Dünya Gazetesi - 8 Nisan 2020 by Dünya Gazetesi

ABONE DOLAR (TCMB Döviz Satış)

EURO (TCMB Döviz Satış)

REPO (Gecelik)

BORSA (BIST 100)

ALTIN

6.7496 (% -0.26)

7.3385 (% 0.36)

9.23 (% -2.94)

92381.81 (% 0.34)

1653.00 (% 0.79)

ALIŞVERİŞ Kred Kre kartında temassız ödeme üç katınaa yükseld d

(İAB-Dolar/Ons)

PETROL (Brent/varil$)

33.06 (% 1.10)

Kurucusu / NEZİH DEMİRKENT

8 Nisan 2020 • Çarşamba

OTOMOTİV

TAKVİYE SAĞLIK SAĞLI ÜRÜNLERİ

"Destekler gen şlet lmel "

Zade V tal, üret m 3 vard yaya çıkardı

OİB Başkanı Çel k: Kısa çalışma 6 ay uzatılsın zatılsın /02

Mevlüt Büyükh Büyükhelvacıg l: Son 20 günde ABD dah l talep artışı hızlandı/ 09

“Bankalar ipe un seriyor”

la birlikte faaliyetlerini durdurma kararı aldı. Firmaların yüzde 54’ü, cirosunun yüzde 50’den fazla düştüğünü açıkladı. Krizden, en fazla küçük ölçekli firmalar etkilendi. İşletmelerin yüzde 62’si, “büyük ölçüde” etkilendiğini açıklarken, hiç

AV R U PA' N I N E N B Ü Y Ü K B U T İ K B A N K A L A R I N D A N

İsviçreli Banque Syz Türkiye’ye geliyor Avrupa’nın butik bankalarından Banque Syz, İstanbul’da ofis açmaya hazırlanıyor. Bankanın CEO’su Yvan Gaillard, İsviçre basınına yaptığı açıklamada, ilgi duydukları merkezler arasında İstanbul’un da bulunduğunu söyledi. Bazı böl-

etkilenmediğini belirtenlerin oranı yüzde 3’te kaldı. Güneydoğu, krizin olumsuz etkilerini en fazla hisseden bölge oldu. Firmaların yüzde 79’u, kriz dolayısıyla bu yıla ilişkin strateji ve faaliyetlerini gözden geçireceğini belirtti. /07

L k d te adımına IMF de katıldı Küresel ölçekteki nakit ihtiyacının karşılanmasına yönelik operasyonlara, merkez bankalarının ardından Uluslararası Para Fonu da (IMF) katılıyor. Fon, ABD’nin de desteği ile dolar likiditesi sorunlarını azaltmayı amaçlayan yeni bir program açıklamaya hazırlanıyor. Bloomberg’de yer alan habere gö-

02 ALAATTİN AKTAŞ

Sıvacı 65 yaşından büyük olunca...

re, program ABD Merkez Bankası’nın salgın nedeniyle açtığı swap hatlarından, sonrasında ise hazine tahvili ‘repo’ pencerelerinden yararlanamayacak ülkelere likidite sağlamayı hedeﬂiyor. Türkiye’nin IMF’nin bu yeni adımından faydalanıp faydalanmayacağı henüz netlik kazanmadı. HİLAL SARI /10

NEVZAT SAYGILIOĞLU

Cov d-19 ve ekonom ler m z

13 ŞEREF OĞUZ

Ş rketler toplumsal bütünleşmey hızlandırdı

FA İ Z D I Ş I AÇ I K 2 9,4 M İ LYA R L İ R A O L D U

ÇELİK ÜRETİMİNDE YÜZDE 50 DÜŞÜŞ BEKLENİYOR

Hazine nakit açığında rekor: 40,4 milyar lira COVID-19 salgınının etkisiyle bütçe gelirlerinin azalması ile birlikte kamunun harcama ve transferlerinde yaşanan hızlı artış, bütçe nakit dengesinde tarihi rekor açığa neden oldu. Mart ayında nakit dengesi 40 milyar 445 milyon lira açık verdi. Bu rakam, aylık bazda şimdi-

ye kadar kaydedilen en yüksek açık tutarı oldu. Geçen ay Hazine’nin nakit gelirleri 53,9 milyar lira, nakit giderleri 94,4 milyar lira oldu. Faiz dışı denge ise 29,4 milyar lira açık verdi. Bu yılın ilk üç aylık dönemindeki nakit açığı toplamı da 26,4 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. /04

HAREKETLİLİĞİN NİSANDA AZALMASI BEKLENİYOR

E-t caret köpüğünü bıraktı Uluslararası derecelend rme kuruluşu S&P’n n emt a ve enerj p yasalarıyla lg l b r m Platts, v rüs salgınına bağlı olarak Türk ye’n n çel k üret m nde N san ayı le b rl kte yüzde 50’n n üzer nde düşüş bekl yor. Kuruluşun COVID-19 salgınının etk ler n değerlend rd ğ raporda, Türk çel k devler n n ardı ardına üret me ara verd ğ ne şaret ed ld ve yaşanan talep düşüşünün, üret c ler n f yatları üzer nde baskı yaptığına d kkat çek ld . Türk l rasının değer kaybının nak t akışı sorunlarını

Markete g r ş azaldı sepetler büyüdü

T Ü R K İ Y E ’ N İ N YA R A R L A N I P YA R A R L A N A M AYAC AĞ I H E N Ü Z N E T L E Ş M E D İ

gelerden çıkarken, bazı bölgelerde bulunma kararı aldıklarını ifade eden Gaillard, “Asıl gelişme Türkiye’de. Özellikle de Türk müşterilerimiz olduğu için yakında İstanbul'da bir temsilcilik açacağız” diye konuştu. KERİM ÜLKER/05

VAHAP MUNYAR

artırarak özell kle ç p yasadak t caret faal yetler n sınırlandırdığına da şaret ed len raporda, yassı ve uzun çel k f yatlarının mart ayı ortalarından bu yana thal hurda f yatlarına paralel olarak ton başına 40-50 dolarlık düşüş gösterd ğ kayded ld . Raporda, “İthal hurda f yatları ton başına 207 dolara kadar nerken Türk üret c ler, yüksek tonajlı alımlarda beton dem r ç n n san ayının lk haftası t bar yle ton başına 380 doların da altında fabr ka çıkış f yatı vermeye başladı” fadeler yer aldı. /04

Koronavirüs sınavından geçen e-ticarette panik siparişleri yerini yavaşlamaya bıraktı. Türkiye’de ilk vakanın görülmesinin ardından hızlanan satışların nisanda yavaşlaması bekleniyor. GittiGidiyor, Amazon, HepsiBurada gibi pazaryeri plat-

OSMAN ULAGAY

Salgın neler değ şt recek?

10 ALİ EKBER YILDIRIM

Balıkçı destek bekl yor

12 İşveren evden çalışan şç n n ş güvenl ğ nden sorumlu

formlarında satış yapan birçok KOBİ’nin, tükenen stoklarını yenileyemedikleri için siparişleri karşılayamaması da satış hacimlerini aşağı çekiyor. Sektör temsilcileri, salgının atlatılması sonrasında ilave büyüme bekliyor. SELENAY YAĞCI/05

öz i ze rim 50

ele %

Sipariş için: (0216) 440 24 70-71-72

776 sayfada ekonomi ve iş hayatına dair 5.000’e yakın madde...

Duayen ekonomist-gazeteci Faruk Türkoğlu hazırladı

COVID-19’un ekonomik etkilerini belirlemek üzere, 47 ilde KOBİ ağırlıklı 780 firma üzerinden yapılan araştırma çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Ankete göre, büyük işletmelerin yüzde 11’i, mikro ve küçük işletmelerin ise yüzde 36’sı salgın-

TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, firmaların KGF kapsamındaki kredilerden yararlanmada sıkıntı yaşadığını, bankaların “limit bitti” denilerek başvuru alınmadan geri çevrildiğini savundu. Hisarcıklıoğlu, “Bu dönem kâr düşünecek dönem değil. Bankaları, sıkıntıya düşen tüm firmalarımızı desteklemeye çağırıyorum” dedi. Hisarcıklıoğlu'nun açıklamasına kamu bankalarından ortak tepki geldi. /03

Kocael Sanay s Ne D yor? Kocael Sanay Odası Başkanı Ayhan Zeyt noğlu’nun görüşler n değerlend r yoruz. /03

iri

Hedefler İç n İş Dünyası Platformu’nun araştırmasına göre c rolardak azalış, Güneydoğu’da yüzde 71’e kadar çıkıyor

AROLAT’ TAN

ind

F rmaların yarısı % 50'den fazla c ro kaybett !

TOBB BAŞKANI RİFAT HİSARCIKLIOĞLU

DÜNYA FİYATI: 5.75 TL/KKTC: 6.25 TL l www.dunya.com l email: dunya@dunya.com l Rüzgarlıbahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul l TEL : (0216) 440 24 00 l ABONE: (0216) 440 24 70 l SAYI: 10573 - 12168

DUNYA

CMYK

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 02

GÜNCEL

Yen b r programa ht yaç var mı? Kr zle mücadelede nasıl b r yol zlenmel ? Salgının ekonomiye etkimamur bir ekonomik progANKARA GÜNLÜĞÜ lerinin azaltılmasına dörama acilen ihtiyacı var. nük tedbirler alınmaya Bunun hızla hazırlanması Canan Sakarya devam ederken bir yangerekiyor” dedi. Programın canan.sakarya@dunya.com dan da krizle mücadelebaşarılı olabilmesi için topde nasıl bir yol izlenmesi gerektiği tartışılılumun tüm kesimlerinin mutabakatının sağyor. Muhalefet partileri öneriler getiriyor. lanması gerektiğini, bu nedenle Ekonomik Çıkış yolunun ekonomide yeni ve dört başı ve Sosyal Konseyin toplanması gerektiğini mamur bir program olduğunu dile getiren de belirtti. Antalya Milletvekili Çetin Osman CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, Budak, acil eylem planı ve ek bütçe hazırlanekonomide alınacak tedbirler çerçevesinde ması gerektiğini belirtirken, “Hükümetin kıt para basılması durumunda, bunun enﬂaskaynakları en verimli şekilde, hangi sektöryon üzerinde kalıcı bir etki yaratmaması için lere aktaracağını belirlemesi ve şeffaf biçim“parasal genişlemeden çıkış stratejisinin” de planlama yapması gerekmekte. Merkezi mutlaka ortaya konması gerektiğini ifade etbütçede ertelenebilir harcamalar oluşturuti. Öztrak, “Tüm bunlar, dört başı mamur orlarak ek bütçeye aktarılmalı, yapılacak borçta vadeli yeni bir programla ancak yapılabilanmalar da doğrudan bu bütçede yer almalılir. Türkiye’nin teknik olarak güçlü, dört başı dır” değerlendirmesini yaptı.

Bütüncül bir strateji gerekiyor İYİ Part Kalkınma Pol t kaları Başkanı İsma l Tatlıoğlu hükümet n bazı tedb rler hayata geç rmes ne rağmen eks k olduğunu bel rterek, “Alınan önlemlere bakıldığında ortak aklın üret lemed ğ n , hükümet n d ğer b rçok konuda da olduğu g b “eks k okuma” yaptığını görmektey z. Hükümet, bu an kr zle, mücadeleye yönel k bütüncül b r stratej ortaya koyab lm ş değ l. B z m çağrımız, Türk ye’n n toplam gücünü şleve sokacak b r devlet refleks n n hayata geç r lmes d r. Bunun esas yolu da

borçlanmadır. Kaynağı da tasarruf sah pler ve Merkez Bankası’dır” değerlend rmes n yaptı. İYİ Part Ekonom Pol t kaları Başkanı C han Paçacı, Ekonom k Önlem Kalkanı le açıklanan 100 m lyar l ralık paket n ancak 25 m lyar l rasının kullanılab l r durumda olduğuna d kkat çekerek, “Yen den gerçek b r kr z paket ve kr z yönet m stratej s ne ht yaç var. İkt dar bu kr ze c dd önlem almak st yor se Gayr Saf M ll Hasılamızın yüzde 10’u olan 480 - 500 m lyar l ralık b r paket açıklaması gerek yor” ded .

Bugün Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları Mart 2020 verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanacak. Konaklama İstatistikleri (Turizm İşletme Belgeli) Şubat 2020 verileri Kültür ve Turizm Bakanlığı (KTB) tarafından yayımlanacak. Merkezi Yönetim İç Borç İstatistikleri Mart 2020 sonuçları Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca (HMB) açıklanacak.

Yarın Dış Ticaret Beklenti Anketi 2. Çeyrek 2020 beklentileri Ticaret Bakanlığı (TB) tarafından açıklanacak. Zorunlu Karşılığa Tabi Mevduatlar 13. Hafta 2020 sonuçları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayınlanacak. Kredi Kartı Harcamalarına İlişkin 14. Hafta 2020 İstatistikleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından açıklanacak.

‘Otomot ve destekler gen şlet lmel ' Markete ESRA ÖZARFAT/BURSA

Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Yönetim Kurulu Başkanı Baran Çelik, ihracatının yüzde 75’ini AB ülkelerine yapan Türk otomotiv ihracatçısının virüs süreçten çok daha fazla etkileneceğini kaydetti. Mart ayında otomotiv ihracatının yüzde 28.5 oranında gerileyerek 2.1 milyar dolarlık ihracat yaptığını hatırlatan Çelik, “Nisan ayında daha dramatik bir düşüş olacak. İki üç aylık düşüşün etkisinin 15 milyon adet olduğunu görü-

yoruz. Umudumuz daha fazla düşmemesi. Virüs sonrasında kademeli olarak pazarın genişleyeceği öngörüsü var” ifadesini kullandı.

“Kısa çalışma kr t k önemde" Kısa Çalışma Ödeneği’nin önemine işaret eden Çelik, ihracatçı açısından bir miktar daha genişletilmesi gerektiğini aktardı. Çelik, “Krizin 3 aylık dönemde yüzde 100 sona ermesi çok mümkün değil. Virüs ortadan kalksa dahi virüsün etkilerini piyasalar yaşayacak. Bundan dolayı 3 aylık sürenin bir miktar daha uzatılması yönünde talepte bulunduk.

En azından 5 ile 6 ay uzatılması bile yeterli olacaktır. Ayrıca asgari ücretin devlet tarafından karşılanan yüzde 60’lık kısmının da bu süreçte yüzde 80’e çıkarılması işçilere verilen desteği artıracaktır” diye konuştu.

İhracatçı stok desteğ bekl yor Çelik, “Şu anda ihracatçılar ihracat yapamadığından dolayı bir stok oluştu. İhracatın finansmanının yanı sıra ihracatçının stokunun finansmanı için de çalışma yapılabilir. Sektör kurulları olarak Eximbank’tan böyle bir talebimiz var" dedi.

giriş azaldı sepetler büyüdü

İŞ DÜNYASINDA DİYALOG

Vahap Munyar vahap.munyar@dunya.com

OK Marketler Genel Müdürü Uğur Demirel, 11 Mart 2020’de Sağlık Bakanlığı’nın korona ile ilgili ilk önlemleri anons etmesiyle birlikte 81 ile yayılmış 7 bin 200’ü aşkın marketi anlık izlemeye aldı: -İlk 15 gün panik satın almalar yaşandı. Un, makarna, temizlik kağıtları, sirke, hijyenik ürünlere yoğun talep oldu. Söz konusu ürünlerde raﬂarda boşluklar yaşandı. Son 10 günlük tempoyu inceledi: - Panik satın almalar yerini normal alışverişe bıraktı. 65 yaş üstü ve 20 yaş altının sokağa çıkma yasağı ile “Evde Kal” çağrılarının marketlere giriş-çıkışa etkisine baktı: - Biz aslında komşuya hizmet veren market modeliyiz. Dolayısıyla markete giriş-çıkış frekansı oldukça yüksektir. Normal tempoda 2-3 kez markete giren kişi, bunu 1 defaya düşürdü. Markete giriş-çıkış sıklığının azalmasının alışverişe yansımasını irdeledi: -Sepet ortalaması normal döneme oranla büyüdü. Yani, müşteri markete daha az uğrayıp, ihtiyacını toplu karşılamaya çalışıyor. Bu trend onu gösteriyor. Uğur Demirel’le “mahalle marketi” tarafında korona günlerinde ortaya çıkan değişiklikleri konuştum. Özellikle 65 yaş ve üstü müşterilerini dikkate alarak başlattıkları “Cepte Şok” uygulamasına değindi: - Aslında biz bu uygulamanın ilk adımını 2 yıl önce, “Tıkla Gel Al” uygulamasıyla atmıştık. O dönemde ilgi görmemişti. Son dönemlerde adrese teslimat ile ilgili çalışmalara

başlamıştık. “Komşuya hizmet” mantığıyla “Eve teslim” uygulamasını tam hazır olmadan devreye aldıklarını belirtti: - Paketleri eve götüren arkadaşlarımız yürüyerek gidiyor. Bu durum bazı hassas müşterilerimizin eleştirilerine neden oldu, “Neden dağıtımı araçla yapmıyorsunuz?” dediler. Bunun gerekçesini ve planlarını paylaştı: - Bir kere paketleri taşıyan arkadaşlarımız 500 metreden uzak mesafeye gitmiyor. Ayrıca, taşıyamayacakları ağırlıkta paket götürmüyorlar. Müşterinin siparişi fazla ise bölge yöneticilerinin araçları devreye giriyor. Sistemde iyileştirmeler yapacaklarını belirtip, ekledi: - “Cepte Şok” üzerinden yapılan alışveriş şimdilik toplam satışlarımız içinde yüzde 1’in altında. Bu iş için bir haftada 375 kişiyi işe aldıklarını kaydetti: -Yeni elemanları alırken yapacakları işi açık açık tanımladık. İşi tanımlarken mesafe konusunu, “Paketi bırak, bir adım geri çekil” diye anlattık. Yeri gelmişken Şok Marketler’in istihdam verisine dikkat çekti: - 2019’u 30 bin kişilik istihdamla kapatmıştık. Bu yılın ilk 3 ayında kadromuza 1650 kişi daha katıldı. Bu yıl, toplam 5 bin kişi kadromuza eklenecek. Son dönemlerdeki açıklamalara işaret etti: - Bazı şirketler, “Fabrikayı kapattık ama işçi çıkarmayacağız” açıklamaları yapıyor. Bizim sektör tersine bu dönemde istihdam yaratıyor. Her gün görüntülü görüşmelerle 31 bini aşkın çalışanın sağlık durumlarını soruşturduklarını bildirdi: -Marketlerimize mesafe için şeritler çektik. Personelimizin sağlık durumunu yakından izliyoruz. “Mahalle marketi”ine girişlerin azalması, “Evde kal” çağrılarının etkisini gösteriyor…

Para transferi yapıyor, fatura tahsil ediyor ŞOK Marketler Genel Müdürü Uğur Demirel, geçen yılın ikinci yarısında başladıkları bir uygulamayı anımsattı: - Kasalarımızda para transferi ve fatura ödemeleri de yapılabiliyor. Bu işlemleri bir bankanın uzantısı olarak gerçekleştiriyoruz. Banka şubelerinde ve PTT’de çalışma saatlerinin kısıtlandığına işaret etti: - Markette para transferi ve fatura ödeme işlemleri, bu dönemde artış gösteriyor.

DUNYA

CMYK

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 03

GÜNCEL

AROLAT’TAN ARO

Osman Arolat

osman.arolat@dunya.com

Kocaeli’de COVID-19 Günleri… Ko

ürkiye’deki 12 sanayi odasından birine sahip Kocaeli, 14 organize bölge (OSB ), 5 teknopark ve 2 serbest bölge ile tam bir sanayi kenti ve üssü. Sanayiye dayalı faaliyetler, il gelirinin yarısını oluşturuyor. Ülkenin “500 Büyük Şirket’’inin altıda biri bu ilde. 300‘ü aşkın yabancı sermayeli kuruluş var. İhracatınımızın lider kentlerinden... Bu kent COVID-19 Günleri’nde ne yapıyor? KSO’nın kıdemli Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, alanda yapılmış bir çalışma sonucunu yolladı. 4 başlık değerlendirdim: • Mart ayında kapasite kullanımları geriledi. Fabrikaların yüzde 63’ünün kapasite kullanımı düştü. Yüzde 2’si durdu. Genelde kapasite kullanımı yüzde 25 geriledi. Nisan’da fabrikaların %34’ünün durma noktasına geleceği anlaşılıyor.

• İhracatın çoğu AB‘ye olduğu için negatif yönde ayrışıyoruz. Otomotiv sanayinde talepler bir anda kesildi, stoklar arttı. Montaj tedariklerinde de sıkıntı var. İhracat Mart’ta yüzde 21 düşüşle 2.1 milyar dolara geriledi. • OSB’lerimizde enerji tüketimi geriliyor. TOSB’da gerileme yarı yarıya, 3 milyon kwh’dan 1.3 milyon kwh’ya düştü. • Kocaeli- İstanbul arasında her gün 100-150 bin kişi gidip-geliyor. Kocaeli VaBUGÜNÜN SÖZÜ: Deutsche Welle, korona tahv ller çıkarılması stenmes ne Şansölye Merkel‘ n cevabı ‘’ O ya da bu, sonuçta faturayı ödeyen b z olacağız‘’ d yerek, son noktayı koydu.

liliği, Kuzey Marmara Otoyolu’nda Tepeören Kontrol noktasından geçişle bu sürenin 4 saatten 75 dakikaya inmesini sağladı. Buradan iki sonuç çıkarıyorum: 1-Bölgede gözle görülür bir kapasite düşüşü var ve bu eğilim sürmeye devam edecek. Nedeni, ilin ihracata dönük yapısı. Devletçe alınan nakdi önlemlerin bu nedenle bir ivme yaratması beklenmemeli. 2-Salgının etkisinin büyüklüğünü, Kocaeli-İstanbul arasındaki insan trafiğinin harcaması gereken zamandan bile anlaşılıyor. Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu’na verdiği bu saha bilgileri için DÜNYA adına teşekkür ediyorum. Bu tespitleri, Türkiye’nin tüm sanayi ve ticaret odaları birlikte yapmaya devam edeceğiz.

TOBB BAŞKANI, BANKALARA SESLENDİ:

Ş rketler ‘l m t b tt ’ d ye ger çev rmey n TOBB Başkanı R fat H sarcıklıoğlu, “Hep m z aynı gem dey z. Reel sektör olmazsa bankacılık kes m de olmaz” ded . TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, ‘bankalara çağrı’ metni yayınladı. Çağrıya ilişkin sosyal medya hesabından değerlendirme yapan Hisarcıklıoğlu, “Bankalara ipe un seriyor. Şirketlerimiz bankalar tarafından “limit bitti” denip başvurusu dahi alınmadan geri çevriliyor. Tüm bankalara sesleniyorum; bu dönem kâr düşünecek, şirket seçecek dönem değil. Bankaları, sıkıntıya düşen tüm firmalarımızı desteklemeye çağırıyorum” ifadelerine yer verdi. ‘Bankalara çağrı’ metninde ise; KGF’nin kefalet limitinin artırıldığını ve riskin yüzde 80’ini devletin üstlendiğini belirten Hisarcıklıoğlu, tüm bankaları riske düşen firmaların desteklemesini istedi. Tüm dünya koronavirüs salgını dolayısıyla oldukça zor bir dönemden geçtiğini belirten Rifat Hisarcıklğıoğlu, Türkiye’de de birçok işletmenin faaliyetinin geçici olarak durduğunu, birkaç sektör dışında tüm firmalarda ciro kaybı olduğunu aktardı. Devletimiz de bu dönemde ekonomik etkileri kontrol altında tutabilmek için tedbirler açıkladığına dikkat çeken Hisarcıklıoğlu, “Bu tedbirlerin ana omurgasında

da vergi ertelemeleri, kısa çalışma ödeneği ve düşük maliyetli işletme kredileri var. Her üç tedbir de firmalarımızın faaliyetlerinin devam etmesi ve istihdamın korunması için çok önemli” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı tedbirler çerçevesinde KGF’nin kefalet limitinin 250 milyar liraya yükseldiğini hatırlatan Rifat Hisarcıklıoğlu, “Ancak, 81 ilden oda ve borsalarımıza gelen şikayetler bu kredilerin bankalar tarafından finansman sıkıntısı çeken firmalarımıza ulaştırılmasında sıkıntılar yaşandığını gösteriyor. Şirketlerimiz bankalar tarafından ‘limit bitti’ denip başvurusu dahi alınmadan geri çevriliyor. Hatta koronavirüsten olumsuz etkilenen firmalarımızın değil de, kredibilitesi yüksek büyük firmalara kredi kullandırıldığı yönünde de eleştiriler var” diye konuştu. Bankalara seslenen Hisarcıklıoğlu, “Bu dönem karlılık düşünecek, şirket

seçecek dönem değil. Hepimiz aynı gemideyiz. Reel sektör olmazsa bankacılık kesimi de olmaz. Devletimiz zaten riskin yüzde 80’ini üstleniyor. Tüm bankalarımızı sıkıntıya düşen tüm firmalarımıza destek olmaya çağırıyorum” ifadelerine yer verdi.

Kamu bankalarından yanıt geld TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu'nun açıklamalarına kamu bankalarından ortak açıklamayla tepki geldi. Sosyal medya üzerinden kamu bankalarına yönelik haksız ve gerçek dışı eleştiriler yöneltildiği ifade edilen açıklamada şunlar söylendi: "Tam mesai ile çalışan kamu bankaları olarak ülkemizin virüs salgını ile ilgili finansal mücadelesine özveri içerisinde kesintisiz destek vermekteyiz. Kamu bankaları olarak iş tutuşumuzla örtüşmeyen eleştirileri kabul etmediğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz. ANKARA / DÜNYA

3 K İ Ş İ YA R A L A N D I

TELEKOM SEKTÖRÜNÜN ACI GÜNÜ

ROKETSAN üretim biriminde patlama

TELKODER Başkanı Yusuf Ata Arıak hayatını kaybett

Türkiye’nin füze ve roket ile bileşenlerini üreten en büyük şirketi durumundaki ROKETSAN’ın Ankara Elmadağ’da bulunan üretim tesislerinde dün saat 14.47 dolayında patlama oldu. Patlamada can kaybı yaşanmadığı, 3 çalışanın hafif yaralandığı bildirildi. Ankara Valiliği’nden yapılan açıklamada, patlamanın yakıt depolarında olduğu kaydedildi. Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir de bir açıklama yaparak, “ROKETSAN’da yaşanan patlamayla ilgili yaptığımız ilk tespitlere göre herhangi bir can kaybı söz konusu değildir. ROKETSAN çalışanlarımıza geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum” ifadesini kullandı. Patlamanın ROKETSAN’ın üretim sürecine etki edip etmeyeceği ya da ne düzeyde edeceğine yönelik bilgi verilmedi. ROKETSAN’da Haziran 2009 yılında ve Eylül 2013'te patlamalar yaşanmış, yapılan açıklamalarda patlamanın atık yakıtların imhası gösterilmişti.

Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Başkanı Yusuf Ata Arıak yaşamını yitirdi. TELKODER’den yapılan açıklamada, “Değerli kurucumuz ve başkanımız Yusuf Ata Arıak’ı kaybetmenin derin üzüntüsünü yaşıyoruz. ODTÜ Elektrik Yüksek Mühendisliği’nden mezun olmasının ardından 1971’de iş hayatına dahil olan değerli başkanımız ve büyüğümüz Yusuf Ata Arıak, o yıllardan bugüne kadar çalıştığı kurumlarda ve yer aldığı tüm platformlarda örnek bir insan ve profesyonel olarak; analitik, girişimci, çalışkan, dürüst ve sevgi dolu yanıyla önemli izler bırakmıştır” denildi. Açıklamada şunlar kaydedildi: “Kurucusu olduğu ve kurulmasından bugüne de tam 18 yıldır başkanlık görevini büyük bir özveri ve emekle sürdürdüğü TELKODER çatısı altında Türkiye’nin geleceği ve telekomünikasyon sektörünün serbestleşmesi adına çok önemli çalışmalara ve

DUNYA

CMYK

başarılara liderlik etmiştir. Her zaman doğruları işaret eden ve savunan gerçek bir sivil toplum önderi olmasından hareketle, kamu yönetiminin ve sektörün saygısını kazanan Başkanımız, son ana kadar katkılarını sektörümüz ve ülkemiz için vermeyi sürdürmüştür. TELKODER olarak; örnek bir insan, aile babası ve değerli bir profesyonel olan Başkanımız Yusuf Ata Arıak’ın telekomünikasyon sektörünün gelişmesi için bugüne kadar ortaya koyduğu vizyona ve emeğe sahip çıkacağımızı hatırlatarak, kendisine Allah’tan rahmet, ailesine ve sevenlerine başsağlığı dileriz.”

1441 H cr Şaban 15 Günün Uzaması 3 dak ka

SİNOP /10

EDİRNE/ 16

TRABZON / 11 KARS/8

BURSA/14 ESKİŞEHİR /13 ANKARA / 15 Ş

RZ ZURU /11 ERZURUM İ SİVAS / 16 VAN/ 13

KAYSERİ / 14

İZMİR/18 DENİZLİ/ 18

1436 Rum Mart 26

İmsak Güneş Öğle İk nd Akşam Yatsı

SAMSUN / 11

İSTANBUL / 11 KOCAELİİ /12

DİYARBAKIR / 20

KONYA / 13

MUĞLA/ 16

İ GAZİANTEP/ 18

NTALY YA 19 ANTALYA/ ADANA/ 20

EDİRNE 05:07 06:38 13:21 16:59 19:53 21:18

İZMİR İSTANBUL BURSA KOCAELİ ANTALYA ANKARA KONYA KAYSERİ ADANA G.ANTEP ERZURUM 05:14 05:00 05:01 04:56 05:03 04:47 04:53 04:39 04:44 04:36 04:13 06:39 06:29 06:29 06:25 06:26 06:14 06:18 06:05 06:07 05:59 05:41 13:18 13:11 13:11 13:07 13:04 12:55 12:57 12:45 12:46 12:37 12:22 16:56 16:49 16:49 16:45 16:41 16:34 16:34 16:22 16:22 16:14 16:00 19:48 19:43 19:42 19:39 19:32 19:27 19:26 19:15 19:14 19:06 18:53 21:08 21:07 21:04 21:02 20:50 20:48 20:45 20:35 20:32 20:24 20:15

Dünya’yı y oku

dunya.com

'İstanbul’un 7 aylık suyu var' Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’de barajlarda yeteri kadar su bulunduğunu ve içme suyunda herhangi bir sıkıntı öngörmediklerini açıkladı. Pakdemirli, 1 Ekim 2019 – 06 Nisan 2020 tarihleri arasında Türkiye genelinde kümülatif yağışlar ortalamasında uzun yıllar ortalamalarına göre yüzde 1.7 oranında azalma olduğunu ancak barajlarda yeterli su bulunduğunu söyledi. İşletmede olan 98’i içme suyu, 125’i enerji ve diğerleri sulama maksatlı toplam 360 adet depolama tesisinde doluluk oranının yüzde 53.8 olduğunu dile getiren Pakdemirli, bu barajlardaki mevcut su miktarının 140.3 milyar metreküp olduğunu bildirdi. Dört büyükşehrin içme suyu barajlarında geçen yıla göre yüzde 14 oranında su azalışı olması-

na rağmen bunun sıkıntı yaratmayacağını ifade eden Pakdemirli, “İstanbul’a içme ve kullanma suyu temin eden barajlarda bugün itibariyle 575 milyon metreküp su bulunuyor. Bu miktar hiç yağış olmaması durumunda bile şehrin 7 aylık suyunun bulunduğu anlamına geliyor. Darlık Barajı’nda yüzde 100 doluluk oranına ulaşıldığı ve savak açılarak kontrollü su bırakılmaya başlandı. Ömerli Barajı’nda ise doluluk yüzde 99 seviyesinde. Bulunduğumuz mevsim itibariyle halen bahar yağışları ve yüzey akışları devam ediyor” diye konuştu. Ankara’da ise 346 milyon metreküp su bulunduğunu ileten Pakdemir, “Bu, hiç yağış olmaması durumunda bile şehrin 10 aylık suyunu karşılayabilecek miktardır. İzmir’de 164 milyon metreküp,

Bursa’da ise 29 milyon metreküp su bulunuyor” bilgisini verdi.

“Suyu sraf etmeyel m” Pakdemirli, koronavirüs nedeniyle hijyen ve kişisel temizliğe gerekli önemin verilmesi gerektiğinin altını çizerek “Suyumuz kısıtlı ve bu bilinçle hem hijyen gereklerini yerine getirmemiz hem de kısıtlı olan bu kaynağı gerektiği gibi israf etmeyelim” dedi.

Milli Dayanışma Kampanyası’na yeni bağışlar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başlattığı ‘Milli Dayanışma Kampanyası’na destek sürüyor. Önceki gün kampanyaya yapılan bağışlar, 1 milyar 500 milyon TL’ye ulaştı. Dün desteklere yenileri eklendi. ● Boyner Grup, sağlık çalışanlarına sağlanan 2 milyon TL ayni katkıya ek olarak Milli Dayanışma Kampanyası’na da 1 milyon TL ile destek verdi. Boyner Grup’tan yapılan açıklamada, “Ülkemizin ve müşterilerimizin ihtiyaç duyduğu alanlarda hizmet ve üretimimizi sürdürerek ve istihdam kaybı yaşamadan, bu zorlu sürecin üstesinden gelme konusunda kararlıyız” ifadelerine yer verildi.

na 1.3 milyon TL olmak üzere toplamda 3.3 milyon TL destek vermeyi milli bir görev olarak kabul ediyoruz” denildi.

FİBA GRUBU DESTEĞİNİ 12 MİLYON LİRAYA ÇIKARIYOR

ARKAS VE İŞTİRAKLERİ 3.3 MİLYONLUK DESTEK ● Arkas ve iştiraki TIL ortaklı Marport Liman İşletmeleri, toplamda 3.3 milyon TL destek verdi. Arkas’tan yapılan açıklamada, “Bu sürecin en az hasarla atlatılmasına destek olmak üzere kendimize düşen sorumluluğu yerine getirmek için çalışıyoruz. ‘Biz Bize Yeteriz Türkiyem’ Milli Dayanışma Kampanyası’na; Arkas Holding adına 2 milyon TL, iştiraklerimizden TIL ortaklı Marport Liman İşletmeleri adı-

● AlternatifBank, iştirakleri Alternatif Yatırım ve Alternatif Lease ile birlikte koronavirüs üstesinden gelmek ve salgının ekonomik etkilerini azaltmaya katkı sağlamak için Cumhurbaşkanlığı öncülüğünde başlatılan Milli Dayanışma Kampanyası’na 1.5 milyon TL bağışta bulundu. ● Akyaka Park AVM, Milli Dayanışma Kampanyası’na 1.071.000 TL bağışla katıldı.

AKSA'DAN DAYANIŞMAYA 5 MİLYON LİRA ● Aksa Grup Şirketleri, kampanyaya 5 milyon lira tutarında bağış yaptı. Aksa Grup Şirketleri tarafından yapılan açıklamada, “Dayanışma ruhunu öncelikli değeri olarak benimseyen Aksa Grup şirketleri olarak bu zor günlerin üstesinden gelebilmek adına devletimizin salgınla mücadele yolunda sarf ettiği yoğun enerjiye katkı sağlamak için biz de varız diyor ve Milli Dayanışma Kampanyası’na 5 milyon lira tutarında destekte bulunuyoruz. Ülkemizin yanı sıra bağlı bulunduğumuz enerji sektörüne de var gücümüzle katkı sağlamaya devam edeceğiz” denildi.

● Burgan Bank, koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında toplumsal dayanışmaya destek olmak ve ihtiyaç sahiplerine katkıda bulunmak amacıyla Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na 2 milyon TL bağış yapacak.

● FİBA Grubu, salgınla mücadele ve kamu yararına yönelik destek çalışmalarına bugüne kadar 5,5 milyon TL katkı sağlarken, söz konusu tutarı bundan sonraki maddi ve ayni desteklerle 12 milyon liraya çıkarılacağı bildirildi. FİBA Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Murat Özyeğin, salgınının gelişimini yakından takip ederek ihtiyaçlar doğrultusunda destek olmaya devam edeceklerini bildirdi. Kalplerin beraber ve dayanışma içinde attığı bir dönemden geçtiklerini kaydeden Özyeğin, şu değerlendirmelerde bulundu: “Kalben kenetlenip salgınla mücadeleyi milletçe göğüslediğimiz, hem bireysel hem kurumsal olarak sorumlulukla hareket ettiğimiz takdirde bu zorlu süreci daha hızlı ve az kayıpla atlatacağımız şüphesiz. Toplumun her kesiminden Milli Dayanışma Kampanyası’na verilen destek son derece anlamlı. Bununla birlikte herkesin uzmanlık alanı ve imkanları ölçüsünde çorbada tuzunun bulunması da çok değerli. Azın çoğun değil, dayanışmanın önem kazandığı bu süreçte biz de FİBA Grubu olarak tüm grup şirketlerimizi hızla harekete geçirdik.”

● Mersinli STK’ların desteği sürüyor. Kampanyaya son olarak Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Mersin Şubesi 300 bin TL, Mersin Yatırımcı İş İnsanları Derneği (MERYAD) 55 bin TL, Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği 100 bin TL ve Mersin Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (MESİAD) 16 bin TL olmak üzere 4 kurumun katılımıyla toplamda 471 bin liralık bağış daha yapıldı.

ERDEMİR GRUBU'NDAN 8 MİLYON LİRA BAĞIŞ ● Erdemir ve Ermaden'den kampanyaya 8 milyon lira bağış yapıldı. ● Hektaş'da kampanyaya 1.5 milyon lira bağış ile katıldı. ● Ahlatcı Holding tarafından Milli Dayanışma Kampanyası’na 1 milyon 510 bin lira bağış yapıldı. ● Vodafone Türkiye, yeni tip koronavirusle mücadele amacıyla başlatılan Milli Dayanışma Kampanyası’na 10 milyon TL’lik katkı sağlayacak. Dünyayla birlikte Türkiye’yi de etkisi altına alan yeni tip koronavirus salgınıyla mücadele kapsamında “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyasıyla koronavirus tedbirlerinden dolayı mağdur olan dar gelirli vatandaşlara yardım edilmesi amaçlanıyor.

8 N san 2020 • ÇARŞAMBA / 04

GÜNCEL

Haz ne nak t açığında rekor: 40.4 m lyar l ra Koronavirüs salgını etkisinin tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ağır bir şekilde hissedildiği martta Hazine nakit dengesi 40 milyar 445 milyon lira açık verdi. Şubatta açık 8 milyar 974 milyon lira idi. Hazine nakit dengesi en yüksek açığını Aralık 2019’da 36 milyar 794 milyon lira ile vermişti. 40.4 milyar lira ile Hazine tarihinin en büyük açığını vermiş oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün açıkladığı verilere göre, geçen ay Hazine’nin nakit gelirleri 53 milyar 918 milyon lira, nakit giderleri 94 milyar 364 milyon lira oldu. Faiz dışı

giderler 83 milyar 320 milyon lira, faiz ödemeleri ise 11 milyar 890 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz dışı denge ise 29 milyar 402 milyon lira açık verdi. Böylece martta nakit dengesinde 40 milyar 445 milyon lira açık oluştu. Mart ayında Hazine’nin devirli-garantili borç geri dönüşü 192 milyon lira olarak kayıtlara geçerken, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’ndan aktarımlar da 3 milyon lira oldu. Hazine nakit dengesi hesabına göre mart ayında kur farklarından kaynaklanan artış 4 milyar 646 milyon lira olarak gerçekleşir-

ken kasa/banka net hesabı ise 19 milyar 392 milyon lira azaldı.

Üç aylık açık 26.4 m lyar l ra oldu Hazine’nin mart ayında banka kullanımı 24 milyar 38 milyon lira olarak belirlendi. Dış borç ödeme 699 milyon lira, iç borç ödeme 19.2 milyar lira oldu. Hazine’nin iç borç kullanımı ise net 36 milyar 130 milyon lira olarak gerçekleşti. Üç aylık olarak ise nakit dengesindeki açık 26 milyar 415 milyon lira oldu. Üç ayda 287 milyar 651 milyar gider, 261 milyar 113 milyon lira gelir kaydedildi. Üç aylık faiz dışı denge 4 milyar 959 mil-

yon lira fazla verdi. Üç ayda devirli-garantili borç geri dönüşü 377 milyon lira olurken, TMSF’den aktarımlar da 11 milyon liraya ulaştı. Kur farklarından kaynaklanan artış 5 milyar 920 milyon lira gerçekleşti. Kasa/banka net hesabı ise 43 milyar 198 milyon liraya yükseldi. Hazine nakit dengesi ocakta 22 milyar 750 milyon lira fazla, şubatta ise 8 milyar 719 milyon lira açık vermişti. Ocakta gelirler 119 milyar 847 milyon lira giderler 97 milyar 161 milyon lira olarak belirlenmişti. Şubatta ise 87 milyar 348 milyon liralık gelire karşılık 96 milyar 126 milyon lira gider oluşmuştu.

YABANCIDAN 1 MİLYAR DOLAR NET SATIŞ Yabancının alım işlemleri, martta 10 milyar 793 milyon dolar, satım işlemleri ise 11 milyar 831 milyon dolar oldu. Yabancının mart ayında en çok net alıcı olarak yer aldığı hisse Aselsan olurken, en fazla satış yaptığı hisse ise Yapı Kredi Bankası olarak öne çıktı. Bankalarda büyük satışlar oldu Yabancı yatırımcı Yıldız Pazar’da 10 milyar 272 milyon 605 bin dolar net satış, 9 milyar 362 milyon 754 bin dolar net satış gerçekleştirdi. En fazla net satışçı olduğu hisse 86 milyon 676 bin dolarlık net satışla Yapı Kredi Bankası olurken ardından 71 milyon 377 bin dolarla Garanti Bankası, 66 milyon 307 bin dolarla Ereğli Demir Çelik, 49 milyon 52 bin dolarla Akbank geldi. Bankaların yanı sıra Pegasus 40 milyon 448 bin dolar, Türk Hava Yolları 24 milyon 486 bin dolarla yabancının net satıcı olduğu hisseler olarak göze çarptı. Yabancının net alıcı olduğu ise Yıldız Pazar’da sadece 20 hisse var. Bunların birincisi 10 milyon 279 bin dolarla Aselsan. Onu 10 milyon 146 bin dolarla Sabancı Holding ve 8 milyon 766 bin dolarla Tekfen Holding takip ediyor. Petkim ve Hektaş da alıcı olunan hisseler. Yabancının Emlak Konut’ta da 407.2 bin dolarla alıcı olması dikkat çekti. Şekerbank ise Yıldız Pazar’da yabancı yatırımcının tek alıcı olduğu hisse olarak öne çıkıyor. ŞEBNEM TURHAN / İSTANBUL

Sıvacı 65 yaşından büyük olunca...

EKO / ANALİZ

Alaatt n Aktaş ala.aktas@gmail.com

Sokağa çıkması yasak olduğu ç n çalışma olanağını y t ren 1.4 m lyon k ş sıkıntılı günler geç r yor. Bu k ş ler n çoğu çalışab ld ğ sürece para kazanan yevm yel k ş ler. 1.4 m lyon k ş "doğum tar hler uygun olmadığı" ç n b r süre çalışamayacak, başka "suçları" yok. Haklı gerekçeyle sokağa çıkması yasaklanan bu k ş ler n geç mler n tem n etmeler ç n başta devlet n, sonra da şverenler n n desteğ şart.

irkaç yıl önce evimde köklü bir tamirata girişmem gerekmiş ve bir dostumun önerisiyle yapılacak işlerin tümünü Murat Arslan adlı bir ustaya vermiştim. Murat Usta işlerin bir kısmını bizzat yapmış, diğerleri için de organizatör görevi üstlenmişti. Geçenlerde telefon etti Murat Usta. Niye aradığına pek anlam veremedim ve şaşırdım. Hal hatır sorduktan sonra baklayı ağzından çıkardı usta. “Abi şu 65 yaş üstündekilerin sokağa çıkma yasağı ne zaman biter?” “Nereden bileyim usta, hem bundan sana ne ki, sen 65’ten küçüksün” “Öyle de, biliyorsun benimle çalışan sıvacı ustaları vardı ya, onların yaşı 65’ten büyük ve dışarı çıkamıyorlar. Bu yüzden benim işlerim de aksadı.” Murat’ın derdi belli olmuştu. “Abi biliyorsun işlerin hepsini ben yapmıyorum, yapamam da zaten, ben su ve kalorifer tesisatçısıyım, diğer işleri ustalarım yapıyor, ama onlar da

şimdi sokağa çıkamayınca işlerim aksamaya başladı. Onun için sordum senin bu konuda bir bilgin var mı diye.” Durumu anlayınca merak edip sordum: “Peki Murat bu sıvacı ustaları günlük kaç para kazanıyordu?” “200 lira alıyorlardı abi, tabii her gün de iş olmuyor.” “Yani bu insanlar şimdi evde oturuyor. Peki başka geliri var mı ustaların?” “Yok abi” diye karşılık verdi Murat. “Başka gelirleri yok ve bu yüzden onlar da çok zor durumda. Ben de şimdi yeni usta arıyorum, bulacağım kişileri de tanımadığım için iş konusunda daha bir dikkatli olmam gerekiyor.” “Kolay gelsin” dedim ve kapattık telefonu...

Bu durumda 1.4 m lyon k ş var İki gün önce yazdıklarımın doğruluğunu kanıtlayan bir konuşmaydı bu. Bu köşede 6 Nisan'da yazmıştım. 15-17 yaş grubunda ve 65 yaş üstünde olan ve daha

önce çalışmaktayken sokağa çıkmaları yasaklandığı için bir anlamda işsiz kalan kişi sayısı tam 1.4 milyon düzeyinde. Kavramları yerine oturtalım; sapla samanı karıştırmayalım! 1.4 milyon kişinin işsiz kaldığına dikkat çekerken “Bu insanlarla ilgili sokağa çıkma yasağı kaldırılsın” demiyoruz. Söylediğimiz şu: “Madem bu insanlar sokağa çıkamıyor, çalışamıyor ve para kazanamaz durumda, öyleyse bu durumdakiler için bir şeyler yapılmalı.” Bunu yapacak olan öncelikle devlet. Sokağa çıkamıyor ve geçimini sağlayacak parayı kazanamıyor olmak o insanların suçu değil, yalnızca doğum tarihleriyle ilgili bir durum. Konumuzda olduğu gibi bu sıvacı kişilerin işi var, çalışabilir durumdalar, bir günde 200 lirayı ceplerine koyma şansları var. Ama devlet diyor ki, haklı nedenle diyor ki, “Senin hasta olma riskin çok fazla, evden çıkmayacaksın”. İyi güzel, ama ya geçinme konusu ne olacak? Bu durumdakiler için bir şey-

ler yapılması gerektiğini, bunu da öncelikle devletin yapması gerektiğini söyledik. Ama yetmez; kaldı ki devlet herkese uzanamaz. Gücü yettiğince işyeri sahiplerinin de bu durumda olanlara yardım elini uzatması gerekir. Bizim Murat Usta’nın öyle bir gücü yok; o ustalar çalışmadığında başkalarını çalıştırmak ve 200 lirayı onlara vermek durumunda. Ama öyle işyerleri var ki aynı işi sokağa çıkması yasak olan çalışanlarının eksikliğini hissettirmeden en azından bir süre devam ettirebilecek durumda. Bu güce sahip işverenler işe gelemeyen çalışanlarına biraz olsun destekte bulunabilir. Zaman, bunu yapma zamanıdır... Zaman, vatan millet nutukları atıp hiçbir şey yapmama zamanı değildir.

Ya bozulan şler yüzünden oluşan durum İşsizlikteki artış yalnızca sokağa çıkamamaktan kaynaklanıyor değil. Bir, yaşı sokağa çıkmak için

uygun ama işyeri kapatılanlar var. Garsonlar, bulaşıkçılar, aşçılar, berberler, kuaförler gibi... Bir de yaptığı iş dolayısıyla çalışamaz duruma gelenler var. Örneğin çoğumuzun evine haftada ya da on beşte bir temizlikçi gelirdi, artık çok sayıda kişi bu temizlikçileri almıyor. Herkes korona yüzünden başkalarıyla olabildiğince az temas etmeye uğraşıyor çünkü. Evlere temizliğe gidenlerin bu nedenle işsiz ve gelirsiz kaldığını yazınca birileri “Bu hizmet çok da zorunlu değil” diyebiliyor. Doğru, o temizliği elbette kendimiz de yapabiliriz. Ama gelin o insanların yerine koyalım kendimizi. Geliri yalnızca aldığı gündelikten ibaret olan bu kişiler ne yapacak? Evimize temizliğe gelen bu kişilere, istemediğimiz için gelmedikleri sürece ücretlerini ödesek, ne olur, çok şey mi kaybederiz? Varsayalım gelip o hizmeti görüyorlar... Zaten bu harcamayı yapıyoruz; gelirimizde bir düşüş yoksa bu iyiliği yapalım birbirimize...

M A İ B B A Ş K A N I K A R AV E L İ O Ğ LU, M A K İ N E D E ' Y E N İ D Ö N E M İ ' YO R U M L A D I :

R A P O R A G Ö R E T Ü R K Ü R E T İ C İ L E R F İ YAT B A S K I S I A LT I N D A

Çin’le ilk kapışma alanı Avrupa pazarı olacak

S&P: Çelik üretimi %50 düşebilir

Türkiye ihracatının lokomotif sektörlerinden birisi olan makine, yılın ilk çeyreğinde 4.3 milyar dolarlık ihracat yaparken, ihracat artış oranı yüzde 0.4’te kaldı. Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu, sektörün mücbir sebep kapsamına alınması halinde, ihracatta yaşanan kayıpların yılın ikinci yarısında hızla telafi edilebileceğini bildirdi. Sektörün ilk çeyrek ihracat performansını değerlendiren Kutlu Karavelioğlu, en büyük pazar olan AB’ye yapılan ihracatta yaşanan azalışın, Rusya’ya yüzde 31.7, ABD’ye ise yüzde 6.2’lik artışla telafi edildiğini bildirdi. En çok ihracat artışının yüzde 32.1 ile elektrikli motor ve jeneratörlerde olduğu bilgisini veren Karavelioğlu, virüsün etkileri ve alınan tedbirlerin yeterliliğine dair yaptıkları sektörel ankete göre, makine imalatçısı firmaların yüzde 50’sinin Mart ayında hiç sipariş alamadığını aktardı. Türkiye’de sipariş kaybı yaşanırken, orta teknolojili makine imalatının en büyük merkezi Çin’de üretimin yeniden başladığını ifade eden Karavelioğlu, “Çin şu an Avrupa’da yaşanan duraksamayı kendi lehine çevirmeyi amaçlıyor. Yaşadığımız ekonomik kaybı yılın ikinci yarısında telafi edilebilmemiz için, küresel entegrasyonumuzu güçlendirecek yeni bir planlama yapmamız gerekiyor” diye konuştu. Avrupa’nın Nisan ayı sonunda sınırlı üretime geçmesinin beklendiğinin altını çizen Kutlu Karavelioğlu, Avrupa’da yaşanacak boşluğun doldurulması için Almanya ve Türkiye’nin sert rekabet içinde olacağını bildirdi. Makinenin strateji planlarında ‘odak ve pilot’ olarak belirlendiğini hatırlatan Karavelioğlu, bütün sektörlerin tedarikçisi olan makinecilerin mücbir sebep kapsamına alınarak desteklenmesi gerektiğini kaydetti.

DUNYA

CMYK

Mak ne malatçılarının yarısının h ç s par ş alamadığına d kkat çeken Mak ne İhracatçıları B rl ğ Başkanı Kutlu Karavel oğlu, “Ç n, Avrupa’da yaşanan duraksamayı leh ne çev rmey amaçlıyor. Küresel entegrasyonu güçlend r p yen planlama yapmalıyız” ded .

Almanya ve Türk ye sert rekabet ç ne g recek Gerek Çin gerekse Almanya’nın 2030 stratejilerini değiştirmeyerek asıl rekabet alanı olan makineye destek verdiklerini vurgulayan Karavelioğlu, “Uluslararası rekabet kızışıyor. Çin ile ilk kapışma alanımız Avrupa pazarı olacak. Bu süreçte kapasitelerini düşürmek zorunda kalan firmalarımızın esnek ve kısmi çalışma imkânlarından yararlanarak kadrolarını koruyacak olmaları önemlidir. Firmalarımızın elinde tamamlamaları gereken uluslararası taahhütler var. Mücbir sebep kapsamına alınmak, teslimatlarda yaşanmakta olan gecikmeler nedeniyle ileride doğacak hukuki süreçler için de gerekmektedir ” şeklinde konuştu. Karavelioğlu, makine sektörünün teknolojik lideri Almanya tam kapasiteli üretime yeniden başladığı zaman, belli ürün gruplarındaki pazarını Çin’e kaptırmamak için re-export stratejisini güçlendirerek, üretmediği makinelerin ithalatına öncelik vereceği öngörüsünde bulundu. ANKARA/ DÜNYA

COVID-19 salgını çerde ve hracat pazarlarında taleb azaltınca çel kç ler üret me arar vererek bantları bakıma almaya başladı. S&P Platts n sanda Türk ye’n n çel k üret m nde yüzde 50’n n üzer nde azalma bekl yor. S&P Global, Türkiye ve Cezayir’in çelik üretiminde önümüzdeki ay yüzde 50’nin üzerinde düşüş olacağını belirtiyor. Uluslararası derecelendirme kuruluşunun emtia ve enerji piyasalarına bakan Platts birimi yayımladığı raporda koronavirüs salgınının etkilerini değerlendirdi. Türk çelik devlerinin ardı ardına üretime ara verdiğine değinilen raporda, Suudi şirket Sabic Hadeed’in bir fabrikasında üretimi tamamen durdurduğu belirtilirken İran, bölgede üretime normal seviyelerde devam eden tek ülke olarak öne çıkıyor. İşte detaylar… Dünya Çelik Birliği'ne (Worldsteel) göre Ortadoğu 2019’da bir önceki yıla göre yüzde 19,2 artış göstererek 45,3 milyon mt ham çelik üretti. Ancak küresel salgının sonuçlarını hissettirmeye başlamasıyla bölgenin çelik üretiminde önemli bir azalma bekleniyor. S&P Platts’ın raporunun Türkiye ile ilgili bölümünde ihracat pazarlarında nihai çelik ürünlerine yönelik talebin düşmesi ve koronavirüs salgınının son haftalarda Türk üreticilerin fiyatlandırmasına baskı yaptığına dikkat çekildi. Raporda, “Türk lirasının ABD doları karşısında keskin bir şekilde değer kaybetmesi nakit akışı sorunlarını artırarak özellikle iç piyasadaki ticaret faaliyetlerini de sınırlandırdı. Türk üreticilerin yassı ve uzun çelik fiyatları, mart ayı ortalarından bu yana ithal hurda fiyatlarına paralel olarak mt başına 40-50’a kadar düştü. İthal hurda fiyatları mt başına 207 dolara kadar düşerken Türk üreticiler, yüksek tonajlı alımlarda beton demiri için nisan ayının ilk haftası itibariyle iç piyasa ve ihracat pazarlarına mt başı-

na 380 doların da altında fabrika çıkış fiyat4 vermeye başladı” ifadeleri yer aldı. Diğer yandan raporda Türk uzun çelik üreticileri birbiri ardına üretime ara verme kararı veriyor. Bunun inşaat demiri tedariğini güç hale getirdiği, virüs etkisiyle hurdaya erişimin de azaldığı belirtiliyor. Üreticiler hafta başından itibaren inşaat demiri fiyatlarını mt başına yaklaşık 15-20 dolar kadar artırırken COVID-19 salgınına bağlı olarak bu fiyatların piyasada ne ölçüde kabul göreceğine şüpheyle bakılıyor.

‘BAKIM’ ARASI VEREN ÜRETİCİLER Yılda 2,5 milyon mt ham çelik kapasiteli entegre uzun çelik üreticisi Kardemir, üretimini 1 Nisan'dan itibaren düşürdü. Türkiye'nin en büyük çelik kütük ve çubuk üreticilerinden İzmir Demir Çelik (IDC) 1 Nisan'dan itibaren tesisini tamamen durdurdu. Üretiminin durdurulması şirket için günde 2.300 mt üretim 6.67 milyon TL (1 milyon dolar) ciro kaybı anlamına geliyor. Şirketin çelikhane ve orta profil tesisi normal şekilde çalışmaya devam edecek. IDC, yılda 1,5 milyon mt eritme kapasitesine sahip ve Türkiye'nin toplam ham çeliğinin yaklaşık yüzde 3,5'ini üretirken, haddehanelerinin yılda 1,4 milyon mt üretim kapasitesi bulunuyor. Yılda 2 milyon mt eritme ve 1 milyon mt filmaşin ve inşaat demiri haddeleme kapasitesine sahip uzun çelik üreticisi Ege Çelik de mart sonu itibariyle haddehanelerindeki üretimi askıya aldı. Türkiye'nin en büyük çelik boru üreticisi Borusan Mannesmann, koronavirüs salgını nedeniyle İtalya'daki Vobarno

fabrikasında üretimi durdurdu. İstanbul'daki Halkalı ve Bursa'daki Gemlik spiral kaynaklı boru üretime de 13 Nisan’a kadar ara verildi. Şirketin Gemlik’teki tesisleriyse şimdilik üretime devam ediyor. Stratejik öneme sahip ABD fabrikasında ise boru üretimi sürüyor. İskenderun’daki uzun çelik üreticisi Ekinciler, çelikhanede üretimini askıya aldı ve Mart sonu itibariyle iki hafta boyunca haddehanelerinde bakım çalışmalarını başlattı. Ekinciler yılda 1,25 milyon mt kütük ve inşaat demiri üretim kapasitesine sahip. Osmaniye merkezli uzun çelik üreticisi Koç Metalurji, çelikhanede üretimini 7 Nisan'dan itibaren bir ay askıya alacak. Piyasa koşullarına ve virüs salgınına bağlı olarak kararın üç aya kadar uzayabileceği belirtiliyor. Şirketin halin çalışan haddehanesinin de önümüzdeki günlerde durdurulması gündeme gelebilir. Koç Metalurji’nin yılda 1.2 milyon mt sıvı çelik ve 500.000 mt inşaat demiri üretim kapasitesi bulunuyor. Erdemir Metalurji Grubu’na bağlı Türkiye'nin en büyük entegre çelik üreticisi, İsdemir eritme ocaklarından birini Nisan ayının ikinci haftasından itibaren bir aylığına durdurarak bakıma alacak. Yılda 5,3 milyon mt sıvı çelik kapasitesi olan İsdemir sıcak haddelenmiş rulo, inşaat demiri ve filmaşin üretiyor. Erdemir Metalurji Grubu'nun yılda 9,1 milyon mt toplam ham çelik üretim kapasitesi bulunuyor. Çolakoğlu da Nisan’nın ikinci haftasında sıcak haddeleme hattında iki haftalık bir bakım çalışması başlatacak. Şirketin yılda 4.5 milyon mt sıcak haddelenmiş rulo (HRC) üretim ve 1 milyon mt inşaat demiri haddeleme kapasitesi var. Yıldız Demir Çelik de yılda 500,000 mt kapasiteli çinko kaplama tesisinde bakım çalışması başlattı.

8 N san 2020 • ÇARŞAMBA / 05

GÜNCEL

ÖNERİ - YORUM ÖNE

Şeref Oğuz

seref.oguz@dunya.com

Şirketler toplumsal bütünleşmeyi hızlandırdı Şir

ünümüzde kurumsal sosyal sorumluluk projeleri, hayır işinin ötesine geçti. Zira tüketici, sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen şirketlerin ürünlerini almak istemiyor. Korona süreci, sosyal sorumluluğu bir adım daha öteye taşıdı ve toplumla bütünleşme gayretindekileri ayırt eder oldu. Paydaşlarıyla aynı teknede olduğu bilinci, yeni sosyal sorumluluk adımlarıyla kendini göstermeye başladı. Misal Vestel ve çalışanları; bağış ve hizmet kalabalığında ayrışma yolunda, sağlık çalışanlarına 7/24 hizmet veriyor. 65 yaş üstündekileri arayıp hal hatır soruyor, alışverişini yapıyor. Sokakta yiyecek bulamayan kuş, kedi, köpek için mama bırakıyor, barınaklara mama götürüyor. Misal; teknokent ve Ar-Ge merkezle-

rindeki bilim insanları, teknikerler, maske yapımından dezenfektana dek Korona salgınına karşı tedbir geliştirmek için gönüllü olarak çalışıyor. Misal; bazı sivil toplum örgütleri korona uykusuna yatarken, sosyal sorumluluk sahibi olanlar; üyelerinden başlayarak salgın sürecinde yaşanabilecek olumsuzluklara karşı proje üretiyor. Burada dikkat edilmesi gereken; üretilen projelerin çok fazla benzer oluşudur. Hemen herkesin maske bağışına odaklanması, toplumun dezavantajlı kesimlerine yardım ulaştırmayı gözden kaçırtabiliyor. Önerim; şirketler, bağış ve hizmet kalabalığında kendini ayrıştırmalı ve toplumun ücra köşelerine Korona sosyal sorumluluğunu ulaştırmalı…

not EVDE KAL TÜRKİYE SLOGANIN ÖTESİ… B r kurumun en büyük sosyal sorumluluğu, ş n düzgün ve kal tel yapmasıdır. Korona sürec nde buna mkân bulamayanlar se enerj s n ş md toplumun ücra köşeler nde destek bekleyenlere yöneltmel d r. STK’lar bu süreçte “evde kal Türk ye” nas hat n n ötes ne geçeb lmel . Bu süreçte yaptıklarını takd r kadar yapmadıklarından sorumlu tutulacaklarını b lmel ler.

E-t carette ‘sabun köpüğü’ b tt Koronav rüs sınavından geçen e-t carette beklenen talep düşüşler geld . Sektör tems lc ler , pan kle katlanan s par şler n sabun köpüğü etk s nde olduğunu ve n san ayında devam etmeyeceğ n savunuyor. E-t caret n lokomot f seyahat ve onl ne bah ste de şler n durmasının sektörün büyümes n bu yıl olumsuz yönde etk leyeceğ vurgulanıyor. SELENAY YAĞCI / İSTANBUL

En hareketli aylarından birini martta yaşayan e-ticaret, koronavirüs etkisiyle yeni bir sınava girdi. Kartlı harcamalarda online alışverişler ilk vakanın görüldüğü 13 Mart haftasında yüzde 8 artarken, 20 Mart haftası yüzde 14, 27 Mart haftasında da yüzde 15 düştü. Bazı sektör temsilcileri, panikle katlanan siparişlerin sabun köpüğü etkisinde olduğunu ve nisan ayında devam etmeyeceğini savunuyor. Tüketicilerin bu süreçte sadece gıda gibi temel ihtiyaç alışverişleri yapacağını belirten sektör temsilcileri, talepte yavaşlama bekliyor. E-ticaretin lokomotifi seyahat ve online bahiste de işlerin durması e-ticaretin büyümesini bu yıl kötü etkileyecek. GittiGidiyor, Amazon, HepsiBurada gibi pazaryeri platformunda satış yapan birçok KOBİ ise tükenen stoklarını yenileyemedikleri için aldıkları siparişleri iptal etmek durumunda kalıyor. Türkiye’de koronavirüs vakasının görülmesiyle özellikle market alanında evden yapılan siparişler katlanarak arttı. Migros gibi ağırlıklı fiziki perakendeciler, online talebi karşılamak, Getir gibi yeni nesil şirketlerle rekabet edebilmek için yeni istihdam haberleri verdi. İstegelsin CEO'su Sedat Yıldırım da kurye sayısını iki katına çıkardıklarını söyledi. Ancak Kariyer.net verilerine göre tüm kurye pozisyonlarında 11-19 Mart aralığında yayınlanan yeni iş ilanları, 2-10 Mart periyodunda yayınlanan yeni ilanlara göre yüzde 31 düştü. Kurye yoluyla ilerleyen günlük ihtiyaçların arttığı bu dönemde, kurumların ilk etapta eldeki işgücüyle talebi karşılamaya çalıştığı görülüyor. E-ticaret sektörü, bazı alanlarda yaşanan neredeyse 20 kat artışlara rağmen ekonomideki yavaşlama nedeniyle önünü göremiyor. Sektör temsilcileri, salgının etkisi ile ilk kez e-ticaretle tanışan tüketicilerin memnuniyetinin sektörün geleceğini etkileyeceğini savunuyor. Yeni müşterilerin, salgın geçtiğinde sektörde yüzde 15 ilave büyüme yaratabileceği belirtiliyor.

Alışver ş n azalması beklen yor Inveon CEO’su Yomi Kastro, “E-ticaret, şu an için perakende sektörünü sırtlıyor gibi gözükse de son haftalardaki düşüşün devam etmesi beklentisi var. Çünkü alışveriş ihtiyacının da düşüşe geçmesi bekleniyor” dedi. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği Başkanı Emre Ekmekçi, bu süreçte e-ticareti doğru tecrübe etmiş tüketicilerin, önümüzdeki dönemde sek-

DUNYA

CMYK

"KOBİ gönder ler nde c dd düşüş var" Kargo çalışanlarının şu anda kamu h zmet olarak çalıştıklarını fade eden Türk ye Kargo, Kurye ve Loj st k İşletmec ler Derneğ (KARİD) Genel Müdürü Seyf Özel, bazı bölgelerde yoğunluktan dolayı tesl mat süreler n n 3-4 güne çıkab ld ğ n , ancak genel olarak böyle b r durum olmadığını kaydett . E-t caret

gönder ler nde artışların dengelend ğ n söyleyen Özel, “Bu yoğunluğun doğrudan st hdama yansıyacağını düşünmüyoruz. Çünkü e-t caret artarken, d ğer taraftan B2B ded ğ m z KOBİ gönder ler nde c dd düşüşler var. Ayrıca ş m z n kârlı kısmı düştü. Kargo f rmalarında kârlılık artmış değ l” açıklamasını yaptı.

"Kargoların yarısı e-t caret ş rketler ne a t" Kaynak Hold ng ve Sürat Kargo Yönet m Kurulu Başkanı Çağrı Seyf , b rçok f rmanın ş yerler n kapatması, b reysel müşter ler n evden çıkmaması le bu kanalda kargo gönder m n n büyük oranda yavaşladığını söyled . E-t caret n hız kazanması le kend ler n n de yoğunluğunun arttığını söyleyen Seyf , “Tesl m ett ğ m z kargoların

törün büyümesine katkı sağlayacağını ifade etti. Tüketicinin bu dönemde bazı ihtiyaçlarını ve taleplerini erteleyeceğini belirten Ekmekçi, “Kriz anlarında tüketim erteleniyor. Önümüzdeki bir iki ay kemer sıkma dönemi olarak görülüyor. Perakende etkilenince e-ticaret de etkilenecek” dedi.

Tat l ve seyahatte şler durdu Avantajix.com’un kurucu ortağı Güçlü Kayral da, “E-Ticaretin lokomotifi seyahat sektöründe işler neredeyse tamamen durdu. Elektronik, moda ve tekstilde de satışlar geriledi. Ama bu sektörlerde fiziki mağazalar kapandığı için pazarın tüm yükünü dijital mağazalar karşılıyor. Şu anda e-ticaretin lokomotifi sanal süpermarketler” diye konuştu. Tsoft CEO’su Ömer Arıkan ise, “Şu an çok belirsizlik var. Gıda, kullan at ürünler, hijyen ürünleri, hızlı tüketim, temizlik malzemeleri kategorilerinde panik etkisiyle 20 katı aşan artışlar oldu. Ancak ülkedeki genel talep daralması e-ticareti de etkileyecek” dedi. Koronavirüsün ekonomiler üzerindeki olası negatif etkilerinin e-ticaret sektörünü de etkileyeceğini savunan TURK Elektronik Para Yönetim Kurulu Üyesi Gökhan Ertürk, “Çünkü online harcamalar; market, kozmetik ve online oyunlar gibi alanlarda hızla artarken ulaşım, turizm ve etkinlik gibi sektörlerde azalıyor. Geçen yıl Türkiye’de 11.5 milyar dolarlık bir online ticaret yapıldı. Hedef ise 15 milyar dolardı. Bu yıl online harcama tutarlarında çok ciddi bir değişiklik beklenmiyor” dedi.

neredeyse yarısı e-t caret ş rketler ne a t” ded . Seyf , koronav rüs neden yle artık k msen n evden çıkmak stemed ğ n bel rterek, bu dönemde nternet üzer nden yapılan alışver şler n arttığını söyled . Seyf , “En küçük ht yaçlar b le e-t caret s teler üzer nden karşılanınca e-t caret yoğunluğu arttı” d ye konuştu.

Umutlular da var Bu yılın e-ticarette yeni rekorlara gebe olduğunu söyleyen MUGO CEO’su Levent Tahmiscioğlu, 2020’de e-ticaret hacminin 30 milyar dolar seviyesine ulaşacağını düşündüklerini belirtti. Tahmiscioğlu, “Çünkü salgın sonrası tüketiciler kalabalıkta bulunmak istemeyecek. AVM mağazacılığında satışlarda azalma yaşanabileceğini düşünüyoruz” dedi. iPara Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Tarık Onat da bu yıl Türkiye’de e-ticaretin yüzde 40’ın üzerinde artmasını beklediklerini belirterek, toplam cirodaki payın ise yüzde 25 eşiğini aşacağını tahmin ettiklerini söyledi. Avansas Genel Müdürü Sedat Anak, tüketicilerin e-ticarette yaşayacakları her olumlu deneyimin, sektörün büyümesine aynı oranda katkı sağlayacağını söyledi. Anak, gelen siparişlerde temizlik ve gıda kategorilerinde yüzde 70’in üzerinde arttığını ifade ederek, “İşyeri ihtiyaçları üzerine kurulmuş bir e-ticaret şirketiyiz. Düşük hacimli olsa da bireysel tüketiciler de bizi tercih ediyordu. Son 10 günde bireysel tüketici talebi yüzde 350 arttı. Bu talebin artarak devam edeceğini öngörüyoruz. Lojistik filomuzu genişlettik, temel tüketim ürünlerindeki stokları arttırdık” diye konuştu. DP Eurasia Group CEO’su Aslan Saranga, Dominos Pizza olarak evlere servis tarafındaki operasyonlarının daha yoğun bir hale geldiğini ifade ederek “Evlere servis satışların yüzde 64’ünü dijital kanallardan yapıyoruz. Bunun daha da artmasını bekliyoruz” dedi.

CENGİZ HOLDİNG'TEN "HUKUKEN KESİNLEŞMİŞ BORÇ YOK” AÇIKLAMASI Cengiz Holding, grup şirketlerinden Cengiz İnşaat’ın vergi borcunun haksız olarak silindiği iddialarına ilişkin açıklama yaparak, şirketin hukuken kesinleşmiş vergi borcu olmadığını savundu. Holdingten yapılan açıklamada, "Maliye Bakanlığı Merkezi Uzlaşma Komisyonu; konuyu inceleyerek, vergi denetmeninin raporunun hatalı olduğunu tespit etmiştir. Bakanlığın kayıtlarında resmi delillerle sabit olduğu üzere konunun özü budur. Ortada hukuken kesinleşmiş bir vergi borcu yoktur" ifadelerine yer verildi. Cengiz Holding’ten yapılan açıklamada, bazı basın organlarında gündeme getirilen, iddialara karşı kamuoyunu aydınlatma gereği doğduğu belirtildi. İddialara konu olayın, Cengiz İnşaat’ın kendi mülkiyetinde bulunan Antalya’daki bir otelin satışından kaynaklandığı aktarılan açıklamada, “O dönemde yürürlükte bulunan 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5’inci maddesinin 1’inci fıkrasının e bendinde, kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiﬂerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların yüzde 75’lik kısmı, kurumlar vergisinden müstesna tutuldu” denildi. AA

İ S T A N B U L' D A T E M S İ L C İ L İ K A Ç A C A K

39 m lyar doları yöneten İsv çrel Banque Syz, Türk ye’ye gel yor İngiltere merkezli gayrimenkul danışmanlık firması Knight Frank'ın raporuna göre 2019 itibarıyla Türkiye'de 1 milyon dolar ve üzerinde serveti bulunan kişi sayısı 164 bin 938. 2018’e göre yüzde 2’lik artış söz konusu ve gelecek 4 yılda ise 1 milyon doların üzerinde servete sahip kişi sayısının 183 bin 162 olması öngörülüyor. Her ne kadar koronavirüs salgınındadn kaynaklı ekonomide yaşanacak daralma nedeniyle dolar milyoneri sayısında düşüş beklense de, olumsuz gidişin sınırlı olacağı konuşuluyor. Bunun en önemli işareti de İsviçre’de kurulu, Avrupa’nın en önemli butik bankalarından biri olan Banque Syz’nin Türkiye’ye ilişkin aldığı karar. İsviçreli bankanın kararından önce biraz Banque Syz hakkında bilgi vermekte fayda var. 1996 yılında Eric Syz, Alfredo Piacentini ve Paolo Luban tarafından kurulan İsviçreli Syz, bir bankacılık grubu. Servet yönetimine yönelik iki iş kolu bulunan Banque Syz, Syz Wealth Management adlı birim ile özel bankacılık, Syz Asset Management ile de kurumsal yönetim gerçekleştiriyor. Merkezi Cenevre’de bulunan bankanın ortaklarından Alfredo Piacentini ve Paolo Luban, hisselerini 2014 yılında diğer ortakları

BİZDEN DUYMUŞ OLUN KERİM ÜLKER kerim.ulker@dunya.com

Eric Syz’e satıp bankadan çekildi. Eric Syz, halihazırda hisselerin tek sahibi.

Satın almalarla büyüdü Asya’dan Amerika’ya farklı ülkelerde 18 bölge ofisi bulunuyor. Bu ofisler arasında Milano, Madrid, Londra, Lüksemburg, Edinburgh, Brüksel, Paris, Dubai, Münih, Nassau, Miami ve Johannesburg öne çıkıyor. Şu anda grubun yönettiği varlıkların toplamı ise 2017 yılı Aralık ayına göre 37.2 milyar dolar; bugün itibarıyla da yaklaşık 39 milyar dolar. 600’den fazla çalışanı bulunan Banque Syz, 2014’te, dünyanın en büyük bankalarının yıllık sıralamasında (Top 1000 World Banks 2014) sağlamlık açısından en iyi İsviçre bankası seçildi. The Banker tarafından Global Private Banking Awards’ta “En İyi Özel Butik Bankacılık” unvanını alan Banque Syz, bu tarihten itibaren satın almalarla büyüdü. Banque Albertini’yi satın alan Banque Syz, 2015’te Royal Bank of Canada’nın (Kanada Kraliyet Bankası) İsviçre şubesini bünyesine kattı. İsviç-

re Bankacılar Birliği, İsviçre Ticaret ve Yatırım Bankaları Birliği, İsviçre Varlık Yöneticileri Derneği gibi üyelikleri olan Banque Syz’nin Türkiye ile ilgili planları ise önümüzdeki günlerde hayata geçecek.

"İstanbul of s yakında açılacak" Bankanın CEO’su Yvan Gaillard, İsviçre basınına verdiği demeçte, “Koronavirüsün yol açtığı krize rağmen birkaç şehirde genişlemeyi planlıyoruz” dedi. Johannesburg’da bir ofis ve lisans sahibi olduklarını dile getiren Gaillard, “Bu iş potansiyelini daha da geliştirmek istiyoruz. Bazı bölgelerdeki varlıklarımızı sattık, bazı bölgelere de ilk kez gireceğiz. Bahamalar’daki işlerimizi sattık. Miami’de büyümek istiyoruz. Ancak asıl gelişme Türkiye’de. Özellikle de Türk müşterilerimiz olduğu için yakında İstanbul'da bir temsilcilik açacağız” diye konuştu. Gaillard, İstanbul operasyonu için tarih vermedi ancak önümüzdeki birkaç ay içinde çalışmaların tamamlanacağını dile getirdi. İsviçreli Banque Syz’in aldığı karar Türkiye için oldukça önemli. Zira birçok ülkede bankacılık faaliyeti daralırken, atılan bu adım finans sektörüne de cesaret verecek türden.

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 06

GÜNCEL

İKLİMLENDİRME SEKTÖRÜNDE ÜRETİM DURMUYOR

ÇİMENTOCULAR DA PAKETİN GENİŞLETİLMESİNİ BEKLİYOR

DAIKIN Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Hasan Önder, salgından dolayı iklimlendirme sektörünün tedarik zincirinde şu an için büyük bir sorun yaşamadıklarını söyledi. "Yüzde 80-85 oranında üretim devam ediyor, bir sıkıntı görmüyoruz. İç pazarda yüzde 50-60 arasında bir daralma bekliyoruz fakat normalize olacağını düşünüyoruz, öyle dehşet kriz senaryolarıyla, battık bittik psikolojisiyle iş yapamayız" diyen Önder, sürecin en başında evden çalışma sistemine geçtiklerini, geride kalan personele ise maske ve eldiven dağıttıklarını belirtti. Önder, 2 milyar liralık cirolarının yarısının ihracattan geldiğine işaret ederek "İtalya bizim mal alıp sattığımız bir yer. Oradaki kriz bizi tetikledi ve daha erken tedbirler almaya başladık. Sektörde daralma ilk yarıda yüzde 60'a kadar olabilir ve Eylül'e kadar devam edebilir" ifadelerini kullandı. "Avrupa'daki

Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Saka, koronavirüs salgınının Türkiye'deki tüm sektörler gibi çimento sektörünü de olumsuz etkilediğini söyledi. Tamer Saka yaptığı yazılı açıklamada, "Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi'nin çimento ve hazır beton gibi alt sektörlere genişletilmesi büyük önem arz ediyor" dedi. Türk çimento sektörünün yaklaşık 19 bin kişiyi istihdam eden, 2 milyar dolar ciro ve 900 milyon dolar ihracat geliri sağlayan stratejik bir sektör olduğunun altını çizen Saka, "Sektörümüz, toplam gayrisafi yurt içi hasıladaki yaklaşık yüzde 7'lik payıyla ekonomimizin güçlü ve lokomotif sektörlerinden biri olan inşaat sektörünün en önemli alt sektörlerindendir" ifadelerini kullandı. Paketin genişletilmesi

iptaller önemli bir konu. İkincisi tedarik zincirindeki aksama. Eğer zincirin bir yerinde aksama olursa üretim yine duruyor. Çok şükür tedarik zincirinde şu an için büyük bir sorun yaşamadık. Daikin’in Türkiye ağı önemli bir merkez, bu anlamda en önemli şirketlerden biriyiz. Avrupa'da en çok ciro yapan 3'üncü şirket durumuna geldik. Daha önce 10-15 seviyelerindeydik. 300 milyonun üzerinde ciro yapıyoruz. ” diyen Önder şöyle devam etti: “Daikin’in hedeﬂerinde kolay kolay değişiklik olmaz. 1-2 yıllık değil. 10 yıllık vizyon koyduğumuz için 2020'ye yönelik merkezi sistem cihazlarla ilgili yaklaşık 50 milyon euroluk bir yatırım görünüyor. Ciroda düşüklük olacaktır ama yatırım hedeﬂerine devam edeceğiz. İSTANBUL / AA

S AT I Ş V E PA Z A R L A M A DA N G E N E L M Ü D Ü R LÜ Ğ E

AGCO Türk ye Mete Has'a emanet Massey Ferguson traktörlerinin üreticisi AGCO’nun Türkiye Genel Müdürü Mete Has oldu. AGCO’dan yapılan açıklamaya göre, AGCO Global yönetimince, markanın geçen yılki Türkiye performansının artması üzerine yönetimi güçlendirme kararı alındı. Massey Ferguson ve AGCO Avrupa ve Ortadoğu Bölgesi (EME) Bölgesi yönetimi, AGCO Türkiye Ülke Satış ve Pazarlama Müdürü Mete Has’ı genel müdürlüğe terfi ettirdi. Yıllardır sorumluluğunun Massey Ferguson’un Türkiye’deki hacminin artırılması olduğunu söyleyen Mete Has, “Yeni görevimle beraber, AGCO’nun Türkiye’deki satış sonrası hizmetler, yedek parça faaliyetleri, parça ve yarı mamul satın alma gibi tüm faaliyetlerinden de sorumlu olacağım” diye konuştu. Bundan sonraki hedeﬂerinin de Türkiye pazarında daha çok derinleşmek olduğunu belirten Has, “Hedefimiz sadece kendimize kazanmak değil, kazanan

‘İş Pasaportum’dan n tel kl nsan kaynağı 2N İnovasyon, ş dünyasının ht yaç duyduğu n tel klere uygun nsan kaynağı yet şt rmek ç n Pearson BTEC le ş b rl ğ ne g derek e-öğrenme platformu kurdu. TÜLAY TAŞKIN-ESKİŞEHİR

bayiler, kazanan çiftçiler sağlamak” dedi. 1990 yılında kurulan ve merkezi ABD’nin Georgia eyaletinde (Duluth) bulunan AGCO, 2019 yılında 9 milyar dolar net satış rakamına ulaşmıştı.

22 yıllık deney m Çukurova Üniversitesi Tarım Makinaları Mühendisliği lisans eğitiminin (BSc) yanında Traktör, Motor ve Ergonomi konularında yüksek lisans eğitimini (MSc) tamamlayan Mete Has, aynı zamanda Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesinden Executive MBA derece-

si ve Anadolu Üniversitesi’nden İşletme Yönetimi Lisans (BA) derecesi sahibi. Massey Ferguson-Uzel Makina San. AŞ’de ekipman satış ve sonrasında ürün pazarlama alanında 5 yıl çalışan, daha sonra John Deere’de 10 yıllık Satış, Bayi Geliştirme, Pazarlama ve Fiyatlama Müdürlükleri tecrübesinin ardından AGCO’ya katılan Has’ın tarım ve tarım makinaları sektöründe 22 yılı aşan tecrübesi bulunuyor. Has, AGCO Türkiye kariyerine 2013’te Pazarlama, Bayi Geliştirme ve Filo Satışlar Müdürü olarak başlamıştı. İZMİR / DÜNYA

6 5 YA Ş Ü Z E R İ Ç İ F T Ç İ L E R E S A Ğ L A N A C A K D E S T E K N İ S A N AY I B OY U N C A S Ü R E C E K

TürkTraktör’den mob l yol desteğ TürkTraktör, koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olan kişilere getirilen sokağa çıkma yasağı nedeniyle, ihtiyaç duyduklarında çiftçilerin yanında olmak adına nisan ayı boyunca geçerli olacak yeni bir hizmet sunmaya başladı. TürkTraktör’ün başlattığı Mobil Yol Desteği hizmetiyle, 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olan çiftçile-

Hasan Önder, 2020 yılı ç n planladıkları 50 m lyon euroluk yatırımdan vazgeçmed kler n söyled .

rin New Holland ve Case IH markalı traktörlerine yerinde hizmet veriliyor, ihtiyaç halinde traktörler tarla ya da evden ücretsiz bir şekilde servislere alınıp gerekli işlemler tamamlandıktan sonra da adrese teslim ediliyor. Şirketten yapılan açıklamaya göre, bu hizmet ile servisler aracılığıyla traktörlerin bulunduğu yere gidilerek, aracın bakım ve onarımı

yapılıyor. Mobil Yol Desteği kapsamında TürkTraktör, aynı zamanda servis ekiplerinin yapacağı işleme göre, gerektiğinde traktörün servise alınması ve geri tesliminde oluşacak taşıma/çekici bedelini de karşılıyor. Bu hizmet, garantisi devam eden traktörlerin yanı sıra garanti süresini tamamlamış New Holland ile Case IH markalı traktörler için de sunuluyor. İSTANBUL-DÜNYA

Anadolu Üniversitesi bünyesindeki teknoparkta 2N İnovasyon Araştırma Geliştirme Limited Şirketi tarafından iş dünyasının ihtiyacı olan insan kaynakları için BTEC onaylı öğrenim platformu geliştirildi. Şirket Müdürü Prof. Dr. Necdet Sağlam, Proje Koordinatörü Prof. Dr. Aydın Ziya Özgür ve Teknik Operasyonlar Sorumlusu Dr. Öğretim Görevlisi İlker Kayabaş’ın ortak çalışmasıyla ve Pearson Türkiye iş birliğiyle geliştirilen İş Pasaportum Platformu ile Türkiye’deki mesleki eğitimin kalitesinin artırılmasına ve istihdam edilebilirliğin güçlendirilmesine katkı sağlamak amaçlanıyor. E-öğrenme modeliyle internet üzerinden verilecek eğitimlerle yeni mezun veya çalışan bireylere nitelik kazandırılarak, kendini ifade edebilmesi ve becerilerinin artırılması sağlanacak. İş Pasaportu’nun Pearson BTEC İş Becerileri yeterlilikleri çerçevesinde geliştirilmiş, uluslararası akreditasyona sahip bir e-öğrenme platformu olduğunu anlatan Proje Koordinatörü Prof Dr. Aydın Ziya Özgür, “Genç istihdamı, ekonomi ve kalkınma için büyük öneme sahip olmasına rağmen genç işsizlerin ve yeni mezunların hali hazırdaki durumları sektö-

İş Pasaportum projes İlker Kayabaş, Necdet Sağlam ve Aydın Z ya Özgür'ün (soldan sağa) ortak çalışmasıyla ortaya çıktı.

rün ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalıyor. Yaptığımız araştırmalar, yabancı dil becerilerinin yanı sıra takım oyunculuğu, liderlik ve problem çözebilme gibi becerilerin de iş hayatı için son derece önemli olduğunu ortaya koyuyor” diye konuştu.

"Pearson BTEC en başarılı uygulamalı öğren m markası" İş Pasaportu’nun, gençlerin iş hayatında sahip olmaları gereken temel beceri ve davranışlara odaklandığını anlatan Özgür, iş ortakları Pearson BTEC ile ilgili şu bilgileri verdi: “Pearson BTEC, uygulamalı öğrenim alanında dünyanın en başarılı ve en çok beğenilen markası. 25 yılı aşkın bir süredir öğrencilere yükseköğretimde ya da iş hayatında yükselmek için gereken sosyal ve düşünme becerilerini, uygulamaya yönelik içeriklerle kazandırıyor. BTEC programlarında öğrenme yöntemleri, ölçme-değerlendirme ve pratik uygulamaya dayanmaktadır. Akademik gereklilikleri ve iş dünyasının beklentilerini göz önüne alarak oluş-

Ücrets z kısa çalışma danışmanlığı

Albayrak Grubu'ndan G ne'ye yen destekler

HÜSEYİN GÖKÇE / ANKARA

Yeni Ekonomi Danışmanlık A.Ş, Nisan ayı boyunca işyerini kapatan veya işi durma noktasına gelen esnaf ve KOBİ’lere ücretsiz kısa çalışma ödeneği bilgi destek hizmeti sunacak. Koronavirüsün salgın hale gelmesiyle birçok sektörün adeta frene bastığını belirten Yeni Ekonomi Danışmanlık A.Ş. kurucu ortağı Nazmi Karyağdı, birçok işletmenin kapandığını, birçoğunun da faaliyetini yavaşlattığını bildirdi. Her türlü dayanışmanın en yüksek seviyede olması gerektiği bir zaman diliminden geçil-

FİLİZ COŞKUN/ANKARA

Tepe Home Genel Müdürü Levent Çapan, mevcut projeler ve siparişleri göz önünde bulundurarak, önümüzdeki 4 ay boyunca fabrikalarının tam kapasite ile çalışmaya devam edeceğini söyledi. Türkiye ve dünyanın çok zorlu bir süreçten geçtiğini ifade ederek tüketici talebinin kaybolmadığı-

CMYK

Yen l kç e-Öğrenme deney m İş Pasaportu’nun hızlı, başarısı kanıtlanmış ve uluslararası akreditasyona sahip eğitim çözümleriyle bireysel ve kurumsal başarıyı en üst noktaya çekmeyi hedeﬂediğini ve “Gelecek Nesil Öğrenme” mottosunun bir ürünü olduğunu anlatan Özgür, “İş Pasaportum, kullanıcılarına uçtan uca kurgulanmış yenilikçi bir e-öğrenme deneyimi sunuyor. Örnek olaylar ve benzetimlerle zenginleştirilmiş, çoklu ortam destekli kişiye özel interaktif e-dersler ile verimli bir öğrenme süreci sağlıyor. Programda, Başarıya Götüren Davranışlar, İş Yaşamında Değişime Uyum, İşle İlgili Problemleri Çözme, Temel Bilişim Okuryazarlığı, Takım Çalışması, Liderlik ve Özyönetim Becerileri konularında eğitimler veriliyor” şeklinde konuştu.

KİT VE KAMYON GÖNDERDİ

diğinin altını çizen Karyağdı, “Biz de bu süre içinde bilhassa küçük esnafımız ve işletme sahiplerimize destek olmayı amaçladık. Bu kapsamda iletilen sorulara azami 48 saat içinde cevap vermeyi hedeﬂemiş durumdayız” dedi. Söz konusu işletmeler, www.vergialgi.net sitesindeki bu alanda hazırlanmış yazılı ve görsel içeriklere ulaşabilecekler. Veya bilgi@yeniekonomi.com.tr e-posta adresine sorularını iletebilecekler. Gelecek sorular, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı ve Yazar Ahmet Metin AYSOY liderliğindeki kadro tarafından cevaplanacak.

Tepe Home 'üret me devam' ded

turulan, uluslararası geçerliliği bulunan ve Avrupa yeterlilik çerçevesi ile uyumlu BTEC programları, mesleki yeterlilik belgeleri de sağlamaktadır.”

KO B İ ' L E R İ N S O R U L A R I N I 4 8 S A AT T E C E VA P L I YO R

4 AY TA M K A PA S İ T E Ç A L I Ş A C A K

DUNYA

durumunda, çimento sektörü olarak ülkeye döviz girdisi ve ileriye dönük istihdam güvencesi sağlayabileceklerini vurgulayan Saka, şunları kaydetti: "Salgın nedeniyle sektörün tedarik zincirinde bozulma ve kırılmalar oluşmaya başladı. Alacak tahsil uygulamalarında ve ticari faaliyetlerde yaşanan gerilemeler sonucu ülke içi talep miktarında düşüşler yaşanıyor. Yurt dışı sipariş iptallerini takiben ihracat gelirleri düşüyor. Bu düşüşle birlikte üretim kapasitelerinde ciddi gerilemeler meydana geliyor. Sektör üreticilerinin ihracatla ilgili yaşayabileceği sorunlar, hem döviz girdisini azaltacak hem de kaybedilen pazarların rakip ülkeler tarafından hızlıca doldurulması sonucunu doğuracak. Halihazırda yüzde 65 civarında olan kapasite kullanımı ve istihdam da ciddi olarak etkilenecek." İSTANBUL-DÜNYA

nı ve sadece ertelendiğini belirten Çapan, “Asıl önemli olan konu; şirketlerin proaktif hareket ederek gerekli önlemleri almaları ve bu süreç sonrasında oluşacak yoğun ve ani talebi karşılayabilecek planlamaları önceden devreye sokmalarıdır” dedi. Son dönemlerde normal satışlarında yüzde 60 gerileme yaşandığını aktaran Çapan, online satışta ise artış olduğunu belirtti.

Albayrak Grubu, faaliyetlerini sürdürdüğü Gine’ye salgın desteği olarak yeni yardımlar gönderdi. Albayrak Grubu’ndan yapılan açıklamaya göre, global ölçekli krize neden olan (Kovid-19) pandemisi, Asya'dan önce Avrupa'ya ardından da Amerika ve Afrika'ya sıçradı. Gine’deki pek çok şirket faaliyetini durdurma kararı alırken, Grup, ülkedeki operasyonlarını durdurmadı. Grup tarafından yürütülen çöp toplama işleminin devam etmesi ve ek olarak 30 yeni çöp toplama kamyonunun yedek parçalarıyla birlikte ülkeye gönderilmesi kararlaştırıldı. Ülkenin yol şartları nedeniyle arızalanan araçların muhtemel servis dışı kalma süresini kısaltmak amacıyla yedek parça temini yapıldı. Ülkenin dünyaya açılan kapısı olan Konakry Limanı'nı da gerekli önlemler altında çalışmalarını sürdürecek. Ayrıca Grup, Gine halkına 10 bin adet korona test kitini hibe etti. Söz konusu kitler, Gine Sağlık Bakanlığı tarafından koronavirüs vakalarının tespitinde kullanılacak.

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 07

GÜNCEL

HEDEFLER İÇİN İŞ DÜNYASI PLATFORMU'NUN ARAŞTIRMASINA GÖRE FİRMALARIN YARISININ CİROSU %50'DEN FAZLA AZALDI

C roda dramat k düşüş! COVID-19 salgınının ekonom ye olan etk ler , TÜRKONFED, TÜSİAD ve UNDP Türk ye koord nasyonunda kurulan Hedefler İç n İş Dünyası Platformu'nun düzenled ğ kapsamlı b r anket le gözler önüne ser ld . ‘COVID-19 İşletme Etk ve İht yaç Anket ’ne katılan KOBİ ağırlıklı 780 ş rket n yüzde 54’ü, salgın neden le c rolarının en az yarısını kaybett kler n açıkladı. Güneydoğu’da bu oran yüzde 71’e yüksel yor.

Ankete katılan 7 bölgey kapsayan 47 lde faal yet yürüten ş rketlerden, büyük şletmeler n yüzde 11’ , küçük şletmeler n se yüzde 36’sı salgın le b rl kte faal yetler n durdurma kararı aldı. 23-27 Mart'ta düzenlenen ankete göre KOBİ’ler n COVID-19 le mücadelede öncel kl üç beklent s ; yüzde 80 le fatura, verg ve SGK ödemeler nde erteleme, yüzde 77 le verg nd r m ve yüzde 71 f nansal destek olarak sıralandı.

GÜNEYDOĞU’DA CİRO KAYBI YÜZDE 71’E ULAŞTI

YÜZDE 62 ÇOK ETKİLENDİ Anket ‘Cov d-19 şletmen z ne derecede etk led ? sorusu le başlıyor. Katılımcıların yüzde 62’s büyük ölçüde etk lend kler n açıklarken, yalnızca yüzde 3’lük b r d l m ‘h ç etk lenmed kler n ’ d le get r yor. Akden z ve Güneydoğu Anadolu çok etk lenen bölgeler olarak öne çıkıyor.

% 11’E GÖRE ETKİLERİ 2021’E SARKACAK Yaşanan kr z ortamının şletmelere olan etk ler n n ne kadar süreceğ ne l şk n soruya, k nc çeyrek d yenler n oranı yüzde 29’luk b r d l m oluşturuyor. Etk ler n üçüncü çeyreğ de kapsayacağını düşünenler n oranı yüzde 24, yılsonunu bulacağını düşünenler n oranı se yüzde 18. Katılımcıların yüzde 11’ se etk ler n gelecek yıl da devam edeceğ n öngörüyor. Yüzde 18’l k b r kes m se b r tar h aralığı vermen n erken olacağını düşünüyor. Sektörler arası ortalama öngörü, kr z n etk ler n n k nc çeyrekten t baren

DUNYA

07 CMYK

azalacağı yönündeyken tur zm sektörü üçüncü çeyrekte de (yaz sezonu) etk s n göstereceğ n bel rt yor.

CİRODAKİ AZALMA G.DOĞU’DA YÜZDE 71 Anket n öneml soru başlıklarından olan salgının c rolara olan etk s ne yönel k ‘yüzde 50’den fazla azaldı’ d yenler n oranı yüzde 54. Güneydoğu Anadolu bölges nden katılan f rmaların c ro düşüşü se yüzde 71’ buluyor. Büyük f rmalar har c nde kalanların tamamı c rolarını en az yüzde 50 kaybett ğ n açıklarken, en olumsuz c ro etk s tur zmde görülüyor.

TEDARİK ZİNCİRİ ETKİLENİYOR Tedar k z nc r n n salgından olumsuz etk lend ğ n düşünenler n oranı yüzde 51 olarak çıkıyor. Etk leneceğ ne da r görüş b ld renler n oranı da yüzde 31. Ş rketler n etk led ğ n düşünenler n oranı se yüzde 62.

BEŞ İŞLETMEDEN 4’Ü İÇİN CİDDİ TEHDİT COVID-19 salgınını kend ler ç n c dd tehd t olarak görenler n oranı yüzde 81’ buluyor. B raz etk leyecek d yen kes m yüzde 15. Em n olmayanlar yüzde 3, c dd tehd t olarak görmeyenler n oranı da yüzde 1 olarak ortaya çıkıyor.

% 79 STRATEJİSİNİ GÖZDEN GEÇİRİYOR COVID-19 kr z nden dolayı 2020 stratej n z ve faal yetler n z yen den gözden geç r yor musunuz’ sorusuna yüzde 79’luk b r kes m evet yanıtını ver yor. Karar vermem ş olanların oranı yüzde 19. En fazla gözden geç receğ n beyan eden yüzde 84 le t caret/perakende sektörü.

KRİZ PLANI OLMAYAN, OLANDAN FAZLA İşletmeler nde ş sürekl l ğ ve ac l eylem planının k s n b rden oluşturmamış ş rket oranı yüzde 34. B r anlamda kr z planı olmayanların oranı olarak da göreb l r z bu rakamı. Her k s n de bulunduran-

ların oranı da yüzde 30 olarak karşımıza çıkıyor.

UZAKTAN ÇALIŞMAYA EN ÇOK KOBİ’LER UZAK Koşulları, ş dünyasının salgına karşı en öneml önlem olarak öne çıkan uzaktan çalışmaya uygun olmayanların oranı yüzde 51, olanların oranı se yüzde 39 oldu. T caret/perakendede uzaktan çalışmaya uygun olmayanların oranı yüzde 60’a kadar yüksel yor. Uzaktan çalışab lme büyük f rmaların yüzde 70’ ç n mümkünken, küçük şletmelerde bu oran b r hayl azalıyor. 9 k ş ye kadar çalışanı olan ş rketler n yüzde 57's uzaktan çalışmaya uygun olmadığını b ld r yor.

ÜÇTE 1’İN FAALİYETLERİ DURDU F rmaların sadece yüzde 8’ şler n n rut n seyr nde devam ett ğ n bel rt rken, yüzde 32’s kısmen kr z yönet m ne başladığını, yüzde 29’u yoğun b r şek lde kr z yönet m yaptığını bel rt yor. F rmaların yaklaşık 3’te 1’ se faal yetler n n tamamen durduğunu açıklıyor.

YÜZDE 61 SEYAHATİ İPTAL ETTİ COVID-19 krizine karşı bünyesinde tedbir alanların oranı yüzde 95 olarak ortaya çıkıyor. Yüzde 5’lik bir kesim ise hiçbir önlem almadığını ifade ediyor. Tedbir alanların yüzde 85’i işyerinde hijyen koşulları iyileştirdiğini, yüzde 63’ü ise koruyucu malzeme ve ekipman aldığını açıklıyor. İş seyahatlerini iptal edenlerin oranı da yüzde 61 gibi yüksek bir oran. Ankete katılan şirketlerin yüzde 21’i ise çalışanını evden çalışmaya zorunlu tuttuğunu dile getiriyor.

İHTİYAÇ DUYULAN DESTEKLER ‘S z n ç n en öneml destek mekan zmaları hang ler d r? sorusuna anket katılımcılarının yüzde 80’ fatura/verg /SGK ödemeler nde erteleme ve yüzde 77’s de verg nd r mler yanıtını verd . KOBİ’lere f nansal destek d yenler n oranı yüzde 71, kred , çek ve borçlarda öteleme d yenler n oranı da yüzde 62 yanıtını ver yor.

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A/ 08

YURT HABERLERİ

Den zl ’de 3D yazıcı sah pler kolekt f s perl k üret yor Küresel bir salgına dönüşen korona virüsün yayılmasını önlemek için Türkiye genelinde sürdürülen mücadeleye sosyal medyada bir araya gelen 3 boyutlu yazıcı sahibi firmalar, mühendisler, tasarımcılar, kolektif üretim hareketiyle sağlık çalışanları için ücretsiz koruyucu yüz siperliği üretiyor. Bugüne kadar 3 bin siper üretip sağlık kuruluşlarına teslim eden hareketin Denizli ayağına sanayi odası da lojistik destek veriyor. 3D Yazıcı Destek Kolektif Destek Hareketi Denizli Temsilcisi Bahri Ertunç, ilde 140 siperlik üretip teslim ettiklerini söyledi. İstanbul’da iki gönüllünün başlattığı 3 Boyutlu

Bahr Ertunç, 140 s perl k ürett kler n söyled .

Destek Hareketi kısa sürede Türkiye genelinde örgütlenmeyle büyük bir organizasyona dönüştü. Koronavirüsle mücadelede en büyük riski taşıyan sağlık çalışanları için koruyucu yüz siperi üretmek

için başlatılan kolektif üretim hareketine Türkiye genelinde 2 bin kişi ve kurum; işyerlerinde, evlerinde bulunan 3 bin 3D yazıcı ile destek verdi, 3 bin siperlik üretilerek hastanelere teslim edildi. Denizli Sanayi Odası’nın da lojistik destek verdiğini söyleyen Ertunç, “Denizli Sanayi Odası’nın bir katı hareketin Denizli organizasyonuna tahsis edildi. Evlerde ara vermeden 3D yazıcılarda üretilen siperliklerin dağıtımı Denizli Sanayi Odası’nda oluşturulan merkezden yapılmaya başlandı” diye konuştu. Organizasyonun gönüllü bir hareket olduğunu ifade eden Ertunç, “Tek amacımız sağlık

çalışanlarının sağlığını korumak. Denizli’de sponsor konusunda sıkıntı yaşamadık. Sanayiciler bize çok yardımcı oldu” dedi. Çalışmaya destek veren Denizlili bir sanayicinin enjeksiyon kalıbı ürettiğini, deneme testlerini yaptıklarını belirten Ertunç, şunları söyledi: “Seri üretime geçtiğimizde günde 500-1000 adet arasında koruyucu yüz siperi üretip dağıtacağız. 3D yazıcı sahipleri olarak bizler de üretime devam edeceğiz. Salgın tehlikesi geçene kadar, sağlık kuruluşları bize ne zaman tamam derse, o zamana kadar üretime devam edeceğiz.”

Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Başkanı Serdar Zabun, Cumhurbaşkanlığı’nın önderliğinde Sağlık Bakanlığı ve ilgili bakanlıkların koronavirüs salgınına karşı aldığı önlemlere toplumun uyum sağlamasının önemli olduğunu vurguladı. Zabun, oda olarak ekonomik hayatın bir an önce normalleşmesi için iş dünyasının yaşadığı sorunları ve talepleri ilgili makamlara ilettiklerinin altını çizdi. Alınan tüm finansman tedbirlerine karşın bazı bankaların kredi olanaklarını daraltmasının piyasalarda sıkıntı oluşturduğunu belirten Zabun, Ekonomik İstikrar Kalkanı paketi kapsamındaki desteklerden tüm işletmelerin, sicili bozulmuş firmaların da en azından bir kereye mahsus yararlandırılması gerektiğini kaydetti. İstihdama devam eden firmaların enerji maliyetlerinin bir bölümünün de devlet tarafından karşılanması veya enerji fiyatlarında indirim yapılmasının yararlı olacağını ifade eden Zabun, bu uygulama hayata geçirilebilirse üretim ve ihracatın süreçten en az düzeyde etkilenmesi adına önemli bir adım olacağını söyledi.

OSMAN NURİ BOYACI/DENİZLİ

ALİ ESKALEN-KAHRAMANMARAŞ

"Devlet bankalarındak yakınlığı özellerden de görmek st yoruz"

Kümeler ve şehirler

Yaşanan COVID-19 kr z ortamında Kayser l sanay c n n moral n yüksek tuttuğunu, ‘sorun küresel çözüm yerel’ sloganı le hareket ett ğ n bel rten Kayser Organ ze Sanay Bölges Başkanı Tah r Nursaçan, “Uygun koşullarda f nansman ht yacını önümüze en büyük sorun olarak koyduk” ded . ye’nin ihtiyacı olan sektörlerde kesintisiz üretim olduğunu dile getiren Nursaçan, “Ülkemizin üretime ihtiyacı var. Bizim önceliğimiz önce iç pazara dönük tedarik sağlamak, ardından ihracat yaparak ülkemize döviz kazandırmak” diye konuştu. Üretimi dört koldan, en az kesintiye uğratarak devam ettirdiklerini kaydeden Nursaçan şu bilgileri verdi: “Çalışma ve hijyen koşullarına titizlile uyarak üretimimizi devam ettiriyoruz. Tabi ki yaşanan olumsuzluklardan biz de etkilendik. Satışlarımız düştü. Ancak sanayicimiz yoluna devam ediyor. Bu noktada belirtmek istediğimiz bir konu var. En büyük sorunumuz uygun koşullarda finans kaynaklarına ulaşma noktasında

OKTAY ENSARİ-KAYSERİ

Türkiye’nin en büyük ilk beş OSB’si arasında yer alan Kayseri Organize Sanayi Bölgesi’nin Başkanı Tahir Nursaçan, COVID-19 salgınının kent sanayisine yönelik etkilerine ilişkin DÜNYA’ya açıklamalarda bulundu. Yaşanan kriz ortamında Kayseri sanayicisinin moralini yüksek tuttuğunu, işine sarıldığını, ‘sorun küresel çözüm yerel’ sloganı ile hareket ettiğini söyleyen Nursaçan, “En büyük sorunumuzu sizin sayenizde iletmek istiyoruz. Uygun koşullarda finansman ihtiyacını önümüze en büyük sorun olarak koyduk” dedi. OSB olarak önceliklerinin Türki-

ortaya çıkıyor. Gerek işletme finansmanı ve gerekse ihracat noktasında uygun maliyetli kaynağa ihtiyaç duyuyoruz. Devlet bankalarından bu noktada önemli destekler görüyoruz. Ancak özel sektörden istediğimiz kolaylığı maalesef göremiyoruz. Biz devlet bankaları kadar, özel sektörü de yanımızda daha fazla görmek istiyoruz.”

“OSB’m zdek kapas tey artırmak ç n gayret ç ndey z" “3 devlet bankasını da sonuna kadar yanımızda hissediyoruz” diyen OSB Başkanı Nursaçan, “Ancak ne yazık ki özel bankaları yanımızda göremiyoruz. Daha fazla yanımızda olmalılar, işlemleri hızlandırmalılar, bize

Üret me ara veren şletmeler açılıyor Nuraçan’dan aldığımız b lg ye göre COVID-19 kr z n n ardından b n 300 üret m tes s n n bulunduğu Kayser OSB’de üret m ne ara veren ş rketler tekrar çalışmaya başladı. Gerek satışların azalmasından, gerekse satış ve pazarlama s stemler n n gözden geç r lmes amacı le üret m ne ara veren çok sayıda ş rket n olduğunu söyleyen Nursaçan, “Ayrıca yen döneme l şk n, maskes nden, serv s ne, yemek düzen ne kadar h jyen k şartlarda üret m hazırlıklarını tamamlamak ç n üret me ara veren ş rketler de vardı. Öncek gün t barıyla pek çoğu tekrar üret me başladı. Üret m tes sler n n yüzde 40’ında üret me ara ver l rken, kalan çoğunluk faal yetler ne devam ed yor” açıklamasını yaptı. Üret me geçen tes sler arasında bünyes nde Türk ye’n n en öneml markalarını bulunduran Erc yes Anadolu Hold ng de bulunuyor. Hold ng CEO’su Alpaslan Bak Ertek n, “Yoğun sağlık tedb rler n devreye alarak üret m m ze başladık” ded .

1300 KAYSERİ OSB’DEKİ TESİS SAYISI

BİN

OSB’DE ÇALIŞAN SAYISI

“ENERJİ MALİYETLERİNİN BİR KISMINI DEVLET KARŞILASIN”

GÜNDE GİREN 26 BİN ARAÇ SAYISINDA AZALIŞ

Ex mbank'a çağrı İhracat kred s nde Ex mbank’ın b ze aracısız h zmet vermes n st yoruz. Tem nat alacak se kend s alsın. Aracı bankalarla yürütülen şlemler hem uzuyor, hem de çeş tl engellere takılıyor. Bürokras fazla. Tem nat verel m ancak d rek Ex mbank le çalışalım.

yağmurlu günde daha çok yararlı olduklarını bilmeliler” dedi. Sağlık gereçleri üretimini artırmak için yoğun çaba gösterdiklerini kaydeden Nursaçan, “OSB’mizde bu ürünlerde kapasiteyi artırmak için gayret içindeyiz. Kayserili sanayiciler olarak kritik sağlık ekipmanlarına olan ihtiyacı karşılamak için her türlü sorumluluğu almaya talibiz. Hükümetimize yol göstericiliği ve aldıkları tedbirler için teşekkür ederiz. Ayrıca tüm sağlık çalışanlarımıza sonsuz teşekkürlerimizi ve saygılarımızı sunarız” diye konuştu.

“KGF uygulamalarında sokağa n ls n” Ekonomik İstikrar Paketi’nde önemli bir kalem olarak ortaya konan Kredi Garanti Fonu’ndaki (KGF) yeniliklerin sanayici olarak kendilerine moral verdiğini kaydeden Tahir Nursaçan, “Bu noktada KGF uygulamalarında tek isteğimiz, sahaya inilmesidir. Daha etkin olarak denetlenmelidir. Hızlanmalıdır, sahadan daha ivedi bilgi alınıp, bilgi üzerinde gerekli işlemlerin yapılıp, çıkan sonuçların uygulamaya bir an evvel konulmasını istiyoruz” dedi.

üme, yerleşik becerinin organize halidir. Bir yerde, bir şehirde benzer işi yapmakta ustalaşanlar bir araya gelirler ve rekabet içerisinde bir beraberlik sergilerler. Böylece hem işleri gelişir hem de bulundukları yer ünlenir. Bir kümeyi sadece üretim merkezi olarak görmek yapılacak en büyük yanlıştır. Bir küme yapılan işin kültürünü yansıtmadığı ve yaşatmadığı sürece değerlenemez. Ülkemizde de küme girişimleri olmuştur; Kahramanmaraş tekstil kümesi, Bodrum gulet kümesi gibi. Ancak bunların hiçbiri özlenen başarıyı elde edememiştir. Bunun te- MARKA ŞEHİR; GÜN BUGÜN! Muhterem İlgüner mel nedeni kümemuhterem@brandassist.com.tr nin sadece teknik olarak ele alınması, ona bir ruh kazandırılmamasıdır. Havlu, bornoz üretimi ile ünlü bir yerimiz ise şehrin adı altında hareket etmek yerine ulusal bir misyonu tercih etmiş, kendi şehrine de ulusa da yeterince yarar sağlama fırsatını ıskalamıştır. Kümeler, eğer doğru yönetilirse, şehirler için çok önemli kazanç kaynağı olurlar. Şehrin tanınmasını sağlarlar, ziyaret nedeni oluştururlar, şehirde üretilen diğer ürünler için olumlu algı gelişmesine katkıda bulunurlar. Kümeler ekonomik ve kültürel gelişmeyi, yaratıcılığı, yenilikçiliği ve yeni yatırımları tetikler. Dünyada benzer işkollarının oluşturduğu binlerce küme vardır. Bir kümenin bu kalabalık arasından sıyrılması, sıradanlıktan kurtulması için “ayrıcalıklı ve cezbedici” olması beklenir. Herkes için her şey yaparsanız sonuçta hiç kimse için hiçbir şey yapmış olursunuz. Peki, bir işkoluna cazibe nasıl kazandırılır? O işin etrafına ilmik-ilmik kültür örerek. Bir küme okuluyla, müzesiyle, deneyim alanlarıyla daima canlı ve diri kalarak, kendini geliştirip güncelleyerek başarılı olabilir. Bazı yerlerde, şehirlerde zaman içerisinde böyle bir yerleşik beceri gelişmemiş olabilir. Ama bu olmayacağı anlamına da gelmez. Eğer şehir yönetimi, şehri gelecek on yıllara hangi işkollarının başarı ile taşıyacağına karar vermişse bu yönde adımlar atabilir. Belki yeni buluşlar için ilk uygulama alanlarına talip olunabilir; sürücüsüz (otonom) araçlar uygulama merkezi gibi. Böylece bu iş ile ilgilenenler bir araya gelmeye başlar, zamanla sayı artar, iş yerleri açılmaya başlar; şehrin adı anılır. Şehir yönetiminin, ister mevcut ister yeni gelişecek, işkolları birlikteliklerini yüreklendirmesi ve gerçekleşmesine yardımcı olması gerekecektir.

Haftanın Yeri: GLASRIKET, İsveç

Kurucusu/Nezih Demirkent

Yayın türü: Yaygın süreli • Sayı: 12168 • 8 Nisan 2020

İNTERNET ÖNE ÇIKIYOR...

İmtiyaz sahibi: NASIL BİR EKONOMİ MEDYA HABER BASIN A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ Genel Koordinatör Vahap Munyar

Başyazar Osman Arolat

Başdanışman Rüştü Bozkurt

Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz

Hazır g y me d j tal s par ş moral

DÜNYA Gazetesi ve eklerinde yayınlanan tüm haber, yazı, makale, resim, çizim, grafik ve fotoğrafların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Basın Kanunu’ndan doğan her türlü hakları Nasıl Bir Ekonomi Medya A.Ş’ye aittir. İzin alınmaksızın, kaynak gösterilerek dahi kısmen veya tamamen iktibas edilemez.

NİHAT DELİBAŞI/İZMİR

Genel Yayın Koordinatörü Talip Aktaş

Salgından ilk etkilenen sektörlerden tekstil, hazır giyim ve konfeksiyona iyi haber internet satışlarından geldi. Kurduğu sanal mağaza ile değeri 2.5 milyar dolara ulaşan İngiltere merkezli assos.com, Türkiye’deki tedarikçilerine yeni sipariş geçti. Tarya Tekstil’in Sahibi Ertan Aslan, “Müşteriye ulaşıldığında satış var. Bu noktada assos.com’un İstanbul’daki tedarikçilerine de yoğun sipariş verdiğini duyuyoruz. Bu ivmelenmenin artmasını diliyoruz” dedi. Aslan, assos.com’dan ilk siparişi 10 yıl önce aldıklarını belirterek, “100-200 adet ile başlayan sipariş, çok hızlı büyüdü. 3 binli adetlere ulaştı” dedi. Koronavirüsü salgını sonrası siparişlerde yüzde 30 dolayında gerileme yaşandığını kaydeden Aslan, “Ancak, geçtiğimiz hafta sonu inanılmaz satış yaptıklarını belirterek acil yeni siparişlerde bulundular. Şu an o siparişlerin hazırlanması, yetiştirilmesine odaklandık” diye konuştu. Aslan, mağaza ağırlıklı çalışan büyük zincirlerin taleplerinde azalma olduğunu, ancak, in-

Genel Yayın Yönetmeni-Tüzel Kişi Temsilcisi Koordinatör Ömer Türkdönmez Didem Eryar Ünlü

Sorumlu Yazıişleri Müdürü Handan Sema Ceylan Araştırma Müdürü Bader H. Arslan

Haber Koordinatörü Mustafa Kemal Çolak Dünya Online Yönetmeni Ferhat Polat

Görsel Yönetmen Birol Teoman Dijital Yayın Koordinatörü Selçuk Altun

EDİTÖRLER Aysel Yücel (İstihbarat), Kerim Ülker (Haber Araştırma), Faruk Şüyün (Kültür-Sanat), Mehmet Bars (Fotoğraf), Veysel Ağdar (Piyasalar) Şebnem Turhan (Finans), Hilal Sarı (Dış Haberler) Hüsniye Güngör (DÜNYA Executive)

Ankara Temsilcisi Ferit Barış Parlak

Yazarlar Temsilcisi Ali Ekber Yıldırım

Temsilciler Koordinatörü Ömer Faruk Çiftçi (Bursa)

BÖLGE TEMSİLCİLERİ Gülsüm Erdem Emen (Adana); Mehmet Kara (Antalya);

Osman Nuri Boyacı/Funda Akkoyun (Denizli); Mahir Solmaz (Diyarbakır); Tülay Taşkın (Eskişehir); M. Tekin Çiçek (Gaziantep); Çağlar Bakır, Deniz Aslan, Hakan Kılıç, Halim Aslan, Salim Aslan (İstanbul); Yaşar Kuş (İzmir); Ali Eskalen (Kahramanmaraş); Oktay Ensari (Kayseri) Sabiha Toprak (Kocaeli); İbrahim Çiçekçi (Konya); Hasan Coşkun (Sakarya); Osman Şişko (Trabzon); Fahriye Kutlay Şenyurt (Mersin) KOORDİNATÖR DANIŞMAN Zafer Sadıkoğlu (Bölgeler) YAYIN DANIŞMA KURULU Alp Orçun, Alaattin Aktaş,

Bumin Doğrusöz, Cahit Düzel, İlter Turan, Ruhi Sanyer, Resul Kurt, Osman Ulagay, Servet Yıldırım, Veysi Seviğ REKLAM Nazlı Demirel (Koordinatör) M. İhsan Gök (Rezervasyon) 0216 440 24 68 ABONE Mecit Yılmaz (Koordinatör) 0216 440 24 70 İDARE Serkan Eroğlu 0216 440 24 82

DÜNYA Online Web: www.dunya.com

İletişim: dunyaweb@dunya.com Reklam: onlinereklam@dunya.com

Merkez: Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul Telefon: (0216) 440 24 00 e-posta: dunya@dunya.com Yazıişleri: (0216) 440 24 22 Fax: (0216) 440 24 98/99 İstihbarat: (0216) 440 24 21 Araştırma: (0216) 440 24 49 Reklam: 0216 440 24 60 Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No: 4 34060 Sancaktepe-İstanbul 0212 354 39 09 Ankara- Esenboğa Yolu, 13. km, Pursaklar/Ankara Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım A.Ş. Abonelik ve şikayetleriniz için: 0216 440 24 70-71-72-73-74 Adres değişiklikleri için fax: 0212 355 77 46 DÜNYA Gazetesi, basın meslek ilkelerine uyar. Yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve düzeltme hakkına riayet eder. Yayınımızla ilgili her türlü eleştiri ve şikayetlerinizi paylaşabilirsiniz.

handan.ceylan@dunya.com

DUNYA

CMYK

ternet üzerinden satış yapan assos.com ve benzeri firmaların siparişlerinin devam ettiğinin bilgisini verdi. Kuzey ülkelerinde ise siparişlerin adet bazında düştüğünü aktaran Aslan, “Bizler üreticiyiz. Perakendeciler satış kanallarını geliştirmeye odaklandı. Bu konuda internet bir adım öne çıktı. Bundan sonra daha önde olacak” dedi.

F yat ve term n sorgulama başladı Ege Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Sertbaş da, Avrupalı geleneksel alıcıların firmalara fiyat ve termin sormaya başladığını, siparişlerin kesinleşmesinin ise biraz zaman alacağını söyledi. Sertbaş, “Sektör temsilcileri ile konuştuğumuzda haziran teslim siparişlerin başlayabileceği, müşterilerden fiyat sorgulamalarının başladığı duyumlarını alıyoruz. Ancak, siparişlerin kesinleşmesi durumu henüz yok. Dolayısıyla bireysel sorgulamaların yerini gerçek siparişler alana kadar biraz zaman geçecek. Şu an boyahane, kumaş ve örmeciler üretime ara verdi. Öncelikle ara veren firmaların üretime geçmesi gerekiyor ki bizler de siparişleri realize edebilelim.”

GLASRIKET İsveçcede “Cam Krallığı” demekt r. Burası Stockholm ve Goteburg’dan sonra İsveç’ n en çok z yaret ed len yer d r. Her yıl b r m lyondan fazla k ş tarafından z yaret ed lmekted r. GLASRIKET 1742 yılından ber cam ş le uğraşan r l ufaklı şletmeler n kümelend ğ yerd r. Burada üret len cam şler dünya çapında ün kazanmıştır. Buradan ABD’ye göç eden b r cam ustasının kon k Coca-Cola ş şes n tasarlayan k ş olduğu b le r vayet ed l r. Şu anda 13 cam şletmes burada faal yet göstermekted r. Cam şç l ğ n n dünyaca ünlü markaları burada ustalıklarını, yaratıcılıklarını serg leme fırsatı bulmaktadır. Z yaretç ler n deney m yaşayab leceğ küçük atölyeler gel şt r lm şt r. Z yaretç ler cam eşya yapımı aşamalarını zleyeb lmekte hatta katılab lmekted r. Ünlü b r cam markası şlett ğ otel n barını tamamen camdan ve cam eşyadan oluşturmuştur. Ayrıca İsveç Cam Müzes cam eşya yapım tar h n örnekler yle serg lemekted r. Cam sanatı, tasarımı ve yapım tekn kler üzer ne eğ t m veren Ulusal Cam Okulu burada yer almaktadır. GLASRIKET küçük, sev ml konaklama tes sler , lokantalar, cam eşya dükkanları, gez alanları le dolu dolu “cam”ı yaşayan ve yaşatan b r yerd r.

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A/ 09

YURT HABERLERİ

“TARIM ÜRETİMİ DÜŞERSE, GIDA SIKINTISI YAŞANABİLİR”

AKİB, KORONAVİRÜSE RAĞMEN MARTTA İHRACATINI ARTIRDI

Uludağ İhracatçı Birlikleri bünyesindeki meyve sebze mamulleri ihracatçıları mart ayında ihracatlarını geçen yılın aynı ayına göre yüzde 75 artırarak 18 milyon dolarlık ihracata imza attı. Birliğin üç aylık ihracatındaki artış ise yüzde 15 oldu. Salgın nedeniyle önümüzdeki süreçte özellikle tarım üretiminde sıkıntı yaşanabileceğini belirten Uludağ Meyve Sebze Mamulleri İhracatçıları Birliği (UMSMİB) Başkanı Özkan Kamiloğlu, “Bütün dünya dayanabilir malları çekip stoklama derdinde. Türkiye’nin yapacağı şey öncelikle mevsimlik işçilerin güvenliğini sağlamak, tarım sektörüne alabildiğine destek vermek. Bu yaz üretmemiz lazım. ‘Benim param var, dünyadan istediğim ürünü alırım’ diye sakın aklınızdan geçirmeyin. Her ülke önce kendi halkının gıda ihtiyacını düşünüp kısıtlamalar getirecek ve satmayacak” değerlendirmesini yaptı. Önümüzdeki süreçte tüm sektörlerde olduğu gibi tarımda da üretimin düşeceğine dikkat çeken Kamiloğlu, “Yaşadığımız bu süreçte yıllardır üvey evlat muamelesi gören sektörümüz

Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Koordinatör Başkanı Hayri Uğur, tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını nedeniyle tedarik zincirinde yaşanan kırılmalara rağmen mart ayında 913 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiklerini açıkladı. AKİB’in martta 912 milyon 731 bin dolar dış satım yaptığını belirten Uğur, salgınla birlikte AKİB bölgesinden yapılan ihracatın, Irak ve İran sınır kapılarının kapanmasından ve salgının merkezi haline gelen Avrupa ülkelerinin sipariş iptallerinden etkilendiğini belirtti. Başkan Uğur, “AKİB olarak 2020 yılı ilk çeyreğinde ihracatımız 3 milyar 116 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Son 12 aylık dönemi bir önceki yılın aynı dönemine göre kıyasladığımızda ihracatımız 1 puanlık yükselişle 13 milyar 75 milyon dolar oldu” diye konuştu. İhracatın durmaması için hükümetin aldığı ekonomik tedbirlerin ve desteklerin ihracatçıya moral olduğunu ifade

birden öne geçti. Bu krizin uzun süreceği belli. Bugün Avrupa’yı besleyen İtalya, İspanya evlerinden çıkamıyor. O nedenle Türkiye gerekli önlemleri almadığı takdirde dünyayla beraber sıkıntıya girecektir. Tarım üretiminin düşmesine paralel bir gıda sıkıntısı yaşanabilir” dedi. UMSMİB Başkanı İhracattaki artışın nedenini Özkan Kamiloğlu stokların ve anlaşması önceden yapılmış ürünlerin ihraç edilmesine bağlayan Özkan Kamiloğlu, “Üretebilen ülkeler ürettiklerini satmak istemeyecekler. Satmak isteseler de yüksek bedeller isteyecek. Ülkeler bu anlamda korumacılığa başlayacaktır. Şu anda mevcut stoklar gidiyor. Önceden sözleşmesi yapılmış, dünyanın çeşitli ülkelerine gönderilecek mallar vardı. Bunların çekişi hızlandı” diye konuştu. ESRA ÖZARFAT / BURSA

Zade V tal üret m 3 vard yaya çıkardı Türk ye’n n en büyük takv ye sağlık ürünler üret c ler nden Zade V tal, salgın dönem nde vard yayı 3’e çıkardı. F rma bu dönemde st hdamına da 25 yen k ş y ekled . Konya’dak tes sler nde GMP standartlarında yıllık 1 m lyar kapsül üreten marka, ABD pazarında da c dd talep görüyor. İBRAHİM ÇİÇEKÇİ/KONYA

Mehmet Öz de ‘Zade V tal’ ded

Dünyanın bugüne kadar yaşadığı en büyük salgınlardan COVID-19 yayılımını sürdürüyor. Henüz net bir tedavi şekli bulunamayan hastalığa karşı uzmanlar bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine dikkat çekiyor. Takviye sağlık ürünleri de bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine önemli katkılar sunuyor. Türkiye’nin bu sahadaki yüksek kapasiteli üreticilerinden Zade Vital, Sağlık Bakanlığı lisanslı ve GMP standartlarında Konya’daki tesislerinden takviye ürünleri imalatı gerçekleştirirken, İstanbul’daki merkezinden de satış ve pazarlama faaliyetlerinde bulunuyor. Avrupa pazarına İspanya’dan adım atan, ABD’de de ciddi satış rakamlarına ulaşan Zade Vital, dünyaca ünlü tıp adamı Prof. Dr. Mehmet Öz ile yaptığı işbirliği ile de adından söz ettirdi. DÜNYA Gazetesi’ne açıklama-

Marka ABD’de yaşayan ve dünyaca ünlü doktorlardan Prof. Dr. Mehmet Öz’le de şb rl ğ çer s nde. ABD’n n en çok tak p ed len doktoru olan

larda bulunan Zade Vital ve Helvacızade Grubu’nun CEO’su Dr. Mevlüt Büyükhelvacıgil,bağışıklığı dengelemek için şu anda pazarda en çok tercih edilen ürünlerden birinin, çörekotu yağı olduğunu ifade etti.

GMP standartlarında üret m Klinik çalışmalarda da etkisi kanıtlanmış olan çörek otunun, sağlıklı besin desteği kategorisinin lokomotif olduğunu ve Corona salgınından sonra ise ürüne olan talep arttığını dile getiren Dr. Mevlüt Büyükhelvacıgil “Bağışıklık sistemimizi dengede tutabilmek bu dö-

Mehmet Öz le alanında uzman s m Doç. Dr. Hal t Yerebakan, Zade V tal’ n güven l rl ğ n ve faydalarını dünyaya aktardı.

nemde çok önemli. Düzenli bir yaşam, sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizin yanı sıra eksik kalan vitamin ya da mineral ihtiyaçlarımız için besin desteklerinden faydalanabiliriz. Besin destekleri de burada devreye giriyor. Bunun dışında önemli bir konu ise hijyen. Ürünlerimiz GMP yani, iyi üretim uygulamaları standartlarında üretiliyor. Konya’daki Zade Vital İlaç Üretim Tesislerimizde besin desteklerimizi ilaç standardında üreterek toplum sağlığına güvenle destek oluyoruz. Bu konuda bilinçlenmeye başlayaninsanlarımız artık bu özelliğe daha çok dikkat edecek” dedi.

eden Uğur, mart ayı ihracat rakamlarında, AKİB’e bağlı iki birliğin ihracatında dikkat çekici artışlar olduğunu söyledi. Uğur, şunları söyledi: “Bu dönemde Akdeniz Hububat, Bakliyat, AKİB Koordinatör Yağlı Tohumlar Başkanı Hayri Uğur ve Mamulleri İhracatçıları Birliği ihracatını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19 artışla 111,27 milyon dolara, Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği ise ihracatını yüzde 17 artışla 100 milyon dolara yükseltti. Bu iki birliğimizin ihracatı gıda sektörünün ne kadar stratejik değer taşıdığını bir kez daha ortaya koyuyor.” MERSİN / DÜNYA

İbrahim Çiçekçi

Mevlüt Büyükhelvacıgil

"ABD'de talep g derek artıyor" 15 ülkeye hracat gerçekleşt rd kler n ve ABD’de c dd b r pazar payına doğru lerled kler n d le get ren Mevlüt Büyükhelvacıg l “İhracat kanadımızda 15 farklı ülkeye ve geçen yıldan bu yana ABD pazarına ürünler m z sunuyoruz. ABD’de Amazon kanalıyla da ulaşılab len Zade V tal ürünler ne artan b r talep bulunuyor. Son 20 günde bu talepler y ce artmış durumda. Mart başından t baren ülkem zde de olduğu g b ABD’de de çörekotu yağı, sambucus ve ç nko talepler nde büyük b r artış gözlemled k. Taleptek ana merkez noktası bağışıklığı dengelemeye ve vücut d renc n artırmaya yönel k ürünler n terc h ed lmes ” ded .

Satış hacm 3 kat arttı Özellikle bağışıklığı güçlendirmeye destek olan ürünlerinde satış hacimlerinin 3 katı kadar arttığını dile getiren Büyükhelvacıgil, “Artık 3 vardiya çalışmaya başladık. İstihdamımıza da 25

yeni arkadaşımızı ekledik. Türkiye’de koronavirüs vakalarının gözükmesi ile taleplerde artışımız sürüyor. Çörek otu yağının dışında, C vitamini ve çinko içeren Sambucus (karamürver ekstresi), Probiyotik daily ve üst solunum yolu enfeksiyonlarında kullanılan yüzde 100 doğal nazal sprey Nigefix için pazarda yüksek bir talep var. Zade Vital ürün taleplerinde, şuanda yüzde 10’luk bir artış var. En çok talep gören ilk 3 ürün ise sırasıyla Zade Vital Çörek Otu Yağı, Zade Vital Nigefix Nazal Sprey

ve Zade Vital Sambucus. Marka şu anda ek vardiya uygulaması ile üretim kapasitesini artırmış durumda. Zade Vital ayrıca çalışmaları sürmekte olan C vitamini, Sambucus ve Multivitamin efervesanları ile Sambucus şurubunun da çalışmalarını hızlandırarak eczaneler aracılığı ile pazara sunmaya başladı” diye konuştu. Dr. Büyükhelvacıgil, yıllık 1 milyar kapsül üreten Konya’daki tesislerinin Avrupa’nın en yüksek kapasiteli ilaç üretim tesisi olduklarını belirtti.

Türkiye'nin dört bir yanından kuruluşlar tıbbi cihaz üretimine yöneldi Aselsan solunum c hazı üret m hattı kuruyor Yerl sun solunum c hazının bağlantı ek pmanı Norm’dan MEHMET KAYA / ANKARA

ASELSAN Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Haluk Görgün, yerli solunum cihazı için ASELSAN’da bir üretim hattı kurulmasına başlandığını açıkladı. Görgün, yayımladığı video mesajında, yerli start-up BİOSYS’nin solunum cihazı geliştirme projesine Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nın davetiyle katıldıklarını, projede BAYKAR makinenin de bulunduğunu vurguladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu cihazın yerli olarak geliştirilip üretilmesi için talimatı olduğunu be-

lirten Haluk Görgün, “ASELSAN derin Ar-Ge kültürü ve sistem bilgisi ile mekanik, yazılım ve elektronik tasarım alanında tüm kabiliyetlerini ortaya koydu. Bu dönemde dışardan kimsenin tedarik edemediği alt bileşenlere kadar ArGe ve teknoloji geliştiriyoruz. Ayrıca bir üretim hattını da kurmaya başladık. Cihaz milli lisansa ve fikri haklara sahip” dedi. Projenin mühendis ekibinin çok yoğun çalıştığını belirten Haluk Görgün, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da 6 Nisan gece geç saatlerde mühendis ekiplerinden bilgi aldığını belirtti.

NİHAT DELİBAŞI/İZMİR

Dokuz Eylül Ün vers tes ’nden tanı merkez Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Rektörü Prof. Dr. Nükhet Hotar, üniversite bünyesinde yeni tip koronavirüs (KOVID-19) tanı merkezi kurulacağını bildirdi. Hotar, test sayısını artırmak amacıyla Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı’na (TÜSEB) sorumluluk verildiğini, bu çerçevede Ankara, İstanbul ve İzmir’de tanı labora-

tuvarlarının oluşturulacağını kaydetti. Bu kapsamda, DEÜ Sağlık Yerleşkesi’nde yer alan Bioİzmir Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde çalışmalara başladıklarını vurgulayan Hotar, “Bu merkezde gerçek zamanlı PCR teknolojisi kullanılarak doğru, güvenilir ve hızlı analizler gerçekleştirilecek. Tam ka-

pasiteye çıkıldığında günde 5 bin test yapmayı hedeﬂiyoruz. Bu konuda gerekli görevlendirmeler de yapıldı. Viroloji, mikrobiyoloji, biyokimya, biyoloji, moleküler biyoloji, genetik, tıbbi biyoloji alanlarındaki uzman ve laboratuvar çalışanlarımızla en kısa sürede hizmet vermeye başlayacağız” değerlendirmesinde bulundu. AA

İSTANBUL ANADOLU YAKASI ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. GAZETE İHALE İLANI İhale Adı İhale Sahibi Şirket İletişim Telefon Fax Web İhale Türü İşin Süresi Geçici Teminat Oranı Teklif Geçerlilik Süresi İhalenin Yeri İhalenin Bitiş Tarihi

İZOLASYON KAPAMA ALIMI İSTANBUL ANADOLU YAKASI ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. EBRU.DURSUN@baskentedas.com.tr 0216 500 64 00 0216 500 66 66 www.ayedas.com.tr Açık İhale 1 YIL Teklif bedelinin %1’i En az 60 iş günü BAŞKENT ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. KIZILIRMAK MAH. UFUK ÜNV. CAD. NO:1 BAŞKENT KULE ÇUKURAMBAR/ANKARA 17.04.2020 saat 14.00

Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

DUNYA

CMYK

BASIN: 1158792

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın öncülüğünde Sağlık Bakanlığı’nın liderlik ettiği yerli suni solunum cihazları seri üretime hazır hale geldi. Biosys tarafından geliştirilen ve ilk prototipi Aselsan ve Baykar işbirliği ile tasarlanan suni solunum cihazının tüm bağlantı elemanlarını ise İzmir merkezli Norm Holding temin etti. Norm Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Uysal, koronavirüsü ile mücadelede can kaybının en aza

indirilebilmesi için en önemli ihtiyaçlar arasında yer alan suni solunum cihazında ilk yerli üretimin bağlantı elemanlarını temin etmenin gururunu yaşadıklarını söyledi. Arçelik’ten gelen talep doğrultusunda 65 kalem farklı ürünü İzmir’de bulunan MS Vida, Standart Cıvata ve İstanbul’da bulunun Best Kale lojistik merkezleri aracılığı ile 3 günde teslim ettiklerini kaydeden Uysal, "Toplam 6 bin adet hedefiyle, nisan ve mayısta solunum cihazı üretilmesi bekleniyor” dedi.

Antalya Teknokent solunum c hazı çoklayıcısı ürett Akdeniz Üniversitesi Antalya Teknokent Girişimcilik ve Kuluçka Merkezi önemli ArGe çalışmalarına imza atarken koronavirüs (COVID-19) salgını ile mücadele kapsamında hekimlere ve sağlık çalışanlarına destek için ventilasyon cihazı ara ekipmanları üretebilecek. Antalya Teknokent Genel Müdürü İbrahim Yavuz, Antalya Teknokent Girişimcilik ve Kuluçka Merkezi ile Prototip Atölyesi’nde, koronavirüs nedeniyle yaşanan zor süreçte hekim ve sağlık çalışanları için Akdeniz Üniver-

sitesi Rektörlüğü ve ilgili birimlerle birlikte ellerini taşın altına koyduklarını belirtti. Ventilasyon cihazlarının çoklayıcılarına ihtiyaç olması halinde hem çoklayıcı hem de ventilasyon cihazı ara ekipmanlarını üretebilir durumda olduklarını bildiren Yavuz, şunları kaydetti: “Antalya İl Sağlık Müdürlüğü ile yaptığımız görüşmelerde, solunum cihazının hastanelerde yeterli miktarda mevcut olduğu belirtildi. Ancak, biz prototip olması amacıyla üretim yaptık." ANTALYA/DÜNYA

VİRÜSLE MÜCADELEYE DESTEKLER SÜRÜYOR

• İzm r T caret Odası, 12. Gıda ve Tüket m Maddeler Perakende Satıcıları Grubu f rmalarının öner s yle, koronav rüs tedb rler kapsamında sokağa çıkmayan 65 yaş ve üzer vatandaşların hayatlarını kolaylaştırmak ve bu vatandaşlarımızın market ht yaçlarını evler ne götürerek karşılamak amacıyla “Sen Ev nde Kal, B z Kapındayız” sm yle kampanya başlattı. • Antalya Büyükşeh r, koronav rüs salgını neden yle ht yaç sah pler ne dağıtmak üzere başlattığı yardım paket nde yer alan ürünler , üret c kooperat fler nden satın alıyor. Antalya Büyükşeh r Beled ye Başkanı Muh tt n Böcek, ht yaç sah pler ne yardım etmek steyen gönüllüler le ekonom k açıdan zor günler geç ren üret c kooperat fler yönet c ler n b r araya get rd . Böcek, yapılacak yardım paketler ndek kuru gıdaların Korkutel ’dek kooperat flerden, yaş sebze meyveler se Kumluca’dak üret c lerden alınacağını bel rtt . • Den zl Organ ze Sanay Bölges Tekn k Kolej , Türk ye’n n koronav rüsle mücadeles ne atölyeler nde yüz s per ve tek kullanımlık önlük üreterek destek ver yor. Den zl OSB Müdürü Ahmet Taş, tek kullanımlık önlük ve yüz s perl kler n n sağlık kuruluşlarına tesl m ed ld ğ n , maske üret m ne de başladıklarını söyled . • KAYMEK, günde 7 b n maske üret yor. Kayser Büyükşeh r Beled yes bünyes nde faal yet gösteren Sanat ve Meslek Eğ t m Merkez KAYMEK, kadın eğ tmenler le günde 7 b n adet maske üret p vatandaşlara dağıtıyor. • Ukraynalı ş nsanı Ivan Shevchenko, koronav rüs salgını neden yle ht yaç sah pler ç n yardım kampanyası başlattı. Antalya’da şlenm ş et ürünler tes s bulunan Shevcheko, Muratpaşa beled yes ne b r ton şlenm ş et ürünü desteğ nde bulundu. YURT HABERLERİ

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 10

DIŞ HABERLER

ABD’Lİ ÜRETİCİ DE KATILIRSA PETROLDE ARZ KESİNTİSİ OLACAK

TRUMP TEHDİT ETTİ, HİNDİSTAN İHRACAT YASAĞINI GERİ ÇEKTİ

Fiyatların 20 doların altını gördüğü petrol krizinde gözler perşembe günü gerçekleştirilecek OPEC toplantısında. ABD'nin destek vermesi durumunda petrol arzında kesinti söz konusu. ABD Başkanı Donald Trump önceki gece ‘ABD’li üreticiler de kesinti yapacak mı?’ sorusuna, “Şimdilik bana kesinti yapar mısınız diye soran olmadı, sorarlarsa bir kara veririz. Ama talep düştüğü için şu an ABD’li üreticiler de üretimi azaltıyor zaten” yanıtını verdi. OPEC ile Rusya önderliğindeki ülkelerin oluşturduğu OPEC+ örgütünden üç kaynak Reuters'a yaptığı açıklamada, Suudi Arabistan ve Rusya da dahil olmak üzere başlıca petrol üreticilerinin Perşembe günü yapılacak toplantıda ABD'nin de katılması şartıyla üretim kısıntısında anlaşma olasılığı olduğunu söyledi. Dünya genelinde petrol talebi koronavirüs nedeniyle yaklaşık yüzde 30 (30 milyon varil/gün) düşerken, Suudi Arabistan ve Rusya piyasaya petrol sağlamaya devam ediyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın misilleme yapmakla tehdit etmesinin ardından Hindistan, Trump’ın Covid-19 ile mücadelede 'oyun değiştirici' olarak tanımladığı ilaca ilişkin ihracat kısıtlandırmasını geri çekti. Henüz ABD’de ilaç otoritesi FDA’nın onay vermediği fakat ABD basınına göre yaygın bir şekilde kulladığı iddia edilen sıtma ilacı hidroksiklorokinin ihracatı Hindistan hükümetince yasaklanmıştı. Trump açıklamasında “Pazar günü Modi’yi aradım, tedariğimizi serbest bırakmasından memnun olacağımızı söyledim. Eğer ilacın çıkmasına izin vermezse, kabul. Ama bir misilleme olabilir. Neden olmasın ki?” demişti.

Trump, ABD'li üreticilerin düşen talep nedeniyle üretimi 'zaten' azalttığını söyledi.

V rüs salgını neler değ şt recek?

DÜNYA GÖZÜ

Osman Ulagay ulagayosman@gmail.com

ünya 2000’li yıllara bugünkinden çok farklı bir virüs paniğiyle girdi. 1999 yılı sona ererken K2Y adlı virüsün dünyadaki internet sistemlerini felce uğratarak bir kaos yaratmasını önlemek üzere dünyanın dört bir yanındaki yazılım uzmanları seferber edildi ve gerekli önlemler alındı. Sonunda korkulan olmadı ve 2000 yılına bir kaos yaşanmadan girildi. O günlerde özellikle Batı ülkelerinde, küreselleşmenin ve dijital devrimin heyecanıyla iyimser öngörüler yapılıyordu 21.yüzyıl için. Davos’ta dönemsel krizlerin yaşanmayacağı bir ‘yeni ekonomi’ çağına girilmekte olduğu tartışılıyor, yeni teknoloji şirketlerinin hisselerini içeren Nasdaq endeksi inanılmaz rekorlar kırıyordu. Bütün bu gelişmeleri ilgiyle izlerken o günlerin ortamında yapılan 21.yüzyıl projeksiyonlarını pek de inandırıcı bulmadığımı Milliyet Gazetesi’ne yazdığım köşe yazılarında ve yayınlanan kitaplarımda belirtmiştim. Çok boyutlu bir değişimin ve dönüşümün yaşanmakta olduğu bir dünyada yüzyılın bütünü için iddialı öngörülerde bulunmanın gerçekçi olmadığını düşünüyordum.

Koronav rüs salgını nelere yol açtı? Bugün bambaşka bir virüs paniği yaşanıyor dünyada ve bu kez bilgisayar sistemlerini değil doğrudan insanları hedef alan bir virüs salgınının nelere yol açabileceği, hayatı ve ekonomiyi nasıl etkileyeceği tartışılıyor. Sayıları her geçen gün artan komplo teorilerini bir kenara koyacak olursak, Batı dünyasında yapılan değerlendirmelerde birkaç noktanın öne çıktığını söyleyebiliriz. Birincisi, hastane koridorlarında yaşanan dramlar, başta ABD olmak üzere gelişmiş ülke diye tanımlanan Batı ülkelerinin sağlık altyapılarının bu krize her bakımdan hazırlıksız yakalanmış olduğunu gözler önüne serdi. İkincisi, başta Başkan Trump olmak üze-

re bazı önemli ülkelerin başında bulunan liderlerin, salgının gerçek boyutlarını kavramada çok geç kalmaları ve olayı kendi siyasi geleceklerini düşünerek manipüle etmek istemeleri krizin maliyetini artırdı. Hazırlıksız yakalanılan salgının önünü almak için insanları evlerinde tutmaktan başka çare olmadığının geç kabul edilmesi de salgının yayılmasını hızlandırdı ve can kaybının tırmanmasına yol açtı. Üçüncüsü, geç de olsa alınan önlemler sonucunda pek çok ülkede hayatın durma noktasına gelmesi dünya ekonomisinde benzeri görülmemiş bir şok yaşanmasına neden oldu. Küreselleşme sürecinin ortaya çıkarmış olduğu entegre ekonomik yapı bu şokun daha da ağırlaşmasına yol açtı. Bu durumdan nasıl çıkılacağı da bilinmiyor çünkü böyle bir durumla ilk kez karşılaşılıyor.

Ş md her şey değ şecek m ? Şimdi virüs salgını sayesinde bu noktalara gelinmiş olması, bir süreden beri dünyanın gidişatının birçok bakımdan sürdürülemez olduğunu iddia edenlerin, yaşananlar karşısında duyduğu tarifsiz acıyı hafiﬂetecek bir umuda kapılmasına yol açtı. “Böyle gelmiş ama böyle gitmez” diyenler, bütün bu yaşananlar sonrasında kendilerine hak verecek olanların çoğalacağını ve farklı bir anlayışın kabul görme şansının artacağını düşünmeye başladı. Yaşanan felaketten olumlu bir sonuç çıkabileceğini hayal etmek mümkündü hiç olmazsa. Yakından izlemeye değer bulduğum iktisatçılardan biri olan Dani Rodrik, Project Syndicate sitesinde yer alan son yazısında umutlanmak için erken olduğunu belirterek şimdi olabilecekleri şöyle sıralıyor. • Neoliberalizmin yavaş ölümü sürecek •Popülist otokratlar daha da otoriter olmaya çalışacak •Ulus devletler güç kazanmaya çalışırken hiper-küreselleşme yandaşları savunmada kalacak •Çin ve ABD çatışma rotasında ilerlemeye devam edecek •Ulus devletler içinde oligarklar, otoriter popülistler ve liberal enternasyonalistler arasındaki savaş keskinleşecek • Sol ise seçmenlerin çoğunluğunun destekleyeceği bir program oluşturma arayışını sürdürecek. Üzerinde düşünmeye değer bence.

Hang ülkeler n ne koşullarla faydalanacağı henüz netleşmed

AFRİKA’DA 20 MİLYON KİŞİ İŞİNİ KAYBEDEBİLİR Afrika Birliği (AfB), yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) kıta ekonomisinde yaklaşık 270 milyar dolarlık ticari kayba yol açmasının beklendiğini açıkladı. AfB’nin virüsün Afrika ekonomisine etkilerine ilişkin hazırladığı rapora göre, bu yıl ihracat ve ithalat geçen yıla oranla yüzde 35 azalacak. Kıtada turizm, sanayi, havacılık gelirleriyle Afrika diasporasından gelen havalelerde önemli ölçüde düşüş beklenirken, durumun bu şekilde sürmesi halinde yaklaşık 20 milyon kişi işini kaybedecek. Kıta GSYH’sinin yüzde 60’ını oluşturan Nijerya, Güney Afrika, Mısır, Cezayir ve Fas’ın gelirlerinin dörtte biri turizm ve petrole dayalı olduğu için kıta ekonomisi önemli ölçüde yavaşlayacak. Kıtada, 51 ülkeye yayılan Kovid-19 vaka sayısı 10 bini geçerken, önlemler kapsamında şu ana kadar kıta genelinde 43 ülke sınırlarını tamamen kapattı, 7 ülke de uluslararası hava trafiğini sonlandırdı.

Dolar l k d tes ç n b r adım da IMF’den

IMF, ABD Haz nes ’n n de desteğ yle Fed’ n daha önce açtığı l k d te enstrümanlarından yararlanmayan ülkeler ç n yen b r l k d te programı başlatmaya hazırlanıyor. Henüz IMF’ye g tmem ş olan Türk ye’n n bu programdan yararlanıp yararlanmayacağı bell değ l.

BIS: Bankacılık r sk ç n en öneml gösterge dolar Koronav rüs kr z n n henüz tam bel rg nleşmed ğ Ocak 2020’de döv z p yasası oyuncularına ‘global meslek ahlak kurallarına uy’ çağrısı yapan Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), bankacılıktak r skler tak p etmek ç n lenmes gereken en öneml göstergen n dolar olduğunu söylüyor. Küresel f nansal s stemde merkez bankalarının merkez bankası rolünü üstlenen kuruluş, 1 N san’da yayınladığı raporda, BIS güvenl l man olarak kabul ed len yen g b veya euro g b başlıca para b r mler n n dah dolar ç n swap yapıldığına d kkat çek yor. Geçen ay yaşanan küresel l k d te kes nt s nde Bloomberg Dolar Endeks on gün boyunca aralıksız yükselm şt .

DIŞ HABERLER HİLAL SARI hilal.sari@dunya.com

Uluslararası Para Fonu (IMF) ABD’nin de desteği ile koronavirüs salgını nedeniyle yaşanan dolar likiditesi sorunlarını azaltmayı amaçlayan yeni bir program açıklamaya hazırlanıyor. Bloomberg’de yer alan habere göre, program ABD Merkez Bankası’nın (Fed) salgın nedeniyle açtığı swap hatlarından, sonrasında ise hazine tahvili ‘repo’ pencerelerinden yararlanamayacak ülkelere likidite sağlamayı hedeﬂiyor. Henüz Türkiye’nin IMF’nin bu yeni likidite adımlarından faydalanıp faydalanmayacağı netlik kazanmadı. IMF Başkanı Kristina Georgieva, geçen hafta cuma günü gazetecilere online bir video konferans aracılığıyla yaptığı açıklamada “Yönetim kurulumuz önümüzdeki günlerde likidite sorunu yaşayan ve güçlü temelleri, güçlü makroekonomik temelleri olan ülkeleri hedeﬂeyen kısa vadeli bir likidite programı başlatılması önerisini değerlendirecek” ifadelerini kullandı.

‘Endonezya g b ekonom ler’ Georgieva Endonezya’nın IMF’ye gelişmekte olan ülkelere ek likidite imkanları sağlaması için çağrı yapan ülkeler arasında olduğunu belirterek, “Temelde güçlü olan ama şu anda kendilerini zor bir durumda bulmuş ülkeler için kısa vadeli likidite enstrümanımız yok” diye konuştu. B rkaç hafta ç nde başlayab l r Konuya yakın kaynaklar IMF’nin bu kısa vadeli likidite programının ABD Hazinesi tarafından destekleneceğini ve birkaç hafta içinde baş-

Salgının kıtada 270 milyar dolarlık ticari kayba yol açması bekleniyor.

S&P: Bankacılık l k d tes nde Türk ye r ske en açık ülke Uluslararası kred derecelend rme kuruluşu S&P Global Rat ngs dolar l k d tes ndek sorunların devam edeceğ n öngörüyor. Kuruluş öncek gün ‘Ortadoğu, Türk ye ve Afr ka’dak bankalar ç n fonlama ve l k d te boşlukları daha da gen şleyecek’ başlıklı b r rapor yayınladı. Bu bölgelerdek bankaların v rüs neden yle muhtemelen l k d te zayıflıkları yaşayacağı öngörülüyor. Salgının yıl ortasında z rve yaptıktan sonra yavaşlayacağı varsayımıyla hazırlanan raporda “Türk ye’y bu r ske en açık ülke olarak görüyoruz” den l yor. S&P Global Rat ngs kred anal st Stephan e Mery, raporda p yasadak beklent ler n ters ne döndüğünü ve r skten kaçış hal n n ger döndüğünü

latılabileceğini söylüyor. ABD, fonun en büyük hissedarı. 90’dan fazla ülkenin IMF’ye koronavirüsün neden olduğu küresel resesyondan korunmak için yardım talebinde bulunduğu bir dönemde fon gelecek hafta tüm üyeleriyle sanal bir toplantı gerçekleştirecek.

‘Temel sağlam’ olan ülkelere IMF’yi böyle bir hamle nedeniyle eleştirenler de var. Ülkelerin bu kredileri geri ödeyememe riski olduğuna ilişkin değerlendirmelere yanıt veren ABD Hazine yetkilisi ve eski IMF yönetici direktörü Mark Sobel, “Büyük bir risk görmüyorum. (Bu likidite imkanı) perfor-

bel rterek “Bölgedek bazı bankacılık s stemler engebel b r yola g rmek üzere. F nansman mal yetler yüksel yor, sermaye çıkışları artıyor ve önümüzdek aylarda kred büyümes nde yavaşlama şek l verecek” d yor.

alacağı darbey yumuşatacağını da öngörüyoruz. Ancak hal hazırda bazı ülkelerde devlet tahv l poz syonlarının zaten çok yüksek olması neden yle, bankalara bu tür destekler dolaylı ve sınırlı olarak etk edecek.”

Devlet tahv ller şoku yumuşatab l r ancak...

… son 10 yılda bankaların dışa bağımlılığı arttı

Bankacılık sektöründe yatırımcının r skten kaçmasına paralel f nansman ve l k d te koşullarının zayıflayacağı bel rt len raporda en r skl olarak görülen bankacılık s stem n n Türk ye olarak görüldüğüne şu fadelerle d kkat çek l yor: “Türk ye’n n bu anlamda r ske en açık ülke olduğunu görüyoruz. Devlet tahv ller n n (raporda bahsed len bölgelerdek ) bankacılığın

Raporda bankaların son on yılda yurt dışı fonlama ve yurt dışı yerleş kler n mevduatlarına g derek daha fazla bağlı hale geld ğ bel rt l yor ve “Gel şm ş ülkelerdek negat f fa z oranlarının sermayey Ortadoğu, Türk ye ve Afr ka g b bölgelere kaydırmıştı. Bu durum bankacılık sektörler n dış f nansmana bağımlı hale get rd ” değerlend rmes yapılıyor.

mansı en iyi olan ve kanıtlanmış bir başarı geçmişi olan üyelere sağlanacak” ifadelerini kullanıyor. Sobel, fonun kredileri ‘sadece sağlam makroekonomik temelleri olan’ üyelerine sağladığı durumda problem olmayacağını söylüyor.

İş Yatırım: ‘Temel sağlam’ ülke kr ter IMF’ye göre ne? İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktörü Şant Manukyan bu programın Türkiye’ye bir faydası olup olmayacağının anlaşılması için iki konunun netleşmesi gerektiğini belirtiyor: “‘Temeli sağlam’ ülke kriteri IMF’ye göre nedir? Ve ülkelerden sağlanacak likidite karşılı-

ğında (altın gibi) bir teminat istenecek mi?”

Dolardak yüksel ş n sürmes beklen yor Manukyan, ‘kısa vadede atılan likidite adımlarının doları sakinleştirebileceğini fakat orta vadede doların gelişen ülke paraları karşısındaki yükselişini sürdüreceğini’ öngörüyor. İsviçre merkezli Credit Suisse, Kanada merkezli TD Securities, Fransa merkezli Societé Generale doların diğer para birimleri karşısındaki güçlenişinin süreceğini öngören uluslararası finans kuruluşlarından bazıları.

Dünyadan kısa kısa ÇİN’de ocak ayından bu yana 7 N san'da lk kez koronav rüs (Cov d-19) kaynaklı ölüm görülmed . ABD'de mortgage ödemeler n erteleme taleb yaklaşık yüzde 2000 arttı. Mortgage Bankacıları Derneğ ver ler ne göre 2-16 Mart arasında artış yüzde 1,270, 16-30 Mart arasında artış yüzde 1,896 oldu. FED, st hdamın korunması ç n küçük şletmelere kred veren bankaları destekley c yen adımlar attı.

DUNYA

CMYK

JAPONYA, 7 kentte OHAL lan ett ve 990 m lyar dolar değer nde destek paket n onayladı. FRANSA merkezl A rbus ve ABD merkezl Boe ng bazı fabr kalarında üret m geç c olarak durdurma kararı aldı. Kapama kararı A rbus’ın Alamaba ve Almanya tes sler , Boe ng’ın Güney Carol na tes sler ç n alındı. G20 enerj bakanları cuma günü toplanıyor. Toplantı, G20 ülkeler n n spes f k olarak enerj konusunda

yaptıkları lk toplantı olacak. İSVİÇRE basınında Soğuk Savaş’tan bu yana stoklanan 8 b n-10 b n ton alkol rezerv n 2018’de ülken n alkol market n özelleşt rme amacıyla elden çıkardı yazıldı. Kararın, ülke genel nde dezenfektan kıtlığına yol açtığı bel rt l yor. BİRLEŞİK KRALLIK Başbakanı Bor s Johnson, koronav rüs bel rt ler n n devam etmes yle, solunma c hazına ht yaç duyulması ht mal ne karşılık

yoğun bakıma alındı. Gerek rse, Dış şler Bakanı Dom n c Raab vekaleten göreve gelecek. WHATSAPP koronav rüse l şk n oluşan b lg k rl l ğ n azaltmak ç n mesaj let m n b r sohbetle sınırlandırdı. MOODY'S, ABD’de salgının yılın k nc yarısında etk s n n haf flemes varsayıldığında destek paketler n n büyüme şokunu haf fleteceğ n , fakat orta vadel mal r skler artıracağını

b ld rd . İTALYA Başbakanı Gu seppe Conte, salgının ekonom dek etk s yle mücadeleye yönel k 400 m lyar euroluk yen paket açıkladı. B r öncek paketle b rl kte bankalar 750 m lyar euroya kadar kred vereb lecek. ALMANYA’da şubat ayında yüzde 0,9 ger lemes beklenen sanay üret m yüzde 0,3 yükseld , yıllık bazda se yüzde 1,2 düştü.

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 11

FİNANS / BORSA

BİLİYOR MUSUNUZ?

tiklerinin sert düştüğü verisi kapanışa doğru kazançları geri aldı. Küresel risk iştahındaki artış dolarda sert yükselişi sınırladı.

PİYASA ANALİZİ Şebnem Turhan selcuk.altun@dunya.com

NE OLDU: Küresel piyasalar tüm hareketini koronavirüs vaka ve ölüm sayısındaki artışa göre çiziyor. Dün de Avrupa’dan gelen vaka ve ölüm haberlerindeki yavaşlama, Çin’de salgın nedeniyle ölüm yaşanmamış olması haftanın ikinci işlem gününde de küresel borsalarda alımları hızlandırdı. Ayrıca Fed pazartesi açıkladığı, küçük işletme borç verme programı desteği de endişeleri azaltmaya yönelik bir adım oldu. Avrupa ve ABD borsalarında yaşanan yükselişe paralel Borsa İstanbul da kapanışa kadar yükselişini sürdürdü. Ancak ABD’den gelen açık iş istatis-

IMF’nin dolar fonlaması açısından sıkıntı yaşayan ülkelere destek için yeni swap fonlama penceresi açması Türkiye gibi ülkeler için önemli bir gelişme.

NE OLACAK: Küresel piyasalar sadece koronavirüs salgının ölüm ve vaka sayısındaki iyimserliğe göre yönünü belirleyecek. Ayrıca Fed'in perşembe günü istihdamın korunmasına yönelik açıklanacak yeni finansman düzenlemesinin iyimserliği de piyasalar tarafından satın alınmaya devam ediyor. Fed, koronavirüsün ekonomik etkilerine karşılık, Bordro Koruma Programı olarak bilinen krediler için yeni bir vadeli finansman düzenlemesi açıklayacak. Satış baskısından sıkılan piyasaların tavrı bu iki iyimserliğe göre şekillenecek.

IMF, Fed ve ABD Hazinesi ile koordineli bir şekilde dolar fonlaması açısından sıkıntı yaşayan ülkelere destek için yeni bir swap fonlama penceresi açmaya hazırlanıyor. Bu yeni hamle daha çok Fed’in geçen hafta yabancı ülke merkez bankalarına tanıdığı ABD tahvili teminatlı dolar fonlaması imkanından, elinde yeterince ABD tahvili olmadığından faydalanamayan ülkeleri ilgilendiriyor. Fed’in bu hamlesi Türkiye için anlamlı bir dolar likiditesi yaratmaktan uzak olacaktı. Çünkü Merkez Bankası’nın elinde 2.8 milyar dolar ABD tahvili bulunuyor. 2017-2018 döneminden önce 80 mil-

İşyer hek m n n koronav rüs neden yle hayatını kaybetmes neden yle 23 Mart’ı baz alarak üret me 14 gün ara veren Ka plam n Ambalaj, yen den üret me başladı. Ş rket h çb r çalışanda hastalık bel rt s olmadığını duyurdu.

Koronav rüs, kart kullanım alışkanlığını değ şt rd dönemde, kartlı ödeme tutarı öncek yıla kıyasla %9 artış gösterd . Temassız kartlarla yapılan ödeme aded se koronav rüs salgını sonrasında oluşan h jyen hassas yet n n etk s yle 2019’un aynı dönem ne göre yaklaşık 3 katına çıktı ve 85,8 m lyona ulaştı. Salgının b r d ğer etk s de nternet alışver ş nde h ssed ld . Mart ayında 3 m lyon kart lk kez nternet ödemeler nde kullanıldı. İnternet kartlı ödeme tutarı, geçen yılın aynı dönem ne göre yüzde 19 artarak 16,5 m lyar l raya ulaştı.

AYKIRI FİNANS

Atılım Murat amurat@etu.edu.tr

FİTCH’TEN BANKALARA UYARI

lobal piyasalar, virüsün kısa sürede kontrol altına alınacağını, ekonomik aktivitenin toparlanacağını düşünüyor. Borsa endeksleri bu sinyali veriyor. ABD’deki salgının merkezinin New York olmasının psikolojik tarafı var. Buradan pozitif haber akışı, başta hisse senetleri olmak üzere, riskli varlıkların fiyatlarını yükseltiyor. ABD’de karantina, sokağa çıkma yasağı gibi önlemler erken kaldırılabilir. İtalya’da vaka sayısındaki artış hızının yavaşlaması, bilim insanlarını ve siyasetçileri uç düşüncelere yöneltiyor. İtalyanlar, vücutta bulunan doğru antikorların insanı virüse karşı koruyacağını düşünüyor.

Dış borç ref nansman r sk arttı F tch Rat ngs, koronav rüs salgınının global p yasalarda r sk algılamalarının artırdığı ortamda Türk bankalarının ref nansman r skler n n vades gelen büyük m ktardak döv z c ns nden borçları neden yle arttığı uyarısında bulundu. Global b r r skten kaçınma senaryosunun Türk bankalarının dış borç stoklarında düşüşe ve bankaların döv z l k d teler n n test ed lmes ne yol açacağını bel rten F tch, ş rketler n ve hane halklarının nak t sıkışıklıklarının tet kleyeceğ döv z mevduat çıkışları ve zayıf güven n de l k d tede ger l me neden olab leceğ n vurguladı.

Türk bankalarının dış borçlarının 2018’den bu yana, azaldığını bel rten F tch, bununla b rl kte borcun 2019 sonunda 144 m lyar dolar sev yes nde olduğunu vurguladı. “Bu borcun 82 m lyar dolarlık bölümünün vadeler n n 2020 yılında dolacak ve yatırımcıların r sk algılamalarındak kaynaklı olarak bu borçların ref nansmanı zor olab l r” değerlend rmes n yapan F tch, “P yasanın tamamen kapanması hal nde bankaların borçları ç n 2020 yılında 35-40 m lyar dolara ht yaç olacaklarını tahm n ed yoruz” fadeler n kullandı.

BORSA

Günlük

DÖVİZ Kurları

DOLAR R

0 0.34 34

BİST 100

8 Nisan 2020

SERBEST PİYASA

92381.81

kapanış

KAZANDIRANLAR Bosch Fren S stemler Metal Gayr menkul İhlas Ev Aletler İdeal st Danışmanlık Pegasus T. Kalkınma ve Yatırım Bankası DO-CO Taç Tarım Ürünler Altınyunus Çeşme Servet GMYO Bera Hold ng Aksu Enerj

DÖVİZ ALIŞ 6.7375 4.1532 0.97962 7.3253 8.2889 6.9077 0.6698 4.7976 21.4879 0.65582 1.7919 6.1691 3.7246 1.5077 0.08865 0.01595 0.94915 0.04004 1.8401

ABD Doları Avustralya Doları Danimarka Kronu Euro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı İsveç Kronu Kanada Doları Kuveyt Dinarı Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 100 Japon Yeni Bulgar Levası Yeni Rumen Leyi Rus Rublesi 100 İran Riyali Çin Yuanı Pakistan Rupisi Katar Riyali

T.C. T C MERKEZ BANKASI ÇARPRAZ KURLAR 1.6184 6.8669 0.9731 10.02 108.95 1.4025 10.25 3.7600 1.0872 1.2324 3.2073

TL KARŞILIĞI

Arjantin Pesosu Azerbaycan Y. Manatı Brezilya Reali Çek Korunası Endonezya Rupisi Güney Afrika Randı Güney Kore Wonu Hindistan Rupisi Hong Kong Doları Irak Dinarı Macar Forinti Malezya Ringgiti Meksika Pesosu Mısır Lirası Polonya Zlotisi Singapur Doları Suriye Lirası Tayland Bahtı Ürdün Dinarı Yeni İsrail Şekeli

6.7496 4.1803 0.98444 7.3385 8.3321 6.9520 0.67673 4.8192 21.7690 0.66023 1.7951 6.2100 3.7733 1.5274 0.08981 0.01616 0.96157 0.04056 1.8642

6.7328 4.1341 0.97894 7.3201 8.2831 6.8973 0.66933 4.7798 21.1656 0.65536 1.7784 6.1463

0.10387 3.9750 1.2757 0.26949 0.00042 0.36683 0.00557 0.08922 0.86989 0.00565 0.02042 1.5529 0.27730 0.42816 1.6161 4.7338 0.01311 0.20582 9.5113 1.8717

EFEKTİF SATIŞ 6.7597 4.2053 0.98670 7.3495 8.3446 6.9624 0.67829 4.8375 22.0956 0.66175 1.8086 6.2336

D Dolar E Euro İİsviçre Frangı İİngiliz Sterlini JJapon Yeni SS. Arabistan Riyali İİsveç Kronu N Norveç Kronu D Danimarka Kronu A Avustralya Doları K Kanada Doları

ALTIN FİYATI A 2 24 Ayar Altın 2 22 Ayar Altın 1 18 Ayar Altın 1 14 Ayar Altın 2 22 Ayar Tel Bil. C Cum. Altını C Cum. Çey. Altın R Reşat Lira H Hamit Lira A Altın ons (dolar) 9 900 Ayar Gümüş

PARİTELER P EUR/USD USD/YEN USD/CHF GBP/USD EUR/GBP

CMYK

ALIŞ

SATIŞ

6.7580 7.3790 6.9550 8.3380 6.1800 1.7930 0.6770 0.6630 0.9860 4.1780 4.8170

6.7600 7.3810 6.9890 8.3790 6.2200 1.8020 0.6800 0.6660 0.9910 4.1980 4.8410

ALIŞ

SATIŞ

358.67 326.38 258.24 204.44 322.28 2385.90 579.43 2419.86 2370.49 1650.54 2.95

358.96 328.80 269.22 209.99 355.37 2428.03 597.55 2521.29 2411.19 2.96

LİBOR

1.0915 108.85 0.9701 1.2373 0.8822

O/N 1 ay 3 ay 6 ay 12 ay

10.00 10.00 10.00 10.00 9.99 9.99 9.98 9.96 9.95 9.91 9.89 9.89

KAYBETTİRENLER Günlük get r (%) -9.76 -9.62 -9.38 -9.26 -8.97 -8.33 -5.46 -4.87 -4.65 -4.46 -4.24 -4.24

Uzertaş Boya Özerden Plast k Egel &Co Yatırım Hold ng Egel &Co Enerj Yatırım Dardanel Egel & Co Tarım G r ş m Penguen Gıda Olmuksan-IP Kl masan Kl ma Safkar Ege Soğutmacılık Ged k Yatırım Hold ng Der mod

PAHALI Endekse göre 54.72 47.02 45.32 44.68 42.14 41.32 33.42 28.92 24.93 23.82 23.19 20.09

Taç Tarım Ürünler Euro Trend Yat. Ort. Trend GMYO Altınyunus Çeşme İz Hayvancılık Tarım Ek z K mya Metal Gayr menkul Dardanel S lverl ne Endüstr Halk S gorta Metro Petrol ve Tes sler Turcas Petrol

SERBEST S PİYASA

Dün TCMB tarafından 15:30 itibariyle açıklanan gösterge kurlarıd kurlarıdır.

DUNYA

EFEKTİF ALIŞ

DÖVİZ FİYATI

Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 1 Euro 1 İngiliz Sterlini 1 Kuveyt Dinarı

DİĞER DÖVİZLER

DÖVİZ SATIŞ

0.29 0.86 1.31 1.22 1.04

dunya.com/dovizbulteni

UCUZ Endekse göre Info Yatırım Metro Yatırım Ortaklığı Ral Yatırım Hold ng RTA Laboratuvarları* Ged k Y. Men. Değ. Ged z Ambalaj* Sekuro Plast k Sal x Yatırım Hold ng** Bantaş Ambalaj* Egel &Co Enerj Yatırım** Temapol Pol mer Plast k Pınar Su*

-36.80 -28.97 -17.10 -16.58 -16.54 -16.24 -14.71 -12.85 -12.60 -11.95 -11.92 -11.84

DİP Olmuksan-IP Egel & Co Tarım G r ş m Egel &Co Yatırım Hold ng B m Mağazalar Lokman Hek m Sağlık MMC San. Ve T c. Yat. Info Yatırım Sal x Yatırım Hold ng Eczacıbaşı İlaç Kap tal Yat. Hold ng

1 yıllık d b ne yakınlık 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.42 2.94 5.26 8.33

ZİRVE Albaraka PY Batışeh r GMYF İş Bankası (Kur.) Albaraka PY Dükkan GMYF Mensa Umpaş Hold ng T. Kalkınma ve Yatırım Bankası Serve F lm Prodüks yon İhlas Ev Aletler Cosmos Yat. Hold ng Bosch Fren S stemler

Buna göre güçlü bağışıklık sistemi; sokağa çıkmada, işe gitmede, belirleyici olabilir. Bu bir nevi distopik toplum yapısıdır. Siyasetçinin esas gündemi ekonominin eski hâline dönmesidir. Reel ekonomiler çöktü. Bir ay sonra insanların çoğunun cebinde beş kuruş olmayacak. Sürecin uzamasının, her ülkede siyasal ve sosyal sonuçları olur. MIT’den bir akademisyen ile Fed’den iki ekonomistin çalışmasını okudum. 1918 salgınınında, çabuk davranan ve agresif önlemler alan ülkelerin salgından sonra daha hızlı toparlandıklarını, ölüm oranlarının daha düşük olduğunu belirtiyorlar. Geç müdahale eden, karantina koşullarını erken gevşeten ülkeler, ekonomik açıdan fazlaca zarar görüyorlar. Amerikan endekslerindeki iyimserlik, diğer piyasalara da yansıyor. Azalan üretim ve yaşanan gelir kaybı, şirket bilançolarında ve analist tahminlerinde henüz gözükmüyor. Zayıf ekonomik verilerin bilançolarda gözlenmesi, piyasalar tarafından sindirilmesi, haftaları hatta ayları bulabilir. Çünkü piyasalar “V” şeklinde bir toparlanma bekliyor. İlk etapta darbe alacak şirket kazançlarının hızla eski hâline döneceğine inanılıyor. Şirketlerin hisse geri

EURO

0 0.12 12

SERBEST PİYASA

6.7600

kapanış

BORSA İSTANBUL ANBUL - BIST 10 100

Günlük get r (%)

KURLAR

yar dolar civarlarında olan ABD tahvil stoku önemli ölçüde azaltılmıştı. Söz konusu haberde, IMF’nin fonlama kriteri açısından “sağlam ekonomik temeller” notu dikkat çekiyor. Türkiye’nin bu dolar fonlama penceresinden ne ölçüde yararlanacağı da teknik ayrıntılara bağlı olacak. Sağlam temelli ekonomiden ne anlaşılması gerekiyor, kime göre, neye göre, hangi ekonomik göstergelere göre? Finansal piyasa istikrarı dolar likidite krizine çözümden geçiyor. Dolar likiditesi krizine çözüm, gelişen ülkeler açısından da finansal istikrarın sağlanması bakımından önemli bir gelişme olacaktır.

PARA TRAFİĞİ

Enver ERKAN Tera Yatırım

D stop k toplumda p yasa y mserl ğ

TEMASSIZ ÖDEMELER 3 KATINA ÇIKTI

Martta kartlı ödeme aded geçen yılın aynı dönem ne kıyasla yüzde 3 artarken, h jyen hassas yet neden yle temassız kartlarla yapılan ödeme aded yaklaşık 3 katına çıktı. D ğer taraftan, 3 m lyon kart lk kez nternetten ödemelerde kullanıldı. BKM ver ler ne göre, mart sonu t barıyla toplam kart aded yıllık %9 artarak 239 m lyona ulaştı. Kartlı ödeme şlem aded geçen yılın aynı dönem ne göre %3 artarken, nak t çek m aded se geçen yıla göre %14 azaldı. Aynı

IMF’nin swap hamlesi Türkiye’ye ne sağlayacak?

1 yıllık z rves ne yakınlık 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

GÜNLÜK KAPANIŞ BÜLTEN 07/04/2020 Adana Ç mento (A) Akbank Akçansa Aksa Aksa Enerj Aks gorta Alarko GMYO Alarko Hold ng Albaraka Türk Alk m K mya Anadolu Cam Anadolu Efes Anadolu Grubu Hold ng Anadolu Hayat Emek. Arçel k Aselsan Aygaz B m Mağazalar B z m Mağazaları Borusan Mannesmann Br sa Bursa Ç mento Coca Cola İçecek Çeleb Çemtaş Ç msa Deva Hold ng Doğan Hold ng Doğuş Otomot v Eczacıbaşı İlaç Eczacıbaşı Yatırım Ege Endüstr Emlak Konut GMYO Enerj sa Enerj Enka İnşaat Ereğl Dem r Çel k Ford Otosan Garant Bankası Global Yat. Hold ng Good-Year Gözde G r ş m Gübre Fabr k. Güneş S gorta Halk GMYO Hektaş İpek Doğal Enerj İskenderun Dem r Çel k İş Bankası (C) İş F n.K r. İş GMYO İş Y. Men. Değ. Kardem r (D) Karel Elektron k Karsan Otomot v Kartonsan Kerev taş Gıda Kl masan Kl ma Koç Hold ng Kordsa Tekn k Tekst l Koza Altın Koza Madenc l k Logo Yazılım Mav G y m M gros T caret MLP Sağlık Net Hold ng Netaş Telekom. Odaş Elektr k Otokar Özak GMYO Pegasus Petk m Reysaş GMYO Sabancı Hold ng Sasa Polyester Selçuk Ecza Deposu Soda Sanay Şekerbank Ş şe Cam Şok Marketler T. Halk Bankası T.S.K.B. Tat Gıda TAV Haval manları Tekfen Hold ng Tofaş Oto. Fab. Torunlar GMYO Trakya Cam Turkcell Tümosan Motor ve Traktör Tüpraş Türk Hava Yolları Türk Telekom Türk Traktör Ülker B sküv Vakıflar Bankası Vestel Yapı ve Kred Bank. Yataş Zorlu Enerj

Son kapanış 7.51 5.58 7.50 6.16 3.50 4.48 13.53 4.42 1.13 50.80 3.23 18.38 13.93 5.41 14.60 24.40 9.53 49.88 9.31 8.00 7.16 3.33 36.20 66.15 6.18 6.70 10.01 1.54 7.28 4.35 9.44 533.20 1.19 6.22 6.02 7.70 59.15 7.81 2.65 3.63 3.04 14.28 2.18 1.22 10.29 8.50 6.40 4.71 2.95 1.37 3.90 2.04 13.25 1.36 338.00 3.26 13.75 14.48 9.60 63.10 10.00 60.90 36.78 23.40 13.30 1.44 10.99 1.42 113.10 2.41 40.28 3.42 6.72 7.60 8.94 7.13 5.30 0.91 4.26 9.23 5.03 0.93 6.04 16.98 13.61 18.73 2.27 3.06 12.65 4.78 89.95 9.53 6.74 43.40 20.72 4.50 10.60 1.89 5.79 1.15

Günlük İşlem Hacm 6,685,123 337,190,924 3,896,390 33,868,051 28,627,489 6,028,056 44,965,525 163,973,442 67,691,463 9,938,693 25,538,842 35,027,446 14,473,644 3,452,361 281,594,477 1,671,292,681 13,312,617 223,353,415 55,633,326 20,042,780 5,690,200 6,391,486 41,183,918 25,087,909 29,639,022 12,748,716 67,843,534 57,619,487 23,180,372 215,019,870 14,996,988 39,362,519 123,582,530 37,889,785 8,233,036 171,447,632 80,164,332 1,167,552,614 42,237,224 13,858,455 49,514,930 75,655,701 114,443,528 21,038,506 72,581,458 264,092,975 8,044,267 266,600,303 395,801,706 77,075,154 31,657,837 228,051,907 42,576,006 129,370,550 22,227,647 27,026,244 10,106,017 124,074,693 62,269,547 234,794,105 218,496,207 22,769,272 21,131,833 97,239,927 38,594,582 8,921,476 53,470,723 170,045,508 13,919,545 100,855,850 574,800,689 707,163,619 72,027,448 91,686,730 723,779,509 45,200,648 56,415,592 26,078,941 93,518,813 31,199,084 242,685,738 145,062,203 17,825,828 170,074,531 137,890,930 65,540,057 148,645,733 36,548,377 206,426,725 30,667,538 575,116,051 1,613,712,275 140,644,010 10,251,236 19,199,589 295,834,451 110,439,329 502,143,538 44,463,818 72,114,774

Ağırlıklı Ortalama 7.61 5.67 7.60 6.31 3.56 4.61 13.98 4.51 1.15 51.07 3.28 18.71 14.21 5.44 14.87 24.53 9.51 50.39 9.57 8.18 7.26 3.35 37.12 68.05 6.40 6.95 10.22 1.56 7.50 4.53 9.70 524.54 1.20 6.46 6.22 7.88 60.13 7.95 2.72 3.65 3.12 14.65 2.21 1.25 10.39 8.83 6.48 4.83 3.04 1.40 3.99 2.08 13.47 1.39 343.28 3.36 14.52 14.73 9.74 64.21 10.17 63.23 38.20 24.07 13.69 1.48 11.31 1.46 114.42 2.45 39.81 3.48 7.09 7.77 9.56 7.23 5.36 0.93 4.34 9.41 5.13 0.94 6.16 17.71 14.11 19.33 2.18 3.09 12.80 5.02 89.79 9.61 6.85 44.46 20.92 4.62 10.81 1.91 5.83 1.16

alımları, uzun süre hisse senedi fiyatlarına destek vermeyecek. Çalışanların maaşlarından yapılan kesintiler ve şirket katkılarından oluşan 401(k) planlarından da hayır gelmez. ABD’de şirketler, bu kesintileri ve katkıları değerlendirmek için yatırım fonlarıyla çalışırlar. Bu fonlar da ağırlıklı olarak hisse senetlerine yatırım yaparlar. Hisse senetlerindeki ilk satış dalgası, panik ve likidite sıkışıklığı nedeniyle yaşandı. Fed’in operasyonları ve Kongre’nin teşvik paketiyle bu dalga savuşturuldu. Amerikan ekonomisinde yaşanabilecek büyük resesyonun (depresyonun) fiyatlaması yapılmıyor. Panik ortamında dünyadaki dolar talebinin nasıl arttığını gördük. Dolar güçlenmeye devam ederse, dolar finansman ihtiyacı yüksek olan ülkelerin sıkıntısı artacak. Merkez bankalarının bankası olarak da bilinen Uluslararası Ödemeler Bankası’nın raporuna göre; hiçbir bilançoda gözükmeyen, offshore (kıyı bankacılığı) hesaplarda bulunan, türev enstrümanlar üzerinden yaratılmış 14 trilyon dolar borç var. Büyük bir resesyonun yaratacağı iﬂas ve temerrüt dalgasının, yeni bir dolar talebi yaratması en kötü senaryodur.

FAİZ

0.90 0 90

0.37 0 37

GÖSTERGE TAHVİL G

7.3810

12.70

kapanış

Tüm h sse senetler n n detayları ç n www.dunya.com

ALTIN GRAM/TL

0 0.05 05

kapanış

358.96

YATIRIM KAZANDIRANLAR Günlük get r

Günlük En düşük

Günlük En yüksek

Günlük Get r

Yılbaşından Get r

Destek

D renç

7.47 5.57 7.37 6.16 3.48 4.46 13.45 4.40 1.12 50.55 3.18 18.35 13.86 5.38 14.36 23.92 9.20 49.88 9.20 7.95 7.03 3.29 35.52 63.00 6.15 6.67 9.97 1.54 7.18 4.35 9.40 495.30 1.18 6.22 6.02 7.69 58.10 7.81 2.64 3.57 2.97 14.11 2.14 1.21 10.18 8.19 6.38 4.71 2.91 1.36 3.90 2.03 13.00 1.35 334.40 3.21 13.75 14.26 9.53 62.60 9.84 60.05 36.62 23.40 13.24 1.44 10.80 1.41 111.00 2.39 38.24 3.41 6.62 7.60 8.70 7.06 5.27 0.91 4.26 9.12 5.03 0.92 5.96 16.98 13.61 18.45 2.07 3.05 12.64 4.77 86.05 9.29 6.68 43.12 20.54 4.50 10.53 1.89 5.66 1.14

7.70 5.73 7.71 6.49 3.60 4.74 14.43 4.61 1.17 51.95 3.35 19.25 14.46 5.57 15.26 25.34 9.74 51.15 9.75 8.34 7.36 3.44 39.00 68.85 6.50 7.16 10.50 1.59 7.74 4.61 9.84 541.70 1.22 6.58 6.37 8.02 63.60 8.06 2.79 3.73 3.20 14.94 2.25 1.27 10.65 9.02 6.57 4.89 3.11 1.43 4.07 2.11 13.70 1.41 354.00 3.42 15.10 15.08 10.05 65.15 10.38 65.00 39.68 24.54 14.10 1.54 11.60 1.48 117.00 2.52 40.28 3.52 7.29 7.94 9.89 7.33 5.41 0.94 4.39 9.57 5.18 0.96 6.27 18.73 14.45 19.92 2.27 3.13 12.95 5.20 93.40 9.96 6.96 45.50 21.16 4.69 11.05 1.94 6.00 1.19

-0.79 0.00 -0.66 -1.91 0.29 -0.44 -2.66 -0.90 0.89 0.40 -0.31 0.82 -1.00 0.00 2.82 2.95 4.04 -0.83 -1.38 1.52 -0.28 2.15 0.56 5.67 -3.59 -1.62 -1.18 1.32 1.39 -3.97 -2.58 8.26 0.85 -4.16 -2.90 -1.66 2.25 0.64 -0.38 1.68 0.33 -1.18 -0.46 -0.81 1.68 -0.23 -0.16 -1.46 0.00 0.00 -1.27 0.49 0.00 0.00 1.81 -1.81 -4.65 2.04 1.37 0.32 1.42 -1.62 0.16 -2.66 -0.45 0.70 0.46 -1.39 2.82 0.42 9.99 -0.87 0.75 0.26 -3.46 -1.93 -0.56 0.00 -0.93 -2.33 -0.59 0.00 -1.95 -0.29 -3.48 1.63 9.66 0.66 -0.32 -4.21 5.39 3.93 1.66 0.88 -0.19 -1.75 0.76 1.07 2.84 1.77

-22.66 -31.20 -22.64 -12.04 -7.89 -17.31 -10.88 -25.71 -26.14 32.57 -25.92 -20.36 -20.81 -11.09 -29.94 16.52 -21.54 6.90 -16.65 -30.13 -23.66 -16.82 -6.46 -35.21 -25.36 -26.21 11.35 -16.30 -23.53 17.25 -6.63 -8.15 -18.49 -7.66 -6.23 -14.82 -10.53 -29.89 -45.59 -10.37 -40.86 57.96 0.00 0.00 28.30 10.10 -20.10 -26.52 -22.37 -22.16 -3.15 -23.31 -8.81 -13.92 -13.31 0.00 -37.73 -27.63 -24.50 -14.79 -0.30 0.16 -36.48 -3.39 -16.87 -44.62 -15.85 -1.78 -23.08 -6.23 -53.38 -10.24 46.41 -16.66 15.65 16.89 -14.24 -30.53 -19.17 -14.22 -14.89 -23.14 -0.72 -37.49 -29.55 -19.62 -17.45 -12.57 -8.33 -25.43 -29.06 -34.09 -8.55 -17.97 -7.33 -18.33 -16.01 -23.79 -21.12 -29.45

7.50 5.40 6.80 6.10 3.50 4.40 10.50 4.40 1.13 44.50 2.80 17.50 12.25 4.95 14.00 24.25 9.20 49.50 9.30 7.70 7.10 3.30 36.00 56.00 5.20 6.30 9.00 1.52 6.90 4.30 8.80 495.00 1.18 6.20 5.90 7.70 59.00 7.80 2.65 3.60 2.90 8.80 2.17 1.20 10.25 7.90 6.00 4.70 2.75 1.35 3.75 2.00 13.25 1.27 335.00 3.15 13.75 14.25 9.30 63.00 10.00 56.00 34.50 23.00 12.50 1.43 10.75 1.13 107.50 2.40 35.50 3.35 4.25 7.60 8.20 6.20 5.20 0.91 3.95 9.20 4.80 0.93 6.00 16.75 13.50 18.50 1.85 3.00 12.25 4.05 79.00 9.20 6.70 41.00 20.50 4.40 10.50 1.88 5.50 1.05

9.10 7.70 9.40 6.80 3.85 5.00 15.00 5.40 1.15 54.00 3.90 22.00 16.50 6.00 21.00 24.50 11.50 52.00 10.50 10.00 7.30 3.70 43.50 97.00 7.80 9.00 10.75 1.75 9.00 4.40 9.80 550.00 1.40 6.50 6.30 8.50 60.00 10.00 4.10 4.30 4.80 16.75 2.45 1.48 10.50 9.60 7.00 6.10 3.90 1.75 3.95 2.60 14.50 1.48 370.00 3.30 16.75 19.50 11.00 72.00 10.25 61.00 53.00 23.50 15.75 2.23 13.25 1.45 135.00 2.55 74.00 3.60 7.80 8.80 9.60 7.20 5.80 1.15 4.75 10.00 5.70 1.10 6.20 24.50 17.50 20.75 2.65 3.35 13.75 6.70 112.50 13.75 6.80 48.50 21.00 5.10 10.75 2.38 5.90 1.65

STCH

RSI

75.32 44.44 79.76 84.74 71.93 35.62 85.36 83.70 60.87 69.08 56.05 70.33 53.85 70.00 70.82 63.28 86.29 11.31 35.23 65.67 42.86 75.19 44.89 77.40 71.00 71.15 32.18 55.56 65.25 26.40 16.80 70.89 66.67 75.49 49.25 74.86 87.07 28.46 75.58 79.66 75.00 38.48 49.51 54.17 66.99 73.41 61.54 49.35 53.85 68.33 23.72 71.43 63.97 76.47 50.00 62.89 81.40 83.37 44.93 59.66 78.39 57.72 65.01 76.37 50.12 58.93 70.05 66.04 81.59 77.53 77.78 66.35 52.93 78.65 67.77 32.93 77.56 54.55 74.34 62.44 45.98 35.71 43.08 41.41 79.62 82.16 88.03 84.62 69.47 75.20 84.46 63.81 42.86 68.51 83.60 31.88 42.11 42.86 70.26 71.43

49.17 36.47 50.93 52.79 51.47 39.88 60.29 49.24 43.02 61.10 53.76 44.83 45.96 42.07 45.86 51.20 53.76 48.61 52.57 47.29 44.62 55.46 44.08 51.14 55.52 44.11 50.38 48.29 47.55 52.77 45.88 54.41 43.76 43.87 49.46 44.73 55.96 39.78 41.98 51.56 50.02 47.44 53.78 46.47 59.16 57.82 44.77 37.50 49.55 47.24 51.22 44.21 50.61 46.62 50.50 54.56 47.17 48.16 43.02 49.33 55.84 49.39 41.60 54.36 46.11 42.18 51.95 45.77 47.51 48.48 51.42 54.36 55.42 46.13 60.59 50.26 52.84 43.09 49.21 56.27 40.47 40.88 51.71 48.62 48.94 53.57 57.28 54.75 44.50 50.49 57.61 47.70 48.88 45.35 53.31 39.54 44.70 37.70 45.52 49.13

UYARI: HİSSE VERİLERİ TAVSİYE DEĞİL BİLGİ AMAÇLIDIR. YATIRIM İÇİN PROFESYONEL KURULUŞLARA BAŞVURULMALIDIR.

MOM

CCI

94.35 81.58 98.32 99.80 100.29 80.70 125.86 99.10 93.39 107.86 100.94 89.66 97.28 80.55 86.29 94.21 94.51 97.23 118.15 97.80 98.11 108.82 85.58 88.61 112.98 82.92 120.75 98.72 82.54 130.63 102.72 98.49 92.97 89.67 102.73 88.91 89.78 83.53 74.86 94.78 100.66 91.89 101.87 88.41 118.28 111.70 91.04 84.11 113.90 93.20 108.96 90.67 100.00 90.07 104.64 112.41 81.85 88.37 87.78 96.34 108.70 86.75 73.86 114.93 80.95 84.21 92.35 82.56 90.59 98.37 96.64 102.40 113.13 88.14 125.92 115.93 100.95 90.10 98.16 114.37 90.14 93.00 103.73 101.90 100.89 90.03 97.84 103.73 94.61 95.79 97.51 95.59 96.84 88.58 101.77 88.58 93.81 83.63 85.15 94.26

186.34 36.84 163.71 162.39 134.02 88.98 162.94 117.39 198.15 87.20 93.67 106.63 62.05 130.95 221.05 128.21 186.91 -83.08 37.43 149.86 61.09 129.53 129.74 172.77 94.72 203.59 10.21 66.21 112.91 23.14 1.00 130.70 162.06 78.53 102.08 80.48 195.35 53.96 121.87 134.30 119.76 10.97 93.03 97.54 94.90 114.06 86.37 28.35 98.04 128.64 61.74 163.88 58.58 154.31 107.01 83.26 154.91 217.43 126.42 80.23 142.37 77.38 142.21 77.87 35.33 139.67 121.00 122.80 172.90 143.64 145.10 110.02 94.73 186.39 105.24 -13.17 101.47 122.40 122.16 63.61 131.85 66.45 55.64 97.93 135.07 232.85 204.41 111.88 -0.85 157.90 170.92 130.01 81.81 164.58 142.24 -7.17 109.32 59.30 141.06 169.37

Yapı Kred Port. Yab. Tek. Sek. H s. Sen. Fonu Ak Portföy Amer ka Yab. H s. Fonu Ak Portföy Yen Tekn. Yab. H s. Sen. Fonu Ak Portföy Yab. H s. Sen. Fonu Ak Portföy Gel şen Ülke.Yab. H s. Sen. Fonu TEB Portföy Yab. BYF Fon Sepet Fonu Osmanlı Portföy B r nc H sse Sened Fonu İş Portföy BIST Tkn. Ağır. Sın. End. H s. Sen. Fonu Stratej Portföy B r. H s. Sen. Fonu(HSYF) Ak Portföy Avrupa Yab. H s. Sen. Fonu Actus Portföy H s. Sen. Fonu Tac rler Portföy Değ. Fon Osmanlı Portföy İk nc H sse Sened Fonu Yapı Kred Port. Koç Hol. İşt. H s.Sen. Fonu (HSYF) Aura Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF)

8.96 8.02 7.53 6.36 5.74 5.08 4.82 4.58 4.47 4.22 4.00 3.66 3.54 3.35 3.33

YATIRIM KAYBETTİRENLER Günlük get r Ak Portföy Petrol Yab. BYF Fon Sepet Fonu Den z Port. Euro. (Döv z) Borç. Araç. Fonu İş Portföy Bayraktarlar Hold ng Değ. Özel Fon Ak Portföy Eurobond (Amer kan Doları) Borç. Araç.F. Garant Portföy Euro. Borç. Araç. (Döv z) Fonu Yapı Kred Port. Eur. (Dolar) Bor. Araç. Fonu TEB Portföy Euro. (Döv z) Borç. Araç. Fonu QNB F nans Portföy Euro. Borç. Araç. Fonu F ba Portföy Euro. Borç. Araç. (Döv z) Fon HSBC Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Z raat Portföy Borç. Araç. Fonu Ak Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Den z Port. Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Yapı Kred Portföy PY B r. Değ. Özel Fon Yapı Kred Port. PY Borç. Araç. (Döv z) Özel Fonu

-3.00 -1.11 -1.08 -0.85 -0.80 -0.75 -0.74 -0.73 -0.54 -0.51 -0.51 -0.44 -0.44 -0.40 -0.31

EMEKLİLİK KAZANDIRANLAR Günlük get r F ba Em. ve Hay. H s. Sen. Gr. EYF 4.31 Av vaSA Em. ve Hay. B.R.I.C. Ülkeler Yab. Değ. EYF 4.18 All anz Yaşam ve Em. Koç İşt rak Endeks EYF 3.27 Vakıf Em. ve Hay. Kat. H s. Sen. EYF 3.21 Halk Hayat ve Em. Katılım H s. Sen. EYF 3.19 Bereket Em. ve Hay. Katılım H s. Sen. EYF 3.12 Katılım Em. ve Hay. Katılım H s. Sen. EYF 2.98 Anadolu Hayat Em. B.R.I.C. Ülkeler Yab. Değ. EYF 2.96 F ba Em. ve Hay. Oyak Port. H s. Sen. EYF 2.85 Av vaSA Em. ve Hay. B r. Değ. EYF 2.85 Anadolu Hayat Em. İş Bankası İşt rak Endeks EYF 2.84 Aegon Emekl l k ve Hay. H s. Sen. EYF 2.81 F ba Em. ve Hay. H s. Sen. EYF 2.79 Av vaSA Em. ve Hay. H s. Sen. Gr. EYF 2.79 Av vaSA Em. ve Hay. H s. Sen. EYF 2.78

EMEKLİLİK KAYBETTİRENLER F ba Em. ve Hay. K.D.B.A. Gr. EYF BNP Par bas Card f Em. B r. K.D.B.A. EYF C gna F nans Em. ve Hay. Dış Borç. Araç. EYF BNP Par bas Card f Em. İk . K.D.B.A. EYF All anz Yaşam ve Em. B r. K.D.B.A. EYF Vakıf Em. ve Hay. K.D.B.A. EYF Anadolu Hayat Em. B r. K.D.B.A. EYF All anz Hayat Em. K.D.B.A. Gr. EYF F ba Em. ve Hay. Oyak Port. K.D.B.A. EYF Axa Hayat ve Em. K.D.B.A. EYF Av vaSA Em. ve Hay. Uzun Vad. D.B.A. EYF Garant Em. Hay. D.B.A. Gr. EYF Av vaSA Em. ve Hay. D.B.A. EYF All anz Hayat Em. B r. K.D.B.A. EYF MetL fe Em. ve Hay. K.D.B.A. EYF

Günlük get r -1.22 -1.11 -1.03 -1.01 -0.88 -0.88 -0.87 -0.87 -0.84 -0.83 -0.81 -0.79 -0.78 -0.75 -0.71

İSTATİSTİK Fon kategor s Endeks Get r (%) Emekl l k Fonları (BES) 0.58 Emekl l k Fonları (BES) - Borçlanma Araçları -0.46 Emekl l k Fonları (BES) - Fon Sepet Fonları -1.33 Emekl l k Fonları (BES) - H sse Sened 2.73 Emekl l k Fonları (BES) - Karma & Esnek Fonlar 0.30 Emekl l k Fonları (BES) - Katılım Fonları 0.86 Emekl l k Fonları (BES) - Kıymetl Madenler 2.32 Emekl l k Fonları (BES) - Para P yasası 0.02 Yatırım Fonları 0.40 Yatırım Fonları - Borçlanma Araçları Fonları -0.07 Yatırım Fonları - Fon Sepet Fonları 2.31 Yatırım Fonları - H sse Sened Fonları 4.26 Yatırım Fonları - Karma ve Değ şken Fon 0.42 Yatırım Fonları - Katılım Fonları 0.27 Yatırım Fonları - Kıymetl Madenler Fonları 2.43 Yatırım Fonları - Para P yasası Fonları 0.02

Kaynak: F nnet

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 12

PİYASA

LİMON İHRACATI DA ÖN İZNE BAĞLANDI Koronavirüs salgınıyla mücadelede ön plana çıkan ürünlerin ihracatına getirilen kısıtlamaların kapsamı genişletiliyor. Daha önce kolonya, etil alkol, maske, yoğun bakım üniteleri için ventilatör, koruyucu önlük, koruyucu gözlük, ihracatına kısıtlama getirilirken, Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Bakanlığı tebliği ile limon ihracatı da ön izne bağlandı. Buna göre 0805.50.10.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlu (GTİP) taze limon ihracatı Tarım ve Orman Bakanlığı ön iznine bağlı olacak. Tebliğ yürürlüğe girmeden önce tescil edilmiş beyannameler, bu kısıtlamaya tabi olmayacak. Liman ihracat ön izni 31 Ağustos 2020’ye kadar uygulanacak. Alınan önlemle, mevcut limon miktarının ağustos ayına kadar yurtiçi tüketime yetmesi ve fiyatının dengelenmesi öngörülüyor. Son dönemde talep artışına bağlı

TBF’DEN KORONAVİRÜS FIRSATÇILARINA TEPKİ; POŞETE ÇÜRÜK ÜRÜN KOYMAYIN

olarak limon fiyatlarında artış görülmüştü. Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) Mart ayı üreticimarket fiyatlarına göre, markette en fazla fiyat artışı yüzde 55.63 ile limonda yaşandı. TZOB verileri, şubat ayı sonunda 7 lira 3 kuruş olan limon fiyatının Mart ayı sonunda 10 lira 94 kuruşa yükseldiğini ortaya koyuyor. Buna karşın üreticide fiyatlar, yüzde 8 artışla 4 lira 17 kuruştan 4 lira 50 kuruşa çıktı. Limon fiyatının Covid-19 salgını öncesinde de yüksek seyrettiğini söyleyen Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, bu süreçte depolardaki limon miktarının tespit edilmesinin önem taşıdığını vurgulayarak, “Limon üreticisi ve tüccarına da zarar vermemek lazım. Elinde limon olanlar var. Depolarda yeterli ürün tespit edilirse ihracata zaman zaman izin verilebilir. Fiyatlar çok düşerse limon üreticisini de düşünmek gerekiyor” diye konuştu. ANKARA-DÜNYA

Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz, yen tip koronavirüse (Covid-19) karşı alınan önlemler kapsamında poşetlenen meyve ve sebzelerin arasına çürük mal katan bazı marketlere tepki gösterdi. Son günlerde bu konuda sık sık şikayetler aldıklarını anlatan Deniz, bazı kişilerin bu uygulamayı fırsata çevirdiğini söyledi. “Tüketicinin gıda alışverişini kesmemiş olmasının, ekonominin sürdürülebilirliği ve piyasaların kapanmaması adına çok önemli bir destek olduğunu vurgulayan Deniz şöyle devam etti: “Poşetlenmiş olarak satılan sebze meyvenin içine çürük ve kullanılamaz durumdaki ürünleri sokuşturmak, bu olağanüstü dönemde affedilemeyecek nitelikte fırsatçılık ve ahlaki düşüklüktür. Kasada parasını ödeyip eve geldikten sonra durumu farkeden tüketicilerin, sosyal izolasyon ortamında çürük çıkan bir elma, kullanılamaz durumdaki iki patlıcan için tekrar markete gitmeyeceğinin hesabını yapan bu firmalar, tüketiciye ve bu mücadeleyi her alanda başarı ile yürüten ülkemize kötülük yapmaktadırlar.” Bu tür satıcıları kınayan Deniz, bu durumla karşılaşan tüketicilerin ellerindeki sosyal medya silahını kullanarak fırsatçılığı ifşa etmelerinin yanında, Ticaret Bakanlığı’nın “Alo Tüketici Hattı”na durumu bildirmelerini önerdi.

Tüketicilerin ellerindeki sosyal medya silahını kullanarak fırsatçılığı ifşa etmelerini isteyen TBF Başkanı Mehmet Bülent Deniz, Ticaret Bakanlığı’nın “Alo Tüketici Hattı”na durumu bildirmelerini istedi.

Tüket m ve hracat azaldı, balıkçı destek bekl yor TARIM DÜNYASINDAN

Al Ekber Yıldırım aey@dunya.com

oronavirüsten en çok etkilenen sektörlerden birisi de su ürünleri. Özellikle balık tüketiminde ve ihracatındaki sert düşüş üreticileri olumsuz etkiliyor. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Avrupa’nın Türkiye’den balık talebinin yüzde 60 azaldığını belirterek, “Evde Hayat, Sofrada Balık” sloganıyla tüketim kampanyası başlattı. Balık tüketim kampanyasıyla 3 gün süreyle çipura ve levrek zincir marketlerde maliyetine satıldı. Bu hafta ise alabalık

ve yerli somonda benzer bir kampanya yapılacak. Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sinan Kızıltan, Türkiye’nin özellikle kültür balıkçılığında üretimle ilgili sorunu olmadığını kapılar tamamen kapatılsa bile bir yıl tüketime yetecek kadar balığın yetiştirilebileceğini söylüyor. Sorularımızı yanıtlayan Sinan Kızıltan’ın anlattıklarını özetleyerek paylaşıyorum. Avrupa’da koronavirüsün hızla yayılması ve sonrasında yaşanan sokağa çıkma yasakları ile birlikte büyük bir panik yaşandı. Bu dönemde özellikle 10-20 Mart tarihleri arasında balık ihracatı yüzde 60’a varan oranda azaldı. Sonraki hafta siparişler tekrar gelmeye başladı. Fakat şu anda balık ihracatındaki düşüş yüzde 30’lar seviyesinde. Otel, restoran gibi toplu tüketim yerleri kapalı olduğu için

SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ NE İSTİYOR? Ülke genelinde 14 bölge birliği, 270 kooperatif ortağı ile ve 30 bini aşkın balıkçı üye ortağı olan Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği (SÜRKOOP) Başkanı Ramazan Özkaya imzası ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a gönderilen yazıda sektörün sorunları ve talepleri dile getirildi. Sektörün koronavirüs pandemisinin olumsuz etkilerini en ağır biçimde yaşadığı, arz-talep dengesinin bozulduğu, turizmin durma noktasına geldiği, restoranların

tamamı ile satış tezgâhlarının büyük çoğunluğunun kapandığı ve balıkçıların geçimini sağlayamaz duruma geldiği belirtilen yazıda talepler ise şöyle sırlandı; “Kaliteli protein kaynağı olan su ürünlerinin tüketimini teşvik etmek amacıyla bir kamu spotu hazırlanarak ulusal kanallarda yayınlanması. Devlet Bankaları tarafından balıkçı gemisi için “Ruhsat Teskeresi” sahibi balıkçılara faizsiz kredi imkânı sağlanmalı. Bankalara bulunan kredi

satışlar ağırlıklı olarak süpermarketler üzerinden yapılıyor. Ev tüketimi artıyor. Uçakla yapılan ihracatta da sıkıntılar yaşanıyor. Uçuş sayılarının azalması, maliyetin yükselmesi nedeniyle uçakla balık ihracatı yapılan Amerika Birleşik Devletleri, Kuveyt, Suudi Arabistan, Katar ve diğer ülkelere olan

ihracatta da düşüşler var.”

Sıcak Haddelenm ş Rulo 1.2 1.5 2 2.5 3 4 5 6-10 arası 12-20 arası Kutu Prof l 0.7-1.2 1.5 2 2.5-7.00 mm arası Doğalgaz Borusu 1/2-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası

IPE 80 IPE 100 IPE 120 IPE 140 IPE 160 IPE S yah Testl Boru 1/2”-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası Galvan zl Borular 1/2-4” arası İskele Borusu (İskonto) 26.9-2.5-3.00 mm 33.7-2.5-3.00 mm 42.4-2.5-3.00 mm 88.9-2.5-3.00 mm Köşebent 30’luk

Hazırlayan: Veysel AĞDAR Hazırlayan: / Tel:Veysel 0216 440 AĞDAR 24 31

> VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI

40’lık 60’lık 70’l k 80’l k 90’lık 100’lük 120’l k U Dem r 40 U 50 U 65 U 80 U 100-120-140 U 160 U İ Dem r 80 İ 100 İ 120 İ 140 İ 160 İ

Vadel İşlemler Pazarları

Tek ve Ç ft Çatal (PVC) Boyut Ø50 50 (TÇ) 5.69 75 (TÇ) 8.54 110 (TÇ) 13.47 110 (ÇÇ) 23.32

Ø75 8.54 12.88 19.49 35.80

84.57

D rsek (PVC) Boyut 45 Açık 87 Kapalı D şl d rsek 20x1/2 20x3/4 25x1/2 25x3/4

TUĞLA KİREMİT (KDV Har ç - Peş n) TL/Adet 8.5 Tuğla (190x190) 0.61 13.5 Tuğla (190x190) 0.65 Asmolen (25’l k) 2.65 Asmolen (20) 2.39 Isı tuğla 19’luk 2.25 Baca (Yuvarlak) 150.0 Baca (Kare) 220 Baca (Şöm ne) 300.0

Ø75 7.07 10.22 13.10 23.51 45.55

Ø50 2.76 3.37

Ø75 4.93 6.53

İç 6.91 9.27 8.43 10.07

Dış 8.97 12.60 10.01 12.60

Kütük 12M (S235 JR) Kütük 12M (S185MLZ) ORMAN ÜRÜNLERİ (KDV Har ç TL/ M3) Tomruk 3. SNB Göknar 3. SNB Karaçam 3. SNB Sarıçam

TEL (KDV Har ç TL/m2) Gal. Örgü (60x60)2.5 mm PVC Kaplı (60x60)3.50 mm Gal. Örgü (50x50)2.5 mm PVC Kaplı (50x50)3.50 mm Gal. Örgü (40x40)3.00 mm PVC Kaplı (40x40)3.50 mm

9.45 15.00 11.20 18.53 24.65 25.97

Nervürlü (KDV har ç TL/TON) 12-32 mm 2543 12-32 mm (yuvarlak) 2343

ÇİMENTOLU YONGA LEVHA (KDV har ç TL/M2) 06 mm 9.72 8 mm 12.96 10 mm 16.20 12 mm 19.44 14 mm 22.68 16 mm -

Prof ller (KDV har ç TL/Ton) NPI-U 160-300 (STD) 3100 NPI-U 320-550 (STD) 3170 HEB - 120-200 (STD) 3115 HEB - 220-260 (STD) 3190 G 1-110 (TL) 3190 H1 p k 2165 H2 p k 2130

STRAFOR (KDV dah l) TL/M3 (Paket) 67.10 1cm /10 kg/m3 64.35 3cm / 10 kg/m3 67.10 5cm /10 kg/m3 3 132.00 2cm / 20 kg/m 119.38 5cm / 20 kg/m3 Asmolen 23 cm/ 10 kg (Ad) 20.01

> PLASTİK MADDELERİ

($, ton, peş n) Ürün türü Süspans yon F lml k F lml k Rafyalık F lml k (%100’lük bazda)

(KDV har ç) 958-975 949-1007 1021-1093 992-1071 949-1007 -

POLİSTİREN Kr stal Pol st ren Ant şok Pol st ren

1200-1224 1288-1314

Kaynak: Chemorb s.com (23-29 Mart 2020 dönem yurt ç pol mer f yatları Türk ye depo tesl m , peş n)

> ELEKTRİK TÜKETİCİ FİYATLARI

DUNYA

Tek Zamanlı

600-800 1200-1500 1200 800-1000

KONTRPLAK (Kavak) (KDV har ç TL/adet) 4 mm 220 X 170 75.00 8 mm 220 X 170 115.00 10 mm 220 X 170 139.00 12 mm 220 X 170 166.00 Kontrplak 18 mm 170 X220250.00

İNŞAAT DEMİRİ (Kardem r) Düz Yuvarlak (KDV har ç TL/TON) 12-18 mm 2560 20-100 mm (SAE 1010) 3015 130-260 mm (SAE 1040) 3200 130-260 mm (S23JR) 3145

Dağıtım S stem Kullanıcıları ORTA GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma ALÇAK GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma Genel Aydınlatma

2405 2260

> KERESTE (KDV Har ç) TL/ M3 Çam Doğ. (Ekstra) 1900-2500 Çam Doğ. 1’ nc Kal te 1900-2000 Çam Doğ. 2’nc Kal te 1500 Çam Doğ. 3’üncü Kal te 1100-1300 Göknar Doğrama 1200-1300 Lambr Ekstra 1900-2200 Lambr 1’ nc Kal te 1400 Döşeme Ekstra 2000 Döşeme 1’ nc Kal te 1900 İnşaatlık NB. 1050 İnşaatlık Kereste 1100-1300

SAC (KDV Dah l Peş n $/TON) 0.35 940 0.40 900 0.45 870 0.70 850 1.00 830 2.00 780

BORULAR Su Boruları TL/M 10 ATÜ YYPE lac vert pol et len 20 4.65 25 6.73 32 11.24 40 16.95 50 26.88 75 59.16

Ürün c ns Pol v n l klorür (SPVC) Yüksek Yoğ. Pol et len (YYPE) Alçak Yoğ. Pol et len (AYPE) Pol prop len Homopol mer (PPH) Alçak Yoğ. Pol et len (LAYPE) Sudkost k

İşlem M ktarı

64.630 64.425 21.473 1.715 24.917 22.165 11 0 0 0 0 199.336 0 0 0 67 25 42 5 3 2 72 199.408

1.126.968 316.766 217.773 10.409 776.096 72.324 82 0 0 0 0 2.520.418 0 0 0 437 152 285 218 201 17 655 2.521.073

İşlem Hacm

S. S. Açık Poz. Say.

715.398.403,00 3.459.123.907,50 1.485.697.250,30 75.871.051,44 279.864.738,31 796.550.435,72 1.023.657,60 0,00 0,00 0,00 0,00 6.813.529.443,87 0,00 0,00 0,00 4.912.400,00 1.703.600,00 3.208.800,00 1.343.000,00 1.237.000,00 106.000,00 6.255.400,00 6.819.784.843,87

Açık Poz. Say. Değ.

1.570.092 450.729 761.868 25.174 863.181 53.828 6.268 0 0 0 0 3.731.140 339.219 73.129 266.090 26.957 15.402 11.555 65.332 48.166 17.166 431.508 4.162.648

86.540 9.097 21.618 1.934 60.152 6.340 -11 0 0 0 0 185.670 0 0 0 190 66 124 -183 -200 17 7 185.677

> ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ 90

HAZIR BETON (KDV Har ç) TL /m3 Anadolu Avrupa C 30 230 260 C 35 240 275 C 40 245 280

PLASTİK BORU KDV Har ç TL/Adet PVC Dublex Boru (ISO 3633-3.2 mm) Boyut Ø50 150 4.06 250 5.78 500 8.07 1000 13.62 2000 26.79

06/04/2020

İşlem Sayısı

VIOP-PAY VIS-TRY VIOP-ENDEKS VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-USD VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-TRY VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-USD VIOP-ENERJI VIS-TRY VIOP-EMTIA VIS-TRY VIOP-YABANCI ENDEKSLER VIS-TRY VIOP-METAL VIS-TRY VIOP-TLREF VIS-TRY VIOP-VIS-TOPLAM VIOP-PAY OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP- ENDEKS OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-DOVIZ OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-OPSIYON-TOPLAM VIOP-TOPLAM /TOTAL

> İNŞAAT MALZEMELERİ ÇİMENTO (KDV Har ç)TL/TON Dökme 52.5 (Fab. tes.) 290.00 P.K.Ç. Dök. 42.5 (Fab. tes.) 280.00 K.Z.Ç/A (Torbalı) 250.00

> HURDA DEMİR SERBEST PİYASA (TL/Ton) DKP 1515 Ekstra DKP 1390 1. grup hurda 1300 2. grup hurda 1250 3. grup hurda Talaş 1050 GEMİ HURDASI (TL/Ton)* Gem hurdası Gem sacı Ekstra (*) İzm r Gem Söküm Sanay c ler Derneğ

Tek Ter ml (Güç bedel har ç-Krş/kWh) Gündüz

Puant

Gece

Dağ.Bedel

47,9493 52,0613 34,9169 47,1977 47,5776

48,6220 52,6721 35,6434 47,7490 -

80,7751 87,6626 62,1031 79,2157 -

22,6713 24,8316 14,4837 22,6038 -

11,2441 19,7890 19,4023 16,2679 18,9937

48,3295 52,2826 34,3800 47,3788 47,7867 28,2244

49,0020 52,8934 35,1066 48,8225 -

81,1551 87,8838 61,5664 79,3969 -

23,0514 25,0529 13,9468 22,7849 - -

17,3969 23,5764 23,0585 19,3723 22,5811 22,5811

CMYK

kat binlerce mağazası olan zincirlerde balık satışı yapılmıyor. Yani tüketici balığa ulaşamıyor. Üretimle, dağıtımla ilgili sorun yok. Türkiye’de balık taze alınıp tüketiliyor. Avrupa’da tüketici balığı alıp dipfrize atıyor. İhtiyaç duydukça çıkarıp tüketiyor. Türkiye’de bu alışkanlık olmadığı için bu dönemde tüketici istemesine rağmen da-

Tüket c balığa ulaşamıyor Yurtiçi piyasada restoran ve oteller kapalı olduğu için balık maketlerde ve market zincirlerinde satış yapılabiliyor. Fakat yaygın market zincirlerin çoğunda balık reyonu yok. Balık reyonu olanların satışları arttı. Tüketici balık almak istiyor. Fa-

EMTİA PİYASALARI / FİYATLAR > ÇELİK ($/ton)-KDV har ç Fot/Fob İskenderun Tosçel k

borçlarının 1 yıl kadar ertelenmeli. Sınırlı Sorumlu Su Ürünleri Kooperatifleri’nin balıkçı barınaklarını kiralamalarına ait kira borçları ile elektrik, su ve SGK borçları ertelenmeli. Geleneksel kıyı balıkçılığının kayıt altına alınması ve desteklenmesi amacıyla ödenen destek bin liradan 2 bin 500 liraya çıkarılmalı. Kooperatifler ‘mücbir sebep’ kapsamına alınarak vergi ödemeleri ertelenmeli, beyanname süreleri uzatılmalı.”

BİTKİSEL YAĞLAR Ayç çekyağı KDV har ç TL (B ryağ) 1 kg (Pet) 8.70 2 kg (Pet) 16.75 5 kg (Pet) 40.05 10 kg (Tnk) 79.85 18 kg (Tnk) 139.70 Raf ne Ayç çekyağı (Trakyağ) 1 kg 8.25 2 kg 15.80 5 kg 38.15 10 kg 75.20 18 kg 132.15 PEYNİR (KDV dah l/peş n TL) B. Pey. 19 kg (TN) 375.00 B. Peyn r 5 kg (TN) 135.00 B. Pey. (Lüks) 1kg (TN) 35.00 Örgü Peyn r (12 kg) 390.00 Kaşar Peyn r (1 kg) 35.00 Bez Tulum Peyn r (1 kg) 30.00 Lor Peyn r (18 kg) 90.00 Tereyağ (1 Kg) 40.00 PİRİNÇ-BAKLİYAT (Dökme KDV har ç TL/Kg) Gönen baldo p r nç 8.30 P r nç (Osmancık) 7.00 P r nç (Luna) 6.20 Fasulye (Battal/İthal) 13.00 Fasulye 8-8.5 mm 12.50 Fasulye 7.5-8 mm 12.00 Barbunya 9 mm 14.00 Nohut Meks ka 10-11 mm 10.50 Nohut 9 mm (Yerl ) 4.80

> SU ÜRÜNLERİ

İSTANBUL TİCARET BORSASI (Canlı) En az En çok Dana (karkas/kg) 32.00 İnek (karkas/kg) 19.50 Koyun (karkas/kg) 25.00 Kuzu (karkas/kg) 36.90 Sığır (karkas/kg) -

4.20 3.90 8.20 6.50 9.50 7.50 7.00 7.50

ZEYTİN (kg/TL) (KDV har ç/Bursa TB.) S yah zeyt n S yah zeyt n (yağlık) Yeş l zeyt n (kırma)

ŞEKER (Konya Top. KDV dah l/TL) Toz Şeker (50 Kg) KURUYEMİŞ (KDV har ç TL/Kg) Badem (Kal forn ya) 70.00 K. Kayısı (1. Kal.) 35.00 Antep Fıstığı (Kab.) 91.00 Fındık (G resun) 57.00 Fıstık (Kabuklu) 20.50 Cev z ekstra (ABD) 69.00 Tuzlu fıstık 26.00 Ayçek rdeğ 16.50 D. Lebleb (Sarı) 14.00 K. Çek rdeğ (Nevşeh r) 38.50 Kuru üzüm (10 Nu.) 15.00 Kuru İnc r (Ekstra) 40.00 UN (KDV Har ç - TL) Un Baklavalık (50 Kg) 107.00-165.00 Un T p550 (50 Kg) 102.00-142.00 Un (25 kg) 44.00

36.50 50.00

ADANA TİCARET BORSASI Dana Et (kmk/kg) 36.00 Kuzu Et (kmk./kg) 50.00 Sığır (kmk/kg) 30.00 Dana (adet/TL) 8600 Sığır (adet) 11.115 Kuzu (adet) 700

AFYON TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 33.00 Koyun (adet) 960 Kuzu (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 28.00

DENİZLİ TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 26.24 Kuzu (karkas/kg) 35.00 İnek (adet) 4697

ERZURUM TİCARET BORSASI İnek (karkas/kg) 24.00 Dana (karkas/kg) 29.00 Kuzu (karkas/kg) 35.00

EDİRNE TİCARET BORSASI Dana (canlı /kg) 15.80 Koyun (canlı/ kg) Kuzu (canlı /kg) 22.90

(TL) En düşük 17.00 26.00 140.00 21.00 20.00 9.00 -

ANKARA TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 35.00 Kuzu et (karkas/kg) 48.00

En yüksek 17.00 26.00 160.00 21.00 20.00 9.00 -

KONYA 1426 1633 1288 1244

ESKİŞEHİR 1577 1603 1332 1852 1349

POLATLI 1680 1550 1279 -

1.kal te

Barbunya 10.00 B ber (Dolma) 12.00 Brokol 4.00 Domates 3.00 Fasülye (Çalı) 10.00 Havuç (Beypazarı) 3.00 Ispanak 3.00 Kabak (Sakız) 8.00 Karnabahar 3.00 Kerev z 5.00 Kıvırcık 3.00 Kıvırcık (2.Kal te) 2.00

C ns Mantar Pancar Patates Pazı Pırasa Roka Salata (Ç.Köy) s lor Sem zotu Soğan (Taze) Tereotu Turp (Kırmızı) Yer Elması

YUMURTA (KDV Har ç Adet/Krş.) Afyon Kayser Yum-B r Duble Esk Ana Yen Ana Yarka P l ç Kılavuz

34.0 23.0 32.0 31.0 26.0 21.0

37.0 36.0 34.5 32.5 29.0 25.5

14.00 4.00 4.00 3.00 2.50 2.00 6.00 6.00 3.00 2.00 2.00 3.00

133.93 8.60 3.00 9.65 8.50 3.20 1.20 1.35

KÜSPELER (İthal) Soya fasulyesi (Adana) Ayçiçeği küs. (Adana) Buğday kepeği (Adana) Mısır kepeği (Adana) Pamuk Çek. Küs. (Adana)

2.40 1.17 1.02 1.27 1.05

YAĞLI TOHUMLAR (Denizli) Anason TTS Haşhaş toh. (Beyaz)TTS Haşhaş toh. (Mavi) TTS Haşhaş toh. (Sarı) TTS Keten toh. TTS FINDIK (TL/Kg) TMO Tombul Kab. (Düzce) Tombul Kab. (Gir.) Tombul Kab. (Ordu) Tombul Kab. (Trab.)

ÇORUM 1314 -

EDİRNE 1651 1569 -

BANDIRMA 1630 1550 -

C ns Ananas (İthal) Armut Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane

1.kal te 12.00 3.00 8.00 9.00 12.00 8.00 3.00 7.00 12.00 5.00 5.00 25.00

C ns K v (Yerl ) L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Pep no (İthal) Portakal Üzüm

20.80 19.50 16.80 24.81 6.20

16.50-17.00 19.83-20.97 20.00-21.00 20.00-20.50 18.80-19.50

PAMUK İPLİĞİ (KDV hariç TL) 10/1 Open end dok. (telefli) 12.00 10/1 Open end dok. (telefsiz) 14.50 20/1 Open end dok. 15.50 24/1 Open end dok. 16.00 30/1 Open end dok. 16.50 20/1 Karde dokuma 18.00 30/1 Karde dokuma 19.00 36/1 Karde dokuma 20.50 20/1 Penye dokuma 20.00 30/1 Penye dokuma 20.50 36/1 Penye dokuma 22.00 40/1 Penye dokuma 23.00

GÜNLÜK İŞLEMLER Ürün

Birim

ENERJİ Doğalgaz Etanol Kalorifer yakıtı Nafta (Avrupa) Petrol (Brent) Petrol (Batı Teksas) Uranyum*

mmBtu/dolar Dolar/Galon Litre/dolar Dolar/Ton Dolar/ Varil Dolar/Varil Dolar/Lb.

1.81 0.87 1.06 33.30 26.57 27.60

DEĞERLİ MADEN Altın Paladyum Platin Gümüş

Dolar/100oz Troy/Ons Troy/Ons Dolar/5000oz

1670.50 2154.80 743.30 15.60

ENDÜSTRİYEL MADEN Alüminyum Ton/Dolar Bakır Ton/Dolar Çinko* Ton/Dolar Demir cevheri Mt/Dolar Teneke Ton/Dolar Kurşun Ton/Dolar Nikel Ton/Dolar TARIMSAL Buğday Mısır Kakao Kahve (Arabica) Kahve (Robusta) Pamuk Büyükbaş hayvan Besi sığırı Kereste Palm yağı* Portakal suyu Soya fasulyesi Soya küspesi Soya yağı Şeker Rafine şeker

Ağ. Ort. Fiyat (Kg/TL)

Mısır Nohut Buğday Makarnalık Arpa Buğday Ekm. B. Diğer Buğday Ekm. K. Diğer Buğday Mak. Düşük Vasıflı Buğday Ekm. K. Sert Çavdar

1,2899 2,6810 1,7511 1,2888 1,5796 1,6368 1,7315 1,7350 1,4000

07/04/2020

İşlem Miktarı (KG)

İşlem Hacmi (TL)

4.396.779 5.671.341 530.520 1.422.308 210.935 369.376 164.233 211.667 113.000 178.500 91.614 149.953 41.400 71.683 19.860 34.457 18.000 25.200

10.00 7.00 3.00 12.00 5.00 12.00 8.00 8.00 35.00 7.00 3.00 10.00

C ns Barbunya B ber (Dolma) Brokol Domates Havuç (Beypazarı) Hıyar Ispanak Kabak (Beyaz) Karnabahar Kerev z Kıvırcık Lahana (Beyaz)

1.kal te 7.30 4.20 2.60 1.60 1.80 2.30 1.80 2.80 1.50 1.70 1.10

C ns Mantar Marul (Kıvırcık) Pancar Patates Patlıcan Pazı Pırasa Roka Sem zotu Soğan Kuru Ananas Armut

1471.35 5026.50 1854.00 79.49 14.407.00 1702.80 11.456.00

Cent/Bushel Dolar/Ton Dolar/Ton cent/kg Dolar/Lb Cent/Lb Dolar/Adet Dolar/Adet Dolar/Ton MYR/Ton Cent /Lb Cent/Bushel Cent/Bushel Dolar/Lb Dolar/Lb Dolar/ton

554.25 334.75 1907.00 119.55 1197.00 53.09 88.33 114.93 296.50 2335.00 105.85 855.50 294.00 0.27 10.47 330.40

BORSA BİRİMLERİ Bushel (Buğday’da): 36.7 Lt. 1 Bushel (Mısır’da): 39 Lt. 1 Gallon (ABD): 3.78 Lt. 1 Gallon (İng.): 4.5 Lt. 1 L bre (lb): 0.450 Kg. 1 Btu: 0.29307111111 Watt / Saat 1 Ounce: 28.35 Gr. 1 Ounce (sıvı): 29.5 Mlt. 1 Troy Ounce: 31.1 Gr. 1 Pound: 0.453 Kg. 1 Gra n: 0.065 Gr

DÜNYA BORSALARI LME: Londra Metal Bor. LIFFE: Londra T caret Bor. NYMEX: New York T c. Bor.

ANTALYA SEBZE 1.kal te

Fiyat

(*) 06 NİSAN 2020 07 NİSAN 2020 verileri

Firmaların liste fiyatlarından (ortalama) alınmıştır.

Ürün

Mond /Paper 140-350 gr 920 Paper Plus 70-120 gr 820 900 Kombassan 1. H. E. 70 g/m2 Kombassan 1.H. B 70 g/m2 800 1000 Kombassan 1. H.E. 60 g/m2 900 Kombassan 1.H.B 60 g/m2 Apr l/Chambbr l 70-120 gr 840 ŞAMUA KAĞITLAR (Ebat/Euro) Sorapr nt Opaque Crem 50 gr 1350 Sorapres Cream 70-110 gr 920 Sorapres Cream 140 gr 960 KİTAP VE GAZETE (Ebat /Euro) Enso Creamy H gh Bulk 53 gr 800 Snow Br te 55 gr 780 AMBALAJ KAĞITLARı (Ebat/Euro) Kotlas (Kahvereng ) 70 gr. 1000 Ipack (Beyaz) 40 gr. 975 SÜLFİT KAĞITLAR (Ebat/$) Arkhange SK Sülf t 40 gr. Ipack MF Beyaz 40 gr GRİ MUKAVA (Ebat/Euro) Sol dus630-1134 gr 640 F rmaların l ste f yatlarıdır

> DÜNYA BORSALARI

PAMUK (Adana TL/Kg) Çukur. Std.1B (Roll) Çukur. Std.1 Ege Std. 1B. Sawgin Std. 1HB. Kütlü (Mak. Top. 40) Çiğit (Mak. %3 Emp.) Pamuk Çekirdeği (Roll.)

35.0 35.0 34.0 33.0 32.0 -

İSTANBUL MEYVE 1.kal te

PAMUK (İzmir TL/Kg) 41 Renk Liverpool A (cent/kg)

> Türkiye Ürün İhtisas Borsası ADANA 1740 1500 1385 1270

> SEBZE VE MEYVE HALLERİ İSTANBUL SEBZE C ns

23.34 12.10 24.55

GAZİANTEP TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 34.50 Kuzu et (canlı) 890 Sığır et (gövde/kg) 25.00

> HUBUBAT PİYASALARI (Kg/TL) A. K. Sert Buğday E. K. Yarı Sert Buğday E. Bey. Yarı Sert E. Bey. Yumuşak Yeml k K. Buğday Beyaz Arpa Yulaf Mısır

KUŞE (Ebat/Euro) UPM Star Mat Bulk 1.2 70+80 gr 840 UPM Star 70+80 gr 810 H kote orj 90+ gr. 800 H kote / Lum 115-200 gr. 770 H kote / Prescol 90-400 gr. 750 MAGAZİN (Bob n/Euro) UPM Ultra LWC 60 gr 740 Perlen LWC60 gr 675 TEK YÜZLÜ KUŞELER (Ebat/Euro) APP Nev a75- 80 gr. 900 KUŞE BRİSTOL KARTONLAR (Ebat /$) Bohu 190 gr 900 Chenm ng/Bohu 210 gr. 850 N ngbo Chenm ng 230 gr.+ 825 RENKLİ FOTOKOPİ (Paket /$) Excel Pro A4 A3 90 gr. (500 TBK/5’l k) 7.30 120 gr. (250 TBK/6’lık) 5.20 4CC/90 gr. (500 TBK/5’l k) 8.00 4CC /120 gr. (500 TBK/4’lÜk) 12.00 1. HAMUR (Ebat/$) Enso / Berga Wr te 60 gr. 920

> TARIMSAL SANAYİ

Nohut 8.5 mm (Yerl ) Bulgur p lavlık K. Merc mek (yerl ) K. Merc mek (İthal) S. Merc mek (Yerl ) S. Merc mek ( thal) Y. Merc mek (yerl ) Y. Mer. (6.5-7 mm/ İthal)

B r m K logram K logram Kutu Kutu K logram K logram Kasa K logram Kasa Kasa Ç ft K logram Kasa Kutu Kasa Kasa

Alabalık Ç pura Hams İstavr t Kalamar Kalkan (İthal) Kar des Levrek Mezg t Mırlan Palamut (6’lı) Somon Tek r Uskumru (İthal) Vanoz Zargana

> KAĞIT (KDV har ç)

COMEX: New York Metal Bor. IPE: Uluslararası Pet.Bor. CBT: Ch cago T caret Bor.

ANTALYA MEYVE 1.kal te 7.80 1.70 4.30 4.00 1.30 1.80 0.70 1.00 3.20 9.80 6.80

C ns Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Elma (Golden) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane K v (Yerl )

1.kal te 4.80 5.80 5.80 5.30 7.20 2.60 6.00 8.80

C ns

1.kal te

L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (kg/İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Portakal Portakal (sıkmalık) Üzüm (S yah) Pep no (İthal)

7.20 4.30 7.00 10.25 6.80 4.80 40.00 3.20 2.30 7.00

ha az balık tüketiyor. Üreticiler donuk ürünlere ağırlık vermeye başladı. Marketlerde donuk ürünler daha kolay bulunabiliyor. Fakat bu alışkanlık zamanla olacak. Koronavirüs nedeniyle evde kalan tüketici ilk etapta kuru gıdalar, bakliyat ürünleri, kırmızı et aldı. Fakat evde aynı yemekleri yemekten bıktı. Şimdi balık almaya başladı. Bu nedenle satışlarda bir artış var.

Konservede patlama var Balık konservesinde ise ciddi artışlar var. Her markette bulunabilen ton balığı talebi ve tüketimi bu dönemde deyim yerindeyse patladı. Ton balığı yok satıyor. Ton balığının hammaddesi yurtdışından sağlanıyor. İthalatla ilgili bir sorun yok. İthal balığa 3 ay sınırlama sten yor Balık yetiştiricileri bu dönemde yerli üreticilerin ayakta kalması için 3 ay süreyle özellikle uskumru ve somon ithalatının durdurulmasını istiyor. Karadeniz’de yetiştirilen yerli somonun Nisan, Mayıs Haziran döneminde hasat edilmesi gerekiyor. Bu nedenle ithalatın durdurularak yerli üreticinin en azından bu dönemde korunması isteniyor. Ayrıca, üreticiler yine 3 ay süreyle balık üreticilerine yem desteği sağlanmasını talep ediyor. Balık satışlarındaki düşüşe rağmen yetiştiricilik devam ediyor. Balığa yem yediriliyor. İthal edilen balık unu ve balık yağı hem nakliye, lojistik maliyeti hem de dövizdeki artışa bağlı olarak pahalıya geliyor. Dolayısıyla üretimin devamlılığı, tüketicinin balık ihtiyacının karşılanması için 3 ay yem desteği sağlanması isteniyor. Mezatların çoğu kapalı Kıyı balıkçılığının yaygın olduğu Ege Bölgesi’nde balık satışlarının yapıldığı mezatların çoğu kapandı. Koronavirüs önlemleri kapsamında kalabalık ortamın oluşmaması için mezatlar kapanırken, satışlar internet üzerinden veya bire bir görüşme ile yapılıyor. Urla İskele Su ürünleri Kooperatifi Müdürü Murat Erginer, 65 yaş üstü balıkçıların balığa çıkamadığını ancak diğer balıkçıların denize açıldığını belirterek şunları anlattı: “Kıyı balıkçılığı açısından balığın az olduğu bir dönemdeyiz. Bizim için özellikle Ege Bölgesi’nde sezon bir ay sonra başlar. Özellikle restoranlarda, otellerde yaygın olarak tüketilen kaliteli balıkların fiyatında büyük düşüş var. Kırmızı barbunun kilosu 80-100 lirayken şimdi 60-70 liraya düştü. Talep çok düşük, çünkü oteller, restoranlar kapalı. Koronavirüsle ilgili süreç devam ederse sadece İzmir’de binlerce balıkçı var. Çok ciddi sorunlar yaşanır. Sadece Urla Körfezi’nde 7-8 mezat (balık satış yeri) var. Çoğu kapalı. Bir ay sonra daha büyük sıkıntılar olacak bu nedenle önlem alınmalı. Özetle, böyle bir dönemde sofralardan balığın eksik olmaması için, yıllık 1 milyar dolar ihracatı olan su ürünleri sektörüne de acil destek sağlanması gerekiyor.

8 N san 2020 • Ç A R Ş A M B A / 13

GÜNCEL / MEVZUAT

EMRE ALKİN

OSMAN ATA ATAÇ

Esnasında ve sonrasında

“Devlet n parası değ l m llet n parası...”

İŞLETMECİLİK SOHBETLERİ dunya.com/yazarlar

PAYLAŞMASAK OLMAZDI dunya.com/yazarlar

LEVENT ALKAN

Yen t p koronav rüsü anlamanın mal yet SERBEST KÜRSÜ dunya.com/yazarlar

CELAL ÖZCAN Cov d-19 salgını özel nde şyerler nde alınması gereken önlemler ve ş kazası b ld r m VERGİ PORTALI dunya.com/yazarlar

TİGEM, 20 TRAKTÖR İÇİN İHALE AÇTI

REKABET KURUMU'NA BAŞVURULAR E-DEVLETTE

TMO, 250 BİN TON BUĞDAY ALACAK

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü tarafından kullanılmak üzere 10 adet elektrikli, 10 adet de kabinli olmak üzere 20 traktör alımı için iki ayrı ihale açtı. Elektrikli traktör ihalesi açık usulde yapılacak ihalede katılmak isteyenler, teklif bedellerinin yüzde 3’ü kadar teminat verecek. İhale 24 Nisan’da gerçekleştirilecek. 10 adet 134-157 kW gücünde kabinli traktörün yurt içi ve yurt dışından kapalı teklif usulüyle alımı ihalesi ise 5 Mayıs’ta yapılacak. ANKARA/ DÜNYA

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınıyla mücadele kapsamında alınan korunma ve kontrol önlemleri çerçevesinde, Rekabet Kurumu’na yapılacak tüm başvuru, dilekçe ve bilgi, belge sunumu işlemleri e-Devlet Kapısı üzerinden yapılabiliyor. Rekabet Kurumu’nun internet sitesinde yer alan duyuruda, "Kurumumuza yapılacak tüm başvuru, dilekçe ve bilgi-belge sunumu işlemlerinin https://www.turkiye.gov.tr/rekabetkurumu’ adresinde yer alan e-Devlet kapısı üzerinden ulaşılan ‘Rekabet Kurumu Başvuru Portalı’ bağlantısı kullanılarak yapılabileceği hususunun önemle vurgulanması gerekmiştir” denildi. AA

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), toplam 250 bin ton ekmeklik buğday alımı için bir dizi uluslararası ihale açtı. TMO 10 Nisan’a kadar tekliﬂeri e-posta ile alacak. Sevkiyatın tercihe göre farklı menşeilerden 20 Nisan ve 15 Mayıs tarihleri arasında yapılması isteniyor. İhaleyle kırmızı ekmeklik buğday alınacak. Kırmızı ekmeklik buğdayın bir dizi sevkiyatının sekiz Türk limanına yapılması isteniyor.

Cov d-19 ve ekonom (ler) m z…

EKO ANKARA

Prof. Dr. Nevzat Saygılıoğlu nevzat.saygilioglu@atilim.edu.tr

on bir aya yakın zamandan beri koronavirüs (Covid-19) ile yatıp yine onunla kalkıyoruz. Koronavirüsü ile yatıp kalkıyoruz deyince aklıma bir yaşanmış anekdot geldi. Benim Erzurumlu olduğumu bilenler çok iyi bilir. Rahmetli Naim hocamız da (Naim Gölleroğlu) Erzurumlu idi. Bizim dükkanımız ile onun 3 kişinin ayakta durabildiği 2 metrekarelik (şaka yapmıyorum) sarraf dükkanı yan yana idi. Açıkçası çocukluğumuz oralarda ve onunla geçmişti. Ankara’ya her gelişinde de görüşürdük. Naim hoca bir ramazan günü Teravih Namazı’nı kıldırıyor, mahfilde de hanımlar bulunuyor. Ama mahfilde hanımların ve çocukların gürültüsü cemaati rahatsız ediyor. Bunun üzerine Naim hoca selamını verip arkaya dönüyor, mahfile bakıyor ve diyor ki “muhterem hanımlar bundan böyle benimle yatacaksınız, benimle kalkacaksınız”. Şimdilerde biz de korona ile yatıp korona ile kalkıyoruz… Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından salgın (pandemi) olarak tanımlanan korona belasının insanlık alemi için çok ciddi bir sağlık riski oluşturduğu malum. Devlet yapılanmaları ve işleyişi için yeni bir sorgulama alanı oluşturduğu kesin. Toplum hayatının ve sosyal dayanışmanın şifrelerinin hatırlandığı ve en azından yeniden oluşmaya başladığı ortada. Hepsinden de öte ekonomilerin çok ciddi zarar gördüğü açık. Gerçekten de ekonomi gerçeği, kimilerini ve kimi sektörleri tehdit ederken ve hatta yok ederken, karşılığında kimilerini ve başka sektörlere de fırsat olarak doğuyor. Ama bu sefer durum başka… Herkese ve her kesime tehdit olarak ortaya çıkıyor. Tüm dünyanın ekonomisi zorda, hem de bugüne kadar görülmemiş şiddette ve büyüklükte. Ne 1929-30 dünya ekonomik buhranına benziyor, ne de dünya savaşları sonrasına benziyor. Bütün varlıkların değeri sil baştan yazılıyor. Yani işletme varlıkları ile kişisel varlıkların yeni değerleri ile karşı karşıya kalacakları anlaşılıyor. Bu değerlerin de aşağı yönlü olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Örneğin; daha önce 1 milyon dolar eden bir taşınmaz ya da 200 bin dolar eden bir çekici için yeni değerler oluşuyor. Özellikle ekonomik ve teknik tarım ve teknoloji başta olmak üzere; sağlık, bakım, güvenlik ile ilgili sektörler için yeni fırsatların ortaya çıkacağı ifade ediliyor. Dolayısıyla bazı sektörlerin cazibesini yitireceği ve hatta yok olmaya doğru gideceği anlaşılıyor.

Küreselleşmeye bağlı olarak şirketlerin üretim merkezlerini, satış noktalarını, yönetim yerlerini çeşitli ülkelere dağıtmasının; ortaya çıkan bu durum karşısında ne kadar ciddi sorunlara davetiye çıkardığı sorgulanmaya başlıyor. Gerçekten de dünyanın dört bir yanına dağıtılan üretim, satış, yönetim, dağıtım sistemleri resmen çatırdıyor. Donald Trump ile pratiğe yansıtılan Çin ile ticaret savaşları, AB’ni yoklama çabaları, Rusya ile taşeron üzerinden güç yoklamaları, Suudi Arabistan üzerinden yapılan petrol savaşları da dünya ticaretinin liberalizasyonunun ciddi tehditleri olarak ortaya çıkıyor. Dünyada değişmeye başlayan iş yapma biçimlerinin giderek daha da netleşeceği ve bu salgın sonrasında yeni mecralara gireceği anlaşılıyor. Bu denli ileri teknoloji sayesinde firmaların, insanların evlerinden çalışmaları, esnek çalışma saatlerini seçmeleri, yüz yüze temas yerine sanal ortamda iletişim kurmaları gündeme geliyor. Demokrasi ortak paydasında gelişme kaydeden ve kalkınmasını tamamlayan ülkelerde vahşi kapitalizmin sistemi içten içe kemirdiği gözleniyor. Bu noktada karşıt sesler yükseliyor ve sosyal politikalar daha gerçekçi şekilde dillendiriliyor. Böyle bir gelişme, ister istemez, beraberinde devletin ya da geniş anlamda kamu kesiminin yeniden tanımını gündeme getiriyor. Olağanüstü koşullara, felaketlere ilişkin senaryoları olmayan, halkını sokak ortasında ve duvar diplerinde bırakan devletin yeniden tanımını ve işleyişini zorunlu kılıyor. Ne yazık ki bu gelişmelerin, Türkiye ekonomisini çok daha sert ve olumsuz etkileyeceğe benziyor. Uzun yıllardan beri sanayi üretiminde hamlelerin yapılamadığı, katma değerli ürüne yönelemediği, bütün kaynakların inşaat sektörüne hoyratça ve plansızca aktarıldığı, rant ekonomisinin cazibesini koruduğu, kayıt dışılığın ve kanun dışılığın adeta reﬂex haline geldiği, gelir dağılımından çok daha öte servet dağılımının giderek bozulduğu, özellikle de kamu bütçesinin kalmadığı, vergilerin adaletsiz olduğu ve hatta toplanamadığı bir ekonomi ile karşı karşıya olduğumuz ortada. Oysa çok sık değindiğimiz gibi ekonomi, “…mış gibi” yapmaya gelmez; ekonominin kanunları acımasızdır. Dünyanın güçlü ülkeleri ve önemli iktisatçılar, bu küresel salgın felaketinden kurtuluş için ekonomilerin milli gelirinin en az onda birinin ve hatta beşte birinin kaynak olarak ayrılmasını öngörüyor. Bu ölçü, bizim ekonomimiz için en az 75 milyar dolar kaynak yaratılması anlamına geliyor. Oysa ilk ağızdan kaynak olarak ifade edilen ve henüz harcanmayan 100 milyar lira yaklaşık 15 milyar dolara tekabül ediyor. Ki hem formülasyonu ve hem de tutarı yetersizdir. Devletimizin daha çok yapacağı ve yapmak zorunda olduğu işler vardır!...

B D D K ' DA N B A N K A L A R A TAV S İ Y E

Kred ler amacı dışında kullanılmasın Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Ekonomik İstikrar Kalkanı kapsamındaki kredilerin amacına uygun kullanımının sağlanmasını istedi. BDDK, Ekonomik İstikrar Kalkanı kapsamında sağlanan kredilerin ihtiyaca uygun, verimli şekilde tahsisi için bankalara yazı gönderdi. Yazının içeriğinde, kredilerin kullanım amacına aykırı

DUNYA

CMYK

işlemlere karşı bankalarca azami seviyede kontrol sağlanması tavsiyesinin bulunduğu ifade edildi. Kredilerin amacı dışında finansal getiri sağlamaya dönük işlemlerde ya da vadesi gelmemiş diğer kredilerin kapatılmasında kullanılması gibi durumların olmamasına azami gayret gösterilmesi uyarısının bulunduğu kaydedildi.

C H P ’ L İ B U DA K’ TA N “C OV I D - 1 9 TA H R İ B AT I ” R A P O R U :

5 milyon emekçinin işi tehlikede edilenlerin 5.9 milyonu herhangi bir sosyal güvenlik sistemine kayıtlı bulunmamaktadır. Toplam kayıt dışı istihdam 9.7 milyondur. Eğer Türkiye bu krize çözüm arayacaksa ILO’nun da işaret ettiği gibi kırılgan grupları koruyacak bir sosyal koruma programını gündemine almalıdır.

CANAN SAKARYA/ANKARA

CHP Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak, imalat sektöründe 5 milyona yakın emekçinin işsizlik tehdidi altında olduğunu belirterek, iktidarın salgın mücadelesiyle eşzamanlı olarak “korona sonrası” krizden çıkış stratejisi oluşturması gerektiğini bildirdi. “Türkiye Ekonomisinde COVID-19 Tahribatı” adıyla bir rapor hazırlayan Budak, “Zaten kırılgan bir ekonomiyle bu salgın fırtınasına hazırlıksız yakalandık. Şimdi gelmekte olan kasırgayı bizim gördüğümüz gibi iktidar da görmeli ve uyarılarımızı ciddiye almalı” dedi.

Ac l eylem planı ve ek bütçe Budak, kısa vadede mevcut koşullar dikkate alınarak hemen alınması gereken önlemleri ise şöyle sıraladı: Hükümetin kıt kaynakları en verimli şekilde, hangi sektörlere aktaracağını belirlemesi ve şeffaf biçimde planla-

ma yapması gerekmektedir. Merkezi bütçede ertelenebilir harcamalar (devletin garanti ödemeleri, vb.) oluşturulacak ek bütçeye aktarılmalı, yapılacak borçlanmalar da doğrudan bu bütçede yer almalıdır. İşten çıkarmalar geçici olarak yasaklanmalı, koronavirüsü nedeniyle üretimi etkilenen şirketlerin işçilerinin maaşlarını karşılamak öncelikli politika olmalıdır. Halen 4.5 milyon işsiz bulunmaktadır. Ücretsiz aile işçileri ile kendi hesabına çalışanları topladığımızda yaklaşık 7.6 milyon kişiye ulaşmaktadır. Bu grupta istihdam

Esnafa kaynak aktırılmalı Günlük geliri ile hayatını devam ettiren esnafa hibe ödemeleri yapılması gerekmektedir. İstihdam kayıplarını ve üretimin devamlılığını sağlamanın en güvenilir yolu, zorda olan ve üretimde sıkıntı yaşayan şirketlerin kamulaştırılması ya da hisse alımı yoluyla bu şirketlere devletin ortak olmasıdır. Krizden en çok etkilenecek olan turizm sektörüne acil müdahale edilmeli. Otellerin peşi sıra kapandığı, havayolu şirketlerinin uçuşlarını büyük oranda durdurduğu bir ortamda turizm sektörüne özel bir acil eylem planı hazırlanmalıdır.

8 N san 2020 â&#x20AC;˘ Ă&#x2021; A R Ĺ&#x17E; A M B A / 14

GĂ&#x153;NCEL

A R S Ä° A D E Râ&#x20AC;&#x2122; Ä° N Ă&#x2021; O K O RTA K L I Ĺ&#x17E; Ä° R K E T Ä° KO L L A R I S I VA D I

AKRAN Grupâ&#x20AC;&#x2122;tan â&#x20AC;&#x2DC;Ăśrnek tarÄąmsal Ăźretimâ&#x20AC;&#x2122; HASAN COĹ&#x17E;KUN / SAKARYA

Arifiye Esnaf Sanayici ve Ä°Ĺ&#x; AdamlarÄą DerneÄ&#x;i (ARSÄ°ADER) Ăźyesi 32 esnaf, sanayici ve iĹ&#x; insanÄą tarafÄąndan kurulan AKRAN Grup, planlÄą tarÄąm ve Ăźretim parolasÄąyla Ăśrnek tarÄąmsal Ăźretim yapacak. Grup, TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;de bĂślgelere ve iklim Ĺ&#x;artlarÄąna gĂśre planlÄą Ăźretim yapÄąlmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak amacÄąyla baĹ&#x;ta tarÄąm olmak Ăźzere hayvancÄąlÄąk ve sanayi alanÄąnda Ăźretim seferberliÄ&#x;i baĹ&#x;latmayÄą hedeďŹ&#x201A;iyor. TarÄąma yĂśnelik planladÄąklarÄą projeleri hayata geĂ§irmek iĂ§in Ă§alÄąĹ&#x;malara baĹ&#x;ladÄąklarÄąnÄą belirten ARSÄ°ADER BaĹ&#x;kanÄą Fatih Fahri Yeter, tarÄąmda yerli ve milli Ăźretim iĂ§in kooperatiďŹ&#x201A;eĹ&#x;menin Ăśnemli bir adÄąm olduÄ&#x;unu sĂśyledi. Yeter, AKRAN Grup olarak yerli ve milli Ăźretim seferberliÄ&#x;i adÄą altÄąnda baĹ&#x;lattÄąklarÄą Ă§alÄąĹ&#x;malarÄą ise Ĺ&#x;u Ĺ&#x;ekilde Ăśzetledi: â&#x20AC;&#x153;Bu konuda baĹ&#x;ta Ziraat OdalarÄą BirliÄ&#x;i ve Ăźniversiteler olmak Ăźzere Ă§eĹ&#x;itli kurum ve kuruluĹ&#x;larla gĂśrĂźĹ&#x;Ăźyoruz. TarÄąm ve tarÄąma dayalÄą sanayide Arifiye ilĂ§emizin potansiyelini harekete

geĂ§irerek ilĂ§emizin geliĹ&#x;mesini ve marka olmasÄąna tam destek vermeye Ă§alÄąĹ&#x;Äąyoruz. Bir taraftan da Ăźyelerimiz arasÄąnda bir ticaret havuzu oluĹ&#x;turmayÄą planlÄąyoruz. Ă&#x2021;iftĂ§imizin Ăźretimini artÄąrmasÄą ve tarÄąma elveriĹ&#x;li arazilerin tekrar Ăźretime kazandÄąrÄąlmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak iĂ§in ĂśrtĂź altÄą seracÄąlÄąk sebze ve meyve ĂźreticiliÄ&#x;i gibi Ăśrnek Ăźretimler yapacaÄ&#x;Äąz. Yerli tohum Ăźreterek, yerli tohum bankasÄą kuracaÄ&#x;Äąz. TarÄąmda doÄ&#x;al gĂźbre ve tohum kullanmayÄą teĹ&#x;vik ederek yaygÄąnlaĹ&#x;tÄąrmaya Ă§alÄąĹ&#x;acaÄ&#x;Äąz. TarÄąm uygulamalarÄą konusunda Sakarya UygulamalÄą Bilimler Ă&#x153;niversitemizle iĹ&#x; birliÄ&#x;i yapacaÄ&#x;Äąz. TarÄąmda devlet desteÄ&#x;inin dĂśnĂźm baĹ&#x;Äąna deÄ&#x;il, daha fazla Ăźretim olmasÄą iĂ§in ĂźrĂźn baĹ&#x;Äąna verilmesini ve mutlaka Ăźretim planlamasÄąnÄąn yapÄąlmasÄąnÄą Ăśneriyoruz.â&#x20AC;? Yeter, AKRAN Grubun Ă§ok ortaklÄą yapÄąsÄą ile Ăśrnek bir model olduÄ&#x;una da dikkat Ă§ekerek, grup bĂźnyesinde bulunan ve hizmete aĂ§tÄąklarÄą sosyal tesislerin haricinde konut projesi Ăźzerinde Ă§alÄąĹ&#x;malar yaptÄąklarÄąnÄą da sĂśzlerine ekledi.

Ä°lk Ă§eyrekte 27 g r Ĺ&#x; me 20 m lyon dolar yatÄąrÄąm YÄąlÄąn lk Ă§eyreÄ&#x; nde g r Ĺ&#x; mlere yapÄąlan yatÄąrÄąmlar yer nde sayarak yaklaĹ&#x;Äąk 20 m lyon dolar oldu.

Ä°Ĺ&#x17E;Ä°N GELECEÄ&#x17E;Ä°

Etk nl k bu kez onl ne gerĂ§ekleĹ&#x;t

SELENAY YAÄ&#x17E;CI selenay.yagci@dunya.com

TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;de giriĹ&#x;imcilere yapÄąlan yatÄąrÄąmlar 2020â&#x20AC;&#x2122;nin ilk Ă§eyreÄ&#x;inde yaklaĹ&#x;Äąk 20 milyon dolar oldu. Startups.Watch verilerine gĂśre bu yÄąl ocak-mart aylarÄą arasÄą dĂśnemde 27 giriĹ&#x;ime yaklaĹ&#x;Äąk 19.8 milyon dolar yatÄąrÄąm yapÄąldÄą. GeĂ§en yÄąlÄąn ilk Ă§eyreÄ&#x;inde 13 giriĹ&#x;ime toplamda 19.6 milyon dolarlÄąk bir yatÄąrÄąm gerĂ§ekleĹ&#x;tirilmiĹ&#x;ti. KoronavirĂźs salgÄąnÄąn etkisi ilk Ă§eyrek yatÄąrÄąmlarÄąna yansÄąmamÄąĹ&#x; gĂśrĂźnse de ekosistem ikinci Ă§eyrekte dĂźnyada olduÄ&#x;u gibi TĂźrkiye'de de dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; bekliyor. Miktar olarak bakÄąldÄąÄ&#x;Äąnda ilk Ă§eyrekte yapÄąlan yatÄąrÄąmlarÄąn yĂźzde 78â&#x20AC;&#x2122;i 1 milyon dolarÄąn altÄąn-

7 & %$.,5.g< $6/Ă¸<( 7Ă¸&$5(7 0$+.(0(6Ă¸ Ă¸/$1 6D\Ă&#x2022; (VDV .RQX *HoLFL 0Â KOHW .DUDUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q 8]DWĂ&#x2022;OGĂ&#x2022;ĂˇĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q %LOGLULOPHVL 'DYDFĂ&#x2022; &2Ăš.81$/ *$= 1$./Ă¸<$7 Ă¸1Ăš$$7 6$1$<Ă¸ 7Ă¸&$5(7 $121Ă¸0 ĂšĂ¸5.(7Ă¸ WDUDIĂ&#x2022;QGDQ KDVĂ&#x2022;PVĂ&#x2022;] RODUDN DoĂ&#x2022;ODQ YH PDKNHPHPL]GH J|UÂ OPHNWH RODQ .RQNRUGDWRQXQ 7DVGLNL GDYDVĂ&#x2022; QHGHQL\OH VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; NDQXQOD GHĂˇLĂşLN Ă¸Ă¸.ÂśQĂ&#x2022;Q PDGGHVL X\DUĂ&#x2022;QFD D 'DYDFĂ&#x2022; ERUoOX Ă¸VWDQEXO 7LFDUHW 6LFLO 0Â GÂ UOÂ ĂˇÂ QÂ Q VLFLO QRVXQGD ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; &2Ăš.81$/ *$= 1$./Ă¸<$7 Ă¸1Ăš$$7 6$1$<Ă¸ 7Ă¸&$5(7 $121Ă¸0 ĂšĂ¸5.(7Ă¸ KDNNĂ&#x2022;QGD WDULKOL $< 6h5( Ă¸/( *(dĂ¸&Ă¸ 0h+/(7 .$5$5,1,1 6h5(1Ă¸1 '2/'8Ăś8 7$5Ă¸+Ă¸1'(1 Ă¸7Ă¸%$5(1 $< 6h5( Ă¸/( 8=$7,/0$6,1$ GDYDFĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q Ă¸Ă¸.ÂśQĂ&#x2022;Q PDGGHVLQLQ IĂ&#x2022;NUDVĂ&#x2022;QGDNL KDOOHU GH GDKLO ROPDN Â ]HUH PDOYDUOĂ&#x2022;NODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q PXKDID]DVĂ&#x2022; LoLQ WÂ P WHGELUOHULQ DOĂ&#x2022;QPDVĂ&#x2022;QD E *|UHYOHQGLULOHQ NRQNRUGDWR JHoLFL NRPLVHU KH\HWLQGHQN 6HUEHVW PDOL PÂ ĂşDYLU %HOJLQ <Ă&#x2022;OGĂ&#x2022;UĂ&#x2022;P &Ă&#x2022;GĂ&#x2022;URĂˇOXÂśQXQ YH KXNXNoX 1XUD\ $OED\UDNÂśĂ&#x2022;Q J|UHYOHULQLQ JHoLFL PÂ KOHWLQ X]DWĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022; VÂ UHVL LoHULVLQGH '(9$0,1$ F $ODFDNOĂ&#x2022;ODUĂ&#x2022;Q LODQGDQ LWLEDUHQ JÂ QOÂ N NHVLQ VÂ UH LoLQGH GLOHNoH\OH PDKNHPHPL] GRV\DVĂ&#x2022;QD LWLUD] HGHUHN NRQNRUGDWR PÂ KOHWL YHULOPHVLQL JHUHNWLUHQ ELU KkO EXOXQPDGĂ&#x2022;ĂˇĂ&#x2022;QĂ&#x2022; GHOLOOHUL\OH ELUOLNWH LOHUL VÂ UHELOHFHNOHUL YH EX oHUoHYHGH PDKNHPHGHQ NRQNRUGDWR WDOHELQLQ UHGGLQL LVWH\HELOHFHNOHULQH d) 0DKNHPHPL]LQ (VDV VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; NRQNRUGDWRQXQ WDVGLNLQH LOLĂşNLQ GDYD GRV\DVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q GXUXĂşPDVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q JÂ QÂ VDDW ÂśGH \DSĂ&#x2022;ODFDĂˇĂ&#x2022;QD VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DQXQOD GHĂˇLĂşLN Ă¸Ă¸.ÂśQĂ&#x2022;Q PDGGHVL X\DUĂ&#x2022;QFD LOJLOLOHUH LODQHQ GX\XUXOPDVĂ&#x2022;QD NDUDU YHULOPLĂşWLU Resmi ilanlar www.ilan.gov.trâ&#x20AC;&#x2122;de

BASIN: 1158755

7 & Ă¸67$1%8/ $1$'2/8 $6/Ă¸<( 7Ă¸&$5(7 0$+.(0(6Ă¸1'(1 Ă¸/$1

Startups.Watchâ&#x20AC;&#x2122; n ekos stem paydaĹ&#x;larÄąnÄą b r araya get rd Ä&#x; ve g r Ĺ&#x; m yatÄąrÄąmlarÄąnÄą aĂ§ÄąkladÄąÄ&#x;Äą etk nl Ä&#x; bu kez onl ne gerĂ§ekleĹ&#x;t . Youtube ve Tw tter Ăźzer nden yapÄąlan canlÄą yayÄąna Sanay ve Teknoloj Bakan YardÄąmcÄąsÄą Mehmet Fat h KacÄąr, TĂ&#x153;BÄ°TAK baĹ&#x;kanÄą Prof. Dr. Hasan Mandal da v deo konferans baÄ&#x;lantÄąsÄą le

da gerĂ§ekleĹ&#x;ti. GeĂ§en yÄąlÄąn toplamÄąnda ise bu oran yĂźzde 82â&#x20AC;&#x2122;iydi. Bu yÄąl toplam miktarÄąn yaklaĹ&#x;Äąk 4 milyon dolarÄą tohum aĹ&#x;amasÄąnda, 11 milyon dolarÄą erken aĹ&#x;amada, 5 milyon dolarÄą da geĂ§ aĹ&#x;amada giriĹ&#x;imlere yatÄąrÄąldÄą. YÄąlÄąn ilk Ă§eyreÄ&#x;inin en dikkat Ă§ekenlerinden biri de Amazonâ&#x20AC;&#x2122;un Ä°stanbul merkezli Datarowâ&#x20AC;&#x2122;u satÄąn almasÄą oldu.

katÄąldÄą. Mandal, araĹ&#x;tÄąrma altyapÄąlarÄąna dĂśnĂźk COVID-19â&#x20AC;&#x2122;a karĹ&#x;Äą aĹ&#x;Äą ve laĂ§ Ă§ĂśzĂźmler Ă§ n 14 projey destekled kler n aĂ§ÄąkladÄą. AyrÄąca 1 hafta aĂ§Äąk kalan Ă§aÄ&#x;rÄąya 444 proje (SaÄ&#x;lÄąk, b l Ĺ&#x; m ve med kal c hazlarla lg l ) baĹ&#x;vurusu geld Ä&#x; n bel rten Mandal, Coronathonâ&#x20AC;&#x2122;da seĂ§ len projelere de destek olduklarÄąnÄą fade ett .

Bu yÄąl ilk Ă§eyrekte yatÄąrÄąm alan ilk 10 giriĹ&#x;im Appsiyon, Thundra, Appsamurai, Vispera, Biolive, PriSync, Mutlubiev, TemizlikYolda,Jib Games, Otsimo oldu. Bu 10 giriĹ&#x;ime yapÄąlan yatÄąrÄąm, toplam yatÄąrÄąmlarÄąn yĂźzde 91â&#x20AC;&#x2122;ini oluĹ&#x;turdu. En Ă§ok yatÄąrÄąm yapÄąlan alanlar ise Saas, fintech, yapay zeka, deeptech, pazaryeri gibi alanlar oldu.

YurtdÄąĹ&#x;Äąnda 9 TĂźrk'e 80 m lyon dolar Kurumsal yatÄąrÄąm fonlarÄą lk Ă§eyrekte 12 g r Ĺ&#x; me 4 m lyon dolar, yurtdÄąĹ&#x;Äąnda faal yet gĂśsteren 9 TĂźrk g r Ĺ&#x; me de 80 m lyon dolar yatÄąrÄąm yapÄąldÄą. Ä°k nc l Ĺ&#x;lem ve satÄąn almalar 27 m lyon dolar oldu. Ä°lk Ă§eyrekte 94 m lyon dolarla 3 yen fon daha duyuruldu. Bunlar, Reno Cap tal, Teknoloj YatÄąrÄąm ve ScaleX oldu.

7 & $'$/(7 %$.$1/,Ăś, &Ă¸=5( $6/Ă¸<( +8.8. 0$+.(0(6Ă¸ .21.25'$72 .20Ă¸6(5/Ă¸ĂśĂ¸Âś1'(1 $/$&$./,/$5 723/$17,6,1$ '$9(7 Ă¸/$1, &L]UH 7LFDUHW 2GDVĂ&#x2022;QD VLFLO QXPDUDVĂ&#x2022; LOH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; '85$./$5 *,'$ 1$./Ă¸<$7 .8<80&8/8. 7$5,0 h5h1/(5Ă¸ Ă¸1Ăš$$7 ',Ăš 7Ă¸&$5(7 /Ă¸0Ă¸7(' ĂšĂ¸5.(7Ă¸ KDNNĂ&#x2022;QGD &L]UH $VOL\H +XNXN 0DKNHPHVL WDUDIĂ&#x2022;QGDQ WDULKLQGH ( 1R OX GRV\DVĂ&#x2022; Â ]HULQGHQ Ă¸Ă¸.ÂśQĂ&#x2022;Q VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DQXQÂśXQ 0DGGHVL LOH GHĂˇLĂşLN 0DGGHVL X\DUĂ&#x2022;QFD \Ă&#x2022;O VÂ UH LOH NHVLQ PÂ KOHW NDUDUĂ&#x2022; YHULOPLĂşWLU Ă¸FUD Ă¸Ă&#x20AC; DV NDQXQ PDGGHVL JHUHĂˇL JHUHNOL LODQODU \DSĂ&#x2022;OPĂ&#x2022;ĂşWĂ&#x2022;U Ă¸FUD Ă¸Ă&#x20AC; DV NDQXQ PDGGHVL NDSVDPĂ&#x2022;QGD WDULKLQGH VDDW ÂśGH $GL $ODFDNOĂ&#x2022;ODU VDDW ÂśGH 5HKLQOL $ODFDNOĂ&#x2022;ODU &L]UH 7LFDUHW 9H VDQD\L 2GDVĂ&#x2022; 7RSODQWĂ&#x2022; 6DORQXQGD %HOHGL\H &DGGHVL 1R &L]UH Ăš,51$. DGUHVLQGH Âł$ODFDNOĂ&#x2022;ODU 7RSODQWĂ&#x2022;VĂ&#x2022;Â´ \DSĂ&#x2022;ODFDNWĂ&#x2022;U Ă¸FUD Ă¸Ă&#x20AC; DV .DQXQXQ 0DGGHVLQH DWIĂ&#x2022;\OD NRQNRUGDWR VÂ UHFL\OH LOJLOL EHOJHOHU WRSODQWĂ&#x2022; |QFHVLQGHNL JÂ Q LoHULVLQGH WDULKOHUL DUDVĂ&#x2022;QGD DODFDNOĂ&#x2022;ODU ERUoOXQXQ ELOJLOHULQL WDUDIĂ&#x2022;PĂ&#x2022;]GDQ WDOHS HGHUHN LQFHOH\HELOHFHNOHUGLU $GUHVL WDUDIĂ&#x2022;PĂ&#x2022;]FD EHOOL RODQ DODFDNOĂ&#x2022;ODUD LODQĂ&#x2022;Q ELUHU |UQHĂˇL SRVWD LOH J|QGHULOHFHNWLU Ă¸FUD Ă¸Ă&#x20AC; DV .DQXQXQ PDGGHVL JHUHĂˇLQFH $ODFDNOĂ&#x2022;ODU 7RSODQWĂ&#x2022;VĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q ELWLPLQL WDNLS HGHQ JÂ Q LoHULVLQGH JHUoHNOHĂşHQ LOWLKDNODU NDEXO HGLOHFHNWLU .RQNRUGDWR\D DODFDN \D]GĂ&#x2022;UDELOHFHN DODFDNOĂ&#x2022;ODU DODFDNODUĂ&#x2022; PÂ KOHW NDUDUĂ&#x2022;QGDQ |QFH GRĂˇPXĂş DODFDNODUGĂ&#x2022;U 7RSODQWĂ&#x2022;\D NDWĂ&#x2022;ODFDNODUĂ&#x2022;Q ĂşLUNHW LP]D VLUNÂ OHUL YH\D EX KXVXVWD \HWNLOHQGLULOPLĂş YHNkOHWQDPH LOH NDWĂ&#x2022;ODELOHFHNOHUL KXVXVX |QHPOH ELOJLOHULQL]H VXQXOXU 723/$17,1,1 <$3,/$&$Ăś, $'5(6 &L]UH 7LFDUHW 9H VDQD\L 2GDVĂ&#x2022; %HOHGL\H &DGGHVL 1R &L]UH Ăš,51$. 7$5Ă¸+ 6$$7 Resmi ilanlar www.ilan.gov.trâ&#x20AC;&#x2122;de

BASIN: 1158767

7 & Ă¸67$1%8/ $1$'2/8 $6/Ă¸<( 7Ă¸&$5(7 0$+.(0(6Ă¸1'(1 %$Ăš.$1/,Ăś,1'$1 Ă¸/$1

(6$6 12 (VDV 'DYDFĂ&#x2022;ODU =Â KWÂ SDĂşD 0DK %DĂˇGDW &DG )XDW %H\ $SW 1R $ . ' .DGĂ&#x2022;N|\ Ă¸67$1%8/ DGUHVLQGH IDDOL\HW J|VWHUHQ Ă¸VWDQEXO 7LFDUHW 6LFLOLQGH VLFLO QXPDUDVĂ&#x2022; LOH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; YH *|]WHSH 9HUJL 'DLUHVLQH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; YHUJL NLPOLN QXPDUDOĂ&#x2022; YHUJL PÂ NHOOHÂż (UJRQRPL 0LPDUOĂ&#x2022;N Ă¸QĂşDDW 6DQD\L YH 7LFDUHW /LPLWHG ĂšLUNHWL %DĂˇGDW &DG )XDW %H\ $SW 1R $ dLIWHKDYX]ODU Ă¸67$1%8/ DGUHVLQGH IDDOL\HW J|VWHUHQ Ă¸VWDQEXO 7LFDUHW 6LFLOLQGH VLFLO QXPDUDVĂ&#x2022; LOH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; YH *|]WHSH 9HUJL 'DLUHVLQH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; YHUJL NLPOLN QXPDUDOĂ&#x2022; YHUJL PÂ NHOOHÂż 6(0 0LPDUOĂ&#x2022;N 'D\DQĂ&#x2022;NOĂ&#x2022; 7Â NHWLP 0DOODUĂ&#x2022; Ă¸QĂşDDW 7DDKKÂ W 6DQD\L YH 7LFDUHW /LPLWHG ĂšLUNHWL WDUDIĂ&#x2022;QGDQ DoĂ&#x2022;ODQ .RQNRUGDWRQXQ 7DVGLNL GDYDVĂ&#x2022;QGD PDKNHPHPL]GHQ YHULOHQ WDULKOL DUD NDUDU JHUHĂˇLQFH Âł%XJÂ Q \DQL JÂ QÂ VDDW ÂśGH \DSĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022; NDUDUODĂşWĂ&#x2022;UĂ&#x2022;ODQ GXUXĂşPDQĂ&#x2022;Q \XNDUĂ&#x2022;GDNL \DVD NDSVDPĂ&#x2022;QGD YHULOHQ VÂ UHOHULQ X]DPĂ&#x2022;Ăş ROPDVĂ&#x2022; VHEHEL\OH HUWHOHQPHVLQH YH GXUXĂşPDQĂ&#x2022;Q JÂ QÂ VDDW ÂśGH \DSĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022;QD ÂłĂşHNOLQGH NDUDU YHULOPLĂş ROXS Ă¸Ă¸. QXQ PDGGHVL KÂ NPÂ QFH LODQ ROXQXU

(6$6 12 (VDV 0DKNHPHPL]GH J|UÂ OPHNWH .RQNRUGDWR GDYDVĂ&#x2022;QGD YHULOHQ WDULKOL DUD NDUDU LOH Ă¸oHUHQN|\ 0DKDOOHVL 'HĂˇLUPHQ\ROX &DG dHWLQND\D 6RN 1R Ă¸oHUHQN|\ Ă¸67$1%8/ DGUHVLQGH IDDOL\HW J|VWHUHQ Ă¸VWDQEXO 7LFDUHW 6LFLO 0Â GÂ UOÂ ĂˇÂ ÂśQÂ Q VLFLO QXPDUDVĂ&#x2022;QGD YH .R]\DWDĂˇĂ&#x2022; 9HUJL GDLUHVLQGH QR LOH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; .(17 723/8 .2187 Ă¸1Ăš$$7 *$<5Ă¸0(1.8/ 7Ă¸&$5(7 $121Ă¸0 ĂšĂ¸5.(7Ă¸ Ă¸oHUHQN|\ 0DKDOOHVL dHWLQND\D 6RNDN 1R $WDĂşHKLU Ă¸67$1%8/ DGUHVLQGH IDDOL\HW J|VWHUHQ Ă¸VWDQEXO 7LFDUHW 6LFLO 0Â GÂ UOÂ ĂˇÂ ÂśQÂ Q VLFLO QXPDUDVĂ&#x2022;QGD YH .R]\DWDĂˇĂ&#x2022; 9HUJL 'DLUHVLQGH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; QR LOH ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; (0$< Ă¸1Ăš$$7 7$$++h7 6$1$<Ă¸ 9( 7Ă¸&$5(7 $121Ă¸0 ĂšĂ¸5.(7Ă¸ KDNODUĂ&#x2022;QGD VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DQXQ LOH GHĂˇLĂşLN Ă¸Ă¸.ÂśQXQ PDGGHVL JHUHĂˇLQFH WDULKLQGH YHULOHQ ELU \Ă&#x2022;OOĂ&#x2022;N NHVLQ PÂ KOHWLQ WDULKLQGHQ LWLEDUHQ D\ VÂ UH LOH X]DWĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022;QD 0DKNHPHPL]LQ WDULKOL NDUDUĂ&#x2022; LOH EHOLUOHQHQ WHGELUOHULQ YH NRPLVHU KH\HWLQLQ J|UHYOHULQLQ GHYDPĂ&#x2022;QD GRV\DQĂ&#x2022;Q NRPLVHU KH\HWLQH WHYGLLQH NDUDU YHULOPLĂş ROXS Ă¸Ă¸. QXQ PDGGHVL JHUHĂˇLQFH LODQ ROXQXU

Resmi ilanlar www.ilan.gov.trâ&#x20AC;&#x2122;de

BASIN: 1158614

BASIN: 1158619

7 & Ă¸67$1%8/ $1$'2/8 $6/Ă¸<( 7Ă¸&$5(7 0$+.(0(6Ă¸1'(1 %$Ăš.$1/,Ăś,1'$1 Ă¸/$1

(6$6 12 (VDV 0DKNHPHPL]GH J|UÂ OPHNWH .RQNRUGDWR GDYDVĂ&#x2022;QGD YHULOHQ WDULKOL DUD NDUDU LOH <XNDUĂ&#x2022; 'XGXOOX 0DK 1DWR <ROX &DG 1R hPUDQL\H Ă¸67$1%8/ DGUHVLQGH IDDOL\HW J|VWHUHQ Ă¸VWDQEXO 7LFDUHW 6LFLO 0Â GÂ UOÂ ĂˇÂ QÂ Q VLFLO QXPDUDVĂ&#x2022;QGD ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; GDYDFĂ&#x2022; 900 9$52/ 0$.Ă¸1$ 6$1$<Ă¸ 9( 7Ă¸&$5(7 /Ă¸0Ă¸7(' ĂšĂ¸5.(7Ă¸ KDNNĂ&#x2022;QGD VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DQXQ LOH GHĂˇLĂşLN Ă¸Ă¸.ÂśQXQ PDGGHVL JHUHĂˇLQFH WDULKLQGH YHULOHQ ELU \Ă&#x2022;OOĂ&#x2022;N NHVLQ PÂ KOHWLQ WDULKLQGHQ LWLEDUHQ D\ VÂ UH LOH X]DWĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022;QD 0DKNHPHPL]LQ WDULKOL NDUDUĂ&#x2022; LOH EHOLUOHQHQ WHGELUOHULQ YH NRPLVHU KH\HWLQLQ J|UHYOHULQLQ GHYDPĂ&#x2022;QD GRV\DQĂ&#x2022;Q NRPLVHU KH\HWLQH WHYGLLQH NDUDU YHULOPLĂş ROXS Ă¸Ă¸. QXQ PDGGHVL JHUHĂˇLQFH LODQ ROXQXU

(6$6 12 (VDV 0DKNHPHPL]GH J|UÂ OPHNWH .RQNRUGDWR GDYDVĂ&#x2022;QGD YHULOHQ WDULKOL DUD NDUDU LOH gPHUOL .RoXOOX .|\Â 0XUDWOĂ&#x2022; &DG .HPHU 6N 1R dHNPHN|\ Ă¸67$1%8/ DGUHVLQGH IDDOL\HW J|VWHUHQ Ă¸VWDQEXO 7LFDUHW 6LFLOL 0Â GÂ UOÂ ĂˇÂ ÂśQÂ Q VLFLO QXPDUDVĂ&#x2022;QGD ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; GDYDFĂ&#x2022; 0(5.21 .$/,3 0$.Ă¸1$ 6$1$<Ă¸ 9( 7Ă¸&$5(7 /Ă¸0Ă¸7(' ĂšĂ¸5.(7Ă¸ KDNNĂ&#x2022;QGD VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DQXQ LOH GHĂˇLĂşLN Ă¸Ă¸.ÂśQXQ PDGGHVL JHUHĂˇLQFH WDULKLQGH YHULOHQ ELU \Ă&#x2022;OOĂ&#x2022;N NHVLQ PÂ KOHWLQ WDULKLQGHQ LWLEDUHQ D\ VÂ UH LOH X]DWĂ&#x2022;OPDVĂ&#x2022;QD 0DKNHPHPL]LQ WDULKOL NDUDUĂ&#x2022; LOH EHOLUOHQHQ WHGELUOHULQ YH NRPLVHU KH\HWLQLQ J|UHYOHULQLQ GHYDPĂ&#x2022;QD GRV\DQĂ&#x2022;Q NRPLVHU KH\HWLQH WHYGLLQH NDUDU YHULOPLĂş ROXS Ă¸Ă¸. QXQ PDGGHVL JHUHĂˇLQFH LODQ ROXQXU

Resmi ilanlar www.ilan.gov.trâ&#x20AC;&#x2122;de

BASIN: 1158615

BASIN: 1158617

7 & %$.,5.g< $6/Ă¸<( 7Ă¸&$5(7 0$+.(0(6Ă¸1'(1 %$Ăš.$1/,Ăś,1'$1

Ă¸67$1%8/ $1$'2/8 <$.$6, (/(.75Ă¸. '$Ăś,7,0 $ Ăš Ă¸+$/( Ă¸/$1,

(6$6 12 2018/1171 Esas 'DYDFĂ&#x2022; 6(5'$5 %$/ 6(5'$5 272027Ă¸9 0$.Ă¸1$ 1$./Ă¸<$7 9( 785Ă¸=0 7Ă¸&$5(7 9( 6$1$<Ă¸ /Ă¸0Ă¸7(' ĂšĂ¸5.(7Ă¸ÂśQLQ +$6,06,= RODUDN PDKNHPHPL]GH J|UÂ OPHNWH RODQ .RQNRUGDWR $GL .RQNRUGDWRGDQ .D\QDNODQDQ Ă¸Ă¸. Ă¸OD K

GDYDVĂ&#x2022; QHGHQL\OH 0DKNHPHPL]LQ WDULKOL DUD NDUDUĂ&#x2022; X\DUĂ&#x2022;QFD Ă¸VWDQEXO 7LFDUHW 6LFLO 0Â GÂ UOÂ ĂˇÂ QÂ Q VLFLO QRVXQGD ND\Ă&#x2022;WOĂ&#x2022; GDYDFĂ&#x2022; 6(5'$5 272027Ă¸9 0$.Ă¸1$ 1$./Ă¸<$7 9( 785Ă¸=0 7Ă¸&$5(7 9( 6$1$<Ă¸ /Ă¸0Ă¸7(' ĂšĂ¸5.(7Ă¸ KDNNĂ&#x2022;QGD 7 & NLPOLN QROX 6(5'$5 %$/ KDNNĂ&#x2022;QGD KDNNĂ&#x2022;QGD 0DKNHPHPL]LQ (VDV VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; NRQNRUGDWRQXQ WDVGLNLQH LOLĂşNLQ GDYD GRV\DVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q GXUXĂşPDVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q JÂ QÂ VDDW ÂśGD \DSĂ&#x2022;ODFDĂˇĂ&#x2022; VD\Ă&#x2022;OĂ&#x2022; .DQXQOD GHĂˇLĂşLN Ă¸Ă¸.ÂśQXQ PDGGH YH IĂ&#x2022;NUDVĂ&#x2022; X\DUĂ&#x2022;QFD LOJLOLOHUH LODQHQ GX\XUXOXU

Ă¸KDOH $GĂ&#x2022; 127(%22. $/,0, Ă¸KDOH 6DKLEL ĂšLUNHW Ă¸67$1%8/ $1$'2/8 <$.$6, (/(.75Ă¸. '$Ăś,7,0 $ Ăš Ă¸OHWLĂşLP )$70$ *8=(/#EDVNHQWHGDV FRP WU Telefon Fax :HE ZZZ D\HGDV FRP WU Ă¸KDOH 7Â UÂ $oĂ&#x2022;N Ă¸KDOH Ă¸ĂşLQ 6Â UHVL *Â QGÂ U *HoLFL 7HPLQDW 2UDQĂ&#x2022; 1% 7HNOLI *HoHUOLOLN 6Â UHVL (Q D] LĂş JÂ QÂ Ă¸KDOHQLQ <HUL %$Ăš.(17 (/(.75Ă¸. '$Ăś,7,0 $ Ăš .,=,/,50$. 0$+ 8)8. h19 &$' 12 %$Ăš.(17 .8/( d8.85$0%$5 $1.$5$ Ă¸KDOHQLQ %LWLĂş 7DULKL

Resmi ilanlar www.ilan.gov.trâ&#x20AC;&#x2122;de

DUNYA

CMYK

BASIN: 1158759

Resmi ilanlar www.ilan.gov.trâ&#x20AC;&#x2122;de

BASIN: 1158712

8 N san 2020 • ÇARŞAMBA / 15

SİGORTA

BNP PARİBAS CARDİF, KREDİ KORUMA SİGORTASINDA İLAVE PRİM İSTEMEYECEK Ekonomik İstikrar Kalkanı paketi kapsamında gündeme gelen kredilerin yeniden yapılandırılması sürecinde, BNP Paribas Cardif kredi koruma sigortalarında yeniden yapılandırma ile meydana gelen ilave prim ödemelerini talep etmeyeceğini duyurdu. BNP Paribas Cardif, bu uygulamanın üç aya kadar olan vade uzatımları için geçerli olacağını bildirdi. Ayrıca kurum, mevcut sigorta poliçe teminatlarının yeni belirlenecek kredi vadesi boyunca geçerli olacağını açıkladı.

ANADOLU SİGORTA’DAN UYARI: KORONAVİRÜS BİLGİSAYARLARA DA BULAŞTI

TÜRK NİPPON’DAN GÖRÜNTÜLÜ DOKTOR GÖRÜŞMESİ VE EVDE TAHLİL İMKÂNI

AKSİGORTA’DAN ‘EVDE KAL’ ÇAĞRISINA YENİ UYGULAMALARLA DESTEK

Koronavirüs salgını nedeniyle evden çalışma, uzaktan eğitim gibi nedenlerle çevrimiçi olma sürelerinin artması siber güvenlik endişelerini bir kez daha gündeme getiriyor. Son dönemde mobil ve ağ üzerinde karşılaşılabilecek zararlı içeriklerin arttığına işaret eden Anadolu Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Levent Sönmez, tüm kullanıcıları siber güvenlik konusunda uyardı. Sönmez, salgına bağlı olarak siber aktivitelerin artmasının bu riski yükselttiğine dikkat çekerek, “Özellikle son bir haftada, içeriğinde coronavirus, covid19 gibi kelimelerin geçtiği zararlı içerikler barındırabilen web sitesi adı ve adreslerinde ciddi bir artış yaşanıyor” dedi.

“Sağlığınız Bizde” tamamlayıcı sağlık sigortası (TSS) kapsamına Covid19’u alan Türk Nippon Sigorta, müşterilerine Medical Park’ın pek çok branştan hekimine, evden çıkmadan görüntülü görüşmelerle danışmanlık alabilmesi imkanı da sunuyor. Bu sayede başta kronik hastalıklarla mücadele edenler, 65 yaş ve üzerindeki kişiler olmak üzere, sağlıkla ilgili ihtiyaçları olan herkes, evlerinden çıkmadan hekimlere görüntülü ulaşabilecek. Uzman görüşü teminatına ek olarak, tahlillerini evde yaptırması gereken hastalara bu ürünle birlikte evde tahlil yaptırma imkânı da sunulurken, yapılacak tahlilin yüzde 50’si poliçe kapsamında karşılanıyor.

Aksigorta Genel Müdür Yardımcısı Soner Akkaya, müşterilerimizin evden çıkmadan sıkıntılarını gidermek üzere; oto ve oto dışı ekspertiz çalışmaları için online ekspertiz programı başlattık. Whatsapp üzerinden eş zamanlı paylaşım ve evrak temini, gerek görülen hallerde video ile uzaktan ekspertiz yöntemleri sunuyoruz. “Kapıdan al, Kapıya teslim et” uygulamamız ile hasar gören araç sahiplerine ücretsiz vale ve çekici hizmeti sunuyor, gerekli servis bakım ve onarımını sağlıyoruz. Ayrıca uzaktan hasar inceleme limitlerimizi yükselterek, evde kalan müşterilerimize daha hızlı hizmet vermek ve hayatlarını kolaylaştırmak için yeni deneyimler sunmaya devam ediyoruz” dedi.

İşveren, evden çalışan şç n n ş güvenl ğ nden sorumlu İşveren n uzaktan çalışma l şk s yle ş verd ğ çalışanın ş güvenl ğ tedb rler n almakla yükümlü olduğunu bel rten s gorta sektörünün duayenler nden Levent Nart, ş yerler nde se gerekl h jyen koşullarının sağlanması gerekt ğ n vurguladı.

XİŞ DURMASI, KÂR KAYBI, KİRA KAYBI SİGORTALARI Kar kaybı tem natı b r t car faal yet n yürütülmes nde kullanılan taşınır ve taşınmaz değerlerde, b r yangın s gorta sözleşmes kapsamında tem nat altına alınan r skler n gerçekleşmes le ortaya çıkan hasar ve kayıplar sonucu, t car faal yet n kısmen veya tamamen durması veya aksaması neden yle oluşan kar kayıplarını karşılayan b r s gortadır. Burada en öneml unsur, s gortalı değerlerde yan b na, mak ne, teçh zat veya emt ada s gorta kapsamında yer alan b r r sk n f z ksel hasara yol açmasıdır. Bu tanım Yangın S gortası Türk Genel Şartlarında b re b r aynen uygulanmaktadır. Fakat Türk Genel Şartların yanı sıra, pol çelerde özel şartlarda yer almaktadır. Bunlar, G r ş n Engellenmes , Tedar kç R skler , Müşter R skler , S v l otor te vb. g b sayab l r z. Şu anda gündemde olan Cov d-19 olayından kaynaklı şletmeler n kapatılması sebeb le b rçok f rma mevcut pol çeler le bu r sk alıp alamayacağını sorgulamaktadır. Türk ye’de de ve dünyadak uygulamalara bakıldığında İş durması ve Kar Kaybı S gortalarının büyük çoğunluğu adlandırılmış r skler kapsamakta olup, salgın

SELÇUK ALTUN

Koronavirüs salgını, ülke ekonomilerine ve global ekonomik büyümeye ciddi bir darbe vururken, iş hayatında köklü değişiklikleri beraberinde getirdi. Bazı şirketler virüs nedeniyle üretime ara verirken, bazı şirketler de evden çalışma modeline geçti. Ayrıca, iptal edilen siparişler, tahsilatı yapılmayan alacaklar, lojistik problemleri gibi ticaretin olağan akışını sekteye uğratan gelişmeler, sigorta sektörü tarafından teminat altına alınmış pek çok konuyu gündeme getirdi. Koronavirüs nedeniyle birçok sektörde evde çalışma zorunluluğu doğ-

hastalıklar tem nat altında olan r skler arasında sayılmamıştır.

XGENEL SORUMLULUK VE 3. ŞAHIS MESULİYET 3. şahıs mal mesul yet s gortalarının, s gortalının sorumluluğu altında olan b r konumda, f z k veya beden zarara uğrayan 3. şahsın bunu spat etmes net ces nde tazm nat ödeyeb len b r tem nattır. Genel sorumluluk s gortasında da salgın hastalıklar le lg l özel st sna b r madde Türk Genel Şartlarında yer almamaktadır. Hukuk çt hatlar bulunmamakla b rl kte; makul, beklen len h jyen tedb rler n almayan b r şverene karşı 3. şahıslar açısından hastalık hal nde açılacak, gerekl tem zl k, h jyen ve güvenl k önlemler n alınmamasından kaynaklı b r dava açma r sk le karşı karşıya kalmak mümkün olab lecekt r.

XİŞVEREN MALİ MESULİYET SİGORTALARI Genel sorumluluk s gortasında da özel st sna b r madde Türk Genel Şartlarında yer almamaktadır. İşveren açısından şu şek lde b r had se yaşanab l r; Örnek olarak, ş yer nde gerekl h jyen tedb rler

O P E R A SYO N 1 H A F TA DA TA M A M L A N D I

Howden, 4.500 çalışanıyla eve kapandı İngiliz Hyperion Sigorta Grubu’na bağlı Howden Sigorta, dünyanın ve Türkiye’nin dengesini alt üst eden Covid-19 virüsü için aldığı önlemler kapsamında 20 Mart itibariyle evden çalışma sistemine geçti. Söz konusu operasyonun bir haftalık süreçte tamamlandığı açıklandı. Howden Türkiye, Orta Doğu ve Afrika Bölge CFO’su Gülnihal Soydan, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Dünyadaki ve Howden’ın faaliyet gösterdiği ülkelerdeki gelişmeleri ve bölge yönetimimizin paylaşımlarını takip ederek koruyucu önlemler konusunda çalışanlarımızı bilgilendirerek sürece

başladık. Henüz Türkiye’de vaka açıklanmadan, komşu ülkelerdeki ve dünyadaki vakalar yaygınlaşmaya başlayınca tüm seyahatleri ve fiziki toplantıları durdurarak acil durum senaryolarımızı hazırladık. Çalışanlarımızı evde karantina süresince uygulamaları gereken önlemler, bu süreçte onları psikolojik olarak destekleyici bilgiler, videolar ve aileleriyle geçirecekleri zamanlar için sosyal etkinlikler ile ilgili bilgilendirdik.” Soydan, söz konusu geçiş döneminin 1 haftalık süre içerisinde tamamlandığının altını çizdi.

37 1 B İ N D E N FA Z L A H A S A R İ H B A R I A L I N D I

TARSİM, 2019’da 1,3 m lyar TL hasar öded Tarım Sigortaları Havuzu’nca (TARSİM) geçen yıl Türkiye genelinde, 26 milyon dekarın üzerinde alanın, 5,1 milyon büyükbaş ve küçükbaş hayvanın sigortalandığı, sigortalı üreticilerden ve yetiştiricilerden tüm tarım sigortası branşlarında 371 binin üzerinde hasar ihbarı alındığı ve 1,3 milyar TL hasar ödemesi yapıldığı bildirildi. TARSİM tarafından yapılan açıklamada, son yıllarda dünyanın gündemine oturan iklim değişikliğinin etkilerinin, kuraklığın, aşırı yağışlara ve sellere neden olan yağış rejimindeki düzensizliklerin, dolu, fırtına ve hortumların Türkiye’de sıklıkla yaşandığı belirtilerek, yapılan bilimsel araştırmaların, ilerleyen zaman içinde iklim değişikliğine bağlı hasarların daha çok yaşanacağına işaret ettiği bildirildi.

DUNYA

CMYK

duğunu ifade eden NART Sigorta ve Reasürans Brokerliği Yönetim Kurulu Başkanı Levent Nart, uzaktan çalışma da olsa, işverenin çalışanın iş güvenliğinden sorumlu olduğunu belirterek iş sağlığı ve güvenliği eğitimi vermesi gerektiğini söyledi. Sanayicilere seslenen Nart, “Üretime ara verdiğiniz, tüm tesislerinizde sigorta poliçelerine konu olan sprinkler, alarm, fiziksel korunma, iş, çevre, diğer güvenlik ve korunma önlemleri ile, rizikodan kaçınma, zararı önlemeye, azaltmaya ve hafiﬂetmeye yarayacak tüm teknik, fiziksel tedbirleri, işletmenizin ve tesislerinizin durmuş olduğu, ofislerinizin evden çalışma sı-

Türkiye’nin bir tarım ülkesi ve bu sektörün son derece stratejik bir öneme sahip olduğu kaydedilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi: “Tarım sigortasının da bu alanın tamamlayıcısı olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Tarım potansiyelinin optimal düzeyde kullanılmasını sağlayan, üretimin sürdürülebilir olmasını mümkün kılan ve artık günümüzde modern tarımın risk yönetim modeli olan tarım sigortası, geçimini bu alandan sağlayan tüm üretici ve yetiştiricilerimizin mutlaka faydalanması gereken bir yöntem. Son yıllarda tarım sigortalarına olan farkındalık da artıyor. Devlet Destekli Tarım Sigortaları Sistemi, devreye girdiği yıldan bugüne kadarki süreçte küçümsenmeyecek boyutta ve hızda bir büyüme, gelişim gösterdi.” AA

rasında hizmet binalarınızın boşaltıldığı dönemlerde de, ofisleriniz dahil olmak üzere almaya devam etmeniz; sigorta teminatınızı tehlikeye sokmayacak ve sigorta sözleşmelerindeki yükümlülüklerinizi yerine getirecek şekilde organize olmanız gerektiğini belirtmek isteriz” dedi. Dünya genelinde ilk defa bu boyutta ve hukuki içtihatların genel olarak var olmadığı bir durumla karşı karşıya kalındığını belirten Nart, sigorta sözleşmelerindeki özel şartların bağlayıcı olduğunu ve şirket/kişi bazında incelenmesi gerektiğini belirterek, Covid-19 salgınında sigortaların nasıl işleyeceği sorularına açıklık getirdi.

almayan veya tehl ke arz eden ülkelere ş seyahat ne çıkılmasına müsaade eden şveren, ş yer nde veya seyahatte Cov d-19 v rüsü bulaşan b r çalışanın vefat etmes akab nde dava açılab l r ve suçlu bulunab l r. Mevcut pol çeler n z n özel st snalarını kontrol ederek, salgın hastalıklar le lg l s gorta ş rket n n st sna notunun bulunmamasına d kkat etmel s n z.

XÇALIŞANIN GÖREVİNİ EVDEN YÜRÜTMESİ Bu çerçevede bakıldığında, hukuken ve s gorta tem natları kapsamında farklı yorumlar bulunmaktadır. B z, şveren n tal matıyla şç görev n evden yürütüyor se ve ş n yaparken meydana gelen b r kaza mevzu bah s se pol çe kapsamında değerlend r lmes gerekt ğ kanaat ndey z. İş Kanununda konuya l şk n düzenleme; “İşveren, uzaktan çalışma l şk s yle ş verd ğ çalışanın yaptığı ş n n tel ğ n d kkate alarak ş sağlığı ve güvenl ğ önlemler hususunda çalışanı b lg lend rmek, gerekl eğ t m vermek, sağlık gözet m n sağlamak ve sağladığı ek pmanla lg l gerekl ş güvenl ğ tedb rler n almakla yükümlüdür” şekl nded r.

SİGORTA ŞİRKETLERİ SAĞLIK SİGORTALILARINI MAĞDUR ETMEYECEK Hayat S gortası Genel Şartlarının A.3 Tem nat dışında kalan haller bölümünde salgın hastalıklar tem nat dışında bırakılmadığı ç n Cov d-19 sonucu vefat hal tem nat altında. Sağlık s gortası tarafında se; s gorta ş rketler Cov d-19’u da kapsam dah l ne aldıkları konusunda açıklamalar yapmaya başladılar. Detaylar henüz uygulamalarda netleşmemekle b rl kte, s gortalının özel s gorta tarafından mağdur ed lmeyeceğ şekl nde yorumlamaktayız.

XTİCARİ ALACAK SİGORTASI Kred s gortası genel şartlarında salgın hastalık le lg l herhang b r st sna bulunmamaktadır. Temerrüt hal ne düşen alıcıların borçları tem nat alıcı l m t ve pol çe şartları çerçeves nde önce tahs lat sürec ne alınır. Tak ben tahs lat sonrası kalan bak ye üzer nden tazm nat ödemes yapılır. Mücadele ed len kr z özel nde s gortalıklara yardımcı olmak adına alınan pol çe şartlarını gevşet c /gen şlet c kararlar ayrıca ve s gorta ş rketler özel nde s gortalılar le paylaşılmaktadır. Ancak Cov d-19 salgınını engellemek veya etk ler n azaltmak ç n alınan önlemler genel şartların tem nat dışında kalan haller “S yas veya ekonom k b r olay veya benzer herhang b r yasal veya dar önlem” kapsamında s gorta ş rketler le görüşülerek lg l önlem kapsamında etk s değerlend r lmekted r. (22 Mart Pazar günü resm gazetede yayınlanan genelge le nafaka dışında kalan tüm cra ve flas tak pler n n 30 N san tar h ne kadar durdurulmasına karar ver ld . Konunun t car alacak pol çe süreçler ne etk s hakkında s gorta ş rketler nde b lg bekl yoruz.)

Yüzde

sürdürüleb l r

Gel şmekte olan ülkelere yönel k yüzlerce m lyarlık kl m f nansmanının sadece %1’ nden az b r kısmını su çeren projeler oluşturuyor. Hazırlayan: DİDEM ERYAR ÜNLÜ • d dem.eryar@dunya.com

Ali Aydın

Türk ye, dünyadak 10 rüzgar ülkes arasında Ember’in Global Electricity Review 2020 raporuna göre, rüzgar ve güneş enerjisi üretimi 2019’da yüzde 15 oranında artarak dünya elektriğinin yüzde 8’ini oluşturdu. Rapora göre 2019’da dünyadaki 10 rüzgar ülkesi arasına Türkiye de girdi. Dünyadaki 10 rüzgar ülkesi sıralamasında birinciliği 405,7 TWh ile Çin alırken Türkiye, geçen yıl rüzgar enerjisinden elde ettiği 21,3 TWh ile 10. sırada yer aldı. Kömürden ve gazdan uzaklaşmanın ülkemize ve dünyamıza çok şeyler kazandıracağına dikkat çeken Ülke Enerji Genel Müdürü Ali Aydın’a göre, Türkiye’nin rüzgar enerjisine yönelik yapacağı yatırımların devam etmesi gerekiyor. Avrupa’nın elektrik üretimini kömürden rüzgara ve güneşe çevirdiğini belirten Aydın, ülkemizin rüzgar enerjisini memleket meselesi olarak görmesinin gelecek adına önemli kazanımlar sağlayacağını aktarıyor. Dünya elektriğinin yüzde 5,44’ünü tek başına rüzgarın karşıladığını hatırlatan Ali Aydın, hem iklim hem de ekonomik gelecek adına rüzgarın yükselişinin sürdürebilirliğinin önemli olduğunu belirtiyor. Gelecekte temiz bir çevreye ve iklime ancak temiz enerji ile ulaşılabileceğinin altını çizen Ali Aydın, rüzgar enerjisinin Türkiye için memleket meselesi olduğunu belirterek, daha çok desteklenmesi gerektiğini aktarıyor.

Akadem syenlerden uzaktan eğ t m platformu Anadolu Üniversitesi (AÜ) ve Eskişehir Teknik Üniversitesinde (ESTÜ) görevli 3 akademisyen, çeşitli alanlardan uzmanların bilgi ve becerilerini internet bağlantısıyla uzaktan aktarmasını sağlayan "Academic Portal-Acaport" adlı bir online eğitim platformu geliştirdi. AÜ Engelliler Araştırma Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Onur Kurt ve AÜ Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Karakocalı ile ESTÜ Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsünde görevli Doktor Öğretim Üyesi Muammer Tün, AÜ Teknopark'ta yaklaşık 5 aylık çalışma sonunda hayata geçirdikleri platform, uzaktan ders verme, seminer düzenleme, toplantı yapma ve uzman kişiden özel sözlü danışmanlık almayı sağlıyor. Platform, sosyal projelerin yanı sıra Uluslararası Medikal Kurtarma Ekipleri Derneği, Türk Kızılayı Derneği ve Sağlık Bakanlığı personelinin uzmanları ile sağlık çalışanlarına psiko-sosyal destek ve yeni tip koronavirüsten (COVID-19) korunma eğitimlerinde de kullanılıyor. Prof. Dr. Onur Kurt, "Acaport yönetimi olarak alanında uzmanlığını belgeleyen kişileri platforma eğitmen olarak dahil ediyoruz. Herhangi bir alanla sınırlı olmayıp kişinin doğrudan yapabileceği bir başvuruyla süreç başlatılıyor. Toplumsal fayda sağlayacak çalışmalar için kurum ya da kuruluşlara platformumuzu ücretsiz kullanıma açabiliriz.” bilgisini verdi.

8 N san 2020 • Çarşamba

Tem z enerj dönüşümü ç n “tar h fırsat”

COVID-19 yeş l teknoloj ler n şletmeye alınmasını gec kt reb l r

YAKIN PLAN DİDEM ERYAR ÜNLÜ didem.eryar@dunya.com

Uluslararası Enerj Ajansı Başkanı Fat h B rol, hükümetlere, hızla oluşan ekonom k kr z şartlarında enerj dönüşümünü destekleme çağrısı yapıyor. B rol, “yatırımların sürdürüleb l r b r yola yönlend r lmes ç n bu tar h fırsatı” hayata geç rmen n, ekonom ler n esnekl k kazanması ç n gerekl olduğunu söylüyor.

9 Mart tarihinde OPEC+ üyeleri olan Rusya ve Suudi Arabistan arasında yaşanan siyasi gerilim, petrol fiyatlarında ciddi bir düşüşe neden oldu. Fiyatlardaki bu düşüşün temel nedenlerinden biri de; küresel ölçekte petrol talebinde benzeri görülmemiş bir azalmaya yol açan COVID-19 salgınının neden olduğu ekonomik yavaşlama. Bloomberg tarafından yapılan bir anket çalışmasına göre, Goldman Sachs, Citigroup ve Energy Aspects analistleri, petrol fiyatının 2020’nin ikinci çeyreğinde varil başına 20 dolara düşebileceğini öngörüyor. Petrol fiyatındaki düşüşün yanı sıra, petrol yatırımlarının performansının da oldukça düşük seviyelerde olduğunu ortaya koyan araştırmaya göre; ConocoPhillips’in hisselerinde yüzde 59, Total ve Shell hisselerinde yüzde 55, ExxonMobil’de yüzde 46 oranlarında düşüş izleniyor. S&P tarafından listelenen ilk 500 şirketteki genel düşüş ise yüzde 20 seviyesinde.

Fos l yakıtlara dayalı yatırımların r sk artıyor Petrol şirketleri uzun bir süredir, yatırımcıların iklim değişikliği konusundaki baskısı ile karşı karşıya. BlackRock CEO’su Larry Fink’in iş dünyasına ve yatırımcılara “fosilden çıkın” çağrısının yarattığı etki bu süreçte oldukça güçlü oldu. BlackRock Yenilenebilir Enerji Direktörü Teresa O’Flynn ise yatırımlarının getirilerini artırmak için yeni rüzgar ve güneş pazarlarına yöneldiklerini söylüyor.

Elektr kl otomob l taleb COVID-19 ve ucuz petrole rağmen st krarını koruyor Küresel otomob l p yasası, ekonom k durgunluk neden yle c dd b r daralma yaşarken, BloombergNEF, elektr kl araç satışlarının 2020 yılında y performans göstereceğ n öngörüyor. Elektr kl araç satışları 2019'da 2 m lyona ulaştı. Aynı dönemde l tyum yon p ller n f yatında yüzde 89 düşüş yaşandı ve bu düşüş eğ l m 2014'ten bu yana her yıl ortalama yüzde 2 olarak devam ed yor. UBS Grubu’nun anal stler de, talep açısından elektr kl araç sanay n n düşen petrol f yatlarından olumsuz yönde etk lenmeyeceğ n bel rt yor. En büyük k elektr kl araç pazarı olan Avrupa B rl ğ ve Ç n'dek verg teşv kler ve em syon düzenlemeler n n bu artışta etk l olduğu fade ed l yor.

Toks k plast kler y yen bakter keşfed ld “Front ers n M crob ology” adlı derg de yayınlanan habere göre, toks k plast kler y yen b r bakter keşfed ld . Plast kler n atıldığı b r atık sahasında keşfed len bakter önce plast kte bulunan pol üretan maddes ne saldırıyor. Plast kler parçalandıklarında çoğu bakter y öldüren toks k ve kanserojen k myasallar salgılarken, bu bakter bu ortamda hayatta kalab l yor. B l m nsanları yen keşfed len bu bakter n n at k plast k sorununu çözmede öneml b r katkı sağlayacağını fade ed yorlar. Yen keşfed len bakter , plast ğ parçalamakla kalmıyor aynı zamanda onu kend s ç n b r y yecek olarak kullanarak parçalama sürec n güçlend r yor.

DUNYA

CMYK

4.5

MİLYAR

Almanya’ merkezl Helmholtz Centre for Env ronmental Research (UFZ) araştırmacılarından Hermann He p eper ‘’Bu bulgular ger dönüşümü zor olan pol üretan çer kl plast kler n ger dönüştürüleb lmes ç n öneml b r adım teşk l ed yor. Keşfed len bakter önümüzdek 10 yıl ç nde plast k atığını ger dönüştürmek ç n kullanılmaya başlanab l r” d yor.

Bugün dünya genel nde 4.5 m lyar nsan nternete bağlanıyor. 2020 sonuna kadar bu rakamın 5.8 m lyara ulaşması beklen yor.

Piyasadaki eğilim, düşük petrol fiyatlarının, fosil yakıta dayalı yatırımların ekonomik riskini daha da artırdığını gösteriyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) bu risklerin petrol ve doğalgaz sektöründe daha fazla görüldüğünü ve bu sektörün gelirlerinde yaşanan büyük ölçekli değişimin, esneklik gösteremeyen ekonomilere sahip ülkeleri istikrarsızlaştırabileceğini belirtiyor. IEA Genel Müdürü Fatih Birol, hükümetlere, hızla oluşan ekonomik kriz şartlarında enerji dönüşümünü destekleme çağrısı yapıyor. “Yatırımların sürdürülebilir bir yola yönlendirilmesi için bu tarihi fırsatı” hayata geçirmenin, ekonomilerinin esnekliğini artırması açısından gerekli olduğunu savunan Birol, “COVID-19 krizi ile mücadelede hükümetlerin üstlendiği liderliğin ne derece önemli olduğunu görüyoruz. Bu liderliğe temiz enerji dönüşümünde ilerlemek için de ihtiyacımız var. Hükümetler, doğrudan ya da dolaylı olarak, küresel enerji emisyonlarının yüzde 70’inden fazlasını yönetiyorlar. Bugün, bir an önce aşağı çekmek zorunda olduğumuz iki eğri var. Koronavirüs vakaları ve küresel emisyonlar. Hiç biri kolay olmayacak. Fakat, akıllı ve doğru zamanda hareket ve işbirliği ile hükümetler her ikisini de başarabilirler” yorumlarını yapıyor. Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) de aynı görüşü savunuyor ve yeşil teşvik paketleri, emisyon azaltım projelerine finansman sağlama, yeşil işlerde kısa vadeli büyümeyi destekleme, temiz enerji sektörünün büyümesini teşvik etme gibi temiz enerji sektörüne yatırımın, durgunluk gösteren küresel ekonomiyi toparlayacak yolların başında geldiğini öne sürüyor.

Petrol f yatındak çöküş, enerj dönüşümünün yönünü değ şt rmeyecek Wood Mackenzie analistleri, yenilenebilir enerji yatırımlarının petrol fiyatlarındaki dalgalanmadan etkilenmediğini ortaya koyuyor. Analizde yer alan bilgilere göre, ucuz petrol, yatırımcıların güneş enerjisi şirketlerine talebini durdurmadı. Uluslararası Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA) ise yenilenebilir enerjiye yatırım yapan teknoloji devleri kazanmaya başlarken, fosil yakıt şirketlerinin piyasa değerinde düşüşlerin devam edeceğini öngörüyor. IEEFA’ya göre, 2019 yılında 360 milyar dolarlık değere ulaşan temiz enerji piyasası, petrol fiyatlarındaki dalgalanmadan bağımsız olarak

Şubat ayında COVID-19 salgını neden yle fabr kaları kapatılan Ç nl rüzgar ve güneş enerj s ek pman tedar kç ler , yen den üret me başlamış durumda. Ancak Bloomberg Yen Enerj F nansmanı (Bloomberg New Energy F nance, BloombergNEF), 1980’den bu yana lk kez 2020’de küresel ölçekte şebekeye eklenecek güneş enerj s projeler nde yüzde 8 düşüş yaşanab leceğ n öngörüyor. Küresel Rüzgar Konsey ve Ç n Rüzgar Enerj s B rl ğ se, rüzgar enerj s santraller nde yaşanab lecek olası b r yavaşlamanın 2020 yılıyla sınırlı olacağını bel rt yor. 2019 yılında, rüzgar enerj s ndek kurulu güç artışı 2018'e kıyasla yüzde 19 artarak dünya çapında 60 GW'y geçm ş durumda.

büyümeye devam edecek.

Yen leneb l r enerj teknoloj ler ekonom k dalgalanmalara daha dayanıklı Yenilenebilir enerji teknolojilerinin, ekonomik dalgalanmalara karşı daha dayanıklı olmasını sağlayan birçok sayıda neden var. Dünya genelinde çok sayıda şirket ve dünyanın en büyük yatırımcıları, 2050 yılına kadar yatırımlarını karbondan arındırmayı taahhüt etti. Temiz teknolojilerin azalan maliyeti, yenilenebilir enerji projelerinin sermaye maliyetindeki düşüş ve yasal altyapı konusunda artan destek, sektörün küresel ölçekte hızla büyümesiyle sonuçlanıyor. Emeklilik fonları ve sigorta şirketleri gibi kurumsal yatırımcılar arasında yenilenebilir projelere yönelik talep hızla artıyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının maliyeti son on yılda fosil yakıtlarla rekabet etmeye başladı. 2010 yılından bu yana güneş enerjisinin maliyeti yüzde 81, rüzgar enerjisinin maliyeti ise yüzde 46 düştü. Carbon Tracker tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, küresel ölçekte güneş ve rüzgar santrallerinden elde edilen elektrik, işletmedeki kömürlü termik santrallerin yüzde 60’ında üretilen elektrikten daha ucuz konuma geldi. Güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üretiminin ve depolanmasının maliyeti de, ABD ve Avrupa'da planlanan birçok yeni doğalgaz projesinden daha ekonomik hale gelmiş durumda. Bu arada, Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı verileri, küresel ölçekte 2018'te yenilenebilir enerji sektörünün 11 milyon kişi istihdam ettiğini ortaya koyuyor. Yeni İklim Ekonomisi Raporu ise iklim değişikliğiyle mücadelede atılacak kararlı adımların, 2030'a gelindiğinde İngiltere ve Mısır'ın toplam iş gücüne denk gelen 65 milyonluk nüfusa düşük karbonlu yeni işler yaratılabileceğine yer veriyor.

COVID-19’a 'yapay zeka' le erken tanı mkanı Güney Korel b l m nsanları, yen t p koronav rüs tanısında yapay zekanın kullanıldığı yazılım gel şt rd . Akc ğer tomograf ler ne göre, hasarlı organın 3D modellemes , 3D med kal baskı ve ver kaynakları kullanılarak hazırlanan yazılım programı le erken dönemde COVİD-19 bulguları teşh s ed l rken, zatürre semptomunun ş ddet de 1 dak ka ç nde bel rleneb l yor. Güney Kore'de gel şt r len söz konusu yazılımı ve bunun Türk ye'de kullanılmasına yönel k çalışmaları değerlend ren Gelecek Araştırmaları Enst tüsü Sağlık Danışmanı, Hacettepe Ün vers tes (HÜ) Tıp Fakültes Öğret m Üyes Doç. Dr. Emre Hur , şunları kaydett : "Hasta tomograf görüntüler

yazılımın çer s ne kolayca eklen yor. Ardından san yeler ç nde olasılık hesaplaması yapılıyor. Yapay zeka tarafından hastanın akc ğer görüntüsü 3 boyutlu olarak hazırlanarak kayıtlı ver lerle kıyaslanıyor ve erken tanıya yönel k öngörü oluşturuluyor.” Hur , "24 ülkeden 324 enst tünün kullandığı bu yazılımın, tanı koyma sürec nde doktorların en büyük yardımcısı olması hedeflen yor" ded .