Dünya Gazetesi - 11 Nisan 2020

DOLAR (TCMB Döviz Satış)

EURO (TCMB Döviz Satış)

REPO (Gecelik)

BORSA (BIST 100)

ALTIN

6.6998 (% -0.75)

7.3308 (% -0.08)

8.86 (% -0.34)

96471.00 (% 0.66)

1677.45 (% 0.99)

FİNANSMAN UNCTAD: Dış borç ödemeler geç c olarak durdurulsun

07

(İAB-Dolar/Ons)

PETROL (Brent/varil$)

31.48 (% -7.68)

Kurucusu / NEZİH DEMİRKENT

11 Nisan 2020 • Cumartesi

FİNANS

ULUSLARARASI LOJİSTİK

Avrupa bankacılığı ç n uyarı

Dem ryolunu Orta Asya’ya uzatab l r z

“V rüs yen b r kr z tet kleyeb l r” /06

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Bu kor dorda şb rl ğ n yoğunlaştırmalıyız/02

D E İ K B A Ş K A N I O L PA K:

Sokağa çıkma yasağı b z kaosa götürür DEİK Başkanı Nail Olpak, “Bu dönemde tüm önlemleri alarak işletmeleri açık tutmak daha doğru olur. Sokağa çıkma yasağı bizi kaosa götürür” dedi. Olpak, “Ödemesini düzenli yapanlara SGK’da 5 puanlık indirim uygulanıyordu. Bu süreçte gücü olanın ödemesini teşvik etmek için indirim oranı artırılabilir.

Aynı şeklide vergide de düzenli ödeyene indirim düşünülebilir” diye konuştu. Devreye giren çek kredisini kendilerinin gündeme getirdiğini ifade eden Olpak, “İşe devam kredisinin faizi yüzde 7.5, çek kredisinin faizi de yüzde 9.5 olarak belirlendi.

Bu faiz bizce de doğru” dedi.

VAHAP MUNYAR /11

V E FAT I N I N 1 6. Y I L I ...

İstihdam 6 yılın dip seviyesinde İşsizlik oranı, ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre 0,9 puan azalışla yüzde 13,8 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış verilerle ise 0,8 puan düşüşle yüzde 12,6’ya geriledi. Aynı dönemde ham verilerle tarım dışı işsizlik oranı yüzde 15,7, genç nüfusta işsizlik oranı da yüzde 24,5 seviyesinde tahmin edildi.

İşsizlikte gözlenen sınırlı ve göreli iyileşmede, işgücüne katılımın azalması etkili oldu. Geçen yıl ocak ayında yüzde 52,2 olan işgücüne katılım oranı Ocak 2016’dan beri ilk kez yüzde 51’e inerken, istihdam oranı da mevcut serinin yayınlandığı Ocak 2014’ten bu yana en düşük seviyesine geriledi. /03

BADER ARSLAN

Salgının küresel t carete etk s

03

Toparlanma k nc yarıda başlayacak Başta Ç n, ABD ve Avrupa olmak üzere tüm dünyada yaşanan talep şoku yatırım harcamalarını olumsuz etk l yor. Küresel toparlanma, salgını sınırlama önlemler ne bağlı olarak k nc yarıda başlayab lecek

Sakıp Sabancı Araştırma Ödülleri sahiplerini buldu

Aselsan’dan tedar kç ler ne 700 m lyon l ralık destek

11 Rena ssance Cap tal: Türk ye’n n kr z deney m zeng n

03 Petrolde n ha anlaşma G-20 z rves ne kaldı

06

2004 yılında hayata veda eden Sakıp Sabancı’nın anısına Sabancı Üniversitesi tarafından hayata geçirilen Sakıp Sabancı Uluslararası Araştırma Ödülleri sahiplerini buldu. Teması ‘Ekonomi ve Türkiye’nin Geleceği’ olan Sakıp Sabancı Uluslararası Araştırma Ödülleri’nde kazanan makaleler açıklanırken, Jüri Özel Ödülü London School of Economics (LSE) Profesörü Lord Nicholas Stern’e verildi. Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı, “Koronavirüs salgını nedeniyle dünya çok büyük bir sınav verirken, rehberimizin bilim olması gerektiğini bir kez daha görüyoruz. Bilimin ve teknolojinin yolumuzu aydınlatmasıyla, dayanışma ruhu içinde bu zorluğu birlikte yeneceğiz” dedi. Bu yılın makale dalında ödülleri farklı ülkelerden akademisyenlere verildi. Toronto Üniversitesi’nden Jonathan D. Hall, Amsterdam Vrije Üniversitesi’nden Hans Koster ve California Berkeley Üniversitesi’nden Nick Tsivanidis’in makaleleri ödüle layık görüldü.

İhracatta m ktar arttı, değer düştü DÜNYA

MÜSİAD, k myasal ve b yogüvenl k merkez önerd

02 Allianz Grup’un iştiraki olan alacak sigortası şirketi Euler Hermes, 2020 yılı Ekonomik Görünüm Raporu’nu paylaştı. Gelişen ve gelişmekte olan ülkelerde 2020 yılının ilk yarısında COVID-19 salgını nedeniyle keskin bir resesyon yaşanacağının belirtildiği rapora göre, yılın tamamında dünya genelinde iflaslar yüzde 14 artacak. Raporda ayrıca, salgın nedeniyle başta Çin, ABD ve Avrupa olmak üzere tüm dünyada yaşanan talep şokunun yatırım harcamalarını olumsuz etkilediği belirtilerek, dünya ekonomisinde toparlanmanın salgını sınırlama önlemlerine bağlı olarak yılın ikinci yarısında başlayabileceği vurgulanıyor.

yon 64 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.

200 binden fazla KOBİ ve orta ölçekli şirketin değerlendirildiği raporda, Fransa’daki şirketlerin yüzde 10’u Almanya’daki şirketlerin yüzde 9’u, İtalya’daki şirketlerin yüzde 5’i, İspanya’daki şirketlerin yüzde 6’sı, Belçika’daki şirketlerin yüzde 8’i, Hollanda’daki şirketlerin ise yüzde 3’ünün COVID-19 kaynaklı nakit akışı sıkışıklığı nedeni ile risk altında olduğu belirtiliyor. En fazla risk altındaki sektörler de inşaat, tarım-gıda ve hizmet sektörü olarak gösteriliyor. Fransa ve Hollanda’da hizmet sektörü riskli olarak belirtilirken, Almanya, İtalya ve Belçika’da inşaat sektörünün risk taşıdığı vurgulanıyor.

Tek çeyrekte 1 tr lyon doların üzer nde zarar Yaşanan ciro kayıplarının telafisinin zor olacağı ve bunun kaldıraçlı şirketleri olumsuz etkileyebileceği belirtilen raporda, ülkelerin salgın nedeniyle aldığı geniş önlemler ile sıkı sınır kapama politikasından dolayı da küresel ticaretin bir çeyrekte uğrayacağı kaybın 1 tril-

İşs zl k ve flaslara karşı alınan önlemler yeterl m ?

Sadece Avrupa’da ekonomik faaliyetlerin sekteye uğraması durumunda 65 milyon çalışanın yardıma muhtaç kalabileceğine de dikkat çekilen raporda şu bilgilere yer veriliyor: HABERİN DEVAMI /11

İhracat miktar endeksi, şubatta geçen yılın aynı ayına göre yıllık bazda yüzde 4,1 artış gösterirken, birim değer endeksi yüzde 1,4 azaldı. TÜİK’in

açıkladığı verilere göre ithalat birim değer endeksi de aynı dönemde yıllık bazda yüzde 6,1 düşüş kaydetti. İthalat miktar endeksindeki yıllık

Nak t akışını planlama ve önlem alma zamanı Euler Hermes Türk ye CEO’su Özlem Özüner, 2020 yılı Ekonom k Görünüm Raporu le lg l şu değerlend rmelerde bulundu: “Dünya ve Türk ye olarak çok zor b r dönemden geç yoruz.

Ancak bu dönemden sonra dünyanın çok daha farklı b r yer olacağına hep m z çok em n z.

Artık dünya sağlık pol t kalarına ve sağlık yatırımlarına farklı gözle bakacak. Tüm ş rketler t caret ve nak t akışı kaynaklı r skler daha çok ölçmek steyecek ve bu tür durumlara karşı varlıklarını ve alacaklarını güvence altına alma taleb nde bulunacaklar. Ş rketler bu tür olaylara hazırlıklı olmak adına tüm f nansal tablolarını ve tasarruf anlayışlarını elden geç recek. Bunun da uzun vadede olumlu etk ler olacak. Ş md tüm ş rketler ç n bu dönem nak t akışını planlama ve önlem alma zamanı.”

CHP: Emlak verg s ertelens n

02 İnşaat mal yet endeks %8.49 arttı

03

artış da 15,3 oldu. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise 5,1 puan artış gösterdi. /03

FİYATI: 5.75 TL/KKTC: 6.25 TL l www.dunya.com l email: dunya@dunya.com l Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/İstanbul l TEL : (0216) 440 24 00 l ABONE: (0216) 440 24 70 l SAYI: 10573 - 12171

DUNYA

01

CMYK

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

02 GÜNCEL MECLİS BAŞKANLIĞI’NA VERİLDİ

CHP’den ‘emlak vergisi ertelensin’ teklifi CANAN SAKARYA / ANKARA

CHP Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel, COVID-19 salgınıyla mücadele edilirken birçok iş yerinin kapandığını, yüzbinlerce kişinin işinden olduğunu belirterek Mart-Nisan-Mayıs aylarında ödenmesi gereken emlak vergilerinin 2021’e ertelenmesi için Meclis Başkanlığı’na kanun teklifi verdi.

TBMM Başkanlığı’na sunulan teklifin gerekçesinde, küresel salgınla mücadele kapsamında birçok iş yerinin kapandığını ve gelir kaybı yaşandığını kaydeden Gökçel, “Lokantacılardan berberlere, mağazalardan eğlence mekanlarına kadar on binlerce esnaf dükkânlarını kapatmış, gelirlerinden mahrum kalmıştır.

Esnafımızın yanında, kapanan işletmelerde çalışan vatandaşlarımız da gelirlerinden olmuştur.

Gelir kaybı yaşayan binlerce va-

tandaş emlak vergisini ödemekte zorlanmaktadır” dedi.

“On b nlerce esnaf kepenk kapattı” 2019 yılına ait yeniden değerleme oranlarının aşırı arttığını belirten CHP’li Gökçel, emlak vergisi için esas alınan değerin yüzde 11.29 olduğunu hatırlattı.

Emlak vergisinin gelir kaybı yaşayan vatandaşın vergi yükünü artırdığını ifade eden Gökçel, şu değerlendirmeyi yaptı: “Belediyelerin emlak vergisinden doğacak kayıpları merkezi bütçeden telafi edilmeli. On binlerce esnaf kepenk kapattı, özel sektörde çalışanlar maaşlarını almakta güçlük çekiyor, vatandaş borçlu.

Böyle bir ortamda vatandaştan vergi toplamak sosyal devlet anlayışına yakışmaz. COVID-19 ile mücadele bütüncül şekilde ele alınmalı ve emlak vergisi tahsilatları da acilen ertelenmelidir.”

“ T E D B İ R L E R T Ü R K İ Y E ’ Y İ KO R U YA C A K ”

MÜSİAD’dan, K myasal ve B yogüvenl k Merkez öner s Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Ankara Başkanı Hasan Basri Acar, koronavirüs salgınından ibret alarak kimyasal ve biyogüvenlik alanında uygulanmaya başlanan tedbirlerin Türkiye’yi koruyacağını belirterek, “Kimyasal ve Biyogüvenlik Merkezi kurulması” önerisinde bulundu. Acar, yaptığı açıklamada, dünyanın olağanüstü bir dönemden geçtiğini, Türkiye’de de süreç içinde gerekli tedbir-

lerin alındığını bildirdi. MÜSİAD Ankara olarak yaşanan zorluklar karşısında her zaman devletin yanında yer aldıklarını ifade eden Acar, Cumhurbaşkanlığı nezdinde “Kimyasal ve Biyogüvenlik Merkezinin kurulması” önerisinde bulunarak, bu merkezlere mikrobiyoloji, halk sağlığı, afet, biyoloji, adli tıp, acil tıp, ekonomi ve güvenlik gibi alanlarda uzman insanların dahil edilebileceğini belirtti.

● CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’DAN TÜRK KONSEYI’NE ÇAĞRI:

Hazar kor dorunda ş b rl ğ m z artıralım Cumhurbaşkanı Erdoğan, gel şmeler n Hazar geç şl orta kor dorun güçlend r lmes n n önem n b r kez daha ortaya koyduğunu bel rterek, “Temassız dış t caret ve çok modlu taşımacılığın gel şt r lmes n tem nen somut adımlar atmak ç n ş b rl ğ m z yoğunlaştırmalıyız” ded .

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan arasında yük taşımacılığı için kullanılan demir yolu taşımacılığını Orta Asya’ya kadar uzatabileceklerini söyledi.

Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’nin (Türk Konseyi) “COVID-19 Salgınıyla Mücadelede İşbirliği ve Dayanışma” konulu olağanüstü video konferans zirvesine katılan Erdoğan, “Bakü-Tiflis-Kars hattı üzerinden mevcut yüke ek günlük 3 bin 500 ton yükün taşınabilmesi için çalışmalar yapıyoruz” dedi. Kapanan kara yolu geçişleri nedeniyle Azerbaycan ve Kazakistan’ın Türk taşımacıları açısından önemli bir transit güzergah haline geldiğine vurgu yapan Erdoğan, “Bu bağlamda konsey üyelerimizden geçiş belgesi kotası, geçiş ücretleri, sürücü vizeleri gibi konularda kolaylık sağlamalarını bekliyorum. Ro-Ro hatlarındaki ücretlerde indirime gidilmesi, ihtiyaç duyulan ilave geçiş belgelerinin temini, geçiş ücretlerinin mütekabiliyet çerçevesinde

Öncel k üyelerden gelen taleplerde “S zlerden gelen talepler öncel kl olarak değerlend r yoruz” d yen Erdoğan, “Konsey üyeler arasında da gerekl dayanışma ve yardımlaşmanın tes s ed ld ğ n görmekten büyük b r memnun yet duyuyoruz. Türk Konsey bu alandak ş b rl ğ m z

kaldırılması özellikle önem arz ediyor” diye konuştu. Gelişmelerin, Hazar geçişli orta koridorun güçlendirilmesinin önemini bir kez daha ortaya koyduğunu ifade eden Erdoğan, “Bu ulaştırma koridorunda temassız dış ticaret ve çok modlu taşımacılık sistemlerinin geliştirilmesini teminen somut adımlar atmak için iş birliğimizi yoğunlaştırmamız gerekiyor” açıklamasında bulundu.

“Türk dünyası bu süreçten güçlenerek çıkacak” Tüm insanlığın şu an görünmez bir düşmana karşı zor bir savaş

daha ver ml kılmak ç n faydalı b r platform olduğunu ş md den spatlamıştır. Bu m nvalde sağlık bakanlarımızın da ht yaç hal nde v deo konferanslar gerçekleşt rerek görüş alış ver ş nde, b lg , ver ve tecrübe paylaşımında bulunab lecekler n düşünüyorum” ded .

yürüttüğünü belirten Erdoğan, Türk Konseyi’nin bu olağanüstü zirvesinin koronavirüs salgınıyla mücadelede ülkeler arasındaki dayanışmayı perçinleyeceğini ifade etti. Erdoğan, Türk dünyasının bu sıkıntılı süreçten güçlenerek çıkacağına inandığını dile getirdi. Türkiye olarak virüsün yayılmaya başladığı ilk günden itibaren gerekli tedbirleri süratle hayata geçirdiklerini hatırlatan Erdoğan, “Sağlık Bakanlığı bünyesinde tesis ettiğimiz Bilim Kurulu’muzun tavsiyeleri temelinde mücadelemizi sürdürüyoruz. Salgının toplum psikolojisi

üzerindeki etkilerini göz önüne alarak bu konuda değerlendirme ve önerilerde bulunacak ayrı bir mekanizmayı, Toplum Bilimleri Kurulu adıyla tesis ettik.

Son 17 yılda sağlık alanına yaptığımız yatırımlar sayesinde hamdolsun salgına nispeten daha hazırlıklı yakalandık. Aynı şekilde sağlık malzemelerinin üretimi ve tedariki konusunda şu ana kadar ciddi bir sıkıntı yaşamadık. Kendi ihtiyaçlarımızı karşılamanın yanı sıra tüm imkanlarımızı zorlayarak kardeşlerimizin yanında olmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

“Sosyo ekonom k kr zle de karşı karşıyayız” Cumhurbaşkanı Erdoğan, salgının etkisiyle aynı zamanda küresel çapta bir sosyo ekonomik krizle de karşı karşı olunduğunu belirterek, “Aldığımız tedbirler aramızdaki ticareti olumsuz etkileyebiliyor. Bu nedenle ulaştırma, gümrük, sınır geçişleri gibi alanlarda halk sağlığını gözetmek suretiyle, olabilecek en pratik çözümleri, en kısa zamanda hayata geçirmeliyiz. Serbest, açık ve kurallara dayalı bir anlayış çerçevesinde uluslararası ticaretin ve kargo taşımacılığının sürdürülmesi, tedarik zincirinin sürekliliği açısından hayatidir.

Alacağımız ulusal tedbirlerin, Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiyeleri ve Dünya Ticaret Örgütü kuralları temelinde ticari iş birliğimizi adeta kollar mahiyette olması, dayanışmamızın gereğidir” şeklinde konuştu.

İ L K E TA P TA 1 0 0 M L’ L İ K A M B A L A J D A S U N U L A C A K

Bor katkılı dezenfektan BOREL haftaya p yasada MEHMET KARA

Eti Bor tarafından seri üretimine başlanan bor katkılı el dezenfektanı BOREL önümüzdeki hafta 100 ml’lik ambalajlarla raflarda yerini alacak. Eti Maden tarafından geliştirilen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla seri üretimine başlanan bor katkılı el dezenfektanı BOREL markasıyla raflarda yerini almaya hazırlanıyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, uzmanların da sıklıkla dile getirdiği gibi COVID-19 ile mücadelede en önemli noktalardan birinin kişisel hijyenin sağlanması olduğunu hatırlattı. Bakanlık olarak hijyen ihtiyacının yerli üretimle sağlanması için bir dizi tedbiri hayata geçirdiklerini ifade eden Dönmez “Öncelikle kolonya ve dezenfektan üretimindeki etil alkol ihtiyacının karşılanması amacıyla, benzine etanol karıştırma zorunluluğunu kaldırdık. Böylece hem piyasanın artan talebine hızla cevap verdik hem de fiyatların aşırı yükselmesini engelledik” dedi.

“Yaraların y leşmes n hızlandırıyor” Ar-Ge çalışmaları BOREN tarafından yürütülen bor katkılı el dezenfektanının laboratuvar süreçlerini COVID-19 ile mücadele kapsamında hızla tamamlayarak seri üretime hazır hale getirdiklerini kaydeden Dönmez, “Yerli ve milli bor katkılı el dezenfektanı etil alkol, gliserol, bor, aloevera, lavanta, çay ağacı, yağ ve su karışımıyla üretildi. Antibakteriyel ve an-

tifungal özelliklerdeki çözeltiyele geliştirilen borlu el dezenfektanımız, içeriği sayesinde ellerin nemliliğini koruyor ve cildin tahriş olmasını önlüyor. Böylece cildin üst dokusuna zarar vermeden cildimizi dıştan gelecek etkilere karşı koruyor. Ayrıca etil alkol uçtuktan sonra geriye kalan bor ve esansiyel yağlar eldeki bakteri ve mantarları da öldürerek yaraların iyileşmesini hızlandırıyor” diye konuştu.

Gelecek hafta raflarda Eti Maden tesislerinde BOREL’in seri üretiminin başladığını açıklayan Dönmez, “Hafta başında kamuoyuna duyurusunu yapacağız ve BOREL’i vatandaşlarımızla buluşturacağız. İlk etapta 100 mililitre boyutundaki BOREL el dezenfektanlarını uygun fiyattan piyasaya sunacağız. 1 ve 5 litrelik boyutlardaki üretim çalışmalarımız devam ediyor” şeklinde konuştu.

TOPLANTILAR DA 30 HAZİRAN’A KADAR DURDURULDU Tüket c Hakem Heyet faal yetler 30 N san’a ertelend Koronavirüs salgınının yaygınlaşmasıyla birlikte, faaliyetleri kısıtlanan kurumlar arasına Tüketici Hakem Heyeti de dahil edildi. Heyetin faaliyetleri kapsamında öngörülen tüm süre yükümlülükleri, tüketicilerde hak kaybı oluşturmayacak şekilde 30 Nisan’a ertelendi. Karar kapsamında tüketici hakem heyetleri toplantıları 30 Haziran’a kadar durduruldu.

Bu kapsamda; istenen bilgi ve belgelerin

DUNYA

02

CMYK

sunulması için verilen süreler, bilirkişi raporlarının hazırlanması için verilen süreler ile tüketici hakem heyetleri kararlarının taraflara tebliği için belirlenen süreler de 13 Nisan tarihinden itibaren 30 Nisan’a kadar durduruldu. Durdurulan süreler 30 Nisan’dan itibaren işlemeye başlayacak. Bitimine 15 günden az kalan süreler ise yine 30 Nisan’dan itibaren 15 gün uzatıldı. ANKARA/DÜNYA

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

GÜNCEL

"Türk ye'n n deney m zeng n, kr z aşar" MURAT BASBOĞA / LONDRA

Türkiye'nin Uluslararası Para Fonu (IMF) ile bir çerçeve anlaşmaya gitmesi veya gelişmiş ülke merkez bankalarıyla swap anlaşması yoluyla finansman sağlaması tartışılıyor. Türkiye'nin önündeki seçenekleri gelişmekte olan ülkeler üzerine uzman yatırım bankası Renaissance Capital Başekonomisti Charles Robertson'a sorduk.

"Türkiye'nin kriz deneyimi zengin, bu önündeki krizi de aşacak nitelikte. Türkiye'nin Uluslararası Para Fonu ile görüş ayrılıkları oldu, ancak bu dönemde koşula bakmadan destek sağlanabilir" diyen Robertson, borçlanma konusunda sorun yaşanmayacağını öngörüyor.

Türkiye'ye Çin üzerinden de bir mali

destek gelebileceğini kaydeden Robertson, buna ek olarak Avrupa'dan da bir destek olabilir, dedi. ABD ile görüş ayrılıkları olmasına karşılık ABD Merkez Bankası kanalıyla destek olasığının da uzak olmadığını da kaydeden Robertson, 2008 krizi döneminde küresel alanda swap anlaşmalarıyla destek verildiğini hatırlattı.

Türk bankaları ve özel sektör firmalarının dış borçlanma kabiliyetlerinin yüksek olduğunu belirten Robertson, "Bankalar borç çevirme konusunda çok deneyimli ve Türkiye'ye ilgi her zaman yüksek" dedi.

Kurdaki hareketliliğe de değinen Robertson, "Son bir buçuk aylık dönemde dolar/TL deki satışlar 2018 Ağustos ayındaki krize oranla daha az düzeyde. Yerli yatırımcılar zaten yapabileceği kadar satışı yaptı" diye konuştu.

Salgının küresel ticaret üzerindeki etkisi ANALİZ Dr. H. Bader Arslan bader.arslan@dunya.com

Covid-19 salgınının küresel ekonomide yarattığı reel şokların başında turizm ve seyahat harcamalarındaki gerileme geliyor. Bu ikisinden sonra en çok etkilenen alanlardan biri ise dış ticaret.

Dünya ticareti 2019’da parlak bir dönem geçirmedi. Son verilere göre 2019’da küresel ticaret dolar bazında yüzde 3 gerileme ile 18.9 trilyon dolar oldu. ABD ve Avrupa’nın neredeyse tamamı, ihracatta kayıplar yaşadı. Çin’in ihracatı yerinde sayarken, Türkiye ihracatını yüzde 2 artırdı.

2020’nin küresel ticaret için 2019’dan daha zor bir yıl olacağına şüphe yok. Sadece petrol fiyatlarındaki düşüş bile tüm mal ve hizmet fiyatlarını aşağı çekeceği için, dış ticareti azaltıcı bir etkiye sahip. Ancak bunun yanında, salgının reel olarak tüketim ve yatırımları azaltacağını da düşünürsek, 2020’de dünya çapında dış ticaretin ciddi bir darboğaz yaşayacağını görebiliriz.

Salgın bir yandan yaşanan ülke içindeki tüketim ve yatırım harcamalarının azalması sonucunu doğuruyor. Bir yandan da diğer ülkelerde aynı etkileri yaratıyor.

Bu sadece Türkiye için değil, virüsün etkili olduğu tüm ülkeler için geçerli bir durum. Dolayısıyla hem kendi sınırlarımız içindeki, hem de diğer ülkelerdeki talep ve arz geriliyor. Bu da hem ihracatın hem de ithalatın gerilemesine neden oluyor.

Sanayi üretimi ile dünya ticareti arasında sıkı bir bağ var. İkisi de aynı yönde ve paralel hareket ediyor. Geçen hafta pek çok ülkede açıklanan PMI verileri dünya genelinde sanayi üretimindeki zayıf seyri net olarak ortaya koydu. Hane halkı harcamalarında da benzer bir geri çekilme var. Artmaya başlayan işsizlik, şu anda salgın nedeniyle davranışsal sebeplerle azalan tüketimin önümüzdeki dönemde zayıf seyrini devam ettirmesine neden olacak. Yani üretim ve tüketim tarafında sert bir düşüş var. Bunların yanı sıra, birçok ülkenin tarım ürünlerinin ihracatında (haklı olarak) kısıt-

lamaya gittiği bir döneme girdik.

Gözden kaçmayan başka bir gelişme de uluslararası seyahatlerin keskin bir şekilde gerilemesi.

Dünya genelinde uluslararası seyahat eden 1.5 milyar civarında insan var. Bunların hiç de az olmayan bir kısmı iş amaçlı seyahat ediyor, fuarlara katılıyor, firma görüşmeleri yapıyor. Salgın dolayısı ile bu tür seyahatlerde de azalma var. Telefon ya da internet tabanlı görüşmeler, yüz yüze görüşmelerin yerini almaya başlamış olsa da tam olarak bunu ikame etmesi mümkün olamaz. İşte bu nedenlerde zaten 2019’da zayıflamış olan küresel ticaretteki canlılık, 2020’de kendini ciddi bir gerilemeye bırakıyor. Şubat ayında Çin ve büyük oradan Çin ile ticaret yapan ülkelerin dış ticaret verilerindeki gerileme Mart ayından itibaren Batı yarım kürede de hissedilmeye başladı. Şu anda ülke bazlı gerilemeler yüzde 10-20 arasında seyrediyor.

Dünya Ticaret Örgütü, 8 Nisan tarihli raporunda 2020’de küresel ticaretin yüzde 13 ila yüzde 32 arasında gerilemesini beklediğini duyurdu. İyimser senaryoda, yılın ikinci yarısında hızlı bir toparlanma olursa yıllık bazda yüzde 13, kötümser senaryoda toparlanma sarkarsa yüzde 32’ye kadar varabilecek bir gerileme. İyimser senaryoda ithalatın Kuzey Amerika’da yüzde 14,5, Avrupa’da yüzde 10,3, Asya’da yüzde 11,8; ihracatın Kuzey Amerika’da yüzde 17,1, Avrupa’da yüzde 12,2, Asya’da yüzde 13,5 düşmesi bekleniyor. Kötümser senaryoda ise ithalatın Kuzey Amerika’da yüzde 33,8, Avrupa’da yüzde 28,9, Asya’da yüzde 31,5; ihracatın Kuzey Amerika’da yüzde 40,9, Avrupa’da yüzde 32,8, Asya’da yüzde 36,2 düşmesi bekleniyor.

Yıl bittiğinde muhtemelen iyimser ve kötümser senaryonun arasında ama muhtemelen iyimser senaryoya yakın oranlarda değişimler göreceğiz. 2021’de ise hem ihracat hem ithalatta sert bir yükseliş yaşanacak. Ancak bu yükseliş, salgının ülke ekonomileri üzerinde bıraktığı etkiye ve ülkelerin ihracat-ithalat mal kompozisyonuna göre farklılaşan boyutlarda olacak.

EN FAZLA ARTIŞ İŞÇİLİKTE İNŞAAT MALİYETİNDE YÜZDE 8.5 ARTIŞ İnşaat maliyet endeksi, şubatta aylık bazda yüzde 0.15, yıllık bazda 8.49 artış kaydetti. TÜİK'in şubat ayı inşaat maliyet endeksi verilerine göre; aylık bazda malzeme endeksi yüzde 0.36 arttı, işçilik endeksi ise yüzde 0.25 azaldı. Şubat 2019'a göre malzeme endeksinde yüzde 4.94, işçilik endeksinde yüzde 16.07 artış gerçekleşti. Bina inşaatı maliyet endeksi şubatta bir önceki aya göre yüzde 0.22, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 8.67 artış gösterdi. Şubatta, ocak ayına göre malzeme endeksi yüzde 0.51 artarken, işçilik endeksi yüzde 0.33 düşüş gösterdi. Yıllık bazda bakıldığında malzeme endeksi yüzde 5.14, işçilik endeksi yüzde 15.99 yükseldi. Bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi şubatta bir önceki aya göre yüzde 0.06 azalırken, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7.86 arttı. Şubatta bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 0.11 azalış kaydederken, işçilik endeksi yüzde 0.03 arttı. Geçen yılın aynı ayına göre ise malzeme endeksinde yüzde 4.32, işçilik endeksinde yüzde 16.37 artış kayıtlara geçti.

DUNYA

03

CMYK

“Koronavirüs kaynaklı satış baskısı ve riskten uzak durma arayışları çerçevesinde gelişmekte olan ülke para birimlerine ilgi azalırken, Türk lirası, dolar karşısında Ağustos 2018'den bu yana en düşük düzey olan 6.7930'u gördü. Türk Lirası dolar karşısında yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 13 değer kaybederken, aynı dönemde Güney Afrika randı yüzde 25, Brezilya reali yüzde 24, Rus rublesi yüzde 19 değer kaybına uğradı.”

Diğer yandan, Renaissance Capital’in hazırladığı araştırmaya göre, gelişmekte olan ülkeler arasında borçlanma yoluyla ekonomisini canlandırabilecek ülkeler sıralandı. Borçlanma imkanları diğerlerine oranla daha az olan ülkeler arasında Türkiye’nin yanında Güney Afrika, Nijerya ve Mısır sıralanıyor.

1441 H cr Şaban 18

O //11 SİNOP

İ EDİRNE/ 24

TRABZON / 11

İSTANBUL / 17 /18 KOCAELİİ /18

KARS/11

BURSA/17 ANKARA / 18 Ş HİR /15 ŞE / ESKİŞEHİR

ERZURUM /9 SİVAS / 12

Günün Uzaması 3 dak ka

VAN/ 10 KAYSERİ / 13

İZMİR/22 DENİZLİ/ 21

1436 Rum Mart 29

İmsak Güneş Öğle İk nd Akşam Yatsı

SAMSUN / 14

03

DİYARBAKIR / 16

KONYA / 15

MUĞLA// 15 TALY YA 22 ANTALYA/

EDİRNE 05:07 06:38 13:21 16:59 19:53 21:18

GAZİANTEP/ 15

ADANA/ 21

İZMİR İSTANBUL BURSA KOCAELİ ANTALYA ANKARA KONYA KAYSERİ ADANA G.ANTEP ERZURUM 05:14 05:00 05:01 04:56 05:03 04:47 04:53 04:39 04:44 04:36 04:13 06:39 06:29 06:29 06:25 06:26 06:14 06:18 06:05 06:07 05:59 05:41 13:18 13:11 13:11 13:07 13:04 12:55 12:57 12:45 12:46 12:37 12:22 16:56 16:49 16:49 16:45 16:41 16:34 16:34 16:22 16:22 16:14 16:00 19:48 19:43 19:42 19:39 19:32 19:27 19:26 19:15 19:14 19:06 18:53 21:08 21:07 21:04 21:02 20:50 20:48 20:45 20:35 20:32 20:24 20:15

Dünya’yı y oku

dunya.com

● İSTİHDAMDA 6 YILIN EN KÖTÜSÜ

İşs zl k ‘tar h yıl’a % 13.8'le başladı

Türk ye’de lk koronav rüs vakasının tesp t ed ld ğ mart ayı önces aralık, ocak ve şubat aylarını kapsayan ocak dönem nde şs zl k yüzde 13.8 oldu. İst hdam oranı se yüzde 44 le 6 yılın en düşük sev yes ne ger led . ŞEBNEM TURHAN

İşsizlik oranı, 2020 yılına yüzde 13.8 ile başladı. Henüz koronavirüs etkisinin ekonomik aktivite üzerinde ağır etkisinin yaşanmadığı, tüm makroverilerin iyi işaretler verdiği 2020 yılının ilk ayında 4 milyon 362 bin işsiz sayısına ulaşıldı. Aralık, ocak ve şubat aylarını kapsayan Ocak 2020 döneminde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre geçen yıl ocak ayına göre işsiz sayısı 306 bin kişinin azaldığı dönemde çalışabilecek nüfus artmasına rağmen işgücüne katılım ve istihdam oranlarındaki düşüş dikkat çekti. İlk koronavirüs vakasının tespit edildiği mart ayından itibaren ise analistler yüzde 25 hatta yüzde 30’a ulaşabilecek tarihi rekor

seviyelerde işsizlik oranı ile karşı karşıya kalabileceğimiz uyarısında bulunuyor. Analistler salgın dönemine zaten yüksek bir işsizlik oranı ile yakalandığımıza dikkat çekiyor. TÜİK verilerine göre çalışabilir nüfus geçen yıla göre 998 bin kişi arttı ve 62 milyon 15 bin kişiye çıktı. İşgücün ise geçen yıla göre 196 bin kişi geriledi ve 31 milyon 629 bin kişiye geriledi. İstihdam edilenler ise 109 bin kişilik artışla 27 milyon 266 bin kişiye çıktı. İşgücüne katılma oranı 1 puan gerileyerek yüzde 51'e gerilerken istihdam oranı ise yine 1 puanlık düşüşle yüzde 44'e düştü.

Uzun sürel şs zl kte yüksek artış İşgücüne katılım oranı Ocak 2016’dan beri ilk kez yüzde 51’e

Ş U B AT AY I D I Ş T İ C A R E T E N D E K S L E R İ

İhracatta miktar arttı, değer düştü İhracat miktar endeksi, şubatta geçen yılın aynı ayına göre yıllık bazda yüzde 4.1 artış gösterirken, ihracat birim değer endeksi, yıllık bazda yüzde 1.4 azaldı. TÜİK’in dün açıkladığı şubat ayı dış ticaret endekslerine göre ihracat miktar endeksi; gıda, içecek ve tütünde yüzde 2.5 ve imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 5.5 yükselirken, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 2.7 ve yakıtlarda yüzde 21.6 azaldı. İhracat birim değer endeksi ise bu dönemde gıda, içecek ve tütünde yüzde 2.4 ve ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 0.5 artarken, yakıtlarda yüzde 8.6 ve imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 2 geriledi.

İthalatta m ktar da değer de azaldı İthalat birim değer endeksi, şubatta yıllık bazda yüzde 6.1 azaldı. Endeks geçen yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 2.8, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 4, yakıtlarda yüzde 13.5 ve imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 5,5 düştü. İthalat miktar endeksi de şubatta yıllık bazda yüzde 15.3 arttı. Endeks bu dönemde, gıda, içecek ve tütünde yüzde 19.6, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 51.9, yakıtlarda yüzde 1.5 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 11.5 artış kaydetti.

inerken, istihdam oranı TÜİK’in yeni işgücü istatistikleri serisinin yayınlandığı Ocak 2014’ten beri en düşük seviyesine indi. İşgücüne katılım ve istihdam oranındaki düşüşe paralel işgücü dışında kalanların oranı 1 milyon 194 bin kişi arttı ve 30 milyon 386 bin kişiye çıktı. Ayrıca 1 yıldan uzun süredir iş arayan ve geçen yıla göre sayısı 221 bin artarak 1 milyon 126 bin kişinin de işgücü dışına itilmesi muhtemel.

Sektörlerde mevsim etkisi nedeniyle tarımda 242 bin kişilik kayıp olurken, koronavirüs öncesi hareketli ekonomik aktivitenin etkisiyle imalat sanayinde 242 bin kişilik istihdam artışı yaşandı.

Madencilikte istihdam 23 bin kişi atarken enerji sektöründe 7 bin kişilik azalma var. İnşaatta 68 bin, ticaret ve perakendede 83 bin istihdam düşüşü gerçekleşti. Ulaştırma haberleşme sektöründe 35 bin, turizmde ise 91 bin yeni istihdam yaratıldığı ocak döneminde

Ücrets z z n kayıt dışı çalışanlar ve TÜİK ver s …

Anal stler, son çeyrektek güçlü büyüme sonrası p yasanın hareketl olduğu dönemde b le yüksek şs zl k oranlarına sah p olan Türk ye’de koronav rüs etk s n tartışıyor. Şubat dönem şs zl k oranı ocak, şubat ve mart ayını kapsıyor. İlk şaretler şubat ver s nde alab leceğ z. Ancak, yen kanun taslağı le şten çıkarmanın yasaklanacağı ücrets z zn n yasallaşacağı bel rt l yor.

Uzmanlar bu durumun ver lere nasıl yansıyacağı ve ücrets z zne çıkarılan k ş sayısının nereden tak p ed leb leceğ konusunda kafa karışıklığı yaşıyor. Ayrıca Türk ye’de TÜİK ver ler ne göre yüzde 31 kayıt dışı çalışan oranı var. Bu çalışanlar ne kısa çalışma ödeneğ nden ne de ücrets z z n uygulamasından yaralanab lecek.

Ve koronav rüs dönem nde bu çalışanların akıbet bel rs z.

finansta 49 bin, kamuda 55 bin, eğitimde 48 bin, sağlıkta 71 bin kişilik yeni istihdam oluştu.

Ne eğ t mde ne st hdamda genç oranı yüzde 25.7 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 2.2 puan azalışla yüzde 24,5, istihdam oranı ise 0.2 puan azalarak yüzde 31 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 1.5 puanlık azalışla yüzde 41.1 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.2 puanlık artışla yüzde 25.7 seviyesinde gerçekleşti.

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

04 FİNANS/BORSA 2 2 Ü L K E , 3 8 B A N K A K AT I L I M I Y L A S E N D İ K A S YO N S AĞ L A D I

Z raat Bankası'ndan 1.1 m lyar dolar dış kaynak Ziraat Bankası, 22 ülkeden 38 bankanın katılımıyla 1,1 milyar dolar tutarında sendikasyon kredisi sağladı. COVID-19 salgınının küresel piyasalarda neden olduğu dalgalanmaya rağmen, sağlanan kredinin maliyeti bir önceki yılın altında kaldı.

Emirates NBD Bank ve Abu Dhabi Commercial Bank koordinatörlüğünde sağlanan, 597 milyon euro ve 415 milyon dolar olarak iki parçadan oluşan 1 yıl vadeli kredinin maliyeti, geçen seneki euro maliyetinin 40 baz puan, dolar maliyetinin ise 25 baz puan altında kalarak sırayla euribor+2 ve libor+2,25 olarak gerçekleşti.

Ziraat Bankası’ndan yapılan açıklamada, "Koronavirüs sebebiyle tüm dünya merkez bankaları ve hükümetlerinin olağanüstü finansal önlemler almak zorunda kaldığı ve likiditenin öneminin daha da arttığı bu kritik dönemde dahi, 4 kıtada 38 uluslararası bankadan sağlanan bu büyüklükteki kredi, Türkiye ekonomisine

Döv z f nansmanı tahv l n baskısını çözer Merkez Bankası yüklü m ktarda tahv l alımı yapıyor.

Koronav rüs önlemler çerçeves nde yaptığı alımların p yasalara etk s n n azaltılması ç n anal stler b r an önce IMF veya Fed’den döv z l k d tes mkanının kullanılmasını öner yor.

ve Ziraat Bankası’na olan güvenin bir kez daha teyidi olmuştur.

Muhabir bankalarımıza, gösterdikleri destek, artarak devam edeceğine inandığımız işbirlikleri ve yaşadıkları son derece zorlu çalışma koşullarına rağmen, sendikasyon süreci için belirlenen takvime titizlikle uyarak, herhangi bir gecikme olmaksızın sağladıkları katılımları için teşekkür ederiz. Ziraat Bankası olarak temin ettiğimiz bu kaynakla, reel sektörümüze, ekonomimiz için özellikle önem arz eden dış ticaret işlemleri aracılığı ile destek olmaya devam edeceğiz" denildi.

Kurucusu/Nezih Demirkent

Yayın türü: Yaygın süreli • Sayı: 12171 • 11 Nisan 2020 İmtiyaz sahibi: NASIL BİR EKONOMİ MEDYA HABER BASIN A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ Genel Koordinatör Vahap Munyar

Başyazar Osman Arolat

Başdanışman Rüştü Bozkurt

Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz

Dünya’nın haberi

DÜNYA Gazetesi ve eklerinde yayınlanan tüm haber, yazı, makale, resim, çizim, grafik ve fotoğrafların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Basın Kanunu’ndan doğan her türlü hakları Nasıl Bir Ekonomi Medya A.Ş’ye aittir. İzin alınmaksızın, kaynak gösterilerek dahi kısmen veya tamamen iktibas edilemez.

Genel Yayın Koordinatörü Talip Aktaş

Araştırma Müdürü Bader H. Arslan

Haber Koordinatörü Mustafa Kemal Çolak Dünya Online Yönetmeni Ferhat Polat

Ankara Temsilcisi Ferit Barış Parlak

Yazarlar Temsilcisi Ali Ekber Yıldırım

Dijital Yayın Koordinatörü Selçuk Altun

Temsilciler Koordinatörü Ömer Faruk Çiftçi (Bursa)

BÖLGE TEMSİLCİLERİ Gülsüm Erdem Emen (Adana); Mehmet Kara (Antalya);

Osman Nuri Boyacı/Funda Akkoyun (Denizli); Mahir Solmaz (Diyarbakır); Tülay Taşkın (Eskişehir); M. Tekin Çiçek (Gaziantep); Çağlar Bakır, Deniz Aslan, Hakan Kılıç, Halim Aslan, Salim Aslan (İstanbul); Yaşar Kuş (İzmir); Ali Eskalen (Kahramanmaraş); Oktay Ensari (Kayseri) Sabiha Toprak (Kocaeli); İbrahim Çiçekçi (Konya); Hasan Coşkun (Sakarya); Osman Şişko (Trabzon); Fahriye Kutlay Şenyurt (Mersin)

www. dunya .com

KOORDİNATÖR DANIŞMAN Zafer Sadıkoğlu (Bölgeler) YAYIN DANIŞMA KURULU Alp Orçun, Alaattin Aktaş, Bumin Doğrusöz, Cahit Düzel, İlter Turan, Ruhi Sanyer, Resul Kurt, Osman Ulagay, Servet Yıldırım, Veysi Seviğ REKLAM Nazlı Demirel (Koordinatör) M. İhsan Gök (Rezervasyon) 0216 440 24 68 ABONE Mecit Yılmaz (Koordinatör) 0216 440 24 70 İDARE Serkan Eroğlu 0216 440 24 82

DÜNYA Online Web: www.dunya.com

İletişim: dunyaweb@dunya.com Reklam: onlinereklam@dunya.com

Merkez: Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul Telefon: (0216) 440 24 00 e-posta: dunya@dunya.com Yazıişleri: (0216) 440 24 22 Fax: (0216) 440 24 98/99 İstihbarat: (0216) 440 24 21 Araştırma: (0216) 440 24 49 Reklam: 0216 440 24 60 Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No: 4 34060 Sancaktepe-İstanbul 0212 354 39 09 Ankara- Esenboğa Yolu, 13. km, Pursaklar/Ankara Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım A.Ş. Abonelik ve şikayetleriniz için: 0216 440 24 70-71-72-73-74 Adres değişiklikleri için fax: 0212 355 77 46 DÜNYA Gazetesi, basın meslek ilkelerine uyar. Yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve düzeltme hakkına riayet eder. Yayınımızla ilgili her türlü eleştiri ve şikayetlerinizi paylaşabilirsiniz.

handan.ceylan@dunya.com

Son Kapanış

DUNYA

04

1.692876 1.590448 1.996516 1.384799 0.068886 1.091648 5.918364 0.081723 0.041253 1.859210 0.019789 0.064268 0.087415 0.018387 0.174889 0.050745 0.025543 2.103583 1.856672 0.019985 40.627348 0.047776 0.023201 2.221883 0.008129 0.025535 0.220459 1.627792 0.078122 0.047089 1.427660 1.138383 1.245466 1.255728 1.268581 0.997260 0.007350 0.147541 34.898259 0.026355 0.022733 0.589810 1.261891 1.614634 0.679650 1.532112 1.817398 2.301899 2.683207 58.783883 0.145972 0.030234 0.027655 0.132759 0.032517 0.044394 0.039575 1.553947 0.064335 1.009827 0.029252 0.183304 0.021128 0.025434 0.023676 0.980922 0.778509 1.562116 0.020996 1.782881 0.030344 0.068614 1.567261 0.081217 6.427237 1.635076 0.017722 0.057256 6.958321 0.099460 0.100816 1.973734 1.588645 0.021858 0.031411 366.693039 0.032401 2.125989 1.560574 1.952307 67.235302 1.521057 0.021652 1.465866 2.012623 0.027880

Portföyde 43.1 m lyar l ralık tahv l oldu Reuters’in haberine göre Merkez Bankası piyasa yapıcı bankalara belirlediği günlerde limit sağlıyor. Ve geçen hafta cuma günü ve çarşamba günü olmak üzere 2 kez bu limit sağlandı. TCMB 2019 sonundaki tahvil portföyünü 19 milyar TL'den bilançosunun yüzde 5'ine yani yaklaşık 32-33 milyar TL'ye çıkaracaktı.

Ancak koronavirüs sonrası alımların önden yüklemeli gerçekleştireceğini açıklayan banka, yüzde 5 limitini yükseltebileceğini ve işsizlik fonu kaynaklı tahvil alımlarının limitlere dahil edilmeyeceğini belirtti. TCMB'nin internet sitesinde yer alan verilere göre, APİ portföyündeki Hazine tahvilleri 2019 sonundaki 19 mil-

Merkez’ n rezerv kaybı sürüyor Öte yandan önceki gün açıklanan verilere göre Merkez Bankası’nın revervlerinde büyük kayıp var. TCMB'nin toplam rezervleri koronavirüse karşı alınan önlemlerin de etkisiyle şubat sonundan beri 18.3 milyar dolar düşüşle 89.6 milyar dolara geriledi. Rezervlerde geçen haftaki düşüş 5.9 milyar dolar oldu. TCMB'nin rezervlerindeki düşüşte üç etken belirleyici konumda. Koronavirüs önlemleri arasında yer alan yabancı para zorunlu karşılık oranlarında 5 puan indirimle 5.1 milyar dolar karşılığı döviz ve altın cinsi likidite sağlandı. Öte yandan banka rezerv artışlarında en büyük kaynağı olan reeskont kredilerinde 7.6 milyar dolara kadar geri ödemeyi erteleme hakkı İSTANBUL / DÜNYA tanıdı.

Vakıf Katılım, 2020 yılı başından 3 Nisan tarihine kadar 13 adet kira sertifikası ihracı ile toplamda yaklaşık 3,3 milyar TL'lik ihraç rakamına ulaştı.

Vakıf Katılım'dan yapılan açıklamaya göre, Vakıf Katılım iştiraki Vakıf Varlık Kiralama AŞ aracılığı ile 1 Nisan 2020'de toplamda 672 milyon TL tutarında, 92 gün vadeli, tahsisli şekilde ve nitelikli yatırımcıya satış yöntemiyle iki adet kira sertifikası ihracı gerçekleştirdi.

Ayrıca 3 Nisan 2020'de 285 milyon TL tutarında, 90 gün vadeli, tahsisli şekilde kira sertifikası ihracı ile nisan ayının ilk haftasında 957 milyon TL'lik

bir ihraç hacmine ulaşmış oldu.

Böylelikle 2019 yılında katılım finans kurumları arasında en fazla kira sertifikası ihracı gerçekleştiren Vakıf Katılım, başarılı sukuk ihraçlarına yenilerini eklemiş oldu.

yar TL'lik kira sertifikası ihraç tavanı onayı almamızı sağladı.

3 Nisan 2020 itibarıyla tedavülde/yaşayan dokuz adet toplamda yaklaşık 2.2 milyar TL'lik kira sertifikamız bulunuyor."

"Stratej k projelere destek" "Kaynaklar çeş tlend r lmel " Vakıf Katılım Genel Müdürü İkram Göktaş, şunları kaydetti: "Vakıf Katılım olarak hem yurt içinde hem de yurt dışında daha fazla fonu sisteme dâhil etmek, fonlama kaynaklarını çeşitlendirmek ve toplanan fonları daha fazla kişiye ulaştırmak için büyük bir gayretle çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu amaçla 2017

yılı ikinci yarısında başlamış olduğumuz kira sertifikası ihraçlarımızı her geçen yıl artırmayı başardık. Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) verilerine göre; katılım finans kurumları arasında 2019 yılında en fazla yurt içi TL kira sertifikası ihracı gerçekleştiren katılım finans kurumu olduk. Bu başarımız 2020 yılı için SPK'dan 12 mil-

Göktaş, "Gelecek dönemde fonlama kaynaklarını zenginleştirmeyi ve tüm gücümüzle ülkemizin ekonomisine destek olmayı sürdüreceğiz. Bu amaç doğrultusunda devletimizin önemsediği enerji, savunma ve sağlık gibi sektörlerdeki dışa bağımlılığı en aza indirecek stratejik projeleri finanse etmeye devam edeceğiz" ifadelerini kullandı. AA

EMEKLİLİK FONLARI

Haftalık değ. (%)

3 aylık 1 yıllık get r (%) get r (%)

0.14 0.10 9.44 0.84 11.68 2.00 0.16 5.48 4.77 1.65 0.14 6.58 9.21 5.80 0.13 3.81 7.26 6.87 2.62 0.02 0.16 0.00 0.15 0.16 2.99 0.19 -0.29 4.51 7.50 7.32 4.71 0.53 6.77 0.10 0.14 6.54 5.17 7.36 1.97 7.44 0.17 0.16 7.25 0.20 2.31 10.14 1.05 3.62 0.12 7.51 2.65 3.12 0.09 0.21 6.73 5.52 0.18 2.89 6.02 5.67 5.65 6.53 0.14 -0.26 0.16 0.16 -0.40 0.15 0.14 0.17 5.42 0.18 0.70 3.75 1.79 7.16 0.19 0.18 2.14 7.63 5.49 1.17 0.02 0.15 6.81 -0.13 0.91 2.03 7.08 2.71 0.14 1.82 0.12 1.64 2.89 3.91

2.42 2.42 -3.28 1.37 -3.55 3.02 2.27 21.93 -8.73 2.02 2.06 -18.80 -25.44 -17.93 2.06 1.25 -13.31 -18.06 0.78 0.88 1.87 1.42 2.22 2.22 -49.21 3.25 -1.47 -4.34 -4.88 7.40 20.01 5.32 -5.59 1.51 1.82 -17.83 -1.01 -17.88 -2.78 -17.62 2.16 2.27 -15.20 3.14 -0.71 -17.51 0.79 -8.83 2.40 -8.35 3.16 -7.20 1.45 2.62 19.97 21.86 0.31 2.33 -17.52 -18.88 -0.94 -20.18 1.99 -0.17 2.41 2.26 -1.42 1.95 2.15 2.37 21.91 2.33 2.26 -8.47 1.81 -8.99 2.17 2.42 -6.48 -22.75 21.51 2.25 1.62 2.19 -18.92 0.67 2.21 -1.12 -17.88 0.73 2.19 2.70 2.17 3.50 -2.48 8.57

CMYK

Fed veya IMF öneml olan f nansman Analistler, IMF ile anlaşmaya yakın olunması sinyali öncesinde TCMB'nin artan tahvil alımlarına yönelik endişeler de TL'yi baskılayan bir sebep olmaya başladığını belirtiyordu. Ancak önceki gün sinyal bir iyimserlik yaşattı. Reuters’e konuşan bir bankanın döviz masası işlemcisi, "TL'de IMF kaynaklı bir iyimserlik yaşadık, ancak etki zayıf. Bunun yanında Fed'in yeni genişlemeci adımları çok kuvvetli. Tatiller nedeniyle hacimler oldukça zayıf kalacaktır. Türkiye ekonomisinin küresel birçok örneği gibi IMF, Dünya Bankası ya da doğrudan Fed kaynaklı bir döviz finansmanı sağlaması büyük avantaj getirecektir. Türkiye'ye gelebilecek milyarlarca dolarlık bir kaynak izolasyonun had safhada olduğu harcamaların arttığı bir dönemde finansman endişelerini hızla giderecektir. Bunun yanında zamanını henüz tam kestireme-

sizlik olduğunu vurguluyor.

YATIRIM FONLARI Actus Portföy 2020 Yatırım Dön. Değ. Fon Actus Portföy Borç. Araç. Fonu Actus Portföy His. Sen. Fonu Ak Port. 4. Fon Sepeti Fonu Ak Portföy Amerika Yab. His. Fonu Ak Portföy AGI Değ. Fon Ak Portföy Alternatif Bank Para Piyasası Fonu Ak Portföy Altın Fonu Ak Portföy Avrupa Yab. His. Sen. Fonu Ak Portföy Bir. Fon Sepeti Fonu Ak Portföy Birebir Bankacılık Değ. Özel Fon Ak Portföy BIST 30 End. His. Sen. Fonu (HSYF) Ak Portföy BIST Banka End. His. Sen. Fonu (HSYF) Ak Portföy BIST Temettü 25 End.His.S.F.(His.Sen.Y.) Ak Portföy Değ. Fon Ak Portföy Eurobond (Amerikan Doları) Borç. Araç.F. Ak Portföy Gelişen Ülke.Yab. His. Sen. Fonu Ak Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) Ak Portföy İki. Fon Sepeti Fonu Ak Portföy Kira Sert. Katılım Fonu Ak Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Ak Portföy Orta Vad. Borç. Araç. Fonu Ak Portföy Özel Sek. Borç. Araç. Fonu Ak Portföy Para Piyasası Fonu Ak Portföy Petrol Yab. BYF Fon Sepeti Fonu Ak Portföy PY Özel Sek. Borç. Araç. Özel Fonu Ak Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Ak Portföy Üçüncü Fon Sepeti Fonu Ak Portföy Yab. His. Sen. Fonu Ak Portföy Yeni Tekn. Yab. His. Sen. Fonu Albaraka Portföy Altın Katılım Fonu Albaraka Portföy Katılım Fonu Albaraka Portföy Katılım His. Sen. Fonu Albaraka Portföy Kira Sert. Katılım Fonu Albaraka Portföy Kısa Vad. Kira Sert. Katılım Fonu Ata Portföy Analiz His. Sen. Fonu (HSYF) Ata Portföy Bir. Değ. Fon Ata Portföy Bir. His. Sen. Fonu (HSYF) Ata Portföy Çoklu Varlık Değ. Fonu Ata Portföy İki. His. Sen. Fonu (HSYF) Ata Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Ata Portföy Para Piyasası Fonu Atlas Portföy Bir. His. Sen. Fonu (HSYF) Atlas Portföy Bir. Özel Sek. Borç. Araç. Fonu Aura Portföy Değ. Fon Aura Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) Aura Portföy İki. Değ. Fon Aura Portföy Yab. Borç. Araç. Fonu Azimut PYŞ Bir. Borç. Araç. Fonu Azimut PYŞ Bir. His. Sen. Fonu (HSYF) Azimut PYŞ Çoklu Varlık Değ. Fon Azimut PYŞ Kar Payı Öd. His. Sen. Fonu (HSYF) Azimut PYŞ Kira Sert. (Sukuk) Katılım Fonu Azimut PYŞ Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Azimut PYŞ Yab. BYF Fon Sepeti Fonu Deniz Port. Altın Fonu Deniz Port. Bir. Değ. Fon Deniz Port. Bir. Fon Sepeti Fonu Deniz Port. BIST 100 End. His. Sen. Fonu (HSYF) Deniz Port. BIST Tem. 25 End. His. Sen. Fonu(HSYF) Deniz Port. Euro. (Döviz) Borç. Araç. Fonu Deniz Port. His. Sen. Fonu (HSYF) Deniz Port. Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Deniz Port. Orta Vad. Borç. Araç. Fonu Deniz Port. Özel Sek. Borç. Araç. Fonu Deniz Port. Para Piyasası Fonu Deniz Port. Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Deniz Portföy Kira Sert. Katılım Fonu Fiba Port. Şekerbank Kısa Vadeli Borç. Araç.

Fiba Port. Şekerbank Para Piyasası Fonu Fiba Portföy Altın Fonu Fiba Portföy Borç. Araç. Fonu Fiba Portföy Çoklu Varlık Bir. Değ. Fon Fiba Portföy Çoklu Varlık İki. Değ. Fon Fiba Portföy Euro. Borç. Araç. (Döviz) Fon Fiba Portföy His. Sen. Fonu(HSYF) Fiba Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Fiba Portföy Para Piyasası Fonu Fokus Portföy Bir. Değ. Fon Fokus Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) Garanti Portföy Altın Fonu Garanti Portföy Bir. Değ. Fon Garanti Portföy Bir. Katılım Fonu Garanti Portföy Bir. Para Piyasası Fonu Garanti Portföy BIST 30 End. His. Sen. Fonu (HSYF) Garanti Portföy Borç. Araç. Fonu Garanti Portföy Dörd. Değ. Fon Garanti Portföy Euro. Borç. Araç. (Döviz) Fonu Garanti Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) Garanti Portföy İki. Değ. Fon Garanti Portföy İki. Para Piyasası Fonu Garanti Portföy Ing Bank Özel Ban. ve Plt.Değ.Öz.F. Garanti Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Garanti Portföy Mutlak Getiri Hedefli Değ. Fon Garanti Portföy Üç. Değ. Fon Garanti Portföy Yab. BYF F.S.F.

sek de virüs sonrasında da oldukça hızlı bir toprlanmanın finanse edilmesi anlamına gelebilir. Hükümetin yorumlarından anladığımız kadarıyla ise IMF kaynaklı kısa vadede bir kaynak öngörülmüyor" diye konuştu.

Vakıf Katılım 3.3 m lyar TL'l k hraç rakamına ulaştı

Görsel Yönetmen Birol Teoman

EDİTÖRLER Aysel Yücel (İstihbarat), Kerim Ülker (Haber Araştırma), Faruk Şüyün (Kültür-Sanat), Mehmet Bars (Fotoğraf), Veysel Ağdar (Piyasalar) Şebnem Turhan (Finans), Hilal Sarı (Dış Haberler) Hüsniye Güngör (DÜNYA Executive)

Merkez Bankası, koronavirüs salgınının piyasalara etkisini azaltmaya yönelik olarak açıkladığı yeni programı çerçevesinde yüksek miktarlarda tahvil alımı yapıyor.

Verilere göre Merkez Bankası’nın geçen hafta başından beri alımları nominal 16.7 milyar TL, piyasa değeri olarak 22.7 milyar TL 'ye ulaştı. Bu dönemde hem küresel endişeler hem de yüksek miktarlı alımların etkisiyle Türk Lirası üzerinde bir baskı oluştu.

Analistler Merkez Bankası’nın bu dönemde yapılabilecek en doğru şeyi yaptığını belirtirken bu alımların piyasada yarattığı baskının nedeni olarak ise Amerikan Merkez Bankası (Fed), IMF veya Dünya Bankası’ndan döviz finansmanı sağlanıp sağlanmamasındaki belir-

yar TL'den 7 Nisan'da 43.1 milyar TL'ye yükseldi.

13 KİRA SERTİFİKASI İHRACI

Genel Yayın Yönetmeni-Tüzel Kişi Temsilcisi Koordinatör Ömer Türkdönmez Didem Eryar Ünlü

Sorumlu Yazıişleri Müdürü Handan Sema Ceylan

● MERKEZ BANKASI YÜKSEK MİKTARLI ALIMI SÜRDÜRÜYOR

17.80 18.07 42.46 16.33 11.35 16.56 48.66 2.48 17.41 16.23 -2.52 -5.59 -1.53 15.71 20.01 -9.52 3.68 15.65 17.63 15.77 25.27 16.70 16.15 -51.28 20.17 26.69 9.78 7.42 30.76 44.22 14.47 25.18 14.26 14.51 25.23 10.57 15.21 11.99 16.95 16.48 3.56 19.97 16.96 13.41 16.74 0.33 19.40 27.03 31.87 16.96 14.50 17.28 41.26 47.14 16.23 14.71 -3.25 -2.22 18.89 0.89 14.75 21.81 16.11 16.20 30.65 15.70 16.77 16.74 49.07 18.44 16.20 19.56 20.04 34.88 16.35 17.01 7.03 -9.30 49.92 19.02 15.25 16.13 -4.98 14.95 21.21 16.36 7.56 17.64 16.14 21.11 15.82 21.04 14.12 15.76

Son Kapanış

Gedik Portföy Bir. Değ. Fon Gedik Portföy Bir. His. Sen. Fonu (HSYF) Gedik Portföy Borç. Araç. Fonu Gedik Portföy G-20 Ülkeleri Yab. His. Sen. Fonu Gedik Portföy İki. His. Sen. Fonu (HSYF) Gedik Portföy Karma Fon Gedik Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Global Md Portföy Bir. Değ. Fonu Global Md Portföy Bir. His. Sen. Fonu (H.S.Y.F) Global Md Portföy İki. Değ. Fonu Global Md Portföy Katılım Fonu Global Md Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Global Md Portföy Orta Vad. Borç. Araç. Fonu Global Md Portföy Para Piyasası Fonu HSBC Portföy Altın Fonu HSBC Portföy BIST30 End. His. Sen. Fon (HSYF) HSBC Portföy Çoklu Varlık Bir. Değ. Fon HSBC Portföy Çoklu Varlık İki. Değ. Fon HSBC Portföy Çoklu Varlık Üç. Değ. Fon HSBC Portföy Değ. Fon HSBC Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) HSBC Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu HSBC Portföy Orta Vad. Borç. Araç. Fonu HSBC Portföy Özel Sek. Borç. Araç. Fonu HSBC Portföy Para Piyasası Fonu HSBC Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu HSBC Portföy Yab. BYF Fon Sepeti Fonu ICBC Turkey Portföy Altın Fonu ICBC Turkey Portföy Bir. Değ. Fon ICBC Turkey Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) ICBC Turkey Portföy İki. Değ. Fon ICBC Turkey Portföy Para Piyasası Fonu İstanbul Portföy Bir. Değ. Fon İstanbul Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) İstanbul Portföy İki. Değ. Fon İstanbul Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu İstanbul Portföy Üçüncü Hisse Senedi Fonu İstanbul Portföy Yab. (G.Ol.Piy.) Borç. Araç. Fonu İş Portföy Altın Fonu İş Portföy Bayraktarlar Holding Değ. Özel Fon İş Portföy Bir. Değ. Fon İş Portföy Birikim Hes. Kısa Vad. Borç. Araç. Fon İş Portföy BIST Banka End. His. Sen. Fonu (HSYF) İş Portföy BIST Tkn. Ağır. Sın. End. His. Sen. Fonu İş Portföy BIST30 End. His. Sen. Fonu (HSYF) İş Portföy Elektrikli Araç. Karma Fon İş Portföy Emtia Yab. BYF Fon Sepeti Fonu İş Portföy Euro. Borç. Araç. (Döviz) Fonu İş Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) İş Portföy İki. Değ. Fon İş Portföy İş Bank. İşt. End. His. Sen. Fonu (HSYF) İş Portföy Kira Sert. Katılım Fonu İş Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu İş Portföy Kumbara Hesabı Karma Özel Fon İş Portföy Maks. Hes. Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu İş Portföy Maximum Kart Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu İş Portföy Odeabank Para Piyasası Fonu İş Portföy Orta Vad. Borç. Araç. Fonu İş Portföy Özel Sek. Borç. Araç. Fonu İş Portföy Para Piyasası Fonu İş Portföy Privia Bankacılık Değ. Özel Fon İş Portföy PY Euro. Borç. Araç.(Döviz) Özel Fonu İş Portföy PY His. Sen. Öz. Fonu (HSYF) İş Portföy PY Özel Sek. Borç. Araç. Özel Fon İş Portföy Resan Değ. Özel Fon İş Portföy Sütaş İki. Değ. Özel Fon İş Portföy Tema Değ. Fon İş Portföy Üç. Değ. Fon İş Portföy Yab. Borç. Araç. Fonu İş Portföy Yab. His. Sen. Fonu Kare Portföy Bir. Borç. Araç. Fonu Kare Portföy Bir. Değ. Fon Kare Portföy Değişken (Döviz) Fon Kare Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) KT Portföy Bir. Katılım Fonu KT Portföy Kira Sert. Katılım Fonu KT Portföy Kısa Vad. Kira Sert. Katılım Fonu KT Portföy Kızılay’a Destek Altın Katılım Fonu Marmara Cap. Por. Yön. His. Sen. Fonu (HSYF) Meksa Portföy Bir. Değ. Fon Meksa Portföy İki. Değ. Fon Mükafat Port. Kısa Vad. Kira Sert. Katılım Fonu Mükafat Portföy Katılım His. Sen. Fonu (HSYF) Mükafat Portföy Kira Sert. Katılım Fonu Osmanlı Portföy Bir. Değişken Fon Osmanlı Portföy Birinci Hisse Senedi Fonu Osmanlı Portföy İkinci Hisse Senedi Fonu Osmanlı Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Osmanlı Portföy Özel Sek. Borç. Araç. Fonu Oyak Portföy Bir. Borç. Araç. Fonu Oyak Portföy Bir. Değ. Fon Oyak Portföy Bir. His. Sen. Fonu (HSYF) Oyak Portföy Birinci Kısa Vadeli Borç. Araç. Fonu Oyak Portföy Birinci Para Piyasası Fonu Oyak Portföy İkinci Değ. Fon Oyak Portföy Kısa Vad. Kira Sert. Katılım Fonu

1.383972 0.073753 0.018227 0.037200 0.054238 0.970635 2.746581 0.113101 4.484801 0.021242 1.019920 0.090066 0.043089 9.147275 3.082372 0.089084 0.025453 0.025162 0.019169 97.478349 0.054234 0.021639 0.242130 0.021775 71.274563 0.548809 0.033638 0.035178 17.871597 8.439453 0.106405 21.031832 0.029512 0.039293 0.270015 0.029725 0.914674 0.033041 0.039696 0.083048 81.980791 1.589404 0.045166 0.071706 0.050936 1.130929 0.018966 7.002197 52.787101 9.124338 62.323854 0.037129 10.508802 0.177472 0.039517 0.023068 1.000867 114.951979 0.068821 276.083512 0.038966 0.046719 0.016017 0.027388 1.611968 0.044196 0.025941 1.429572 0.071428 0.082104 0.024697 1.402986 0.056845 0.055293 1.878214 1.684821 1.468521 1.507174 0.029465 0.110300 0.061633 1.508607 1.236736 1.530533 1.022159 0.833758 0.886473 0.026515 1.883889 0.025332 0.035432 1.102809 1.077133 0.028212 0.026000 1.348416

Haftalık değ. (%)

3 aylık 1 yıllık get r (%) get r (%)

3.36 6.86 0.20 9.57 6.74 2.04 0.14 3.63 7.64 2.76 0.51 0.16 0.12 0.16 5.61 7.29 0.45 2.38 3.34 2.91 7.81 0.14 -0.06 0.17 0.15 -0.24 5.75 5.25 0.87 6.26 2.89 0.15 1.67 4.79 5.18 0.18 6.15 2.98 5.50 3.34 0.52 0.14 9.42 11.35 6.97 11.68 8.35 1.38 6.73 1.29 4.16 0.03 0.02 2.57 0.06 0.15

0.91 -21.84 2.54 -7.47 -9.39 -2.93 1.91 -3.97 -18.56 -5.77 1.00 2.02 1.83 2.26 21.52 -20.15 2.34 -2.25 -4.69 -5.84 -16.34 2.13 1.01 2.61 2.23 -2.05 4.82 21.01 0.23 -17.01 -6.53 2.21 2.14 -14.43 -8.89 2.53

21.65 5.14 18.75 1.85 43.45 18.55 15.63 18.88 1.88 11.75

-14.00 21.24 3.52 2.28 1.92 -24.16 7.99 -19.33 -8.85 -16.37 4.19 -18.25 1.09 -16.55 1.55 1.75 -4.73 1.82 2.30

-4.81 48.86 23.28 17.59 15.82 -4.31 66.33 -5.11 2.96 -18.67 20.69 1.99 16.37 -4.74 15.08 15.98 13.73 16.12 15.41

-0.31 0.18 0.15 0.50 1.30 6.39 0.20 5.01 5.75 0.82 1.61 1.29 9.18 0.57 0.97 8.28 5.66 1.83 0.13 0.14 4.97 7.11 0.34 0.11 0.16 5.66 0.14 2.79 11.60 8.10 0.18 0.38 0.19 3.20 7.04 0.18 0.16 0.42 0.13

-0.21 2.16 2.19 2.31 5.53 -17.02 2.66 -13.63 -11.56 -7.11 0.74 12.48 -1.42 1.81 -1.97 -0.83 -16.82 4.65 1.94 1.82 19.98 -7.37 2.48 1.72 2.15 -9.05 2.36 -4.98 -17.97 -12.55 2.53 1.14 2.65 -0.74 -16.48 2.54 2.26 0.80 1.76

20.05 16.98 16.12 14.60 23.26 2.88 19.76 6.23 4.99 16.92 16.64 24.28 8.18 20.53 18.22 12.60 2.51 25.91 15.92 15.50 45.65 52.91 14.57 14.67 16.03 38.05 17.06

15.87 16.54 16.38 46.32 -5.89 17.07 15.61 12.09 24.22 14.94 16.53 24.36 17.55 16.32 30.20 13.52 47.36 16.41 6.07 12.75 16.37 16.03 16.54 10.39 18.21

17.99 18.95 19.16 28.39 9.79 16.30 22.77 14.27

Son Kapanış

OYAK Portföy OYAK Üye.Çalışan.Yön. Brç. Arç.Öz.Fonu Qinvest Portföy Değ. Fon Qinvest Portföy His. Senedi Fonu (HSYF) Qinvest Portföy İki. Değ. Fonu Qinvest Portföy Kira Sert. Katılım (Döviz) Fonu Qinvest Portföy Kira Sert. Katılım Fonu Qinvest Portföy Para Piyasası Fonu QNB Finans Portföy A.B.D. Dolar Yab. BYF QNB Finans Portföy Altın BYF QNB Finans Portföy Bir. Değ. Fon QNB Finans Portföy Bir. His. Sen. Fonu (HSYF) QNB Finans Portföy Borç. Araç. Fonu QNB Finans Portföy Dow Jones İst. 20 (HSY) BYF QNB Finans Portföy Euro. Borç. Araç. Fonu QNB Finans Portföy Gümüş BYF QNB Finans Portföy Kısa Vadeli Borç. Araç. Fonu QNB Finans Portföy Özel Sek. Borç. Araç. Fonu QNB Finans Portföy Para Piyasası Fonu Strateji Portföy Bir. His. Sen. Fonu(HSYF) Strateji Portföy Borç. Araç. Fonu Tacirler Portföy Değ. Fon Tacirler Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) Tacirler Portföy Kisa Vad. Borç. Araç. Fonu Tacirler Portföy Özel Sek. Borç. Araç. Fonu TEB Portföy Alarko Grubu Değ. Özel Fon TEB Portföy Altın Fonu TEB Portföy Bir. Fon Sep. Fonu TEB Portföy Borç. Araç. Fonu TEB Portföy Euro. (Döviz) Borç. Araç. Fonu TEB Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) TEB Portföy İki. Değ. Fon TEB Portföy ING Bank Özel Bank.ve Plat. Değ. Ö. Fon TEB Portföy ING Bank Para Piyasası Fonu TEB Portföy Kira Sert. (Döviz) Katılım Fonu TEB Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu TEB Portföy Mutlak Getiri Hedefli Değ. Fon TEB Portföy Özel Sek. Borç. Araç. Fonu TEB Portföy Para Piyasası Fonu TEB Portföy PY İki. Değ. Özel Fon TEB Portföy TEB Grubu Değ. Özel Fon TEB Portföy Yab. BYF Fon Sepeti Fonu Ünlü Portföy Bir. Değ. Fon Ünlü Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) Ünlü Portföy İki. Değ. Fon Ünlü Portföy Para Piyasası Fonu Ünlü Portföy Üç. Değ. Fon Yapı Kredi Port. Altın Fonu Yapı Kredi Port. Bir. Fon Sepeti Fonu Yapı Kredi Port. Bir. His .Sen. Fonu (HSYF) Yapı Kredi Port. BİST Temet. 25 End. His. Sen. Fonu Yapı Kredi Port. BİST100 End. His. Sen. Fonu (HSYF) Yapı Kredi Port. BİST30 End. His. Sen. Fonu (HSYF) Yapı Kredi Port. Çlşn. Hes. Kısa Vad. Borç. Araç. F Yapı Kredi Port. Eur. (Dolar) Bor. Araç. Fonu Yapı Kredi Port. İki. Değ. Fon Yapı Kredi Port. İki. Fon Sep. Fonu Yapı Kredi Port. İki. His. Sen. Fonu (HSYF) Yapı Kredi Port. Karma Fon Yapı Kredi Port. Kira Sert. Katılım Fonu Yapı Kredi Port. Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Yapı Kredi Port. Koç Hol. İşt. His.Sen. Fonu (HSYF) Yapı Kredi Port. Orta Vad. Borç. Araç. Fonu Yapı Kredi Port. Özel Sek. Borç. Araç. Fonu Yapı Kredi Port. Para Piyasası Fonu Yapı Kredi Port. PY Borç. Araç. (Döviz) Özel Fonu Yapı Kredi Port. Üç. Değ. Fon Yapı Kredi Port. Yab. Fon Sepeti Fonu Yapı Kredi Port. Yab. Tek. Sek. His. Sen. Fonu Yapı Kredi Portföy PY Bir. Değ. Özel Fon Yapı Kredi Portföy PY Üç. Değ. Özel Fon Ziraat Port. BIST 30 End. His. Sen. Yoğun BYF Ziraat Port. BIST Bank. Dışı L.10 End. H.S. Yğ. BYF Ziraat Port. BIST Likit Bank. End.His.Sen. Yğ. BYF Ziraat Port. Halk Kısa Vad. Kira Sert. Katılım Fonu Ziraat Port. Halkbank Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Ziraat Port. Halkbank Para Piyasası Fonu Ziraat Portföy Altın Katılım Fonu Ziraat Portföy Borç. Araç. Fonu Ziraat Portföy Büyüyen Çocuk. Yönelik Değ. Öz. Fon Ziraat Portföy Fon Sepeti Fonu Ziraat Portföy His. Sen. Fonu (HSYF) Ziraat Portföy İki. Değ. Fon Ziraat Portföy Katılım End. His. Sen. Fonu (HSYF) Ziraat Portföy Katılım Fonu (Döviz) Ziraat Portföy Kira Sert. (Sukuk) Katılım Fonu Ziraat Portföy Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu Ziraat Portföy Kısa Vad. Kira Sert. Katılım Fonu Ziraat Portföy Para Piyasası Fonu Ziraat Portföy Vakıfbank Para Piyasası Fonu Ziraat Portföy Vakıfbank Kısa Vad. Borç. Araç. Fonu

1.305909 0.063623 0.077135 0.019998 0.024466 0.017801 0.831457 639.705586 32.039516 0.021758 0.468724 167.772187 33.128877 0.069166 21.470909 0.072179 0.205561 120.235883 10.248295 0.018982 1.696769 2.963865 0.042500 2.077545 2.188637 0.086794 1.312361 20.531481 2.149075 0.091573 0.026727 1.018920 96.523006 2.659230 6.494639 5.144023 171.521543 374.595198 0.056736 0.042041 2.576862 0.061473 1.272354 0.035847 1.097868 2.048384 0.051478 1.659298 1.313516 0.020084 3.734446 0.060691 0.021164 0.171150 0.018583 1.455762 0.022377 0.473745 0.018606 0.077162 0.905871 7.477355 0.024354 0.298008 7.152660 0.019365 0.066457 82.576377 1.417953 0.025810 13.050951 14.202923 12.183091 1.425632 104.955398 0.060766 0.048231 0.029065 0.021251 1.847504 0.140572 79.316150 1.635279 2.475135 1.805546 173.660809 1.532912 0.022008 0.652640 0.021767

Haftalık değ. (%)

0.21 1.77 7.24 0.80 -0.33 0.16 0.16 0.87 5.25 1.85 6.26 -0.12 7.09 2.27 7.09 0.14 0.17 0.16 9.97 -0.04 9.37 7.84 0.16 0.17 1.65 5.58 1.30 0.07 2.34 7.28 0.54 0.78 0.16 0.79 0.16 0.23 0.18 0.15 0.19 0.27 10.03 0.37 5.79 0.19 0.17 0.55 5.59 4.12 7.47 5.36 6.94 6.51 0.13 3.30 3.20 4.74 6.27 4.19 0.15 0.14 10.18 0.05 0.16 0.15 1.56 1.66 4.00 9.35 2.11 1.74 7.39 7.20 9.28 0.13 0.17 0.16 5.53 -0.06 2.88 2.71 7.12 3.26 6.36 0.63 0.48 0.16 0.14 0.16 0.16 0.17

3 aylık 1 yıllık get r (%) get r (%)

2.61 4.82 -5.10 3.57 4.78 2.13 2.21 13.17 22.22 4.39 -16.85 0.54 -19.73 0.34 -3.04 1.75 2.26 2.23 -16.68 -0.77 -21.83 -8.90 1.54 2.75 -1.23 21.60 -1.26 1.27 1.64 -15.83 1.43 1.40 2.25 7.85 1.97 2.08 2.54 2.21 3.33 1.54 -2.52 4.14 -14.24 2.70 2.32 4.71 22.34 -1.77 -12.88 -17.31 -15.28 -19.00 2.47 -0.31 -7.89 0.04 -13.66 -9.06 1.90 2.03 -18.39 0.75 2.42 2.22 3.13 -3.35 10.99 1.48 1.42 0.44

19.80 33.32 55.80 26.35 14.87 16.84 15.93 16.02 48.58 20.65 4.58 21.69 -5.49 18.31 16.39 14.98 17.54 16.47 26.30 15.18 67.09 38.37 14.19 31.05 21.21 50.07 14.22 25.85 17.12 6.25 18.41

1.98 2.39 2.29 20.29 0.50 -5.47 1.29 -18.08 -7.51 -5.98 7.76 2.70 2.39 2.11 2.31 2.32 2.36

15.81 17.40 16.75 48.37 17.41 13.79 19.50 -2.26 11.74 28.17 21.44 17.04 17.04 16.78 16.78 16.86 17.56

16.82 36.10 15.80 17.90 22.01 16.28 21.14 17.26 11.35 23.42 12.16 17.75 24.18 50.29 16.32 6.86 -0.72 0.03 -4.05 16.97 17.42 9.80 18.94 17.28 11.03 21.43 16.26 4.04 21.59 16.94 16.32 22.36 17.22 23.64 24.01 26.14 23.53

Son Kapanış

Aegon Emeklilik ve Hayat Hisse Senedi EYF Karma EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Standart EYF Allianz Hayat Ve Emeklilik Altın EYF Birinci Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Borçlanma Araçları EYF Borçlanma Araçları Grup EYF Değişken Grup EYF Den. Değ. EYF Dinamik Değişken EYF Hisse Senedi EYF İkinci Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Kamu Dış Borçlanma Araçları Grup EYF Karma EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Standart EYF Allianz Yaşam ve Emeklilik 2035 Hedef Fon Sepeti EYF Altın EYF Ata Finans Dinamik Değişken Grup EYF Atak Değişken Grup EYF Başlangıç Katılım EYF Birinci Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF BIST Temettü Endeksi EYF Borçlanma Araçları EYF Borçlanma Araçları Grup EYF Den. Değ. EYF Dengeli Değişken Grup EYF Dinamik Değişken EYF Hisse Senedi EYF İkinci Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Karma EYF Karma Grup EYF Katılım Katkı Emeklilik Yatırım Fonu Katılım Standart EYF Katkı EYF Koç H.E.Vak.1.Değ.Gr. EYF Koç İştirak Endeksi EYF Para Piyasası EYF Standart EYF Sürdürülebilirlik Hisse Senedi EYF Temkinli Değişken EYF Temkinli Değişken Grup EYF Unilever Dengeli Değişken Grup EYF Unilever Dinamik Değişken Grup EYF Başlangıç EYF Anadolu Hayat Emeklilik Agresif Değişken EYF Altın Katılım EYF Atak Değişken EYF B.R.I.C. Ülkeler Yabancı Değişken EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Birinci Değişken EYF Birinci Kam.Dış Borç.Araç. EYF Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım Fonu Borçlanma Araçları Grup EYF Dengeli Değişken EYF Hisse Senedi EYF Hisse Sen. Grup EYF İkinci Borçlanma Araçları EYF İkinci Borçlanma Araçları Grup EYF İkinci Hisse Senedi EYF İkinci Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF İş Bankası İştirak Endeksi EYF Katılım Katkı EYF Katılım Standart EYF Katkı EYF Özel Sektör Borçlanma Araçları EYF Para Piyasası EYF Standard EYF Temkinli Değişken EYF Temkinli Değişken Grup EYF AvivaSA Emeklilik ve Hayat Agresif Değişken EYF Altın EYF B.R.I.C. Ülkeleri Yab. Değ. EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Birinci Değişken EYF Birinci Para Piyasası EYF Borçlanma Araçları EYF Borçlanma Araçları Grup EYF Dış Borçlanma Araçları EYF Dengeli Değişken EYF Dinamik Değişken EYF Hisse Senedi EYF Hisse Senedi Grup EYF İkinci Değ. EYF İkinci Para Piyasası EYF Karma EYF Karma Grup EYF Katılım Katkı Emeklilik Yatırım Fonu Katılım Standart EYF Katkı EYF Muhafazakar Değişken EYF Orta Vadeli Borçlanma Araçları EYF Özel Sektör Borçlanma Araçları EYF Standart EYF Temettü Ödeyen Şirketler Hisse Senedi EYF Uzun Vadeli Dış Borçlanma Araçları EYF Axa Hayat ve Emeklilik

Değ ş m yüzde

0.087685 0.071845 0.017359 0.060513 0.060903

7.05 2.37 0.62 0.17 0.75

0.036959 0.107290 0.072609 0.045771 0.034938 0.086717 0.016778 0.105373 0.067119 0.071849 0.069253 0.017684 0.066117 0.016777

5.58 4.05 -0.11 -0.09 1.65 3.53 4.20 6.81 -0.08 4.03 7.55 0.48 0.17 0.77

0.015979 0.037845 0.016964 0.028414 0.015132 0.105590 0.021763 0.074114 0.034042 0.088280 0.092054 0.020910 0.119337 0.051423 0.124315 0.085532 0.014166 0.014052 0.017638 0.016278 0.028757 0.067664 0.018260 0.022654 0.023339 0.027696 0.019915 0.023096 0.016073

3.84 5.56 4.68 6.38 0.15 4.03 5.02 -0.19 -0.18 2.06 3.43 3.09 6.81 2.32 7.60 7.01 0.83 1.48 0.52 0.33 10.06 0.17 0.76 6.89 0.18 0.49 0.82 4.17 0.20

0.020030 0.037337 0.115767 0.034171 0.016147 0.015243 0.077588 0.092809 0.048010 0.069129 0.077275 0.115940 0.091273 0.072770 0.072485 0.055767 0.069866 0.043527 0.020417 0.022439 0.016604 0.024459 0.065466 0.035930 0.068257 0.071431

4.54 5.46 3.13 11.10 0.18 0.16 6.67 3.64 -0.11 0.90 1.75 7.06 6.83 -0.29 -0.22 6.79 0.08 4.37 0.90 1.04 0.54 0.16 0.16 0.69 0.09 0.15

0.061924 0.038971 0.029893 0.016175 0.015371 0.056645 0.066296 0.067875 0.057270 0.081848 0.022070 0.068205 0.067014 0.066708 0.048647 0.062349 0.063387 0.024372 0.012904 0.015474 0.016943 0.064184 0.069476 0.022081 0.016454 0.035418 0.075930

5.11 5.59 7.64 0.20 0.12 4.90 0.16 -0.01 -0.10 3.08 2.24 3.61 7.88 7.90 1.32 0.17 3.01 3.02 1.40 1.65 0.44 0.24 -0.22 0.18 0.70 6.09 3.03

Son Kapanış

Altın Katılım EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Değ. EYF Hisse Senedi EYF Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Katılım Değişken EYF Katılım Katkı EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Standart EYF Bereket Emeklilik Altın Katılım EYF Başlangıç Katılım EYF Büyüme Katılım Değişken EYF Katılım Değişken Grup EYF Katılım Hisse Senedi EYF Katılım Katkı EYF Katılım Standart EYF Muhafazakar Katılım Değişken EYF BNP Paribas Cardif Emeklilik Altın EYF Borçlanma Araçları EYF Borçlanma Araçları Grup EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Birinci Değişken EYF Birinci Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Birinci Para Piyasası EYF Değişken Grup EYF Hisse Senedi EYF İkinci Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Katkı EYF Mutlak Getiri Hedefli Değişken EYF Standart EYF Ş. Katılım Katkı Emeklilik Yatırım Fonu Cigna Finans Emek ve Hayat Altın EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Birinci Hisse Senedi EYF Birinci Hisse Senedi EYF Ş. Dengeli Değişken Grup Emeklilik Yatırım Fonu Ş. Dinamik Değişken Emeklilik Yatırım Fonu Dış Borçlanma Araçları EYF Kamu Borçlanma Araçları EYF Kamu Borçlanma Araçları Grup EYF Katılım Katkı EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Standart EYF Borçlanma Araçları EYF Fiba Em. ve Hay. Dengeli Değişken EYF Hisse Senedi Grup Emeklilik Yatırım Fonu Perform Portföy Değ. EYF Altın EYF Atak Değ. EYF Atlas Portföy Değişken EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Borçlanma Araçları EYF Borçlanma Araçları Grup EYF Değ. Gr. EYF Dengeli Değişken Grup EYF Fiba Portföy Borçlanma Araçları EYF Global Md Port. Değ. EYF Hisse Senedi EYF İstanbul Port. Değ. EYF Kamu Dış Borçlanma Araçları Grup EYF Kare Portföy Fon Sepeti EYF Katılım Katkı EYF Katılım Standart EYF Katkı EYF Mükafat Portföy Katılım Değişken EYF Osmanlı Port. Değ. EYF Oyak Port. Değ. EYF Oyak Portföy Hisse Senedi EYF Oyak Port. Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Oyak Portföy Standart EYF Para Piyasası EYF Qinvest Port.Değ. EYF Standart EYF Tacirler Por. Değ. EYF Temkinli Değ. EYF Dış Borçlanma Araçları EYF Garanti Emeklilik ve Hayat Altın EYF Başlangıç Katılım EYF Borçlanma Araçları EYF Borçlanma Araçları Grup EYF Dış Borçlanma Araçları EYF Dış Borçlanma Araçları Grup EYF Değ. EYF Dengeli Değişken EYF Dengeli Değişken Grup EYF Hisse Senedi EYF Hisse Senedi Grup EYF Kamu Borç. Araç. EYF Katılım Değişken EYF Katılım Katkı EYF Katılım Standart EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Standart EYF Sürdürülebilirlik Hisse Senedi EYF Temkinli Değişken EYF

Değ ş m yüzde

0.035304 0.015904 0.015042 0.022993 0.022542 0.030483 0.022684 0.022265 0.017502 0.023844 0.018857

5.57 0.18 0.16 2.13 7.34 3.02 2.03 1.00 0.57 0.17 0.77

0.038808 0.015597 0.023218 0.023834 0.030788 0.018792 0.018927 0.023483

5.40 0.17 2.97 1.92 7.18 1.17 1.34 1.10

0.037684 0.059896 0.031985 0.015910 0.014892 0.063408 0.068295 0.066030 0.019104 0.076190 0.071290 0.017839 0.019587 0.018006 0.012814

5.58 -0.04 -0.04 0.16 0.15 1.44 2.90 0.17 1.98 7.03 2.26 0.38 0.58 0.51 0.95

0.012709 0.015955 0.015058 0.057151 0.030344 0.020879 0.026416 0.011072 0.028892 0.019654 0.010057 0.017821 0.029221 0.018516 0.010509

5.38 0.15 0.14 6.46 1.24 1.28 2.12 2.86 -0.10 -0.03 0.59 0.56 0.17 0.60 -0.29

0.067806 0.028055 0.013194 0.040036 0.044036 0.018069 0.015940 0.015787 0.029662 0.031447 0.022335 0.029036 0.064712 0.014782 0.067158 0.016862 0.055645 0.014068 0.015481 0.014439 0.018336 0.014977 0.017322 0.038500 0.052436 0.039806 0.017347 0.021752 0.018822 0.016591 0.015070 0.018926 0.052741

2.12 11.34 0.06 5.29 3.49 1.91 0.18 0.16 -0.11 -0.11 3.79 2.40 -0.14 0.64 6.64 1.34 2.10 3.02 0.89 1.91 0.37 5.56 2.94 1.80 7.08 1.38 0.83 0.17 0.18 1.15 5.20 0.19 2.18

0.041621 0.015230 0.076143 0.048732 0.106212 0.073288 0.062053 0.080195 0.064721 0.110073 0.025813 0.039883 0.026409 0.021375 0.018992 0.018032 0.070030 0.019579 0.018293 0.041657

5.54 0.16 -0.18 -0.15 2.46 2.45 1.10 2.25 2.16 7.68 7.63 -0.18 1.98 0.99 1.09 0.69 0.16 0.80 6.65 0.33

Son Kapanış

Üçüncü Değişken EYF Mutlak Getiri Hedefli Değişken EYF Başlangıç EYF Halk Hayat ve Emeklilik Altın Katılım EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Dinamik Değişken EYF Hisse Senedi EYF Kamu Borçlanma Araçları Standart EYF Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Katılım Dinamik Değişken EYF Katılım Hisse Senedi EYF Katılım Katkı EYF Katılım Standart EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Temkinli Değ. EYF Katılım Emeklilik ve Hayat Agresif Katılım Değişken (Döviz) EYF Altın Katılım EYF Başlangıç Katılım EYF Dengeli Katılım Değişken EYF Emlak Katılım Bankası Katılım Değişken EYF Kamu Kira Sertifikaları Katılım E. Yatırım Fonu Katılım Değişken Grup EYF Katılım Hisse Senedi EYF Katılım Katkı EYF A.Ş. Katılım Standart EYF MetLife Emeklilik ve Hayat Borçlanma Araçları Grup EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Dengeli Değişken EYF Dengeli Değişken Grup EYF Hisse Senedi EYF Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Katılım Katkı EYF Katılım Standart EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Standart EYF Ş.Altın Katılım Emeklilik Yatırım Fonu NN Hayat ve Emeklilik Qinvest Portföy Temkinli Değişken EYF Agresif Değişken EYF Altın EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Borçlanma Araçları EYF Değişken EYF Dengeli Değişken EYF Dinamik Değişken EYF Hisse Senedi EYF Karma EYF Katılım Katkı EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Standart EYF Vakıf Emeklilik Kamu Dış Borçlanma Araçları Emeklilik Y. Fonu Altın Katılım EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Birinci Değişken Emeklilik Yatırım Fonu Birinci Kamu Borçlanma Araçları Grup EYF Birinci Kamu Borçlanma Araçları Grup EYF Dinamik Değişken Emeklilik Yatırım Fonu Dinamik Değişken Grup EYF Hisse Senedi EYF Katılım Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu Katılım Dengeli Değişken EYF Katılım Dinamik Değişken Grup EYF Katılım Katkı EYF Katılım Standart Emeklilik Yatırım Fonu Katkı EYF Para Piyasası EYF Pera 2 Değişken Grup EYF Pera 3 Degişken Grup EYF Standart EYF Temkinli Değişken EYF Temkinli Değişken EYF Ziraat Hayat ve Emeklilik Altın Katılım EYF Başlangıç EYF Başlangıç Katılım EYF Değişken EYF Hisse Senedi EYF Kamu Borçlanma Araçları EYF Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF Katılım Değişken EYF Katılım Katkı EYF Katılım Standart EYF Katkı EYF Para Piyasası EYF Standart EYF

Değ ş m yüzde

0.024417 0.021809 0.016214

4.87 0.74 0.19

0.023682 0.016347 0.015696 0.019961 0.017563 0.018541 0.037489 0.020700 0.020795 0.021507 0.019064 0.016573 0.022989 0.015569

5.38 0.19 0.16 3.73 7.19 0.89 4.65 2.40 7.09 0.77 1.29 0.78 0.16 0.18

0.023659 0.038792 0.016002 0.021637 0.012188 0.012952 0.021600 0.021604 0.018850 0.019021

1.13 5.26 0.18 2.78 2.11 0.10 2.63 6.77 0.67 1.03

0.022709 0.016035 0.014918 0.025957 0.028272 0.024435 0.039552 0.018491 0.017981 0.018139 0.026406 0.021424 0.011971

-0.12 0.17 0.20 1.62 1.66 6.73 2.11 1.02 0.73 0.59 0.16 0.60 5.53

0.015801 0.012016 0.023451 0.016062 0.015509 0.068068 0.057690 0.068326 0.034901 0.102264 0.110290 0.010276 0.019105 0.066974 0.046654

0.92 4.73 5.60 0.17 0.16 -0.06 1.41 1.88 3.08 7.05 3.37 0.90 0.36 0.16 0.71

0.074040 0.040097 0.016233 0.015701 0.036676 0.041417 0.023074 0.058243 0.041127 0.068621 0.014457 0.025753 0.027660 0.021249 0.026323 0.016729 0.062981 0.018755 0.016918 0.064004 0.027973 0.016318

1.62 5.49 0.18 0.17 2.85 -0.16 0.58 3.74 2.98 7.12 7.16 1.87 2.96 1.17 1.36 0.81 0.16 0.84 2.03 0.96 0.14 3.12

0.038415 0.016315 0.015801 0.020789 0.018164 0.019003 0.039534 0.018270 0.021574 0.021818 0.017768 0.025497 0.019059

5.47 0.18 0.16 3.40 7.09 -0.20 2.80 1.90 1.15 1.36 0.79 0.16 1.00

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

FİNANS/BORSA

ENDEKS 96471,00 10 N san

DEĞİŞİM %

0.60

89552.63 3 N san

Paskalya sak nl ğ l ğ

BBB-'DEN BB+'YA JCR, Türk ye'n n kred notunu düşürdü Japon kredi derecelendirme kuruluşu JCR, Türkiye'nin BBB- olan yabancı ve yerel para cinsinden uzun vadeli kredi notlarını BB+'ya indirdi ve görünümlerini 'negatif' olarak belirledi. Aralık 2019'da yaptığı gözden geçirmede Türkiye'nin kedi notlarını BBB- olarak korurken, görünümü 'negatif' olarak devam ettirdiğini hatırlatan JCR, dün yaptığı değerlendirmede koronavirüs salgını nedeniyle uygulamaya konacak güçlü mali paketlerin Türkiye'nin mali pozisyonunun daha da kötüleşmesine yol açacağını belirterek notları düşürme kararı aldığını bildirdi. Türk Lirası'nın şu anda, dünya genelinde yaşanan gelişmelerden kaynaklı olarak büyüyen değer kaybı baskısı altında olduğunu belirten JCR, TCMB'nin döviz cinsinden zorunlu karşılık oranını azaltmayı da içeren operasyonlar ile yurt içi piyasaya döviz sağlamakta olduğuna işaret etti. JCR, "2018'de TL'de yaşanan keskin düşüşten bu yana kaçınılan bu adımlar döviz rezerv seviyesinde daha da düşüşe yol açtı. Kısa vadeli swaplar dışarıda bırakıldığında döviz rezervi önemli oranda düştü" değerlendirmesinde bulundu.

KAZANDIRANLAR

KAYBETTİRENLER Günlük get r (%) -7.81 -6.81 -6.80 -6.22 -5.59 -5.33 -5.10 -4.55 -4.00 -3.76 -3.70 -3.42

PAHALI Endekse göre T. Kalkınma ve Yatırım Bankası Ek z K mya RTA Laboratuvarları Güler Yat. Hold ng Pegasus Bosch Fren S stemler Trabzonspor Sport f DO-CO Burçel k Vana Martı Otel Ray S gorta Taç Tarım Ürünler

49.29 48.01 45.27 42.27 42.03 40.13 40.06 39.99 36.34 35.31 31.07 29.88

UCUZ Endekse göre Info Yatırım Egel &Co Enerj Yatırım** Ral Yatırım Hold ng Egel & Co Tarım G r ş m** Trend GMYO MMC San. Ve T c. Yat.** Pr zma Press Matbaacılık* Egel &Co Yatırım Hold ng** Ged k Y. Men. Değ. Şok Marketler Yonga Mob lya Vanet Gıda

-20.25 -19.67 -19.24 -16.94 -14.74 -13.50 -13.11 -12.97 -12.56 -11.47 -11.09 -10.91

DİP 1 yıllık d b ne yakınlık Vanet Gıda MMC San. Ve T c. Yat. Pr zma Press Matbaacılık Trend GMYO Alarko Hold ng Şok Marketler Mond T re Kutsan Alk m K mya Mega Pol et len Ral Yatırım Hold ng

0.00 0.00 2.08 3.80 4.00 4.84 5.74 6.45 7.69 7.96

ZİRVE 1 yıllık z rves ne yakınlık Mazhar Zorlu Hold ng Net Hold ng Işıklar Enerj Yapı Hol. İş Bankası (B) İş Bankası (Kur.) Parsan Marka Yatırım Hold ng Güler Yat. Hold ng Albaraka PY One Tower GMYF GSD Den zc l k

DUNYA

FAİZ

DEĞİŞİM %

11.95

3 N san

0.01

12.16

10 N san

Yüksel ş sürüyor

Tahv l fa zler nde se, azalan kur volat l tes ve TCMB’n n tar h n n en hızlı tahv l alımlarını gerçekleşt rmes ne rağmen yukarı yön sürüyor. Gösterge tahv l n b leş k fa z haftanın kapanışını yüzde 12,31 sev yes nden gerçekleşt rd .

10 yıllık tahv lde b leş k fa z se yüzde 13,55 oldu. D ğer taraftan, Türk ye 5 yıllık CDS’ n san ayı ç nde lk defa 600 sev yes n n altına ger led ve haftanın kapanışını 521 sev yes nden gerçekleşt rd .

DÖVİZ

Yen den 6.70’e geld

Dolar endeks , Fed’ n 2,3 tr lyon dolara kadar kred sağlayacak lave eylem kararı almasıyla 99,3 sev yes ne kadar ger led . Fed’ n yen kred paket sonrası küresel p yasalarda dolara olan taleb n azalmasıyla sert b r tepk vererek düşüşe geçen dolar/TL kuru 6.62 sev yes ne kadar ger led . Kur, dün se yen den 6.70 sev yes ne yükseld ve bu sev yede dengelenmeye çalıştı.

Tekn k açıdan 6.60 destek, 6.80 d renç konumunda.

konuşurken ayırmalıyız kanaatindeyim. Örneğin, hisse senedi piyasamız ağırlıklı dışarıya paralel seyrediyor. Bu kısım önemli.

En azından somut hikaye yaratmakta zorlandığımız dönemlerde dünyanın konuştuğu başlıklar üzerinden fiyatlama çabası içerisinde olunuyor. Öte yandan tahvil, kur ve CDS eğilimimiz ise ayrı bir dünyanın temsilcileri. Bu 3’lü daha defansif amaçlı kullanılıyor izlenimi vermekte. Özellikle CDS tarafı. Kur işlemlerinin gösterge olma özelliğini CDS’e kaybettirmesine neden olan başlıklar ise i) Azalan hacim ii) Yabancı yatırımcı ilgisizliği iii) Yerlinin yüksek yabancı para mevduat stoku olarak belirmekte.

Resmin tamamını yönlendiren ve yakın geçmişte olduğu üzere gelecekte de konuşmaya devam edeceğimiz başlık ise dış kaynak fonlamasına erişebilen emsallerimiz ile aynı imkanlara sahip olup olmayacağımız sorusuna yanıt bulmak olacak. Malumunuz, Fed’in toplamda 14 ülke ile açtığı swap hattı içerisinde Türkiye yer almıyor. 2 hafta önce ilan ettiği repo imkanını ise 2.8 milyar dolar düzeyindeki düşük ABD tahvil portföyümüz nedeniyle yok denecek düzeyde değerlendirmek mümkün.

Adının “swap” ya da “repo” olup olmadığının önemi yok. Kritik kısım, emsallerinizin erişme

imkanı olduğu ortamda sizin algı ve dolayısıyla fiyatlama açısından negatif ayrışma ihtimaliniz. Kim gibi? Örneğin, Endonezya’nın New York Fed ile yaptığı 60 milyar dolarlık repo anlaşması ve merkez bankası başkanının şu anda bu pencereyi kullanma düşüncelerinin olmadığını açıklaması gibi. Yani, hikayenin özü “güven kanalı” temasından oluşuyor. Bunu yakın zaman içerisinde tecrübe ettiğimiz düşüncesindeyim.

Fed’in sağladığı imkanlardan yararlanmak önemlidir, ancak olmadığında dünyanın sonu ya da değişmez kader değildir. Farklı imkanlar zorlanabilir.

Türkiye’nin hali hazırda Katar ve Çin ile yapmış olduğu swap anlaşmaları mevcut. Bu rakamlar yukarı yönde güncellenebilir.

Japonya, Brezilya, Rusya, Hindistan, İngiltere ve İsviçre gibi farklı ülke merkez bankaları ile anlaşma çeşitliliğine gidilebilir. Bahsettiğim, dünyanın her yerinde atılan adımlar. Mesela, BOJ’un Avustralya, Çin, Tayland ve Singapur ile 3’er yıllık swap anlaşmaları mevcut. Fed ile de var, ECB ve BOC ile de. Son olarak, IMF’in üzerinde çalıştığını açıkladığı Fed vari fonlama imkanının detaylarını görmek gerektiğini düşünüyorum. Kota ile kullanım olacak ise mevcut Türkiye rakamı da pek bir anlam taşımayabilir.

6.6990 3 N san

DEĞİŞİM %

0.24

6.6840 10 N san

Aks yon ht yacı

B

ir önceki hafta kaleme aldığım yazımda birbirinden farklı gibi görünse de esasen ilişkili hikayelerden oluşan örnekleri detaylandırmaya çalışmıştım. Bunlardan birkaçı; para politikasında atılan adımlar, maliye cephesinin devreye girme ihtiyacı, Fed’in swap ve repo hamleleri ve gelişmekte olan ülkelerin kendi içerisindeki “fonlamaya ulaşabilenler ve ulaşamayanlar” ayrışmasıydı. Geride kalan hafta nispeten fiyatlamalar açısından pozitif gelişmelere sahne oldu. Yatırımcı kesimi çoğunlukla bugünü yarına tercih etti. Makro arka planda kaldı, umut satın alındı. Gerçekten de böyle oldu. Hem içerideki fiyatlamalarda hem de dışarıda benzer eğilim ağır bastı.

Hep derim, yine tekrarlamak isterim; dışarıyı anlamadan içeride ne olup bittiğine kafa yormak hep bir ayağı eksik masa gibi oluyor.

Altına karton sıkıştırıyoruz, dengede dursun istiyoruz, olur gibi oluyor ama olmuyor. Masa sallanmaya devam ediyor. Bu nedenle yaptığımız yorum ve değerlendirmelerin bir kısmı da havada kalıyor. Diyebilirsiniz ki içerinin dinamikleri farklı. Coğrafya bambaşka. Biz, bizi iyi biliriz, başka da kimse benzemez. Doğrudur, hayır diyemem. Dediğim noktada ben de realiteden uzaklaşmış olurum.

O vakit her zamanki yanıtımdan

UZMAN GÖRÜŞÜ ORKUN GÖDEK DENİZ YATIRIM

ilerleteyim ben de konuyu; gün sonunda bir şekilde başımızı dışarıda olup bitenlere çevirmek zorunda kalıyoruz. Bakmayın şimdilerde yabancı yatırımcı eksikliğinden yakındığımıza. Artık neyse ki yerli yatırımcılarımız da yurt dışı gelişmeleri kendi fiyatlamalarına iliştirmeye çalışıyorlar.

Arzu edilen kadar mıdır? Tartışırız. En azından hiç yok değil.

Devam edelim. Dışarıdaki hayat bardağın dolu kısmını görme şeklinde gerçekleşiyor. Kısa haftanın işlemleri hisse senetleri önderliğinde primlenmelerin takip edilmesine neden oldu. Bana sorarsanız iki ana oyun değiştirici faktör belirdi. Öncelikle enerji fiyatları uluslararası piyasalarda toparlandı ve düştü. Hepsi 4 işlem gününde oldu. Temel değerlendirmelerden ziyade, ağaç-orman karmaşasında ağaç kısmı görülmek istendi. OPEC+ beklentileri ve arz kısıntısı haberleri yatırımcıları bu tarafta alım iştahında artışa yönlendirdi. Fena da olmadı. Doğrudan risk iştahı pozitif etkilendi. Diğer varlık gruplarına da yansıması oldu. Ne gibi? 1700 dolar sınırına yaklaşan ons altın gibi.

Başka ne oldu? Avrupa’da COVID-19 salgını ile mücadele kapsamında kapalı durumda olan ekonomilerin tahmin edilenden önce aktivitelerini hızlandırabilecekleri düşüncesi ön plana çıktı. Geçtiğimiz hafta pazar günü İtalyan basınında beliren kademeli açış düşüncesi (nisan ortası ve mayıs başlangıcı şeklinde planlama) İspanya, kısmen okullar bazında Almanya ve Belçika, Avusturya, Danimarka, Norveç ve Çekya sınırlarında da tartışılır oldu. Dikkat edin; hayata geçti demiyorum. “Tartışılır oldu” detayı ile anlatıyorum. Üzerine bir de ABD’de 1-2 hafta önce yapılan modellemelerden daha iyimser bir resmin oluşabileceğine dair resmi açıklamalar ve Trump yönetiminden gelen (Başkan, Pence ve Kudlow önderliğinde) ekonomiyi açma isteklerini ortaya koyan düşünceler risk algısının toparlanmasına imkan tanıdı.

Son olarak, Fed’in 2.3 trilyon dolarlık yeni kredi/fonlama paketi ile masaya gelmesi, üstelik bu kez “junk” statüdeki bonoları da alacağını belirtmesi Amerikan Doları’nın da zayıflamasına zemin hazırladı. Eh sanki fena da olmadı. Stres azaldı. Hem dışarısı hem bizim için.

Sınırlarımız dışında olan biteni toparlayabildiysek şimdi içeriye gelebiliriz diye düşünüyorum. Varlık fiyatlamalarımızı

YATIRIM KAZANDIRANLAR

BORSA İSTANBUL PAY PİYASASI

Günlük get r (%) Işıklar Enerj Yapı Hol. 10.00 Fr go Pak Gıda 10.00 İş Bankası (Kur.) 10.00 Bomont Elektr k 10.00 Y b taş İnşaat Malzeme 10.00 Yükselen Çel k 9.98 Armada B lg sayar 9.98 DO-CO 9.98 RTA Laboratuvarları 9.97 San foam Sünger 9.96 T. Kalkınma ve Yatırım Bankası 9.96 Ek z K mya 9.96

Trend GMYO Serve F lm Prodüks yon Altınyunus Çeşme QNB F nans F n. K r.

Mond T re Kutsan Euro Trend Yat. Ort. Metal Gayr menkul Pr zma Press Matbaacılık İdeal st Danışmanlık Taç Tarım Ürünler Atlant s Yatırım Hold ng Galatasaray Sport f

Fed’ n yen kred paket , OPEC’te uzlaşma ve yen t p koronav rüs salgınında en kötünün ger de kalab leceğ ne l şk n beklent ler küresel pay p yasalarında poz t f b r sey r zlenmes n sağladı. Artan küresel r sk ştahı ve ger leyen döv z kurlarının desteğ le 96 b n sev yes ne gelen BİST 100 endeks , haftanın son şlem gününde, yurtdışındak pek çok borsanın Paskalya tat l dolayısıyla kapalı olması neden yle sak n ve düşük hac ml b r sey r zled .

0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

05

GÜNLÜK KAPANIŞ BÜLTEN 10/04/2020 A.V.O.D Gıda Ve Tarım Acıpayam Selüloz Adana Çimento (A) Adana Çimento (B) Adana Çimento (C) Adel Kalemcilik Adese Alışveriş Ticaret Afyon Çimento Ak Enerji Akbank Akçansa Akdenız Güvenlık Hız.

Akfen GMYO Akın Tekstil Akiş GMYO Akmerkez GMYO Aksa Aksa Enerji Aksigorta Aksu Enerji Alarko Carrıer Alarko GMYO Alarko Holding Albaraka PY Batışehir GMYF Albaraka PY Dükkan GMYF Albaraka PY One Tower GMYF Albaraka Türk Alcatel Lucent Teletaş Alkim Kağıt Alkim Kimya Altınyağ Altınyunus Çeşme Anadolu Cam Anadolu Efes Anadolu Grubu Holding Anadolu Hayat Emek.

Anadolu Isuzu Anadolu Sigorta Anel Elektrik Arçelik ARD Bilişim Teknolojileri Arena Bilgisayar Armada Bilgisayar Arsan Tekstil Artı Yatırım Holding Aselsan Aslan Çimento Ata GMYO Atakule GMYO Atlantis Yatırım Holding Atlas Yat. Ort. AvivaSA Emeklilik Hayat Avrasya GMYO Avrasya Petrol ve Tur. Avrasya Stratejik GMYF Avrupa Yatırım Holding Ayen Enerji Ayes Çelik Hasır Ve Çit Aygaz Bagfaş Bak Ambalaj Balatacılar Balatacılık Bantaş Ambalaj Banvit Baştaş Başkent Çimento Batı Çimento Batısöke Çimento Bera Holding Berkosan Yalıtım Beşiktaş Futbol Yat. Beyaz Filo Bilici Yatırım Bim Mağazalar Birko Mensucat Birlik Mensucat Bizim Mağazaları Bolu Çimento Bomonti Elektrik Borusan Mannesmann Borusan Yat. Paz. Bosch Fren Sistemleri Bossa Brisa Burçelik Burçelik Vana Bursa Çimento Carrefoursa Casa Emtia Petrol Ceo Event Medya Coca Cola İçecek Cosmos Yat. Holding Credıtwest Faktorıng Çelebi Çelik Halat Çemaş Döküm Çemtaş Çimbeton Çimentaş Çimsa Çuhadaroğlu Metal Dagi Giyim Dagi Yatırım Holding Dardanel Datagate Bilgisayar Demısaş Döküm Denge Holding Deniz GMYO Denizli Cam Derimod Derlüks Deri Desa Deri Despec Bilgisayar Deva Holding Diriteks Diriliş Tekstil Ditaş Doğan DO-CO Doğan Burda Doğan Holding Doğtaş Kelebek Mobilya Doğusan Doğuş GMYO Doğuş Otomotiv Döktaş Dökümcülük Duran Doğan Basım Dyo Boya Eczacıbaşı İlaç Eczacıbaşı Yatırım Edip Gayrimenkul Ege Endüstri Ege Gübre Ege Profil Ege Seramik Egeli & Co Tarım Girişim Egeli&Co Enerji Yatırım Egeli&Co Yatırım Holding Egeplast Ekiz Kimya Emek Elektrik Eminiş Ambalaj Emlak Konut GMYO Enerjisa Enerji

CMYK

05

Son kapanış

1.75 5.83 7.62 6.19 1.78 11.78 1.14 6.01 0.89 6.12 7.47 1.52 2.57 9.45 2.90 23.56 6.16 3.51 4.79 8.91 44.70 13.31 4.37 1,230.80 1,165.60 1,180.10 1.19 18.28 5.84 49.34 0.62 16.30 3.25 18.60 14.46 5.69 9.20 4.60 3.15 15.20 18.40 11.41 19.39 3.15 0.96 25.10 34.60 3.75 1.33 1.30 1.25 12.45 1.40 1.34 1,427.50 1.17 2.79 1.95 9.77 13.52 6.68 1.83 2.75 16.73 2.85 2.50 0.91 3.15 2.70 2.07 3.14 7.40 51.65 0.26 1.14 9.57 3.56 1.76 9.11 57.45 276.10 7.54 7.45 6.55 19.24 3.46 6.11 10.38 5.72 36.28 2.16 2.30 79.10 8.52 0.94 6.36 32.46 13.80 6.93 2.47 2.19 2.88 6.59 7.39 2.92 0.95 3.78 6.45 4.81 2.76 3.65 4.95 10.12 0.64 12.30 382.30 3.88 1.57 1.41 1.68 4.56 7.71 22.60 16.80 4.24 4.49 9.99 1.63 567.00 43.32 10.89 3.50 0.34 0.45 0.30 12.25 2.87 1.63 2.56 1.22 6.32

Günlük İşlem Hacm

35,812,248 3,253,164 7,747,837 2,534,026 3,586,960 2,142,658 58,286,530 51,647,395 15,638,170 404,214,672 1,055,755 8,596,247 6,480,748 3,991,250 4,006,053 76,362 6,528,145 16,245,746 4,862,458 5,854,671 2,049,667 13,561,617 49,926,074 1,231 1,166 1,180 62,343,285 23,323,078 1,682,501 9,418,720 448,481 590,889 25,990,797 14,806,774 9,964,123 4,320,199 27,304,881 2,723,833 2,933,755 68,919,225 267,629,387 4,999,679 7,038,405 6,382,070 144,908 547,099,839 2,510,788 1,892,326 7,219,370 46,111 3,348,343 1,173,605 14,407,031 11,811,473 11,420 227,803 25,003,921 6,474 4,422,523 19,170,440 7,358,683 201,107 46,750,785 4,756,883 20,388 11,845,911 12,858,983 40,041,742 7,643,256 95,219,944 191,771 1,108,462 173,522,056 361,525 2,698,126 28,876,018 8,030,654 707,808 61,989,877 15,476,498 18,173,573 13,330,738 3,045,649 7,412,981 5,283,741 2,313,250 7,471,606 196,845 9,940,607 8,879,206 12,400 216,501 29,235,595 8,040,499 123,218,686 17,121,645 602,003 2,882,952 6,640,062 3,284,616 4,534,929 4,820,194 2,014,093 18,701,154 22,118,789 477,199 6,099,780 2,920,586 1,005,793 23,268,726 6,263,403 7,597,203 37,875,318 84,261 3,677,974 33,672,739 6,229,251 39,440,562 26,093,055 11,455,456 12,262,181 24,201,641 5,362,332 1,237,511 17,340,841 174,000,385 16,466,944 5,011,805 22,454,924 729,145 704,253 11,866,153 271,083 278,387 346,557 52,191 1,570,154 28,611,068 194,706 81,574,158 32,852,090

Günlük Get r (%)

0.57 0.69 1.60 -1.43 -0.56 0.68 1.79 0.67 0.00 1.49 -0.93 -0.65 2.80 0.53 -0.34 -0.34 -0.48 -0.85 3.01 -2.41 0.45 -0.89 -1.80 0.01 0.01 0.01 0.00 -1.03 -0.34 -1.42 3.33 -6.80 0.93 -0.32 1.12 4.40 2.91 1.10 0.64 0.07 9.07 1.67 9.98 3.96 5.49 -0.32 -1.98 -2.85 0.76 -3.70 1.63 1.88 1.45 1.52 0.00 -2.50 1.82 0.00 -1.71 0.97 2.93 -0.54 1.10 -0.30 1.06 3.31 -1.09 1.29 -1.82 -2.82 0.00 0.00 2.28 0.00 1.79 -0.10 1.42 10.00 2.82 5.70 6.44 2.86 -0.53 8.62 7.31 -2.26 -0.65 9.96 0.53 0.78 0.47 2.68 8.43 4.67 5.62 0.79 -0.12 -1.43 0.29 -1.59 0.46 4.35 -1.49 0.00 6.18 -1.04 1.61 0.47 0.84 4.55 0.00 6.22 -0.30 0.00 -3.30 9.98 -1.27 1.83 -0.70 0.60 8.06 3.21 9.92 -1.00 -0.47 -0.66 0.71 9.40 -0.75 -0.41 0.55 5.11 9.68 4.65 7.14 1.74 9.96 9.40 9.87 0.00 1.28

Yılbaşından Get r (%)

-5.91 -8.48 -21.52 -13.18 -20.18 -24.97 -20.18 -4.30 -18.35 -24.54 -22.95 -27.96 -36.54 -31.47 -28.22 -0.51 -12.04 -7.63 -11.59 -40.08 -25.50 -12.33 -26.55 0.81 0.85 0.85 -22.22 51.83 4.66 28.76 51.22 63.16 -25.46 -19.41 -17.79 -6.49 -24.40 10.75 -1.87 -27.06 56.62 18.30 -12.01 18.52 19.87 -13.41 -17.22 -30.73 30.00 -13.19 -7.13 -7.28 -26.37 11.01 -24.03 -19.60 -10.96 -19.56 -19.62 -9.12 47.58 9.13 -9.91 10.04 -24.47 -30.53 -18.18 -1.46 -15.51 -0.63 69.34 10.69 -16.13 0.00 -14.32 -24.26 37.50 -20.44 -4.11 -4.76 -6.45 -20.57 12.74 98.15 -13.57 29.72 10.54 -30.58 -6.25 5.88 -20.14 -22.53 31.08 -25.01 -23.19 -21.33 -8.00 -23.68 -22.57 -12.40 27.43 73.88 -5.38 -16.09 -30.66 -25.15 -22.66 -32.63 -32.35 -19.60 16.75 12.57 -17.95 29.27 -32.22 -36.08 -12.56 -14.55 -19.23 0.66 -19.01 -28.58 19.66 -13.47 21.02 -1.19 17.27 -2.33 -13.01 -9.02 -5.66 6.25 15.38 50.00 -2.00 370.49 2.52 68.42 -16.44 -6.18

Destek

1.75 5.80 7.60 5.80 1.70 11.25 1.13 5.70 0.89 5.90 7.40 1.50 2.55 8.30 2.55 23.25 6.10 3.50 4.75 7.30 41.50 10.50 4.10 1,225.00 1,150.00 1,175.00 1.13 12.00 5.80 49.00 0.61 10.25 2.80 17.50 12.25 5.60 8.60 4.55 3.15 14.00 12.25 10.75 16.50 2.80 0.84 23.25 34.50 3.70 1.25 1.30 1.23 12.25 1.38 1.05 1,425.00 1.15 2.13 1.82 8.40 13.50 6.60 1.82 2.65 16.50 2.55 2.42 0.76 2.65 2.60 2.05 3.05 5.80 50.00 0.25 1.13 9.40 3.40 1.52 7.70 49.00 275.00 7.20 7.40 6.10 15.00 3.45 4.70 10.25 5.20 34.00 2.15 2.23 75.00 8.20 0.76 6.10 30.00 13.75 6.30 2.38 2.17 1.98 6.10 7.30 2.75 0.94 3.05 5.30 4.80 2.55 3.60 4.30 9.00 0.59 9.70 270.00 3.80 1.52 1.23 1.68 4.55 7.40 22.50 16.75 3.85 4.30 9.90 1.43 560.00 42.50 10.75 3.50 0.30 0.37 0.19 11.25 0.65 1.63 1.82 1.20 6.30

D renç

1.80 6.10 9.20 6.60 2.15 14.00 1.38 6.50 1.05 7.70 9.40 1.82 4.00 12.75 3.90 25.00 6.80 3.75 5.00 11.50 64.00 15.00 5.40 1,175.00 1.20 18.50 6.60 49.50 0.68 16.50 3.90 22.00 16.50 5.90 11.75 4.75 3.25 21.00 18.50 11.50 19.50 3.45 0.98 27.50 37.50 3.80 1.90 1.32 1.43 13.25 1.50 1.82 1.18 3.35 2.00 11.25 18.75 7.00 1.85 3.30 17.00 2.90 3.30 1.27 3.50 3.25 2.45 3.45 7.60 52.00 0.27 1.15 10.75 4.40 1.90 10.25 67.00 280.00 7.90 7.50 7.00 20.00 3.70 6.30 10.50 7.90 43.50 2.35 2.40 97.00 8.60 1.20 7.80 36.50 14.25 9.00 3.10 2.35 4.05 6.80 7.80 3.40 1.45 4.55 8.10 6.90 3.90 4.35 5.00 10.25 0.70 12.50 550.00 5.10 1.75 1.70 1.90 4.60 9.00 24.25 17.25 4.75 4.50 10.00 1.70 570.00 43.50 11.50 3.55 0.35 0.52 0.36 12.50 1.70 2.60 1.40 7.00

STCH

50.00 83.17 73.48 50.75 34.78 41.14 62.07 65.88 78.95 88.27 75.54 68.29 69.23 77.32 60.80 65.17 51.33 70.27 69.16 81.59 74.72 56.24 30.95 100.00 100.00 100.00 90.62 44.43 77.95 27.20 66.67 72.60 46.27 56.60 69.75 73.28 65.88 64.86 70.40 87.29 95.56 92.32 76.65 87.50 97.96 85.75 57.39 51.72 73.68 66.67 79.41 33.06 80.95 64.58 99.90 71.70 71.13 95.00 87.60 66.94 34.57 90.20 70.71 86.74 80.88 59.44 70.97 59.73 71.14 85.29 73.99 88.40 47.53 80.00 65.85 50.51 59.60 100.00 81.91 78.19 96.26 73.89 71.78 92.86 96.91 74.23 41.80 56.35 21.37 25.66 74.00 77.50 94.07 85.33 86.05 51.32 79.08 86.39 64.64 78.26 31.13 21.17 96.78 74.34 69.57 56.52 86.83 70.83 40.08 53.85 79.46 80.75 40.78 62.50 70.92 99.86 69.95 79.04 80.36 68.00 85.71 78.89 100.00 67.98 74.38 43.84 60.45 65.28 80.74 72.54 65.01 66.67 20.83 17.14 26.32 92.95 100.00 74.19 79.67 80.00 31.21

RSI

49.81 59.52 51.94 52.98 44.47 55.76 51.35 61.46 57.79 51.32 50.32 50.02 51.26 50.32 48.55 56.56 52.51 51.59 50.71 59.03 55.68 58.40 47.64 0.00 0.00 0.00 51.00 54.82 55.25 53.70 55.84 71.51 54.57 46.50 51.56 52.40 53.29 56.41 66.87 51.91 74.68 67.24 62.18 51.59 69.04 54.56 51.84 53.34 49.94 55.73 53.17 44.21 55.11 51.68 66.27 55.63 56.13 47.22 56.10 56.80 57.88 47.80 58.10 52.82 57.20 54.19 48.21 58.08 51.79 53.51 57.59 68.92 54.77 46.53 57.17 55.49 51.80 75.21 59.61 59.25 75.68 54.24 50.81 63.39 70.66 57.70 50.17 59.78 47.57 45.26 51.92 59.47 63.71 62.48 58.45 57.99 54.87 64.22 48.91 52.72 54.11 56.89 66.51 55.54 54.79 43.35 59.09 53.77 45.97 55.45 52.16 56.72 51.28 46.57 62.31 61.04 54.73 53.73 51.58 54.49 56.80 52.89 61.44 53.97 53.90 54.86 50.41 57.30 59.87 56.35 56.74 52.69 54.56 45.42 52.95 55.50 90.14 60.66 64.06 48.63 46.69

Son kapanış

Günlük İşlem Hacm

Günlük Get r (%)

Enka İnşaat 6.50 Erbosan 17.35 Ereğli Demir Çelik 7.61 Ersu Gıda 3.31 Escort Teknoloji 2.85 Etiler Gıda 1.87 Euro Kapital Yat. Ort. 1.37 Euro Trend Yat. Ort. 1.42 Euro Yat. Ort. 1.14 Euro Yatırım Holding 1.21 Fenerbahçe Futbol 9.44 Flap Kongre Toplantı Hiz. 3.07 F-M İzmit Piston 44.98 Fonet Bilgi Teknolojileri 8.95 Ford Otosan 56.90 Formet Çelik Kapı 2.40 Frigo Pak Gıda 10.67 Galatasaray Sportif 2.54 Garanti Bankası 8.63 Garanti Faktoring 3.97 Garanti Yat. Ort. 1.51 Gedik Y. Men. Değ.

16.24 Gedik Yatırım Holding 17.80 Gediz Ambalaj 7.05 Gentaş 2.04 Gersan Elektrik 2.63 Global Men. Değ.

1.92 Global Yat. Holding 2.88 Good-Year 3.90 Göltaş Çimento 12.56 Gözde Girişim 3.47 GSD Denizcilik 2.35 GSD Holding 1.37 Gübre Fabrik.

15.20 Güler Yat. Holding 3.05 Güneş Sigorta 2.34 Halk GMYO 1.24 Halk Sigorta 3.20 Hatay Tekstil 7.15 Hedef Girişim 2.02 Hektaş 10.36 HUB Girişim 19.92 Hürriyet Gzt. 1.08 ICBC Turkey Bank 4.34 İdealist Danışmanlık 2.64 İdealist GMYO 2.83 İhlas Ev Aletleri 2.77 İhlas Gayrimenkul 1.05 İhlas Gazetecilik 5.40 İhlas Holding 0.62 İhlas Yayın Holding 0.79 İndeks Bilgisayar 8.59 Info Yatırım 5.49 İntema 8.59 İpek Doğal Enerji 9.71 İskenderun Demir Çelik 6.43 İş Bankası (A) 380,383.00 İş Bankası (B) 34,600.00 İş Bankası (C) 5.09 İş Bankası (Kur.) 374,000.00 İş Fin.Kir. 3.15 İş Girişim 4.23 İş GMYO 1.45 İş Y. Men. Değ.

4.22 İş Yat. Ort. 2.20 İşbir Holding 440.00 Işıklar Enerji Yapı Hol. 0.55 İttifak Holding 2.23 İz Hayvancılık Tarım 3.04 İzmir Demir Çelik 9.60 İzmir Fırça 1.58 Jantsa Jant Sanayi 47.26 Kafein Yazılım 13.70 Kapital Yat. Holding 2.29 Kaplamin 5.18 Kardemir (A) 2.07 Kardemir (B) 2.05 Kardemir (D) 2.08 Karel Elektronik 14.13 Karsan Otomotiv 1.38 Karsu Tekstil 2.30 Kartonsan 351.90 Katmerciler Ekipman 2.90 Kent Gıda 193.50 Kerevitaş Gıda 3.34 Kervansaray Yat. Holding 0.38 Kiler GMYO 2.39 Klimasan Klima 15.04 Koç Holding 15.20 Konfrut Gıda 7.21 Konya Çimento 205.60 Kordsa Teknik Tekstil 10.06 Koza Altın 66.00 Koza Madencilik 10.93 Körfez GMYO 2.15 Kristal Kola 1.44 Kron Telekomünikasyon 18.16 Kuştur Kuşadası Turizm 25.82 Kuyumcukent Gayrimenkul 1.43 Kütahya Porselen 6.99 Lider Faktoring 3.27 Link Bilgisayar 26.60 Logo Yazılım 66.50 Lokman Hekim Sağlık 5.62 Lüks Kadife 7.39 Makina Takım 1.39 Mardin Çimento 5.07 Marka Yatırım Holding 1.19 Marmaris Altınyunus 63.15 Marshall 46.60 Martı GMYO 0.95 Martı Otel 0.86 Mavi Giyim 39.32 Mazhar Zorlu Holding 12.35 Mega Polietilen 1.72 Menderes Tekstil 1.34 Mensa 0.28 Merit Turizm 16.38 Merko Gıda 1.10 Metal Gayrimenkul 0.93 Metemtur Otelcilik 1.67 Metro Holding 1.05 Metro Petrol ve Tesisleri 1.48 Metro Yatırım Ortaklığı 2.91 Migros Ticaret 24.02 Milpa 2.26 Mistral GMYO 1.71 MLP Sağlık 13.30 MMC San. Ve Tic. Yat. 0.82 Mondi Tire Kutsan 6.92 Mükafat PY Ataşehir Metropol GMYF 1,090.00 Naturel Yenilenebilir Enerji Ticaret 16.64 Net Holding 1.78 Netaş Telekom.

11.35 Niğbaş Niğde Beton 6.70 Nuh Çimento 9.45 Nurol GMYO 2.96 Odaş Elektrik 1.43 Olmuksan-IP 3.94 Orge Enerji Elektrik 4.35 Orma Orman Mahsulleri 3.55 Osmanlı Menkul 7.34

9,099,119 9,596,199 78,238,996 4,301,716 20,069,036 83,885 5,631,989 4,310,432 2,161,668 1,565,353 40,143,582 13,572,438 5,457,060 63,371,665 17,463,661 125,213 682,550 650,449,523 1,839,858,568 7,163,568 51,716,271 1,026,890 3,020,855 4,052,212 8,581,905 35,989,033 1,503,031 39,385,667 10,644,003 6,325,578 89,223,344 6,708,508 49,325,557 95,176,545 7,279,591 221,774,524 15,490,841 217,881 3,328,442 47,064,785 14,187,841 77,338,231 2,850,107 25,511,370 591,060 1,831,238 49,696,024 118,651,178 82,280 34,517,305 5,352,822 24,370,070 15,308,260 4,697,232 189,893,046 4,024,516

3.50 -0.46 -0.39 -1.78 -2.06 1.63 0.74 -5.33 -0.87 -2.42 -1.05 1.32 -0.49 1.36 0.35 0.00 10.00 -3.42 1.65 3.12 9.42 0.93 -1.11 2.92 0.99 -2.23 -1.54 3.97 1.83 0.08 7.10 6.82 1.48 4.97 9.71 4.46 0.00 3.23 1.56 6.88 -0.96 -1.78 9.09 -0.69 -4.00 -0.70 9.92 0.96 0.00 5.08 1.28 3.37 1.29 4.76 -0.92 -0.16

579,294 327,381,120 374,000 418,744,167 22,768,997 65,012,373 26,087,521 27,171,763 8,000 18,044,803 25,119,099 1,116,351 1,485,987 235,388 1,104,168 120,065,802 29,859 723,417 2,595,911 4,459,709 108,958,682 53,448,843 78,791,760 1,869,007 6,787,416 35,367,285 1,112,215 38,490,537 731,285 50,268,398 6,736,010 42,956,881 8,183,449 5,209,411 21,304,618 127,971,830 101,146,405 18,983,981 29,043,644 10,199,288 12,227 16,712,092 7,826,545 4,998,312 9,235,445 18,794,013 9,600,368 965,784 24,913,041 2,374,644 11,692,122 1,823,535 2,768,717 13,190,662 11,062,461 8,040,796 71,855 237,847 67,219,817 141,677 22,577 5,525,180 33,040 8,555,143 36,392,814 10,754,078 56,261,165 49,188,330 42,228,354 3,916,560 10,681,634 39,338 17,063,521 1,090 24,893,683 17,710,782 27,981,713 23,424 253,767 3,959,464 84,771,930 7,211,450 3,499,719 90,355 92,080

4.53 1.19 10.00 2.94 0.95 1.40 3.43 -0.90 -1.12 10.00 1.36 -1.30 2.67 0.64 0.60 1.86 1.33 -1.52 0.98 -0.49 0.48 3.06 0.00 -2.13 -0.65 1.40 0.26 1.83 2.70 3.46 -1.25 -0.33 1.55 -1.39 -0.10 -0.08 -0.55 1.90 2.13 -1.04 5.39 8.33 2.95 9.73 -0.08 -0.97 0.36 -0.81 2.96 -0.20 4.39 -1.33 -0.38 0.00 6.17 -0.46 2.92 -1.71 0.00 3.70 4.13 -0.90 -5.10 1.83 1.94 0.68 9.81 -0.33 2.73 -0.58 0.00 -1.20 -5.59 0.00 -1.13 9.88 -0.18 9.84 -0.84 -1.33 -1.38 6.49 -0.23 4.72 6.38

Yılbaşından Get r (%) 1.25 -30.54 -15.82 59.90 105.04 -23.67 -17.96 13.60 -3.39 -19.33 -34.76 -32.82 -5.03 16.38 -13.94 -20.00 -17.67 25.12 -22.53 2.58 39.81 190.00 131.47 4.29 -6.85 -17.55 2.13 -40.86 -3.70 -29.40 -32.49 -8.20 -8.05 68.14 50.25 7.34 1.64 61.62 4.08 -22.61 29.18 112.17 -5.26 -17.65 -20.48 -7.52 -11.50 -12.50 -20.70 -31.87 -22.55 -11.44 -38.31 -7.24 25.78 -19.73 129.38 14.64 -20.59 78.10 -17.11 11.32 -17.61 4.80 36.53 2.33 -11.29 -40.05 16.19 17.22 -12.22 -11.15 22.98 -5.37 -6.67 -21.89 -22.35 -21.80 -2.75 -12.66 -29.01 -9.75 -24.48 10.07 2.45 -30.91 -36.94 -31.88 -24.03 -7.80 -24.22 -20.89 -10.87 8.97 -10.04 -4.64 42.77 8.95 -13.33 5.59 -10.90 46.56 9.38 -2.77 -14.47 -26.06 -14.36 0.85 -11.06 -1.98 -5.94 -5.49 -32.09 2.15 -21.82 2.29 -12.50 -15.74 4.76 2.20 -6.18 -23.91 -24.49 -64.16 -0.83 3.20 -9.52 -16.87 -28.07 67.15 1.57 30.82 -31.54 -13.09 8.06 -13.97 -17.09 -1.09 53.85 -12.30 28.62 74.76

Destek

D renç

STCH

RSI

6.50 6.60 16.50 24.00 7.50 8.50 2.13 3.35 1.35 2.90 1.85 2.05 1.35 1.68 1.40 1.43 1.13 1.15 1.20 1.43 9.00 15.25 2.95 4.35 44.50 45.00 8.30 9.30 49.50 60.00 2.40 3.00 10.50 11.75 2.40 3.35 8.60 10.00 3.95 4.00 1.13 1.57 6.00 16.50 8.20 18.00 7.00 7.10 1.90 2.08 2.48 3.20 1.90 1.93 2.65 4.75 3.55 4.30 12.25 15.75 3.05 4.80 2.35 2.45 1.35 1.50 8.80 16.75 2.00 2.17 2.50 1.23 1.48 2.10 3.25 7.10 7.30 1.98 2.60 10.25 10.50 19.00 20.00 1.07 1.15 3.90 4.95 2.20 3.05 2.70 2.95 2.75 3.00 1.05 1.13 5.00 5.50 0.62 0.77 0.78 0.86 8.10 9.80 5.20 8.30 8.50 8.60 9.30 9.80 6.00 6.90 144,200.00 34,600.00 42,966.70 5.00 6.10 160,999.00 386,525.00 3.15 3.90 3.90 5.10 1.43 1.75 4.20 4.25 2.17 2.23 440.00 450.00 0.47 0.63 1.93 3.70 3.00 3.05 9.60 10.25 1.52 1.73 47.00 51.00 11.50 14.00 2.27 2.50 5.00 5.40 1.98 2.50 2.05 2.55 2.00 2.60 13.75 14.25 1.27 1.48 2.30 2.90 350.00 370.00 2.85 3.65 137.50 195.00 3.20 3.35 0.36 0.47 2.15 3.65 15.00 17.00 14.25 19.50 7.10 7.40 187.50 260.00 9.90 11.75 66.00 73.00 10.75 11.00 2.08 2.33 1.43 1.48 13.00 19.00 25.50 26.50 1.43 1.63 6.50 8.70 3.25 3.55 18.25 27.50 56.00 67.00 5.30 5.90 7.10 8.60 1.18 1.85 4.85 5.50 1.18 1.20 61.00 85.00 46.50 47.50 0.95 0.99 0.86 0.87 37.50 54.00 12.25 13.75 1.45 1.95 1.32 1.35 0.26 0.34 13.00 17.00 1.05 1.13 0.93 0.94 1.65 1.70 1.00 1.35 1.15 1.88 2.70 5.50 24.00 24.25 2.25 2.80 1.70 1.82 12.50 15.50 0.81 0.96 6.80 7.00 1,075.00 1,100.00 12.75 18.75 1.45 2.23 11.25 13.25 6.00 6.80 9.40 10.25 2.60 3.40 1.40 2.02 2.90 4.15 4.05 4.85 2.95 4.45 7.30 7.40

69.46 60.24 18.87 72.82 65.26 61.22 70.31 69.42 71.43 85.94 83.95 75.93 75.37 91.71 47.29 65.56 89.98 83.41 83.11 68.25 95.74 16.85 14.11 63.53 63.04 85.94 34.00 76.24 96.15 87.87 80.50 90.35 79.31 58.18 100.00 78.26 55.56 68.88 64.14 76.62 74.74 54.26 81.25 85.38 79.73 58.19 90.37 50.00 87.50 93.10 74.42 84.23 14.51 63.01 91.26 45.98 100.00 76.31 82.01 100.00 81.91 91.94 86.84 87.10 63.64 83.86 92.59 28.42 91.14 54.39 73.08 46.58 80.03 8.11 66.45 72.73 73.91 66.67 76.61 64.71 69.70 79.03 74.12 56.83 67.83 75.00 73.39 88.66 92.31 64.44 80.33 88.93 83.72 90.28 70.97 94.74 85.89 98.56 67.24 69.17 83.19 89.03 87.06 35.78 84.18 72.00 36.54 89.06 25.74 66.39 85.19 97.06 80.66 97.56 31.03 79.66 37.50 93.37 60.98 93.59 85.22 73.68 57.58 48.70 65.67 77.65 69.23 27.67 0.00 59.39 100.00 32.45 93.10 80.04 94.23 56.41 77.78 61.54 42.31 59.35 75.46 90.34

59.31 49.09 43.76 57.20 59.67 49.07 60.20 65.91 60.40 57.80 49.98 51.02 59.72 69.19 51.20 64.95 60.86 55.57 52.39 55.93 65.50 57.37 49.13 53.24 49.60 57.93 53.33 51.11 58.15 55.86 61.28 62.48 61.27 53.41 71.37 60.75 49.05 63.15 54.12 58.13 59.23 52.03 62.01 61.47 58.86 56.78 58.64 53.63 64.27 58.07 53.10 54.59 22.18 57.28 67.16 46.17 86.72 49.48 49.22 57.58 55.02 63.23 53.36 59.87 51.00 46.60 65.15 52.44 74.17 56.50 49.01 51.85 62.13 33.60 52.95 47.47 47.14 47.27 56.10 48.48 56.26 54.96 56.58 58.08 56.68 56.16 52.93 52.99 53.95 56.66 55.70 49.42 54.74 63.15 61.47 57.77 59.13 57.32 59.37 56.08 56.23 65.83 57.78 46.58 52.29 53.24 47.80 62.18 48.64 58.56 58.02 66.20 48.92 54.39 46.92 55.83 53.16 58.95 53.69 65.59 66.21 52.52 54.00 32.21 57.16 55.11 56.01 46.26 37.82 58.49 99.89 55.56 61.91 54.99 62.09 58.20 55.44 46.68 55.56 55.69 47.83 63.40

Son kapanış Ostim Endüstriyel Yat Otokar Oyak Yat. Ort. Oylum Sınai Yatırımlar Özak GMYO Özbal Çelik Boru Özderici GMYO Özerden Plastik Panora GMYO Papilon Savunma Park Elek.Madencilik Parsan Pegasus Peker GMYO Penguen Gıda Pera GMYO Pergamon Dış Ticaret Petkim Petrokent Turizm Pınar Et Ve Un Pınar Su Pınar Süt Plastikkart Polisan Holding Politeknik Metal Prizma Press Matbaacılık Qinvest PY Re-Pie GMYF QNB Finans Fin. Kir. QNB Finans Portföy ABD Dolar BYF QNB Finans Portföy Altın BYF QNB Finans Portföy DJIST HSY BYF QNB Finans Portföy Gümüş BYF QNB Finansbank Ral Yatırım Holding Ray Sigorta Reysaş GMYO Reysaş Lojistik Rhea Girişim Rodrigo Tekstil Royal Halı RTA Laboratuvarları Sabancı Holding Safkar Ege Soğutmacılık Salix Yatırım Holding Sanel Mühendislik Sanifoam Sünger Sanko Pazarlama Saray Matbaacılık Sarkuysan Sasa Polyester Say Reklamcılık Sekuro Plastik Selçuk Ecza Deposu Selçuk Gıda Senkron Güvenlik Serve Film Prodüksiyon Servet GMYO Seyitler Kimya Silverline Endüstri Sinpaş GMYO Smartiks Yazılım Soda Sanayii Sodaş Sodyum Sanayii Söktaş Sönmez Filament Sönmez Pamuklu Sumaş Suni Tahta Şeker Fin. Kir. Şekerbank Şişe Cam Şok Marketler T. Halk Bankası T. Kalkınma ve Yatırım Bankası T.S.K.B. T.Tuborg Taç Tarım Ürünleri Tat Gıda TAV Havalimanları Taze Kuru Gıda Tek-Art Turizm Tekfen Holding Teknosa İç ve Dış Ticaret Temapol Polimer Plastik TGS Dış Ticaret Tofaş Oto. Fab. Torunlar GMYO Trabzon Liman Trabzonspor Sportif Trakya Cam Trend GMYO TSKB GMYO Tuğçelik Tukaş Turcas Petrol Turkcell Tümosan Motor ve Traktör Tüpraş Türk Hava Yolları Türk Prysmian Kablo Türk Telekom Türk Traktör Türker Proje Gayrimenkul Ufuk Yatırım Ulaşlar Turizm Yat. Ulusoy Elektrik Ulusoy Un Sanayi Umpaş Holding Uşak Seramik Utopya Turizm Uzertaş Boya Ülker Bisküvi Ünye Çimento Vakıf Fin. Kir. Vakıf GMYO Vakıf Yat. Ort. Vakıflar Bankası Vakko Tekstil Vanet Gıda Verusa Holding Verusaturk Girisim Vestel Vestel Beyaz Eşya Viking Kağıt Yapı Kredi Koray GMYO Yapı ve Kredi Bank.

Yaprak Süt ve Besi Çift.

Yataş Yayla En. Ür. Tur. Ve İnş Yeni Gimat GMYO Yeşil GMYO Yeşil Yapı Yeşil Yatırım Holding Yibitaş İnşaat Malzeme Yonga Mobilya Yükselen Çelik Yünsa Ziraat Port. BİST 30 End. H.S. BYF Ziraat Port. BİST B. Dışı L. 10 End. BY Ziraat Port. BİST Likit B. End. BYF Zorlu Enerji

1.77 118.30 5.30 2.87 2.39 1.46 1.38 2.35 4.53 9.76 3.10 13.51 50.95 3.04 3.54 0.81 8.01 3.43 132.10 11.20 2.95 11.73 8.96 2.15 67.00 4.83 1,172.80 110.00 641.10 32.20 33.35 24.17 42.50 6.96 4.25 6.64 7.32 1.73 1.44 1.85 6.51 7.67 2.65 5.03 4.80 5.96 5.60 1.75 5.04 8.89 2.60 4.23 7.18 1.90 2.14 2.19 10.60 10.45 2.19 1.19 8.97 5.35 17.48 2.79 4.67 4.71 8.15 4.60 0.94 4.61 9.06 5.30 40.40 0.97 13.32 3.33 6.17 18.36 6.35 1.14 13.87 6.51 4.74 4.10 18.80 2.28 9.38 4.30 3.13 2.48 1.52 3.86 11.20 2.62 13.06 5.10 92.90 9.80 3.46 7.04 48.00 32.56 3.20 1.68 30.20 4.95 0.45 1.38 4.43 2.65 21.08 3.95 1.88 2.18 1.87 4.68 4.19 1.19 18.27 4.17 11.00 18.18 3.71 2.43 2.06 8.04 6.12 1.79 11.85 0.46 0.47 9.60 5,218.20 8.86 6.83 9.72 13.14 14.21 12.33 1.18

Günlük Günlük İşlem Hacm Get r (%) 19,533,819 8,916,880 10,683,512 6,085,560 33,711,688 9,738,848 32,845,588 57,280 1,768,344 45,504,514 3,502,372 6,962,246 941,591,068 29,510,375 18,340,792 13,280,644 665,539 487,480,095 694,391 3,445,794 7,507,146 6,372,168 17,417,770 13,265,546 48,549 5,779,014 9,382 40,544,291 9,074,321 10,453,173 118,248 1,921,608 1,380,875 484,938 14,104,864 31,577,610 48,665,751 11,853,749 59,847 247,478 17,930,779 92,157,217 672,287 309,289 318,732 3,682,625 3,648,530 4,688,453 9,266,270 233,469,929 2,255,681 2,555,338 25,607,874 1,699,409 1,087,767 2,920,892 1,140,599 279,366 5,843,645 9,951,655 144,470,219 85,473,825 20,947 9,750,632 4,689,144 2,786,773 31,657 47,809 39,179,033 125,806,788 15,886,434 230,807,806 94,672,336 80,062,747 306,424 1,282,939 24,432,921 90,528,055 71,203 55,982,859 142,857,451 45,723,410 1,857,438 2,575,907 22,215,814 69,255,092 3,584,330 502,528,710 48,732,821 1,998,616 5,050,055 14,220,218 3,378,254 30,602,329 79,493,949 25,169,165 183,495,918 747,585,969 25,805,727 57,217,729 5,246,351 683,491 63,105 1,894,445 1,814,425 76,112,443 16,692 52,824,063 7,012,845 53,941 12,457,239 983,184 19,643,342 24,368,239 2,051,418 512,132,387 20,624,705 166,380 2,706,592 11,361,702 61,719,039 3,165,047 1,101,482 24,122,063 503,397,713 691,486 28,529,249 13,594,021 435,786 20,797,361 20,390,745 19,099,687 463,462 84,920 58,946,841 43,299,751 8,807 2,912 7,727 70,092,611

-2.21 0.60 -1.67 -2.05 0.00 1.39 -2.13 -0.84 0.44 5.97 7.27 9.93 9.15 0.66 -0.84 3.85 -0.50 -0.29 -1.20 -1.23 -1.99 -0.51 1.82 1.42 2.29 -4.55 -0.05 -6.22 0.19 0.63 0.76 0.50 2.46 -1.00 1.43 -2.35 -1.74 0.58 0.00 2.78 9.97 0.79 -0.38 7.02 5.49 9.96 -0.36 -0.57 2.44 -1.88 -0.76 -0.47 -1.37 6.15 -1.38 -6.81 -0.28 0.77 -2.67 9.17 1.70 1.52 8.84 0.36 4.94 5.37 -1.81 -1.08 -1.05 4.30 -0.98 0.95 9.96 0.00 -0.15 -3.76 0.82 3.09 1.28 5.56 1.54 -2.11 -1.04 1.49 1.29 -0.44 2.18 5.65 1.62 -7.81 -1.30 0.00 9.80 -3.32 -0.68 3.66 -2.11 0.62 0.29 -1.12 0.71 -0.91 3.23 -1.75 -1.31 -1.59 -2.17 5.34 9.38 0.00 -1.03 1.02 3.87 1.87 1.08 1.08 1.45 -0.83 1.39 1.96 -0.36 3.77 -1.59 4.74 1.48 -1.59 -0.97 2.29 -0.25 2.22 6.82 5.15 10.00 -1.99 9.98 4.74 0.69 0.07 1.23 0.85

Yılbaşından Get r (%) 5.36 -19.55 127.47 -7.08 -7.00 -9.42 -12.10 3.07 -19.54 25.94 1.64 -20.25 -41.03 -2.88 71.01 -13.83 -0.12 -9.97 3.12 22.14 27.16 -7.42 -3.34 -28.75 -11.93 12.33 5.87 -14.79 11.98 23.70 -16.42 7.33 13.33 2.35 24.27 44.66 67.12 45.38 -20.44 35.04 180.60 -15.90 21.56 -30.24 18.52 19.20 -27.65 -2.23 4.35 15.01 16.07 -21.08 17.70 10.47 -21.61 37.74 24.71 53.90 1.39 2.59 -8.56 -13.43 78.92 5.28 -4.30 -4.27 -17.68 -3.77 -28.24 -12.52 -15.80 -10.32 -7.34 -19.83 11.93 6.73 1.42 -32.41 -12.29 -9.52 -28.21 55.00 -9.20 -12.21 -19.32 -17.09 -12.01 100.00 -10.57 12.73 13.43 -2.28 -9.31 -1.87 -5.36 -20.44 -26.74 -32.23 33.08 -4.48 -9.28 -22.48 24.03 -20.75 13.53 29.58 -27.42 -18.34 -9.96 19.37 -5.72 -26.58 -22.31 -11.74 -19.74 -15.06 -7.71 -16.78 -1.56 -22.63 -12.84 -15.83 98.40 0.41 -16.94 28.23 -16.62 11.18 -1.01 -28.13 -28.79 -14.51 77.19 -4.11 11.42 -3.67

-27.61

Destek 1.75 117.50 2.40 2.80 2.30 1.45 1.38 2.27 4.50 7.90 3.10 12.25 35.50 3.00 2.00 0.71 8.00 3.35 130.00 10.50 2.65 11.50 8.90 2.15 62.00 4.05 1,150.00 110.00 580.00 29.00 31.50 22.50 41.00 6.80 3.60 4.25 7.00 1.20 1.40 1.70 2.42 7.30 2.17 5.00 4.05 5.70 5.40 1.55 5.00 8.20 2.25 4.20 6.20 1.82 2.05 1.63 7.00 7.20 2.10 0.84 8.30 5.20 13.75 2.65 4.65 4.55 8.10 4.50 0.91 4.30 9.00 5.30 38.00 0.97 13.00 3.05 6.00 17.50 6.30 1.13 13.50 3.95 3.60 3.95 16.50 1.88 8.90 3.10 3.00 2.25 1.40 3.85 11.00 2.60 12.25 4.05 92.00 9.20 2.60 6.90 45.00 32.00 2.70 1.35 28.50 4.00 0.45 1.27 4.00 2.15 21.00 3.95 1.73 2.17 1.85 4.65 4.15 1.18 18.25 4.10 11.00 18.00 3.05 2.42 1.98 7.40 6.00 1.75 11.75 0.44 0.37 8.90 3,600.00 8.80 6.40 9.00 12.25 13.75 11.75 1.18

D renç 1.77 135.00 5.40 3.00 2.55 1.70 1.40 2.45 5.10 10.25 3.25 15.00 74.00 3.10 3.60 0.93 8.30 3.60 132.50 11.25 3.00 11.75 9.40 2.80 71.00 5.00 1,175.00 135.00 650.00 32.50 37.50 24.25 49.00 7.00 4.45 7.60 9.50 1.75 1.80 1.98 8.60 3.30 5.80 6.00 7.10 2.75 5.60 9.20 2.75 5.30 7.20 1.98 2.70 2.20 10.75 10.50 2.20 1.20 9.90 5.80 17.50 2.85 4.70 4.75 9.30 4.65 1.18 4.85 10.00 5.70 43.50 1.13 14.00 3.55 6.30 24.50 7.00 1.15 17.50 6.80 4.90 4.60 22.75 2.65 10.25 6.00 3.35 2.60 1.75 3.90 11.25 3.35 13.50 6.70 112.50 13.75 4.30 7.20 49.00 39.50 4.15 2.05 31.50 5.00 0.48 1.68 4.60 2.70 21.25 4.00 2.20 2.35 2.33 5.10 4.50 1.20 19.50 4.50 12.75 20.50 3.75 2.55 2.38 8.10 6.70 2.20 12.00 0.67 0.68 10.75 5,449.90 9.00 7.60 9.80 14.00 14.25 12.50 1.65

STCH 82.86 87.05 82.24 41.43 51.95 68.97 93.02 46.54 81.82 79.72 78.72 81.02 97.46 90.40 47.54 85.71 82.82 30.16 74.92 82.60 51.61 39.77 68.60 90.08 100.00 36.05 90.98 64.14 47.98 88.79 86.88 91.23 84.39 12.39 92.54 60.53 64.59 24.07 82.14 93.10 100.00 46.67 46.15 70.74 81.48 76.87 62.03 70.09 51.96 58.31 72.16 42.59 38.65 93.10 69.23 84.11 28.14 100.00 72.35 86.21 77.43 36.84 99.61 77.48 77.16 80.47 54.87 30.77 75.00 80.85 11.83 76.77 100.00 73.68 66.96 95.53 58.82 62.61 95.12 90.36 38.64 65.41 63.49 94.81 62.26 70.83 80.53 94.89 63.64 37.09 38.89 56.46 97.08 84.37 76.24 68.51 83.13 75.42 78.14 87.50 81.13 80.63 82.35 39.13 80.20 76.76 87.50 81.25 84.85 33.89 73.39 49.38 79.66 90.32 63.10 56.32 73.53 37.50 100.00 78.03 78.99 93.76 43.36 77.17 82.81 54.91 83.19 83.51 61.79 66.67 75.00 73.02 72.87 28.27 80.77 76.59 90.35 51.91 88.82 69.44

RSI 57.25 54.06 57.16 55.03 47.60 52.23 59.48 57.10 51.36 64.11 63.04 57.71 64.11 64.13 54.90 58.52 58.80 54.57 53.69 68.04 56.55 53.37 61.64 54.13 56.26 52.40 72.60 42.76 63.41 77.21 52.39 71.85 56.44 41.88 74.20 54.21 56.28 55.13 48.32 57.37 69.39 48.25 50.59 51.99 75.92 67.22 53.19 54.89 55.72 59.32 52.84 52.00 50.79 69.10 54.06 69.31 53.92 74.55 61.99 65.60 63.18 54.52 77.45 58.49 53.88 54.53 44.22 52.54 47.96 61.85 53.09 49.73 71.78 47.59 47.98 68.12 53.79 56.67 55.38 61.72 51.75 54.49 53.59 60.30 53.99 57.28 55.53 60.15 57.52 57.08 53.88 53.27 64.48 58.02 49.98 56.99 59.87 51.19 61.42 53.83 59.02 46.29 53.78 53.93 55.60 66.41 52.51 56.51 62.10 58.23 55.35 49.44 58.33 55.27 55.00 46.03 50.50 53.88 65.33 55.89 49.39 57.42 52.58 57.97 50.47 63.21 52.43 62.26 57.17 49.54 54.19 52.48 61.76 43.57 57.70 56.56 49.48 52.98 46.76 52.54

Günlük get r Z raat Port. BIST L k t Bank. End.H s.Sen. Yğ. BYF 6.51 Ak Portföy BIST Banka End. H s. Sen. Fonu (HSYF) 6.42 İş Portföy BIST Banka End. H s. Sen. Fonu (HSYF) 6.36 Marmara Cap. Por. Yön. H s. Sen. Fonu (HSYF) 4.17 İş Portföy Elektr kl Araç. Karma Fon 3.89 Osmanlı Portföy B r nc H sse Sened Fonu 3.83 İş Portföy BIST Tkn. Ağır. Sın. End. H s. Sen. Fonu 3.68 Fokus Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) 3.65 Stratej Portföy B r. H s. Sen. Fonu(HSYF) 3.48 Yapı Kred Port. B r. H s .Sen. Fonu (HSYF) 3.35 Aura Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) 3.31 TEB Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) 3.25 Z raat Port. BIST 30 End. H s. Sen. Yoğun BYF 3.22 HSBC Portföy BIST30 End. H s. Sen. Fon (HSYF) 3.20 Global Md Portföy B r. H s. Sen. Fonu (H.S.Y.F) 3.15

YATIRIM KAYBETTİRENLER Günlük get r Ak Portföy Petrol Yab. BYF Fon Sepet Fonu -4.61 QNB F nans Portföy A.B.D. Dolar Yab. BYF -1.58 Q nvest Portföy K ra Sert. Katılım (Döv z) Fonu -1.10 Yapı Kred Port. Yab. Tek. Sek. H s. Sen. Fonu -0.84 İstanbul Portföy Yab. (G.Ol.P y.) Borç. Araç. Fonu -0.38 Ak Portföy Yen Tekn. Yab. H s. Sen. Fonu -0.38 TEB Portföy K ra Sert. (Döv z) Katılım Fonu -0.19 Z raat Portföy Katılım Fonu (Döv z) -0.18 Ak Portföy AGI Değ. Fon -0.08 İş Portföy K ra Sert. Katılım Fonu -0.05 İstanbul Portföy B r. Değ. Fon -0.04 QNB F nans Portföy B r. Değ. Fon -0.04 Albaraka Portföy Katılım Fonu -0.04 Garant Portföy B r. Katılım Fonu -0.03 F ba Portföy Çoklu Varlık B r. Değ. Fon -0.02

EMEKLİLİK KAZANDIRANLAR Günlük get r F ba Em. ve Hay. H s. Sen. Gr. EYF Anadolu Hayat Em. B.R.I.C. Ülkeler Yab. Değ. EYF Garant Em. Hay. H s. Sen. EYF Garant Em. Hay. H s. Sen. Gr. EYF MetL fe Em. ve Hay. H s. Sen. EYF BNP Par bas Card f Em. H s. Sen. EYF NN Hay. Em. H s. Sen. EYF Axa Hayat ve Em. H s. Sen. EYF Av vaSA Em. ve Hay. H s. Sen. EYF Av vaSA Em. ve Hay. H s. Sen. Gr. EYF Halk Hayat ve Em. H s. Sen. EYF Z raat Hayat ve Em. H s. Sen. EYF Vakıf Em. ve Hay. H s. Sen. EYF Anadolu Hayat Em. H s. Sen. EYF All anz Yaşam ve Em. H s. Sen. EYF

4.13 3.70 3.30 3.26 3.07 3.01 3.01 2.91 2.89 2.89 2.79 2.78 2.75 2.74 2.72

EMEKLİLİK KAYBETTİRENLER Günlük get r Katılım Em. ve Hay. Agr. Katılım Değ. (Döv z) EYF -0.47

İSTATİSTİK Fon kategor s

Endeks Get r (%)

Emekl l k Fonları (BES) Emekl l k Fonları (BES) - Borçlanma Araçları Emekl l k Fonları (BES) - Fon Sepet Fonları Emekl l k Fonları (BES) - H sse Sened Emekl l k Fonları (BES) - Karma & Esnek Fonlar Emekl l k Fonları (BES) - Katılım Fonları Emekl l k Fonları (BES) - Kıymetl Madenler Emekl l k Fonları (BES) - Para P yasası Yatırım Fonları Yatırım Fonları - Borçlanma Araçları Fonları Yatırım Fonları - Fon Sepet Fonları Yatırım Fonları - H sse Sened Fonları Yatırım Fonları - Karma ve Değ şken Fon Yatırım Fonları - Katılım Fonları Yatırım Fonları - Kıymetl Madenler Fonları Yatırım Fonları - Para P yasası Fonları

0.81 0.93 1.35 2.79 0.99 0.31 0.24 0.03 0.29 0.23 0.37 1.79 0.79 0.05 0.26 0.02

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

06 BRİFİNG

B r bakışta dünya...

Petrolde n ha anlaşma G20 Z rves 'ne kaldı

1

Petrol p yasasında haftalardır üzer nde b r uzlaşı aranan eş zamanlı arz kes nt ler henüz netleşmed ve n ha b r kararın bugün gerçekleşecek G20 z rves nde netleşeb leceğ bel rt l yor.

OPEC le Rusya önderl ğ ndek ülkeler n oluşturduğu OPEC+, üret m 10 m lyon var l (küresel arzın yüzde 10’u) kadar azaltacak b r anlaşmaya varıldığını bel rtm ş, Meks ka neden yle n ha anlaşma olmamıştı. Ancak Meks ka Devlet Başkanı Andres Manuel Lobes Obrador, ABD Başkanı Donald Trump’ın

araya g rerek kes nt ler konusunda uzlaşıldığı açıklaması yaptı. Öte yandan Bloomberg’e konuşan OPEC delegeler bu anlaşmaya l şk n b r b lg ler olmadığını

‘Gel şen ülke p yasaları yatırım ç n caz p’

bel rt yor. OPEC+’da varıldığı sanılan 10 m lyon var ll k kes nt anlaşmasında d ğer üret c lerden se buna ek 5 m lyon var l kes nt beklen yordu. Küresel petrol taleb karant nalar, uçuş ve seyahat yasakları neden yle günde 30 m lyon var l, yan küresel arzın yüzde 30'una yakın m ktarda düştü. Trump, düşen f yatlar neden yle ABD'n n petrol üret m n n zaten ger lem ş olduğuna d kkat çekerek ABD petrol endüstr s ne gereken yardımı vermemes hal nde R yad'a yaptırım ve ek gümrük verg ler get receğ n fade ett .

4

Düşünce kuruluşu Chatham House'un Konsey Başkanı ünlü İng l z ekonom st J m O'Ne ll, Türk ye’n n de çer s nde bulunduğu gel şen p yasaların yatırım ç n caz p göründüğünü söyled . "Çok sayıda gel şmekte olan p yasa bana değer sev yeler neden yle oldukça

caz p görünüyor. Bu ortamda yatırım yapan şanslı yada cesur yatırımcı, gelecek haftalarda büyük oynaklıklarla karşılaşsa b le, b rkaç sene sonra bugününün gel şen p yasalara yatırım yapmak ç n doğru zaman olduğunu görecek” değerlend rmes yapan O’Ne ll V şekl nde (küresel) b r toparlanmanın mkansız olmayab leceğ n bel rterek, s stemat k f nansal r skler neden yle Avrupa’da, ABD’de ve d ğer ülkelerde daha agres f parasal gen şleme yöntemler görüleb leceğ n bel rt yor.

‘Havayolu paket nde amaç kurtarma değ l st hdam’ 4

3

2

2

ABD Başkanı Donald Trump, koronav rüs salgını neden yle uçuşlarını durduran ve zora düşen havayollarına ver lecek 32 m lyar dolar maaş desteğ ne a t ayrıntıların hafta sonunda açıklanacağını söylerken, kaynaklar programa yaklaşık 275 ş rket n başvurduğunu bel rtt .Yaklaşık 2.3 tr lyon dolar büyüklüğündek CARES adlı paket yasası uyarınca, yolcu havayolları 25 m lyar dolar maaş desteğ alab l yorlar.

Kargo taşıyıcılarının 4 m lyar dolar, y yecek ve tem zl k g b haval manı h zmet ş rketler n n 3 m lyar dolar alma hakkı bulunuyor. ABD Haz ne Bakanı Steve Mnuch n, "Amacımız, ded ğ m g b , bunun b r kurtarma değ l, havayollarının şç ler n görevler nde tutmak ç n nakde sah p olmasını sağlamak" ded .

M chel n 1 Avrupa’dak 10 fabr kasında maskeye geçt

3

Last k üret c ler nden M chel n, tüm dünyayı etk s altına alan salgınla mücadele kapsamında Avrupa’dak 10 üret m tes s nde maske ve s perl k üret m ne başladı. Rekor sürede gel şt r l p üret m ne başlanan "OCOV FMP1" ve "FMP2" türler ndek maskeler değ şt r leb l r f ltreler sayes nde 100 defaya kadar kullanılab lecek. Mayıs ayına kadar haftada 1 m lyon masken n

6

5

WHO: Gr pten 10 kat daha ölümcül olab l r

6 üret m n gerçekleşt recek olan M chel n, haz ran ayı sonuna kadar 5 m lyondan fazla maske üretmey hedefl yor. M chel n, tüm kapas tes n maske ve s perl k üretmek ç n kullanıp, bu malzemeler sağlık personeller ne ve kend çalışanlarına bağışlayacak. Açıklamaya göre, aralarında Fransa, Polonya ve Romanya’nın da bulunduğu 10 tes s n cerrah maske üret m ç n kullanacak olan M chel n, lerleyen haftalarda se Kuzey Amer ka’dak üret m tes sler n de Cov d-19 le mücadele kapsamına alacak.

Ç n’de Huawe ve Apple’dan ‘kapıda t caret’

5

Ç n’de Huawe ve Apple g b akıllı telefon üret c ler mağazalara g tmek konusunda hala end şel olan tüket c ler ç n ‘kapıda t caret’ uygulamaları başlattı. Huawe yemek gönder m ş rket Me tuan le anlaşarak Pek n, Şangay ve Wux eyaletler nde yen P40 akıllı telefonu almak steyen üret c ler n evler ne gönder m yapmaya başladı. Tüket c ler Me tuan uygulaması üzer nden akıllı telefon satın alab l yor ve mağazaya uzaklığına göre 30 dak ka ç nde gönder s n kapıda tesl m alab l yor. Met uan’ın yakında V vo adlı başka b r üret c le de benzer b r uygulamaya başlayab leceğ bel rt l yor. Geçen ay da Al baba’nın büyük rak b JD.com Apple’ın Pad Pro, Macbook A r ve Phone’ları ç n benzer b r uygulama başlatmıştı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Genel D rektörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Cov d-19’un ölüm oranının gr pten ( nfluenza) 10 kat daha fazla olduğunun tahm n ed ld ğ n söyled . Fotoğrafta Cakarta’da koronav rüs tedav s nde çalışan b r doktorun tabutu taşınıyor. Cenevre kent ndek merkez nden, d plomat k m syon şefler ne h tap eden Ghebreyesus örgütün 5 Şubat'ta, farklı ülke ve bölgelere Cov d-19 le mücadele konusunda destek vermek amacıyla Stratej k Hazırlık ve Müdahale Planı'nı başlattığını anımsatarak üye ülkeler n ş md ye kadar toplam 800 m lyon dolar taahhütte bulunduğunu, bu m ktarın b r kısmının WHO’ya ulaştığını açıkladı.

Salgın, Avrupa’da yen b r bankacılık kr z n tet kleyeb l r Deutsche Bank Bankacılık Şef Anal st Jan Sch ldbach:

Deutsche Bank, koronav rüs kr z n n Avrupa’da bankacılık sektöründe s stem k b r kr z tet kleyeb leceğ n , salgının etk ler n n İk nc Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük ekonom k daralmaya neden olacağını öngörüyor.

AB mal ye bakanları ‘yarım tr lyon euroluk’ pakette anlaştı Avrupa B rl ğ (AB) mal ye bakanları ekonom n n koronav rüs salgınından toparlanab lmes ç n yarım tr lyon euro değer ndek yardım paket üzer nde anlaşmaya vardılar ancak der n b r resesyona doğru g den AB'dek toparlanmanın nasıl f nanse ed leceğ sorusunu açık bıraktılar.

HİLAL SARI

Almanya merkezli Deutsche Bank’ın bankacılık, finansal piyasalar ve regülasyonlardan sorumlu analiz ekibinin başındaki Jan Schildbach, koronavirüs krizinin Avrupa bankacılık sektöründe sistemik bir krize neden olabileceğini belirten bir yazı kaleme aldı. Avrupa bankalarının koronavirüs resesyonuna güçlü sermaye düzeyleri ve bol likiditeyle girdiğini be-

lirten Schilbach “Fakat karlılık hala düşük düzeyde. Bankacılık kazançları bu yıl ciddi bir baskı altında olacak. Kredi kayıp provizyonları sıçrayacak ve net kazançlar ciddi oranda düşecek birçok banka zarar yazacak” değerlendirmesini yapıyor.

Kamu sektöründen dev destekler de geleceğini belirten Schilbach, hükümetlerin reel ekonomiye destekleri artıracağını, merkez bankalarının ve finans otoritelerinin bankacılık kurallarını gevşettiğini bunun da darbeyi yavaşlatabileceğini belirtiyor.

Mevcut durum stres test senaryolarından daha ağır olab l r Ancak Schildbach’ın yazarlığını yaptığı analize göre “Riskler hala çok büyük ve karantina sürelerinin uzaması yeni bir bankacılık krizini tetikleyebilir”.

Krizin derinliği ve ne kadar süreceğine ilişkin belirsizlik nedeniyle etkileri Avrupa bankalarına yapılan stres testindeki senaryolardan daha derin olabilir. Schildbach’ın ifadeleriyle “Krizin büyüklüğü finansal kriz ve sonrasındaki resesyondan daha da ağır olabilir”.

Korona kr z yabancı bankalara ‘vefa test ’ olacak Raporda yabancı bankalara düşen kritik role de dikkat çekilerek 2008 krizinde de görülen ya-

DUNYA

06

CMYK

Hollanda ac l kred ler koşullara bağlamak st yordu Öncek günlerde varılamayan uzlaşıya ancak Almanya ve Fransa tarafından Hollanda'nın t razlarını ger çekmes sağlanarak sonucu varıldı. Hollanda salgın le boğuşan devletlere ver lecek ac l kred ler n bazı koşullara bağlı dağıtılmasını st yordu. Anlaşmada toparlanmayı f nanse etmek ç n ortak borçlanma sened hraç ed lmes konusu yer almadı. İtalya, Fransa ve İspanya koronav rüs salgınıyla mücadele edecek para yaratmak ç n ortak borçlanma aracı hraç ed lmes n st yor, Almanya, Hollanda, F nland ya ve Avusturya buna ş ddetle karşı çıkıyorlardı.

2. DÜNYA SAVAŞI’NDAN BU YANA EN BÜYÜK KRİZ Deutsche Bank anal z nde bunun normal b r resesyon olmayacağı, ekonom n n geçm ş kr zlere göre daha fazla daralacağı öngörülüyor.

Euro Bölges ekonom s n n bu yıl yüzde 6,9 daralmasını öngören banka, ABD’de daralmanın yüzde 4,2, B rleş k Krallık’ta yüzde 6,5 daralacağını tahm n ed yor. Böyle b r daralma İk nc Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük ekonom k kr ze şaret ed yor. Raporda “Böyle b r ortam s stem k b r bankacılık kr z n tet kleyeb l r” fadeler kullanılıyor. Deutsche Bank raporunda 2009 f nansal kr z sonrası ekonom n n Avrupa B rl ğ Ekonom k ve Parasal B rl ğ ’nde (Euro kullanmayı reddeden B rleş k Krallık ve Dan marka da ç nde) yüzde 4,5 küçüldüğünü bel rt yor.

Anlaşmada ‘yen l kç f nansal araçları’ konusunun AB üyes 27

ülken n devlet başkanı nezd nde ele alınması gerekt ğ bel rt ld .

Yan son derece tartışmalı olan Avrupa ülkeler n n tek başlarına değ l de ortak şek lde borçlanması, daha önce basında ‘korona tahv l ’ olarak da yer alan ortak b r tahv l aracı g b enstrümanlar başka platformlarda müzakere ed lmeye devam edecek. Fransa Mal ye Bakanı Bruno Le Ma re, anlaşmayı AB tar h n n en öneml ekonom k destek planı olarak n teleyerek "Avrupa, bu kr z n üstes nden geleb leceğ n gösterd " ded . İtalya Başbakanı G useppe Conte Cov d-19 salgınıyla mücadele etmek ç n b r araya gelemezse AB'n n varlığının tehl keye g receğ

bancı bankaların evine kaçması trendinin tekrar başlamasının da önemli bir risk olduğu belirtiliyor. Yabancı bankaların Alman şirketlere 2014’ten bu yana pi-

yasa ortalamasının da üzerinde kredi verdiğini ve bu kredi büyümesinin 2018’de zirve yaptığını belirten rapor “Mevcut kriz, yabancı bankaların bu belirsiz

Korona tahv l ne devlet başkanları karar verecek

uyarısında bulunmuştu.

100 m lyar eurosu çalışan ücretler ç n kullanılacak Euro Bölges ’ndek ülkeler n mal ye bakanlarının oluşturduğu Eurogrup'un başkanı Mar o Centeno, paket kapsamında 100 m lyar euronun çalışan ücretler n n f nanse ed lmes ç n kullanılacağını ve böylece ş rketler n st hdamı değ l, çalışma saatler n azaltab leceğ n söyled . Centeno, Avrupa Yatırım Bankası'nın ş rketlere 200 m lyar euro kred sağlayacağını ve euro bölges n n kurtarma fonu olun Avrupa İst krar Mekan zması'nın (ESM) 240 m lyar euroluk ucuz kred sağlayacağını bel rtt .

dönemlerde diğer ülkelerdeki müşterilerine olan adanmışlığı konusunda çok kritik bir test niteliğinde olacak” değerlendirmesini yapıyor.

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

BRİFİNG

07

B r bakışta Türk ye...

Erciyes Üniversitesi Covid-19’u izole etti

Ş rketler maske üret m ç n yarışta

3

Kısa çalışma ödeneğine rekor başvuru

Koronav rüs, maskey tüm dünyanın en çok satılan ürünü hal ne get rd . Devletler arasında maske alışver ş yapılırken, stratej k hale gelen bu ürünün üret m ç n Türk ye’de 300’den fazla ş rket harekete geçt . Kısa sürede üret m yapan ş rket sayısı 5 kat arttı. Öte yandan med kal amaçlı g ys üreten ş rket sayısı da 50’de 70’e yükseld . Hazır G y m İhracatçıları B rl ğ , bu alandak hracatın özell kle Ç n’e lk üç ayda yüzde 143 arttığı b lg s n verd .

4

Erc yes Ün vers tes (ERÜ), yen t p koronav rüsü, hücre kültüründe zole etmey başardı. Sağlık Bakanı Fahrett n Koca, ERÜ Aşı ve Araştırma, Uygulama Merkez ’nde Prof. Dr. Aykut Özdarendel ve ek b n n aşı çalışmalarına başladığını açıkladı. Özdarendel ve ek b , koronav rüslü b r hastadan aldıkları örnekten, hastalığa yol açan SARS-CoV-2 v rüsünü hücre kültüründe üretmey başardı. Aynı gün v rüs zolatının yen nes l d z leme çalışmalarına başlandı.

1

Koronav rüs neden yle f nansal sıkıntı yaşayan ve eleman çıkarmaktan kaçınan ş rketler, 15 günde kısa çalışma ödeneğ ne rekor sayıda başvuru yaptı. Ödeneğe 70 b n n üzer nde ş rket başvuruda bulunurken bu rakamın, son 15 yılın toplamından fazla olması d kkat çekt . Öte yandan send kalar ve şverenler ödeneğ n koşullarında yen düzenlemeler beklerken, Cumhurbaşkanlığınca Mecl s’e sunulan torba yasa tasarısında konuyla lg l yen kararlar yer alıyor.

3 6

4

7

1 2 5

2

DSÖ TÜRKİYE TEMSİLCİSİ:

"Türk ye, COVID-19 le mücadelede örnek ülke" su, “Türkiye, tanı kapasitesi ve COVID-19 ile mücadelede tedavi konusundaki muazzam çabaları sayesinde örnek bir ülke. Türkiye bu süreci, vaka ve ölüm verilerini elektronik ortamdaki doğru paylaşımlarla şeffaf bir şekilde yürütmektedir” ifadelerini kullandı.

NEW YORK / AA

ANLIK 4 BİN KİŞİ İZLİYOR

TBB onl ne eğ t m programı başlattı

DUNYA

07

CMYK

Konserve ton balığının bağışıklığı güçlend ren bes nler arasında yer alması, koronav rüs günler nde üret c ler n yüzünü güldürdü.

Karant nada ucuz ve sağlıklı bes n olması neden yle ton balığı tüket m üç kat arttı.

Bu durum Çanakkale’de üret m yapan Dardanel’ n de üret m ne aynen yansıdı. Ş rket kapas tes n yüzde 50, st hdamı da yüzde 30 artırdığını duyurdu.

7

Türk ye’de füze ve roket le b leşenler n üreten en büyük kuruluş konumundak Roketsan’ın Ankara, Elmadağ’da bulunan fabr kasında patlama meydana geld . Can kaybının yaşanmadığı olayda, üç çalışan yaralandı.

Val l kten yapılan açıklamada patlamanın, yakıt depolarında gerçekleşt ğ bel rt l rken, olayın üret m sürec ne etk s ne yönel k b r açıklama yapılmadı.

Türkiye Barolar Birliği (TBB), yeni tip koronavirüs tedbirleri kapsamında, avukat ve stajyer avukatlar için online staj ve meslek içi eğitim programları başlattı. TBB'den yapılan açıklamada eğitimlerin, birlik merkezinde kurulan stüdyoda "https://www.facebook.com/ barobirlik" ve "https://www. youtube.com/tbbtv" internet adresleri üzerinden canlı olarak avukat, stajyer avukat, hukukçular ve vatandaşlara açık olarak gerçekleştirildiği bildirildi.

Online staj eğitimi kapsamında 6 Nisan'dan bu yana, "Genel Olarak Avukatlık Stajı, Mesleğe Kabul, Barolar, TBB, Meslek Kuralları, Meslek Etiği, Disiplin Yargılaması", "CMK Uygulamaları", "Kira Tespit ve Tahliye", online meslek içi eğitimi kapsamında ise "Akit ve Akit Dışı Nedenlerle Bedensel Zararlarda Sorumluluk, "İş Hukukunda Mücbir Sebep, "Arabulucu Sözleşmesi, "7266 Sayılı Kanunun Geçici 1. Maddesi Kapsamında Yargıda Sürelerin Durması" gi-

6

Özel hastanelerde koronav rüs tedav s , Sağlık Uygulama Tebl ğ ’nde (SUT) Değ ş kl k Yapılmasına Da r Tebl ğ’ n, Resm Gazete'de yayımlanmasıyla ücrets z hale geld . Tebl ğdek “ac l hal” tanımı yen den yapılarak salgın hastalıklar da ac l sağlık h zmetler ne dah l ed ld . Pandem süres nce pandem olgularına yönel k tanı ve tedav ler, ac l sağlık h zmet sayıldığından, özel sağlık kuruluşlarında ücrets z olarak yapılacak.

Evde ton balığı tüket m arttı

Roketsan fabrikasında patlama oldu!

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Türkiye Temsilcisi Pavel Ursu, Türkiye’nin yeni tip koronavirüs ile mücadelede örnek bir ülke olduğunu söyledi. Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Ursu, Türkiye’deki salgınla ilgili test, vaka ve can kaybını içeren güncel rakamları değerlendirdi. Ur-

Korona, “ac l hal” kapsamına alındı

bi konularda eğitimler verildiği ifade edildi.

Yayınları anlık 4 bin izleyicinin takip ettiği, görüntülemenin ise 10 bini geçtiği belirtildi.

Ücrets z maskeler eczanelerden dağıtılacak Koronav rüs tedb rler kapsamında PTT üzer nden 20 la 65 yaş arası vatandaşlara her hafta 5 maske dağıtılacağı duyurulmuştu. Ücrets z maskeler n lk olarak ePTTavm’den, daha sonra se e-Devlet’ten dağıtılacağı açıklandı. Sağlık Bakanlığı le Türk Eczacılar B rl ğ (TEB) arasında alınan yen karara göre se ücrets z maskeler eczaneler

5

tarafından dağıtılacak. Uygulama lk olarak İstanbul’da daha sonra d ğer llerde hayata geç r lecek. Konuyla lg l İstanbul Eczacı Odası tarafından, “Sağlık Bakanlığı le Türk Eczacıları B rl ğ ’n n yaptığı görüşmeler sonucunda, vatandaşlara ücrets z maske dağıtımının en hızlı ve güvenl şek lde eczaneler m z üzer nden yapılması kararı alınmıştır” fades kullanıldı.

'Dış borç ödemeler geç c olarak durdurulsun' UNCTAD, koronav rüsün dünya ekonom s ne ve gel şmekte olan ülkelere olan etk ler n n azaltılması amacıyla, dış borç ödemeler n n durdurulması g b rad kal önlemler çeren b r öner paket hazırladı.

HÜSEYİN GÖKÇE / ANKARA

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD), yeni tip koronavirüs (COVİD-19)’un ekonomilere etkilerini sınırlayacak bir dizi önerinin yer aldığı bir paket duyurdu. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin dış borç ödemelerinin geçici olarak dondurulması önerilen pakette, yine bu ülkelerden sermaye çıkışının önlenmesi amacıyla geçici sermaye kontrolleri uygulanması istendi. Yanı sıra, geçici borç erteleme süreçleri-

ni ele alacak yeni bir uluslararası kuruluş oluşturulması önerildi.

“Gelişmekte olan ülkelere COVID-19 Şoku” başlığıyla ele alı-

nan öneriler paketinde, likidite akışını garanti altına almak amacıyla IMF eliyle bir koordinasyon sağlanması gerektiğine dikkat çekilerek, IMF tarafından sağlanan desteklerin bir parçası olarak gelişmekte olan ülkelerde sermaye çıkışlarını azaltmak gerektiği vurgulandı.

Bu kapsamda gelişmekte olan piyasalarda hisse satışı kaynaklı nakit sıkıntısını azaltmak, varlık fiyatındaki düşüşü durdurmak amacıyla geçici sermaye kontrolleri uygulanması önerildi.

COVID-19 krizi sonrasında gelişmekte olan ülkelerin bir borç krizi yaşayabileceği uyarısında bulunulurken, bu konuda gerekli tedbirlerin alınması ve ülkelerin dış borç ödemelerinin geçici olarak

dondurulması gerektiği aktarıldı.

“Yapılandırmaları bağımsız kuruluşlar değerlend rs n” Aynı şekilde borç faizlerinin de yeniden yapılandırılarak ülke borçlarının hafifletilmesi gerektiğine dikkat çekilen çalışmada, Marshall Planı’na benzer bir resmi kalkınma yardımı aracı oluşturulması önerisi de yer aldı. Ülke borçlarının dondurulmasıyla ilgili kısımda, “Borçların borçlu ülke borç verene yeni bir yapılandırma planı hazırlayana kadar resmi ya da gayri resmi antlaşmalarla dondurulmalıdır” denilirken, yeniden yapılandırma programının borç veren ülke tarafından değil, bağımsız bir kuruluş tarafından değerlendirilmesi gerektiğinin altı çizildi.

F İ L İ S T İ N ’ E D E YA R D I M G Ö N D E R İ L E C E K

"Bu dönem en y şek lde eğ t mle geç rel m" TBB Başkanı Metin Feyzioğlu da konuyla ilgili açıklamasında, ülke ve meslek olarak sıkıntılı günlerden geçildiğini, icraların durduğunu, adliyelerin fiilen çalışmadığını hatırlattı.

Yaşanan tüm sıkıntıların atlatılacağını vurgulayan Feyzioğlu, "TBB Eğitim Merkezi olarak evde kaldığımız bu dönemi en iyi şekilde eğitimle geçirelim, mesleki anlamda birikimimizi artıralım, hazırlanalım diye düşündük. Sabah saat 11.00'de stajyer avukatlarımıza destek anlamında staj eğitimi yapıyoruz. Öğleden sonra 14.00'te de meslek içi eğitim yapıyoruz. Özellikle genç meslektaşlarımızı online eğitimlerimizi izlemeye davet ediyorum" ifadelerini kullandı. ANKARA /AA

Türk ye’den İng ltere ve İsra l’e tıbb yardım Türkiye, Covid-19'la mücadeleye destek amacıyla dünya genelinde salgından en fazla etkilenen ülkelerden İngiltere'ye tıbbi yardım malzemesi gönderdi. Sağlık Bakanlığınca hazırlanan maske, N95 maske ve tulumdan oluşan yardım malzemesi, Etimesgut Askeri Havaalanı'ndan A400M tipi kargo uçağına yüklenerek yola çıktı. Uçaktaki yardım malzemesinin üzerinde Türkçe ve İngilizce, Mevlana'nın, "Ümitsizliğin ardında nice ümitler var. Karanlığın ardında nice güneşler var" sözlerine yer verildi. İngiltere'ye yarın da tıbbi yardım malzemesi gönderilmesi planlanıyor. İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, ülkede salgın ne-

deniyle hayatını kaybedenlerin sayısının 7 bin 978'e çıktığını açıklamıştı. Raab, hastanelerde tedavi gören kişi sayısının ise 16 bin 784 olduğunu duyurmuştu. Başbakan Boris Johnson'ın COVID-19 tedavisine ise devam ediliyor. Ayrıca Cumhurbaşkan-

lığı İletişim Başkanlığının dün açıkladığı dünya genelindeki koronavirüs vaka durumu tablosuna göre İngiltere'deki toplam vaka sayısı ise 65 bin 77. Öte yandan ABD merkezli Bloomberg, Türkiye hükümetinin İsrail’e insani sebepler-

den ötürü tıbbi malzeme satma kararı aldığını yazdı. Bloomberg’in haberinde benzeri bir paketin Filistin’e de ulaştırılacağı belirtildi. Haberde ismini açıklamayan üst düzey bir Türk yetkilinin, perşembe günü İsrail’den gelen 3 uçağın, İncirlik Üssü’ne inerek yardım paketlerini aldığını ve Türkiye’den Filistin’e gönderilecek tıbbi malzemelerin durdurulmayacağını söylediği de ifade edildi. Türkiye’nin maske, koruyucu önlük ve steril eldiven gibi malzemeleri sattığı belirtildi. Türkiye daha önce İtalya, İspanya, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Bosna Hersek ve Kosova'ya da tıbbi yardımda bulunmuştu.

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

08

Makale&Yorum Kr z dönem nde şletmelerde f nans yönet m

M lletlerarası T caret Odası ‘mücb r sebep ve aşırı fa’ güncellemes SERBEST KÜRSÜ

SERBEST KÜRSÜ

REBİA REZZAN ÖZDURAN

BÜLENT GÖRER

Avukat

Yem nl Mal Müşav r

T

K

üresel gelişmeleri dikkate aldığımızda, koronavirüs (Covid-19) ekonomileri ciddi sarsmış durumda.

Bu sarsıntının etkilerini aslında önümüzdeki dönemlerde daha çok hissedeceğiz. Açıklanan bir çok destek paketi var.

Bu destekler genellikle ülkelerin GSYH’ye oranlanarak ne anlam ifade ettiği belirlenmeye çalışılıyor. Örneğin Almanya’nın açıkladığı paket Almanya’nın GSYH’nın %28’ine denk geliyor. Buna karşın İtalya’nın %1.4 ve Türkiye için bu oran ise %2 civarında. Küreselleşmede artık ülkelerin kendi korumacılık süreci başlıyor sanki.

Bu süreçte en önemli konunun likidite olduğunu sanırım herkes anladı. En başta, tüm dünya ülkelerindeki likiditeye yönelik alınan tedbirler bunun en güzel göstergesi oldu. Önce ve ilk iş her zaman likiditeyi temin etmek oldu.

Krizden çıkış ise biraz zaman alacağı benziyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki; Çin 2020 yılını %0,4 küçülerek tamamlayacak ve kriz öncesine dönüş ancak 2020 yılının 3.çeyreğinde olacak. Amerika için bu 4.çeyrek, Avrupa için ise 2021 yılının 1.çeyreğini işaret ediyor.

Süreç aslında ülkeler gibi işletmelerde de aynı durumda.

Kriz yönetimi işletmeler için yaklaşık 1 yıllık bir sürece tekabül ediyor. Tüm işletmelerin öncelikli işinin likidite olduğu bir döneme girdik.

Nakit Kraldır! mottosunu tekrar hatırlar olduk. Eskiden beri hep söylediğimiz gibi, gelir tablosu, bilanço birer lastik toptur, ancak nakit akış tablosu ise bir cam toptur. Cam topu kırmamak lazım. Peki, bu cam topu nasıl sağlam tutmalıyız? İşletmelerde tüm süreçlerin değişeceği bir döneme giriyoruz. Bu süreç değişimini doğru yönetmek önem kazanıyor.

Satış süreçlerinden başlayacak olan değişim, üretim, satın alma ve dijitalleşme gibi tüm işletmeye yansıyacaktır. İşin kalbinde ise her zaman finans yönetimi olacaktır.

Bu değişimin odağında aslında 3 temel unsur yatıyor; - Maliyetleri azaltıcı uygulamalara ağırlık vermek - İnovatif olarak, tasarım ve arge çalışmalarını hızlandırmak, - İhracat pazarlarına açılmak ve var olan pazarları genişletmek Bu unsurları gerçekleştirmek içinse, işletme yönetimi açısından, kaliteden ödün vermeden, rekabet gücünü düşürmeden, likiditeyi koruyarak ürün veya hizmet üretim süreçlerini yönetmek hedeflenmelidir. Bu hedeflere uygun

Dünya’nın haberi

DUNYA

08

olarak aşağıdaki süreçlerin yönetimi önem kazanmaktadır: 1) Finansal yönetim açısından da, Devletin açıkladığı destek paketleri iyi takip edilmelidir. Bu dönemdeki avantajları kullanabilmek ve çıktılarından faydalanmak önemli likidite kaynağı olacaktır.

2) Nakit akışı için, bu kaynakları kullanmanın yanı sıra, satın alma süreçlerini gözden geçirmeli ve stok finansmanından vazgeçilmelidir. Stokların nakde dönüştürülmesi hedeflenmelidir. Tedarik süreci göz önüne alınarak, güvenli stok miktarı dikkate alınarak, minimum ve optimal stok seviyesiyle operasyon yürütülmelidir. Rekabet alanları gözden geçirilerek, fiyat avantajı sağlanacak alternatifler gözden geçirilmelidir.

3) Nakit akışına etkisi olan üretim operasyonu süreçlerindeki, gereksiz, tekrar eden, fayda getirmeyen veya verimsiz süreçler ortadan kaldırılmalıdır.

4) Etkin tahsilat süreci en önemli likidite aracıdır. Nakit akışını etkileyecek, tahsilat süreçleri gözden geçirilmelidir.

Alacaklar, takip tabloları ile günlük takip edilmelidir. Müşteri alacak riski doğru yönetilmelidir.

5) Kritik müşteri, önemli tedarikçi listesi yapılmalı ve bu nakit akışında öncelikli sıraya yerleştirilmelidir. Daha hızlı sevkiyat süresi ile teslimat süreleri iyileştirilmeli ve nakit satışlar artırılmalıdır. Özet olarak, öncelikli ve acil nakit işlemlerine odaklanarak, şeffaf bir nakit akış yönetimine geçmek önem arz ediyor.

Kriz dönemlerinde kar bütçesine bakmak yerine, likitideye yani nakit akış bütçesine bakmak daha doğru olacaktır. Kritik müşteri ve tedarikçilere yakın olarak, sürekli iletişimde olup, nakit akış bütçesinin yönetimini etkin hale getirmeyi tavsiye ediyoruz.

Kriz sürecinden çıkışta, aynı hızla bu sürecin iyileşme yönünde tersine hızlı ilerleyeceğini düşünüyoruz.

Bu fırtınalı dönemden başarı ile çıkanlar, likiditesini doğru yönetenler çok daha büyüyerek, güçlenerek bu süreçten avantaj elde edecekler. Her kriz sonrası yeni fırsatlar olacaktır. Likiditesini doğru yönetenler bu fırsatları değerlendirmelidir.

www. dunya .com CMYK

Konularının uzmanları bu sayfada sizlerle...

ürkiye’de ve dünyada yayılımı devam eden koronavirüs (COVID-19), insan sağlığı ile birlikte küresel ekonomiyi de ciddi bir şekilde etkilemekteyken, tüm dünyada yeni yasal düzenlemeleri, duyuruları ve güncellemeleri de beraberinde getirmiştir.

Bu kapsamda, Milletlerarası Ticaret Odası (ICC, bu yazıda “MTO” olarak anılacaktır.) da COVID-19 salgını gibi öngörülemeyen durumlar için sözleşmede yer alacak maddelerin taraflarca hazırlanmasına yardımcı olmak amacıyla Mücbir Sebep ve Aşırı İfa Güçlüğü maddelerinin güncel versiyonunu, mart ayının sonunda, yayınlamıştır.

Söz konusu güncel versiyon ile; MTO, 2003 yılında yayınladığı Mücbir Sebep ve Aşırı İfa Güçlüğü klozları için güncelleme sağlamıştır.

Mücbir Sebep ve Aşırı İfa Güçlüğü maddelerine ilişkin söz konusu güncellemeye ilişkin duyuruda; yayınlanan maddeler kapsamında, iş insanları açısından bir “denge” gözetildiği ifade edilmiştir. Bu denge, iş insanlarının sözleşmenin ifası bakımından beklentileri

ve değişen şartların taraflar arasındaki sözleşmenin de değiştirilmesini gerektirecek derecede ifayı güçleştirebileceği haller arasında gözetilmiştir.

MTO, söz konusu güncelleme ile KOBİ’lerin ihtiyaçlarını da gözetmiştir. Bu noktada; ilgili maddeler kapsamında bir “Kısa Form” yayınlanmış ve kısa formda sadece en önemli mücbir sebep konularına ve temel hükümlere yer verilmiştir. Sözü edilen kısa formun KOBİ’lerin ihtiyaçlarına cevap vermeyi amaçladığı bildirilmiştir. MTO, Mart 2020’de yayınladığı bu güncel versiyonda ayrıca; aşırı ifa güçlüğü maddesi kapsamında sözleşmenin sona erdirilmesi ve uyarlanması alternatiflerini genişletmiştir.

Mücbir sebep maddesi 2020 kapsamında; (i) Engelin, etkilenen tarafın makul kontrolünün dışında olduğunun ve (ii) Sözleşmenin kurulması sırasında makul olarak öngörülemeyecek nitelikte olduğunun, (iii) Etkilenen taraftan, engelin etkilerinden kaçınmasının ya da bu etkilerin üstesinden gelmesinin makul olarak beklenemeyecek olduğunun, etkilenen tarafça kanıtlanması gerekmektedir.

Altını çizmek gerekir ki; MTO, Mücbir Sebep 2020 maddeleri kapsamında, ‘Mücbir Sebep Varsayılan Olaylar’ maddesine de yer vermiştir. MTO ayrıca, mücbir sebep oluşturduğu varsayılan olaylar maddesi kapsamında yer verilen

olaylar listesinin sözleşme taraflarınca incelenmesini ve listede bir revizyon gerekip gerekmediğinin teyit edilmesini önermiştir.

Güncel koşullar açısından belirtmek gerekir ki; hem “uzun form” hem de yukarıda andığımız şekilde KOBİ’lerin ihtiyaçlarını karşılamak için hazırlanan “kısa form” kapsamında salgın hastalık, epidemi, mücbir sebep olduğu varsayılan olaylar arasında sayılmıştır. İlgili maddeye göre; Mücbir Sebep Varsayılan Olaylar listesinde yer alan olaylardan birinin gerçekleşmesi durumunda, etkilenen taraf, yukarıda yer verdiğimiz (i) ve (ii)’deki şartların gerçekleştiğini ispat etmek durumunda kalmayacak; sadece (iii)’de yer alan; engelin etkilerinden makul olarak kaçınamayacağını veya bu etkilerin önüne geçemeyeceği halini kanıtlaması gerekecektir.

MTO, Mücbir Sebep 2020 kapsamında, bildirim yükümlülüğünü de konu etmiş ve mücbir sebepten etkilenen tarafın diğer tarafı gecikmeksizin bilgilendirmesi gerektiğine yer vermiştir. Ayrıca, Mücbir Sebep 2020 içeriğinde, mücbir sebepten etkilenen tarafın, ileri sürülen olayın sözleşmenin ifasına etkilerini sınırlandırmak için makul olan tüm önemleri almakla yükümlü olduğu hususuna ilişkin madde de bulunmaktadır.

Sonuç olarak, COVID-19 tüm dünyada yeni önlemler alınmasına

ve yeni düzenlemeler, güncellemeler yapılmasına neden olmaktadır.

Bu safhada; MTO da büyük ve küçük ölçekli işletmelere COVID-19 gibi öngörülemeyen durumlar için tatbik edilebilecek Sözleşme maddelerini hazırlamalarında yardımcı olmak için, dengeli bir model olan Mücbir Sebep ve Aşırı İfa Güçlüğü 2003 maddelerini Mart 2020’de güncellemiştir.

Mücbir sebep açısından dengeli bir sözleşme mekanizması kurmayı amaçlayan düzenleme; uzun form ve belirli temel hükümlerle sınırlı tutulan kısa form olarak yayınlanmıştır. Covid-19 odaklı gündemimiz açısından önemle belirtilmelidir ki; 2003 versiyonunda olduğu gibi 2020 versiyonunda da “salgın hastalık ve epidemi” MTO/ ICC madde modelinde mücbir sebep olduğu varsayılan olaylar listesinde yer almaktadır.

lendirme yapmadan tüm çalışanlar evden çalışmaya zorlandığında, enerji ve insan etkileşimine ihtiyaç duyan kişiler beklenen verimliliği gerçekleştiremeyebiliyor. İş ortamında ayaküstü gelişen sohbetler dahi şirket içinde neler olup bittiğine dair çok öğretici olabiliyor. Yine iş ortamında kişinin doğrudan kendi işiyle bağlantılı olmayan iletişimleri de kurabilmesi önemli olabiliyor.

Verimliliği sağlamak konusunda ofis mi, yoksa ev mi? Tercih ne olmalı? Burada dengeyi bulmak önem arz ediyor. Bu denge şirketlerin sektörüne, iş yapma şekline, şirket kültürüne ve iletişimde geldikleri olgunluk seviyesine bağlı olarak değişir.

Evden çalışma sisteminin yanında, giderek açık ofis kullanımını deneyen şirket sayısı da artıyor. En son uygulama ise masasız çalışma şekline geçiş olarak görülmektedir.

Bu sistemde, ofis çalışanından çok daha az sayıda masa olan açık ofisler oluşturuluyor ve hiç kimseye sa-

bit masa verilmiyor. Kim hangi masayı boş buluyorsa ihtiyacı olduğu kadar kullanıp bırakıyor. İyi bir liderlik seviyesine gelmiş şirketler, her konuda olduğu gibi, personel yönetiminde de bu ince ayarları en doğru şekilde yaparak, kendisine en uygun metodu bulup, başarılı şekilde yönetebilir.

Evden çalışma şeklini, içinde bulunduğumuz COVID-19 salgını nedeni ile mecburi olarak birçok şirket deneyimliyor. Ülke olarak sahip olduğumuz dijital altyapı, uzaktan çalışmayı destekleyecek seviyede. İş süreçlerini dijital ortamlarda yönetilebilecek şekilde yapılandırmış şirketler, evden çalışmayı başarılı bir şekilde yönetebiliyorlar.

Bu salgın sonrasında hepimiz yeni tecrübeler edinmiş olacağız ve bu tecrübe ile iş yapış şekillerimizi tekrar sorgulayarak, çalışanlarımızın mutluluğunu ve katkısını arttıracak en uygun yolu bulacağız.

Unutmayalım ki şirketleri birbirinden ayıran tek şey içindeki insanlar ve onların mutluluk seviyeleridir.

1-https://iccwbo.org/content/ uploads/sites/3/2020/03/icc-forcemajeure-hardship-clauses-march2020.pdf 2-https://iccwbo.org/publication/icc-force-majeure-and-hardship-clauses/ ayrıca bakınız https:// icc.tobb.org.tr/index.php 3- 2003 versiyonu için bakınız: https://iccwbo.org/content/uploads/sites/3/2017/02/ICC-Force-Majeure-Hardship-Clause.pdf 4- Madde metinde “plague, epidemic” ifadesiyle yer almaktadır.

Evden çalışma SERBEST KÜRSÜ FARUK GÜLER Doktor

C

OVID-19 salgını, patojenlerin sadece insan sağlığını tehdit etmekle kalmadığını, tüm sosyal ve ekonomik hayatı da altüst ettiğini gösterdi. Dünya, salgını durdurmanın çaresini sosyal izolasyonda görünce işyerlerine gidemeyen milyonlarca ofis çalışanı da, işlerini evlerinden yürütmek zorunda kalarak bu çalışma şeklini deneyimlemeye başladı. Son yıllarda yeni iş yapma şekillerinin değişmesi, büyük şehirlerdeki yoğun trafik nedeni ile zaman kaybının önlenmesi ve ofis ve personel taşıma maliyetlerinin yüksek olduğu yerlerde, çalışan maliyetlerinin azaltılması gibi nedenlerle evden çalışma şekli tercih edilmeye başlandı. Şirketler tarafından maliyet azaltma gibi görülen bu çalışma

şekli, zamanla istenilen performansın alınıp alınamadığı yönünden sorgulanmaya başlandı. Çalışanlar tarafından da başlangıçta trafik, kalabalık, itiş kakış gibi stres kaynaklarından kurtulup huzuru bulmak gibi algılanan bu imkan, iyi yönetilmediği zaman cazibesini yitirebiliyor. Ancak araştırmalar evrensel olarak evde çalışanların sayısının giderek arttığını ve artmaya devam edeceğini gösteriyor.

Evden çalışan sayısı tüm dünyada her geçen yıl artış gösterse de evden çalışmanın ideal olduğu konusunda tam bir görüş birliği yok. Ofis ortamında üretken olmayan kişi ev ortamında da çalışma disiplinini kurmakta başarısız olabiliyor. Sosyal etkileşimin azalması ya da ortadan kalkması evden çalışanların yaşayacağı en büyük zorluk oluyor.

Evden çalışmada üretkenliği arttırmanın yolu, koltuğa yayılmak değil, ofistekinden çok daha sıkı işleyecek bir iş disiplinini uygulayabilmekten geçiyor. Hiç bir değer-

Koronav rüs neden yle ölen memur hakkında vaz fe malullüğü hükümler uygulanır mı?

SERBEST KÜRSÜ AHMET METİN AYSOY SGK E. Başmüfett ş

S

ağlık çalışanlarımız başta olmak üzere polis ve zabıta gibi birçok kamu görevi yapan kişilerin virüsten etkilenme riskleri büyük. Dualarımız onlarla.

Korona virüsten dolayı vefat eden kamu görevlisinin hak sahiplerine vazife malullüğü hükümlerine göre ölüm aylığı bağlanabilir mi? 5510 sayılı Yasa’nın

47’inci maddesine göre 4/1-(c) kapsamındaki sigortalıların malul sayılmalarına veya ölümlerine neden olan olayın vazifelerini yaptıkları sırada doğmuş olması halinde sigortalı hakkında vazife malullüğü hükümleri uygulanacaktır. (SGK 2018/38 Genelge) Bu bağlamda, korona virüs salgını ile mücadele kapsamı içinde görevlendirilen kamu görevlisinin ölümüne neden olan olayın bu vazifesini yaptığı sırada virüse maruz kalmasından doğmuş olduğunun belirlenmesi halinde hak sahiplerine (dul ve yetimleri-

ne) vazife malullüğü hükümlerine göre aylık tahsis edilmesi gerekmektedir.

Vazife malullüğü kapsamında ölüm aylığı bağlanması neden önemli?

- Aylık bağlanması için hizmet süresi şartı yok 5510 sayılı sayılı Yasa’nın 4/1(c ) kapsamındaki sigortalılardan yani memurlardan 5434 sayılı Kanun’a veya ilk defa 2008 /Ekim aybaşından sonra çalışmaya başlaması nedeniyle 5510 sayılı Kanuna tabi olanların vazife malullüğü kapsamına giren olaylar sonucun-

da malul olmaları veya vefat etmeleri halinde kendilerine veya hak sahiplerine vazife malullüğü aylığı bağlanması için herhangi bir hizmet süresi (prim ödeme gün sayısı) ile sigortalılık süresi şartı aranmamaktadır.

- Yüksek aylık bağlanma imkanı var Üstelik, aylık bağlama işlemlerinde prim ödeme gün sayısı toplamı 10 bin 800 günden az olanlara 10 bin 800 gün prim ödemiş gibi yüksek aylık hesaplanmakta, ayrıca malullük zammı ve ek ödeme ilave edilmektedir.

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

09

Makale&Yorum COVID-19 önlemler kapsamında kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğ

Koronav rüs günler nde s ber suçlar SERBEST KÜRSÜ ALİ OSMAN ÖZDİLEK Avukat

lu kararı, faaliyetin durduğuna ya da çalışma sürelerinin azaltıldığına dair işçilere yapılan ilan ve duyurulara ait belgeler kısa çalışma talebinin kabulü için yeterli sayılmaktadır.

SERBEST KÜRSÜ M. İHSAN SEÇKİN Avukat

K

ısa çalışma; kriz dönemlerinde, işletmelerin varlıklarını korumalarına ve işçilerin gelir elde ederek hayata tutunmalarına destek olan, makro düzeyde de işsizliği önleyici bir geçici yardım modelidir. Ülkemizde bu modelin, Dünya Sağlık Örgütü’nce, “küresel bir salgın” olarak değerlendirilen krizin yönetilmesinde ve şiddetinin hafifletilmesinde sosyal bir tercih olarak uygulandığını görmekteyiz. 25.03.2020 tarih ve 7226 sayılı Kanun’la, 4447 sayılı Kanun’a eklenen geçici 23. madde hükümleri doğrultusunda yeni tip koronavirüs (COVID-19) isimli bulaşıcı hastalık, kısa çalışma yapılmasını gerektiren bir “zorlayıcı sebep” olarak kabul edilmiş ve kısa çalışma ödeneğine hak kazanma koşulları yeniden düzenlenerek kolaylaştırılmıştır.

Kısa çalışma koşulları Kısa çalışmanın uygulanabilmesi için ilk koşul, bir işyerinde iş sözleşmesine dayalı olarak çalışan bir sigortalının varlığıdır. İş Kanunu dışında Deniz ve Basın İş Kanunu, Borçlar Kanunu’na tabi işyerlerinde çalışan işçiler de hükmün uygulama alanına dahil olduklarından gemi kaptanı ya da gazeteci çalıştıran işveren de kısa çalışma başvurusunda bulunabilecektir. Geçici 23. madde gereğince kısa çalışma talebinin gerekçesini oluşturan “dışsal etkilerden kaynaklanan zorlayıcı sebep”in gerçekleştiğinin kabulü için işyerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmış olması veya işyerindeki faaliyetin süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle tamamen veya kısmen durdurulmuş olması zorunludur.

Kısa çalışma taleb n n Türk ye İş Kurumu’na b ld r lmes Kısa çalışma usulünün uygulanmasını talep eden işverenin; Kurumun internet sitesinde bulunan “Kısa Çalışma Talep Formu” ile “Kısa Çalışma Yaptırılacak İşçilere İlişkin Bilgileri İçeren Liste”yi düzenleyerek buna ilişkin kanıtlarla birlikte, bağlı olduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri’nin elektronik posta adreslerine başvuru yapması gerekmektedir. Kısa çalışma başvurularının 30.06.2020 tarihine kadar yapılabileceği öngörülmüştür. Ancak başvuru süresi, Cumhurbaşkanı tarafından 31.12.2020 tarihine kadar uzatılabilecektir.

Kısa çalışma taleb n n değerlend r lmes Kısa çalışma talebi üzerine Bakanlık Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı veya Grup Başkanlıkları tarafından mahalline gidilmeksizin sadece ilgili başvuru evrakı ve ekleri üzerinden incelemeler yapılmaktadır. Belirtelim ki, ilgili kurumlarca faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, işyerlerinin sadece bu kapsamda olduklarına ilişkin belgeler yeterli görülmekte ve kısa çalışma başvuruları kabul edilmektedir. Dolayısıyla İçişleri Bakanlığı genelgesi kapsamında kapatılan kuaför, düğün salonu, lokanta gibi işyerlerinde çalışan işçilere yönelik kısa çalışma talepleri, kapsam dahilinde olduklarına ilişkin belgeler dışında herhangi bir belge gerekmeksizin karşılanmaktadır. Diğer başvurularda ise yönetim kuru-

DUNYA

09

CMYK

Kısa Çalışma Ödeneğ İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması durumunda kısa çalışma ödeneğinin bağlanabilmesi için işçinin, kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 60 gün iş sözleşmesine tabi olması ve son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekir. Bu koşulları sağlayamadığı için kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlardan son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süreleri bulunanlara, kalan süreleri, kısa çalışma süresini geçmemek üzere kısa çalışma ödeneği olarak ödenebilir.

M ktarı, ödenmes ve süres Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez. Dolayısıyla son 12 ay asgari ücretle çalışan bir işçinin alacağı kısa çalışma ödeneği -gelir vergisi düştükten sonra- aylık 1752,70 TL olacaktır. Ancak aldığı ücret ne olursa olsun, ödenek miktarı 4.381,00 TL’yi geçemeyecektir. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için ödenir. Kısa çalışma ödeneği, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenecek, ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılacaktır. Kısa çalışma ödeneğinin süresi ise üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır. Ancak kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır. Daha önceki uygulamalarda kısa çalışma süresinin uzatılması ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilmemesi yönünde düzenlemeler yapılmıştır. Son olarak 2012 yılında Van ilinde yaşanan deprem felaketinden etkilenen işyerleri için, süre üç ay uzatılmış ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilmemiştir.

Kısa çalışma dönem nde fes h Önemle vurgulamalıyız ki, geçici 23. madde, kısa çalışma döneminde işçilerin işten çıkarılmasının önlenmesi amacıyla, işverenin sözleşmeyi feshetme yetkisini sınırlayan bir istisna oluşturmuştur. Bu kapsamda kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde işveren tarafından 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II’de sayılan “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık” gerekçesi dışında bir nedenle işçi çıkarılmaması gerekmektedir. Bu halde kısa çalışma uygulamasının iptali söz konusu olabilecektir.

Sonuç Kısa çalışma talebinin kabulü halinde işçilere kısa çalışma ödeneği verilmekte, genel sağlık sigortası primleri de işsizlik sigortasından karşılanmaktadır. Kısa çalışma kurumunun çağdaş iş hukuku anlayışına uygun olarak değerlendirilmesi ve yönetilmesi kamuoyunun beklentisidir.

1- Geniş bilgi için: M.İhsan Seçkin, İş Hukuku ve Çalışma Ekonomisi Açısından Kısa Çalışma, Legal Yayınevi, İst, 2015 2- https://www.iskur.gov.tr/isveren/ kisa-calisma-odenegi/basvuru-icin-gerekli-belgeler-ve-il-iletisim-adresleri/.

Konularının uzmanları bu sayfada sizlerle...

B

ilişim hukuku alanındaki ilk kitabın ve toplamda üç kitap ve iki yüzün üzerindeki makalenin yazarı, bilişim hukuku konusunda ders veren bir öğretim görevlisiyim. 15 yıl boyunca bilişim hukuku/siber suçlar alanında bilirkişilik yapmış biri olarak bir gün gelip de bir biyolojik virüs nedeniyle siber suçlarla ilgili yazı yazmak zorunda kalacağımı -hayal gücüm çok geniş olmasına rağmen- tahmin edemezdim. Ama işte haftalardır bu gerçeklikle yüz yüzeyiz.

Suç dünyası bu kez de gözünü koronavirüsten (COVID-19) dolayı evlerine kapanan insanların bilişim/ iletişim araçları üzerine çevirdiler. Hayat ilişkilerinin önemli bir kısmı online ortama taşınmışken tabii siber suçlular da bunu büyük bir fırsat olarak gördüler ve şimdi hem bu hizmetleri sunan sistemlere saldırılar yoğunlaştı Siber suçları ana olarak ikiye ayırarak inceliyoruz: XDoğrudan bilişim sistemlerine yönelik suçlar XBilişim sistemleri vasıtasıyla işlenen suçlar Türk Ceza Kanunu’nun 243 ve 244. maddelerinde düzenlenen bilişim suçları, ilk kategoriye giren suçlardır. Yani doğrudan bilişim sistemlerinin kendisine karşı işlenen suçlar. Mesela bir bilgisayara hukuka aykırı olarak erişerek oradaki bir veriyi silmek gibi.

Türk Ceza Kanunu’nun nitelikli dolandırıcılığı düzenleyen 158/f, 142/e maddesi gibi suçlar ise bir bilişim sistemi yoluyla işlenen suçlardır. Örneğin bir banka hesabına girilerek oradan paranın çalınması bir bilişim sistemi yoluyla hırsızlıktır. Tabii burada Türk hukukundaki tartışmalara girmeyeceğim. Yargıtay’ın bu tür suçlarda, su-

çun niteliği hakkında verdiği farklı kararlar ayrı bir hukuki incelemenin konusu ve bu incelemeleri kitaplarımızda yaptık zaten.

Bir de bu iki siber suç halinin yanında ‘kişisel veriler’in hukuka aykırı elde edilmesi ve kullanılması var. Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun’un düzenlemeleri ve bu kanunun yaptığı atıfla Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddeleri kişisel verilere yönelik suçları düzenliyor.

Yani özetle Türk hukukunda siber suç ana başlığı altında ele alınabilecek suçlarla ilgili elimizde yeterince mevzuat hükmü ve yargı kararı var. Ayrıca siber suçlarla çokça mücadele edilmesinden kaynaklı da ciddi bir bilgi birikimi elimizde var.

Ancak hukuk, özellikle ceza hukuku alanında önleyici değildir. Vakalar gerçekleştikten sonra birtakım yaptırımlarla bu hukuka aykırı eylemlerin cezasını vermeye çalışır.

Bu nedenle siber suçlarda ceza normlarıyla hukuki korunma denildiğinde insanların bu suçlardan korunması anlaşılmamalıdır. Özellikle siber suçlarda asıl önemli olan bilgi ve farkındalıktır.

Evlere kapandığımız şu günlerde yapabildiğimiz ölçüde tüm işlemlerimizi online ortamlardan yapıyoruz.

Evimize alışverişi sanal mağazalardan yapıyoruz, kapımıza siparişlerimizi getiriyorlar. Ayakkabımızı, elbisemizi, yemeğimizi, kitabımızı online ortamlardan alıyoruz.

Kiramızı, faturalarımızı internet bankacılığından ödüyoruz. Uzaktan çalışmaya imkan veren mesleklerdekiler uzaktan iletişim araçlarıyla işlerini sürdürüyorlar. Uzaktan tıbbi hizmet alıyoruz. Telefonla veya online olarak doktorlardan bilgi alıyoruz. e-Devletten SGK’mızı, mahkemelerimizi takip ediyoruz, ikametgah, sabıka kaydı alıyoruz.

Online oyunlar oynuyoruz, burada insanlarla konuşuyoruz, yazışıyoruz, bağlar kuru-

yoruz.

Online çöpçatan sitelerine girip şu karantina ve yalnızlık günlerinde kendimize bağ kuracak insanlar arıyoruz. e-Nabız Sistemi’ne sağlık verilerimiz giriliyor. Kollarımızdaki akıllı saatler kalp atışımızı, yürüyüş mesafemizi, stres düzeyimizi ölçüyor.

Hatta ve hatta online fal baktırıyoruz.

Hayat ilişkilerinin önemli bir kısmı online ortama taşınmışken tabii siber suçlular da bunu büyük bir fırsat olarak gördüler ve şimdi hem bu hizmetleri sunan sistemlere saldırılar yoğunlaştı yani yukarıda bahsettiğim Türk Ceza Kanunu’nun 243 ve 244. maddelerindeki suçlar yoğunlaştı hem de bilişim sistemleri yoluyla insanların dolandırılmalarına yönelik eylemler yoğunlaştı. Bu bir gerçek ve önümüzdeki günlerde daha da yoğunlaşacak. Burada en önemli önleyici kalkan yine bizleriz. Ne polisin ne jandarmanın bunlarla topyekün başa çıkması mümkün değil. Bu nedenle yapılacaklar şunlar: XHayatta kimse kimseye durduk yerde bedava bir şey vermez. O nedenle telefonda sizi arayıp veya sosyal medya hesaplarınızda önünüze çıkıp size bedava şeyler vadedenlerden kesinlikle uzak durun.

XBilgisayar, telefon, tablet gibi cihazlarınızın ekranlarına çıkan uyarılara çok dikkat edin, iyice okumadan ve anlamadan hiçbir şeye onay vermeyin. Anlayamıyorsanız derhal iptal deyin.

XTanıdık kişilerden dahi olsa gelen mesajlar ve e-postalarda hayatınızın o ana kadarki olağan akışına aykırı bir durum sezerseniz mutlaka muhatabından canlı telefon görüşmesi ile teyid alın.

Bu teyidi almadıkça kimseye para veya sair bir menfaat teşkil edebilecek bir şey göndermeyin XSizden mesajlarla veya telefonla kişisel verilerinizi (ad, soyad, TC No, kredi kartı no, adres, yaş, anne adı vs.) veya sağlık verilerinizi isteyenle-

re kesinlikle bu bilgilerinizi vermeyin, kapınıza gelen kişilerden resmi kimliklerini göstermelerini isteyin, şüphelendiğiniz durumlarda sağlıkla ilgili konularda Sağlık Bakanlığı’ndan diğer durumlarda polis ve kolluk kuvvetlerinden ya da ilgili birimlerden teyid almaya çalışın.

XÇocuklarınızın internette gezindiği yerleri sıkı takibe alın, telefonlarına, tabletlerine, bilgisayarlarına indirdikleri oyunlara ve sair uygulamalara mutlaka bakın, bunların çoğu paralı oyunlar ve uygulamalardır, bunları derhal silin. Bazı sosyal medya mecralarındaki ebeveyn denetimi kısımlarını aktif edin.

Bütün dikkatinize rağmen bir siber suçun mağduru olursanız ya da olduğunuza dair bir kanaatiniz varsa derhal ilgili yere bu durumu bildirin, mesela bankacılık ile ilgili bir suiistimal yaşamışsanız derhal bankayı arayın bilgilendirin, ses kaydınızı bırakın, aradığınız gün ve saati not edin.

Tabletinize, bilgisayarınıza, telefonunuza format atmayın, uyku konumuna alıp herhangi bir işlem yapmayın, çok acil bir durum varsa internet bağlantısını kesin, ama verilerin yok olmasına sebep olacak şekilde kapamayın, açmayın veya dediğim gibi format atmayın, fabrika ayarlarına geri döndürmeyin. Hemen bulunduğunuz yerin nöbetçi cumhuriyet savcılığına müracaat edin, çok daha acil bir durum varsa 155’i arayıp polisten yardım isteyin. Büyükşehirlerde konu doğrudan uzman olan siber suçlar şube müdürlüklerine intikal ettirilecek, onlar gerekli soruşturmayı başlatıp delilleri toplayıp, durum gerektiriyorsa da savcılık veya mahkeme kararı ile bankalara, telekom şirketlerine, hosting şirketlerine vb. yerlere durumu bildirerek zararın oluşmasını veya büyümesini engellemeye çalışacaklardır.

Herkese sağlıklı ve her türlü virüsten uzak günler diliyorum.

Koronav rüs sonrası üret m, st hdam, thalat ve perakende satış stratej ler ve uygulamaları mecburen değ şecek SERBEST KÜRSÜ BÜLENT PEKER REM People CEO’su

D

ünyayı saran Koronavirüs (Covid-19) salgını bu yıl gerçekleşecek hemen her şeyi yeniden şekillendirdi. Karantina kararları, Çin’in kapılarını kapatması, küresel taşımacılığın durması ve sosyal mesafe ekonomiyi de dönüştürüyor. Yeni nesil araştırma ve perakende teknolojileri şirketi REM People’a göre bu salgınla birlikte Türkiye ve dünyada hiçbir şey eskisi gibi olmayacak.

Ç n’ n düşüşü mü? Çin geçtiğimiz 20 yılda dünyada hemen her şeyin lider tedarikçisi oldu. Ancak koronavirüs sonrası birçok üreti-

ci karantina nedeniyle kapandı. Dünyanın büyüme motoru iki aylık bir uykuya daldı. Bu durum birçok kuruma Çin pazarının ne kadar öngörülemez olabileceğini gösterdi. Koronavirüs sonrası üretimle ilgili birçok alanda Çin pazarı liderliğini korusa bile bazı yerel alternatiflerine (rakiplerine) karşı güç kaybedeceğine kesin gözle bakılıyor.

Stok pol t kası değ şecek Modern şirketlerin övündüğü en önemli eğilim ‘tam zamanında’ ürün politikasıydı. Yani ihtiyaçları karşılamak için mümkün olan en düşük stoğu muhafaza etmekti. Ancak karantina gibi tedarik zincirindeki olası sorunlar bu sistemi çökertiyor. Artık kurumlar, belirsizliklere karşı envanterlerini yeniden ayarlayacak ve daha fazla stok tutma eğiliminde olacaklar.

Yerel ürünler artacak Uluslararası nakliye ve seyahat kısıtlamaları insanlar gibi ürünlerin de bir noktadan diğerine ulaşmasını engelliyor.

Bu durum bağlantılı küresel bir ekonomide büyük sıkıntılar yaratabiliyor. Koronavirüs sonrasında ürünlerin satılacağı ülke içinde üretilmesine dikkat edilmesi bekleniyor.

Toplantılar d j talleşecek Dünyada hemen hemen her yerde büyük toplantıların yılın ikinci yarısına kadar erteleneceği bir gerçek. Ancak şirketlerin satış ziyaretleri, küçük toplantılar, seminerler ve sunumlar dijital iletişim kanallarına kaymaya devam edecek. Koronavirüs salgını bitse bile uzaktan çalışma (remote work) ve dijital platformlarda gerçekleşen toplantılar artık hayatın daha büyük bir parçası haline gelecek.

Evden çalışma dönem Evden (uzaktan) çalışma sisteminin verimliliği üzerindeki tartışmalar uzun süredir devam ediyor. Bu dönem evden çalışmanın gerçekten mümkün olup olmadığını ya da verimliliğini tüm şirketlere göstermek üzere. Salgın sonrası dönemde birçok şirket ofis alanlarına yapılan yatırımların ne kadar anlamlı olduğunu sorgulamaya devam edecek. Özellikle evden/uzaktan çalışma konusunda yepyeni bir dönemin başlangıcında olduğumuzu rahatlıkla söyleyebiliriz.

Değ ş me açık olmak Koronavirüs pandemisi son 100 yılın en önemli olayları arasında yerini aldı bile. Bundan sonraki süreçte başta devletler olmak üzere, birçok kamu ve özel kurumun benzer olaylara karşı acil eylem ve alternatif kaynak yönetim planının olması gerekecek.

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

10

Makale&Yorum Korona dönem nde ‘l derl k ve ek p mot vasyonu’ Birçok şirketin uzaktan çalışma yöntemini başlattığı bu dönemde, liderler daha hassas bir tutum sergilemelidir.

SERBEST KÜRSÜ YÜCEL UYGUN DBA Consulting Eğitim ve Danışmanlık yuceluygun@dbaconsulting.com.tr

“Lider, bulaşıcı bir iyimserliğe sahip olmalıdır.”

B. Montgomery

İ

şletmelerde bazı dönemlerde oluşan krizleri yönetmek birçok yönetici için alışılagelmiş bir durumken, bu sefer oluşan kriz kimsenin bilmediği bir konudan ortaya çıktı. Şüphesiz ki bu kriz yönetiminde ‘gerçek liderlik’ anlayışının hâkim olduğu işletmeler, öncelik sıralamasında ekip motivasyonunu da üstlerde tutacaklardır.

Zor zamanlarda yönetici ve lider arasındaki farklar çok daha belirgin oluyor. İçinde bulunduğumuz koşullarda ekip motivasyonunu canlı tutma konusuna geçmeden önce ‘gerçek lider’in belirgin bazı özelliklerini hatırlamakta fayda olacaktır: XHedeflerini değerler üzerine inşa eden XKendinden önce ekibini düşünen XEmpati yönü kuvvetli XAçık iletişime önem veren XZor zamanlarda ekip üzerinde panik havası oluşturmayan Xİçsel motivasyonu kuvvetli XEkip içinde güven duygusu oluşturan vb. İçinde bulunduğumuz dönem içinde ekip liderinin panik havasına girmeden, duygularını yöneterek (bu tabii ki en tepeden aşağı giden bir yaklaşımdır), ekip motivasyonunu ve güvenini koruması son derece önemli bir yaklaşım olacaktır. Ve ekip liderinin aşağıdaki bazı yöntemleri kullanabiliyor olması, çalışanın güvenini ve motivasyonunu yükseltecektir:

Açık let ş m sürdürmek Açık iletişim, liderliğin en önemli unsurlarından biridir.

Açık iletişime sahip olan liderler, şirketin ve ekibin karşılaştığı sorunları tartışırlar, ekibin fikirlerini ve endişelerini samimi şekilde dinlerler. Bilmedikleri ayrıntılarla ilgili olarak çalışanları aydınlatmak için emir-komuta zincirlerinde yukarıya çıkarlar; diğer bir deyişle personeli geçiştirmezler. Üstlerinden yeterince bilgi alamayan personel, zihninde sürekli ‘acaba kötü şeyler mi olacak?’ düşüncesiyle dolaşır ve buna bağlı olarak performansını da düşürebilir.

Uzaktan eğ t m Uzaktan eğitim, nasıl ki okullarda devam ediyorsa, şirketlerde de aynı şekilde devam etmelidir.

Bulunduğumuz dönem içinde, çalışanların çoğu uzaktan çalışma yöntemiyle ilgili zorluk çekiyor. Dönemin risklerini de kapsayacak şekilde güncel bir eğitim programının oluşturulması ve haftalık bazda farklı konularla ilgili olarak webinar programlarının düzenlenmesi -ki yapan firmalar mevcutpersonelin motivasyonunu önemli ölçüde yükseltecektir. Ekibin ihtiyacı olabilecek güncel başlıca konular; evden çalışma performansını yükseltmek, duygusal zekâ ile engelleri/zorlukları fırsata çevirmek, evden çalışma yönteminde -bazen gerginleşen- yakın ilişkilerin yönetilmesi vb.

Sanal egzers zler ve/veya happy hour organ zasyonları Liderin hafta başlarında sanal ortamda herkesin evinden katılabileceği spor aktiviteleri organize etmesi, personelin haftaya dinamik ve mükemmel bir enerjiyle başlamasını sağlamaz mı? Bence harika olur.

(Bir spor danışmanından destek alınabilir veya bir spor merkezi ile anlaşma sağlanabilir) Haftada bir kere de sanal happy hour organizasyonu oluşturmak da personelin bağlılığını ve motivasyonunu artırabilir.

Yukarıdaki maddelerin, şirketlerin kriz yönetim sürecine eklenmesinin ekip verimliliği ve sinerjisi açısından önemi yüksektir.

Bu aşamada sosyal zekâsı yüksek olan liderler, duygularını etkili bir şekilde yöneterek empati odaklı davranmak konusunda başarılı olacaklardır. Ve hedeflerin değerler üzerine kurulu olduğu organizasyonlarda, kararlar alınırken mutlaka ekibin fikirleri, endişeleri ve güven duygusu da hesaba katılır.

Zor zamanlarda, ekibinin yanında olan işletmeler/liderler, personelin güven duyusunu çok önemli oranda yükseltmiş oluyorlar.

Psikanalizin kurucusu Freud’un da dediği gibi; fırtınanın dinmesi halinde, belki bir gün her şey unutulabilir ama personelin zihninde şirketine/liderine yönelik beslediği his, unutulmayacaktır.

BU SAYFAYA YAZI GÖNDERMEK İÇİN...

“YORUM - İNCELEME SAYFASI”na gönderilecek makaleler 2 A4 sayfayı aşmamalı uzun yazılar yayınlanmaz veya kısaltılır.

Makalelerdeki hukuki sorumluluk yazarına aittir.

DÜNYA Gazetesi “YORUM İNCELEME SAYFASI” Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz / İstanbul - Tel: (216) 440 24 31 e-posta: veysel.agdar@dunya.com

DUNYA

10

CMYK

Konularının uzmanları bu sayfada sizlerle...

Koronav rüs salgınının k ra sözleşmeler ne etk s SERBEST KÜRSÜ M. TARIK GÜLERYÜZ Avukat

B

ir sosyal felakete dönüşen Koronavirüs (Covid-19) pandemisi Türkiye’de olduğu gibi dünyada da oldukça yoğun hukuki tartışmaların alevlenmesine neden oldu. Birçok hukuk sisteminde tartışmalar, mücbir sebep çerçevesinde yapılıyor. Bu gelişmeler, sözleşmelerin yedek kulübe oyuncusu konumundaki mücbir sebep hükümlerini, maçın en çok konuşulan oyuncuları haline getirdi.

Bu yazıda, salgının kira sözleşmelerine etkilerini değerlendireceğiz. Ancak kapsam açısından peşinen not düşelim: İnsanlık trajedisine dönüşen bu salgının hukuki sonuçlarının, bu makalede ele alınandan çok daha sarsıcı ve kapsamlı olacağı kuşkusuz.

Hukukçular hazırlıksız yakalandı Hemen belirtelim: Taraflar arasında imzalanan kira sözleşmelerinde salgın hastalık halini kapsayan ayrıntılı bir mücbir sebep maddesi var ise, sözleşme serbestisi gereği öncelikle sözleşme hükmünün uygulanması gerekiyor.

Sözleşme hükmü yok ise, yedek hukuk kuralları devreye girer. Ancak bu durumda hangi yedek hukuk kurallarının uygulanacağı konusu tartışmalı. Türk hukukçuları arasında yoğun fikir ayrılıklarının yaşandığını söylemek mümkün.

Tartışmaların temelinde ise bozulan menfaat dengesinin tekrar kurulmasında ya da akdi ilişkinin tasfiye edilmesinde hangi hukuki kurumlara (ifa imkânsızlığı, aşırı ifa güçlüğü, ayıp, temerrüt vb.)

başvurulacağı yatıyor. Bu tartışmalar Türkiye ile de sınırlı değil. Örneğin Birleşik Krallık’ta tartışmalar mücbir sebep ve frustration teorisi çerçevesinde yapılmakta ve emsal bir yargı kararının bulunmadığı belirtilmekte. Görünen o ki, sadece yasalarımızı hazırlayanlar değil, sözleşmelerimizi hazırlayanlar da salgına hazırlıksız yakalandılar.

Türk hukukunda mücb r sebeb düzenleyen genel b r hüküm yok Türk hukukunda mücbir sebebi düzenleyen genel bir hüküm bulunmuyor. Ancak öğreti ve Yargıtay, sözleşmenin kurulmasından sonra ortaya çıkan, öngörülmesi mümkün olmayan, tarafların kontrolü dışında gelişen ve ifa imkânsızlığına sebebiyet veren halleri mücbir sebep olarak kabul ediyor. Bu doğrultuda Covid-19 salgınını, objektif olarak mücbir sebep kabul etmek mümkün.

Konut k rası ödeme borcu -kural olarak- ortadan kalkmaz Konut/mesken kiraları bakımından, salgının ifa imkansızlığı ya da aşırı ifa güçlüğüne neden olması, görece olanak dahlinde görülmemektedir. Bu sebeple, -kural olarak- örneğin kişi Covid-19 tedbirleri sebebiyle ücretsiz izne gönderilmiş ya da işten çıkarılmışsa dahi hukuken konut kirası borcu devam eder. İşyer k ralarında durum ne? İşyeri kiraları yönünden durum farklılık gösteriyor. Ayrıca, tüm işyeri kiraları açısından toptancı bir hukuki çareden bahsetmek de gerçekçi değil. Nitekim bir kısım işyerlerinin faaliyetleri geçici olarak durduruldu. Bazı işyerleri

kendi inisiyatifleri ile kapanırken, bazıları fiilen kapanmak zorunda kaldı. Bir kısmı ise salgından görece olarak etkilenmedi. İşyeri kiraları açısından salgının işyerinin faaliyetlerine ne düzeyde etki ettiğine bakmak gerekiyor. Bir başka ifadeyle, salgının sözleşmesel edimlere etki edebilmesi için mücbir sebep teşkil eden salgın sonucunda ifanın imkansızlaşması ya da aşırı şekilde güçleşmesi gerekiyor.

İfanın mkânsızlaşması ne demek? İmkânsızlık durumunun belirli bir sürenin sonunda ortadan kalkacağı yorumunda bulunmak Covid-19 salgını bakımından olası.

Bu nedenle ifa tarihinin imkânsızlığın ortadan kalkmasına kadar ertelenmesi yoluna başvurulabilir (Türk Borçlar Kanunu md. 136 – 137).

Yargıtay’ın bir kararında da geçici imkânsızlık durumunda, tarafların bir süre daha sözleşme ile bağlı kalması gerektiği kabul edilmiş ve “akde tahammül süresinin” beklenmesi; bu süre sonlandığında artık sözleşmenin taraflar için bağlayıcı olmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu çerçevede kiracıların, kira ödeme borcunu ifa etmekten, akde tahammül süresi boyunca kaçınabileceği şeklinde yorumların yapılması söz konusu olabilecek.

Geçici imkânsızlık kavramının hukuk âleminde çok tartışmalı oluğunu not edelim. İfa güçleş rse ne olacak?

Kira sözleşmelerinin durumuna ilişkin bir diğer hukuki yaklaşım ise ifanın aşırı güçleşmesi nedeni ile sözleşmenin değişen koşullara uyarlanması (TBK md. 138).

Bu hüküm ile kiracının sözleşme hükümlerinin değişen koşullara uyarlanmasını, örneğin kira bedelinin düşürülmesini ya da fesih yerine belirli bir tarih aralığı için kira borcunun askıya alınmasını talep etme hakkı var.

TBK madde 138 açık hükmü gereğince uyarlama talep edilebilmesi için edimin henüz ifa edilmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa edilmiş olması gerekiyor. Bir başka deyişle, pandemi süresince kira borcunu ödemek isteyen ve ileride bu hükme dayanmak isteyen kiracının kira borcunu ihtirazi kayıtlı olarak yatırması gerekiyor.

Ayrıca şunu da belirtelim: Salgın nedeni ile yapılan yasal düzenlemelere göre, 1 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar işleyecek olan işyeri kira bedellerinin ödenmemesi nedeni ile kiracının tahliyesini istemek mümkün değil.

Hükümet sözleşmelere müdahale edeb l r Son olarak, tarihin tekerrürüne ilişkin deneyimimiz, salgının olası etkilerini azaltmak için başta kira ve iş sözleşmeleri olmak üzere özel hukuk sözleşmelerine de bir yasama müdahalesinin söz konusu olabileceğini gösteriyor. İkinci Dünya Savaşı yıllarında savaşın ekonomiye olan etkilerinin azaltılması amacıyla çıkarılan “3780 sayılı Milli Korunma Kanunu” ile hükûmete özel hukuk sözleşmelerine doğrudan müdahale etme yetkisi verildiğini not etmekte fayda var. Ancak umulur ki; tüm sözleşenler, kimsenin kusuru olmayan bu salgın nedeniyle bozulan menfaat dengesini birlikte düzenleme yoluna giderler.

Ekonom de kartlar yen den karılmalı SERBEST KÜRSÜ AYDIN ÖNCEL İkt satçı

T

ürk iş insanlarını her zaman çok başarılı bulurum. Bu insanlar irili ufaklı organize sanayi sitelerinde kendi kaynağını, kendi modelini yaratarak, kendine has çözümleri sayesinde gerek dünyada ve gerekse Türkiye’de yaşanan birçok dalgalanmada ve hatta kopan sert fırtınalarda bile gemilerini limana yanaştırmayı becermiştir. Kendi yağıyla kavrulan, kendi birikimi ve insan kaynağıyla ayakta kalmaya çalışan iş dünyamızın küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri, esnek olma kabiliyetlerinden dolayı çoğu kez krizlerden ufak tefek sıyrıklarla çıkmayı başarmıştır. Gezmiş olduğum hiçbir ülkede bizdeki kadar küçük dükkânlarda, sitelerde, apartman altlarında şahıs ve aile şirketleriyle karşılaşmadım. Ancak son yıllara bakıldığında kapanan ve yeni açılan işletme sayıları arasında olumsuz yönde gelişmeler yaşandığını söylemeden geçmenin de çok doğru bir yaklaşım olmayacağı düşüncesindeyim.

Hal böyleyken, tek partili siyasi iktidara rağmen kamu tarafında işlerin bu kadar pratik yürümediği ortadadır.

Sürekli oynak piyasa koşulla-

rında mücadele veren iş dünyası, hazine ve maliye politikalarının kolay ulaşılabilir kaynağı haline gelmiştir. Personel ücretleri üstündeki kesintilerden alınan işveren payı, kurumlar ve gelir vergisi yükü, enerji ve hammaddeler üstündeki vergiler, lojistik ve depolama giderleri ama hepsinden daha önemlisi orta, uzun vadeli borç yükü ve sayamadığımız birçok kalemden kaynaklı giderler düşünüldüğünde olası dalgalanmaların iş dünyamıza etkileri önceki yıllara oranla daha hissedilir olacaktır. İşletmeler önceki yıllara oranla daha fazla vergi ve harcama yükleriyle karşı karşıya olmalarının yanında yine önceki yılların ciro ve karlılık oranlarının oldukça uzağında kalmaktadır. Yurtdışı merkezli gelen resesyon dalgası henüz iç piyasalarda etkisini tam olarak göstermemiş olsa dahi ihracatçı temsilcilerimizi önemli bir sorunun beklediği de bilinmelidir.

Öngörülemeyen etk ler Yukarıda vurgulamış olduğum birçok madde yıl öncesinde hesaplamalara katmış olduğumuz, öngörülebilir nitelikteki gider ve harcamalardan ve yine uzunca bir süredir takibe aldığımız ekonomik gelişmelerden kaynaklı sorunlardı. Fakat şu an hemen hemen tüm dünyanın iyi geçeceği konusunda hemfikir olduğu 2020 yılının hiç de düşünüldüğü gibi başlamadığı gerçeği ile karşı karşıyayız.

Daha yılın ilk günlerinde patlak veren ABD-İran gerginliğinin hemen arkasından karşımıza çıkan koronavirüs salgını öngöremediğimiz sorunların başında gelmektedir. Virüsün etkileri henüz daha tam netleşmemişken bile Avrupa ve ABD borsalarındaki sert düşüşler karamsarlığı artıracak niteliktedir. FED’in beklenmeyen faiz indirme nedeni olarak ortaya koyduğu virüs açıklaması başta finans piyasaları olmak üzere herkesi tedirgin etmeye yetmiştir. Avrupa’yı tehdit eden resesyon tehlikesi de işin bir başka boyutudur. Şimdilik virüsün ülkemizde görülmemiş olmasından dolayı her ne kadar bir rehavet içindeysek de gerek önceki yıllardan sarkan ve gerekse hiç beklemediğimiz yeni sorunlardan dolayı ülke ekonomimiz açısından yeni yıla çok iyi başladığımız söylenemez. Suriye sorunu, TCMB faiz indirimleri, S-400 alımı, işsizlik ve enflasyon oranlarıyla ilgili doğru yanlış bir takım öngörülerimiz olsa dahi yılın henüz başlarında yaşamış olduğumuz çok önemli bir depremle sarsılarak beklemediğimiz şoklara karşı hazır olmadığımızı görmüş olduk.

Bunların dışında yaşanan uçak kazası, gerginliğin artarak devam ettiği Kanal İstanbul polemikleri ve tabi hepsinden önemlisi gelen şehit haberleri öngöremediğimiz sorunların başında gelmektedir.

Sığınmacılara açmış olduğumuz

Avrupa kapısı yollarının da Türkiye için engebeli olması sanırım sürpriz olmayacaktır.

Sonuç Petrol fiyatlarında meydana gelen dramatik düşüşler, salgından dolayı birçok siparişin ülkemize yönlenecek oluşu, AB ve ABD’den gelebilecek parasal genişleme olasılıkları kuşkusuz lehimize gelişmelerdir. Fakat dünyada ve ülkemizde gerçekleşen öngörülemeyen birçok sorun varken, ekonomi yönetiminden revize edilmiş hedef, bütçe, plan ve programlar, özel tedbir paketleri, genel politikalar dışında geçici de olsa konjonktüre uygun projeksiyonları göremeyişimiz, içinde bulunduğumuz durumu düşünülür kılmaktadır.

Sözünü ettiğimiz iş insanlarımızın başarısı kolay karar alabilmeleri ve hızla duruma göre çözüm üretme yeteneğinden gelmektedir.

Ekonomik kriz vardır, yoktur kısır tartışma ekseninden kurtularak, ekonomide kartların yeniden karılması ve 2020 masasının yeniden kurulması bir gereklilik halini almıştır. Özellikle koronavirüsü kaynaklı tetiklenebilecek küresel sert bir dalgaya karşı ne yazık ki iş dünyamız bu defa dipte yakalanma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Doğal afetler, savaş riskleri, salgın ve bulaşıcı hastalıklar hafife alınamayacak kadar ciddi sorunlardır. Ve bu başlıklardan hiçbiri de kontrolümüz altında değildir!..

11 NİSAN 2020 • CUMARTESİ

GÜNCEL

Toparlanma k nc 'Sokağa çıkma yasağı yarıda başlayacak b z kaosa götürür'

-- Baş tarafı b r nc sayfada

“2020 yılının ikinci yarısında başlamasını öngördüğümüz toparlanma şokla orantılı olacak ama geçici bir ani aşırı enflasyonla birlikte gelecektir. Sermaye piyasaları için ise durum toparlanmaya başlamadan önce biraz daha kötüleşecek. Piyasalar henüz dünya GSYH’sinin dörtte üçünü etkileyen tecrit uygulamalarıyla gelen olumsuz haber akışını tamamen fiyatlandırmış değil. Kısa vadeli oynaklıkların hisse senedi piyasalarını yüzde 10 - yüzde 20 arası daha aşağıya çekmesini, uzun dönemli ulusal tahvil getirilerinde 30 ila 50 baz puan arası aşağı yönde düzeltme olmasını bekliyoruz. Ancak; politika yapıcıların güvenirliliğinin artması ve U şeklinde gerçekleşecek toparlanmanın başlamasıyla sene sonuna doğru sermaye piyasalarının kademeli bir şekilde zararlarını telafi etmeye başlamalarını öngörüyoruz. Şirketler tarafında ise politika yapıcılar işsizlik ve iflasların önüne geçmek için ellerindeki tüm enstrümanları devreye alsalar da iş yer-

lerinin yeniden açılmasını takiben büyük ihtimalle bir iflas dalgası yaşanacak ve 2020 yılında iflaslar üst üste dördüncü kez artacak.”

Salgının etk ler 2020 yılının tamamına yayılırsa Allianz Araştırmalar Departmanı’nın hazırladığı 2020 yılı Ekonomik Görünüm Raporu’nda COVID-19 salgınının 12-18 ay sürmesi ya da salgının tekrar ortaya çıkması ihtimaline de dikkat çekiliyor.

Raporda bu senaryoda sağlık krizinin beraberinde getirebileceği daha uzun süreli bir ekonomik ve finansal kriz öngörülüyor. Bu senaryoda önemli risklerden biri ise mal ve hisse senedi piyasalarında aşağı yönlü keskin fiyat hareketlerinin likidite ve kredi sıkıntıları yaratarak 2008-2009 dönemindeki gibi küresel ekonomideki temel zayıflıkların ortaya çıkması olacak. Bu da, resesyonun 2021 yılına da sarkabileceği ve borcun gelir kaynağına dönüştüğü, sistematik hisse senedi/kredi/likidite sorunlarının yaşandığı L şeklinde bir toparlanma yaşanabileceği anlamına geliyor.

NAKİT AKIŞINI DESTEKLİYOR

ASELSAN, tedar kç f rmalara 700 m lyon TL ödeme yaptı

VAHAP MUNYAR

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, 35 kişilik yönetim kurulu ve 146 iş konseyinin yönetimleriyle yaptıkları görüşmelerden, “COVID-19 salgını nispeten uzun vadeye doğru gidiyor. Bu dönemde tüm önlemleri alarak işletmeleri açık tutmak daha doğru olur. Sokağa çıkma yasağı bizi kaosa götürür” sonucunu çıkardığını bildirdi. Nail Olpak, bir grup gazeteciyle görüntülü gerçekleştirdiği sohbette salgın süreciyle ilgili şu saptamaları paylaştı:

HANE HALKI PERİŞAN OLUR Her açıdan realist olmamız gerekiyor. Tüm işletmelerin faaliyetinin durdurulması veya genel bir sokağa çıkma yasağının uygulanmasının ne insanımızın, ne işletmelerimizin, ne de bunların sonucu olarak ülkemizin yararına bir tavır olmayacağını düşünüyoruz. İşletmeler optimal ölçekte faaliyetlerini sürdürmezse salgın döneminde işsiz, maaşını alamayan milyonlar ordusu ortaya çıkabilir. Hane halkı perişan olur.

TEDBİRLERE UYUYORUZ Bizim de önceliğimiz insanımızın sağlığı. Bu amaçla alınan ve alınacak tüm tedbirleri destekliyoruz. DEİK olarak bu dönemde üç ana prensip belirledik.

Çek kred s n b z gündeme get rm şt k, devreye g rd .

Eğer çek kred s devreye g rmeseyd 1-2 N san’da çek bombası patlayab l rd .

“Tedbirlere uyuyoruz”, “Sağlığımızı, işletmelerimizin sağlığını ve istihdamımızı koruyoruz” ve “İşlerimizi askıya almıyoruz."

Bu süreçte istihdamı korumak öncelikli. Firmalarımız bu konuda çok hassas.

ÇEKTE BÜYÜK TEHLİKE VARDI Çek kredisini biz gündeme getirmiştik, devreye girdi. Eğer çek kredisi devreye girmeseydi 1-2 Nisan’da çek bombası patlayabilirdi. Çünkü, “Mücbir sebep kapsamına alınacak, sicile de işlenmeyecek” algısı oluşmaya başlamıştı. Bu çok tehlikeliydi. “İşe devam kredisi”nin faizi yüzde 7.5. Çek kredisinin faizi de yüzde 9.5 olarak belirlendi.

Bu faiz bizce de doğru. Çünkü, bu dönemde faiz oranından çok nakde ulaşmak önemli.

‘Mücb r sebep’ kapsamı gen şles n

11

Ex mbank TL’de yen destek paket ç n hazırlık yapıyor İHRACAT BU AY YÜZDE 30 DÜŞEBİLİR: İhracat mart ayında yüzde 17 düştü.

N san ayının lk 10 günü, bu ay hracatın yüzde 30 düşeb leceğ n göster yor.

Bunu düşüşü normal, hatta beklenenden y olarak değerlend reb l r z. İhracatın yüzde 70 tempoyla süreb lmes de öneml . Çünkü, hracat pazarlarında da olağanüstü süreç yaşanıyor. Ben Türk Ex mbank’ta yönet m kurulu üyes y m. Ex mbank da bu süreçte hem destekler n artırıyor, hem de kullanım şartlarını esnet yor. Merkez Bankası le TL bazlı yen b r destek paket ç n görüşülüyor.

TALEPLERİ SUNUYORUZ: DEİK olarak bu süreçte ş dünyası adına talepler m z , öner ler m zle b rl kte lg l bakanlıklara sunuyoruz. Haz ne ve Mal ye Bakanlığımıza da, “mücb r sebep” kapsamının gen şlet lmes taleb m z sunduk. Ayrıca, ödemes n düzenl yapanlara SGK’da 5 puanlık nd r m uygulanıyordu. Bu süreçte gücü olanın ödemes n teşv k etmek ç n nd r m oranı artırılab l r. Aynı şekl de verg de de düzenl ödeyene nd r m düşünüleb l r.

Fazla kr zle yaşamış olmak avantajımız TÜRKİYE’NİN AVANTAJI VAR: Türk ye’n n küresel ölçekl ler dah l olmak üzere kr z tecrübes var. Kr zler n etk ler , sonuçları ve duruma göre poz syon bel rleme noktasında çok hızlıyız. Yaşanılan sürec n d nam kler ne hızla adapte olab len proakt f b r yapımız var. Hızlı adaptasyonun önem , bugünkü g b süreçlerde de arttı. Bu özell ğ m z neden yle Almanya, Fransa ve Japonya g b ülkeler Afr ka’da b z mle şb rl ğ yapmak st yor.

CUMHURBAŞKANLIĞI EKONOMİ P OLİTİKALARI KURULU ÜYESİ HAKAN YURDAKUL:

ASELSAN, tedarikçi şirketlerin COVID-19 salgınından olumsuz etkilenmemesi, etkinin hafifletilmesi için nakit ödemelerini hızlandırdı ve 1 hafta içinde tedarikçi firmalara 700 milyon liralık ödeme gerçekleştirdi.

ASELSAN’dan verilen bilgide, “Tüm dünyayı etkisi altına alarak üretim ve tedarik zincirlerine darbe vuran koronavirüsün olumsuz etkilerine rağmen çalışmalarına ve üretimine hız kesmeden devam eden ASELSAN, birlikte çalıştığı tedarikçilerin nakit akışını da desteklemeye devam ediyor. Şirket bu kapsamda Nisan ayı başından itibaren tedarikçilerine yaptığı ödemeleri hızlandırarak bir haftalık süre içinde bini aşkın tedarikçisine 700 milyon TL nakit ödeme desteği sağladı. Böylece ASELSAN’ın yılbaşından beri tedarikçilerine yaptığı ödeme tutarı 3 milyar 500 milyon TL’yi aştı” açıklaması yapıldı. Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Görgün, yerlileşme ve üretimin büyük kısmını yerli tedarikçilere yaptırmanın öneminin ve avantajının bir kez daha ortaya çıktığını kaydederek, “Önceliğimiz her zaman yerli savunma sanayisidir ve bu dönemde yaptığımız ödemeler de bunun bir göstergesi niteliğindedir” dedi.

Kr zden, tedar kç ler m zle b rl kte güçlenerek çıkacağız Görgün, söz konusu ödemelerin yapılmasında ve savunma sanayisi ekosisteminin güçlü bir şekilde ayakta tutulmasında destekleri dolayısıyla başta Cumhurbaşkanlığı olmak üzere

"Yerl üret m kab l yet n n önem n gördük"

“Tedar kç ler, ulaştığımız f nansal sonuçların tem natı” ASELSAN’ın tedar k ve üret m süreçler nde b rl kte çalıştığı f rma ekos stem nde 73 b n k ş l k st hdam olduğunu hatırlatan Genel Müdür ve Yönet m Kurulu Başkanı Haluk Görgün, “Tedar kç ler m z ulaştığımız f nansal sonuçların sürdürüleb l rl ğ n n tem natı olarak görüyoruz. Bu nedenle, b rl kte çalıştığımız ş ortaklarımızı geçm şte olduğu g b gerekt ğ nde her türlü fedakârlığı da yaparak desteklemeye devam edeceğ z. İç nde bulunduğumuz bu sıradışı ve zor günler özell kle yerl tedar k z nc r m z n ne kadar kr t k önemde olduğunu gözler önüne serm şt r” ded .

ilgili kurum, kuruluş ve bakanlık ile paydaşlara teşekkür ederek, "ASELSAN olarak inanıyoruz ki bizler tedarikçilerimizle ele ele verip bu küresel krizden güçlenerek çıkmayı başaracağız" ifadesini kullandı.

ANKARA / DÜNYA

Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Kurulu Üyesi Hakan Yurdakul, COVID-19 salgınıyla mücadele kapsamında Türkiye'nin maske ve solunum cihazı gibi tıbbi ürünleri üretmeye başladığını, bu süreçte yerli üretim kabiliyetinin öneminin anlaşıldığını vurguladı.

Atlantik Konseyi Türkiye, küresel ekonomideki gelişmeler ve COVID-19 salgınının ekonomik etkilerine karşı Türkiye'nin aldığı tedbirlere ilişkin telekonferans yöntemiyle bir panel düzenledi.

Yurdakul, burada yaptığı konuşmada, salgının süresine ilişkin belirsizliğin büyük bir sıkıntı yarattığını, Türkiye de dahil olmak üzere ülkelerin kısa ve uzun vadeli iki ayrı stratejisinin olduğunu ve şimdilik kısa vadeli önlemler üzerinde durulduğunu söyledi. COVID-19 ile mücadelede sağlık hizmetlerinin kamu tarafından karşılanma-

DUNYA

11

CMYK

Ş rketler n uzun vadede faal yet mal yet yle karşı karşıya kalacağına ve bunun büyük b r sorun olduğuna d kkat çeken Hakan Yurdakul, "Türk hükümet bu konuda ş rketler nasıl destekleyeceğ n planlıyor.

Ayrıca ülkeler arasında sürdürüleb l r l şk ler kurmak hracat açısından çok öneml hale gelecekt r. Uzun vadede Türk hükümet , asker ve tıbb ürünler n hracatına odaklanacaktır" d ye konuştu.

“B ze düşen, st hdamı korumak ç n gereken hassas yet göstermek” Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası (İNTES) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Koloğlu, yeni tip koronavirüs ile mücadele sürecinde iş dünyasının, birlik içinde, umutsuzluğa kapılmadan çalışmalarını sürdürmesi ve istihdamın korunması için hassasiyet göstermesi gerektiğini bildir-

di. Koloğlu, tüm dünyayı etkisi altına alan, en büyük ekonomileri dahi sınava tabi tutan zorlu bir süreçten geçildiğini ifade etti. Bu süreçte herkesin ortak gayesinin, Türkiye'nin bu zorlu süreci her manada en az zararla atlatmasını sağlamak olduğuna işaret eden Koloğlu, devletin salgının yayılımı-

nı azaltmak ve koronavirüsün ekonomi ve çalışma hayatına dönük olumsuz etkilerini en aza indirmek adına gerekli tüm tedbirleri süratle aldığını belirtti. Koloğlu, sağlık altyapısının mevcut gücünün bu zorlu süreçte ülkeye ciddi bir avantaj sağladığına dikkati çekerek, "Başta şehir hastaneleri olmak

üzere ülkemizin son dönemde hayata geçirdiği sağlık yatırımlarının ne kadar kıymetli olduğunu bir kez daha anladık.

Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatlarıyla kurulacak sahra hastaneleri de bu süreçte değerli bir rol oynayacak" değerlendirmesinde bulundu.

ANKARA - AA

T.C. MUSTAFAKEMALPAŞA ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNDEN İLAN

"Altının elektron k ortamda kullanımı artacak" sında fiziksel bir altının da olduğu sağlam sistemlerin gündeme geleceği aşikar. Biz de bunla ilgili ciddi çalışmalar yapıyoruz" dedi. İAR'ın ana pazarlarının yüzde 70'inin yurt dışında olduğunu söyleyen Esen, “Salgın sonrası ilk başta hava yollarında, daha sonra ise kargo taşımacılığında işler durma noktasına geldi. Ülkeler çeşitli tedbirler aldı. Dola-

“Ş rketler, faal yet mal yet yle karşı karşıya kalacak”

İ N T E S B A Ş K A N I KO L O Ğ L U ' N D A N İ Ş D Ü N YA S I N A M E S A J :

İ A R ’ I N H A F TA L I K D I Ş S AT I M S AY I S I 1’ E D Ü Ş T Ü

İstanbul Altın Rafinerisi (İAR) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve CEO’su Ayşen Esen, gelecek dönemde altınla ilgili çok fazla yatırım olacağını ve altının elektronik ortamda kullanımının daha da artacağını söyledi. Esen, "Gelecek dönemde altına dayalı birtakım paraların, blockchain mekanizması gibi güvenliğin sağlandığı ama arka-

sının önemini vurgulayan Yurdakul, "Türkiye nüfusunun yüzde 93'ü, sosyal güvenlik sistemi kapsamında kamu sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanıyor" şeklinde konuştu. Yurdakul; Türkiye'nin, salgının etkilerini azaltmak için 18 Mart'ta "Ekonomik İstikrar Kalkanı" adı verilen paketi açıkladığını hatırlatarak, söz konusu destek paketinin vergi, ödemeler ve kre-

dilere ilişkin kısa vadeli önlemleri kapsadığını anlattı.

Kamu bankalarının uygulamaya koyduğu ilave destek paketlerine de değinen Yurdakul, bu önlemlerin kısa vadeli iyimser senaryoya dayandığını ifade etti. Kötü senaryoda salgının 12 ila 18 ay arasında süreceğini ve Türkiye de dahil olmak üzere tüm ülkelerde her şeyin çok farklı olacağını aktaran Yurdakul, "Bu süreçte, yerli üretim kabiliyetinin önemini gördük. Maske ve solunum cihazı gibi sağlıkla ilgili bazı malzemelerle tek kullanımlık ürünleri üretmeye başladık" dedi. Yurdakul, salgından etkilenecek sektörlere de değinerek, "Eğer bu kriz uzun sürerse perakende, çelik, otomotiv, lojistik, ulaşım, konaklama, gıda, tekstil ve organizasyon sektörleri doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenecektir" ifadesini kullandı.

WASHINGTON /AA

yısıyla yıllık 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan İAR'ın haftada 3-4 kez gerçekleştirdiği dış satım sayısı haftada 1'e düştü” dedi. Dünyanın salgının üstesinden bir şekilde geleceğini ifade eden Esen, “Kısa bir süre sonra altına tekrar dönüş olacaktır. Altın yine güvenli liman ve önemli bir finansal araç olmaya devam edecek" şeklinde konuştu.

ESAS NO : 2019/579 Esas DAVACI : FERAT ÇAKMAK-361*****484 - Yenigün Mah. Mehtap Sk. No:22 Adapazarı / SAKARYA DAVALI : MUSTAFAKEMALPAŞA NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜ Mustafakemalpaşa Mustafa K.Paşa / BURSA Davacı Ferat ÇAKMAK tarafından aleyhinize açılan Nüfus (Ölüm Kaydının İptali İstemli) davasının yapılan yargılamasında; Mahkememizce dava dilekçesinde belirtilen adresinize duruşma gününü bildirir davetiye çıkarılmış olup, adresinizden ayrıldığınız gerekçesiyle tebligat yapılamamıştır. Adres araştırmasından da bir netice alınamadığından duruşma gününün ilanen tebliğine karar verilmiştir.

Duruşma Günü: 19/06/2020 günü saat: 09:50’de duruşmada bizzat hazır bulunmanız, veya kendinizi bir vekille temsil ettirmeniz,mazeretsiz olarak hazır bulunmadığınız yahut kendinizi bir vekil ile temsil ettirmediğiniz takdirde dosyanın işlemden kaldırılacağı hususu, duruşma günü yerine geçerli olmak üzere ilanen tebliğ olunur.

Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

BASIN: 1159384

DUNYA

12

CMYK