*) 13 NİSAN 2020 14 NİSAN 2020 verileri

Firmaların liste fiyatlarından (ortalama) alınmıştır.

Ürün

Mond /Paper 140-350 gr 920 Paper Plus 70-120 gr 820 900 Kombassan 1. H. E. 70 g/m2 Kombassan 1.H. B 70 g/m2 800 1000 Kombassan 1. H.E. 60 g/m2 900 Kombassan 1.H.B 60 g/m2 Apr l/Chambbr l 70-120 gr 840 ŞAMUA KAĞITLAR (Ebat/Euro) Sorapr nt Opaque Crem 50 gr 1350 Sorapres Cream 70-110 gr 920 Sorapres Cream 140 gr 960 KİTAP VE GAZETE (Ebat /Euro) Enso Creamy H gh Bulk 53 gr 800 Snow Br te 55 gr 780 AMBALAJ KAĞITLARı (Ebat/Euro) Kotlas (Kahvereng ) 70 gr.

1000 Ipack (Beyaz) 40 gr.

975 SÜLFİT KAĞITLAR (Ebat/$) Arkhange SK Sülf t 40 gr.

Ipack MF Beyaz 40 gr GRİ MUKAVA (Ebat/Euro) Sol dus630-1134 gr 640 F rmaların l ste f yatlarıdır

> DÜNYA BORSALARI

PAMUK (Adana TL/Kg) Çukur. Std.1B (Roll) Çukur. Std.1 Ege Std. 1B. Sawgin Std. 1HB. Kütlü (Mak. Top. 40) Çiğit (Mak. %3 Emp.) Pamuk Çekirdeği (Roll.)

40.0 39.0 38.0 38.0 37.0 -

İSTANBUL MEYVE 1.kal te

PAMUK (İzmir TL/Kg) 41 Renk Liverpool A (cent/kg)

> Türkiye Ürün İhtisas Borsası ADANA 1750 1500 1350 1300

> SEBZE VE MEYVE HALLERİ İSTANBUL SEBZE C ns

24.15 12.00 23.00

GAZİANTEP TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 34.18 Kuzu et (canlı/kg) 22.22 Sığır et (gövde/kg) 25.00

> HUBUBAT PİYASALARI (Kg/TL) A. K. Sert Buğday E. K. Yarı Sert Buğday E. Bey. Yarı Sert E. Bey. Yumuşak Yeml k K. Buğday Beyaz Arpa Yulaf Mısır

KUŞE (Ebat/Euro) UPM Star Mat Bulk 1.2 70+80 gr 840 UPM Star 70+80 gr 810 H kote orj 90+ gr.

800 H kote / Lum 115-200 gr.

770 H kote / Prescol 90-400 gr.

750 MAGAZİN (Bob n/Euro) UPM Ultra LWC 60 gr 740 Perlen LWC60 gr 675 TEK YÜZLÜ KUŞELER (Ebat/Euro) APP Nev a75- 80 gr.

900 KUŞE BRİSTOL KARTONLAR (Ebat /$) Bohu 190 gr 900 Chenm ng/Bohu 210 gr.

850 N ngbo Chenm ng 230 gr.+ 825 RENKLİ FOTOKOPİ (Paket /$) Excel Pro A4 A3 90 gr. (500 TBK/5’l k) 7.30 120 gr. (250 TBK/6’lık) 5.20 4CC/90 gr. (500 TBK/5’l k) 8.00 4CC /120 gr. (500 TBK/4’lÜk) 12.00 1. HAMUR (Ebat/$) Enso / Berga Wr te 60 gr.

920

40,198 -2,283 -11,897 -1,393 -17,849 -73 72 0 0 0 0 6,775 900 900 0 422 295 127 140 114 26 1,462 8,237

> TARIMSAL SANAYİ

Nohut 8.5 mm (Yerl ) Bulgur p lavlık K. Merc mek (yerl ) K. Merc mek (İthal) S. Merc mek (Yerl ) S. Merc mek ( thal) Y. Merc mek (yerl ) Y. Mer. (6.5-7 mm/ İthal)

B r m K logram K logram Kutu Kutu K logram K logram Kasa K logram Kasa Kasa Ç ft K logram Kasa Kutu Kasa Kasa

Alabalık Ç pura Hams İstavr t Kalamar Kalkan (İthal) Kar des Levrek Mezg t Mırlan Palamut (6’lı) Somon Tek r Uskumru (İthal) Vanoz Zargana

> KAĞIT (KDV har ç)

Açık Poz. Say. Değ.

> ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ 90

HAZIR BETON (KDV Har ç) TL /m3 Anadolu Avrupa C 30 230 260 C 35 240 275 C 40 245 280

PLASTİK BORU KDV Har ç TL/Adet PVC Dublex Boru (ISO 3633-3.2 mm) Boyut Ø50 150 4.06 250 5.78 500 8.07 1000 13.62 2000 26.79

13/04/2020

İşlem Sayısı

VIOP-PAY VIS-TRY VIOP-ENDEKS VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-USD VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-TRY VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-USD VIOP-ENERJI VIS-TRY VIOP-EMTIA VIS-TRY VIOP-YABANCI ENDEKSLER VIS-TRY VIOP-METAL VIS-TRY VIOP-TLREF VIS-TRY VIOP-VIS-TOPLAM VIOP-PAY OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP- ENDEKS OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-DOVIZ OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-OPSIYON-TOPLAM VIOP-TOPLAM /TOTAL

> İNŞAAT MALZEMELERİ ÇİMENTO (KDV Har ç)TL/TON Dökme 52.5 (Fab. tes.)

290.00 P.K.Ç. Dök. 42.5 (Fab. tes.) 280.00 K.Z.Ç/A (Torbalı) 250.00

bin ton. Türkiye’nin 2019 yılı ayçiçeği üretimi 1 milyon 950 bin ton olarak tahmin ediliyor. Aynı yıl ithalatı ise, 1 milyon 136 bin ton oldu.

Dünya ayçiçeği ithalatının yüzde 30.6’sını Türkiye gerçekleştiriyor. Türkiye›den sonra yüzde 24.4 ile Avrupa Birliği ikinci, yüzde 10.2 ile Çin üçüncü sırada yer alıyor.

Hazırlayan: Veysel AĞDAR Hazırlayan: / Tel:Veysel 0216 440 AĞDAR 24 31

> VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI

> ÇELİK ($/ton)-KDV har ç Fot/Fob İskenderun Tosçel k

Türkiye, en azından yeni sezona kadar bitkisel yağda sorun yaşanmaması için çözüm arıyor. Bu çözümlerden birisi tarım piyasalarındaki etkinliği dikkate alınarak Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ayçiçeği çekirdeği ve ayçiçeği yağı piyasasına girerek düzenleyici rol üstlenmesi. Ancak, bugüne kadar buğday, arpa, mısır, nohut, mercimek, çeltik, fındık, üzüm gibi ürünlerde piyasayı düzenleyen, verilen yetki ile gerektiğinde ithalat yapan TMO, alıcısı ve satıcısı çok

yaptığı vergi indirimi yurtdışındaki üreticinin, satıcının cebine giriyor. Ayrıca Rusya, bize çekirdek yerine yağ satmak istiyor. Yağ ithal edince buradaki kırıcılar zor durumda kalıyor. Ayrıca, küspeyi de ayrıca ithal etmek gerekiyor. Yani çekirdek ithal etmek bizim için daha yararlı ama onlar da kendi çıkarlarını düşünüyor.

Bu nedenle bizim tek çaremiz planlı bir politika ile üretimi artırmak ve dışa bağımlılıktan kurtulmaktır.”

COMEX: New York Metal Bor. IPE: Uluslararası Pet.Bor. CBT: Ch cago T caret Bor.

ANTALYA MEYVE 1.kal te 8.30 1.30 4.80 4.00 1.20 1.80 0.70 1.00 3.20 9.80 7.30

C ns Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Elma (Golden) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane K v (Yerl )

1.kal te 5.80 5.80 5.80 5.30 7.20 2.60 6.00 -

C ns

1.kal te

L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (kg/İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Portakal Portakal (sıkmalık) Üzüm (S yah) Pep no (İthal)

7.20 4.30 7.00 10.75 8.30 4.80 40.00 3.80 3.30 7.00

az olan ayçiçeği sektöründe aynı başarıyı elde etmesi zor olabilir. Ayçiçeğinde hem ülke hem firma bazında üretici ve satıcı sayısı çok kısıtlı. Dünyanın dev firmaları bu sektöre hakim. Ayrıca ayçiçeği konusunda Trakyabirlik, Karadenizbirlik gibi güçlü kooperatif birlikleri var. Pankobirlik son yıllarda ayçiçeği üretiminin artırılması için çaba gösteriyor. Bu birlikler güçlendirilerek üretimin artırılması gelecek açısından büyük önem taşıyor.

İthalat yapılan 2 ülke hracatı yasakladı Ülkeler bazında bakıldığında, Türkiye, 2019 yılında ayçiçeği ithalatının yüzde 33.5’ini Moldova’dan, yüzde 23.2’sini Romanya’dan, yüzde 19.6’sını Rusya Federasyonu’ndan ve yüzde 7.5’ini Bulgaristan’dan gerçekleştirdi. Bu ülkelerden Romanya ve Rusya koronavirüs salgını nedeniyle ihracata yasak getirdi. Ayrıca diğer üretici ülkelerden Kazakistan da ihracatı yasakladı. Yasaklama kararları nedeniyle ayçiçeği ithalatı zora girdi.

Ayrıca son 1 aylık dönemde ton başına 100 dolar zam geldi. İhracat yasakları nedeniyle fiyatın daha da artması bekleniyor.

Haziran sonuna kadar ayçiçeği çekirdeğine ihracat yasağı getiren Rusya’nın elinde 600 bin ton ham ayçiçeği yağı olduğu ifade ediliyor. Bu nedenle Rusya çekirdeğe ihracat yasağı getirirken ham yağ ithalatına yasak getirmedi. Ancak fiyatlar arttı. Ayçiçeği yağının tonu son bir kaç haftada 670 dolardan 750 dolara kadar çıktığı belirtiliyor.

Yağ ve yem f yatı artıyor Ayçiçeği ithalatındaki zorluklar, fiyatın artması bitkisel yağ ve yem sektöründe ciddi sıkıntılara neden oluyor. Tüketicinin en çok tükettiği yağlardan biri olan ayçiçeği yağının fiyatı artıyor. Yem hammaddesi olan ayçiçeği küspesindeki fiyat artışı ise yem fiyatlarını dolayısıyla et, süt, yumurta gibi hayvansal ürünlerde fiyat artışına neden oluyor. Türkiye, ayçiçeğinde Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında da ithalat yaparak işleyip yağ olarak ihraç ediyor. Bu dönemde DİR kapsamında da ithalat yapmak zor.

Hem ihracat yasakları hem de fiyat artışı ithalatı kısıtlıyor. Ticaret Bakanlığı bir süreden beri yağ krizi olmaması için farklı senaryolar üzerinde çalışıyor. Bakalım önümüzdeki günlerde nasıl bir çözüm bulunacak. Atılacak adım ne olursa olsun, üretim sezonu öncesinde çiftçiyi zor durumda bırakmamalı. Çiftçiyi üretimden kaçırmamalı. Çünkü üretime ve üreticiye ihtiyacımız var. Özetle, ayçiçeğinde, mısırda, soyada dışa bağımlı olan Türkiye, başka ülkelerin ihracat yasaklarından olumsuz etkileniyor. Ayçiçeği örneğinde anlattıklarımız diğer ürünler için de geçerli. Yıllardır tarımda yapılan hataların faturasını yine tüketici ödüyor. Ülke olarak hepimiz ödüyoruz. Yıllardır vurguladığımız gibi ithalat politikasından vazgeçerek üretimi artırmak zorundayız.

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 13

GÜNCEL / MEVZUAT

“Dış kaynakta Oflu Hoca yaklaşımı…”

PAYLAŞMASAK OLMAZDI dunya.com/yazarlar

EMRE ALKİN

Salgının b t ş zamanı SERBEST KÜRSÜ dunya.com/yazarlar LEVENT ALKAN

Sözümün b tt ğ yer OSMAN ATA ATAÇ

İŞLETMECİLİK SOHBETLERİ dunya.com/yazarlar

EPDK 14 ŞİRKETE LİSANS VERDİ

TÜBİTAK BİLGEM'E 99 PERSONEL ALINACAK

ISI SAYAÇLARI SERVİSLERİ İÇİN DÜZENLEME 2 YILDAN 3 YILA ÇIKTI

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nca (EPDK), elektrik, petrol ve sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) piyasalarında faaliyet gösterecek 14 şirkete lisans verildi.

EPDK’nin konuya ilişkin ilanı Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre, elektrik piyasasında faaliyet göstermek için başvuran 8 şirkete üretim lisansı verilirken, 7 şirketin ise üretim lisansı sonlandırıldı.

Petrol piyasasında ise 3 şirkete madeni yağ, 1 şirkete ihrakiye teslimi lisansı verildi. Öte yandan, LPG piyasasında 2 şirket dağıtıcı lisansı aldı.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanlığı Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi’ne (BİLGEM) bağlı Bilişim Teknolojileri Enstitüsü’nde (BTE) görev yapmak üzere 99 personel alınacak. TÜBİTAK’ın Resmi Gazete’de yayımlanan ilanına göre, BİLGEM BTE bünyesinde görev yapmak üzere, 86’sı araştırmacı, 3’ü teknik ve destek, 10’u da teknisyen olmak üzere 99 yeni personel istihdam edilecek. Başvurular, “https:// kariyer.sage.tubitak.gov.tr” internet adresi üzerinden 5 Mayıs’a kadar yapılabilecek. ANKARA-AA

Isı sayaçları muayene ve gözetimi için servis hizmeti sunmak isteyenlerin başvuru süreleri yeniden düzenlendi. Buna göre, ısı sayaçlarının muayene ve gözetimi için servis hizmeti vermek isteyenlerde daha önce 2 yıl içinde başvurmaları halinde Türk Akreditasyon Kurumu tarafından verilen akreditasyon belgesi şartı aranmıyordu. Yeni düzenlemeyle bu süre 3 yıla çıkarıldı. Ancak servis olarak başvuranların, personel, tesisler ve donanım, muayene yöntemleri ve prosedürleri, muayene öğeleri ve numunelerinin yönetimi, muayene kayıtları, muayene raporları ve muayene sertifikalarının uygunluğuna dair Türk Standardları Enstitüsü tarafından düzenlenmiş raporu bakanlığa ibraz etmeleri gerekecek. ANKARA-AA

COVID-19 'mücb r sebep' olarak sektörler ayırdı!...

EKO ANKARA

Prof. Dr. Nevzat Saygılıoğlu nevzat.saygilioglu@atilim.edu.tr

K

oronavirüs (COVID-19), 186 ülkede yakaladığı 2 milyonu aşan vakaya sahip olması ve 120 bin kişiyi aşkın insanı da alıp götürmesi nedeniyle artık dünyanın küresel salgını. Bu virüs; ülkeleri birbirinden ayırdı, şehirleri birbirinden ayırdı, aileleri birbirinden ayırdı, odaları birbirinden ayırdı… Çözüm yolu olarak “izolasyon” ve araç olarak da şimdilik “maske” var. Aşı ve ilaç konularındaki gelişmeler henüz belirsiz.

COVID-19, Türkiye’de de aynı ayrışmayı yarattı. Fakat buna bir de vergi uygulamasında yaratılan bir ayrışma eklendi. Vergicilikte önemli bir müessese olan ve mükellefler için fırsatlar sağlayan “mücbir sebep” halinin her mükellef ve sektör ya da iş kolu için uygulanamayacağı belirtildi.

Ne demek istediğimizi mevzuat ve kapsamıyla anlatmaya çalışalım.

Verg de “Mücb r sebep” düzenlemeler …

Bilindiği üzere; Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 13’üncü maddesinde mücbir sebep halleri 4 başlık altında sayılmış olup bunlar arasında “vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler” de yer almış.

Düzenlemenin devamında yer alan 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasında; da Hazine ve Maliye Bakanlığının, mücbir sebep sayılan haller nedeniyle bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkili olduğu hükme bağlanmış. Yani Bakanlık; mücbir sebep dolayısıyla coğrafi yerleri ve sektörleri belirleme yetkisi ile donatılmış. Öte yandan aynı kanunun 111’inci maddesinde ise; Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki mükelleflerin, anılan Kanun kapsamında olup ödeme süresi afet tarihinden sonraya rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizleri ile verecekleri beyannamelere istinaden tahakkuk ettirilen vergilerin ödeme sürelerini, vadelerinin bitim tarihinden itibaren azami bir yıl süreyle uzatmaya yetkili olduğu hüküm altına alınmış. İşte VUK’taki bu düzenleme çerçevesinde; Hazine ve Maliye Bakanlığı 24 Mart 2020 tarihli Resmi Gazete’de 518 sayılı Genel Tebliği yayımlıyor. Genel Tebliğ’de; Çin Halk Cumhuriyeti’nin Wuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan COVID-19 salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen mükellef ve sektörlere yer veriliyor. Yani bu mükellef sektörlerin “mücbir sebep” hüküm-

DUNYA

13

CMYK

lerinden faydalandırılması hakkında açıklamalar yapılıyor.

Düzenlemede yer alan mükellefler ve sektörler şunlar: a) Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti olanlar, b) Koronavirüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla: XAlışveriş merkezleri dahil perakende, XSağlık hizmetleri, XMobilya imalatı, XDemir çelik ve metal sanayii, XMadencilik ve taş ocakçılığı, XBina inşaat hizmetleri, XEndüstriyel mutfak imalatı, XOtomotiv imalatı ve ticareti, XOtomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, XAraç kiralama, XDepolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, XSinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, XMatbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, XTur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, XLokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, XTekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti, XHalkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükellefler, c) Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler.

Yukarıda sayılan mükellef grupları, vergi yükümlülükleri açısından 1/4/2020 ila 30/6/2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep kapsamına alınıyor.

Niçin tüm sektörler “mücbir sebep” kapsamında değil?... Şimdi sorun veya soru şu: Virüs salgını genel ve hatta küresel olduğu halde, bu tercih veya ayrıştırma niçin özel?... Dünyanın sallandığı ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu bu sarsıntı nasıl genel olarak değerlendirilmiyor? Üretim-tüketim zincirinde yer alan sektörler niçin ayrıştırılıyor? Ya da neye göre ayrıştırılıyor?

Dilerseniz birkaç örnek verelim. İnşaat sektöründe “bina inşaat hizmetleri” sayıldığı halde niçin yol, köprü, baraj gibi alt yapı inşaatları yapın firmalar kapsam dışında tutuluyor? Sadece otellere, lokantalara hizmet veren ve girdi sağlayan onlarca ve hatta yüzlerce alt sektör niçin bu düzenlemeden yararlandırılmıyor? Günümüzün iş yapma modeli olarak benimsenen tedarik zinciri yapılanmaları niçin unutuluyor? İhtisaslaşma niçin göz ardı ediliyor?

Sözün özü: Açıkçası sektörler bu düzenlemeden çok fazlasıyla rahatsız. İlerde ortaya çıkacak iflaslara davetiye çıkarılıyor. Meslek örgütleri dertlerini galiba anlatmakta yetersiz kalıyor.

● ÖZ SERMAYESI 25 MILYON LIRANIN ÜSTÜNDE OLAN

OSB’ler yurtdışında OSB kurab lecek, ortak olab lecek Yurtdışında OSB kuracak, şletecek veya kurulu olanlara ortak olacak OSB tüzel k ş l kler le Türk ye’de yerleş k ş rketler n 25 m lyon TL özsermayeye sah p olması gerek yor.

Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) tüzel kişilikleri yurtdışında OSB kurabilecek, kurulmuş bir OSB’ye ortak olabilecek. Bu çalışmalara gerekmesi halinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da finansal destek sağlayabilecek. Yurt Dışında OSB Kurulması İşletilmesi ve bu Kapsamdaki Desteklere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Karar Resmi Gazete’de yayımlandı.

Buna göre, özsermayesi 25 milyon liranın üzerinde olan ve Genel Kurul ile yönetilen OSB’ler yurt dışında OSB kurabilecek, işletebilecek veya kurulmuş olanlara ortak olabilecek. Aynı şekilde Türkiye’de yerleşik AŞ statüsündeki şirketler de 25 milyon liralık özsermaye şartıyla yurt dışında OSB kurabilecek.

Yurt dışında OSB kurmak isteyenler öncelikle buraların ulaşım hatlarına bağlantısı, altyapı ve üstyapının temel ihtiyaçların ilişkin master plan, bölgenin işletilmesine ilişkin planı içeren fi-

zibilite raporuyla birlikte Sanayi Bakanlığı'na başvuracak.Fizibilite raporunda, değer zinciri analizi ve kurulacak OSB’nin Türkiye’deki üretim yapışıla bağlantısına ilişkin finansal, ekonomik ve teknik analizlere yer verilecek.

Yurt dışında OSB kurulmasına, Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın talebi üzerine Cumhurbaşkanlığı karar verecek. ANKARA-DÜNYA

F nansal destek sağlanacak Yurt dışında OSB kuruluşuna, tekn k destek yanı sıra f nansal destek de ver leb lecek. Sanay ve Teknoloj Bakanlığı, yurt dışında OSB kuracak, kurulmuş OSB’ye ortak olacak veya şletecek OSB tüzel k ş l kler ne bütçe mkanları çerçeves nde kred desteğ sağlayab lecek. Bu kred n n fa z oranı le ger ödeme koşulları,

Haz ne ve Mal ye Bakanlığı le b rl kte bel rlenecek. OSB’ler kred n n güvences n oluşturacak arsa ve araz ler n, kred lehdarı tarafından detaylı b r dökümünü, bankaya onaylı l stelerle b ld recek. Türk ye’de yerleş k ş rketler ve kurulu OSB’ler n yurt d ışında kurulacak, ortak olunacak veya şlet lecek OSB’ler nezd nde,

ş ve şlemler gerçekleşt r rken doğmuş veya doğacak olan ht lafların çözümü ç n yabancı ülken n lg l mevzuatının z n verd ğ ölçüde yaptığı anlaşmalara tahk m şartını ekleyecekler. Bu çalışmalar sırasında Türk İşb rl ğ ve Koord nasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ve d ğer kuruluşlarla şb rl ğ de yapılab lecek.

Kurumlar verg s beyan dönem hatırlatmaları

VERGİ PORTALI

Recep Bıyık recep.biyik@pwc.com

1

Nisan itibariyle başlayan kurumlar vergisi beyan dönemi, Gelir İdaresi tarafından bir uzatma olmazsa, 30 Nisan akşamı sona erecek. Beyan süresinin ortalarına yaklaştığımız bu günlerde, beyannamenin hazırlanmasında dikkat edilecek bazı konuları tekrar hatırlatmakta yarar gördüm.

Beyannamen n süres nde ver lmes Beyannamenin yasal süresi içinde verilmesi birçok yönüyle önemli. Beyannamenin yasal süresinde verilmemesinin usulsüzlük cezası yanında başka sonuçları da olabiliyor. Beyannamenin zamanında verilmemesi örneğin; XVergiye uyumlu mükelleflere getirilen %5 vergi indirimi avantajını üç yıl için, XZararlı bir şirketin başka bir kuruma devredilmesi durumunda, devralan kurumun devralınan zararı mahsup etmesi olanağını, ortadan kaldırır.

Beyannamen n tam olarak doldurulması Beyannamede yer alan doldurulması gereken bütün alanlar mutlaka doldurulmalı. Özellikle istisnalara ve zararlara ilişkin satırların doldurulması önemli.

Kazanç olmasına rağmen indirim ve istisnalardan yararlanılmaması, bu hakları geri getirilemez şekilde yok edebilir.

Kullanılmayan bazı hakların ne beyanname sonradan düzeltilerek ne de sonraki yıllarda kullanımı olanaklı olmayabilir.

Zarar mahsubunda şek l şartlarına d kkat Geçmiş yıl zararlarının mahsubu, beş yıllık süre sınırlaması yanında; XMahsubun yapılacağı beyannamede her yılın zarar tutarının ayrı ayrı gösterilmiş olması, XMahsup edilecek geçmiş yıl zararının ilgili olduğu dönemin beyannamesinde yer alması, şartlarına bağlı.

Bu şekli koşullar nedeniyle; XZararlı yıllarda zarar tutarının ilgili satırlarda mutlaka yer almasında, XZarar mahsubu yapılmayan yıllara ait beyannamelerde de geçmiş yıllar zararlarının ayrı ayrı gösterilmesinde, yarar var.

Ayrıca, kazanç varsa zarar mahsup hakkı mutlaka kullanılmalıdır. Gelir İdaresi, mahsup

hakkı kullanılmamışsa bu haktan vazgeçildiği ve mahsup edilmeyen zararın bir daha mahsup olanağının olmadığı görüşündedir. Her ne kadar tersi yönde verilmiş yargı kararları varsa da gereksiz risk almamak için bu konuya dikkat edilmelidir.

Taşınmaz ve şt rak h sses satanlarda kazancın fona alınması Kanun’da yer alan şartlar çerçevesinde, taşınmaz ve iştirak hissesi satışından elde edilen kazançların taşınmaz satışlarında %50’si, iştirak hissesi satışlarında %75’i kurumlar vergisinden müstesna.

Yasa gereği, satıştan elde edilen kazancın istisnadan yararlanan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması gerekiyor. Fon hesabına alınma işleminin, beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerektiği unutulmamalı.

Yurtdışı nşaat şler nden sağlanan kazançlar ç n kayıt Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar kurumlar vergisinden istisna. İstisnadan yararlanmak için, yurt dışında yapılan kapsamdaki işlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu yok. Ancak kazancın

Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi unutulmamalı.

Yen leme fonuyla lg l üç konuya d kkat Sabit kıymetlerin satışından elde edilen kâr, istenirse yeni sabit kıymet alımında kullanılmak üzere, üç yıl süreyle bir karşılık hesabında bekletilebiliyor.

Bunun için sabit kıymetin yenilenmesinin zorunlu olması veya işletmeyi yönetenlerce bu konuda karar verilmiş olması gerekiyor.

2019 yılında sabit kıymet satıp oluşan kârı yenileme fonuna koyacak kurumların iki işlemi yapmaları gerekiyor. Birincisi, yöneticilerin karar vermesi.

Bunun için belirlenmiş bir süre sınırı yok. Satıştan önce karar verilebileceği gibi, beyannameyi verme süresinin sonuna kadar da böyle bir karar alınabilir. İkincisi satıştan doğan kârın yenileme fonuna alınması. Bu da beyanname verme süresi içinde yapılabilir.

Dikkat çekmek istediğim bir başka konu, yenileme fonuna alınmış kârın üç yıl içinde kullanılmamış olması durumunda, üçüncü yılın vergi matrahına eklenmesi gerektiği. Üç yıl önce ayrılmış yenileme fonu olan ve bu fonu kullanmayan işletmelerin, söz konusu kârı vergi matrahına eklemeyi unutmamaları gerekiyor.

15 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 14

GĂœNCEL / MEVZUAT

SÄ°PARÄ°Ĺž DURDU, MOBÄ°LYACILAR STOK İÇİN ĂœRETÄ°M YAPIYOR

Ä°negĂśl’deki mobilya Ăźreticileri yĂźzde 50 kapasiteyle Ăźretim yapÄąyor. Yeni sipariĹ&#x;ler gelmeyince ĂźrĂźnler de stokta birikiyor.

Mobilya kenti İnegÜl’de ßretim yßzde 50 kapasiteylede olsa sßrdßrßlßyor.

Ancak sektĂśr, virĂźs salgÄąnÄą nedeniyle sÄąnÄąrlarÄąn kapanmasÄąyla, sevkiyat ve sipariĹ&#x; iptali sorunu yaĹ&#x;amaya baĹ&#x;ladÄą. Bu Ĺ&#x;artlarda sektĂśr stok için Ăźretim yapÄąyor. Bununla birlikte, sektĂśrĂźn ĂśnĂźndeki en bĂźyĂźk problemlerden birinin hacimli Ăźretim nedeniyle stok alanlarÄąnÄąn yetersiz kalmasÄą olduÄ&#x;u belirtiliyor. Ä°negĂśl Mobilya Sanayicileri DerneÄ&#x;i BaĹ&#x;kanÄą Okan GĂźler, â€œĂ‡arklarÄąn durmasÄą baĹ&#x;ka sÄąkÄąntÄąlara sebep olur. YavaĹ&#x; da olsa dĂśndĂźrmeye çalÄąĹ&#x;Äąyoruz. BugĂźnler para kazanma deÄ&#x;il, ayakta kalma gĂźnleriâ€? diye konuĹ&#x;tu.

Ä°negĂśl MobilyacÄąlar OdasÄą BaĹ&#x;kanÄą Ă–zcan Ayhan da, iĹ&#x;letmelerin yĂźzde 90’ĹnÄąn iĹ&#x;inin baĹ&#x;Äąnda olduÄ&#x;unu belirterek, “Kimi iĹ&#x;letmeler kÄąsa dĂśnem çalÄąĹ&#x;ma Ĺ&#x;ekline geçti. Saat ayarlamasÄąna geçen, cumartesi gĂźnĂź çalÄąĹ&#x;mayan ve yÄąllÄąk izinleri kullandÄąran firmalarÄąmÄąz var. Daha Ăśnce aldÄąÄ&#x;ÄąmÄąz sipariĹ&#x;lerimizi yapmaya çalÄąĹ&#x;Äąyoruz. Belirli bĂślgelerde sÄąkÄąntÄą olsa da nakliye aÄ&#x;Äą çalÄąĹ&#x;Äąyor. Nakliye çalÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;Äą, maÄ&#x;azalar ĂźrĂźn istediÄ&#x;i sĂźrece iĹ&#x;letmeler iĹ&#x;inin baĹ&#x;Äąnda olacakâ€? deÄ&#x;erlendirmesini yaptÄą. Ä°hracatta yÄąla iyi baĹ&#x;layan sektĂśrĂźn mart ayÄąnda yĂźzde 15 dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; kaydettiÄ&#x;ini

belirten Ä°stanbul Mobilya, KaÄ&#x;Äąt ve Orman ĂœrĂźnleri Ä°hracatçĹlarÄą BirliÄ&#x;i BaĹ&#x;kanÄą Ahmet GĂźleç de, nisan ayÄąnda dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x;Ăźn yĂźzde 30 ila 35 arasÄąnda olabileceÄ&#x;ini vurguladÄą.

GĂźleç, “YurtdÄąĹ&#x;Äą sipariĹ&#x;lerin bir kÄąsmÄą iptal oldu, bir kÄąsmÄą Ăśtelendi.

Eskileri gĂśnderemiyoruz, yeni sipariĹ&#x; yok. Stok için çalÄąĹ&#x;Äąyoruz.

Tek derdimiz istihdamÄą korumak.

TĂźm Ăźreticilerimizden de bunu istiyoruz. Ăœreticilerimiz, hĂźkĂźmetin desteklerinden yararlansÄąn.

HĂźkĂźmetin aldÄąÄ&#x;Äą kararlar yerinde. Ă–zel bankalarÄąmÄązÄąn da sektĂśrlere sahip çĹkmasÄą gerekiyorâ€? diye konuĹ&#x;tu. ESRA Ă–ZARFAT/BURSA

"MĂźcb r sebep gen Ĺ&#x;let ls n" Ankara Ticaret OdasÄą (ATO) YĂśnetim Kurulu BaĹ&#x;kanÄą GĂźrsel Baran, yeni tip koronavirĂźs salgÄąnÄą tedbirleri kapsamÄąnda açĹklanan Ekonomik Ä°stikrar KalkanÄą paketindeki mĂźcbir sebep halinin kapsamÄąnÄąn geniĹ&#x;letilmesi gerektiÄ&#x;ini sĂśyledi. Baran, “İlk baĹ&#x;ta salgÄąndan kaynaklÄą krizden etkilenmesi beklenmeyen sektĂśrler de zincirleme olarak sĂźrecin olumsuzluklarÄąna maruz kaldÄąâ€? dedi. Birbiriyle baÄ&#x;lantÄąlÄą sektĂśrlerden birinin mĂźcbir sebep kapsamÄąnda olup, diÄ&#x;erinin olmamasÄąnÄąn, aynÄą sebepten sÄąkÄąntÄą yaĹ&#x;ayan firmalarÄą zor durumda bÄąraktÄąÄ&#x;ÄąnÄą ifade eden Baran, â€œĂœyelerimiz, mĂźcbir sebep kapsamÄąnÄąn geniĹ&#x;letilmesini bekliyor" dedi.

Baran, yaptÄąÄ&#x;Äą açĹklamada, salgÄąndan en fazla etkilendiÄ&#x;i dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlen sektĂśrlerin mĂźcbir sebep kapsamÄąna

alÄąndÄąÄ&#x;ÄąnÄą hatÄąrlatan Baran, ana faaliyet konusunun yanÄąna sonradan farklÄą sektĂśr faaliyeti ekleyen Ĺ&#x;irketlerin, faaliyet kodu nedeniyle hak kaybÄąna uÄ&#x;radÄąÄ&#x;ÄąnÄą vurguladÄą.

alÄąndÄąÄ&#x;ÄąnÄą, ancak ticari hayatÄąn yapÄąsÄą gereÄ&#x;i tĂźm sektĂśrlerin birbirini etkilediÄ&#x;ini bildirdi. HĂźkĂźmetin çok yerinde bir kararla mĂźcbir sebep uygulamasÄąnÄą baĹ&#x;lattÄąÄ&#x;ÄąnÄą ancak uygulamada NACE kodlarÄąnÄąn dikkate

“B rb r n n lokomot f olan sektĂśrler ayrÄą deÄ&#x;erlend r ld â€?

Baran, tedarik zincirinde birbirinin lokomotifi olan sektĂśrlerin de ayrÄą deÄ&#x;erlendirildiÄ&#x;ine iĹ&#x;aret ederek, “İlk baĹ&#x;ta etkileneceÄ&#x;i beklenmeyen sektĂśrler de zincirleme olarak sĂźrecin olumsuzluklarÄąna maruz kaldÄą. Ăœyelerimiz, reel sektĂśrĂźmĂźzĂźn sĂźreci kolay atlatabilmesi için baĹ&#x;latÄąlan bu uygulamanÄąn ayrÄąmcÄąlÄąk oluĹ&#x;turduÄ&#x;unu ve vergide adalet ilkesini zedelediÄ&#x;ini belirtiyorâ€? deÄ&#x;erlendirmesinde bulundu.

UygulamanÄąn belirli sektĂśrlerle sÄą-

7 & %$.,5.g< $6/ø<( 7ø&$5(7 0$+.(0(6ø ø/$1 6D\Ă&#x2022; (VDV

.RQX .HVLQ 0 KOHW .DUDUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q 8]DWĂ&#x2022;OGĂ&#x2022;áĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q %LOGLULOPHVL 'DYDFĂ&#x2022; 6$<*,1 (1'h675ø<(/ 9( 7(.12/2-ø. 7(6ø6$7 0$/=(0(/(5ø 6$1$<ø 7ø&$5(7 $121ø0 Úø5.(7ø WDUDIĂ&#x2022;QGDQ KDVĂ&#x2022;PVĂ&#x2022;] RODUDN DoĂ&#x2022;ODQ YH PDKNHPHPL]GH J|U OPHNWH RODQ .RQNRUGDWRQXQ 7DVGLNL GDYDVĂ&#x2022; QHGHQL\OH VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; NDQXQOD GHáLĂşLN øø.ÂśQĂ&#x2022;Q YG PDGGHVL X\DUĂ&#x2022;QFD D øVWDQEXO 7LFDUHW 6LFLO 0 G UO á Q Q VLFLO QROX ERUoOX 6$<*,1 (1'h675ø<(/ 9( 7(.12/2-ø. 7(6ø6$7 0$/=(0(/(5ø 6$1$<ø 7ø&$5(7 $121ø0 Úø5.(7ø KDNNĂ&#x2022;QGD 7$5ø+ø1'( VRQD HUHFHN RODQ <,//,. .(6ø1 0h+/(7ø1 6D\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; %D]Ă&#x2022; .DQXQODUGD 'HáLĂşLNOLN <DSĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022;QD 'DLU .DQXQXQ *HoLFL PDGGHVL IĂ&#x2022;NUDVĂ&#x2022; QD]DUD DOĂ&#x2022;QDUDN WDULKLQGHQ EDĂşODPDN  ]HUH $< 6h5( ø/( 8=$7,/0$6,1$ E 'DYDFĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q øø.ÂśQĂ&#x2022;Q PDGGHVLQLQ IĂ&#x2022;NUDVĂ&#x2022;QGDNL KDOOHU GH GDKLO ROPDN  ]HUH PDOYDUOĂ&#x2022;NODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q PXKDID]DVĂ&#x2022; LoLQ W P WHGELUOHULQ DOĂ&#x2022;QPDVĂ&#x2022;QD F 7(16ø3 $5$ .$5$5/$5, ø/( 9(5ø/(1 7('%ø5/(5ø1 .(6ø1 0h+/(7ø1 8=$7,/0$6, 6h5(6ø ød(5ø6ø1'( $<1(1 '(9$0,1$ G .RQNRUGDWR NRPLVHUL RODUDN EDáĂ&#x2022;PVĂ&#x2022;] GHQHWoL \HPLQOL PDOL P úDYLU &HQJL] g] EHNÂśLQ *g5(9ø1ø1 .(6ø1 0h+/(7ø1 8=$7,/0$6, 6h5(6ø ød(5ø6ø1'( .20ø6(5 2/$5$. '(9$0,1$ VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DQXQOD GHáLĂşLN øø.ÂśQĂ&#x2022;Q PDGGHVL X\DUĂ&#x2022;QFD LOJLOLOHUH LODQHQ GX\XUXOPDVĂ&#x2022;QD NDUDU YHULOPLĂşWLU .21.25'$72.20ø6(5ø 0$/ø 0hĂš$9ø5 &(1*ø= g=h%(. 7& %DĂşDNĂşHKLU 0DK 1XUHWWLQ 7RSoX &DG 12 $ øo .DSĂ&#x2022; 1R %DĂşDNĂşHKLU ø67$1%8/ 5HVPL LODQODU ZZZ LODQ JRY WUÂśGH

BASIN: 1159747

7 & (6.øÚ(+ø5 68/+ +8.8.

0$+.(0(6ø1'(1 %$Ăš.$1/,Ăś,1'$1 ø/$1 (6$6 12 'DYDFĂ&#x2022; 8IXN 8<6$/ WDUDIĂ&#x2022;QGDQ GDYDOĂ&#x2022;ODU DOH\KLQL]H DoĂ&#x2022;ODQ 2UWDNOĂ&#x2022;áĂ&#x2022;Q *LGHULOPHVL 3D\OĂ&#x2022; 0 ONL\HWWH GDYDVĂ&#x2022; VHEHEL\OH (VNLĂşHKLU øOL 7HSHEDĂşĂ&#x2022; øOoHVL =LQFLUOLNX\X 0DKDOOHVL DGD SDUVHOGH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; WDĂşĂ&#x2022;QPD] KDNNĂ&#x2022;QGD RUWDNOĂ&#x2022;áĂ&#x2022;Q JLGHULOPHVL GDYDVĂ&#x2022; DoĂ&#x2022;OPĂ&#x2022;Ăş ROXS GDYDOĂ&#x2022;ODU 7& QROX 6(53ø/ .(50$1 7& QROX 085$7 g1'(5 7& QROX &(0 g1'(5ÂśH WHEOLJDW \DSĂ&#x2022;ODPDGĂ&#x2022;áĂ&#x2022; YH DGUHVLQLQ PHoKXO ROGXáX DQODĂşĂ&#x2022;OPDNOD GDYD GLOHNoHVL WHQVLS ]DSWĂ&#x2022; |Q LQFHOHPH WHQVLS WXWDQDáĂ&#x2022; YH VRQ GXUXĂşPD ]DSWĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q LODQHQ WHEOLJDW \DSĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022;QD NDUDU YHULOPLĂşWLU $oĂ&#x2022;ODQ GDYD\D NDWĂ&#x2022;OPDQĂ&#x2022;] YH\D WDNLS HWPHQL] GHOLOOHULQL] YDU LVH GRV\D\D VXQPDQĂ&#x2022;] YH\D NHQGLQL]L ELU YHNLO YDVĂ&#x2022;WDVĂ&#x2022; LOH WHPVLO HWWLUPHQL] DNVL WDNWLUGH + 8 0 . ÂśQXQ VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; \DVD LOH GHáLĂşLN PDGGHVL X\DUĂ&#x2022;QFD \DUJĂ&#x2022;ODPD\D \RNOXáXQX]GD GHYDP ROXQDFDáĂ&#x2022; KXVXVX 'DYD GLOHNoHVL WHQVLS ]DSWĂ&#x2022; |Q LQFHOHPH WHQVLS WXWDQDáĂ&#x2022; YH VRQ GXUXĂşPD ]DSWĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q WHEOLáL \HULQH JHoHUOL ROPDN  ]HUH LODQHQ WHEOLá ROXQXU 'LOHNoHQLQ WHEOLJLQGHQ LWLEDUHQ LNL KDIWD LoLQGH GDYD\D NDUVĂ&#x2022; FHYDSODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;]Ă&#x2022; YDUVD W P GHOLOOHULQL]L DoĂ&#x2022;NoD YH KDQJL YDNĂ&#x2022;DQĂ&#x2022;Q GHOLOL ROGXJXQX ELOGLUPHQL] HOLQL]GH EXOXQDQ GHOLOOHUL JHWLULOHFHN EHOJH YH GRV\D YDUVD EXQODUĂ&#x2022;Q EXOXQDELOPHVLQL VDJOD\DQ ELOJLOHUL GLOHNoH\H HNOHPHQL] VDYXQPDQĂ&#x2022;Q JHQLVOHWLOPHVL YH GHJLVWLULOPHVL \DVDJĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q FHYDS GLOHNoHVLQLQ PDKNHPH\H YHULOPHVL LOH EDVOD\DFDJĂ&#x2022; KXVXVX +0.ÂśQĂ&#x2022;Q YH PDGGHOHUL JHUHJL ø+7$5 2/8185 5HVPL LODQODU ZZZ LODQ JRY WUÂśGH

BASIN: 1159815

nÄąrlÄą olmasÄąnÄąn ticaret hayatÄą olumsuz etkilediÄ&#x;ine dikkati çeken Baran, Ĺ&#x;unlarÄą kaydetti: â&#x20AC;&#x153;Ă&#x2013;rneÄ&#x;in, perakende ticaret, restoran, kafe gibi iĹ&#x;letmeler mĂźcbir sebep kapsamÄąna alÄąnÄąrken, bu sektĂśrlere hizmet veren ve sĂźreçten aynÄą oranda etkilenen tedarikçi toptan gÄąda firmalarÄą uygulamanÄąn dÄąĹ&#x;Äąnda kaldÄą. Uzaktan eÄ&#x;itim yapma imkanÄą bulunmayan, eÄ&#x;itmen ve diÄ&#x;er personeliyle yaklaĹ&#x;Äąk 353 bin kiĹ&#x;ilik istihdam oluĹ&#x;turan sĂźrĂźcĂź kurslarÄą da zor gĂźnler yaĹ&#x;Äąyor. Birbiriyle baÄ&#x;lantÄąlÄą sektĂśrlerden birinin mĂźcbir sebep kapsamÄąnda olup, diÄ&#x;erinin olmamasÄą, aynÄą sebepten sÄąkÄąntÄą yaĹ&#x;ayan ticaret erbabÄąmÄązÄą zor durumda bÄąrakÄąyor. Ă&#x153;yelerimiz, mĂźcbir sebep kapsamÄąnÄąn geniĹ&#x;letilmesini bekliyor.â&#x20AC;?

ANKARA-DĂ&#x153;NYA

E V V E M U T FA K E Ĺ&#x17E; YA S I Ă&#x153; R E T Ä° C Ä° L E R Ä° N Ä° N TA L E B Ä°

â&#x20AC;&#x153;SektĂśrĂźn iĹ&#x; kollarÄą ayrÄą tutulmamalÄąâ&#x20AC;?

Ev, mutfak ve hediyelik eĹ&#x;yalarÄą sektĂśrĂźnĂźn de Ekonomik Ä°stikrar KalkanÄą paketi kapsamÄąna girmesini istediklerini belirten GeliĹ&#x;en Ev ve YaĹ&#x;am EĹ&#x;yasÄą MarkalarÄą DerneÄ&#x;i BaĹ&#x;kanÄą Ahmet Ă&#x2021;ÄąÄ&#x;Äąr Ĺ&#x17E;ahin, â&#x20AC;&#x153;COVID-19 salgÄąnÄąnÄąn neden olduÄ&#x;u ekonomik etkileri azaltmak için açĹklanan Ekonomik Ä°stikrar KalkanÄą paketi kapsamÄąnda birçok iĹ&#x; kolu mĂźcbir sebep hĂźkĂźmlerinden faydalana-

cak. Bununla birlikte sektĂśr kapsamÄąnÄąn daha da geniĹ&#x;lemesi gerekiyorâ&#x20AC;? dedi.

Bu sĂźreçte en çok etkilenen sektĂśrlerin baĹ&#x;Äąnda yer aldÄąklarÄąnÄą ifade eden Ĺ&#x17E;ahin, Ä°hracatÄąmÄązda Ăśnemli bir orana sahip olan ev ve mutfak eĹ&#x;yalarÄą sektĂśrĂźnde endĂźstriyel metal ile endĂźstriyel porselen, cam, plastik ve porselen diye iĹ&#x; kollarÄą birbirinden ayrÄąlamazâ&#x20AC;? diye konuĹ&#x;tu.

7 & d$1$..$/( $6/ø<( +8.8. 0$+.(0(6ø1'(1 .$08/$Ăš7,50$ ø/$1, (6$6 12 2020/26 Esas .$08/$Ăš7,5,/$1 7$Ăš,10$=,1 %8/81'8Ăś8 <(5 dDQDNNDOH øOL (FHDEDW øOoHVL 0(9.øø <DORYD .|\ $'$ 12 3$56(/ 12 2 <(5ø *HOLEROX (FHDEDW 'HYOHW <ROX *$<5ø0(1.8/ $/$1, 0 .$08/$Ăš7,50$ $/$1, 0 0$/ø.ø1 $', 9( 62<$', 0h1h3 025 +$1ø)( 025 1(Ăš( 1(%ø2Ăś/8 6ø%(/ $/.$1 .$08/$Ăš7,50$<, <$3$1 ø'$5(1ø1 $', .$5$<2//$5, *(1(/ 0h'h5/hĂśh $1.$5$ .$08/$Ăš7,50$1,1 9( %(/*(/(5ø1 g=(7ø .DPXODĂşWĂ&#x2022;UPD\Ă&#x2022; \DSDQ GDYDFĂ&#x2022; LGDUH PDOLNOHUL\OH FLQVL YH QLWHOLáL \XNDUĂ&#x2022;GD \D]Ă&#x2022;OĂ&#x2022; WDĂşĂ&#x2022;QPD]Ă&#x2022;Q NDPXODĂşWĂ&#x2022;UPD EHGHOLQLQ WHVSLWL YH WHVFLOL LoLQ GDYDFĂ&#x2022; LGDUH WDUDIĂ&#x2022;QGDQ PDKNHPHPL]LQ (VDV (VDV VD\Ă&#x2022;VĂ&#x2022;QGD GDYD DoĂ&#x2022;OPĂ&#x2022;ĂşWĂ&#x2022;U 6D\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DPXODĂşWĂ&#x2022;UPD <DVDVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q PDGGHVLQLQ EHQGL X\DUĂ&#x2022;QFD LODQ ROXQXU 5HVPL LODQODU ZZZ LODQ JRY WUÂśGH

BASIN: 1159864

7 & d$1$..$/( $6/ø<( +8.8. 0$+.(0(6ø1'(1 .$08/$Ăš7,50$ ø/$1, (6$6 12 (VDV .$08/$Ăš7,5,/$1 7$Ăš,10$=,1 %8/81'8Ăś8 <(5 dDQDNNDOH øOL (FHDEDW øOoHVL 0(9.øø .DUDFD\DND 0HYNL %LJDOĂ&#x2022; .|\ $'$ 12 240 3$56(/ 12 <(5ø *HOLEROX (FHDEDW 'HYOHW <ROX *$<5ø0(1.8/ $/$1, 0 .$08/$Ăš7,50$ $/$1, 0 0$/ø.ø1 $', 9( 62<$', $+0(7 (5.$1 <(1ø&ø 7& .$08/$Ăš7,50$<, <$3$1 ø'$5(1ø1 $', .$5$<2//$5, *(1(/ 0h'h5/hĂśh $1.$5$ .$08/$Ăš7,50$1,1 9( %(/*(/(5ø1 g=(7ø .DPXODĂşWĂ&#x2022;UPD\Ă&#x2022; \DSDQ GDYDFĂ&#x2022; LGDUH PDOLNOHUL\OH FLQVL YH QLWHOLáL \XNDUĂ&#x2022;GD \D]Ă&#x2022;OĂ&#x2022; WDĂşĂ&#x2022;QPD]Ă&#x2022;Q NDPXODĂşWĂ&#x2022;UPD EHGHOLQLQ WHVSLWL YH WHVFLOL LoLQ GDYDFĂ&#x2022; LGDUH WDUDIĂ&#x2022;QGDQ PDKNHPHPL]LQ (VDV (VDV VD\Ă&#x2022;VĂ&#x2022;QGD GDYD DoĂ&#x2022;OPĂ&#x2022;ĂşWĂ&#x2022;U 6D\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DPXODĂşWĂ&#x2022;UPD <DVDVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q PDGGHVLQLQ EHQGL X\DUĂ&#x2022;QFD LODQ ROXQXU 5HVPL LODQODU ZZZ LODQ JRY WUÂśGH

BASIN: 1159861

7 & ø67$1%8/ $1$'2/8 $6/ø<( 7ø&$5(7 0$+.(0(6ø1'(1 ø/$1 6D\Ă&#x2022; (VDV 0DKNHPHPL]GHQ YHULOHQ WDULKOL DUD NDUDU LOH øVWDQEXO 7LFDUHW 6LFLOL 0 G UO á œQ Q VLFLO VĂ&#x2022;UDVĂ&#x2022;QGD ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; YHUJL QXPDUDOĂ&#x2022; GDYDFĂ&#x2022; 6ø0.21 785ø=0 ø1Ăš$$7 9( 7ø&$5(7 /ø0ø7(' Úø5.(7ø \|Q QGHQ 0DKNHPHPL]GHQ YHULOHQ D\OĂ&#x2022;N JHoLFL P KOHW WDULKLQGH GRODFDN LVH GH VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; \DVD X\DUĂ&#x2022;QFD NRQNRUGDWR GRV\DODUĂ&#x2022;QGD DODFDNOĂ&#x2022; YH ERUoOX \|Q QGHQ JHoLFL P KOHWLQ K N P YH VRQXoODUĂ&#x2022; WDULKLQH YH EX WDULKH HNOHQHFHN J QO N V UH VRQXQD NDGDU GHYDP HGHFHáL DQODĂşĂ&#x2022;OPDNOD YHULOHQ GXUXĂşPD WDULKLQLQ HUWHOHQPHVLQH J Q VDDW ÂśGH \DSĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022; NDUDUODĂşWĂ&#x2022;UĂ&#x2022;ODQ GXUXĂşPDQĂ&#x2022;Q \XNDUĂ&#x2022;GDNL \DVD NDSVDPĂ&#x2022;QGD YHULOHQ V UHOHULQ X]DPĂ&#x2022;Ăş ROPDVĂ&#x2022; VHEHEL\OH HUWHOHQPHVLQH YH GXUXĂşPDQĂ&#x2022;Q J Q VDDW ÂśGH \DSĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022;QD NDUDU YHULOPLĂş ROXS øø.ÂśQXQ PDGGHVL K NP QFH LODQ ROXQXU 5HVPL LODQODU ZZZ LODQ JRY WUÂśGH

BASIN: 1159703

7 & Ăš$1/,85)$ $ø/( 0$+.(0(6ø1'(1 %$Ăš.$1/,Ăś,1'$1 ø/$1 (6$6 12 2019/469 Esas '$9$/, ø%5$+ø0 $/+$&&, 'DYDFĂ&#x2022; +DFHU (/+(<(1ø WDUDIĂ&#x2022;QGDQ DOH\KLQL]H DoĂ&#x2022;ODQ %RĂşDQPD (YOLOLN %LUOLáLQLQ 7HPHOLQGHQ 6DUVĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022; 1HGHQL øOH %RĂşDQPD dHNLĂşPHOL

GDYDVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q \DSĂ&#x2022;ODQ \DUJĂ&#x2022;ODPDVĂ&#x2022;QGD 0DKNHPHQL]FH GDYD GLOHNoHVLQGH EHOLUWLOHQ DGUHVLQL]H GXUXĂşPD J Q Q ELOGLULU GDYHWL\H oĂ&#x2022;NDUĂ&#x2022;OPĂ&#x2022;Ăş ROXS DGUHVLQL]GHQ D\UĂ&#x2022;OGĂ&#x2022;áĂ&#x2022;QĂ&#x2022;] JHUHNoHVL\OH WHEOLJDW \DSĂ&#x2022;ODPDPĂ&#x2022;ĂşWĂ&#x2022;U $GUHV DUDĂşWĂ&#x2022;UPDVĂ&#x2022;QGDQ GD ELU QHWLFH DOĂ&#x2022;QDPDGĂ&#x2022;áĂ&#x2022;QGDQ GDYD GLOHNoHVL YH GXUXĂşPD J Q Q Q LODQHQ WHEOLáLQH NDUDU YHULOPLĂşWLU 'XUXĂşPD * Q J Q VDDW ÂśWH GXUXĂşPDGD EL]]DW KD]Ă&#x2022;U EXOXQPDQĂ&#x2022;] YH\D NHQGLQL]L ELU YHNLOOH WHPVLO HWWLUPHQL] $NVL WDNWLUGH + 8 0 . ÂśQXQ VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; \DVD LOH GHáLĂşLN PDGGHVL X\DUĂ&#x2022;QFD \DUJĂ&#x2022;ODPD\D \RNOXáXQX]GD GHYDP ROXQDFDáĂ&#x2022; KXVXVX YH |Q LQFHOHPH GXUXĂşPD J Q \HULQH JHoHUOL ROPDN  ]HUH LODQHQ WHEOLá ROXQXU 5HVPL LODQODU ZZZ LODQ JRY WUÂśGH

DUNYA

14

CMYK

BASIN: 1159699

7 & ø67$1%8/ $1$'2/8 $6/ø<( 7ø&$5(7 0$+.(0(6ø1'(1 ø/$1 6D\Ă&#x2022; 2019/618 Esas 0DKNHPHPL]GHQ YHULOHQ WDULKOL DUD NDUDU LOH øVWDQEXO 7LFDUHW 6LFLOL 0 G UO á œQ Q VLFLO VĂ&#x2022;UDVĂ&#x2022;QGD ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; +('() <$3, 6$1$<ø 9( 7ø&$5(7 /ø0ø7(' Úø5.(7ø \|Q QGHQ 0DKNHPHPL]GHQ YHULOHQ D\OĂ&#x2022;N NHVLQ P KOHW WDULKLQGH GRODFDN LVH GH VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; \DVD X\DUĂ&#x2022;QFD NRQNRUGDWR GRV\DODUĂ&#x2022;QGD DODFDNOĂ&#x2022; YH ERUoOX \|Q QGHQ NHVLQ P KOHWLQ K N P YH VRQXoODUĂ&#x2022; WDULKLQH YH EX WDULKH HNOHQHFHN J QO N V UH VRQXQD NDGDU GHYDP HGHFHáL DQODĂşĂ&#x2022;OPDNOD YHULOHQ NHVLQ P KOHWLQ NDQXQGDQ GROD\Ă&#x2022; X]DPĂ&#x2022;Ăş VD\Ă&#x2022;OPDVĂ&#x2022;QD 8]DPĂ&#x2022;Ăş VD\Ă&#x2022;ODQ WDULK QD]DUD DOĂ&#x2022;QDUDN GRV\DQĂ&#x2022;Q WDULKLQGH \HQLGHQ HOH DOĂ&#x2022;QPDVĂ&#x2022;QD NDUDU YHULOPLĂş ROXS øø.ÂśQXQ PDGGHVL K NP QFH LODQ ROXQXU 5HVPL LODQODU ZZZ LODQ JRY WUÂśGH

BASIN: 1159693

15 N san 2020 • ÇARŞAMBA / 15

SİGORTA

AVİVASA’DAN YAŞ AYRIMCILIĞINA DİKKAT ÇEKEN PROJE

AKSİGORTA, TAKSİTLERİ 1 AY ERTELİYOR

AvivaSA, Türkiye’de yaşlanma ve yaşlılık konularında farkındalık oluşturmak ve yaşlılık kavramıyla ilgili toplumdaki negatif algıyı değiştirmek hedefiyle sürdürdüğü “Her Yaşta” kurumsal sosyal sorumluluk (KSS) projesinin portalı www.heryasta.org ‘da, Koronavirüs sürecinde gündemde oldukça yer tutan "yaş ayrımcılığı" konusuna değiniyor.

Konu ile ilgili açıklama yapan AvivaSA CEO’su Fırat Kuruca, “Koronavirüs sürecinde Türkiye’nin en önemli gündemlerinden biri haline gelen, 'sokağa çıkan yaşlılar' konusunun sosyal medya aracılığıyla bir ayrımcılık unsuruna dönüşmesi gözleminden yola çıkarak, hem yaşlılarla hem de gençlerle yaptığımız röportajlar ile onların duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını duyurmalarına katkıda bulunduk" dedi.

Aksigorta, etkisini günden güne artıran salgın hastalık COVID-19 sebebiyle ödemelerini gerçekleştiremeyen müşterileri için taksit erteleme kolaylığı sağlayacak. Şirketten yapılan açıklamada, “Yaşanan bu zor günlerde müşterilerinin yanında olmayı amaçlayan Aksigorta, 8 Nisan 2020 tarihinden itibaren tüm ürünlerinde Akbank, Yapı Kredi, QNB Finans ve Ziraat Bankası kredi kartına sahip müşterileri için, vade farksız 1 ay taksit erteleme imkânı tanıyacak” denildi.

ALLİANZ TÜRKİYE’DE ÜST DÜZEY ATAMA

SİGORTA CİNİ, 7 YAŞINDA

Allianz Türkiye’nin bilgi teknolojileri liderliğini yürütmekte olan Evren Ayorak, Allianz Türkiye Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı ve İcra Kurulu Üyesi olarak atandı.

Kariyerine 2000 yılında Finansbank’ta başlayan Ayorak, 2005-2006 yılları arasında aynı kurumun bilgi işlem birimi olan IBTECH’te kıdemli yazılım mimarı olarak görev aldı.

Ayorak, 2006-2007 arasında Fiba Holding’in kurumsal mimarı olarak çalıştı. İzleyen dönemde 2012’ye kadar Hollanda’da, Credit Europe Bank bünyesinde uygulama tasarımı ve geliştirme bölümü yöneticisi, başkan yardımcısı ve kıdemli başkan yardımcısı pozisyonlarında görev aldı. Ayorak, 2016’dan bu yana çalıştığı Allianz Türkiye’de yazılım geliştirme ve dönüşüm direktörü olarak atanmadan önce Fibabank’ın Analiz ve geliştirme bölüm yöneticisi ve departman müdürü pozisyonlarında görev almıştı.

Türkiye’nin ilk perakende sigorta mağaza zinciri Sigorta Cini 7. yılını kutluyor.

Sigorta Cini’nin doğum gününü bir video ile kutlayan Genel Müdür Erdem Aydınlı, “Biz Sigorta Cini olarak 2020’de daha çok çalışacak, salgın süresince müşterilerimize telefon üzerinden ve online kanallarımızla hizmet vermeye devam edip salgının ardından müşterilerimizi yerinde ziyaret ederek daha çok birlikte vakit geçireceğiz. İlk günden beri söylememiz olan “her ailenin hayatın beklenmedik olaylarına karşı korunmasına destek olma” tutkumuz ile bu zor günlerde tüm şirket olarak müşterilerimize kesintisiz hizmet için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz. Tüm çalışma arkadaşlarıma şirketimize sağladığı katkılardan dolayı teşekkür ediyorum” dedi.

KOBİ’ler t car alacak s gortası şansını kullansın Selçuk Altun selcuk.altun@dunya.com

KOBİ’ler n tahs lat sorununu haf fletecek t car alacak s gortasında kapsam gen şled . 25 m lyon l radan 125 m lyon l raya çıktı. Reasürans desteğ de netleşt .

Devlet destekl ürün ç n s gorta ş rketler n n de tereddütü kalmadığını fade eden Türk ye S gorta B rl ğ Başkanı At lla Benl , KOBİ’lere fırsatlardan faydalanma çağrısında bulundu.

Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Atilla Benli, geçen ay gerçekleştirilen 2 önemli değişikliğe dikkat çekerek, tüm KOBİ’leri tahsilat sorununu ortadan kaldıracak Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası yapmaya davet etti.

DÜNYA gazetesi Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ, Genel Koordinatörü Vahap Munyar ve Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz ile bir video konferans gerçekleştiren Benli, sigorta sektöründe yaşanan son gelişmelere yönelik açıklamalarda bulundu.

Koronavirüs salgınının sağlıkla birlikte ekonomide ciddi tahribatlar yarattığını vurgulayan Benli, pek çok şirketin üretimi kıstığını veya tamamen durdurduğunu belirterek, bu durumdan da en çok finansal güç açısından zayıf olan KOBİ’lerin etkilendiğini

söyledi. KOBİ’lerin tahsilatta çok büyük sıkıntı yaşadığını dile getiren Benli, bu problemi ortadan kaldıracak olan Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası’na dikkat çekti. Benli, bu ürünle ilgili geçen ay 2 önemli düzenleme yapıldığını, bu düzenlemeler sonrasında kapsamın genişlediğini ve reasürans desteğinin netleştiğini söyledi.

“Artık k msen n tereddüt etmes ne gerek yok” KOBİ’lere yönelik Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası’nın 2018 yılı Haziran ayında ortaya çıktığını, ancak bu güne kadar pek talep görmediğini kaydeden Benli, “Bugün itibariyle bu ürünle ilgili 6 bin civarında poliçe var. Bunlar da Güneş Sigorta ve Halk Sigorta tarafından, yani daha çok kamu tarafından ve banka kanalı ile satıldı. Biraz acenteler de ürünü anlamak ve satmak konusunda zorlandı, sektör de reasürans konusunda sıkıntı olabilir korkusu ile bu ürüne yeterince odaklanmadı.

● KAPSAMI 125 MİLYON TL'YE

GENİŞLETİLDİ

2

önemli

değişiklik

Artık sektör olarak rahatladık. Geçen ay yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile reasürans bacağı halledildi. Aynı zamanda Hazine de desteğini gösterdi. Açıkçası riskin neredeyse tamamı reasüre edilmiş durumda. Türk Reasürans, diğer reasürans şirketleri ile birlikte bunun arka tarafındaki reasüransını sağladı. Artık kimsenin bir tereddüt etmesine gerek yok. Oldu ki bir sıkıntı yaşandı, bu ödenemiyor. Bunu reasürans tarafından rahatça temin edeceğiz” dedi.

Kapsam gen şlet ld Şu anda alacak sigortası poliçesi olan şirketlerin daha rahat durumda olduğunu ifade eden Atilla Benli, geçen ay gerçekleştirilen bir diğer değişiklikle bu üründe kapsamın genişletildiği bilgisini verdi. Benli, “Yıllık net satış hasılatı 25 milyon TL’nin altında olan mikro ve küçük işletmeleri kapsayan sistem, orta büyüklükteki işletmeleri de kapsayacak şekilde genişletildi ve bu tutar 125 milyon liraya çıkarıldı” dedi.

● REASÜRANS DESTEĞİ

NETLEŞTİRİLDİ

Devlet Destekl T car Alacak S gortası’nda geçen ay 2 öneml değ ş kl k yapıldı. İlk olarak 25 Mart 2020 tar hl ve 31079 sayılı Resm Gazete’de yayınlanan KOBİ’lere Yönel k Devlet Destekl T car Alacak S gortası Tar fe ve Tal mat Tebl ğ nde Değ ş kl k Yapılmasına Da r Tebl ğ le; XMevcutta yıllık net satış hasılatı 25 m lyon TL’n n altında olan m kro ve küçük şletmeler kapsayan s stem, orta büyüklüktek şletmeler de kapsayacak şek lde gen şlet ld . Artık yıllık net satış hasılatı 125 m lyon TL’ye kadar olan tüm KOBİ’ler alacaklarını ödenmeme r sk ne karşı s gortalayab lecek.

XAyrıca, alacak s gortası taleb nde bulunan şletmen n vadel satışlardan elde ett ğ c rosuna göre alıcı başına 750 b n l raya kadar tem nat l m t sağlanacak. Azam tem nat l m t , alacak s gortası taleb nde bulunan şletmen n, alıcı ç n talep ett ğ tem nat l m t ve r sk değerlend rme kr terler d kkate alınarak artırılab lecek.

XVade seçenekler ne 120, 180 ve 360 güne ek olarak 240 gün de eklend .

XC rosu 40 m lyon TL’den az olan orta büyüklüktek şletmelere yayımı tar h olan 25 Mart 2020 tar h t bar yle, c rosu 40 m lyon - 125 m lyon TL arası olan şletmelere 1 N san 2020 tar h t bar yle alacak s gortası h zmet sunulab lecek.

XTekl f n sunulduğu tar hten t baren 10 gün ç nde pol çen n düzenlenmes durumunda lg l pol çeye l şk n tekl f kapsamında sorgulama ücret alınmayacak.

İk nc olarak se 30 Mart 2020 tar hl ve 31084 numaralı Resm Gazete’de yayınlanan 2326 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnâmes le devlet n reasürans desteğ netleşt r ld .

Küçük ve orta ölçekl şletmelere yönel k t car alacak s gortası sunulmasını çeren devlet destekl s stem kapsamında 1 N san 2020 - 1 N san 2021 tar hler arasında düzenlenen s gorta sözleşmeler nden kaynaklanan, ancak reasürans ve retrosesyon yoluyla transfer yapılmayan r skler n hasar pr m oranı; XS stem n şlet lmes n tem nen Olağan R skler Yönet m Merkez ’n n üzer nde kalan ve tem nat ver len r sk ç n (pay %50) ç n %75 ve üzer , X Tem nat ver len r sk n kalan %50’l k kısmını oluşturan pay ç n %110 ve üzer ç n reasürans desteğ taahhüt ed l yor.

Reasürans desteğ ht yacı ortaya çıktığında söz konusu tutar, Olağan Dışı R skler Yönet m Merkez ’n n taleb üzer ne Haz ne ve Mal ye Bakanlığı bütçes nden karşılanacak.

Bu kapsamda, yayımlanan Kararla, Devlet Destekl T car Alacak S gortası’na l şk n devlet n reasürans desteğ netleşm ş oldu.

C O V I D - 1 9 ’ U N O L U M S U Z E T K İ L E R İ N E V U R G U YA P I L D I

Euler Hermes, 18 ülke ve 126 sektörün notunu düşürdü Uluslararası alacak sigortası şirketi Euler Hermes’in her üç ayda bir ticari borçların vadesinde ödenmeme riskini ölçerek hazırladığı ülke ve sektör risk derecelendirme raporunda da COVID-19 salgınının yaratacağı olumsuz etkilere vurgu yapıldı. Euler Hermes, 2020 yılında küresel ekonomik büyümenin güçlü bir yavaşlama kaydedeceği ve iflasların yüzde 14 artacağı tahmini doğrultusunda, 18 ülke ile 126 sektörün risk derecelendirme notunda da indirime gitti.

2020 yılında dünya ekonomisinde büyümenin yüzde 0,5 ile sınırlı kalacağı ve uluslararası ticarette yüzde 4,5 daralma olacağı öngörüsünde bulunan Euler Hermes; Ekvador, Tayland, Endonezya, Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Fas, Kenya, Gana, Mauritius, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Romanya, İrlanda, Slovakya, Japonya, Brezilya ve Litvanya’nın risk derecelendirme notunu düşürdü.

DUNYA

15

CMYK

açıkladı. Euler Hermes, uzun zamandır yapısal ve döngüsel zorluklarla karşı karşıya olan Hindistan ekonomisinin ise salgın sebebiyle olumsuz etkilenmeye başladığını vurguladı.

Kısa ve uzun vadeli 40 ekonomik ve finansal göstergenin sürekli takibini yapan, toplam 242 ülke ile 18 sektörü izleyen Euler Hermes, raporunda risk derecelendirme notunu indirdiği bu ülkelerden Brezilya, Japonya ve Hindistan ile ilgili uyarılarda bulundu.

Japonya ekonom s daha da yavaşlayacak Brezilya’nın dinamik reformlarla büyümeyi hızlandıracağına dair verdiği sinyallere rağmen, COVID-19 salgınının ekonomide yaratacağı olumsuz etkilerine maruz kalabileceğini vurgulayan Euler Hermes, geçen sonbaharda yaşanan birkaç ekonomik şokun ardından 2020 yılına kırılgan bir yapıda başlayan Japonya’nın daha da zayıfladığını

En çok otomot v sektörü etk lenecek Küresel ekonomideki yavaşlamadan en çok otomotiv sektörünün etkileneceğinin belirtildiği Euler Hermes raporunda, bu sektörün 26 ülkede notunu düşürdü. Euler Hermes, ulaştırma sektörünün 21, elektronik sektörünün 14, perakende sektörünün ise 12 ülkede notu indirdi. Euler Hermes’in raporunda Batı Avrupa 52 not değişikliği ile en çok notu düşen bölge oldu. Batı Avrupa’yı 29 not indirimi ile Asya Pasifik, 24 not indirimi ile Orta ve Doğu Avrupa takip etti. Raporda ayrıca ilaç, yazılım ve bilgi teknolojisi sektörlerinin bu krizden en az etkilenen sektörler olduğu vurgulandı.

Son düzenlemelerin ardından sektör içinde bu ürünün duyurularını yaptıklarını ve acentelere online eğitimler vermeye devam ettiklerini bildiren Benli, prim oranlarının da uygun olduğunu belirterek KOBİ’lere bu üründen faydalanın çağrısında bulundu.

Pr m oranı gayet makul Tahsilatın şu andan en önemli problemlerden biri olduğunu kaydeden Benli, “Sigorta primi her KOBİ’ye ve alacaklı olduğu tarafa göre değişiklik gösterir, ama ortalama bir rakam vermek gerekirse yüzde 1 - 1,25 gibi bir rakamdan bahsedebiliriz. Öte yandan, son düzenleme ile alacak sigortası talebinde bulunan işletmenin vadeli satışlardan elde ettiği cirosuna göre alıcı başına 750 bin liraya kadar teminat limiti sağlanacak. Vade seçeneklerine de 120, 180 ve 360 güne ek olarak 240 gün de eklendi.

Aslında yüzde 90 KOBİ düzeyindeki ihtiyacı gideriyor. KOBİ’lerin sağlık sigortası, alacak sigortası” şeklinde konuştu.

Benli, KOBİ’lerin sadece alacak sigortası ile değil, bu günkü gibi durumlara karşı farklı poliçelere sahip olması gerektiğini belirterek kâr kaybı, iş durması gibi durumlar için de riski minimize edebileceklerini kaydetti.

Yılsonu beklent ler değ şmed Salgının sigorta sektöründe henüz etkilerinin hissedilmediğini ve burada bir şey söylemek için nisan ayı sonunu görmek gerektiğini belirten TSB Başkanı Benli, yüzde 20-25 civarında bulunan yılsonu büyüme beklentilerinde ise bir değişiklik olmadığını söyledi. Bir takım branşlarda yavaşlama yaşanırken, başka alanlarda büyümeler gerçekleştiğini aktaran Benli, şunları söyledi; “Mesela alacak sigortasındaki 6 bin rakamını 16 bin yaptık mı, bu çok büyük bir fark yaratır. Sağlık sigortalarında çok büyük bir atak bekliyoruz. Siber sigortalar aynı şekilde. Şu anda herkes evden çalışıyor.

Bu anlamda farklı yönlerden farklı talepler gelecektir. Aynı zamanda, araç sigortası satışlarında düşüş var, ama hasar tarafında da olumlu gelişmeler yaşanacaktır. Karlılık artacaktır.”

%

18

sürdürüleb l r

Seragazı em syonlarının 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmem ş b r oranda düşeceğ tahm n ed l rken, Ç n’de karbon em syonlarının önlemler n artırıldığı yed haftalık dönemde b r öncek yılın aynı dönem ne göre yüzde 18 oranında azaldığı görülüyor.

Doğa Tamer

Emrah Kurum

Hazırlayan: DİDEM ERYAR ÜNLÜ • d dem.eryar@dunya.com

Sürdürüleb l rl ğ n “ lk adımları”na rehberl k ed yorlar

15 N san 2020 • Çarşamba

'Kov d ekonom s nde yakalar renks z olacak’ ABD merkezl d j tal danışmanlık ş rket GlobalWonks CEO’su Cenk S dar, koronav rüsle b rl kte ş hayatında mav ve beyaz yaka ayrımının kalkacağını bel rterek, “Türk ye el ndek genç yetenekler değerlend rerek bu süreçten yükselerek çıkab l r.

Eğ t m ve ş model n yen düzene göre d zayn etmel ” ded . İYİLİK FABRİKASI YASEMİN SALİH

YAKIN PLAN

yasemin.salih@dunya.com

DİDEM ERYAR ÜNLÜ didem.eryar@dunya.com

Sürdürülebilirlik Adımları Derneği, Türkiye’de ve dünyada sürdürülebilirlik çalışmalarının yaygınlaştırılması, etkinleştirilmesi ve geliştirilmesini sağlamak amacıyla faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşu.

Sürdürülebilirlik alanında kurumlarda ve toplum hayatında gerekli dönüşümün gerçekleşmesi için projeler geliştirmeyi, eğitim ve atölye çalışmaları düzenlemeyi ve ilham veren uygulamaları paylaşmayı hedefliyor.

Doğa Tamer ve Emrah Kurum “iyi işler yapmak isteyen gençler olarak” 2017 yılında çalışmalarına bir platform olarak başlamışlar. UNDP Türkiye ile birlikte özel sektör, kamu, sivil toplum kuruluşları ve sosyal girişimcilerin dahil olacağı Sorunlara Çözümler Buluşmaları’nı hayata geçirmişler.

2018 sonunda ise dernekleşmişler.

“Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın 17. maddesinin başlığı ‘Amaçlar için Ortaklıklar’” diyen Doğa Tamer, “Aslında biz de bu madde gibi çalışıyoruz. 16 üyemiz var ve hepimiz sürdürülebilir gönüllülük yaklaşımı ile, kendi uzmanlaştığımız alanlarda şirketlere yol gösteriyoruz.

Sürdürülebilirlik meselesinin anlaşılması, yaygınlaşması ve etkinleşmesini sağlamayı hedefliyoruz. Bu süreçte, işbirliği olmadan ilerlemek mümkün değil. Bizim de amacımız kurumları ve insanları bir araya getirmek” diyor.

Peter Drucker’ın “İşini doğru yapmak değil, doğru işi yapmak” sözünü hatırlatan Emrah Kurum ise “Türkiye’de bugün ‘biz iyiyiz’ diyen çok; fakat iyilik hali söylemden ileri gitmiyor. Amacımız, bu iyiliği uygulamaya geçirmek. İş süreçlerini iyileştirmek. İyi uygulama datalarımızı paylaşarak, şirketlere yol göstermek, ilham vermek” diyor.

Toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda uzun yıllardır çalışan Doğa Tamer, sürdürülebilirlik sürecinin istihdamda kadın erkek eşitliğinden, enerji verimliliğine, atık yönetiminden, iş kazalarının azaltılmasına, tedarik yönetiminden, sosyal fayda yaratmaya kadar hayatın her alanını kapsadığını söylerken, iyi uygulamalar sayesinde, iyileşmenin sistemin bütününde gerçekleşmesi ve tüm iş yapış şekillerinin bu yönde yeniden tasarlanması gerektiğini ifade ediyor. “İş dünyasının yeni bir iş modeline ihtiyaç olduğunu anladığını” ekleyen Emrah Kurum ise “Şirketler küçük şirketleri satın alarak kendi içlerinde bu değişimi sağlamaya başladılar. Örneğin üretim sürecinde iyileştirme yapmak için yeşil satın almalar çok gündeme geliyor. Biz de fikri iyi olan, teknolojiyi kullanan küçük şirketleri büyüklerle bir araya getiriyoruz. Son dönemde sanayi politikalarındaki değişim, AB’nin söylemleri, iklim alanındaki farklı fon kaynakları, sanayide dijitalleşe ve döngüsel ekonomi önemli gelişmelere neden oluyor” diyor.

Dünya “Kovid ekonomisi”nin neler getireceğini tartışırken, ülkeler ve şirketler bugünden stratejilerini oluşturuyor. Uzun yıllar Amerika’da strateji danışmanlığı yapan, bir süre önce de GlobalWonks adında dijital danışmanlık şirketini kuran Cenk Sidar, son iki ayda işlerinin ciddi oranda arttığını söyledi. Aralarında ATT, Bank of America, Starbucks gibi devlerin yer aldığı 200’den fazla müşteriden en çok, “Kovid ekonomisi neleri değiştirecek” sorusunu aldıklarını belirten Sidar, yanıtları DÜNYA için özetledi.

DUNYA

16

CMYK

SİBER GÜVENLİK ÖNEM KAZANACAK İşin geleceğine (future of business) yatırım yapan şirketler kovid ekonomisinin kazananı olacak. Zoom, UBER gibi şirketler daha da güçlenecek. Bu gelişme, aynı zamanda siber güvenlik meselesini de daha fazla gündeme getirecek. Çünkü siber riskler de tüm bunlar-

YENİ BİR KÜRESELLEŞME BİÇİMİ GELİYOR Yeni ekonomiden en çok etkilenecek sektörlerden biri seyahat olacak. Bugüne kadar özellikle dış ticaret yapanlar iş bağlantıları için seyahat ediyorlardı. Artık bir ürün satmak için mutlaka müşterinin bulunduğu ülkeye gitmek gerekmediği daha net anlaşıldı. Tayland’da bir şirketle iş yapmak istiyorsanız onun reytinglerine bakıp, video konferansla görüşmelerinizi yapacak ve malınızı göndereceksiniz. Mevcut teknoloji de buna imkan veriyor. İş yapma biçimleri mecburi olarak değişiyor. Ancak Amerika, Almanya gibi büyük ekonomilerde bile şirketler bu değişime tam anlamıyla hazır diyemiyoruz. Tüm bunlar kovid ekonominin küreselleşmeyi ortadan kaldıracağı ya da yavaşlatacağı anlamına gelmiyor. Seyahatler, özel jetler, Davos gibi zirveler yine olacak elbette ama, insanlar seyahat ederken daha seçici davranacak artık.

GELECEK 10 YILA DAMGA VURACAK KADINLARIN YÜKSELİŞİ KAÇINILMAZ Kadınlar bu sürecin kazananları olacak. Çünkü evden çalışma ya da dijitalleşme yeteneklerin bazı kültürel baskılardan dolayı engellenmesini önleyecek. Öte yandan yeni sistemin gelir adaletsizliğini de azaltacağını öngörüyoruz. Örneğin çok yetenekli bir yazılımcı Nijerya’da da yaşasa Amerika merkezli bir global şirkete hizmet verebilecek. Ve San Francisco’daki meslektaşıyla aynı maaşı alabilecek. Kalkıp Amerika’ya yerleşmesine gerek kalmayacak. Beyaz yakalı, mavi yakalı ayrımı ortadan kalkacak, bilgi toplumunun bir parçası olabilenler öne çıkacak.

Kovid krizinin ekonomiye net etkilerini şimdiden gözlemliyoruz. Öncelikle bundan bir süre önce “Gelecek ekonomisi” dediğimiz şeyi şimdi yaşıyoruz. Dijital devrimi hızlandıran, geleceği bugüne alan bir etken oldu koronavirüs. Önümüzdeki 10 yıla kovid ekonomisi damga vuracak ve insanlar, şirketler, ülkeler buna uyum sağlarsa hayatta kalacak.

EV HAYATI GÜÇLENİYOR Nasıl ki “dot com” krizi, sonrasında yaşanan 2008 krizi kendi ekonomik düzenlerini yarattılarsa, yeni işler doğururken eskileri ortadan kaldırdılarsa ko-

TIR ŞOFÖRLÜĞÜ DİYE BİR İŞ KALMAYABİLİR Elbette kovid ekonomisinin olumsuz etkileri de olacak. Bu salgında birçok restoran, kafe, kitapçı kapandı. Çalışanlar işsiz kaldı. Sanayide robotlaşma zaten bir süredir istihdam kaybına yol açmaya başlamıştı. Teknoloji insanları yerinden etmeye devam edecek. Örneğin 15 yıl sonra TIR şoförlüğü diye bir iş kalmayabilir, Amerika’da şimdiden sürücüsüz araçları görüyoruz. Kargo şirketlerinde çalışanlar bundan etkilenecek. Buna karşılık “drone operatörlüğü” gibi işler artacak.

SOSYAL YARDIMLAR ARTACAK Koronavirüs nedeniyle işsiz kalan insanlara nasıl ki devletler ve çeşitli kuruluşlar sosyal yardımlar yapıyorsa, bu durum yeni ekonomi düzenine geçiş sürecinde de artarak devam edecek.

Dijitalleşme sürecinde işinden olanlar için devletler daha fazla yardım bütçeleri ayırmak durumunda kalacak. Bu süreci iyi yöneten liderler öne çıkacak.

Bu liderlerle birlikte dijital ekonominin ne anlama geldiğini kavrayan ülkeler eğitim sistemlerini, adalet sistemlerini buna göre dizayn edecekler.

TÜRKİYE’NİN AVANTAJLARI VAR Kovid ekonomisinde avantajlı ülkelerden biri Türkiye olacak diyebiliriz. Ciddi potansiyeli var bu dönemde.

Gençleri çok, iyi okulları var, mühendis nüfusu var. Türkiye bundan sonraki dönemde iyi adımlar atarsa yeni düzenden kazançlı çıkabilir. 2010’dan bu yana ciddi bir beyin göçü söz konusuydu. Bu andan itibaren gençlerini elinde tutması, yetenekleri kazanması gerekiyor. En büyük avantajı bu gençler, onları kaybetmemeli.

YA Ş A M TA R Z L A R I N D A D E Ğ İ Ş İ M Ş A R T

Ekosfer Derneğ : Tem z b r hava ç n bu kadar acıya gerek yok Dünyayı etkisine alan koronavirüs salgını nedeniyle hayat Türkiye’de de yavaşladı. Virüsün yayılmaması için alınan önlemler nedeniyle hava kirliliği hem dünyada hem de Türkiye’de azaldı. Buna rağmen bazı ilçelerdeki veriler hâlâ yüksek ve önümüzdeki günler için alarm veriyor.

Türkiye’deki illerde de hava kirliliği salgından önceki döneme göre azaldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın havaizleme.gov.tr adresinde yayımlanan verilerine göre, 2-9 Mart 2020 tarihleri arasında Ankara Bahçelievler’de partikül madde (PM10) günlük ortalama değeri 66,75 μg/m3 (metreküpte 66,75 mikrogram) ölçülmüştü. Bu değer Dünya Sağlık Örgütü’nün sınır değer kabul ettiği 50 μg/m3’ün üzerindeydi. 30 Mart-6 Nisan

"İnsan ne kadar nsan d ye durup düşüneceğ z" Galatasaray Ün vers tes Öğret m Üyes Doç. Dr. Al Fa k Dem r, yen t p koronav rüsün; doğanın, teknoloj den ve bunun köles olmuş nsandan nt kamı olduğunu bel rterek, "Kend yaşam alanlarını yok eden nsan, sonunda, kend s de yok olma duygusuyla karşı karşıya kaldı. Çares zl k tüm dünyaya çöktü, zeng n-fak r, güçlüzayıf, gel şm ş-ger kalmış h ç fark etmed ” ded . Koronav rüs sınavını bell aşamalar çerçeves nde düşünmek gerekt ğ n aktaran Dem r, bu aşamaları şöyle sıraladı: "İlk aşama, koronav rüsten kurtulma ve

ronavirüs krizinin de benzer etkileri olacak. 2008’den sonra “paylaşım ekonomisi”nden söz ettik, yeni sektörler, iş alanları, yeni girişimciler gördük.

Kovid ekonomisinin temeli ise dijitalleşme. Evden çalışma, ev hayatının öne çıkması yeni dönemin normalleri.

Bu yeni hayata göre araçlar gelişecek.

Online sağlık (telemedicine) gibi hizmetlerin daha da büyüyeceğini öngörüyoruz.

la birlikte artacak.

bu sorunun bertaraf ed lmes d r. İk nc aşama koronav rüs sonrası devletler n ve toplumların yaralarının sarılması, esk yaşama yan gündel k yaşama dönülmes d r. Ama esas sorun son aşamada; yan 'Neden bu sorun yaşandı, neden çözülemed ve nerede yanlış yaptık?' sorularının cevaplarının aranmasında yaşanacaktır. İnsan aslında bu aşamada gördüğümüz g b c dd b r nsanlık sınavından da geçmekted r. Bu sınavın sonucu da ncelenecekt r. Hang hasletler kaybett k ve acaba teknoloj robotu yaratmanın yanında nsanı da mı robota çev rd k? 'İnsan ne kadar nsan?'

tarihleri arasındaysa bu değer 42,99 μg/ m3’e, sınır değerin altına geriledi.

Benzer iyileşmelere diğer illerde de rastlandı. İstanbul Sultangazi’de salgının Türkiye’ye ulaştığının ve tedbirlerin alınmaya başlandığı 2-9 Mart arasında günlük ortalama PM10 değeri 101,58 μg/ m3’a ulaştı. DSÖ’nün sınır değerinin iki katına ulaşan ciddi bir kirlilik söz konusuydu. En düşük günlük değerin bile 70 μg/m3 civarında olduğu Sultangazi’de PM10 değeri 30 Mart-6 Nisan tarihleri arasında ciddi bir azalma göstererek sınır değerin altına geriledi ve 43,28 μg/ m3 seviyelerini gördü. En düşük günlük değer belki de rekor bir düşüşle 14,35μg/ m3’e kadar geriledi. İzmir Bornova’da PM10 ortalama değeri 2-9 Mart arasında 43,63 μg/m3, 30

Mart-6 Nisan arasında ise 42,99 2-9 μg/ m3 ölçüldü. Sınır değerin altında kalsa da, ekonomi ve insan faaliyetlerinin azalmasına rağmen ciddi bir düşüş görülmedi. Büyükşehirlerle birlikte sıkı önlemlerin alındığı illerin başında gelen Zonguldak’ın Karadeniz Ereğli ilçesinde ise 2-9 Mart tarihleri arasında 151,27 μg/m3 günlük ortalama değere ulaşan PM10 verileri, 30 Mart haftasında sınır değerin üzerinde kalsa da yüzde 65 oranında gerileyerek 55 μg/m3’e kadar düştü.

“İkl m kr z nde de böyles ne büyük acılar yaşayab l r z” Ekosfer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Özgür Gürbüz, “100 binden fazla insanın hayatını kaybettiği bu kriz, bize doğanın kendini toparlama hızını ve aslında ne

kadar kirli ve sorunlu kentlerde yaşadığımızı bir kez daha gösterdi. Binlerce insanın hayatını, yüz binlerce kişinin de işini kaybettiği bir dünyada hava kirliliği azaldı. Alıştırıldığımız hayatın durma noktasına geldiği bir noktada ancak temiz hava ve doğadan bahsedebiliyoruz. Elbette bu böyle olmamalı. Hızımızı yavaşlatmak, tüketimi azaltmak ve ekonomiyi karbonsuzlaştırarak, daha sağlıklı bir gezegende yaşamak mümkün. Sonuçta hayatta en önemli şeyin sağlığımız, temel gıdalar ve sevdiklerimiz olduğunu bu salgın hepimize gösterdi. Buradan ders çıkarmazsak, sadece ulaşım ve enerjideki araçları değil, yaşam tarzımızı da hızla değiştirmezsek, giderek büyüyen iklim krizi nedeniyle benzer acılar yaşayabiliriz” yorumlarını yapıyor.

%

COVID-19'un genet k ş fres 2 b n k ş n n genom d z lemes yle çözülecek

90

Yen t p koronav rüs (COVID-19) hastalığının genet k temeller n araştırmak üzere, aralarında Türk ye'n n de bulunduğu 22 ülkeden 35 kurumun katılımıyla uluslararası konsors yum kuruldu. Türk ye'den B lkent ve Hacettepe Ün vers teler le Sağlık B l mler Ün vers tes Dr. Sad Konuk Eğ t m ve Araştırma Hastanes araştırmacıları ve kl n syenler n n yer aldığı konsors yumda, COVID-19'a yakalanma r sk n arttıran genler n keşfed lmes amaçlanıyor.

Araştırma kapsamında ABD, Avustralya, Belç ka, B rleş k Krallık, Brez lya, Ç n, Fas, F nland ya, Fransa, H nd stan, Hollanda, İspanya, İsra l, İsv çre, İran, İtalya, Kolomb ya,

Okyanuslar, nsanların yarattığı ısının %90’ını em yor ve sıcaklığı artan okyanuslarda, mercanlar beyazlıyor ve ölüyor.

Meks ka, Japonya, Suud Arab stan ve Türk ye'den yaklaşık 2 b n k ş n n genom d z lemes gerçekleşt r lecek.

Konsors yumun yönet m kurulunda yer alan B lkent Ün vers tes Fen Fakültes Dekanı, Türk ye B l mler Akadem s (TÜBA) Üyes Prof.

Dr. Tayfun Özçel k, b rey n genet k yapısının, başta v ral hastalıklar olmak üzere bulaşıcı hastalıklara karşı vücudun verd ğ yanıtın temel bel rley c s olduğunu fade ett . Özçel k, son 20 yıl ç nde, araştırma gruplarının çalışmaları da dah l olmak üzere, v ral enfeks yonlarla nedensel l şk s olan gen mutasyonlarının tanımlanmasında öncü n tel kte buluşlar yapıldığını b ld rd .