Dünya Gazetesi - 6 Nisan 2020

ABONE DOLAR (TCMB Döviz Satış)

EURO (TCMB Döviz Satış)

REPO (Gecelik)

BORSA (BIST 100)

ALTIN

6.7024 (% 0.35)

7.2409 (% -0.78)

9.51 (% 8.19)

89552.63 (% 0.05)

1614.00 (% 4.13)

ZEYTİN

Marmarab rl k üret c ye erken ödeme yapıyor

17

(İAB-Dolar/Ons)

PETROL (Brent/varil$)

33.60 (% 9.80)

Kurucusu / NEZİH DEMİRKENT

6 Nisan 2020 • Pazartesi

GEMİ İNŞA

RÖPORTAJ

Sanmar'dan İng ltere'ye hracat

Mak ne, mücb r sebep kapsamında olmalı

Manevra gücü yüksek römorkör satışı yaptı /06

MAKFED Başkanı Dalgakıran: Tüm sektörler önlem paket ne dah l ed lmel d r/17

L İ L A K AĞ I T/O R H A N Ö Ğ Ü C Ü :

Tuvalet kağıdı raflarını boş bırakmayız Lila Group Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Öğücü, virüs salgınıyla yükselen talebe işaret etti ve “sıkıntı yok” mesajını verdi: “Lojistikte aksaklık olmazsa, sektördeki diğer üreticilerle birlikte rafları boş bırakmayız.”

VAHAP MUNYAR /02

15 günlük başvuru 15 yılı k ye katladı İşç örgütler ve şveren, kısa çalışma ödeneğ nden yararlanma koşullarında daha fazla esnekl k st yor. Bakanlığa göre koşulsuz ödeme mümkün görünmüyor Birçok sektörde üretimin durma noktasına gelmesi, en büyük tehdit olarak istihdam kaybını öne çıkardı. Bu durum ise, istihdamın korunmasında temel kaynak olan kısa çalışma ödeneğinden beklentileri her geçen gün daha da artıyor. İşçi konfederasyonları, tüm çalışanların ödenekten koşulsuz yararlanmasını isterken, işverenlerden de ödemeye ilişkin süreçlerin hızlandırılması talebi geldi.

HÜSEYİN GÖKÇE/05

G İ Y İ M S A N AY İ C İ S İ M E D İ K A L A L A N A YÖ N E L D İ

300 firma maske üretimine başladı Koronavirüs salgını hazır giyim ve konfeksiyon alanında üretim yapan şirketlerin ürün yelpazesini değiştirmesine yol açtı. Mağazaların kapanması ve siparişlerin durması ile farklı arayışlara giren şirketler maske ve koruyucu kıyafet

üretimine başladı. Salgın öncesi Türkiye’de bu alanda 80 firma faaliyet gösterirken, salgın ile birlikte bu sayı 5 kat artarak 380’e çıktı.

Bu dönemde medikal giysi üretip ihraç eden firma sayısı da 50’den 70’e yükseldi. LEYYA İLHAN/14

70

■

BİN+

BAŞVURUDA BULUNAN FİRMA SAYISI

1

MİLYON +

BAŞVURULARIN KAPSADIĞI ÇALIŞAN SAYISI

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDE TARAFLARIN POZİSYONU İŞVEREN CEPHESİ

İŞÇİ CEPHESİ

HÜKÜMET CEPHESİ

Kısa çalışma ödeneğ başvuruları 60 gün ç nde sonuçlandırılıyor. Bu süre kısaltılmalı. S stemdek tekn k sorunlar yüzünden başvuruların tamamlanmasında sıkıntılar yaşanıyor.

TÜRK-İŞ, HAK-İŞ ve DİSK ayrı ayrı yaptıkları açıklamalarda, bu kr z dönem nde st hdamın korunab lmes ç n koşulsuz olarak tüm s gortalıların başvurularının kabul ed lmes stend .

A le Çalışma ve Sosyal H zmetler Bakanlığı, çalışılan gün sayısı şartı dah l her koşula yönel k projeks yon yapmakla b rl kte, şartların tamamen kaldırılması olasılığı çok zayıf görünüyor.

S A N AY İ C İ L E R İ N Y Ü Z D E 6 6’ S I D E S T E K L E R İ Y E T E R L İ B U L M U YO R

İlaç sektörünün önde gelen üreticilerinden, Fako İlaç ve Turgut İlaç şirketlerinin kurucusu Kaya Turgut, 93 yaşında yaşama veda etti.

Turgut, sanayici kimliğinin yanı sıra başta İlaç Endüstrisi İşverenleri Sendikası olmak üzere sivil toplum örgütlerindeki hizmetleri ile de sektörüne önemli hizmetlerde bulundu. /04

AROLAT’ TAN

ESO: Destekler koşulsuz olmalı Eskişehirli sanayicilerin yüzde 66’sı, virüs etkisine karşı açıklanan ekonomik önlemleri yeterli bulmuyor. Eskişehir Sanayi Odası’nın (ESO) anket sonuçlarına göre, il genelinde firmaların yüzde 61’i üretimini sürdürüyor. Kısmen çalışanların oranı 28, üretimini durduranların oranı ise 11... Tedbirlerin tam uygulamaya geçmemesi, desteklerin yeterin-

İlacın duayen sm vefat ett

ce anlaşılamaması, daha önce yaşanmış olumsuz örneklerin bugün de devam edeceği endişesi ve bürokrası gibi konular, sanayicilerin önemli gördüğü sorun alanları olarak öne çıkıyor. Anket, Eskişehir’deki fabrikaların yüzde 68 gibi yüksek bir oranda koronavirüse karşı kriz yönetim planı bulunduğunu da ortaya koyuyor.

AYŞE KAYTAN UÇAK/09

COVID-19 salgınının yen cephes n n az gel şm ş ülkeler olduğu görülüyor.

Bu ülkeler n altyapılarındak zayıflık, ödenecek bedel n çok yüksek olacağını göster yor. /03

ALAATTİN AKTAŞ

İşs z 5.8 m lyon, şs zl k yüzde 18

04 GÜVEN SAK

İ TA LYA N S I C PA 5 M İ LYA R L İ R A YAT I R I M YA PA C A K

Dev yatırım moral verd Koronavirüs etkisiyle birçok sektörde üretim daralırken, İtalyan firmadan gelen dev yatırım kararı moral verdi. Ürün izleme ve takip sistemleri alanında faaliyet gösteren SICPA, Türkiye’de Ar-Ge merkezi kuracağını ve bu merkezde geliştireceği yapay

OTOMOBİLDE SINIRLI STOK DA TÜKENDİ

zekâ, blok zincir ve siber güvenlik gibi ileri teknoloji projelerine yaklaşık 5 milyar lira tutarında yatırım yapmayı planladığını açıkladı. SICPA Dünya Başkanı Philippe Amon, söz konusu yatırımlarla, üç bin kişiye istihdam yaratacaklarını bildirdi. /06

B A N K AC I L I K TA C OV I D - 1 9 R E V İ Z YO N U

Basel şartı yumuşatılıyor Bankaların mali yapılarının krizlere karşı dayanıklılığını sağlama yönünde faaliyet gösteren Basel Komitesi, finansal kriz sonrası sıkılaştırılan bankacılık kurallarını, COVID-19’la mücadeleye destek amacıyla tekrar gevşetiyor.

Komite, halen kredi geri ödemelerinde veya devlet teminatlı kredi ödemelerinde geçici muafiyet isteyen banka müşterilerinin “yüksek riskli” kapsamı dışına çıkarılması gerektiğine ilişkin genelge yayınladı.

HİLAL SARI/10

Otomot v ana sanay nde üret m n tamamen durmasıyla yeters z düzeydek stoklar da tükend . Bu durumun, k nc elde taleb hızlandıracağı öngörülüyor.

ALJ Türk ye ve Toyota Türk ye CEO'su Al Haydar Bozkurt, "Şu anda el m zdek araç sayısı 300-400 adet. Ama derd m z çok daha büyük. Bütün ekos stemden bahsed yoruz” ded . Bu arada, Ulaştırma Bakanlığı’nın, taşımacılık sektörüne yen f rma g r ş n ve t car araç alma şlemler n geç c olarak durduran kararında ger adım atıldı. Tepk ler üzer ne bakanlık, mevcut f rmaların f loya yen araç satın alab lecekler n duyurdu. AYSEL YÜCEL/OTOMOTİV-15

ALKOL ÜRETİYOR

14 yıl atıl kalan fabr ka mdada yet şt Artan dezenfektan ihtiyacı, 14 yıl boyunca atıl kalan fabrikada üretimin başlamasına vesile oldu. Amasya Şeker Fabrikası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Saatcı, alkol fabrikasının COVID-19 salgınının ardından üretime başladığını ve 9 Mart'tan bu yana 2,2 milyon litrelik üretim yaptığını bildirdi. Üretimin AK Parti Grup Başkanı Naci Bostancı'nın girişimiyle başladığını belirten Saatcı, hastanelerin etil alkol ihtiyacını sağladıklarını, ancak rekabetçi olmayan maliyet nedeniyle ithal ürünle rekabette sıkıntı yaşadıklarını söyledi. /06

COVID-19 sonrası ne değ ş r?

16 VEYSİ SEVİĞ

Mücb r sebep uygulamasının hukuk l ğ

13 KERİM ÜLKER

Z hn Hold ng'ten Kore'ye 67 m lyonluk gem

05

ANKARA SOHBETİ

DÜNYA FİYATI: 5.75 TL/KKTC: 6.25 TL l www.dunya.com l email: dunya@dunya.com l Rüzgarlıbahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul l TEL : (0216) 440 24 00 l ABONE: (0216) 440 24 70 l SAYI: 10573 - 12166

DUNYA

01

CMYK

6 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 02

GÜNCEL

İYİ Part ’den salgına karşı 8 ayrı yasa tekl f Koronavirüsün ekonomik rılması, elektronik haberleşme ANKARA GÜNLÜĞÜ etkilerini azaltmak için hüfaturasını ödeyemeyen abonekümet tarafından neredeyse lerin hizmet alımının durdurulCanan Sakarya her gün yeni bir tedbir açıkmaması, 31 Aralık 2020 tarihicanan.sakarya@dunya.com lanırken, muhalefet partilene kadar vatandaşların ihtiyaç rinden de gelişmelere göre yeni öneriler geliyor. duyduğu mal ve hizmetleri daha uygun fiyatlarla İYİ Parti 8 ayrı alanla ilgili 8 ayrı yasa teklifinden karşılanması için KDV oranlarının yüzde 1’e inoluşan bir paket hazırlayarak Meclis’e sundu. dirilmesini önerdi. Asgari ücretin vergi dışı bıİYİ Parti Grup Başkanvekilleri i Müsavat Derrakılması, öğrenim ve katkı kredisi borcu olan vişoğlu ve Lütfü Türkan imzası ile sunulan tekkişilerin borçlarının ertelenmesi, kısa çalışma liflerde asgari ücretli de var, gençler de… başvurularında, işçinin son üç yıl içinde ödeİYİ Parti, müşteri garantisi verilmiş havaamesi gereken 450 gün primin, 150 gün prime inlanları, otoyolu ve köprülerde bu süreçte garanti dirilmesi pakette yer alan teklifler arasında yer sayısına ulaşılamayacağı, bu nedenle yüklenici aldı. İYİ Parti sağlık çalışanlarına ilişkin olarak firmalara salgın sürecinde ödeme yapılmamaise salgınla mücadele sırasında hayatını kaybesı, elektrik, doğalgaz ve su faturalarının ilgili baden sağlık çalışanlarını şehit sayılması ile sağlık kanlıklar bütçesinden karşılanarak, elektrik façalışanlarına şiddetin cezalarının artırılmasıturalarına yansıtılan TRT payı ücretinin kaldını önerdi.

Meclis infaz düzenlemesini yasalaştıracak Mecl s Genel Kurulu, bu hafta 70 maddeden oluşan ve 11 kanunda değ ş kl k yapan nfaz düzenlemes ne l şk n yasa tekl f n görüşecek. AK Part ve MHP’n n b rl kte hazırlayarak Mecl s’e sunduğu nfaz tekl f n n yasalaşması le b rl kte 90 b n k ş bu düzenlemeden yararlanacak. İnfaz düzenlemes görüşmeler n n Genel Kurulun çalışma günler nde tamamlanamaması hal nde, 10 N san Cuma günü de toplanması

Temizlik kağıdı talebi 4’e katlandı, iç piyasaya yeter, ihracat devam eder

İŞ DÜNYASINDA DİYALOG

Vahap Munyar vahap.munyar@dunya.com

G

EREK yurt dışında, gerekse yurt içinde marketlerin temizlik kağıtlarının yer aldığı rafların boş görüntülerini izleyince Lila Group Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Öğücü ile “Zoom” üzerinden görüntülü görüşme yaptım.

Görüşmeye Selüloz ve Kağıt Sanayii Vakfı Başkanı Erdal Sükan da eşlik etti. Öğücü, temizlik kağıtları sektörünün 2019 verileriyle söze girdi: -Geçen yıl ülkemizde 908 bin ton temizlik kağıdı üretildi. Bunun 635 bin tonu yurt içinde satıldı.

Korona salgını ile yükselen talebe işaret etti: -İç piyasada talep 4’e katlandı. Market raflarında boşluklar görülüyor.

Raflardaki boşlukların kısa süreli olduğunu belirtti: - Lila Kağıt, iç piyasanın ihtiyacının 3’te biri düzeyinde üretim yapıyor. Sektördeki diğer üreticilerle birlikte rafları boş bırakmayız.

Hammadde açısından da sıkıntı olmadığını kaydetti: -Hammadde konusunda sektörü-

müz genelde 3’er aylık stoklarla çalışır. Hammadde tedariki açısından da sıkıntı görünmüyor. Lojistikte bir aksaklık olmazsa iç piyasanın ihtiyacını karşılarız.

Bu noktada toplumun büyük bölümü evdeyken çalışmak zorunda olan kesimlere işaret etti: -En büyük takdiri başta doktorlarımız olmak üzere sağlık çalışanları hak ediyor. Marketten evlere ürün taşıyanından, çöplerimizi toplayanlara, güvenlik birimlerimize, bizim gibi faaliyeti süren tesislerin çalışanlarına kadar hepsini takdir etmek gerekiyor. İhracatta da artış yaşadıklarını bildirdi: -Almanya ve İsviçre, ilk kez temizlik kağıdı talep etti. İki ülkenin de üretimleri kendine yetiyordu. Talep yükseldi, bazı fabrikaları kapandı, onlarda da açık doğdu. Bu iki ülkeye ilk kez ihracat yaptık. İhracatımızda yüzde 20 artış söz konusu.

Geçen yıl üretimlerinin yüzde 65’ini ihraç ettiklerini aktardı: - Geçen yıl 80 ülkeye toplam 100 milyon dolarlık ihracat yaptık. İhracattaki artışla birlikte geçen yıl kapasite artırma kararı aldıklarını vurguladı: -Çorlu’da 140 bin metrekarelik bir alanda 150 bin ton kapasite ile faaliyet gösteriyorduk. Bu yıl yeni tesisimiz de faaliyete geçti.

Söz konusu yatırımın 450 milyon liraya gerçekleştiğinin altını çizdi: -Lila, aynı kampüste Avrupa’nın

Orhan Öğücü

ikinci büyük kapasiteli entegre tesisi oldu. Bu yatırımla birlikte bobin kağıt kapasitemiz yüzde 50 artışla 220 bin tona, markalı ürün de 100 bin tondan 120 bin tona çıkmış olacak.

2019’u 1.2 milyar lira ciro ile geride bıraktıklarını kaydedip ekledi: - Son 10 yılda 1.3 milyar lirayı aşan yatırım yaptık.

Türkiye temizlik kağıtları pazarının parasal büyüklüğü üzerinde durdu: -İç pazarda yıllık toplam 3 milyar liralık temizlik kağıdı satışı gerçekleşiyor.

Almanya ve İsviçre’de bile açık yaşanırken, Türkiye’deki temizlik kağıdı üretim kapasitesinin büyüklüğü “sıkıntı yok” mesajı veriyor.

Şeh rler arası transferde çalışanlara özel st sna

Serv s araçlarına hızlı geç ş mkanı Bu kapsamda genelgenin 3-d maddesi hükmü gereğince; çalışma hayatı içerisinde yer alan yönetici, çalışan ya da iş yeri sahiplerinin ikamet ve iş yerlerinin farklı illerde bulunması durumunda iller arasındaki giriş çıkışları; bu durumları ispatlayan belgelerini trafik kontrol noktalarında ibraz etmek şartı ile yapabilecek. Çalışanlarını servis aracıyla transfer eden işletmeler isterlerse kontrol noktalarından daha hızlı geçiş sağlayabilmek için araçlar adına geçiş kartı alabilecek. Söz konusu geçiş kartı temini için 15 Temmuz Şehitler Köprüsü Anadolu Yakası Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü’ne müracaat edilebilecek. İlgili müracaatı firma tüzel kişiliği araç ruhsatı ile birlikte gidiş/geliş güzergahları belirtilecek şekilde yapacak. İş hayatı ile ilgili şahıs transferlerinde trafik

DUNYA

02

CMYK

ÇALIŞAN GENÇLER YASAKTAN MUAF Son tedb rler kapsamında geçt ğ m z hafta sonu başlayan 20 yaş altına sokağa çıkma yasağı, çalışan gençler ç n esnet ld . İç şler Bakanlığı’ndan val l klere gönder len ek genelgeye göre; doğum tar h 01.01.2000-01.01.2002 tar hler arasında (18-20 yaş aralığında) olmakla beraber; 1- Kamu kurum ve kuruluşlarında memur, sözleşmel personel veya şç statüsünde görevl olanlar.

2- Özel sektörde düzenl b r şe sah p olan ve sosyal güvenl k kayıt belges le bu durumu belgeleyenler.

3- Tarımsal üret m n sürekl l ğ açısından öneml b r fonks yona sah p olan ve ller arasındak planlama, seyahat ve konaklama koşulları 03.04.2020 tar h ve 6202 sayılı Genelgem z le düzenlenen mevs ml k tarım şç ler , 03.04.2020 tar h ve 6235 sayılı sayılı Bakanlık Genelges le get r len sokağa çıkış yasağından muaf tutulacak. Bu st snalar 01.01.2002 tar h nden sonra doğanlara (18 yaşından küçüklere) uygulanmayacak.

yoğunluğundan etkilenmemek için, sabah saatlerinde İstanbul’dan Kocaeli yönüne gidişlerde Kurtköy Bağlantı Sapağı’ndan müstakil şerit tahsis edilecek.

planlanıyor. Yasa tekl f nde koronav rüs salgını neden yle açık ceza nfaz kurumlarında bulunan hükümlüler le denet ml serbestl k tedb r uygulanan hükümlüler, 31 Mayıs 2020’ye kadar z nl sayılacak. Salgının devam etmes hal nde bu süre 2 aylık sürelerle 3 kez uzatılab lecek. Sıfır-altı yaş grubu çocuğu bulunan kadın ve 70 yaşını b t rm ş hükümlüler ç n denet ml serbestl k süres 4 yıl olacak.

Türk ye Cumhur yet Merkez Bankası (TCMB) Efekt f Döv z Kuru Mart 2020 ver ler n açıklayacak.

Haz ne ve Mal ye Bakanlığı k tahv l hales gerçekleşt recek.

Yarın Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) Haval manı İstat st kler Mart 2020 ver ler n açıklayacak.

Haz ne ve Mal ye Bakanlığı Haz ne Nak t Gerçekleşmeler Mart 2020 ver ler n açıklayacak.

Şoförlerin ateşi için doktor imzası yeterli görülebilir mi?

2 0 YA Ş A LT I N D A O L A N L A R A S O K A Ğ A Ç I K M A YA S A Ğ I G E T İ R İ L M İ Ş T İ

Koronavirüs salgını ile ilgili alınan tedbirler çerçevesinde, geçen hafta şehirler arası seyahatlere kısıtlama getirildi. Buna göre 30 büyükşehir ile Zonguldak iline giriş ve çıkışlar sınırlandırıldı. Kısıtlama ile bir şehirde ikamet edip, başka bir şehirde çalışanların durumu merak konusu oldu. Sonrasında İçişleri Bakanlığı da bu önlemin uygulamasının esaslarına dair bir genelge yayınladı. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) sitesinde yer alan bilgilere göre genelgede iş hayatına yönelik bazı istisnalar getirildi. İSO bu konuda üyelerine bir duyuru yaparak Bakanlığını uygulama esasları hakkında bilgilendirdi.

Bugün

&$5

LİLA Group Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Öğücü, lojistik sektörünün önemi üzerinde durdu: - Lojistik, ihracatta da, iç pazarda da can damarı gibidir. O damarın tıkanmaması gerekir.

Lojistikte yaşanan yavaşlamaya işaret etti: - İstanbul’dan çıkan bir kamyon, Hakkari’ye gidinceye kadar belki de 40-50 noktada şoförün ateşinin ölçülmesi için durduruluyor.

Bu da uzun kuyrukların oluşmasına yol açıyor. Çözüm için şu öneriyi ortaya koydu: - Gerek kendi kadromuzda çalışan arkadaşların, gerekse lojistik hizmeti veren şirketin şoförlerinin ateşini

düzenli ölçüyor, her türlü hijyen önlemi alıyoruz. Şoförlerin ateş durumu belgesini doktorumuz imzalasa, yol boyunca o belge ile geçiş izni verilse yavaşlamanın önüne geçilir.

Selüloz ve Kağıt Sanayii Vakfı Başkanı Erdal Sükan araya girdi: - Bu konuda valilikler nezdinde girişimlerde bulunduk. Şoförün ateşi yola çıkarken ölçülüp, belgeyi doktor imzalayınca, geçiş noktalarında bu belge kabul edilse iyi olur.

30 büyük il ve Zonguldak’a zorunlu araçlar ve transitler dışında giriş çıkışlar yasaklanınca söz konusu kuyruklar azaldı.

Yine de doktor imzalı “ateş raporu”nu düşünmekte yarar var…

Muayene masalarına 2.5 milyon örtü bağışladı LİLA Group Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Öğücü, sohbet sırasında Sağlık Bakanlığı’na yaptıkları bağışı anlattı: - Sağlık Bakanlığı’na 100 bin rulo muayene masası örtüsü bağışladık.

Bağışın parasal değerini paylaştı: - 100 bin rulo, 2.5 milyon lirayı buluyor.

Bağışladıkları muayene masası örtüsünün kaç hasta için kullanılabileceğini sordum, hesapladı: - 100 bin rulo, 5 milyon metre uzunluğunda. 2.5 milyon hasta için kullanılabilir.

Daha sonra Lila Group CEO’su Alp Öğücü, bu konuda şu bilgileri verdi: - Muayene masası örtüsü daha önce talep listesinde son sıralardaydı.

Türkiye temizlik kağıtları pazarının binde biri düzeyindeydi. Bizim ürün yelpazemizde yoktu.

Salgınla birlikte tek kullanımlık muayene masası örtüsüne yoğun ihtiyacın gündeme geldiğini belirtti: - 10 günlük ÜRGE faaliyetleri ve revizyon çalışmalarıyla üretim hattımızı muayene masası örtüsü için dönüştürdük. Kahraman sağlık çalışanlarımızın ihtiyaçlarını karşılamak üzere seferber olduk.

S o

6 N san 2020 • PA Z E RT E S İ / 03

GÜNCEL

AROLAT’TAN ARO

Osman Arolat

osman.arolat@dunya.com

Covid-19’da yeni cephe az gelişmişler Co

K

orona konusunda önce Çin sonra Avrupa ve Amerika’daki gelişmeler ile ilgili bilgiler aldık. Şimdi de 3. dünya ve az gelişmiş ülkelerdeki duruma bakacağız.

Bu ülke gruplarında salgının henüz ilk açıklamaları geliyor.

Bu ülkelerin altyapılarındaki zayıflık, ödenecek bedelin yakın zamanda çok yüksek olacağını gösteriyor. Salgından sonra ölüm vakalarının bu ülkeler grubunda bire bir saptanamaması etkinin tam belirlenememesine yol açtı. Oysa Pakistan’ın sağlık harcamaları Amerika’nın 200’de 1’i, 2 milyon nüfuslu Filistin’de sadece 65 ventilatör var. 54 ülkeden oluşan Afrika Kıtası’nda henüz 5 ülke dışında ölüm sonuçları açıklanmadı.

Bu kıtada ortalama 5 bin insana 1 doktor

düşüyor. Ebola’da büyük felaket yaşadılar.

Brezilya’da liderinin virüsü ‘burun akması’ olarak tanımlamasına tanık olduk. Brezilya’da sisteme 350 milyar dolar enjekte edilmesi kararı alındı. Ama bu durumda ortada ne cihaz, ne yatak, ne de yeterli sağlık personeli var. Zaten yüzde 5 daralma beklenen Latin Amerika’da “önlemleri kim öder?” sorusu çok fazla sorulmakta. Şubat-nisan arasında Brezilya Riyali yüzde 16 ve Meksika Pezosu da yüzde 25 değer kaybetti. Salgın sonrasında Latin Amerika’da 40-50 milyon yoksul insanın ortaya

BUGÜNÜN SÖZÜ: Lübnan resmen devlet borçlanma kağıtlarının dönem fa zler n ödememe kararı aldı.

çıkması bekleniyor.

3. Dünya’da koronayla filizlenen yeni bir akım olarak demokratik hakların askıya alınması, siyasi parti faaliyetlerinin daraltılması, gazetelerin kapatılması ya da sansürlenmesi gibi önlemlerden söz ediliyor.

Bundan 3 sonuç çıkarmak mümkün.

1- Ölüm başta olmak üzere bu bölgelerde insanlık büyük bedel ödeyecek.

2- Bu ülkelerin yönetimleri baskıcı yöntemleri ortaya koymak isteyecekler.

3- Az gelişmişler para-döviz rejimi, başta olmak üzere ekonomilerinin felç olan durumlarıyla karşılaşacaklar.

Covid-19 salgınının şimdilik gelişmiş dünya üzerindeki etkisi göz önünde tutuluyor. Oysa Çin hariç 4 milyar insanın yaşadığı 3. Dünya ülkeleri grubunda virüsün etkisiyle yeni yeni karşılaşılıyor.

1441 H cr Şaban 13 Günün Uzaması 3 dak ka

İNOP //9 SİNOP

İ EDİRNE/ 14

BURSA/12 ESKİŞEHİR /8

TRABZON / 13 KARS/10

ANKARA / 14

ERZURUM /7 SİVAS / 8 VAN/ 9

YSER SERİİ / 9 KAYSERİ

İZMİR/17 ENİZL EN NİZL ZL Lİ/ İ/ 1 DENİZLİ/ 17

1436 Rum Mart 24

İmsak Güneş Öğle İk nd Akşam Yatsı

SAMSUN / 12

İSTANBUL / 11 11 KOCAELİİ //11

DİYARBAKIR / 13

KONYA / 13

MUĞLA/ 14 ANTALYA/ 19

EDİRNE 05:11 06:41 13:21 16:58 19:51 21:15

ADANA// 19

GAZİANTEP/ 12

İZMİR İSTANBUL BURSA KOCAELİ ANTALYA ANKARA KONYA KAYSERİ ADANA G.ANTEP ERZURUM 05:17 05:03 05:05 05:00 05:06 04:51 04:57 04:43 04:47 04:39 04:17 06:42 06:32 06:33 06:29 06:29 06:18 06:21 06:08 06:10 06:02 05:44 13:19 13:12 13:11 13:08 13:05 12:56 12:57 12:45 12:46 12:38 12:22 16:55 16:49 16:48 16:45 16:40 16:33 16:34 16:22 16:22 16:14 15:59 19:46 19:41 19:40 19:37 19:31 19:25 19:24 19:13 19:12 19:04 18:51 21:05 21:04 21:02 20:59 20:48 20:46 20:43 20:32 20:29 20:21 20:12

Dünya’yı y oku

dunya.com

“Bazı f rmalar ‘Türk ye'ye baskı yapın' d yorlar" Dış şler Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İspanya’nın satın aldığı solunum c hazlarının Türk ye’de tutulduğu dd alarına l şk n, “Bazı f rmalar üç-beş kuruş fazla kazanmak ç n anlaşma mzalayıp, ‘Türk ye’ye baskı yapın’ d yorlar” ded .

MEHMET KAYA/ANKARA

İspanya’da bazı yerel yönetimler ve medyada, parası ödendiği halde Türkiye’de ürettirilen özel tip respiratörlerin Türk hükümeti tarafından teslim ettirilmediği yönündeki haberlerle başlayan “sorun” çözüldü. Sağlık Bakanlığı’nın izniyle 116 solunum cihazının ihracatına izin verildi.

Sorunun “perde arkası” ise Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından açıklandı. Çavuşoğlu, sağlık ürünlerinde ihracat

yasağını delmek için bazı firmaların değişik ülkelerden sipariş kabul ettiği ve ilgili ülkelerin ürüne erişmesi için “Türkiye üzerinde baskı kurmalarını” istediğini açıkladı. İspanya’da Navarra & Castilla-La Mancha bölgelerindeki alıcıların Türkiye’den “satın aldığı” ve parasını ödediği respiratörlerin Türkiye’den çıkışına izin verilmediği, hatta el konulduğu yönünde basında haberler yer almaya başlamıştı. Bazı yerel yöneticiler de bu yönde açıklamalar yap-

Milli Dayanışma’ya bağışlar sürüyor Milli Dayanışma Kampanyası’na 300 binden fazla kişi ve kuruluş tarafından 1 milyar 61 milyon liralık bağış yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Milli Dayanışma Kampanyası’na yapılan bağışların arttığını söyledi. Kampanyaya Türkiye’nin önde gelen holdingleri ve STK’larından bağışlar gelmeye devam ediyor. ● Doğuş Grubu, Milli Dayanışma Kampanyası’na 15 milyon TL katkı sağladı. Şirketten yapılan açıklamada, Doğuş Grubu’nun Türkiye’nin bu süreci en az zarar ile atlatabilmesi için çalıştığı vurgulanarak birlik ve dayanışmanın önemine işaret edildi. Açıklamada, “Milli Dayanışma Kampanyası’na Doğuş Holding, Doğuş Otomotiv, Doğuş-Yüce Oto ortaklığı/Skoda, Doğuş İnşaat, Doğuş Yayın Grubu, Doğuş Turizm, n11.com ve TÜVTÜRK başta olmak üzere tüm Doğuş Grubu ailesi olarak 15 milyon TL katkı sağlıyoruz” ifadesine yer verildi. ● Cengiz Holding, yeni tip koronavirüs salgınıyla mücadeleye destek olmak amacıyla 34 milyon TL bağışladı. Holding’den yapılan açıklamada, şunlar kaydedildi: “Başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde başlatılan ‘Biz Bize Yeteriz Türkiyem’ Milli Dayanışma Kampanyası olmak üzere İstanbul Valiliği tarafından organize edilen ‘Vefa Kolileri’ için de üzerimize düşen görevi yerine getirdik ve getirmeye de devam edeceğiz. Bu kapsamda yapılan yardımların miktarı 34 milyon TL’ye ulaştı.” ● Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, COVID-19’la mücadele sürecine grup şirketleriyle birlikte 30 milyon lirayı aşan miktarda kaynak ayırdıklarını bildirdi. Anadolu Grubu’ndan yapılan açıklamada, Milli Dayanışma Kampanyası’na grup şirketlerinden Anadolu Efes, Coca-Cola İçecek, Migros ve Anadolu Isuzu’nun da desteği ile 5 milyon lira bağışlandığı duyuruldu. ● Kalyon Holding, Milli Dayanışma Kampanyası’na 6 milyon lira, Vefa Kolileri Kampanyası’na da 7 milyon lira olmak üzere 13 milyon lira bağışta bulundu. Holdingden yapılan açıklamada, Devletin bu süreçte ilk günden itibaren tüm kurum ve imkanlarıyla milletin yanında yer aldığına vurgu yapılarak, “Biz de Kalyon Holding olarak bu alanda üzerimize düşeni yapmak için kollarımızı sıvadık” denildi. ● KARDEMİR, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” sloganıyla başlattığı Milli Dayanışma Kampanyası’na 1 milyon 800 bin lira destekte bulundu. Firmadan yapılan açıklamada, “KARDEMİR AŞ ve bağlı or-

DUNYA

03

CMYK

taklıklarımız Kardökmak ve Karçel ile bu kampanyaya 1 milyon 800 bin lira destekte bulunuyoruz. Yaşadığımız bu zor günlere karşı gelebilmek için şirketimize, insanlarımıza ve Türkiye’mize inancımız, güvenimiz tamdır” denildi. ● Yıldızlar Yatırım Holding, Milli Dayanışma Kampanyası’na 5 milyon TL’lik katkıda bulunduğunu açıkladı. Holdingin sosyal medya hesaplarından yapılan açıklamada, Holding’in 130 yıldır ülkesi ve milleti için ürettiği, yatırım yaptığı, istihdam sağladığı belirtildi. ● ING Türkiye, Milli Dayanışma Kampanyası’na 5 milyon TL, yeni tip koronavirüs salgınından etkilenen ihtiyaç sahibi ailelerin çocuklarına aktarılmak üzere Toplum Gönüllüleri Vakfı’na (TOG) da 1.5 milyon TL bağışta bulunarak virüsle mücadeleye toplam 6.5 milyon TL'lik destek verdi. ● Karaca Grup, Koronavirüs salgınına karşı mücadeleye destek için Türkiye’deki tüm devlet hastanelerinin yoğun bakım ünitelerine çarşaf ve yastık kılıfı yaptırdı.

Karaca Grup’tan yapılan açıklamada “Haftalardır kahramanca durmaksızın çalışan başta Sağlık Bakanlığımız olmak üzere tüm sağlık çalışanlarımıza gönülden teşekkür ediyoruz” denildi. ● Maher Holding CEO’su Levent Uluçeçen yaptığı açıklamada dünyanın ve Türkiye’nin zor bir süreçten geçtiğini söyledi.

Uluçeçen, kamu ve özel sektörün bir bütün olarak bu süreçte mücadele etmesi gerektiğini belirterek, “Holdinge bağlı tüm şirketlerimizde çalışan arkadaşlarımızın özlük haklarında bir kısıtlama ve değişime gitmeden ve devletimizin sağladığı kısmi çalışma desteğini kullanmadan istihdamı koruyacak ve faaliyetlerimize devam edeceğiz” dedi. ● Ayden ve Gediz Elektrik koronavirüs salgını yüzünden mağduriyetleri önlemek amacıyla 30 Nisan tarihine kadar borçlarına istinaden evlerin elektriğini kesmeme kararı aldı. Aydem Enerji, Ege Bölgesi’nde Aydın, Denizli, Muğla’da, Gediz Elektrik ile İzmir ve Manisa’da hizmet veriyor. ● Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Merkez Birliği (TESKOMB), Milli Dayanışma Kampanyası’na 7 milyon lira bağışla katkıda bulundu. ● Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” Milli Dayanışma Kampanyası’na 3 milyon lira bağışladı.

tılar. Çavuşoğlu, bu doğrultudu İspanyol muhatabı Arancha Gonzalez Laya ile bir görüşme yaptı.

Bu görüşmenin ardından Arancha Gonzalez Laya bir açıklama yaparak haberleri yalanladı ve Türkiye’nin COVID-19 salgını sürecinde İspanya’ya destek olduğunu belirtti.

94 ülkeden talep geld İspanyol muhatabının açıklamasının ardından sürecin “perde arkasını” anlatan Çavuşoğlu, sorunun bir firmanın “üç-beş kuruş fazla kazanma çabasından” kaynaklandığını söyledi. Çavuşoğlu, “94 ülkeden gelen talepler var. Bu taleplerin hepsini karşılamamız mümkün değil. Burada kri-

ter, Sağlık Bakanlığı’mızın belirlediği ihtiyaçtır” diye konuştu.

Bazı ülkelere jestler ve esneklikler yaptıklarını bildiren Çavuşoğlu, şunları kaydetti: “Üretim kapasitemiz her alanda, tüm ürünlerde artıyor. Maalesef şirketlerimiz İçişleri Bakanlığı’mızın, Sağlık Bakanlığı’mızın aldığı tedbirlere rağmen gidiyorlar bazı ülkelerle sözleşme imzalıyorlar, daha sonra o ülkelerden Türkiye’ye baskı kurmalarını istiyorlar. Üç-beş kuruş fazla para kazanabilmek için. Bu doğru bir şey değildir. Öncelikle bizden izin alarak, Sağlık Bakanlığı’mıza sorarak o ülkelere ürün verip veremeyeceğini söylemesi lazım.”

6 N san 2020 • PAZARTESİ / 04

GÜNCEL

5 DAKİKADA BİR HAFTA ANALİZ Dr. H. Bader Arslan

Tüket mde sert düşüşün sesler gel yor

bader.arslan@dunya.com

Geçtiğimiz hafta açıklanan Mart ayı PMI endeksi ve dış ticaret verileri, Türkiye ekonomisinin virüs salgını sürecinden nasıl etkilendiğine dair ilk ekonomik göstergeler oldu. Her ikisinde de beklendiği gibi gerileme gördük.

Ancak her ikisindeki gerileme de, salgın Türkiye’de 11 Mart’tan sonra başladığı için, sınırlı şekilde gerçekleşti. Nisan ayında gerilemenin Mart’tan bir miktar daha fazla olmasını bekleyebiliriz.

Ekonominin salgından nasıl etkileneceğini gösterecek önemli en önemli gösterge tüketim harcamaları olacak. İlk çeyrekte bü-

yümenin ve tüketimin ne olacağını Mayıs ayı sonunda öğreneceğiz. Henüz iki ay var. Ancak şimdi elimizde resmin tamamını vermese de, trend değişimini büyük oranda yansıtan başka bir veri var: Banka kartı ve kredi kartı harcamaları.

Türkiye’de ilk vaka 11 Mart günü görülmüştü. İzleyen birkaç günde gündelik hayatta fazla değişiklik olmadı. Ancak sonraki günlerde gıda alışverişleri artarken, insanlar yavaş yavaş evlerine çekildi. Bazı işyerleri kapanmaya başladı. Bunun ilk etkilerini 2127 Mart 2020 haftasında Türkiye genelinde banka kartları ve kredi

kartları ile yapılan harcamalardaki düşüşte görüyoruz. Kıyaslama yapabilmek için 2019 ve 2020’nin 12. haftalarını alalım. 23-29 Mart

2019 ve 21-27 Mart 2020. Yılın ilk 11 haftasının tamamında karlarla yapılan harcamalar 2019’un üzerinde seyrederken, 12.ayda dü-

şüş yaşandı. 2019’un 12. haftasında kartla yapılan alışverişler 18,1 milyar TL iken; 2020’nin 12. haftasında 13,5 milyar TL harcama gerçekleştirildi. Yani kartlı harcamalarda yüzde 25 azalma yaşandı. Bu kıyaslamada bir enflasyon ayarlaması yok. Yani geçen yılki harcamaları, enflasyon ile bugünkü değerine getirmesek bile yüzde 25’lik düşüş var. Enflasyon ile 2019 sayılarını bugüne deflate edince gerileme yüzde 33 civarına geliyor. Detaylara girince gıda ve elektronik harcamaları dışındaki tüm alanlarda sert gerileme yaşandığını görüyoruz. Yemek, konaklama ve havayolu harcamaları

en fazla gerileme görülen alanlar.

Ancak, mobilya, sağlık, iletişim, eğitim ve hatta internet alıverişlerinde bile gerileme var. Bu gerilemenin ne kadar süreceği konusunda henüz net bir şey söylemek mümkün değil. Ancak ne kadar uzun sürerse etkilerinin o kadar derin olacağını söylemek hiç zor değil. Bu hafta Türkiye’de Cuma sabah saat 10’da Ocak ayı işgücü istatistikleri açıklanacak. Gelecek olan sonuçlarda henüz salgının etkilerini görmeyeceğiz. Yurt dışında en önemli veri ise Perşembe akşam 17’de gelecek olan Nisan ayı ABD Michigan Güven Endeksi.

İşsiz sayısı 5.8 milyon, işsizlik yüzde 18 20 olarak hesaplanan işsizlik oranı da 5.8 milyon işsize göre yüzde 18'e indi.

EKO / ANALİZ

Alaatt n Aktaş ala.aktas@gmail.com

S

on açıklanan aralık ayı verisine göre toplam işsiz sayımız 4.4 milyon düzeyinde bulunuyordu. Bu sayının korona krizinin etkisiyle nerelere vardığını tam olarak bilemiyoruz ve geçenlerde de (2 Nisan) yazdığımız gibi içinde bulunduğumuz günlerin düzeyini ancak 10 Temmuz'da yapılacak açıklamayla öğrenebileceğiz.

Ancak bugün itibarıyla işsiz sayısının en az ne kadar olduğunu hesaplama şansımız var. Öyle hareketli günler yaşıyoruz ki, hesapladığımız bir sayı anında değişiveriyor. 4.4 milyon olan işsiz sayısı 65 yaşından büyüklerin ve 20 yaşından küçüklerin sokağa çıkmasının yasaklanmasıyla birlikte bir anda 6.5 milyona fırladı.

Ancak İçişleri Bakanlığı'nın 18-20 yaş grubunda bulunanlardan belli koşulları taşımak-

20 yaşından küçükler ç n get r len sokağa çıkma yasağını çalışan gençler ç n esnetmek zorunda kaldık. Ama y ne de 18'den küçükler ve 65'ten büyükler ç n uygulanan yasak şs z sayısının 1.4 m lyon artmasına, şs zl k oranının yüzde 18' bulmasına yol açtı.

Ne var k şs zl k artıyor d ye sokağa çıkma yasağından vazgeç lemez.

Tam ters ne bu yasak gen şlet lmel . B l m Kurulu Üyes Prof. Özlü'nün sözünü kamu spotu yapmalı: "Evde oturup telev zyon zlemek, yoğun bakımda tavanı zlemekten y d r." ta olan çalışanlar için bu yasağı kaldırmasıyla birlikte işsiz sayısı yeniden değişti.

18-20 yaş grubunda çalışmakta olanların tümünün kayıtlı çalıştığı ve sokağa çıkabileceği varsayımına göre işsiz sayısı 5.8 milyona geriledi.

6.5 milyon işsize göre yüzde

İŞ DÜNYASINDAN COVID-19'A İKİ KAYIP

HCS Kablo Genel Müdürü Ufuk Yılmaz hayatını kaybett Erc yes Anadolu Hold ng’ n ortak olduğu ş rketlerden, İstan HCS Kablo’nun Genel Müdürü Ufuk Yılmaz (43), koronav rüs COVID-19 teşh s yle tedav gördüğü hastanede hayatını kaybett .

Yılmaz’ın cenazes dün İstanbul’da defned ld . Ufuk Yılmaz’ın vefat haber n kend sosyal medya hesaplarından duyuran Erc yes Anadolu Hold ng Üst Yönet c s CEO Alpaslan Bak Ertek n, Yılmaz’ın 43 yaşında olduğunu ve herhang b r kron k rahatsızlığı bulunmamasına rağmen Cov d-19 neden yle hayatını

kaybetmes nden büyük üzüntü duyduğunu açıkladı. Bünyes nde İst kbal, Bellona, Mond ve Hes Kablo g b öneml markaları barındıran Erc yes Anadolu Hold ng, yaklaşık 10 gün önce ara verd ğ üret me bugünden (pazartes ) t baren yen den başlıyor. Ertek n, “Şu ana kadar Kayser ’de hastamız yok ancak İstanbul’da test poz t f çıkan beş arkadaşımız var. Tak p ed yoruz. Pazartes gününden t baren de yoğun tedb rler alarak tüm şletmeler m zde üret me başlayacağız” d ye konuştu. KAYSERİ / DÜNYA

Den zl l ş nsanı H mmet Taşdan Kardaşlar vefat ett Den zl ’de Küçüker Tekst l’ n uzun süre genel müdürlüğünü yapan, s gortacı H mmet Taştan Kardaşlar, COVID-19 tedav s gördüğü hastanede yaşamını y t rd . Eş yle b rl kte b r süre önce karant naya alındığı öğren len Kardaşlar’ın ölüm haber Den zl ’de üzüntüyle karşılandı.

Eczacılık eğ t m almasına karşın uzun yıllar Küçüker Tekst l’ n genel müdürlüğünü yürüten, H mmet Taştan Kardaşlar, b rkaç yıl önce Taş Kar S gorta Acentalığı ş rket n kurmuş ve

DUNYA

04

CMYK

kend ş n n başına geçm şt . COVID-19 v rüs test poz t f çıktığı ç n eş le b rl kte tedav altına alınan Kardaşlar, yaşam mücadeles n kaybett . Küçüker A les ’n n damadı olan Kardaşlar’ın eş n n, babasının ve babasının bakıcısının hastanede tedav ler n n sürdüğü öğren ld .

Kardaşlar’ın cenazes salgın önlemler neden yle a le yakınlarının katıldığı cenaze meras m n n ardından toprağa ver ld .

Osman Nur BOYACI- DENİZLİ

1.4 m lyon artış var İşsiz sayısında en az 1.4 milyon artış var. Bu artış ekonomik nedenlerle değil, sokağa çıkma yasağı yüzünden oluşmuş durumda.

Bu cümlemiz sokağa çıkma yasağına karşı olduğumuz şeklinde yorumlanmamalı. O konuya ayrıca değineceğiz.

Girişte de belirttik; 20 yaşından küçüklerin sokağa çıkmasına yasak getirilmesi bir anda 1.6 milyon gencin işsiz kalmasına yol açtı. Bu gençlerin 323 bini zaten işsizdi, gerçek anlamda artış 1.3 milyon oldu.

65 yaş üstünde bulunan ve sokağa çıkma yasağından ötürü işe gidemeyen 853 bin kişiyle birlikte işsiz sayısı 2.1 milyon kişi artmıştı. İşte bakıldı ki bu gençler arasında devlet memurları var, sigortalı çalışanlar var, bunlara durumlarını belgelemeleri kaydıyla sokağa çıkma izni verildi.

Yaş sınırı da 18-20 arası.

Kapalı olan şyerler hesaba dah l değ l Sokağa çıkması yasak olanların bir kısmı işyerlerinin kapatıl-

Sokağa çıkma yasağı, hemen; ama nasıl?

ması yüzünden işlerini belki zaten daha önce kaybetmişti.

Kapatılan işyerlerinde çalışan ve şu dönemde işini kaybeden 20-65 yaş grubunda kaç kişinin bulunduğunu da tam olarak bilmiyoruz. Bu konuda yalnızca tahmin yürütmek mümkün.

Aralık ayı verilerine göre hizmetler sektöründeki toplam istihdam yaklaşık 15.9 milyon.

Belli yaş gruplarının sokağa çıkmasının yasaklanması bu kişilerin en azından bir süre işsiz kalması sonucunu doğurdu. Bu kişilerin çoğu bu sürede para kazanamayacak.

Peki sokağa çıkması devlet eliyle yasaklanan bu 1.4 milyon kişiye ekonomik yönden bir destek var mı, yok.

Tamam iş yeniden bulunur, para yeniden kazanılır; içinde bulunulan durum ölümden beter değil tabii ki. Ama "Şu yaş grubundakiler dışarı çıkmayacak" diyen kamu otoritesi, o grupta yer alan ve çalışan insanların karnını doyurmak zorunda.

Sokağa çıkma ve seyahat yasağını aşama aşama genişletiyoruz. Ama hala çok büyük bir kesim dilediğince dışarı çıkıyor ve bazıları şımarık çocuklar gibi evde oturamadığını, sıkıldığını söylüyor.

Kapatılan işyerleri yüzünden bu istihdam dörtte bir azalsa 4 milyon kişi eder. Hele hele bu yıl turizmin neredeyse hiç olmayacağı düşünülürse...

Sokağa çıkma yasağı ne kadar sürer ya da kapsam daha da genişler mi, bilemeyiz. Ama görü-

Bilim Kurulu Üyesi Prof. Tevfik Özlü'nün bir sözünü kamu spotu yapmak gerek: "Evde oturup televizyon izlemek, yoğun bakımda tavanı izlemekten iyidir."

Ama olmuyor, insanları evde tutmak mümkün olmuyor. Yalnızca bizde değil, birkaç ülke hariç tüm dünyada durum böyle. Çerçevesi çizilmiş bir şekilde tüm Türkiye'yi evde tutacak adımları atmak şart oldu. Ama bunu yapmak için devletin sosyal devlet olmanın gereklerini yerine getirebilmesi ve insanların kaybettikleri gelirlerini telafi edebilecek durumda olması gerekiyor.

Gidişatın tatsız olduğunu, hastalığın giderek yayılacağını ve ölümlerin artacağını yöneticiler görmüyor olabilir mi; elbette onlar da görüyor ama şu parasızlık yok mu, gözü kör olsun!

nen şu an itibarıyla yaklaşık 5.5 milyon kişinin işini kaybetmiş olduğudur.

5.5 milyon yeni işsiz demek, işsiz sayısının 10 milyona yaklaştığı anlamına gelir. Bu da yüzde 30'u bulan işsizlik oranı demektir.

İ L A Ç S A N AY İ S İ N İ N Ö N C Ü İ S İ M L E R İ N D E N K AYA T U R G U T 9 3 YA Ş I N D A YA Ş A M A V E D A E T T İ

Son projes b yoteknoloj alanında oldu Türkiye ilaç sektörünün simge isimlerinden, yerli sanayinin gelişmesinde öncü rol oynayan ilk nesil girişimcilerden Kaya Turgut, önceki gün yaşama veda etti.

Bir ömür adadığı ilacın belki de en çok gündemde olduğu salgın günlerinde 93 yaşında yaşama gözlerini yumdu.

Kaya Turgut, yerli ilaç sanayisinden söz edebiliyorsak, en çok katkı sağlayan isimlerden biriydi hiç kuşkusuz. Hatta, Eczacıbaşı Topluluğu kurucusu merhum Nejat Eczacıbaşı ile yerli ilaç sanayisinin oluşumuna en çok katkı sağlayan iki isimden biri olduğu söylenebilir. Zaten, ilk patronu da Nejat Eczacıbaşı'ydı. Kabataş Lisesi'ni bitiren, yüksek kimya mühendisi olarak ilaç sektörüne Eczacıbaşı'nda adım atan Kaya Turgut, 9 yıllık profesyonel çalış-

masının ardından Nejat Eczacıbaşı’ndan ilham alarak kendi şirketini kurdu.

Farmasi’nin ‘Fa’sı ile kozmetik’in ‘Ko’sunun birleştirilmesi ile oluşturulan Fako, 1959’da Eminönü’nde küçük bir üretim tesisi olarak faaliyete geçirildi. Özellikle antibiyotik sahasında Türkiye’nin öncü kuruluşlarından biri olmayı başardı. Fako İlaç, bin 300 çalışanı ve 150 milyon dolara ulaşan cirosu ile sektörünün liderleri arasına girdi. 1987'de sektörün toplam ihracatının yarısını Fako yapıyordu.

Kaya Turgut, sanayiciliğinin yanı sıra ilacın kurumsal yapısı için de önemli görevler üstlendi. Halen de sektöründe çok önemli misyonları yerine getiren İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası’nın (İEİS) kurucuları arasında yer aldı. Ne1959’da Fako’yu kuran Kaya Turgut, sanayiciliğinin yanı sıra sivil toplum örgütlerindeki mesaisini, sektörün duayen isimleri ile birlikte yıllarca başarı ile sürdürdü

Kaya Turgut’un 3 yıl önce düzenlenen 90’ıncı yaş gününde konuşan İEİS Başkanı Nezih Barut (solda), “Kaya Bey, cesur, yenilikçi, inandığından vazgeçmeyen, bir karakterdir. En önemli özelliği insanlığıdır. Kötü günlerimizde yanımızdadır" şeklinde konuşmuştu.

jat Eczacıbaşı’ndan boşalan İEİS’te başkanlığı 1993'te devraldı, 2000'de de Bülent Eczacıbaşı’na devretti. TOBB ve İSO’da temsili konumlarında uzun yıllar hizmet üretti.

B yoteklonoj ye yönel k hedef 90’larda koydu 1990’lı yıllar Fako Grubu için zorlu geçti, özellikle Gümrük Birliği’nin ardından sektöre gelen ithalat serbestisi sıkıntılı bir sürecin yaşanmasına yol açtı. İzlandalı ilaç devi Actavis ile satış anlaşmaları yapıldı, bazı tesisler elden çıkarıldı, Levent’teki 38 dönümlük fabrika arazisi gayrımenkule yöneltildi.

Turgut, bir söyleşisinde o günlere ilişkin, "Çok yüksek faiz ortamında üretimde maliyetleri kontrol etmemiz mümkün değildi. Üç yıl üst üste zarar yazmamız halka açılmayı da engelledi. Kurumsal-

laşmayı da tam anlamı ile gerçekleştiremedik. Bunlar yapamadıklarımdır" diyordu.

Kaya Turgut, yapamadıklarından ziyade yaptıkları ile anılacak hiç kuşkusuz 93 yıllık yaşamında. İlerici yönü her dönem ön planda oldu. Biyoteknoloji alanına çok inandı. 1990’larda düşündüğü ancak çeşitli nedenlerle gerçekleştiremediği biyoteknolojiye yönelik yatırım planı, yakın zamanda yeniden projelendirildi. Kurucusu olduğu Turgut İlaç, canlı hücre bankasından ilaç üretimine uzanan projesini Kaya'nın sağlığında yatırıma dönüştürdü. Gebze’de bir yıl içinde faaliyete geçirilecek. Türkiye’nin toplam ilaç ithalatının yüzde 35'ini biyoteknolojide yaptığı düşünülürse, Turgut İlaç’ın da içinde olduğu birkaç şirketin bu alanda yürüttüğü yatırımlar, yakın zamanda daha da büyük önem taşıyacak.

6 N san 2020 • PAZARTESİ / 05

GÜNCEL

ÖNERİ - YORUM ÖNE

Şeref Oğuz

seref.oguz@dunya.com

Sosyal mesafe, fiziksel mesafe, ekonomik mesafe Sos

K

orona salgını daha şimdiden iş yapma tarzımızda değişikliklere yol açmaya başladı bile… Evden yapılamayacak işler üzerinde yoğun baskıya yol açıyor. Özellikle mavi yakalıların üretim için birlikte çalışma zorunluluğu, yeni tehdit alanımızı oluşturuyor.

Salgın sürecinde farklı bir jargon üretir olduk. Bunlardan biri, sosyal mesafe…

Bu mesafeyi korumanın, salgını önlemede önemi tartışılmaz. Ancak “sosyal mesafe” ile kast edilenin, “fiziksel mesafe” olduğunu unutmayalım. Sonuçta sosyal mesafe derken, uzaktaki yakınlarımızla sosyalleşmenin pek çok yolu var ve iletişim araçları bu işe yarıyor.

Benim üzerinde durmak istediğim, “sosyal mesafe koyalım” derken, ekonomik mesafelerin giderek açılmasıdır. Pek çok

zincir, daha şimdiden kopmuş durumda…

Tedarik zinciri bir kez kopmaya görsün, kriz şartları geçtikten sonra, yeniden inşası zaman alacaktır.

Bu süreçte tedbir amaçlı, ekosistemindeki diğer aktörlerle arasına “ekonomik mesafe” koyan şirketlerin, kendilerini koruma niyetiyle yola çıkıp işleri daha da kötü hale getirme riskleri söz konusu… “Ben hiç kimseden bir şey almayayım ama herkes benden satın alsın” tuzağı, bu ekonomik mesafenin zihin yapısını anlatabilir.

Kirpi sendromu diyebileceğimiz bu kırılmanın kendi işletmesinde yaşanmaması için organizasyonun tepe yönetimine büyük sorumluluk düşüyor. Kendini korumak için koyacağın “ekonomik mesafe”, ekosistemin geleceğine yönelik en büyük hata olabilir.

not SEN HESABINI KIŞ TUT YAZ ÇIKARSA BAHTINA Tedar kç n, çalışanın, müşter n ve paydaşlarınla aranda sosyal mesafe koyarken d kkat et; bu sen n ekos stem n le ekonom k mesafen hal ne geleb l r. Belk sen koruyacak olan bu yaklaşımın aynı zamanda sen kısıtlayan surlar olduğunu unutma. Hesabı kış tutmak, daha z yade f z ksel mesafey d kkate alıp ekonom k mesafey kaldırmaktır. Bunu başaranların, salgın sonrası gelecek olan ekonom k yaza daha hazır olacağı aş kârdır.

● Kısa çalışma ödeneği için firmalar sıraya girdi

15 günlük başvuru 15 yılı k ye katladı!

Koronav rüs sonrası esnet len kısa çalışma ödeneğ ne 70 b n n üzer nde ş rket başvururken, bunların çalıştırdığı şgücü sayısı 1 m lyonu geçt . İşç kes m koronav rüsün ş kazası g b değerlend r lmes n , şverenler se 60 günlük sonuçlanma süres n n kısalmasını st yor.

HÜSEYİN GÖKÇE / ANKARA

Dünyanın tamamında olduğu gibi Türkiye’nin ekonomik aktivitelerini de durma noktasına getiren koronavirüsle ilgili mücadele sürerken, bunun ekonomiye etkisini azaltmak için alınan önlemler de hayata geçiriliyor. 2005 yılından bu yana hemen her kriz döneminde uygulanan kısa çalışma ödeneği, 20 Mart’tan itibaren yeniden hızlandırıldı.

Ancak TBMM’de kabul edilen torba kanun teklifinde, kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartları esnetildi. Son 3 yılda gerekli olan prim gün sayısı 600’den 450’ye, bu dönemde gerekli olan çalışma süresi ise 90 günden 60 güne indirildi.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartlarının esnetilmesiyle birlikte, yapılan başvuru sayısı, uygulamanın başladığı 2005 yılından bu yana kısa çalışma ödeneğinden yararlananların sayısını geçti. İŞKUR verilerine göre 2005 yılı Ey-

lül ayında ilk kez yürürlüğe giren kısa çalışma ödeneğinden bugüne kadar 349 bin 798 kişi için yararlandı.

Bunlara yapılan ödemelerin tutarı ise 432 milyon 468 bin 753 lira oldu.

Buna karşılık şartları esnetilmiş kısa çalışma ödeneği için 3 Nisan itibariyle 70 binin üzerinde şirket başvururken, bunların çalıştırdığı işgücü sayısı 1 milyonun üzerinde. Başka bir ifadeyle 15 günde gelen başvuru sayısı, son 15 yıllık süreçte kısa çalışma ödeneğinden yararlananların iki katına ulaşmış durumda.

“Koronav rüs ş kazası g b değerlend r lmel ” İşçi sendikaları esnetilen şartlara rağmen, sistemin daha geniş kitleler için uygulanabilmesi amacıyla özellikle çalışanlar yönünden bu şartların, koronavirüs döneminde tamamen ortadan kaldırılmasını talep ediyor. TÜRK-İŞ’ten DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar, olağanüstü bir dönemden geçildiğine dikkat çeke-

En az ödeme b n 589 l ra Kısa çalışma ödeneğ yle lg l yapılan açıklamalarda, en az ödemen n brüt asgar ücret n yüzde 60’ına karşılık gelen b n 752 l ra olacağı bel rt lm şt . Ancak bu ödemede son asgar ücret üzer nden değ l, ger ye dönük 12 aylık zaman d l m nde elde ed len gel r hesaplanıyor. Başka b r fade le s gortalının son 12 aylık pr me esas kazançları d kkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ı öden yor. Bu şek lde hesaplanan kısa çalışma ödeneğ m ktarı,

aylık asgar ücret n brüt tutarının yüzde 150’s n geçem yor. 2019 yılında 2 b n 558 l ra olan brüt asgar ücret, 2020’de 2 b n 943 l raya çıkarıldı. Yan 2020 yılı N san ayında kısa çalışma ödeneğ nden yararlanacak b r s gortalı ç n, 9 ay esk , 3 ay da yen asgar ücret üzer nden hesaplama yapılacak. Buna göre son 12 ayda 2 b n 650 l ralık ortalama kazanç elde ed l rken, söz konusu s gortalıya bunun yüzde 60’ına karşılık gelen b n 592 l ra ödeme yapılacak.

rek, süre şartlarının anlamsız olduğunu vurguluyorlar. Kaynaklar, bir günlük işçiye, iş kazası geçirmesi halinde “Sen 1 günlüksün, tedavi etmiyoruz, veya geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanamazsın” denilemediğini, bugün de benzer bir durumla karşı karşıya olunduğu görüşünü savunuyor. Kaynaklar, bunun için yasal düzenleme yapılmasını beklemeye gerek olmadığını, yeni yönetim sisteminde Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılacak düzenlemeyle, sorunun giderilebileceğini kaydettiler.

Bakanlık: Koşulun kalkması mümkün görünmüyor Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, kısa çalışma ödeneğinin gündeme gelmesiyle birlikte, bundan yararlanma şartlarıyla ilgili her türlü olasılığı içine alan bir projeksiyon yaptı. DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre sendikaların taleplerine rağmen, bu koşulların işçiler yönünden tamamen kaldırılması mümkün görünmüyor. Buna gerekçe olarak ise kaynakları sınırlı olan fonun, sürdürülebilirliğinin sağlanması gerekliliği gösteriliyor. Ayrıca bunun işsizlik ödeneklerini de olumsuz etkileyebileceği vurgulanıyor. İşveren 60 günlük sonuçlanma süres n uzun buluyor Öte yandan, işveren örgütleri şartların işçi yönünden esnetilmesi taleplerine karşı çıkmamakla birlikte, yöntemlere ilişkin sürecin hızlandırılarak, bir an önce sonuç alınmasını istiyor. Yürürlükteki mevzuat uyarınca, kısa çalışma ödeneği başvuruları Bakanlık tarafından 60 gün içinde sonuçlandırılıyor. Bu sürenin çok uzun tutulduğunu belirten işverenler, her ne kadar elektronik ortamda başvuru kolaylığı getirilse de hem kurumsal internet sitelerine ulaşımın, hem de merkezi çağrı sistemine ulaşımın çok zor olduğunu kaydediyor. Bir çok işveren sistemdeki teknik sorunlar yüzünden başvurularını tamamlayamamaktan yakınıyorlar.

COVID-19 ETKİLERİ GÖZ ÖNÜNE ALINMADI

SPM’nin Ocak dönemi işsizlik tahmini yüzde 14.1 MEHMET KAYA/ANKARA

Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM) Ocak 2020 dönemi işsizlik oranının bir önceki aya göre 0,4 puan artarak yüzde 14,1’e yükseleceğini tahmin etti. SPM, Direktör Serdar Sayan gözetiminde Pınar Kaynak tarafından yapılan çalışma kapsamında TÜİK tarafından 10 Nisan günü yayımlanacak Ocak 2020 dönemi işsizlik oranı tahminlerini açıkladı. İşgücü piyasalarına yönelik isabetli tahminler yapan SPM, Ocak-2020 dönemi işsizlik

DUNYA

05

CMYK

oranının yüzde 14,1, dönemde tarım dışı işsizliğin yüzde 16,2, mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işsizliğin ise yüzde 14,9 düzeyinde gerçekleşeceğini öngördü.

SPM Araştırmacısı Pınar Kaynak, tahminlere yönelik yaptığı değerlendirmede; işsizliğin 2020’ye artışla girmesini beklediklerini vurgulayarak, “Ocak 2020 döneminde ihracat, Aralık 2019 dönemine göre yüzde 4,2 oranında azalmıştır. Diğer yandan, yine aynı dönemde yatırım malları ithalatı (taşımacılık hariç) yüzde 21, hammadde ithalatı

ise yüzde 1 oranında azalmıştır. Bu göstergeler ekonomide bir yavaşlamanın habercisi olarak sayılabilir ve Ocak dönemi işsizlik oranlarına arttırıcı yönde yansıması şaşırtıcı olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye’de, dünyada olduğu gibi COVID-19 salgını ekonominin bütün göstergelerini etkileyecek. SPM Direktörü Serdar Sayan, Ocak 2020 döneminin salgının etkilerinin henüz görülmediği bir dönem olduğunu belirterek, tahminlerinde de göz önüne almadıklarını vurguladı.

THY’NİN YOLCU UÇAKLARI, KARGO UÇUŞLARI İÇİN HAVALANIYOR Turkish Cargo filosunda bulunan 25 yüksek kapasiteli kargo uçağına ek olarak seyahat kısıtları nedeniyle yolcu taşıyamayan THY uçaklarını da hava kargo taşımacılığında değerlendirmeye başladı. Turkish Cargo, nisan ayında kargo uçakları ile gerçekleştireceği İstanbul kalkışlı haftalık uçuş sayısını 155, yolcu uçakları ile gerçekleştirilen haftalık kargo uçuşu sayısını ise 60 sefer olarak planlandı. THY’nin 361 uçaktan oluşan filosunda bulunan özellikle Boeing 777 ve Airbus 330 tipi geniş gövdeli yolcu uçakları, ihtiyaca ve kapasiteye göre kargo uçuşları için havalanıyor. Bu strateji ile toplam 5 bin ton ek kapasite oluşturularak zorlu süreçte gıda ve ilaç zincirinin bozulmaması sağlanıyor. Sahip olduğu sertifikalar ile özel kargo taşımalarında dünyanın önde gelen markalarından biri olan Turkish Cargo, pandemi sürecinde özellikle ilaç taşımalarında dünya sağlığına önemli bir katkı sunuyor. Koronavirüs salgını öncesinde halihazırda tüm ilaçlara uygun taşıma imkanlarına sahip olan Turkish Cargo, salgın ile mücadele sürecinde bu yetkinliğini en değerli gücü olarak dünyanın hizmetine sunuyor.

V İ R Ü S S AT I Ş B E D E L İ N İ A RT I R D I

Z hn Hold ng, Korel ş rkete 67 m lyon l ralık gem sattı PERDE ARKASI KERİM ÜLKER kerim.ulker@dunya.com

Türkiye’nin en eski denizcilik şirketlerinden biri Zihni Holding. 1930 yılında Zonguldak’ta temelleri atılan Zihni Gemi Acenteliği adlı şirketiyle sektöre adım atan holding, gemi işletmeciliği, deniz, hava ve kara taşımacılığı, turizm, enerji gibi alanlarda yoğunlaştı.

Asaf Güneri’nin yönettiği şirket 2008 yılında Yunan Kolasis ailesi ile yaptığı gayrimenkul projeleri ile adını duyurdu. Önce Kolasis Ailesi ile Leandros Gayrimenkul Geliştirme adlı şirket kuran Zihni Holding Yönetim Kurulu Başkanı Asaf Güneri, ardından da Akupunktur Derneği Başkanı Prof. Dr. Nüzhet Ziyal’den Çamlıca Sanatoryum Hastanesi’ni satın aldı. Güneri, 25 milyon dolarlık yeni yatırımla hastane kurmak için adım atmıştı. İskenderun, Ceyhan, Aliağa, Yarımca gibi limanlarda ofisleri bulunan Zihni Holding, asıl iş alanı olan denizcilik alanında yeni yatırımlar yaparken filosunu da yenilemeye devam ediyor.

Satış f yatı, değer nden fazla Geçen yıl Çin’in en önemli tersanelerinden Jiangsu New Yangzi Shipbuilding’in inşa et-

tiği 82 bin DWT’lik Kamsarmaz M/V Star Nazdiye adlı gemiyi filosuna katan Zihni Holding, taşıma kapasitesini 322 bin DWT’ye çıkarmıştı. Zihni Holding şimdi de filosundaki önemli gemilerden birini satma kararı aldı.

Zihni Holding, 2006 yılında inşaa edilen Betty Beauty adlı 76 bin 900 DWT’lik tankeri Güney Kore’nin en büyük deniz taşımacılığı şirketlerinden Five Ocean Corporation’a sattı.

Geminin satış fiyatı ise 10 milyon dolar yani yaklaşık 67 milyon lira oldu. 8.6 milyon dolarlık bir değerleme yapılan Betty Beauty adlı geminin fiyatındaki yüksekliğin ise şimdilerde özellikle Asya'daki gemi yapımının durgunluğundan dolayı olduğu ifade ediliyor. Tersaneciliğin en önemli merkezlerini barındıran Uzakdoğu’da yaşanan virüs tedirginliği, yakın dönemde fazla değerlerle gemi satışı haberlerini artıracak gibi görünüyor.

BEŞİNCİ YILINDA

4,5G abone sayısı 76 milyonu aştı Türkiye’de 4,5G abone sayısı 76 milyonu aştı.

ULAK Haberleşme AŞ Genel Müdürü Metin Balcı, Türkiye’nin pek çok ülkeden farklı olarak 4G yerine 4,5G ile başlangıç yaptığına dikkati çekerek, gerekli altyapı çalışmalarının tamamlanmasıyla 81 ilde bu hizmetin sunulma-

ya başlandığını bildirdi. Türkiye’de ilk olarak 2016 yılının nisan ayında kullanıma sunulan 4,5G teknolojisinin insanların hayatına girmesinin üzerinden 4 yıl geçtiğini anımsatan Balcı, “Bu süreçte, 2019 sonu itibarıyla ülkemizde 4,5G abone sayısı 76 milyonu aştı” dedi.

6 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 06

GÜNCEL

AKSA JENERATÖR’E SEKİZİNCİ KEZ “YILIN EN İYİ MÜŞTERİSİ” ÖDÜLÜ Aksa Jeneratör, Güney Kore merkezli ağır sanayi şirketi Doosan Heavy Industries & Construction tarafından verilen “Yılın En İyi Müşterisi” ödülünün sekizinci kez sahibi oldu. Ödül Güney Koreli şirketin bu yıl Middle East Energy 2020 Fuarı kapsamında gerçekleştirdiği törende verildi. Aksa tarafından yapılan açıklamada düşüncelerini ifade eden Aksa Jeneratör Satış ve Pazarlama Genel Müdürü Rıdvan Özer, söz konusu ödülün şirketin dünyanın en iyileri arasında yer aldığının bir göstergesi olarak motivasyonlarını artırdığını belirterek, şunları kaydetti: “Dünyanın en hızlı büyüyen altyapı destek firması tüm müşterileri arasında yaptığı bir değerlendirme sonucund Aksa Jeneratör olarak bu yıl da Yılın En İyi Müşterisi ödülüne layık görüldük. Her yıl olduğu gibi bu yıl da başarımızı tüm dünyada bir kez daha kanıtlamış olduk. 2025’e kadar dünyada en büyük ilk üç üretici firmadan biri olma hedefiyle çalışmaya devam edeceğiz. Özellikle Asya pasifik, Afrika, Amerika kıtaları ve Hindistan gibi ülkelerde yeni yatırımlar ve ortaklıklarla global jeneratör pazarında yerimizi sağlamlaştırırken yükselme stratejimizi de uygulamaya devam edeceğiz.” İSTANBUL-AA

14 YIL ATIL KALAN ETİL ALKOL FABRİKASI SALGINDA İMDADA YETİŞTİ Kapatıldığı 2003 yılına kadar Amasya Şeker Fabrikası bünyesinde faaliyet gösteren etil alkol fabrikası salgın günlerinde vites yükseltti.

14 yıl atıl kalan fabrika bu yıl 9 Mart’tan bu yana 2 milyon 200 bin litre alkol üreterek piyasaya sürdü. Amasya Şeker Fabrikası AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Saatcı, 2003’te kapatıldıktan sonra 2017 yılında dönemin Amasya Milletvekili olan bugünün AK Parti Grup Başkanı ve Ankara Milletvekili Naci Bostancı’nın girişimiyle fabrikada üretimin yeniden başladığını söyledi. Saatcı, Amasya Şeker Fabrikası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Saatcı, ağustosa kadar 5,5-6 milyon litre alkol üretmeyi planladıklarını söyledi.

bu kapsamda, pazarda istenilen paya ulaşmak için medikal tıbbi alanda paketli etil alkol üretiminin yapıldığını bildirdi.

Böylece, kamu ve özel hastanelerin etil alkol ihtiyacını sağladıklarını ifade eden Saatcı, fabrika olarak ithal ürünle rekabet edemediklerinden istedikleri pazar payına ulaşmakta sorun yaşadıklarını dile getirdi. Saatcı, bu yıl da gıda sanayisi için etil alkol temin ederek üretimi sürdürdüklerine dikkati çekerek, şöyle konuştu: “Talep olmadığı için elimizdeki 30 bin ton melasın 24 bin tonunu satmıştık. Dünya ve ülke genelinde Kovid-19 vakaları baş gösterince derhal harekete geçtik. Elimizde 6 bin ton melas kalmıştı, dışarıdan da 16 bin ton melas alarak üretime başladık. 50 firmaya etil alkol temin ettik. Faaliyetimiz aynı hızla sürüyor. ” ANKARA-AA

VODAFONE'DAN DİJİTAL TARIM İSTASYONU Vodafone Business, koronavirüs salgını sebebiyle uzaktan çalışma sisteminin yaygınlaşmasıyla artan bağlantı ve güvenlik talebini karşılayan çözümler açıkladı. Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Meltem Bakiler Şahin, Vodafone Business’ın çiftçilere tarlalarını ve mahsullerini uzaktan takip imkanı sağlayan Dijital Tarım İstasyonu çözümü ile çiftçiler'in 7 gün 24 saat ne zaman isterse cep telefonunda tarlasını uzaktan takip edebileceklerini söyledi. Şahin, “Dijital Tarım İstasyonu toprağın nemini ve kalitesini, ayrıca hava durumunu anlık takip eden ve haşere, doğal afet gibi konularda erken uyarı veren bir ürün. Çiftçilere tarımsal işlemlere dair sulama ve gübreleme zaman önerileri sunabiliyor” dedi.

İng l z m lyarder dümene geçt , s par ş verd İng l z Ineos K mya’nın kurucusu S r James Arthur Ratcl ffe, Sanmar’ın römorkörünü b zzat test ett , manevra kab l yet ne hayran kalınca kend ş rket ç n de s par ş verd . İnşası tamamlanan römorkör, İskoçya’da tesl m ed ld .

AYSEL YÜCEL/İSTANBUL

Dünyanın ilk LNG’li römorkörü, ilk otonom römorkörü ve ilk hidrolik hibrit römorkörü inşa eden Sanmar Tersanesi, İngiliz milyarderin kurucusu olduğu Ineos Kimya’ya, ‘Boğaçay 39’ isimli ikinci römorkörü teslim etti.

Sanmar Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ali Gürün, Sir James Arthur Ratcliffe’ın, Ineos’a hizmet veren Targe firmasının filosundaki aynı seriden eş römorkörün bizzat dümenine geçerek test ettiğini, çok beğenince hemen aynı seriden kendi şirketi için de sipariş verdiğini söyledi. İnşası tamamlanan römorkör, İskoçya’da teslim edildi.

Hatırlanacağı üzere; Kimya mühendisi Sir James Arthur

Ratcliffe, 21 milyar sterlini aşan serveti ile 2018 yılında İngiltere’nin en zengini seçilmişti. Kurucusu olduğu ve bugün üçte bir oranında hissesinin bulunduğu Ineos Kimya’nın yaklaşık 80 milyar dolar ciroya sahip olduğu biliniyor.

Ali Gürün, Ratcliffe’ın aynı bölgede Sanmar’ın başka bir müşteriye teslim ettiği, Ineos’a da hizmet eden iki adet Boğaçay serisi römorkörden birinin dümenine geçtiğini ve özellikle geminin manevra kabiliyetine hayran kaldığını söyledi.

Ödeme tesl mattan önce yapıldı Ratcliffe’ın Sanmar’a sipariş ettiği römorkör, hizmet vereceği İskoçya’daki Hound Point Terminali’nde geçtiğimiz günlerde

Personel İskoçya’dan özel uçakla döndü

teslim edildi. Gürün, Ineos firması yetkililerinin koronavirüs salgınının yarattığı zor şartlara rağmen römorkörü İskoçya’ya getiren Sanmar’a, ödemeyi teslimattan önce yaptığını söyledi.

Sanmar’ın en çok satan Boğaçay serisinin üyelerinden ‘Boğaçay39’ isimli römorkör, Robert Allan Ltd. dizaynı RAmparts 2400SX Class ASD tip gemi özelliklerine sahip. 24 metre uzunluğunda, 70 ton çekme gücüne ve FiFi-1 klas notasyonuna sahip.

Sırada İtalya ve Umman var Tuzla ve Yalova’da bulunan tersanelerinde bugüne kadar ürettiği 200 römorkörün yüzde 75’ini ihraç eden Sanmar, yıllık ortalama 25 römorkör inşa ediyor. Koronavirüs salgınına karşı gerekli tüm önlemleri en üst seviyede tutarak üretime devam ettiklerini vurgulayan Gürün, geçen hafta inşası tamamlanan bir başka römorkörü İtalya’ya yolcu ettiklerini, bu hafta da Ummanlı bir firmaya teslim edilecek römorkörün yola çıkacağını söyledi. Gürün, Um-

man sınırı kapalı olduğu için römorkörün, Mısır’da teslim edileceğini aktardı.Virüs salgınında tersanede aldıkları önlemlerede parantez açan Gürün, çift vardiya sistemine geçtiklerini ve önlemleri en üst seviyeye çıkardıklarını kaydetti.

Sanmar ek b n n ‘Boğaçay 39’ s ml römorkörü Ineos’a tesl m ett ğ gün, Türk ye tüm yurtdışı uçuşlarının ptal ed ld ğ n anlatan Al Gürün, “Mürettebatımızın ved b r şek lde ger get r lmes ç n S v l Havacılık Genel Müdürlüğü ve Sağlık Bakanlığı le görüştükten sonra özel uçak k ralayıp arkadaşlarımızı Türk ye’ye get rd k. Ulaştırma Bakanlığı ve Den zc l k Genel Müdürlüğü de her türlü desteğ sundu” ded .

Sanmar’ın hraç ett ğ yen römorkörler se farklı b r römorkör tarafından çek l yor ya da s par ş veren f rma gel p alıyor.

3 0 0 0 Y E N İ İ S T İ H D A M YA R ATA C A K

SICPA'dan 5 m lyarlık yatırım Koronavirüs sonrası Türkiye’ye ilk yatırım müjdesi SICPA’dan geldi. Ürün izleme ve takip sistemleri alanında faaliyet gösteren SICPA, Türkiye’de Ar-Ge merkezi kuracağını ve bu merkezde geliştireceği projelere yaklaşık 5 milyar TL’lik yatırım yapmayı planladığını açıkladı. SICPA Dünya Başkanı Philippe Amon, yapay zekâ, blok zincir ve siber güvenlik gibi ileri teknoloji çalışmaları yapılacak olan Ar-Ge merkezinde 3000 kişiye ilave istihdam sağlayacaklarını söyledi. Şirket hakkında bilgi veren SICPA Türkiye Ceo’su Aykut Ferah ise şirketin 1927 yılında İsviçre’nin Lozan kentinde kurulduğunu kaydederek, günümüzde 32 ülkede kurulu yerel şirket ve ofislerinde 3000 çalışanı ile faaliyet gösteren, ürünleri 180’den fazla ülkede satılan, güvenlik tek-

Salgın sürecinde kurumların ve uluslararası firmaların imkanları ölçüsünde halka destek vermesinin elzem olduğuna da dikkat çeken SICPA Türkiye Ceo’su Aykut Ferah, "Herkesin taşın altına elini koyması gerekir" dedi.

nolojileri konusunda dünyanın en büyük kuruluşlarından biri olduğunu söyledi.

SICPA Türkiye’nin, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müzelerin bilet satış ve bilet ürünleri geliştirme hizmetlerinin temini hakkında 2018 Mart ayında düzenlenen ihaleyi kazandığını hatırlatan Aykut Ferah, 69 müze için bi-

let üretimi ve bilet satış operasyonları işlerini üstlendiklerini dile getirdi.

Ferah ayrıca Türkiye’nin Covid-19 salgınıyla mücadelesine destek için Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından başlatılan bağış kampanyasına 3 milyon 177 bin liralık katkıda bulunduklarını da sözlerine ekledi.

TEKNOP OL VE BERKİN ENERJİ İŞ BİRLİĞİ İLE ÜRETİLDİ, VİRÜSÜ ISIYLA YOK EDECEK

Salgına karşı dezenfeksiyon cihazı Sağlık Bilimleri Üniversitesi bünyesinde bulunan Teknokent’te Covid-19 salgınıyla mücadele için, özellikle kamu kuruluşları ve toplu alanlarda kullanıma uygun endüstriyel dezenfeksiyon cihazı geliştirildi. Teknokent Genel Müdürü Orhan Çömlek, Teknopol İstanbul ve Berkin Enerji firmasının iş birliğiyle geliştirilen elektro kimyasal tepkimeli buhar jeneratörünün ısıyla virüsün yok edilebileceği fikrinden yola çıkarak üretildiğini söyledi. “Kendi yaktığı hidroje-

DUNYA

06

CMYK

ni ve plazma teknolojisi aynı zamanda patentli teknolojisi bu firmanın. Dünyada tek ve bunu yapan herhangi bir cihaz yok. Firma, bu teknolojiyi kullanarak 12 bar basınca ve 200 derece ısıya çıkıyor. Diğer teknoloji de herkesçe bilinen ama çok yüklü miktarda üretilip satışa geçemeyen ‘kolloidal’ gümüş yani nano gümüş dediğimiz malzemenin üretilmesi. Firma kendi reaktörlerinde üretebiliyor bunu. Tonajlı üretebildiği için, muhtemelen cihazla nano gümüşü de bir-

likte isteyen kamu kuruluşlarına, isteyen özel sektöre veriyor olacağız" diyen Çömlek, cihazın şu anda bazı hastane ve kuruluşlarda çalıştırıldığını da sözlerine ekledi. İSTANBUL-AA

DUNYA

07 CMYK

6 N san 2020 • PA Z A RT E S İ/ 08

YURT HABERLERİ

"İşletmeler n st hdamı koruma becer s kırılma noktasında"

NEVŞEHİR’DE 500 ESNAFA 15 MİLYON TL KREDİ VERİLDİ

Denizli Sanayiciler ve İşadamları Derneği (DESİAD), koronavirüs nedeniyle bazı sektörlerde üretimin durma noktasına geldiğini, işletmelerin istihdamı koruma becerisinin kırılma noktasına yanaştığını belirterek, bazı önlemler alınmasını istedi.

DESİAD Başkanı Okan Konyalıoğlu, istihdamın korunması için önemli adımlar atıldığını ifade ederek, “Ancak etkileri itibarıyla bir savaş niteliğindeki bu mücadelede hayatta kalmak, istihdamı korumak ve savaşın müteakip etkilerini azaltabilmek için ilave bazı önlemlerin, zaman kaybetmeden hayata geçirilmesine

Nevşehir Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi, COVID-19 salgınıyla mücadele kapsamında kredi verdi.

Kooperatif Başkanı Kemal Ay, şu açıklamayı yaptı: “Esnaf ve sanatkârlarımızın bu zor günlerinde yönetim kurulu olarak elimizi taşın altına koyduk.

Ankara’daki merkez birliğimiz ile yapılan görüşmelerin ardından kredi şartlarının daha uygun hale getirilmesi için var gücümüzle çalıştık ve neticesini de aldık. Nevşehir genelinde 500 esnaf ve sanatkara 15 milyon liralık kredi sağladık. Salgın nedeniyle işleri zarar gören, esnafımızın 31 Mart’tan önce kullandıkları kredilerin 1 Nisan-30 Haziran 2020 arası, 3 aylık dönemde ödenmesi gereken taksitleri 3 ay süre ile faizsiz olarak ertelenmesi kararı alındı. 850 esnafımızın kredi taksit ödemeleri faizsiz olarak ertelendi.” NEVŞEHİR/DÜNYA

ihtiyaç var” dedi.

Konyalıoğlu, koronvirüs etkisiyle iç ve dış talebin önemli oranda azaldığını, bazı sektörlerin durma noktasına geldiğini söyledi.

Mart ayı ihracatının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,81 azaldığını belirten Konyalıoğlu, “İşletmelerin istihdamı koruma becerisi kırılma noktalarına yanaştı. Kapasiteyi düşürmek

S A LG I N DA Ü R E T İ M İ N S Ü R M E S İ H E D E F L E N İ YO R

Tarımda çalışacak mevsimlik işçiler il içinden karşılanacak FİKRİ CİNOKUR/ANTALYA

veya üretimi durdurmak zorunda kalan işletmeler kısa çalışma ile hayatta kalma ve istihdamı koruma mücadelesi veriyor. Bu süreçte gelir yaratılamıyor, alacaklar tahsil edilemiyor, giderler ise artmaya devam ediyor. Bir sonraki aşamada işletmelerin nakit akışlarındaki bozulmaların zincirleme etkisiyle istihdam kayıpları başlayacak, işletmeler hayatta kalma mücadelesine gireceklerdir” uyarısında bulundu.

En olumlu senaryoda bile virüsün yayılma hızının Haziran ayında azalacağını ifade eden Konyalıoğlu, “Yaraların sarılması ve normale dönme süresi ise yılın son çeyreğinde

Fos l yakıta ‘koronav rüs kalkanı’ Ankara Sohbetler ’n n konuğu olan Çevre Mühend sler Odası Başkanı Baran Bozoğlu salgının etk ler n değerlend r rken nsan d renc n artıran tem z havanın önem ne d kkat çekt , v rüsün fos l yakıt kullanımını azaltmada b r fırsat olarak görülmes n sted .

ANKARA SOHBETİ

Yurt genelinde tarımsal üretimin koronavirüs salgını nedeniyle kesintiye uğramaması için mevsimlik işçiler öncelikle her ilin kendi nüfusundan karşılanacak. İçişleri Bakanlığı, koronavirüs salgını nedeniyle tarımda üretimin kesintiye uğramaması ve mevsimlik işçi sıkıntısı yaşanmaması için genelge yayımladı. İhracatçı birliklerine gönderilen genelgede; salgın sürecinin, tarımsal üretime olan olumsuz etkisinin en aza indirilmesi, gıda üretim ve tedarik zincirinin korunması gerektiği vurgulandı.

Genelgeye göre, tarımsal üretimin kesintiye uğramaması için gerek duyulan insan gücü her ilin kendi olanakları ile karşılanacak. İnsan gücü ihtiyacının il içerisinde karşılanamaması halinde öncelik civar iller olmak üzere diğer illerden de mevsimlik tarım işçileri ile tarımsal üretimin sürekliliğinin sağlanması hedefleniyor. Tarımsal üretimin sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi amacıyla her ilde valilerin başkanlığında, İl Tarım ve Orman Müdürü, İl Sağlık Müdürü, İl AFAD Müdürü, İl Göç Müdürü, kolluk temsilcileri, yerel yönetim temsilcileri, ziraat odası başkanlarının katılımıyla komisyon kurulacak.

Arıcılar ve göçerlere sağlık kontroller Komisyonlar tarafından, tarımsal üretim kapasitesinin korunması ve artırılması amacıyla alınması gereken tüm tedbirler planlanacak ve ilgili kurum, kuruluş ve meslek odalarınca eksiksiz uygulanması sağlanacak. İçişleri Bakanlığı hayvancılık faaliyetlerinin kesintiye uğramaması için de önlemler aldı. Genelgeye göre, kış aylarında konakladıkları illerden hayvanlarını otlatmak üzere başka illere yaya ya da motorlu ulaşım araçlarıyla gidecek olan göçerler, ilgili mevzuatta belirlenen izinler alınmak kaydıyla 1 Mayıs 2020 tarihinden sonra seyahat edebilecek.

Arıcıların faaliyetlerine ilgili mevzuatta getirilen kurallara uymaları halinde herhangi bir kısıtlama getirilmeyecek. Gerek arıcılar gerekse göçerler, şehirlerarası seyahate başlamadan önce başta ulaşım araçları olmak üzere ilgili ekipmanlarını dezenfekte ettirecek ve kendileriyle ilgili sağlık kontrollerini yaptıracak. Göçerler ve arıcıların, gittikleri yerlerde mümkün olduğunca yerel halkla temas etmemeleri için gerekli önlemler alınacak.

Kurucusu/Nezih Demirkent

veya 2021 yılı başında olabilecektir.

Bu sürecin yıkıcı etkilerini aza indirmek için vergi ertelemelerinden finansmana erişime, KGF, Eximbank, KOSGEB gibi ilave desteklerden istihdamda sürekliliğin sağlanmasına kadar büyüklü küçüklü birçok kolaylık getirilmiştir” dedi. Konyalıoğlu, “Yeni dönemde oluşacak vergiler belli süre ve esaslarda hibe edilmeli. Elektrik, su ve doğalgaz ödemelerinin Temmuz ayına kadar alınmamasını talep ediyoruz. Ayrıca, teşvik ve destek iadelerine öncelik verilmesine, SGK ödemelerinin yıl sonuna kadar ötelenmesine ihtiyaç var” diye konuştu. DENİZLİ/DÜNYA

HÜSEYİN GÖKÇE huseyin.gokce@dunya.com

Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, salgın haline gelen koronavirüsten ders çıkarılması gerektiğini belirterek, geçmiş salgınlarda, hava kirliliği yüksek bölgelerde ölüm oranının iki katına çıktığına dikkat çekti, son dönemlerde kullanımı artan maske ve eldivenlerin, mutlaka ayrı bir şekilde toplanması gerektiği uyarısında bulundu. Ankara Sohbetlerine konuk olan Bozoğlu, Ankara temsilcimiz Ferit Parlak’ın sorularını cevaplandırdı.

XTüm dünyada hızla yayılan koronavirüse, çevre mühendisleri nasıl bakıyor. Virüsün yayılma hızıyla çevre kirliliği arasında tespit edilebilmiş bir ilişki var mı? Öncelikle şunu söylemeliyim ki dünyada yaşanan tüm halk sağlığı problemlerinin temel kaynağı çevre sorunlarıdır. Koronavirüsten önce yaşanan salgınları da incelediğimizde, virüsün ortaya çıkmasından tutun, yayılması ve insanları etkileme kapasitesine kadar tüm aşamalarda çevre koşulları ve insanla doğa arasındaki ilişkilerin etkili olduğunu rahatlıkla görebiliriz.

Henüz tam olarak kanıtlanamamakla birlikte, koronavirüsle ilgili bilim insanlarının yaptığı çalışmalarda, bu-

nun yarasa ve veya karınca yiyenlerin, pazarlarla satılması ve bunların yenilmesiyle yayıldığına yönelik ön bilgiler mevcut. Yani bu tarz hayvanların pazarlarda satılması ve bunların insanlar tarafından tüketilmesi, bu işin temel kaynağı olarak gösteriliyor.

XYani insanoğlunun doğaya çok fazla müdahale etmemesi gerektiğini söylüyorsunuz?

Tabii ki temel noktamız bu. Şimdi, olayın diğer yönüne bakalım. Bir kere bu tip salgınların insanlar tarafından rahat atlatılabilmesi için bünyenin güçlü olması, akciğerin iyi çalışması, kronik hastalığın da olmaması gerekiyor.

Sağlıklı bir bünye için ise temiz hava, yeşil alanların çok olması ve temiz suya ulaşılabilirlik gerekmektedir. Eğer hava ve suyunuz temiz değilse, bünyenin direnci düşer. Sadece koronavirüs değil, direnci düşen bünyede başka virüsler de oluşabilir. Hatırlayın 2002 yılında Sars virüsü vardı. Bununla ilgili yapılan araştırmalarda, en çok ölüm oranının hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde gerçekleştiği ortaya çıktı. Havası kirli olan kentte yüzde 8-9 olan ölüm oranı, daha temiz olan bölgelerde yüzde 4’e kadar düştü. Yani pandemi, hava kirliliği zarar görme katsayısını artırıyor.

XAvrupa ülkelerinde daha fazla ölüm yaşanıyor….. Şimdi bu konu doğrudan bizim alanı-

“Özell kle bu dönemde kullanılan maske ve eld ven g b ürünler n, v rüsle teması da göz önünde bulundurularak, “tıbb atık” olarak değerlend r l p, ayrı toplanması gerek yor. Aks takd rde bunlar çok büyük r sk oluşturuyor. Beled yeler n, Çevre ve Şeh rc l k Bakanlığı’nın mutlaka bunların toplanması ç n özel b r s stem kurması şart. Ayrıca kullananların da söz konusu ürünler ayrı b r poşette toplayarak ağzını sıkı şek lde kapatıp, bu noktalara tesl m etmes gerek r.

Aks takd rde, bunların üzer ndek olası v rüsler n sokak hayvanlarına ve d ğer canlılara geçmes n önleyemey z.”

Yayın türü: Yaygın süreli • Sayı: 12166 • 6 Nisan 2020 İmtiyaz sahibi: NASIL BİR EKONOMİ MEDYA HABER BASIN A.Ş

AYRINTI

Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ Genel Koordinatör Vahap Munyar

Başyazar Osman Arolat

Başdanışman Rüştü Bozkurt

Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz

DÜNYA Gazetesi ve eklerinde yayınlanan tüm haber, yazı, makale, resim, çizim, grafik ve fotoğrafların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Basın Kanunu’ndan doğan her türlü hakları Nasıl Bir Ekonomi Medya A.Ş’ye aittir. İzin alınmaksızın, kaynak gösterilerek dahi kısmen veya tamamen iktibas edilemez.

Genel Yayın Koordinatörü Talip Aktaş

Genel Yayın Yönetmeni-Tüzel Kişi Temsilcisi Koordinatör Ömer Türkdönmez Didem Eryar Ünlü

Sorumlu Yazıişleri Müdürü Handan Sema Ceylan Araştırma Müdürü Bader H. Arslan

Haber Koordinatörü Mustafa Kemal Çolak Dünya Online Yönetmeni Ferhat Polat

Görsel Yönetmen Birol Teoman Dijital Yayın Koordinatörü Selçuk Altun

EDİTÖRLER Aysel Yücel (İstihbarat), Kerim Ülker (Haber Araştırma), Faruk Şüyün (Kültür-Sanat), Mehmet Bars (Fotoğraf), Veysel Ağdar (Piyasalar) Şebnem Turhan (Finans), Hilal Sarı (Dış Haberler) Hüsniye Güngör (DÜNYA Executive)

Ankara Temsilcisi Ferit Barış Parlak

Yazarlar Temsilcisi Ali Ekber Yıldırım

Temsilciler Koordinatörü Ömer Faruk Çiftçi (Bursa)

BÖLGE TEMSİLCİLERİ Gülsüm Erdem Emen (Adana); Mehmet Kara (Antalya);

Osman Nuri Boyacı/Funda Akkoyun (Denizli); Mahir Solmaz (Diyarbakır); Tülay Taşkın (Eskişehir); M. Tekin Çiçek (Gaziantep); Çağlar Bakır, Deniz Aslan, Hakan Kılıç, Halim Aslan, Salim Aslan (İstanbul); Yaşar Kuş (İzmir); Ali Eskalen (Kahramanmaraş); Oktay Ensari (Kayseri) Sabiha Toprak (Kocaeli); İbrahim Çiçekçi (Konya); Hasan Coşkun (Sakarya); Osman Şişko (Trabzon); Fahriye Kutlay Şenyurt (Mersin) KOORDİNATÖR DANIŞMAN Zafer Sadıkoğlu (Bölgeler) YAYIN DANIŞMA KURULU Alp Orçun, Alaattin Aktaş, Bumin Doğrusöz, Cahit Düzel, İlter Turan, Ruhi Sanyer, Resul Kurt, Osman Ulagay, Servet Yıldırım, Veysi Seviğ REKLAM Nazlı Demirel (Koordinatör) M. İhsan Gök (Rezervasyon) 0216 440 24 68 ABONE Mecit Yılmaz (Koordinatör) 0216 440 24 70 İDARE Serkan Eroğlu 0216 440 24 82

DÜNYA Online Web: www.dunya.com

İletişim: dunyaweb@dunya.com Reklam: onlinereklam@dunya.com

Merkez: Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul Telefon: (0216) 440 24 00 e-posta: dunya@dunya.com Yazıişleri: (0216) 440 24 22 Fax: (0216) 440 24 98/99 İstihbarat: (0216) 440 24 21 Araştırma: (0216) 440 24 49 Reklam: 0216 440 24 60 Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No: 4 34060 Sancaktepe-İstanbul 0212 354 39 09 Ankara- Esenboğa Yolu, 13. km, Pursaklar/Ankara Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım A.Ş. Abonelik ve şikayetleriniz için: 0216 440 24 70-71-72-73-74 Adres değişiklikleri için fax: 0212 355 77 46 DÜNYA Gazetesi, basın meslek ilkelerine uyar. Yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve düzeltme hakkına riayet eder. Yayınımızla ilgili her türlü eleştiri ve şikayetlerinizi paylaşabilirsiniz.

handan.ceylan@dunya.com

DUNYA

08

CMYK

20 MİLYON ÖLÜMÜN NEDENİ VE İLACI BİLİNİRKEN! Fer t Parlak fer t.parlak@dunya.com Her yıl 8 m lyon k ş n n hava k rl l ğ neden yle öldüğü Dünya Sağlık Örgütü’nün raporunda yazıyor... İstat st k ve “doğru ver ” özürlü ülkeler neden yle sayının 8 m lyonun çok üzer nde olduğu da vurgulanıyor... *** Tarım k myasallarının suya/yağmura/gıdaya yaptığı etk ler sonucu, bağışıklık s stemler m z n aldığı hasara bağlı ölümler n, toplam ölüm sayısının yüzde 35’ olab leceğ de fade ed l yor... *** Yan , her yıl, kayda geçen 20 m lyona yakın ölümün neden ve lacı b l n yor!

Sonrasını yazmaya gerek var mı!?

MASKE VE ELDİVENLER TIBBİ ATIK OLARAK AYRI TOPLANMALI

mızın dışında olmakla birlikte, İtalya, İspanya gibi ölümlerin daha yoğun olduğu Avrupa ülkelerinde nüfusun daha yaşlı olduğunu, gelişmekte olan ülkelerde ise nüfusun daha genç olduğunu görüyoruz. Ancak gelişmekte olan ülkelerde çevre konuları daha çok ikinci planda kaldığı için, oralarda da zararın boyutu artıyor. Ülkemize baktığımızda, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Düzce gibi havası kirli olan illerimizde, solunum yolu hastalıklarına daha sık rastlandığını görebiliriz.

XPeki bu noktada ne yapılması gerekiyor ?

Bu noktada öncelikli hedef, insanların hastaneye gidiş sıklığını ve sayısını azaltmak olmalıdır. İnsanlar sadece koronavirüs sebebiyle değil, gıda zehirlenmesi, hava, su kirliliği, toz gibi etmenlerin sebep olduğu rahatsızlıklarla ilgili de hastanelere gidebiliyor.

Bunları azaltmak için de doğal olarak çevre koşullarını daha iyi hale getirmemiz şart. Özellikle belediyeler ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hava ve su kirliliğinin önlenmesi için tedbirler almaları gerekiyor.

XKoronavirüs sizce bu noktada

atılacak adımları hızlandırır mı?

Bütün dünyanın, özellikle gelişmiş ülkelerin koronavirüsten ders çıkararak, çevrenin daha az kirletilmesi konusunda çalışması, bütün çevre sorunlarını azaltacak politikalar uygulaması lazım. Temiz havaya ulaşmak için fosil yakıttan kurtulmamız gerekiyor. Gerek sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan, gerekse ABD Başkanı Trump daha önce kamuoyuna, artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını deklare ettiler. Ben bu sözlere de güvenerek, bunun fosil yakıt kullanımını azaltmada bir fırsat olarak değerlendirilmesi gerektiği yönüyle bakıyorum.

Bir de bu süreçte gördük ki toplantı, panel gibi insanların yoğun olarak bir araya geldiği faaliyetler, bilgisayar üzerinden de görüntülü görüşmelerle yerine getirilebiliyor. Önlemler sebebiyle trafiğe çıkan araç sayısı azalınca, hava kirliliği de azaldı. Ancak sorunu tam olarak çözmüyor. Her şey normale dönünce yine trafik kirliliği artacak çünkü… Ayrıca hava ve suyun yanı sıra topraklarımızı da çok iyi korumalıyız. İnsanın doğa ile ilişkisini daha iyi düzenlemeliyiz. Örneğin pet shoplarda hayvan satışları mutlaka engellenmelidir. Buralar, mikrop ve bakterinin temel kaynağıdır.

YURT HABERLERİ

SÖZLEŞME ONLİNE İMZALANDI

İzmir Büyükşehir'de anlaşma İzmir Büyükşehir Belediyesi ile Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’na (KESK) bağlı Tüm Bel-Sen arasında sürdürülen toplu iş sözleşmesi görüşmesi sonuçlandı. 5 bin 763 memuru ilgilendiren toplu iş sözleşmesinin imza töreni koronavirüs salgınından dolayı internet üzerinden gerçekleştirildi.

Bir yılı kapsayan toplu sözleşmeye göre tüm memurlara ve sözleşmeli memurlara, aldıkları aylıklara ilaveten 2019 yılında ödenen net 1.600 TL sosyal denge tazminatının 2020 yılı için 1.750 TL olarak ödenmesine karar verildi. Yine 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı öncesinde net 750 TL, Kurban Bayramı öncesinde net 1.000 TL ve 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı öncesinde ise net 750 TL ödenecek. Bebek sahibi olan erkek memurlara, 5 günlük ücretli babalık izni verilecek.

Memurlara da aralık ayında yakacak yardımı olarak net 750 TL ödenmesine karar verildi. Sözleşmede, zabıtaların daha verimli ve etkin çalışması için haftada iki gün izin verileceğine dair madde kabul gördü. Kadın memurlara regl döneminde, ayda bir gün kolaylık gösterilmesi de sözleşmede yer aldı. Öte yandan Gaziemir Belediyesi’nde çalışan 400 emekçiyi ilgilendiren toplu sözleşme de imzalandı ve belediyenin işçi personelinin maaşlarına yüzde 28 ile yüzde 40 oranında zam yapıldı. İZMİR/DÜNYA

XVirüse karşı en yoğun tedbir alan sektör %89,5 ile ulaşım araçları.

En yetersiz gören sektör %50 ile metal işleme sektörü oldu.

En fazla yeterli gören sektör ise %29,4’le makine imalat sektörü…

XÜretimin en yüksek oranda sürdüğü sektör %76,5 makine imalat.

XUzaktan çalışmaya en hazırlıksız sektör %80’le mobilya.

En yüksek “evet” yanıtı %13,6 ile yapı malzemeleri ve madencilik sektörlerinden, en yüksek “hayır” ulaştırma araçlarından geldi (%52,7)...

En kötümser sektör petrokimya, en iyimser sektör ise mobilya oldu.

En fazla yeterli bulan sektör %18,2 ile yapı malzemeleri ve madencilik, en fazla yetersiz bulan sektör %91,7 gıda imalat oldu.

Gıda imalat sektörünün %100’ü, plastik ve kimya sektörünün %91,7’si “evet” yanıtı verdi. En iyimser sektör mobilya imalatı (%70).

En yüksek oranda azalış bekleyen sektör %95,8 ile plastik ve kimya sektörü, en yüksek oranda artış bekleyen sektör yüzde 16,6 yapı malzemeleri ve madencilik…

“2020’y kaybeden seyahat acenteler korunsun” ZEHRA ORUÇ/BURSA

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Güney Marmara Bölgesi, online düzenlenen basın toplantısında, COVID-19 virüsü nedeniyle 2020 yılını tamamen kayıp geçiren seyahat acentelerini korumak için hazırladığı 8 maddelik ek tedbir öneri paketini açıkladı.

Turizmciler vatandaşa da, “Ön rezervasyonlarınızı iptal etmeyin, erteleyin” çağrısı yaptı.

TÜRSAB Güney Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Eker ve TÜRSAB Güney Marmara Bölge Temsil Kurulu Başkanı Murat Saracoğlu online basın toplantısı düzenledi.

TÜRSAB Güney Marmara olarak 8 maddelik ek tedbir öneri içeriği hazırladıklarını söyleyen Hasan Eker, istedikleri tedbirleri şöyle sıraladı: “2020’de seyahat acentelerinden SGK pirimi ve muhtasar alınmasın. Cironun binde 7’si olarak belirlenen Turizm Ajans Payı Vergisi, bu yıl için kaldırılsın. Kredi kullanımı kolaylaştırılsın, 1 yıl geri ödemesiz 36 ay vadeli kredi desteği verilsin. Tur operatörlerinin ve seyahat acentelerinin yaptığı ön ödemlerin geri ödenmesi konusunda destek verilsin. Konaklama ve turizm taşımacılığında KDV ora-

09 CMYK

09

Esk şeh r, 3 ay koşulsuz destek bekl yor

BURSALI TURİZMCİ 8 MADDELİK EK TEDBİR İSTEDİ

DUNYA

6 N san 2020 • PAZARTESİ/

nı yüzde 1’e indirilsin. Personel desteklerinin kapsamı genişletilsin. Kira stopajları kaldırılsın veya yüzde 51 kira desteği sağlansın.

2020’de motorlu taşıt vergileri alınmasın.”

“Kr z masası oluşturuyoruz” Krizden çıkmaya yönelik eylem planlarını aktaran TÜRSAB Güney Marmara Bölge Temsil Kurulu Başkanı Murat Saracoğlu da, Turizm Bakanlığı’nca yapılan açıklama kapsamında virüsün 2 ay içinde tamamen temizlenmesinin öngörüldüğünü ve yurtdışı durumunun seyrine göre hangi ülkelerden turist geleceğine karar verileceğini ifade etti. Bu noktada Bursa’nın öneminin ortaya çıktığını kaydeden Saracoğlu, sezon açıldığında Bursa’nın kültür turlarıyla önem kazanacağını aktardı. Saracoğlu, öte yandan kentin eğitim, sağlık ve medikal turizmle de tercih edileceğini belirtti. Güney Marmara Bölgesi’nde kriz masası oluşturduklarını belirten Saracoğlu, TÜRSAB olarak hazırlanan ve bakanlıkta bekleyen yasa taslağının da onaylanmasını beklediklerini söyledi. Saracoğlu, vatandaşlara da "Ön rezervasyonlarınızı iptal etmeyin, erteleyin" çağrısında bulundu.

Satışlarında ez fazla azalış bekleyen sektör metal işleme…

Hammadde fiyatlarında en yüksek oranda artışı imalat sektörü bekliyor.

ESO’nun, “Koronav rüs Beklent Eğ l m Anket ”nden, daha fazla destek taleb çıktı. Esk şeh rl sanay c ler n yüzde 65,6’sı açıklanan ekonom k destekler yeterl bulmuyor.

AYŞE KAYTAN UÇAK/ESKİŞEHİR

Eskişehirli sanayiciler, virüs etkisinin en aza indirilmesi için açıklanan önlemleri yeterli bulmuyor.

Eskişehir Sanayi Odası’nın (ESO), Eskişehir iş dünyasının nisan, mayıs ve haziran ayı beklentilerini tespit etmek amacıyla düzenlediği ‘Koronavirüs Beklenti Eğilim Anketi’ sonuçlandı. ESO üyesi 189 firmanın katılımıyla gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları gerekli mercilere ulaştırılmak üzere rapor haline getirildi. Ankete katılan işletmelerin sadece yüzde 7,9’u alınan ekonomik tedbirleri yeterli buluyor. Kısmen yeterli bulanların oranı yüzde 26,5 olurken, yetersiz bulanların oranı yüzde 65,6 olarak belirlendi.

Anket sonuçlarına göre sanayi ve sanayici devletten en az 3 ay koşulsuz destek bekliyor. “İşyerlerinde ve fabrikalarda koronavirüse karşı kriz yönetim planınız var mı?” sorusuna ESO üyesi firmaların yüzde 68,3’ü “evet” yanıtını verdi. Firmaların yüzde 27’si bu soruya “kısmen”, yüzde 4,7’si ise “hayır” yanıtını verdi.

Açıklanan vergi, SGK, muhtasar gibi ertelemelerin tüm sektörlere yaygınlaştırılmasını talep eden firmalar, faizsiz krediler, stratejik sektörlerde bürokrasiye takılmadan yeni destek paketleri, istihdamı korumaya yönelik nakit destek, faturaya istinaden kredi imkânları, KDV indirimleri ve tüm sektörlerdeki KDV alacaklarının ve kamu alacaklarının ödenmesini ve ödemelerde aksaklık yaşanmamasını talep ediyor.

6 N san 2020 • PAZARTESİ / 10

DIŞ HABERLER

PETROL FİYATLARINDA GÖZLER OPEC+ TOPLANTISINDA

‘SALGININ ZİRVESİNDE 37 BİN SOLUNUM CİHAZI GEREKECEK’

6 Nisan’da gerçekleşmesi planlanan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve müttefikleri (OPEC+) toplantısı kaynaklara göre 9 Nisan’a ertelendi ve video konferans olarak gerçekleşecek. Geçen hafta tarihinin en sert yükselişini yaşayan WTI’da toplantının ertelenmesi nedeniyle hafta başında düşüş bekleniyor. Brent ve WTI, kesinti beklentilerine rağmen salgın ve SuudiRus petrol fiyatı savaşları nedeniyle yıl başından bu yana yaklaşık yüzde 50 ekside. Ayrıca Suudi Arabistan, her ay düzenli olarak yayınladığı petrol fiyatları satış listesini yayınlamak için OPEC+’in kesintiler üzerinde anlaşmasını bekleyecek. OPEC+, ABD’nin de aralarında bulunduğu tüm üreticilerle birlikte hareket ederse uzlaşacaklarının sinyalini vermişti. ABD’li üreticiler de, Başkan Donald Trump üreticilerle anlaşırsa OPEC+ toplantısı 9 Nisan’a ertelendi, video petrol arzında kesintiye konferans şeklinde gerçekleşecek gidebileceklerini belirtiyor.

Salgının yeni merkezi haline gelen New York’ta Vali Andrew Cuomo, Çin’den 17 bin solunum cihazı sipariş ettiklerini ancak şu ana kadar 2.500’ünün teslim edildiğini belirtti. Çinli bir vakıftan da bin adet solunum cihazı New York’a bağışlandı.

Federal hükümet ise eyalete 4 bin solunum cihazı gönderdi.

Cuomo yönetimi salgının New York’ta zirve yaptığı noktada 37 bin solunum cihazına ihtiyaç duyulacağını belirtiyor ve federal hükümete solunum cihazlarının salgın eğrisine göre şehirden şehire yer değiştirmesi gerektiği çağrısı yapıyor. Vali, eyaletin henüz fazla vakası

bulunmayan bölgelerinden solunum cihazlarının şehir merkezine nakledilmesi için de kararname çıkardı. ABD Başkanı Donald Trump, çok zorlu bir haftaya girileceğini ve can kaybının bu hafta ve gelecek hafta hızla artacağını söylemiş, New York’a 1,000 askeri doktor göndermişti.

HİLAL SARI hilal.sari@dunya.com

Finansal kriz sonrası sıkılaştırılan bankacılık kuralları ekonomilerin koronavirüs (Covid-19) salgınıyla mücadele etmesini desteklemek için tekrar gevşetiliyor.

Basel Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Komitesi cuma günü yaptığı açıklamada şu anda kredi geri ödemelerinde veya devlet teminatlı kredi ödemelerinde geçici muafiyet isteyen banka müşterilerine ‘yüksek riskli’ olarak bakılmaması gerektiğine ilişkin teknik detaylarıyla bir genelge yayınladı.

‘Moratoryum süres n kötü kred ye dah l etme’ Basel Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Komitesi ve başlıca ekonomilerin merkez bankaları salgının yol açtığı ekonomik durgunluğu görüyor ve bankalara şu anda nakit sıkıntısı yaşayan şirketleri ve hane halklarını desteklemeleri için ‘kuralları gevşetebilirsin’ mesajı veriyor. Kurallar gereği bankalar müşterilerinden ödemelerini 90 gün boyunca almadığında bu alacaklar ‘vadesin-

de ödenmemiş’ kabul ediliyor. Bu durum hükümetler tarafından yeni kredi açmaları, ödemeleri geçici olarak askıya almaları veya ertelemeleri talep edilen bankaların maliyetlerini yükseltiyordu. Basel Komitesi bu nedenle bankalara vadesi geçmiş ve sorunlu kredilerin hesaplanmasında moratoryum (borç erteleme) sürelerinin dahil edilmemesini söyledi. Komite bankacılık muhasebe standartlarında da esnek davranılabileceğini belirtti. Basel’den yapılan açıklamada otoritelerin kurallardaki gevşemeye 2020 ve 2021 yıllarının tamamı öngörülerek izin verilebileceğini söyledi.

Basel III’ün kalanı 2023’e ötelend 2008 finansal krizinde özellikle ABD ve Avrupa’da birçok bankanın vergi mükelleflerinin parasıyla kurtarılmasının ardından Basel Komitesi’si ‘Basel III’ olarak da bilinen reform kapsamında sermaye kurallarını katılaştırmıştı. Reform paketinin büyük bir kısmı üzerinde uzlaşılmış fakat bir dizi düzenleme Ocak 2022’ye bırakılmıştı. Basel Komitesi’ni denetleyen Denetim Otoriteleri Başkanları (GHOS) cuma günü yaptığı açıklamada, sektörün zaten çok da istekli olmadığı bu düzenlemeleri Ocak

2023’e kadar ötelediğini duyurdu.

Ç n de kademel düşürüyor Basel Komitesi’yle aynı gün Çin Merkez Bankası da (PBOC) küçük ve orta ölçekli bankaların bankaların zorunlu karşılık oranlarını 100 baz puan düşürerek, finans sistemine 56.38 milyar dolar daha likidite sağlayacağını açıkladı.

Zorunlu karşılık oranlarını kademeli olarak 100 baz puan indirilecek. İlk 50 baz puan indirim 15 Nisan'da, ikincisi 15 Mayıs'ta yürürlüğe girecek.

ECB: ‘P llar 2’ rasyosunun altına neb l rs n z Avrupa Merkez Bankası da (ECB) 12 Mart’ta Avrupa bankalarına “Sermayelerinizi ve likidite yastıklarınızı tamamen kullanabilirsiniz” dedi. ECB bankaların İkinci Yapısal Blok (Pillar 2) kapsamında belirtilen sermaye rasyolarının altında faliyet göstermesine izin verileceği söylendi. Bankalara temettü dağıtmaması ve hisse geri alım yapmaması çağrısı da yapıldı. ABD Merkez Bankası da (Fed) zorunlu karşılık gibi sermaye yastıklarının böyle zamanlar için olduğunu belirtmiş, kredi sağlayıcıların bu enstrümanları kullanabilmesinin önünü açmıştı.

Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) koronavirüs (Covid-19) salgınının ilk çeyrekte küresel hisse piyasalarında yüzde 20’lik değer kaybına yol açtığını, borsalarda işlem gören şirketlerin değerini 18 trilyon dolar erittiğini belirtti. IIF raporunda gelişmekte olan ülkelerdeki şirketlerin ABD şirketlerine göre yüzde 65 daha ucuz olduğu vurgulanırken, salgının küresel çapta özel sektör gelirlerinde yüzde 10'luk bir düşüşe yol açacağı tahmin ediliyor. Rapora göre tahminler Çin'de yüzde 5, Latin Amerika'da yüzde 25 gelir kaybına işaret ediyor. Yıl başından bu yana yapılan aşağı yönlü revizyonlarda, şirket gelirlerinin Japonya'da yüzde 7, ABD'de yüzde 8 civarında azalacağı yönündeyken, Euro Bölgesi için yüzde 12'lik, Kanada içinse yüzde 13'lük bir gelir kaybı yaşanabileceği tahmin ediliyor.

Merkez bankaları ve otor teler, kred ler n salgından etk lenen ş rket ve b reylere ulaşması ç n gen şlemec adımlar atıyor. Basel Kom tes de bankalara sermaye yeterl l k kurallarını gevşeteb lecekler n söyled .

V rüs, bankacılıkta kuralları gevşet yor DIŞ HABERLER

New York Valisi Andrew Cuomo haftalardır "solunum cihazı yetmeyecek" diyor.

IIF: VİRÜS ŞİRKET GELİRLERİNİ TÜM DÜNYADA AŞAĞI ÇEKECEK

Basel Komitesi Başkanı Stefan Ingves, Aralık 2017'de ECB Genel Merkezi'ndeki basın toplantısında konuşuyor.

İş Yatırım: Bankalar flas mekan zmasını çalıştırmamalı Türk ye’de de Merkez Bankası da (TCMB) mart ayı ç nde bankaların zorunlu karşılık oranlarında kred büyümeler ve sektörler ne bağlı olarak düşüş öngörülen b r düzenlemeye g tm ş, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) se geçen hafta bankaların l k d te karşılama oranlarını ve kalkınma ve yatırım bankalarının tem natsız borçların muhasebeleşt rmes n bel rleyen düzenlemey gevşetm şt . DÜNYA’ya konuya l şk n açıklama yapan uzmanlar, atılan adımların yer nde ve zorunlu adımlar olduğunu bel rt yor.

Serhat Gürleyen / İş Yatırım Araştırma Direktörü

‘İşten çıkarmalar olmaması için gerekli adımlar’ İş Yatırım Araştırma D rektörü Serhat Gürleyen Basel Kom tes ’n n ve dünya çapında otor teler n bankaların sermaye yeterl l k oranlarıyla lg l kuralları gevşetmes n n ‘Doğru yönde atılmış zorunlu b r adım’ olduğunu bel rt yor. Gürleyen BDDK’nın düzenlemelerle bankalara bu mkanı zaten tanıdığını bel rterek “Durgunluğun

mal kr ze dönüşmemes ç n bankaların sermaye yeterl l k oranlarıyla lg l kurallar gevset yorlar. BDDK yen düzenlemelerle bankalara bu mkanı zaten tanımıştı. Durgunluğun der nleşmemes ç n ş rketler n şten adam çıkarmaması ve bankaların flas mekan zmasını çalıştırmamas gerek yor” değerlend rmes n yapıyor.

Dr. Gülay Elif Girgin / Şekerbank Başekonomisti

‘Sürecin başlangıcındayız, yaşayarak göreceğiz’ Şekerbank Başekonom st Dr. Gülay El f G rg n, atılan adımları yaşanmakta olan zamanın şartları çerceves nde yer nde bulduklarını vurgulayarak “Ş rketlere herşey normalken uygulanan kuralların şu ank koşullar altında uygulanmaması gerek yor. Bankacılık sektöründe hem dünyada hem ülkem zde atılan kuralların gevşet lmes ne yönel k adımlarını

lk etap ç n rahatlatıcı buluyorum. IMF’n n de söyled ğ g b dünyada üret m h çb r zaman böyle b r senkron ze durma yaşamamıştı. Türk ye’de bankalar, BDDK, SPK ve TCMB sürekl paydaşlarla görüşme hal ndeler. Yen ht yaçlara göre yen adımlar atılıyor/atılacak ve her gün yen tedb rler alınab l r. Uzun b r sürec n başlangıcındayız. Yaşayacak göreceğ z” d yor.

Büyük salgında jeopol t ğ n ne önem var?

U

luslararası camiada biraz da parya muamelesi gören ülkelerin de karşı karşıya bulunduğu koronavirüs krizinin zorluklarını aşmasına ilişkin olarak farklı ülkeler farklı yaklaşımlar sergiliyorlar. Türkiye ve AB siyasi olmayan bir yaklaşım içindeler. ABD ise, pandemiye dış siyaset araçları çantasındaki bir aletmiş gibi bakıyor. Tamamen kendi dar çıkarını gütmenin mali-

yeti ve küresel işbirliğinin faydaları nelerdir?

Böyle bir ortamda bir ülkenin parya devlet diye görülmesinin önemi mi var?

Sorunuz hangi ilkelerin benimsenmesinin daha doğru olduğu ile ilgili ahlaki bir soru. Kişisel tercihim, karşımızdaki sorunun bir insanlık sorunu olarak görülmesinin, siyasi hedefler peşinde koşmanın ise felaket sonrasına

ertelenmesinin gerektiğidir. Aslında, uluslararası camiada ülkelerin zelzele ya da sel gibi bir afet veya felaketle karşılaşmaları durumunda rekabetin ve düşmanlıkların geçici olarak bir yana bırakılması ve acıyı yaşayan ülkelerin yardımına koşulması gibi bir teamül var. Bazen, yardım teklifi alan ülkeler gurur ve şüphe gibi nedenlerle bunu reddedebiliyor. Ama genel yaklaşım, felaketlerin insanoğlunun insanlık adına bir araya gelmesi için siyasetten uzak bir fırsat yarattığı merkezindedir.

Herkesin bencilleştiği, kendi çıkarının peşinde koşar gözüktüğü günümüzde, söylediklerinizin uygulanması ne derecede mümkün?

Bu konu üzerinde geçen hafta da biraz durmuştuk. Herkesin daha çok kendi çıkarını kovaladığı bir ortamın bizlerin başkalarına yardım etmesini engellemesi gerekmiyor. Bu husus özellikle pandemi gibi bütün dünyayı tehdit eden bir felaket karşısında daha da önem kazanıyor. Böyle büyük bir salgında, tamamen kendi dar çıkarlarının peşinde koşan ve sadece kendi halkının derdine çare arayan yönetimlerin bile, sırf bu amaçlarını gerçekleştirmek

DUNYA

10

CMYK

SİYASET PENCERESİ

İlter Turan ituran@bilgi.edu.tr

maksadıyla başkalarına da yardım eli uzatmaları gerekiyor.

Somut olarak ABD örneğine bakalım. ABD’nin yaklaşımı diğer ülkelerden ne bakımdan ayrılıyor?

Karşımızda AB ve ABD yaklaşımlarının arasındaki farkı görmek için klasik bir örnek var. ABD yönetimi, pandemiyi ve bundan çok kötü etkilenen ülkelerdeki durumu kendi siyasalarını ilerletmek için bir fırsat olarak değerlendiriyor. İran’da bunun çok açık bir örneğini görüyoruz. Bütün zaafları ve eksikliklerine rağmen, AB bunun aksi bir yaklaşımı benimsemiş görünüyor: Kendi imkanlarıyla salgınla baş edemediği görülen İran’a yardımcı olunması gerektiğini savunuyor. İran’ı kısıtlayan faktörlerin başında da Amerikan ambargosu geldiğinden, bunu aşmak için bir süredir geliştirmekte olduğu bir mekanizmayı, belki de

ilk defa, devreye soktu.

ABD politikası havuçtan ziyade sopaya dayanıyor. Ancak soru, bu yöntemin istenen sonuca ulaşmaya ne derecede uygun olduğudur. Sopa yönteminin uygulanması, ABD’nin elde etmek istediğinin tamamen tersi sonuçlar doğurabilir. Hedef alınan toplumlarda, ABD’ye daha dostça yaklaşan çevreler dahi kızabilir, ABD’nin eylemlerinin savunulacak bir tarafı olmadığını düşünerek, karşı saflara katılabilir.

Kriz yaşayan toplumlarda, hükümetin başka ülkelere yardım göndermeye kalkışması kamuoyunda tepkilere yol açabilir. Ülkede Covid-19’un yaygınlaştığı bir dönemde Türk hükümetinin İtalya ve İspanya’ya destek göndermesi eleştirilere yol açtı. Bu eleştiriler ne derecede haklıdır?

Bu eleştiriler bazı yönleriyle haklı olabilir. Türk hükümeti krize karşı yeterince hazırlıklı olmadığı gibi, beliren ihtiyaçların hepsine tatmin edici cevaplar oluşturmakta yavaş hareket ediyor. Bununla birlikte, gönderilen kolilerde tam neler olduğunu bilmeden eleştirmek doğru olmaz. Örneğin gönderilen malzemelerin tedarikinde ülkede darlık olmayabilir. Ayrıca,

daha önce de işaret ettiğimiz gibi, uluslararası camia bu tür krizlerde tek bir camia gibi davranmak durumundadır. Sizden daha da zor durumda olanlara yardım etmezseniz, bir camia oluşturduğunuz duygusunu geliştiremezsiniz. Ancak, bu örnekte bir yumuşak güç uygulaması da sezilebilir. İtalya ve İspanya, AB’nin kendilerine beklenen düzeyde yardım etmediğini düşünüyorlar. Bir de bakıyorlar ki, imkanları daha dar olan ve kendisi de salgınla mücadele eden Türkiye, yardım göndermiş. Bu olay ilgili ülkelerin kamuoyunda olumlu duygular yaratabilecek niteliktedir. Belki de Türk hükümeti, böyle bir jest aracılığıyla gerek hükümetler gerek kamuoyları katında olumlu duygular oluşmasını beklemektedir.

Buna, Türkiye’de durum daha kötüleşirse, İtalya ve İspanya’nın da Türkiye’nin yardımına koşacağı beklentisini de ekle yebilir miyiz?

Tabii ki. Gelecekte Türkiye'nin de bu ülkelerin desteğine ihtiyacı olabilir. Başka ülkelerin de Türkiye'nin desteğine ihtiyacı olabilir.

Bu pandemiye karşı mücadelede insanlığın dayanışmasında bencillikten uzak bir yaklaşım egemen olmalıdır.

6 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 11

FİNANS / BORSA

seviyesinden 6.70’e yükseldi. Türkiye’nin 5 yıllık CDS risk primi 600’ü geçerek son yılların zirvesine geldi.

TL tahvilleri ise son ayların en yüksek seviyelerine ulaştı.

PİYASA ANALİZİ Selçuk Altun selcuk.altun@dunya.com

NE OLDU: Dünya borsalarında koronavirüs kaynaklı dalgalı seyir devam ediyor. Son 2 aydır önemli kayıplar yaşayan küresel endeksler geçen hafta petrol fiyatlarında gerçekleşen yükselişin etkisiyle enerji hisseleri önderliğinde bir miktar yükseliş yaşadı. Küresel pay piyasalarına paralel hareket eden Borsa İstanbul, haftalık bazda yüzde 1,62 değer kazancı ile 89.552 puana yükseldi. Öte yandan, küresel risk iştahındaki düşüş ve güvenli varlıklara yönelim ile birlikte dolar endeksi 100 seviyesinin üzerine çıkınca, dolar/TL kuru bir haftalık sürede 6.40

Petrol fiyatlarındaki gidişat piyasalar üzerinde etkili olmaya devam edecek.

ABD’den gelecek yeni vaka ve kayıp haberleri yakından izlenecek.

NE OLACAK: Koronavirüs kaynaklı moral bozukluğu ve kaygılar devam ediyor. Bunun yanında dünyada ekonomik aktivitenin uzun bir süre yavaş kalacağı endişeleri piyasalar üzerindeki baskıyı artıyor. Resesyon beklentileri iyiden iyiye güçlenirken analistler, piyasalarda risk alma iştahının geri dönmesi için virüs salgınının ivme kaybetmesi ya da tedavi edici ilaç bulunması gerektiğini ifade ediyor. Aksi durumda borsalarda tepki yükselişlerinin sınırlı kalması ve tekrar satış fırsatı olarak kullanılması bekleniyor.

Alacak sigortasında ciddi talep artışı bekliyoruz litesine duyarlı sigortalarda üretim düşüşü yaşanabileceğini anlatan Benli, ayrıca, işletmelere tahsil edemedikleri alacaklarına karşı güvence sağlayan ve 11 milyar dolarlık küresel hacmi olan alacak sigortasında ciddi talep artışı olacağını öngördü. Türkiye’de uygulanan devlet destekli alacak sigortasına da değinen Benli, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ekonomik İstikrar Kalkanı adımları kapsamında alacak sigortasından yararlanma kapsamı da genişletildi, ciro şartı yıllık 25 milyon TL’den 125 milyon TL’ye çıkarıldı. Ayrıca reasürans desteğine yönelik kararname de yayınlandı. Bu sigortaya yönelik hem talep hem de arz tarafında önümüzdeki günlerde hareketlilik yaşanacağını öngörüyorum.”

Koç Hold ng, brüt 1.04 m lyar TL nak t temettü dağıtım kararını, Cov d-19 salgını sonucu oluşan bel rs zl kler neden yle 531.3 m lyon TL’ye (h sse başı brüt: 0.2095 TL) düşürdü.

olarak ekonominin kapatılması yolu” ile mücadele etmek zorundayız. İyi haber! Alınan önlemler sonuç veriyor... İyi haber! Alınan önlemler sonuç vermeye başladı. Salgına karşı radikal önlemler alan Çin, Güney Kore ve Tayvan hastalığın yayılma hızını sınırlı can kaybıyla sağlık sistemlerini tehdit etmeyecek bir düzeye düşürdü. Önlem almakta geciken ABD ve Avrupa ülkelerinde vaka sayısı artmaya devam ediyor. 65 yaş üstü nüfusun fazlalığı (ABD yüzde17, Avrupa yüzde 20) ve boş yoğun bakım yatak kapasitesinin sınırlı oluşu can kaybını artırıyor. Ölü sayısı, ölüm oranı ve Asya deneyimini kullanan matematiksel modelimiz Avrupa ve ABD'de hastalığın mayıs ayında kontrol altına alınacağını ve ha-

GENİŞ AÇI

Serhat Gürleyen sgurleyen@isyatirim.com.tr

D

ünya bir asır önce karşılaştığı İspanyol Gribine benzer bir pandemi ile savaşıyor. Covid-19 üç ay içinde tüm dünyaya yayılacak kadar bulaşıcı ve özellikle 65 yaşının üzerindeki insanlar için öldürücü bir virüs.

Kısa vadede aşısı veya ilacı bulunma ihtimali düşük olan bu salgına karşı “sosyal mesafenin artırılması, izolasyon ve kısmi

BORSA Günlük

DÖVİZ Kurları

Virüs kaynaklı haberlere ve petrol fiyatlarına odaklanacağımız bir haftaya daha başlıyoruz. Geçtiğimiz haftanın sonuna doğru gelen OPEC toplantı haberi ve ABD’nin petrolde üretim kısıntısını sağlamak için devreye girmesi petrol fiyatlarına destek olurken, normal koşullarda pazartesi yapılması beklenen toplantının S. Arabistan ve Rusya’nın karşılıklı suçlamaları nedeniyle ertelenmesi ile yeni haftaya başlamaktayız. Toplantının yine de önümüzdeki günlerde yapılması beklenmekte. İlk tepki olarak baktığımızda hafta sonu Ortadoğu piyasalarında karışık bir seyir var.

Petrol fiyatlarındaki gidişat hafta boyu piyasalar üzerinde etkili olmaya devam edecektir.

Virüs kaynaklı haberlerin yeni odak noktası

olan ABD’den gelecek yeni vaka ve kayıp haberlerine ek olarak, Trump yönetimi ve sağlık kuruluşlarından gelecek açıklamalar da piyasalar üzerinde etkili olacaktır. İtalya’da gerilemeye başlayan rakamlar, İspanya, Fransa ve İngiltere tarafından da desteklenirse piyasalar için yeni umut kaynağı olabilir. Cuma gününü bir kez daha kayıplar ile tamamlayan ABD endekslerine rağmen gerilemeye devam eden VIX endeksi piyasalarda normalleşmenin işareti olarak algılanmakta. VIX bu haftada yakın takip edilecek endekslerin başında gelecektir. Fed ve ECB toplantı tutanakları ve perşembe günü açıklanacak olan ABD haftalık işsizlik başvuruları haftanın diğer önemli gündem maddeleridir.

PARA TRAFİĞİ

Cem TÖZGE Ata Yatırım

Dünyayı durduran salgın...

T S B B A Ş K A N I AT İ L L A B E N L İ :

Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Atilla Benli, işletmelere tahsil edemedikleri alacaklarına karşı güvence sağlayan ve 11 milyar dolarlık küresel hacmi olan alacak sigortasında ciddi talep artışı olacağını öngördüklerini söyledi.Koronavirüs (Covid-19) pandemisinin dünya ve Türkiye sigortacılık sektörü üzerindeki etkisine yönelik konuşmak için henüz erken olduğunu belirten Benli, salgın sonrası karantina uygulamalarının, sosyal ve ekonomik aktivitedeki yavaşlamaların devam etmesinin, hasar taleplerinin azalmasını sağlasa da doğal olarak yeni işlerin yazılmasında ve yenileme poliçelerinde bazı kayıplara yol açacağını dile getirdi. Bu çerçevede, dünya genelinde kişilerin ve malların mobi-

Bu hafta neler konuşacağız?

BİLİYOR MUSUNUZ??

B

BİST 100 kapanış

0 05 0,05 89552.63

DOLAR SERBEST PİYASA kapanış

ziran başından itibaren hayatın normalleşeceğini söylüyor.

Kötü haber! Dünya ekonomisi durgunluğa giriyor Kötü haber, salgına karşı alınan önlemlerin dünya ekonomisini durgunluğa sokması bekleniyor. Durgunluğun şiddeti ve süresi salgınla mücadelede sağlanacak başarıya ve ülkelerin durgunluğa karşı ne derece radikal programlar uygulayacağına bağlı olarak belirlenecek. OECD tahminine göre önlemlerin sıkı bir şekilde uygulandığı her ay büyüme 1,5 - 2 puan geriliyor. Salgının yayılmasını kontrol altına almak için üç ay boyunca ekonomilerin kısmi olarak kapatıldığı baz senaryoda küresel büyüme 4-6 puan geriliyor. Bu hesaba göre, sene başında yüzde 3 büyüyeceği öngörülen dünya ekonomisi 2020 yılında yüzde 2-3 daralıyor.

EURO

0,75 0 75

SERBEST PİYASA

6.6990

kapanış

FAİZ

0,08 0 08

GÖSTERGE TAHVİL

7.2350

kapanış

Hastalığın kontrol altına alındığı ve hayatın normale döndüğü baz senaryoda 2021 yılında küresel ekonomide V şeklinde (yüzde 33,5) bir canlanma görülüyor.

Salgının üç ayda kontrol altına alınamadığı ve/veya sonbaharda geri geldiği kötümser senaryoda dünya ekonomisi yüzde 4-5 geriliyor. İflasların ve işsizliğin arttığı, öngörülebilirliğin azaldığı bu senaryoda 2021 yılında ekonomide U şeklinde (yüzde 1- 2) sınırlı bir toparlanma görülüyor.

Mevcut piyasa değerlemeleri küresel büyümenin 2021 yılında U şeklinde hatta L şeklinde seyrettiği kötümser bir senaryoyu fiyatlıyor. Dibi gördüğümüz konusunda halen emin değiliz. Ancak, mali gücü yeterli ve kalbi piyasalardaki oynaklığa dayanıklı yatırımcılar bu seviyelerden deneme atışı yapabilir.

0,39 0 39 11.95

A ALTIN

1.01 1 01

GRAM/TL G

347.83

kapanış

4-5-6 Nisan 2020

KAZANDIRANLAR

BORSA İSTANBUL - BIST 100

Tüm h sse senetler n n detayları ç n www.dunya.com

YATIRIM KAZANDIRANLAR Haftalık get r (%)

Haftalık get r (%) 56.07 48.28 45.16 44.86 42.51 42.22 36.76 33.33 33.33 32.97 31.90 31.67

Trend GMYO Euro Trend Yat. Ort. Ek z K mya Yaprak Süt ve Bes Ç ft.

Taç Tarım Ürünler Altınyunus Çeşme Dardanel Bomont Elektr k Karsu Tekst l Turcas Petrol Dag G y m Marmar s Altınyunus

KAYBETTİRENLER KURLAR

ABD Doları Avustralya Doları Danimarka Kronu Euro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı İsveç Kronu Kanada Doları Kuveyt Dinarı Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 100 Japon Yeni Bulgar Levası Yeni Rumen Leyi Rus Rublesi 100 İran Riyali Çin Yuanı Pakistan Rupisi Katar Riyali

DÖVİZ ALIŞ

DÖVİZ SATIŞ

EFEKTİF ALIŞ

6.6903 4.0167 0.96627 7.2279 8.2228 6.8369 0.65726 4.7148 21.3918 0.64053 1.7783 6.1611 3.6750 1.4878 0.08634 0.01584 0.93802 0.03979 1.8098

6.7024 4.0429 0.97102 7.2409 8.2657 6.8808 0.66406 4.7361 21.6717 0.64483 1.7815 6.2019 3.7231 1.5073 0.08747 0.01605 0.95029 0.04031 1.8335

6.6857 3.9982 0.96559 7.2228 8.2170 6.8266 0.65680 4.6974 21.0709 0.64008 1.7649 6.1383

T.C. T C MERKEZ BANKASI

DÖVİZ FİYATI

DİĞER DÖVİZLER

1.6617 6.9131 0.9763 10.14 108.33 1.4171 10.42 3.7623 1.0804 1.2312 3.2154

Dolar Euro İsviçre Frangı İngiliz Sterlini Japon Yeni S. Arabistan Riyali İsveç Kronu Norveç Kronu Danimarka Kronu Avustralya Doları Kanada Doları

TL KARŞILIĞI

Arjantin Pesosu Azerbaycan Y. Manatı Brezilya Reali Çek Korunası Endonezya Rupisi Güney Afrika Randı Güney Kore Wonu Hindistan Rupisi Hong Kong Doları Irak Dinarı Macar Forinti Malezya Ringgiti Meksika Pesosu Mısır Lirası Polonya Zlotisi Singapur Doları Suriye Lirası Tayland Bahtı Ürdün Dinarı Yeni İsrail Şekeli

0.10367 3.9472 1.2741 0.26221 0.00041 0.35635 0.00543 0.08788 0.86355 0.00561 0.01976 1.5369 0.27304 0.42517 1.5795 4.6640 0.01302 0.20292 9.4448 1.8379

ALTIN FİYATI A

PARİTELER P E EUR/USD U USD/YEN U USD/CHF G GBP/USD E / EUR/GBP

11

CMYK

SATIŞ

6.6970 7.2330 6.8270 8.1830 6.1500 1.7760 0.6560 0.6360 0.9640 4.0130 4.7260

6.6990 7.2350 6.8610 8.2240 6.1800 1.7850 0.6590 0.6390 0.9690 4.0330 4.7500

347.53 316.25 250.22 198.09 312.82 2308.79 560.71 2342.45 2292.74 1614.18 2.79

SATIŞ 347.83 318.61 260.87 203.48 344.35 2348.64 578.47 2444.19 2334.49 2.80

LİBOR

1.0788 108.45 0.9772 1.2262 0.8799

O/N 1 ay 3 ay 6 ay 12 ayy

-34.66 -27.78 -26.55 -21.21 -17.08 -16.81 -16.34 -16.29 -14.35 -12.75 -12.20 -11.45

PAHALI Endekse göre QNB F nans F n. K r.

HUB G r ş m Reysaş Loj st k Burçel k Vana İş Bankası (B) Reysaş GMYO İhlas Gazetec l k İş Bankası (A) Ek z K mya Ged k Yatırım Hold ng QNB F nansbank İzm r Dem r Çel k

2092.26 1189.41 868.17 827.19 649.31 619.25 597.89 568.19 532.75 515.07 479.71 478.74

UCUZ

ALIŞ

ALIŞ

24 Ayar Altın 22 Ayar Altın 18 Ayar Altın 14 Ayar Altın 22 Ayar Tel Bil. Cum. Altını Cum. Çey. Altın Reşat Lira Hamit Lira Altın ons (dolar) 900 Ayar Gümüş

Cuma günü TCMB tarafından 15:30 itibariyle açıklanan gösterge sterge kkurlarıdır.

DUNYA

6.7124 4.0671 0.97325 7.2518 8.2781 6.8911 0.66559 4.7541 21.9968 0.64632 1.7948 6.2255

Haftalık get r (%) Metro Yatırım Ortaklığı RTA Laboratuvarları Info Yatırım Oyak Yat. Ort. Güler Yat. Hold ng Eczacıbaşı Yatırım QNB F nans F n. K r.

Lokman Hek m Sağlık V k ng Kağıt Selçuk Ecza Deposu Eczacıbaşı İlaç Ged z Ambalaj

SERBEST S PİYASA

ÇARPRAZ KURLAR Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 1 Euro 1 İngiliz Sterlini 1 Kuveyt Dinarı

EFEKTİF SATIŞ

0.29 0.98 1.38 1.20 1.04

dunya.com/dovizbulteni

Endekse göre İdeal st Danışmanlık Denge Hold ng İş F n.K r.

Avrupa Yatırım Hold ng Senkron Güvenl k Formet Çel k Kapı Rodr go Tekst l DO-CO Utopya Tur zm Taç Tarım Ürünler Artı Yatırım Hold ng Pol san Hold ng

-85.29 -63.39 -59.50 -54.63 -53.86 -53.54 -47.08 -43.60 -42.93 -41.49 -37.41 -37.06

DİP 1 yıllık d b ne yakınlık İdeal st Danışmanlık 98.21 İş Bankası (C) 97.78 D r teks D r l ş Tekst l 95.38 Rodr go Tekst l 95.36 Yapı ve Kred Bank.

94.52 Denge Hold ng 94.47 Metro Hold ng 91.63 Akbank 90.61 Fenerbahçe Futbol 89.69 T. Halk Bankası 89.12 QNB F nans Portföy DJIST HSY BYF 89.02 DO-CO 89.00

ZİRVE 1 yıllık z rves ne yakınlık Albaraka PY Batışeh r GMYF 0.00 İş Bankası (A) 0.00 Ek z K mya 0.00 Albaraka PY One Tower GMYF 0.00 Mükafat PY Ataşeh r Metropol GMYF 0.00 Q nvest PY Re-P e GMYF 0.00 Altınyunus Çeşme 0.71 QNB F nans Portföy Altın BYF 5.22 Sey tler K mya 6.94 Alk m K mya 9.14 Yaprak Süt ve Bes Ç ft.

9.60 Albaraka PY Dükkan GMYF 11.65

HAFTALIK KAPANIŞ BÜLTEN 03/04/2020 Adana Ç mento (A) Akbank Akçansa Aksa Aksa Enerj Aks gorta Alarko GMYO Alarko Hold ng Albaraka Türk Alk m K mya Anadolu Cam Anadolu Efes Anadolu Grubu Hold ng Anadolu Hayat Emek.

Arçel k Aselsan Aygaz B m Mağazalar B z m Mağazaları Borusan Mannesmann Br sa Bursa Ç mento Coca Cola İçecek Çeleb Çemtaş Ç msa Deva Hold ng Doğan Hold ng Doğuş Otomot v Eczacıbaşı İlaç Eczacıbaşı Yatırım Ege Endüstr Emlak Konut GMYO Enerj sa Enerj Enka İnşaat Ereğl Dem r Çel k Ford Otosan Garant Bankası Global Yat. Hold ng Good-Year Gözde G r ş m Gübre Fabr k.

Güneş S gorta Halk GMYO Hektaş İpek Doğal Enerj İskenderun Dem r Çel k İş Bankası (C) İş F n.K r. İş GMYO İş Y. Men. Değ.

Kardem r (D) Karel Elektron k Karsan Otomot v Kartonsan Kerev taş Gıda Kl masan Kl ma Koç Hold ng Kordsa Tekn k Tekst l Koza Altın Koza Madenc l k Logo Yazılım Mav G y m M gros T caret MLP Sağlık Net Hold ng Netaş Telekom.

Odaş Elektr k Otokar Özak GMYO Pegasus Petk m Reysaş GMYO Sabancı Hold ng Sasa Polyester Selçuk Ecza Deposu Soda Sanay Şekerbank Ş şe Cam Şok Marketler T. Halk Bankası T.S.K.B. Tat Gıda TAV Haval manları Tekfen Hold ng Tofaş Oto. Fab. Torunlar GMYO Trakya Cam Turkcell Tümosan Motor ve Traktör Tüpraş Türk Hava Yolları Türk Telekom Türk Traktör Ülker B sküv Vakıflar Bankası Vestel Yapı ve Kred Bank.

Yataş Zorlu Enerj

Son kapanış 7.16 5.42 6.91 6.81 3.34 4.42 12.96 4.37 1.08 50.75 3.13 17.91 13.72 5.25 13.80 23.20 8.91 50.20 9.25 7.59 7.02 3.12 35.00 56.95 6.33 6.38 10.02 1.46 6.67 4.46 9.40 483.00 1.15 6.42 5.96 7.62 55.00 7.54 2.53 3.35 2.87 14.21 2.10 1.19 9.71 7.84 6.33 4.57 2.83 1.32 3.85 1.98 12.88 1.31 323.50 3.17 13.31 13.69 9.17 59.55 9.13 58.60 33.98 23.68 13.05 1.36 10.19 1.36 105.60 2.33 33.30 3.41 6.07 7.39 8.42 7.12 5.23 0.88 4.18 9.50 4.94 0.91 6.01 16.12 13.49 16.76 2.01 2.99 12.50 4.54 84.80 8.93 6.49 42.00 20.40 4.46 10.20 1.82 5.53 1.09

Haftalık İşlem Hacm 32,363,650 1,407,777,814 11,682,202 82,673,707 101,734,810 17,078,349 144,632,836 406,010,234 178,077,481 37,153,922 169,814,155 81,955,579 43,784,509 11,063,811 636,564,497 2,890,417,904 48,394,126 562,495,706 125,118,988 39,174,618 11,088,523 18,039,087 95,384,836 60,290,058 135,162,633 43,983,955 448,080,246 238,870,116 18,895,573 1,876,706,891 248,406,994 73,247,653 282,812,523 187,919,312 34,204,266 648,858,166 133,412,911 3,302,062,253 105,634,088 66,844,109 177,713,306 281,734,917 709,403,860 64,041,644 145,117,403 838,653,133 19,302,971 645,794,658 1,397,129,230 332,699,173 173,913,371 978,990,430 209,489,575 419,496,010 39,756,074 170,879,498 28,518,981 444,769,559 105,303,400 754,356,965 682,918,679 58,856,709 81,690,542 417,456,888 152,312,886 20,491,528 151,066,630 687,320,167 44,361,729 177,588,928 1,937,534,808 4,165,165,219 308,090,016 292,596,106 2,509,864,758 332,778,573 323,571,145 76,693,367 521,079,830 164,876,446 823,986,874 198,592,678 153,046,262 266,726,847 423,542,179 155,402,422 284,339,619 262,004,268 767,844,911 110,122,532 1,791,201,440 2,998,905,455 351,431,312 27,147,673 99,424,119 647,143,524 184,952,550 1,219,540,136 109,042,737 226,565,662

Ağırlıklı Ortalama

Haftalık En düşük

Haftalık En yüksek

Haftalık Get r

7.16 5.42 6.97 6.69 3.39 4.45 12.67 4.39 1.09 50.64 3.17 17.90 13.75 5.25 13.98 23.36 8.95 50.34 9.36 7.62 7.05 3.17 35.07 57.19 6.18 6.38 10.19 1.47 6.74 4.50 9.51 480.36 1.15 6.36 5.95 7.57 53.22 7.53 2.54 3.37 2.89 14.37 2.12 1.19 9.74 7.90 6.30 4.59 2.87 1.33 3.90 1.97 12.99 1.32 322.96 3.17 12.91 13.52 9.26 59.80 9.18 59.27 33.77 23.22 13.20 1.37 10.26 1.37 104.27 2.29 33.33 3.44 6.05 7.37 8.19 7.11 5.32 0.89 4.21 9.50 4.96 0.92 6.06 16.08 13.55 16.59 2.00 3.02 12.62 4.53 85.18 8.96 6.51 42.40 20.21 4.47 10.30 1.83 5.66 1.10

7.01 5.38 6.65 6.09 3.17 4.15 9.98 3.85 1.05 47.52 2.76 16.98 13.44 4.99 13.10 22.66 8.18 49.92 9.12 7.00 6.96 2.84 33.76 54.00 4.90 6.05 9.51 1.44 6.43 4.18 9.18 461.60 1.12 5.64 5.60 7.11 46.52 7.47 2.32 3.03 2.45 13.79 1.92 1.17 8.91 7.25 6.12 4.56 2.59 1.19 3.73 1.85 12.02 1.20 315.00 2.85 11.14 13.10 8.73 58.30 8.64 56.75 32.00 22.22 12.40 1.24 9.70 1.26 101.00 2.04 30.86 2.96 5.50 7.02 7.24 6.76 4.73 0.84 3.88 8.85 4.83 0.90 5.60 14.94 12.15 16.07 1.76 2.61 12.09 4.10 73.90 8.35 6.44 38.46 19.00 4.42 10.02 1.81 5.10 1.01

7.36 5.70 7.17 6.81 3.52 4.78 13.25 4.45 1.12 51.40 3.43 18.28 14.23 5.34 14.35 23.92 9.15 51.80 9.74 8.08 7.28 3.30 36.74 60.50 6.73 6.48 11.69 1.54 7.06 5.34 11.70 504.80 1.18 6.49 6.33 7.72 55.00 8.34 2.60 3.48 3.06 15.15 2.33 1.24 10.20 8.13 6.46 4.78 3.08 1.41 4.41 2.07 13.75 1.36 341.00 3.45 13.31 13.78 9.91 63.20 9.35 61.45 36.62 23.68 13.82 1.46 10.74 1.46 107.50 2.41 37.20 3.66 7.17 7.45 9.53 8.37 5.40 0.93 4.32 9.62 5.16 0.95 6.66 18.02 13.65 16.81 2.09 3.06 12.79 4.75 86.80 9.30 6.81 44.30 20.66 4.66 10.85 1.92 5.82 1.15

1.13 -1.99 0.14 10.02 3.41 5.24 27.18 10.91 0.00 4.73 13.00 2.93 -1.86 0.77 2.99 0.35 7.09 0.40 0.98 5.71 -3.04 6.85 0.75 -5.00 25.10 3.40 -10.30 0.00 -3.33 -12.20 -16.81 4.09 1.77 13.42 4.75 3.96 12.94 -4.31 4.55 7.03 14.34 0.21 9.38 0.00 3.30 3.43 0.64 -2.56 5.20 9.09 -1.03 5.32 0.08 6.50 1.89 9.31 7.60 1.71 2.80 -3.80 2.70 -1.84 -7.26 4.69 -5.23 3.03 1.90 7.09 1.54 10.43 -3.59 13.29 3.58 2.94 15.98 -12.75 8.96 3.53 5.82 7.95 0.82 0.00 6.56 -2.13 9.59 1.58 12.29 13.26 -0.16 9.66 11.58 0.79 -1.07 6.17 5.70 -0.67 0.99 -3.19 5.94 5.83

Yılbaşından Get r

UYARI: HİSSE VERİLERİ TAVSİYE DEĞİL BİLGİ AMAÇLIDIR. YATIRIM İÇİN PROFESYONEL KURULUŞLARA BAŞVURULMALIDIR.

-26.26 -33.17 -28.72 -13.01 -12.11 -18.42 -14.64 -26.55 -29.41 32.44 -28.21 -22.40 -22.00 -13.72 -33.78 10.79 -26.64 7.59 -17.19 -33.71 -25.15 -22.07 -9.56 -44.22 -23.55 -29.74 11.46 -20.65 -29.94 20.22 -7.02 -16.80 -21.23 -4.69 -7.17 -15.71 -16.81 -32.32 -48.05 -17.28 -44.16 57.19 -3.67 -2.46 21.07 1.55 -20.97 -28.71 -25.53 -25.00 -4.39 -25.56 -11.36 -17.09 -17.03 -2.76 -39.72 -32.63 -27.89 -19.58 -8.97 -3.62 -41.31 -2.23 -18.44 -47.69 -21.98 -5.93 -28.18 -9.34 -61.46 -10.50 32.24 -18.97 8.93 16.72 -15.37 -32.82 -20.68 -11.71 -16.41 -24.79 -1.21 -40.66 -30.18 -28.08 -26.91 -14.57 -9.42 -29.17 -33.12 -38.24 -11.94 -20.62 -8.77 -19.06 -19.18 -26.61 -24.66 -33.13

Destek

D renç

STCH

RSI

7.10 5.40 6.90 6.80 3.20 4.40 10.75 4.20 1.07 44.50 2.80 17.50 12.25 4.95 13.75 22.75 8.60 50.00 9.10 7.50 7.00 3.00 34.00 53.00 5.20 6.20 8.70 1.45 6.60 4.30 9.10 480.00 1.15 6.40 5.90 7.60 49.50 7.50 2.38 3.30 2.65 8.80 2.10 1.18 8.20 6.90 6.00 4.50 2.75 1.30 3.75 1.98 12.75 1.27 315.00 3.15 12.25 13.50 9.10 58.00 9.10 56.00 33.50 23.50 12.50 1.27 9.90 1.13 105.00 2.25 32.00 3.30 4.25 7.30 8.10 6.20 5.20 0.85 4.00 9.00 4.80 0.90 6.00 16.00 12.25 16.50 1.85 2.65 12.25 4.05 79.00 8.80 6.20 42.00 19.50 4.40 9.60 1.80 5.50 1.07

9.20 7.70 9.50 7.60 3.85 5.00 15.00 5.40 1.10 54.00 3.80 22.00 16.50 5.30 21.00 23.25 11.50 52.00 10.75 10.00 7.70 3.70 43.50 97.00 7.80 9.00 10.75 1.75 9.00 4.50 9.80 560.00 1.38 6.70 6.10 8.50 60.00 10.00 4.10 4.30 4.80 14.25 2.13 1.20 9.80 9.60 7.00 6.10 3.90 1.75 3.90 2.60 14.50 1.48 325.00 3.20 16.75 19.25 11.25 75.00 10.25 60.00 53.00 23.75 14.75 2.23 13.25 1.43 135.00 2.55 74.00 3.50 7.60 8.80 9.60 7.20 5.80 1.15 4.85 10.00 5.70 1.10 6.10 24.50 17.50 20.75 2.60 3.35 13.25 6.70 112.50 13.75 6.80 44.50 21.50 5.10 10.75 2.38 6.70 1.65

42.35 16.35 29.74 83.67 54.05 59.26 88.84 86.44 52.38 84.49 64.35 41.30 31.47 66.67 32.29 25.31 62.64 41.27 18.41 65.82 35.65 71.33 48.43 36.13 79.18 47.77 19.39 15.38 52.48 24.43 8.06 67.23 55.56 86.71 48.86 86.26 97.55 19.69 55.26 77.61 70.74 32.99 50.74 46.15 59.07 54.07 62.75 11.25 63.95 73.44 34.27 62.12 43.87 68.89 48.05 45.56 61.55 21.78 43.22 14.44 30.13 24.55 20.73 51.36 22.65 72.31 36.24 58.73 40.00 78.38 58.50 74.58 54.45 48.74 45.83 14.60 83.96 57.14 66.67 79.59 38.38 35.29 34.59 36.26 85.68 49.19 75.00 85.16 28.85 70.59 73.90 55.49 20.99 74.24 75.00 25.56 33.33 14.29 64.74 61.11

40.81 31.54 40.02 51.84 46.38 37.56 58.45 47.94 35.76 61.16 50.46 41.63 43.73 36.12 36.88 44.73 43.68 49.65 52.21 42.02 41.30 48.68 38.28 39.01 58.87 36.64 50.52 41.97 39.94 55.04 45.40 42.50 37.30 47.90 48.25 42.31 48.56 35.23 37.08 43.92 45.09 47.01 50.35 42.76 53.16 50.87 42.42 31.71 46.43 43.50 49.99 40.23 48.47 42.73 44.63 52.86 44.66 38.94 36.57 42.44 47.10 45.23 32.60 56.51 44.66 36.05 44.92 41.78 36.56 45.18 40.04 54.30 50.01 41.50 58.59 50.28 50.97 38.50 45.92 61.10 37.04 37.69 51.54 43.45 47.81 39.60 45.79 52.15 42.32 45.18 50.20 39.65 44.11 40.23 51.08 37.45 39.98 31.86 39.13 42.50

MOM

CCI

80.81 99.29 74.35 -96.88 78.81 61.50 89.02 207.15 83.71 65.09 75.16 43.01 93.71 219.53 84.04 139.06 77.70 32.44 98.64 89.51 83.91 108.71 77.20 34.66 82.30 43.17 78.68 31.91 76.92 94.54 77.75 50.03 80.99 157.91 95.08 -14.93 105.84 41.15 76.67 104.32 83.94 49.16 88.89 121.50 80.83 17.20 67.56 48.71 102.10 148.43 70.89 84.24 104.05 25.21 84.88 -1.77 70.81 66.85 115.84 45.49 85.45 12.53 77.65 77.66 79.86 48.61 87.60 108.08 87.91 47.88 85.62 4.96 76.45 147.60 75.17 -64.17 72.29 85.10 73.46 84.12 79.94 117.79 75.91 22.12 83.33 93.10 76.77 60.44 100.62 50.32 84.39 74.27 86.12 34.15 76.29 -107.54 89.56 26.69 78.11 101.69 93.53 61.61 73.88 103.61 91.67 43.93 70.81 147.34 85.95 52.03 91.88 68.57 76.94 75.91 78.68 8.14 73.46 72.74 79.40 26.87 81.52 61.33 73.25 47.16 62.81 9.27 103.32 62.60 72.34 24.45 68.69 72.66 73.05 62.62 65.70 96.40 76.33 15.82 76.64 98.85 69.26 64.43 96.33 154.87 77.62 65.92 83.48 76.47 100.24 89.54 111.25 2.20 90.17 138.59 76.52 70.48 86.54 123.15 108.94 83.67 81.38 -21.06 80.53 -19.44 95.74 57.27 90.00 38.00 88.46 173.04 74.25 75.05 73.36 215.77 91.44 140.44 85.79 -24.90 76.69 139.04 89.50 171.90 80.16 61.37 83.21 26.00 74.54 148.09 88.70 102.54 80.51 -96.51 77.16 50.63 74.90 -115.63 74.73 123.18 77.86 131.99

Kaynak: F nnet

Ak Portföy AGI Değ. Fon Ak Portföy Petrol Yab. BYF Fon Sepet Fonu QNB F nans Portföy A.B.D. Dolar Yab. BYF İş Portföy Yab. H s. Sen. Fonu Ged k Portföy G-20 Ülkeler Yab. H s. Sen. Fonu Aura Portföy Yab. Borç. Araç. Fonu QNB F nans Portföy Gümüş BYF TEB Portföy K ra Sert. (Döv z) Katılım Fonu İş Portföy PY Euro. Borç. Araç.(Döv z) Özel Fonu Z raat Portföy Katılım Fonu (Döv z) Garant Portföy Yab. BYF F.S.F. İş Portföy Yab. Borç. Araç. Fonu İstanbul Portföy Yab. (G.Ol.P y.) Borç. Araç. Fonu QNB F nans Portföy B r. Değ. Fon Q nvest Portföy K ra Sert. Katılım (Döv z) Fonu

5.24 4.72 3.22 3.14 3.08 2.91 2.79 2.76 2.76 2.59 2.53 2.27 2.21 2.18 2.16

YATIRIM KAYBETTİRENLER Haftalık get r (%) Z raat Port. BIST L k t Bank. End.H s.Sen. Yğ. BYF -4.35 Den z Port. Euro. (Döv z) Borç. Araç. Fonu -4.28 Ak Portföy BIST Banka End. H s. Sen. Fonu (HSYF) -4.17 İş Portföy BIST Banka End. H s. Sen. Fonu (HSYF) -4.02 QNB F nans Portföy B r. H s. Sen. Fonu (HSYF) -3.66 İş Portföy BIST Tkn. Ağır. Sın. End. H s. Sen. Fonu -3.61 İş Portföy Elektr kl Araç. Karma Fon -3.57 Fokus Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) -3.47 Yapı Kred Port. İk . H s. Sen. Fonu (HSYF) -3.42 Osmanlı Portföy B r nc H sse Sened Fonu -3.32 QNB F nans Portföy Dow Jones İst. 20 (HSY) BYF -3.10 Az mut PYŞ B r. H s. Sen. Fonu (HSYF) -2.90 Z raat Port. BIST 30 End. H s. Sen. Yoğun BYF -2.70 HSBC Portföy BIST30 End. H s. Sen. Fon (HSYF) -2.63 TEB Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) -2.60 Ak Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) -2.54

EMEKLİLİK KAZANDIRANLAR Haftalık get r (%) Katılım Em. ve Hay. Agr. Katılım Değ. (Döv z) EYF F ba Em. ve Hay. Değ. Gr. EYF F ba Em. ve Hay. Perform Portföy Değ. EYF Anadolu Hayat Em. İş Bankası İşt rak Endeks EYF All anz Yaşam ve Em. Altın EYF Av vaSA Em. ve Hay. Altın EYF All anz Hayat Em. Altın EYF BNP Par bas Card f Em. Altın EYF NN Hay. Em. Altın EYF Garant Em. Hay. Altın EYF Anadolu Hayat Em. Altın Katılım EYF Vakıf Em. ve Hay. Altın Katılım EYF Z raat Hayat ve Em. Altın Katılım EYF C gna F nans Em. ve Hay. Altın EYF

2.74 2.23 2.06 1.94 1.92 1.89 1.89 1.89 1.89 1.88 1.88 1.87 1.85 1.84

EMEKLİLİK KAYBETTİRENLER Haftalık get r (%) Vakıf Em.ve Hay. Turkcell Grb.Çal.Yön.Pera1 Değ.EYF -4.33 F ba Em. ve Hay. Kare Port. Fon Sepet EYF -3.25 F ba Em. ve Hay. H s. Sen. Gr. EYF -3.17 C gna F nans Em. ve Hay. B r. H s. Sen. EYF -2.91 BNP Par bas Card f Em. B r. K.D.B.A. EYF -2.83 Axa Hayat ve Em. H s. Sen. EYF -2.80 BNP Par bas Card f Em. H s. Sen. EYF -2.55 NN Hay. Em. H s. Sen. EYF -2.54 All anz Yaşam ve Em. B r. K.D.B.A. EYF -2.47 Halk Hayat ve Em. K.D.B.A. EYF -2.46 All anz Hayat Em. H s. Sen. EYF -2.45 All anz Yaşam ve Em. H s. Sen. EYF -2.45 Anadolu Hayat Em. İk . H s. Sen. EYF -2.45 All anz Hayat Em. K.D.B.A. Gr. EYF -2.43 Garant Em. Hay. H s. Sen. EYF -2.42 Anadolu Hayat Em. H s. Sen. Gr. EYF -2.41

İSTATİSTİK Fon kategor s Haftalık Endeks get r (%) Emekl l k Fonları (BES) -0.28 Emekl l k Fonları (BES) - Borçlanma Araçları -0.94 Emekl l k Fonları (BES) - Fon Sepet Fonları -1.16 Emekl l k Fonları (BES) - H sse Sened -1.81 Emekl l k Fonları (BES) - Karma & Esnek Fonlar -0.79 Emekl l k Fonları (BES) - Katılım Fonları 0.12 Emekl l k Fonları (BES) - Kıymetl Madenler 1.87 Emekl l k Fonları (BES) - Para P yasası 0.17 Yatırım Fonları 0.09 Yatırım Fonları - Borçlanma Araçları Fonları 0.02 Yatırım Fonları - Fon Sepet Fonları 0.33 Yatırım Fonları - H sse Sened Fonları -1.14 Yatırım Fonları - Karma ve Değ şken Fon -0.17 Yatırım Fonları - Katılım Fonları 0.32 Yatırım Fonları - Kıymetl Madenler Fonları 1.87 Yatırım Fonları - Para P yasası Fonları 0.15

Ses m duyan var mı? çarpan etkisine dikkat ederek, gerçekçi politikalar uygulamak gerekir.

Değilse kaş yapayım derken göz çıkarırsınız.

Geçen sene üretim daha yavaşlamamışken, hesaplar kağıt üstünde iyi görünürken, iş insanı tahsilat yapamadığı için cüzdanlar boştu. O yüzden aldığım yanıt hep aynıydı. İş insanı sattığının parasını zamanında tahsil edemiyordu. Çalışanlarına; ben daha sattıklarımın parasını alamadım. O yüzden maaşları ödeyemiyorum. Ya da tahsil edince öderim diyemiyordu. Üretimin en büyük maliyeti olan enerji faturasını para tahsil edemedim ödeyemiyorum diyemiyordu.

Hammaddeyi satın aldığı şirkete bu ay size para vermeyeyim. Siz bana yine hammaddeyi gönderin önerisi getiremiyordu.

Ama daha da kötüsü devletine dönüp, sattığımın parasını alamadım. Vergilerimi ve çalışanlarımın SGK’larını ödeyemiyorum diyemiyordu.

Vergisini zamanında ödeyemezse bir de faizle cezalandırılıyordu.

Bu durum ekonomi muhabirliğine başladığım günden beri devam edi-

GEZDİM, GÖRDÜM, YAZDIM

Sam Altınkaya sami.altinkaya@dunya.com

25

yıldır Anadolu’yu geziyorum ve iş insanlarıyla görüşüyorum. Bu yıla kadar aldığım yanıt hep aynıydı. İşler nasıl diye soruyorum. Anadolu insanı birebir konuşurken açık ve nettir.

“Hesaba bakırem hacca gidem, cüzdana bakırem zekata muhtaç” Yani kağıt üstünde hesaplar iyi görünse de cüzdanlar boş. Sanayici üretim yapıyor. Parasını bankaya faize koymak yerine, makineye ve hammaddeye yatırıyor. İş ve aş yaratmak için uğraşıyor. Artan üretim maliyetlerine rağmen üretmeye devam ediyor. Vatandaşın evine ekmek götürmesine vesile oluyor.

Fabrikasında 5 bin kişi çalıştıran iş insanı doğrudan 25 bin kişinin ekmek yemesini sağlıyor. Bu rakam tedarikçilerle birlikte 50 bine çıkıyor. Üreten kişilere bu gözle bakmak lazım. Ekonomik kararlar alınırken de

yor.

Nasıl ki birileri iş arıyor ve bulamıyor. Sanayiciler ise aradığı kalitede insanı bulamıyor. Bu iki konu bir türlü çözülemedi. Ya da üniversite sanayi iş birliği yeterince kurulamıyor.

Kimse kimseyi anlamıyor.

2020 yılına gelindiğinde durum artık çok daha kötü hale geldi. İş insanı üretememeye ve yeni yatırım yapamamaya, hammaddeyi bile satın alamamaya başladı.

Devletin babalığını gösterme zamanı gelmiştir. Sanayici işçinin maaşını geciktiremez. Alın teri soğumadan emeğinin karşılığını vermek zorundadır. Çalışanlar evine ve ailesine ekmek götüremezse sosyal patlamalar başlar. Bugün yaşanan biyolojik savaş da olağanüstü tedbirlerin alınması gereken bir zamandır. Geciktirmek hastalığı tüm Türkiye’ye yayar. Beklemenin faturası herkes için çok ağır olur.

Türkiye’nin bunları yapma gücü ve iradesi vardır. Yoksa istihdam hızla düşecek ve kriz derinleşecek.

Gerçek milliyetçiler ve vatanseverler yanında insan çalıştıran, onların evine ekmek götürmesini sağ-

B yoloj k savaştan çıkmak ç n öner ler m

layanlardır. Toplanan yardımlarda oluşturulacak bir hesapta bu amaçla kullanılmalıdır.

Hatırlayın ekonomik krizin yaşandığı bir önceki dönem milyonlarca insan işini kaybedecekti. Hükümet Kredi Garanti Fonu’ndan üretenlere destek oldu. Nefes kredisi verdi. Böylece işinden olanların sayısı çok az oldu. Zaten hesaplansa işinden ayrılacaklara ödenecek kıdem tazminatları ve işsizlik sigorta maaşları toplamı bundan daha fazla olacaktı. Hükümet akıllı bir politika izledi ve KGF’yi devreye soktu.

Rakamlarla sizlerin kafasını karıştırmak yerine açık ve net önerilerde bulundum. Bütün bunların emin olun bir matematik karşılığı vardır.

Bugün bunlar yapılmayacak da hangi gün yapılacak. İnsanlar zaten evlerinden dışarıya çıkamıyor. Bir de işlerinden olacak mı gibi endişelerden kurtarmak iyi olmaz mı?

Mili seferberlik böyle olur. Borçları ötelemek, yeniden yapılandırmak yaraya merhem olmaz. Bu antibiyotik tedbirleri alıp derhal uygulamaya koymalıdır.

• Üret m yapan ve h zmet veren ş nsanları, tahs l etmed ğ paranın verg s n ödememel .

• Sanay c parasını tahs l etmeden elektr k faturasını ödememel .

• Devlet enerj dağıtım ş rketler ne, sanay c adına ödemey üç ay boyunca yapmalı.

• Kazanılmayan, ceb ne g rmeyen paranın gel r verg s olmaz.

• Verg ler ötelemek ya da yen den yapılandırmak çözüm değ ld r.

• Bugün yapılacak olan devlet örneğ n kr z geçene kadar üç ay boyunca üreten kes mden verg almamalıdır.

• Çalışanların SGK kes nt ler n n şverenden kr z geçene kadar y ne üç ay boyunca tahs l ed lmemel d r.

• Patronlara b r tek k ş n n b le şten çıkarılmayacağını, aks halde devlet karşısında bulacağı kararlı b r şek lde söylenmel d r.

• Halen çalışmakta olan nsanların maaşlarının yüzde 60’ını devlet ödemel d r.

• Devlet İş n kaybeden ve ş bulamayanlara altı ay boyunca örneğ n 3 b n l ra para vermel d r.

• Bunun ç n gerek rse Merkez Bankası para basar.

Sonuç kısa zamanda enflasyonu yükselt r. Ama daha sonra yükselen enflasyonu düşürmek, yaşanacak sosyal patlamadan çok daha hayırlı olur.

• P yasada döv z kurunun an yükselmes ne ve nmes ne müsaade ed lmemel . Döv z fırsatçılarına z n vermemek ç n dolar 6 l radan, euro se 7 l radan sab tlenmel .

• Bankalarda bulunan döv z tevd at hesapları bel rlenen bu kurdan sab tlenmel . İsteyen parasını y ne bu kur üzer nden çekeb lmel .

• İhracat ç n özel b r hracat döv z kuru uygulamasına geç lmel . Devlet hracatı desteklemek ç n aradak farkı f nanse etmel .

• Tarımda tam ürün ekme zamanı. Mazot ç ftç ye bedava ver lmel . Tohum ve üret m desteğ fa zs z ve ger ödemes z b r defaya mahsus ç ftç ye sağlanmalıdır.

• ARGE ve teknoloj ye yatırım yapan ş rketler b r yıl boyunca verg den muaf olmalıdır.

• Devlet n kend ç nden başlamak üzere ülke genel nde tasarruf yapılmalı. Bütün lüks harcamalar yasaklanmalı.

• Devlet ödeme garant l yapılan köprü ve otoyollar le havaalanlarının ödemeler Türk L rası’na çevr lmel . Ödemeler ve ver len sözler gözden geç r lmel .

Sonuçta herkes el n taşın altına koymalı.

Sonunu düşünen kahraman olamaz.

Gümrük Yönetmel ğ ’ndek değ ş kl kler d j tal konferansla anlatılacak Korona virüs nedeniyle pek çok sektör evden işleri takip etmeye başladı. Ama bazı işler sahadan yapılmak zorunda. Gümrük hizmetleri de bunlardan biri.

Gümrük müşavirleri de hijyen şartlarına uygun olarak, gerekli tedbirleri alarak hizmet vermeye devam ediyor. Dış ticaret devam ettiği sürece hem gümrük-

lerdeki memurlar hem de müşavir şirket çalışanları işlerinin başında.

Ticaret Bakanlığı gümrük işlemlerinin daha hızlı yapılması ve kolaylaşması için bir dizi önlem aldı. ÜNSED Gümrük Müşavirliği’de 8 Nisan Çarşamba günü saat 14.00 te kendi teknolojik altyapısını kullanarak,

müşterilerine gümrük yönetmeliğindeki değişikliklerle ilgili bilgilendirme yapacak.

Dış ticaret işlemlerine damgasını vuran isimler şirket yöneticileriyle dijital konferansta bir araya gelecek. Rıza Mehmet Korkmaz’ın moderatörlüğünde, Remzi Akçin ve Cahit Sosyal firmaların sorularını yanıtlayacak.

Remzi AKÇİN

Rıza Mehmet KORKMAZ

EMTİA PİYASALARI / FİYATLAR Sıcak Haddelenm ş Rulo 1.2 1.5 2 2.5 3 4 5 6-10 arası 12-20 arası Kutu Prof l 0.7-1.2 1.5 2 2.5-7.00 mm arası Doğalgaz Borusu 1/2-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası

-

IPE 80 IPE 100 IPE 120 IPE 140 IPE 160 IPE S yah Testl Boru 1/2”-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası Galvan zl Borular 1/2-4” arası İskele Borusu (İskonto) 26.9-2.5-3.00 mm 33.7-2.5-3.00 mm 42.4-2.5-3.00 mm 88.9-2.5-3.00 mm Köşebent 30’luk

-

-

Hazırlayan: Veysel AĞDAR Hazırlayan: / Tel:Veysel 0216 440 AĞDAR 24 31

> VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI

> ÇELİK ($/ton)-KDV har ç Fot/Fob İskenderun Tosçel k 40’lık 60’lık 70’l k 80’l k 90’lık 100’lük 120’l k U Dem r 40 U 50 U 65 U 80 U 100-120-140 U 160 U İ Dem r 80 İ 100 İ 120 İ 140 İ 160 İ

-

Vadel İşlemler Pazarları

Tek ve Ç ft Çatal (PVC) Boyut Ø50 50 (TÇ) 5.69 75 (TÇ) 8.54 110 (TÇ) 13.47 110 (ÇÇ) 23.32

Ø75 8.54 12.88 19.49 35.80

84.57

D rsek (PVC) Boyut 45 Açık 87 Kapalı D şl d rsek 20x1/2 20x3/4 25x1/2 25x3/4

TUĞLA KİREMİT (KDV Har ç - Peş n) TL/Adet 8.5 Tuğla (190x190) 0.61 13.5 Tuğla (190x190) 0.65 Asmolen (25’l k) 2.65 Asmolen (20) 2.39 Isı tuğla 19’luk 2.25 Baca (Yuvarlak) 150.0 Baca (Kare) 220 Baca (Şöm ne) 300.0

Ø75 7.07 10.22 13.10 23.51 45.55

Ø50 2.76 3.37

Ø75 4.93 6.53

İç 6.91 9.27 8.43 10.07

Dış 8.97 12.60 10.01 12.60

SAC (KDV Dah l Peş n $/TON) 0.35 940 0.40 900 0.45 870 0.70 850 1.00 830 2.00 780 TEL (KDV Har ç TL/m2) Gal. Örgü (60x60)2.5 mm PVC Kaplı (60x60)3.50 mm Gal. Örgü (50x50)2.5 mm PVC Kaplı (50x50)3.50 mm Gal. Örgü (40x40)3.00 mm PVC Kaplı (40x40)3.50 mm

9.45 15.00 11.20 18.53 24.65 25.97

İNŞAAT DEMİRİ (Kardem r) Düz Yuvarlak (KDV har ç TL/TON) 12-18 mm 2560 20-100 mm (SAE 1010) 3015 130-260 mm (SAE 1040) 3200 130-260 mm (S23JR) 3145

BORULAR Su Boruları TL/M 10 ATÜ YYPE lac vert pol et len 20 4.65 25 6.73 32 11.24 40 16.95 50 26.88 75 59.16

Kütük 12M (S235 JR) Kütük 12M (S185MLZ) ORMAN ÜRÜNLERİ (KDV Har ç TL/ M3) Tomruk 3. SNB Göknar 3. SNB Karaçam 3. SNB Sarıçam

> KERESTE (KDV Har ç) TL/ M3 Çam Doğ. (Ekstra) 1900-2500 Çam Doğ. 1’ nc Kal te 1900-2000 Çam Doğ. 2’nc Kal te 1500 Çam Doğ. 3’üncü Kal te 1100-1300 Göknar Doğrama 1200-1300 Lambr Ekstra 1900-2200 Lambr 1’ nc Kal te 1400 Döşeme Ekstra 2000 Döşeme 1’ nc Kal te 1900 İnşaatlık NB. 1050 İnşaatlık Kereste 1100-1300 KONTRPLAK (Kavak) (KDV har ç TL/adet) 4 mm 220 X 170 75.00 8 mm 220 X 170 115.00 10 mm 220 X 170 139.00 12 mm 220 X 170 166.00 Kontrplak 18 mm 170 X220250.00

Prof ller (KDV har ç TL/Ton) NPI-U 160-300 (STD) 3100 NPI-U 320-550 (STD) 3170 HEB - 120-200 (STD) 3115 HEB - 220-260 (STD) 3190 G 1-110 (TL) 3190 H1 p k 2165 H2 p k 2130

STRAFOR (KDV dah l) TL/M3 (Paket) 67.10 1cm /10 kg/m3 64.35 3cm / 10 kg/m3 67.10 5cm /10 kg/m3 3 132.00 2cm / 20 kg/m 119.38 5cm / 20 kg/m3 Asmolen 23 cm/ 10 kg (Ad) 20.01

($, ton, peş n) (KDV har ç) 953-975 983-1017 1102-1144 1065-1119 990-1017 -

POLİSTİREN Kr stal Pol st ren Ant şok Pol st ren

1200-1246 1288-1322

Kaynak: Chemorb s.com (2-8 Mart 2020 dönem yurt ç pol mer f yatları Türk ye depo tesl m , peş n)

> ELEKTRİK TÜKETİCİ FİYATLARI

DUNYA

Tek Zamanlı

12

600-800 1200-1500 1200 800-1000

Nervürlü (KDV har ç TL/TON) 12-32 mm 2543 12-32 mm (yuvarlak) 2343

Ürün türü Süspans yon F lml k F lml k Rafyalık F lml k (%100’lük bazda)

Dağıtım S stem Kullanıcıları ORTA GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma ALÇAK GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma Genel Aydınlatma

2405 2260

ÇİMENTOLU YONGA LEVHA (KDV har ç TL/M2) 06 mm 9.72 8 mm 12.96 10 mm 16.20 12 mm 19.44 14 mm 22.68 16 mm -

> PLASTİK MADDELERİ Ürün c ns Pol v n l klorür (SPVC) Yüksek Yoğ. Pol et len (YYPE) Alçak Yoğ. Pol et len (AYPE) Pol prop len Homopol mer (PPH) Alçak Yoğ. Pol et len (LAYPE) Sudkost k

İşlem M ktarı

71,406 72,996 19,018 2,053 18,105 14,455 30 0 0 0 0 198,063 7 7 0 5 1 4 11 6 5 23 198,086

1,218,693 355,096 184,677 22,300 479,484 47,532 316 0 0 0 0 2,308,098 5,105 5,105 0 23 2 21 645 405 240 5,773 2,313,871

İşlem Hacm

S. S. Açık Poz. Say.

738,247,202.00 3,798,740,917.50 1,252,898,526.70 161,349,357.58 168,991,530.56 513,383,144.37 4,138,303.20 0.00 0.00 0.00 0.00 6,637,748,981.91 1,589,490.00 1,589,490.00 0.00 265,400.00 22,400.00 243,000.00 4,338,100.00 2,790,000.00 1,548,100.00 6,192,990.00 6,643,941,971.91

Açık Poz. Say. Değ.

1,483,552 441,632 740,250 23,240 803,029 47,488 6,279 0 0 0 0 3,545,470 339,219 73,129 266,090 26,767 15,336 11,431 65,515 48,366 17,149 431,501 3,976,971

19,077 7,234 3,900 3,575 -24,668 1,237 55 0 0 0 0 10,410 5,095 5,095 0 17 2 15 436 405 31 5,548 15,958

> ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ 90

HAZIR BETON (KDV Har ç) TL /m3 Anadolu Avrupa C 30 230 260 C 35 240 275 C 40 245 280

PLASTİK BORU KDV Har ç TL/Adet PVC Dublex Boru (ISO 3633-3.2 mm) Boyut Ø50 150 4.06 250 5.78 500 8.07 1000 13.62 2000 26.79

03/04/2020

İşlem Sayısı

VIOP-PAY VIS-TRY VIOP-ENDEKS VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-USD VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-TRY VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-USD VIOP-ENERJI VIS-TRY VIOP-EMTIA VIS-TRY VIOP-YABANCI ENDEKSLER VIS-TRY VIOP-METAL VIS-TRY VIOP-TLREF VIS-TRY VIOP-VIS-TOPLAM VIOP-PAY OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP- ENDEKS OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-DOVIZ OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-OPSIYON-TOPLAM VIOP-TOPLAM /TOTAL

> İNŞAAT MALZEMELERİ ÇİMENTO (KDV Har ç)TL/TON Dökme 52.5 (Fab. tes.)

290.00 P.K.Ç. Dök. 42.5 (Fab. tes.) 280.00 K.Z.Ç/A (Torbalı) 250.00

> HURDA DEMİR SERBEST PİYASA (TL/Ton) DKP 1515 Ekstra DKP 1390 1. grup hurda 1300 2. grup hurda 1250 3. grup hurda Talaş 1050 GEMİ HURDASI (TL/Ton)* Gem hurdası Gem sacı Ekstra (*) İzm r Gem Söküm Sanay c ler Derneğ

Tek Ter ml (Güç bedel har ç-Krş/kWh) Gündüz

Puant

Gece

Dağ.Bedel

47,9493 52,0613 34,9169 47,1977 47,5776

48,6220 52,6721 35,6434 47,7490 -

80,7751 87,6626 62,1031 79,2157 -

22,6713 24,8316 14,4837 22,6038 -

11,2441 19,7890 19,4023 16,2679 18,9937

48,3295 52,2826 34,3800 47,3788 47,7867 28,2244

49,0020 52,8934 35,1066 48,8225 -

81,1551 87,8838 61,5664 79,3969 -

23,0514 25,0529 13,9468 22,7849 - -

17,3969 23,5764 23,0585 19,3723 22,5811 22,5811

CMYK

Cahit SOYSAL

BİTKİSEL YAĞLAR Ayç çekyağı KDV har ç TL (B ryağ) 1 kg (Pet) 8.70 2 kg (Pet) 16.75 5 kg (Pet) 40.05 10 kg (Tnk) 79.85 18 kg (Tnk) 139.70 Raf ne Ayç çekyağı (Trakyağ) 1 kg 8.25 2 kg 15.80 5 kg 38.15 10 kg 75.20 18 kg 132.15 PEYNİR (KDV dah l/peş n TL) B. Pey. 19 kg (TN) 375.00 B. Peyn r 5 kg (TN) 135.00 B. Pey. (Lüks) 1kg (TN) 35.00 Örgü Peyn r (12 kg) 390.00 Kaşar Peyn r (1 kg) 35.00 Bez Tulum Peyn r (1 kg) 30.00 Lor Peyn r (18 kg) 90.00 Tereyağ (1 Kg) 40.00 PİRİNÇ-BAKLİYAT (Dökme KDV har ç TL/Kg) Gönen baldo p r nç 8.00 P r nç (Osmancık) 6.60 P r nç (Luna) 5.60 Fasulye (Battal/İthal) 10.60 Fasulye 8-8.5 mm 9.40 Fasulye 7.5-8 mm 8.90 Barbunya 9 mm 11.00 Nohut Meks ka 10-11 mm 9.00 Nohut 9 mm (Yerl ) 4.80

> SU ÜRÜNLERİ

4.20 3.80 6.80 4.80 9.00 7.50 6.00 5.40

ZEYTİN (kg/TL) (KDV har ç/Bursa TB.) S yah zeyt n S yah zeyt n (yağlık) Yeş l zeyt n (kırma)

-

ŞEKER (Konya Top. KDV dah l/TL) Toz Şeker (50 Kg)

-

KURUYEMİŞ (KDV har ç TL/Kg) Badem (Kal forn ya) 70.00 K. Kayısı (1. Kal.) 35.00 Antep Fıstığı (Kab.) 91.00 Fındık (G resun) 57.00 Fıstık (Kabuklu) 20.50 Cev z ekstra (ABD) 69.00 Tuzlu fıstık 26.00 Ayçek rdeğ 16.50 D. Lebleb (Sarı) 14.00 K. Çek rdeğ (Nevşeh r) 38.50 Kuru üzüm (10 Nu.) 15.00 Kuru İnc r (Ekstra) 40.00 UN (KDV Har ç - TL) Un Baklavalık (50 Kg) 107.00-165.00 Un T p550 (50 Kg)102.00-142.00 Un (25 kg) 44.00

ANKARA TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 35.50 Kuzu et (karkas/kg) 47.00

36.50 52.00

ADANA TİCARET BORSASI Dana Et (kmk/kg) 36.00 Kuzu Et (kmk./kg) 50.00 Sığır (kmk/kg) 30.00 Dana (adet/TL) 8600 Sığır (adet) 11.115 Kuzu (adet) 700

-

AFYON TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 33.00 Koyun (adet) 960 Kuzu (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 30.00

-

DENİZLİ TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 26.24 Kuzu(karkas/kg) 35.00 İnek (adet) 4697

-

ERZURUM TİCARET BORSASI İnek (karkas/kg) 24.00 Dana (karkas/kg) 29.00 Kuzu (karkas/kg) 35.00

-

EDİRNE TİCARET BORSASI Dana (canlı /kg) 18.20 Koyun (canlı/ kg) Kuzu (canlı /kg) 22.50

(TL) En düşük 17.00 26.00 240.00 340.00 40.00 150.00 40.00 21.00 180.00 100.00 40.00 20.00 250.00 400.00 150.00 80.00

İSTANBUL TİCARET BORSASI (Canlı) En az En çok Dana (karkas/kg) 33.00 İnek (karkas/kg) 19.50 Koyun (karkas/kg) 25.00 Kuzu (karkas/kg) 50.00 Sığır (karkas/kg) -

En yüksek 17.00 26.00 280.00 360.00 60.00 160.00 60.00 21.00 210.00 140.00 50.00 20.00 350.00 600.00 190.00 100.00

KONYA 1426 1633 1288 1244

ESKİŞEHİR 1577 1583-1592 1360-1364 1852 1349

POLATLI 1680 1550 1279 -

1.kal te

Barbunya 10.00 B ber (Dolma) 8.00 Brokol 4.00 Domates 3.00 Fasülye (Çalı) 20.00 Havuç (Beypazarı) 3.00 Ispanak 3.00 Kabak (Sakız) 8.00 Karnabahar 3.00 Kerev z 5.00 Kıvırcık 3.00 Kıvırcık (2.Kal te) 2.00

C ns Mantar Pancar Patates Pazı Pırasa Roka Salata (Ç.Köy) s lor Sem zotu Soğan (Taze) Tereotu Turp (Kırmızı) Yer Elması

-

YUMURTA (KDV Har ç Adet/Krş.)

Afyon Kayser Yum-B r Duble Esk Ana Yen Ana Yarka P l ç Kılavuz

30.0 29.0 28.0 27.0 22.0 17.0

43.0 42.5 30.0 28.0 24.5 21.0

14.00 4.00 5.00 3.00 2.50 2.00 7.00 6.00 3.00 2.00 2.00 3.00

135.60 8.80 3.00 9.65 8.70 3.20 1.20 1.35

KÜSPELER (İthal) Soya fasulyesi (Adana) Ayçiçeği küs. (Adana) Buğday kepeği (Adana) Mısır kepeği (Adana) Pamuk Çek. Küs. (Adana)

2.52 1.17 1.02 1.27 1.05

YAĞLI TOHUMLAR (Denizli) Anason TTS Haşhaş toh. (Beyaz)TTS Haşhaş toh. (Mavi) TTS Haşhaş toh. (Sarı) TTS Keten toh. TTS FINDIK (TL/Kg) TMO Tombul Kab. (Düzce) Tombul Kab. (Gir.) Tombul Kab. (Ordu) Tombul Kab. (Trab.)

ÇORUM 1314 -

EDİRNE 1650-1658 1569 -

BANDIRMA 1630 1550 -

C ns Ananas (İthal) Armut Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane

1.kal te 12.00 3.00 8.00 9.00 15.00 8.00 3.00 7.00 12.00 5.00 5.00 25.00

C ns K v (Yerl ) L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Pep no (İthal) Portakal Üzüm

20.80 19.50 16.40 24.81 6.20

16.50-17.00 19.20-20.15 18.91-23.10 18.50-20.50 18.80-19.50

PAMUK İPLİĞİ (KDV hariç TL) 10/1 Open end dok. (telefli) 12.00 10/1 Open end dok. (telefsiz) 14.50 20/1 Open end dok.

15.50 24/1 Open end dok.

16.00 30/1 Open end dok.

16.50 20/1 Karde dokuma 18.00 30/1 Karde dokuma 19.00 36/1 Karde dokuma 20.50 20/1 Penye dokuma 20.00 30/1 Penye dokuma 20.50 36/1 Penye dokuma 22.00 40/1 Penye dokuma 23.00

GÜNLÜK İŞLEMLER Ürün

Birim

ENERJİ Doğalgaz Etanol Kalorifer yakıtı Nafta (Avrupa) Petrol (Brent) Petrol (Batı Teksas) Uranyum*

mmBtu/dolar Dolar/Galon Litre/dolar Dolar/Ton Dolar/ Varil Dolar/Varil Dolar/Lb.

1.66 0.85 1.11 34.11 29.00 27.45

DEĞERLİ MADEN Altın Paladyum Platin Gümüş

Dolar/100oz Troy/Ons Troy/Ons Dolar/5000oz

1634.20 2118.00 724.60 14.55

ENDÜSTRİYEL MADEN Alüminyum Ton/Dolar Bakır Ton/Dolar Çinko* Ton/Dolar Demir cevheri Mt/Dolar Teneke Ton/Dolar Kurşun Ton/Dolar Nikel Ton/Dolar TARIMSAL Buğday Mısır Kakao Kahve (Arabica) Kahve (Robusta) Pamuk Büyükbaş hayvan Besi sığırı Kereste Palm yağı* Portakal suyu Soya fasulyesi Soya küspesi Soya yağı Şeker Rafine şeker

Ağ. Ort. Fiyat (Kg/TL)

Mısır Arpa Buğday Ekm. K. Diğer Buğday Ekm. B. Diğer Nohut Buğday Ekm. K. Sert Buğday Ekm. Beyaz Sert Buğday Makarnalık Buğday Mak. Düşük Vasıflı

03/04/2020

İşlem Miktarı (KG)

İşlem Hacmi (TL)

1,2038 46.454.790 55.923.991 1,2984 333.269 432.727 1,7000 70.000 119.000 1,5669 55.080 86.303 2,7900 26.000 72.540 1,6200 21.120 34.214 -

10.00 10.00 3.00 12.00 5.00 12.00 8.00 8.00 35.00 7.00 3.00 12.00

C ns Barbunya B ber (Dolma) Brokol Domates Havuç (Beypazarı) Hıyar Ispanak Kabak (Beyaz) Karnabahar Kerev z Kıvırcık Lahana (Beyaz)

1.kal te 7.80 4.20 2.20 1.30 2.00 2.30 1.80 2.80 1.50 1.70 1.10

C ns Mantar Marul (Kıvırcık) Pancar Patates Patlıcan Pazı Pırasa Roka Sem zotu Soğan Kuru Ananas Armut

1481.35 4863.50 1862.00 82.38 14.465.00 1661.00 11.192.00

Cent/Bushel Dolar/Ton Dolar/Ton cent/kg Dolar/Lb Cent/Lb Dolar/Adet Dolar/Adet Dolar/Ton MYR/Ton Cent /Lb Cent/Bushel Cent/Bushel Dolar/Lb Dolar/Lb Dolar/ton

551.50 330.50 1825.00 114.55 1187.00 51.02 88.33 109.03 263.70 2400.00 112.25 853.50 303.60 0.26 10.35 337.00

BORSA BİRİMLERİ Bushel (Buğday’da): 36.7 Lt. 1 Bushel (Mısır’da): 39 Lt. 1 Gallon (ABD): 3.78 Lt. 1 Gallon (İng.): 4.5 Lt. 1 L bre (lb): 0.450 Kg. 1 Btu: 0.29307111111 Watt / Saat 1 Ounce: 28.35 Gr. 1 Ounce (sıvı): 29.5 Mlt. 1 Troy Ounce: 31.1 Gr. 1 Pound: 0.453 Kg. 1 Gra n: 0.065 Gr

DÜNYA BORSALARI LME: Londra Metal Bor. LIFFE: Londra T caret Bor. NYMEX: New York T c. Bor.

ANTALYA SEBZE 1.kal te

Fiyat

(*) 02 NİSAN 2020 03 NİSAN 2020 verileri

Firmaların liste fiyatlarından (ortalama) alınmıştır.

Ürün

Mond /Paper 140-350 gr 920 Paper Plus 70-120 gr 820 900 Kombassan 1. H. E. 70 g/m2 Kombassan 1.H. B 70 g/m2 800 1000 Kombassan 1. H.E. 60 g/m2 900 Kombassan 1.H.B 60 g/m2 Apr l/Chambbr l 70-120 gr 840 ŞAMUA KAĞITLAR (Ebat/Euro) Sorapr nt Opaque Crem 50 gr 1350 Sorapres Cream 70-110 gr 920 Sorapres Cream 140 gr 960 KİTAP VE GAZETE (Ebat /Euro) Enso Creamy H gh Bulk 53 gr 800 Snow Br te 55 gr 780 AMBALAJ KAĞITLARı (Ebat/Euro) Kotlas (Kahvereng ) 70 gr.

1000 Ipack (Beyaz) 40 gr.

975 SÜLFİT KAĞITLAR (Ebat/$) Arkhange SK Sülf t 40 gr.

Ipack MF Beyaz 40 gr GRİ MUKAVA (Ebat/Euro) Sol dus630-1134 gr 640 F rmaların l ste f yatlarıdır

> DÜNYA BORSALARI

PAMUK (Adana TL/Kg) Çukur. Std.1B (Roll) Çukur. Std.1 Ege Std. 1B. Sawgin Std. 1HB. Kütlü (Mak. Top. 40) Çiğit (Mak. %3 Emp.) Pamuk Çekirdeği (Roll.)

35.0 35.0 34.0 33.0 32.0 -

İSTANBUL MEYVE 1.kal te

PAMUK (İzmir TL/Kg) 41 Renk Liverpool A (cent/kg)

> Türkiye Ürün İhtisas Borsası ADANA 1700 1500 1320 1270

> SEBZE VE MEYVE HALLERİ İSTANBUL SEBZE C ns

23.68 14.85 23.55

GAZİANTEP TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 34.50 Kuzu et (canlı) 890 Sığır et (gövde/kg) 25.00

> HUBUBAT PİYASALARI (Kg/TL) A. K. Sert Buğday E. K. Yarı Sert Buğday E. Bey. Yarı Sert E. Bey. Yumuşak Yeml k K. Buğday Beyaz Arpa Yulaf Mısır

KUŞE (Ebat/Euro) UPM Star Mat Bulk 1.2 70+80 gr 840 UPM Star 70+80 gr 810 H kote orj 90+ gr.

800 H kote / Lum 115-200 gr.

770 H kote / Prescol 90-400 gr.

750 MAGAZİN (Bob n/Euro) UPM Ultra LWC 60 gr 740 Perlen LWC60 gr 675 TEK YÜZLÜ KUŞELER (Ebat/Euro) APP Nev a75- 80 gr.

900 KUŞE BRİSTOL KARTONLAR (Ebat /$) Bohu 190 gr 900 Chenm ng/Bohu 210 gr.

850 N ngbo Chenm ng 230 gr.+ 825 RENKLİ FOTOKOPİ (Paket /$) Excel Pro A4 A3 90 gr. (500 TBK/5’l k) 7.30 120 gr. (250 TBK/6’lık) 5.20 4CC/90 gr. (500 TBK/5’l k) 8.00 4CC /120 gr. (500 TBK/4’lÜk) 12.00 1. HAMUR (Ebat/$) Enso / Berga Wr te 60 gr.

920

> TARIMSAL SANAYİ

Nohut 8.5 mm (Yerl ) Bulgur p lavlık K. Merc mek (yerl ) K. Merc mek (İthal) S. Merc mek (Yerl ) S. Merc mek ( thal) Y. Merc mek (yerl ) Y. Mer. (6.5-7 mm/ İthal)

B r m K logram K logram Kutu Kutu K logram K logram Kasa K logram Kasa Kasa Ç ft K logram Kasa Kutu Kasa Kasa

Alabalık Ç pura Hams İstavr t Kalamar Kalkan Kar des Levrek Mezg t Mırlan Palamut (6’lı) Somon Tek r Uskumru Vanoz Zargana

> KAĞIT (KDV har ç)

COMEX: New York Metal Bor. IPE: Uluslararası Pet.Bor. CBT: Ch cago T caret Bor.

ANTALYA MEYVE 1.kal te 7.80 1.70 4.30 4.00 1.80 1.80 0.70 1.00 3.80 9.80 6.80

C ns Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Elma (Golden) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane K v (Yerl )

1.kal te 7.80 5.80 5.80 5.30 7.20 1.90 6.00 8.80

C ns

1.kal te

L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (kg/İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Portakal Portakal (sıkmalık) Üzüm (S yah) Pep no (İthal)

7.20 5.20 7.00 10.25 6.80 4.80 40.00 3.20 2.30 7.00

AKİB BAŞKANI NEJDAT SİN:

Yaş sebze-meyve hracatı martta hız kesmed Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (AKİB) Başkanı Nejdat Sin Türkiye’nin yılın ilk çeyreğindeki yaş meyve sebze ihracatının, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25,38 artarak 637 milyon 733 bin dolara yükseldiğini bildirdi.

Martta yurt genelinde 286 bin 710 tonluk dış satımdan 179 milyon dolar gelir sağlandığını, geçen yılın mart ayına göre yüzde 25’lik artış yakalandığını ifade eden Başkan Nejdat Sin AKİB’in ise bu dönemde yüzde 16 artış yakalayıp, 83 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiğini kaydetti. Martta en çok ihraç edilen ürünün 52,53 milyon dolar ile domates olduğunu ifade eden Başkan Nejdat Sin, domatesi 29.46 milyon dolar ile limonun ve 18.94 milyon dolar ile biberin izlediğini söyledi. Martta fazla yaş meyve sebze ihraç edilen ülkelerin başında yüzde 23 artış ve 52,26 milyon dolar ile Rusya’nın geldiğini açıklayan Başkan Nejdat Sin, “Rusya’yı, yüzde 43 artış ve 21 milyon dolar ile Romanya, yüzde 77 artış ve 14,53 milyon dolar ile Ukrayna takip ediyor. Bu ayda en fazla ihracat artışı kaydettiğimiz ülkelerin başında ise yüzde 301 artış ve 5,34 milyon dolar ile Polonya, yüzde 130 artış ve 6 milyon dolar ile Sırbistan, yüzde 91 artış ve 2,53 milyon dolar ile Bosna Hersek yer aldı” dedi. Başkan Sin, üreticilerden Akdeniz Meyve Sineği ile bahçelerde mücadelenin aksatılmamasını istedi.

MERSİN / DÜNYA

6 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 13

GÜNCEL / MEVZUAT

EPDK’DAN ELEKTRİK LİSANS VE ÖN LİSANS SAHİPLERİNE 3 AY EK SÜRE FARUK ŞÜYÜN

Sanal dünyada gerçeğ n aratmama gayret sürdürülüyor YAŞAM KEYFİ dunya.com/yazarlar

TUĞRUL AKŞAR

Koronav rüs futbolumuza ne zarar verecek, ne yapmalı?

EKO-SPOR dunya.com/yazarlar

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Covid-19 salgınını Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği ve Elektrik Piyasası’nda Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği'nin ilgili maddeleri kapsamında “mücbir sebep” olarak kabul etti. Elektrik Piyasası Lisan Yönetmeliği kapsamında önlisans ve üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin süreli yükümlülüklerini 10 Mart 2020 tarihinde veya sonrasında sona erme tarihinden itibaren geçerli ve bir defaya mahsus olmak üzere herhangi bir işleme gerek kalmaksızın 3 ay süreyle uzattı. Aynı işlem Elektrik Piyasası’nda Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği kapsamında kurulması öngörülen üretim tesislerinden bağlantı anlaşması süresi için de geçerli olacak. EPDK konuya ilişkin kurul kararı, Resmi Gazete’nin 4 Nisan 2020 tarihli sayısında yayımlandı. ANKARA-DÜNYA

MUHTASAR BEYANNAMELERİ TEMMUZ’DA VERİLEBİLECEK

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yurtdışı teşkilatının kuruluşuna ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bakanlığın yurtdışı teşkilat görev ve yetki alanına giren konulardaki gelişmeleri takip edecek, resmi veya özel kurumlarla temas, müzakere edecek ve sonuçları bakanlığa raporlayacak. İkili veya çok taraflı anlaşmalarla ilgili ön hazırlıkları yapacak, akit, kefalet ve garanti işlemlerini yürütecek. Yurtdışı teşkilatı çalışanları, görevli bulundukları dış temsilciliklerde gerçekleştirilecek karma ekonomik komisyon, yüksek düzeyli stratejik iş birliği çalışmalarına iştirak edecek, toplantılarda ele alınan ekonomik konuların takibini yapacak. Teşkilat, yurt dışında yerleşik Türk vatandaşlarının mali konularda problemlerinin çözümünde yardımcı olacak. ANKARA-DÜNYA

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Daha önce 1 Mart 2020 olarak duyurulan tebliğin geçici 1’inci, 2’inci ve 4’üncü maddeleri dışındaki maddelerinin yürürlüğe girişi 1 Temmuz 2020 olarak değiştirildi.

Torba kanunla neler değ şt ?

7

226 sayılı Torba Kanun’la mişti. 1 Ocak 2020 tarihinde yürürçalışma hayatını etkilelüğe girmesi planlanan Esnaf Ahilik yen önemli bazı düzenleSandığı uygulaması yürürlüğe giremeler hayata geçirilmiştir. cekti, ancak 7226 sayılı Torba Kanun Buna göre: 1774 sayılı Kanun uyaile birlikte Esnaf Ahilik Sandığına rınca kimlik bildirimleri elektronik ilişkin düzenlemeler 01/01/2021 taortamda yapılabilecektir. Esnaf ve rihinden itibaren yürürlüğe girecek. İŞ HUKUKU VE Ahilik Sandığı’na ilişkin düzenleSOSYAL GÜVENLİK meler ertelenmiştir. Asgari Ücret Telaf Çalışması (SORULAR-CEVAPLAR) Desteği’ne ilişkin esaslar belirlenBilindiği üzere işveren; Zorunlu neDoç.Dr. Resul Kurt miştir.Kısa Çalışma Ödeneği işvedenlerle işin durması, ulusal bayram info@resulkurt.com ren, işçi şartları ve başvuru sonuçve genel tatillerden önce veya sonra lanma tarihi geçici olarak güncellenmiştir. 4857 sayılı işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyeİş Kanunu’nun özel bir düzenlemesi olan “Telafi Ça- rinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde allışması” süresi iki aydan dört aya çıkarılmıştır. tında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde Çalışanlarının k ml k b ld r mler elektron k olacak işçilere iki ay süre boyunca telafi çalışması yaptırabil1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu’nun altıncı mad- mektedir. 7226 Sayılı Torba Kanun düzenlemesi ile desine göre ticaret ve sanat amacı güden iş yerlerinde birlikte kalıcı olarak telafi çalışmasının yapılma süreçalışanlar ve buralarda her türlü barındırmalar için iş si 4 ay olarak güncellenmiştir. yerlerinin sorumlu işleticileri tarafından çalışanlaBöylelikle işveren dört ay içinde çalışılmayan sürın örneğine uygun kimlik belgesi doldurularak üç gün reler için telafi çalışması yaptırabilecektir ve bu çaiçinde genel kolluk örgütüne verilmesi zorunludur. Bu lışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma bildirimler sorumlu işleticiler tarafından, yukarıda sayılmayacaktır. Aynı zamanda bahsi geçen telafi çabelirtilen üç gün içinde içerisinde genel kolluk kuvvet- lışmaları, günlük en çok çalışma süresi olan on bir lerine elektronik ortamda da yapılabilecektir. saati aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olaBildirimlerin elektronik ortamda yapılması duru- mayacak şekilde yapılabilecekken tatil günlerinde munda mahalle ve köy muhtarlarından ayrıca onay telafi çalışması yaptırılamayacaktır. İşyeri uygulaalınmasına gerek bulunmamaktadır. Bu kapsamda masına göre akdi tatil olan Cumartesi günleri ise tatil elektronik ortamda yapılan bildirimler, genel kolluk gününden sayılmayacağından Cumartesi günleri için kuvvetleri tarafından köy ve mahalle muhtarları ile en fazla üç saate kadar telafi çalışmayı yaptırılabilir. paylaşılacaktır.

Esnaf ve Ah l k Sandığı TBMM’de 2017 yılında kabul edilen düzenlemeyle 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na madde eklenmişti. Bu madde uyarınca Esnaf Ahilik Sandığı kurulması ve sandığa 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren prim toplanması öngörülmüştü. Fakat düzenlemenin yürürlük tarihi daha sonra 1 Ocak 2020’ye ertelen-

HAZİNE TEŞKİLATI YURTDIŞINDA DAHA AKTİF ÇALIŞACAK

Meslek eğ t m bedeller n n ödenmes 7226 Sayılı Torba Kanun’la tehlikeli ve çok tehlikeli işlere ilişkin Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu kapsamında yetkilendirilmiş sınav ve belgelendirme kuruluşlarının gerçekleştireceği sınavlarda başarılı olan kişilerin belge masrafının 31/12/2021 tarihine kadar fondan ödenmesi yönünde bir uzatma yapılmıştır.

● DÜNYA, YAŞANAN SIKINTILARI 24 OCAK’TA GÜNDEME GETİRMİŞTİ

Menşe Şahadetnames ’nde yaşanan mağdur yet g der ld Ticaret Bakanlığı, menşe tespitinde yaşanan karışıklıktan dolayı doğan mağduriyeti giderdi, usulüne uygun bir menşe şahadetnamesi ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren 6 aylık süre verilmesi, 6 aylık sürede menşe şahadetnamesi ile başvurulması halinde tahsil edilen tutarlarının geri verilmesi imkânı getirdi. Ticaret Bakanlığı, 1 Nisan 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği ile gümrüklerde ticaretin kolaylaştırılması, işlemlerin daha hızlı ve elektronik ortamda yürütülebilmesi amacıyla uygulama değişikliğine gitti.

Beyandan sonra 6 ay süre ver lecek Düzenlemeye göre, menşe şahadetnamesinin sonradan ibraz edileceğinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinde belirtilmesi veya ibraz edilen menşe şahadetnamesinin şekil veya muhte-

Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

BASIN: 1158332

T.C. İSTANBUL 7. SULH HUKUK MAHKEMESİ Sayı : 2017/465 Esas VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE İZAFETEN İSTANBUL VAKIF BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ile arasında mahkememizde görülmekte olan Mirasçılık Belgesi İstemi davası nedeniyle; İstanbul ili Fatih ilçesi Yavuz Sultan Selim Mahallesi cilt no:48 hane no:1083’de kayıtlı Mustafa ve Kamile’den olma 01/07/1863 İstanbul doğumlu, 28507936820 T.C. Kimlik numaralı Ahmet Tevfik’in hazırda gaipte başkaca mirasçısı olmadan (yasal mirasçıları tespit edilememiş olmakla) 07/01/1936 tarihide vefat ettiği anlaşılmış olmakla; Muris Ahmet Tevfik’in mirasçıları var ise; TMK 594.maddesi gereğince son ilan tarihinden itibaren en geç bir (1) yıl içerisinde Mahkememizin 2017/465 Esas sayılı dosyasına müracaat etmeleri; aksi takdirde dosyadaki mevcut delillere ve nüfus kayıtlarına göre karar verileceği hususu İLANEN tebliğ olunur. 21/02/2020 GAİP TC KİMLİK NO : 28507936820 ADI SOYADI : AHMET TEVFİK - BABA ADI : MUSTAFA ANA ADI : KAMİLE DOĞUM TARİHİ : 01/07/1863 DOĞUM YERİ : İSTANBUL İKAMETGAH ADRESİ : İSTANBUL İLİ FATİH İLÇESİ YAVUZ SULTAN SELİM MAHELLESİ Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

DUNYA

13

BASIN: 1143798

va itibarıyla yanlış veya eksik bilgi taşıması nedeniyle gümrük idaresince kabul edilmemesi halinde; menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülükler nakit teminata bağlanmak suretiyle usulüne uygun bir menşe şahadetnamesi ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren 6 aylık süre verilecek. Mücbir sebep halleri saklı kalmak ve bitiminden önce başvurmak kaydıyla bu süre gümrük idare amirince en fazla 30 gün uzatılabilecek.

Süresi içinde usulüne uygun olarak düzenlenmiş menşe şahadetnamesinin ibrazı halinde alınan teminat iade edilir. Menşe şahadetnamesinin kabul edilmemesi halinde ise alınan teminat irat kay-

dedilecek. Bunların dışında, menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklerin beyan edilerek ödenmesi halinde, beyannamenin tescil tarihinden itibaren 6 aylık süreyi aşmamak üzere menşe şahadetnamesi ile gümrük idaresine başvurulması halinde, tahsil edilen tutar geri verilecek.

Mücbir sebep halleri saklı kalmak ve bitiminden önce başvurmak kaydıyla bu süre gümrük idare amirince en fazla 30 gün uzatılabilecek. Yönetmelikle AB’den gelen eşyanın menşe tespitinde gümrüklerde yaşanan karışıklıktan doğan mağduriyetlerin giderilmesi amacıyla yükümlülere 6 aylık süre tanınarak geçerli menşe belgesi getirilmesi imkanı da sağlandı.

Mücb r sebep uygulamasının hukuk l ğ

T.C. NAZİLLİ 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ (ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ SIFATIYLA) İLAN ESAS NO : 2018/660 Davacılar, ASLI ELMALI, NURİ ELMALI, ADİLLER DAYANIKLI TÜKETİM MOBİLYA HALI TEKSTİL BİLGİSAYAR PETROL SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ, ELMALI DAYANIKLI TÜKETİM MOBİLYA TEKSTİL NAKLİYE GIDA BİLGİSAYAR OTOMOTİV REKLAM İLETİŞİM TURİZM EĞİTİM VE İNŞAAT SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ hakkında mahkememizde görülmekte olan Konkordato (Adi Konkordatodan Kaynaklanan (İİK 285 İla 308/h)) davası nedeniyle; 1- Nazilli Ticaret Sicil Müdürlüğünün 6854/ Merkez siciline kayıtlı davacı ELMALI DAYANIKLI TÜKETİM MOBİLYA TEKSTİL NAKLİYE GIDA BİLGİSAYAR OTOMOTİV REKLAM İLETİŞİM TURİZM EĞİTİM VE İNŞAAT SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ, Nazilli Ticaret Sicil Müdürlüğünün 7312/Merkez siciline kayıtlı davacı ADİLLER DAYANIKLI TÜKETİM MOBİLYA HALI TEKSTİL BİLGİSAYAR PETROL SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ,18643489878 TC kimlik numaralı NURİ ELMALI, 18616490702 TC kimlik numaralı ASLI ELMALI hakkında 03/05/2019 tarihinden başlamak üzere 1 YIL SÜRE İLE KESİN MÜHLET KARARI VERİLDİĞİ, 2- Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığı hususunda İİK’nın 304. maddesi gereğince kesin mühlet içinde karar verilmesi gerekiyor ise de Hakimler ve Savcılar Kurulunun 13/03/2020 tarihli “Korona Virüsü Hakkında Alınacak Tedbirler” konulu duyurusu ve 30/03/2020 tarih, 2020/51 sayılı ile kararı ile Korona virüsü salgın hastalığı nedeni ile tüm duruşma ve keşiflerin 30/04/2020 (bu tarih dahil) tarihine kadar ertelenmesine karar verildiği bu nedenle kesin mühlet içerisinde toplum sağlığı ve güvenliği nazara alınarak değerlendirme yapılamadığı anlaşılmakla konkordatonun neticesi hakkında mahkememizin 04/05/2020 tarihli oturumunda değerlendirme yapılmasına, 3- İİK’nın 304. maddesi gereğince mahkememizin 04/05/2020 günü saat 10.00’a bırakılan oturumunda konkordatonun neticesi hakkında karar verileceği hususu ile konkordato bakımından itirazı bulunanların itiraz sebeplerini duruşma gününden en az üç gün önce yazılı olarak bildirmek kaydıyla duruşmada hazır bulunabilecekleri İLANEN TEBLİĞ OLUNUR. 31/03/2020

Yazarımız Vahap Munyar, 24-27 Ocak tarihli yazılarında konuyu ayrıntılarıyla gündeme getirmişti.

METİN TÜRKYILMAZ

BİZE GÖRE

Veys Sev ğ veysisevig@gmail.com

H

ukuki açıdan mücbir sebep kısaca idarenin sorumluluğunu kaldıran veya azaltan haller ve/veya idareye karşı yükümlülüklerin yerine getirilmesini engelleyen haller olarak tanımlanmaktadır.

Türk Dil Kurumu Sözlüğü ’ne “Mücbir Sebep” herhangi bir kimse tarafından alınacak önlemlere karşı önüne geçilmesi olanaksız, borcun yerine getirilmesine engel, borçlunun irade dışında beklenmedik olaylar olarak tanımlanmıştır. (Türkçe Sözlük TDK sf:1720) İdare Hukuku’nda mücbir sebepler idarenin sorumluluğunu kaldıran haller arasında yer almaktadır. Vergi hukukunda mücbir sebepler Vergi Usul Kanunu’nun 13.

Maddesinde belirlenmiş olup; 1- Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk; 2- Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler; 3- Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler; 4- Sahibinin iradesi dışındaki se-

bepler dolayısıyla defter ve vesikaların elinden çıkmış bulunması, gibi hallerdir. Bu bağlamda “koronavirüs” bulaşıcı bir rahatsızlık (hastalık) türüdür.

Vergi Usul Kanunu’nun 15. maddesi uyarınca yukarıda belirtilen aynı Kanun’un 13. maddesinde yazılı mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması halinde bu sebepler ortadan kalkıncaya kadar vergi kanunlarında yer alan süreler işlemez. Bu takdirde tarh zamanaşımı işlemeyen süreler kadar uzar.

Bu hükmün uygulanması için mücbir sebebin malum (bilinen) olması veya ilgililer tarafından ispat veya tevsik edilmesi (kanıtlanması) lazımdır.

Maliye Bakanlığı mücbir sebep sayılan haller nedeniyle bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinin yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkilidir. Bu bağlamda da; Maliye Bakanlığı tarafından “Koronavirüs Salgınından Etkilenmeleri Nedeniyle Beyanları Uzatılarak Ödemeleri Ertelenen Mükellefler” belirlenmiştir. Yapılan çalışmalara göre “alışveriş merkezleri dahil perakende, ticaret, demir-çelik ve metal sanayii, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile

etkinlik ve organizasyon hizmetlerinin yanı sıra sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaatı ve özel inşaat faaliyetleri, endüstriyel mutfak imalatı, araç kiralama ile matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükelleflerin sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.

Yukarıda belirtilenlere ek olarak çiftçi, terzi, manav, mali müşavir, avukat, mimar, mühendis, eczacı, doktor, dişçi, veteriner, fizyoterapist, yazılımcı, sanatçı gibi mükellefler de dahil olmak üzere bilanço ve işletme hesabı esasına göre defter tutan ile serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefi olan yaklaşık 1.9 milyon vatandaşımız da söz konusu virüsün hedefi halindedir.

Maliye Bakanlığı’nca; yukarıda yer alan tüm mükelleflerin nisan, mayıs ve haziran aylarında vermeleri gereken muhtasar ve katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süreleri 27 Temmuz 2020 günü sonuna kadar ertelenmiş bulunmaktır.

Söz konusu beyannameler nedeniyle tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri altışar ay uzatılarak ödemelerin ekim, kasım ve aralık aylarının son haftası içerisinde yapılması sağlanmış bulunmaktadır.

Konuya ilişkin olarak 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunanlar için sokağa çıkma yasağı olanlar veya kronik rahatsızlığı olanlara yönelik olarak yasağın kalktığı tarihten itibaren ilk gününden başlayarak 15. günün sonuna kadar ödeme yapabileceklerdir.

6 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 14

GÜNCEL

PENYEYİ BIRAKTI ANTİBAKTERİYEL TULUM ÜRETİMİNE BAŞLADI Afyonkarahisar’ın Çobanlar ilçesinde kısa süre önce açılan tekstil fabrikası, siparişler koronavirüs salgını nedeniyle iptal olunca tek kullanımlık antibakteriyel tulum üretim tesisine dönüştürüldü. Medikal firmalarından talepler alan firma, 70 çalışanıyla günde yaklaşık 4 bin adet tulum üretmeye başladı.

Tulumlar, medikal firmalar aracılığıyla Türkiye'nin dört bir tarafındaki hastanelere ve sağlık çalışanlarına gönderiliyor.

Fabrikanın Genel Müdürü Mahmut Çelik, ameliyat önlüğü üretimine de başlamayı planladıklarını belirterek, “Bunda günlük üretim hedefimiz ise 10 bin olacak. Üretim alanımız dezenfekte edildikten sonra üretim stabil şekilde devam ediyor” şeklinde konuştu.

3D YAZICILAR YOK SATIYOR Yeni tip koronavirüsle mücadele sürecinde sağlık çalışanlarına siperli maske üretiminde kullanılan 3 boyutlu (3D) yazıcılar, kurumlardan ve bağışçılardan yoğun ilgi görüyor. Yerli 3D yazıcı üreticisi Zaxe’nin Yönetici Ortağı Dr. Emre Akıncı, koronavirüs sonrası kamu kurumları, eğitim kurumları ve bağışçılardan çok yüklü sipariş aldıklarını aktararak, “Stoklarımızdaki tüm yazıcıları koronavirüs nedeniyle satmış durumdayız. Aşırı bir talep var ve bu talebi karşılamaya çalışıyoruz.

Uzun mesai sistemine geçtik ve üretim personellerimizle çalışmayı sürdürüyoruz. Üretim kapasitemizi gelen talebe uyumlu bir şekilde artırabiliyoruz” diye konuştu.

SGK’DA BEDELİ KARŞILANAN YURT İÇİ İLAÇ SAYISI 8 BİN 564’E ULAŞTI Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, 4’ü kanser ve epilepsi, 3’ü parkinson olmak üzere 93 ilacın daha Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) geri ödeme listesine alındığını söyledi. Bakan Selçuk, SGK kapsamında yapılan düzenlemeye ilişkin yazılı açıklamasında, “Söz konusu ekleme ile birlikte kurumumuzda bedeli karşılanan yurt içi ilaç sayısı 8 bin 564’e ulaştı” dedi. Vatandaşların ilaçları SGK ile sözleşmeli eczanelerden temin edebileceklerini vurgulayan Selçuk, geri ödeme listesine alınan ilaçların hastalara şifa olması temennisinde bulundu. Yapılan düzenlemeyle, geri ödeme listesine eklenen ilaçlar arasında 2 kanser, 2 epilepsi, 3 parkinson, 7 kalp, 6 diyabet ile 7 astım-KOAH ilacı bulunuyor.

300 f rma maske üret m ne g rd Koronav rüs salgını Türk ye’de maske ve koruyucu kıyafet üreten f rma sayısınının kısa zamanda 5 kat artmasına yol açtı. Maske üreten ş rket sayısı 80’den 380’e, med kal g ys üret p hraç eden f rma sayısı da 50’den 70’e çıktı.

LEYLA İLHAN

Korona salgını hazır giyim ve konfeksiyon alanında çalışan firmaların ürün yelpazesini genişleterek maske ile koruyucu kıyafet üretmesine yol açtı. Salgın öncesi bu alanda 80 firma üretimi yaparken, salgın ile birlikte bu sayı 5 kat artarak 380’e çıktı. Bu dönemde medikal giysi üretip ihraç eden firma sayısı da 50’den 70’e yükseldi. Hem iç pazarda hem dış pazarda artan talep nedeniyle aralarında Lc Waikiki, İpekyol, Bisse Giyim ve Vakko’nun olduğu pek çok ünlü marka da maske ve koruyucu kıyafet alanına girdi. İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe, Türkiye hazır giyim sektörünün altyapı itibarıyla geniş ve güçlü bir sektör olduğunu belirterek, sektörün her türlü ürünü üretme altyapısı olduğunu söyledi. Koronavirüs salgını ile beraber bunu bir kez daha gördüklerini aktaran Gültepe, “Ülkemizde maske üretip ihraç eden 80 firma varken sayı bu dönemde yaklaşık 5 kat artış ile 380’e çıktı. Medikal giysi üretip ihraç eden firma sayısı da 50’den 70’e yükseldi” dedi.

Üç ayda hracatı yüzde 6 b n 200 arttı 2020’nin üç aylık döneminde bu alanda yapılan ihracat verileri de hızlıca arttı. Bu dönemde 36,5 milyon dolarlık maske, 23,5 milyon dolar medikal tulum /giysi ihraç ettiklerini aktaran Gültepe, geçen yılın aynı dönemine göre maske ihracatının yüzde 6 bin 200, medikal giysi ihracatının da yüzde 100 arttığını söyledi. Sektör olarak talebi fazlasıyla karşı-

Üç ülkeye hracat artarak sürüyor Hazır g y m sektörünün lk k ayda hracatını yaklaşık yüzde 7 artırdığını aktaran Mustafa Gültepe, şu b lg y paylaştı: “Koronav rüs salgınının merkez üssünün Ç n’den en büyük pazarımız olan Avrupa’ya kayması le mart ayı hracatımızda sert b r düşüşle karşı karşıya kaldık. Mart ayında hracatımız yüzde 27,4 ger led . Yılın lk çeyreğ ndek daralma se yüzde 6,1 oldu. AB ülkeler ne hracatımız mart ayında yüzde 29,3, ocak – mart dönem nde yüzde 6,4 daraldı.” Salgından en çok etk lenen İtalya, İspanya ve Fransa g b ülkelerde yüzde 40’ın üzer nde b r daralma le karşı karşıya kaldıklarını aktaran Gültepe, “Öte yandan Hollanda, Suud Arab stan, Ç n g b pazarlar mart ayında hracat artışının sürdüğü pazarlar oldu. Özell kle maske taleb n n etk s le Ç n’e ocak – mart dönem ndek hracatımız yüzde 143 arttı” ded .

lama güçlerinin olduğunu anlatan Mustafa Gültepe, “Bugün Avrupa’da mağazaların büyük bölümü kapalı olduğu için konfeksiyon üretimimiz neredeyse durdu. Konfeksiyon üretim alt yapısına sahip tüm fabrikalarımız maske ve koruyucu-medikal giysi üretebilir.

Böylelikle atıl kapasitenin bir kısmı kullanılmış olur. Dolayısıyla biz bu tür ürünlerde her zaman talebi karşılayabilecek durumdayız”

Koruyucu kumaşta kapas ten n % 10’u yet yor Maske ve koruyucu tıbb g ys taleb tekn k tekst l kumaşı hracatını da yükseltt . Tekst l ve hammaddeler hracatında mart ayında yüzde 3.9 oranında düşüş yaşanırken, tekn k tekst lde se yüzde 4.3 oranında artış oldu.

Tem zl k bezler , oto koltukları maske ve koruyucu kıyafet g b özell kler çeren ve özell kle nonwoven yan pl k yer ne elyaf çer kl dokunmamış kumaş özell ğ taşıyan

kumaşlarda se bu artış yüzde 14’e çıktı. Tekn k tekst l kumaşında yüksek üret m kapas tes ne sah p olan Türk ye’n n, bu alanda kapas tes n n yüksek olduğunu, kapas ten n sadece yüzde 10’un b le Türk ye’ye yeteb leceğ n aktaran İstanbul Tekst l ve Hammaddeler İhracatçıları B rl ğ (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, ger kalan yüzde 90’lık bölümü se hraç edeb lecek durumda olduğunu söyled .

R O C H E D İ A G N O S T İ C S I N T E R N A T I O N A L' İ N T E D A R İ K Ç İ S İ O L D U

Covid-19 tanı cihazlarının kritik bileşenleri Mersin’li PMS üretiyor MEHMET NABİ BATUK

Dünyanın en büyük ilaç ve tıbbi cihaz üreticilerinden Roche Diagnostics International tarafından yeni geliştirilen Roche moleküler SARS-CoV-2 test cihazının kritik bileşenleri, Mersin’de PMS Tıp Teknolojileri A.Ş'de üretiliyor. Roche'dan PMS'ye gönderilen yazıda bileşenlerin önemine dikkat çekilerek, "Cihazlarımızın çalışırlığını sürdürebilmesi için ürettiğiniz bileşenler çok önemli. Söz konusu kritik bileşenlerin üretimine öncelik vermenizi ve üretim hatlarınızın kesintisiz çalışmasını sağlamak için ilgili makamlardan destek talep etmenizi rica ederiz" denildi.

Mersin Teknopark'taki Ar-Ge biriminin geliştirdiği Hidrojen Peroksit Sterilizasyon Cihazı ile Avrupa Tasarım Ödülü aldıklarını ve Roche’a Covid-19 salgınında kullanılan tanı cihazlarının Ar-Ge safhasında da tam destek verdiklerini dile getiren PMS Tıp Teknolojileri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Güler “Dünyada korona virüsü ile yapılan mücadelede ilk aşamada kullanılan test

DUNYA

14 CMYK

PSM Tıp Teknolojileri Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Güler hızlı üretim için projeler geliştiriyor

cihazlarının önemi her geçen gün artıyor. Bu kapsamda çözüm ortağı olduğumuz Roche Diagnostics International’in talebi doğrultusunda üretimini gerçekleştirdiğimiz kritik bileşenlerin imalatı sürecinin hızlandırılması için gerekli girişimleri başlattık. Daha hızlı üretim yapmak için idari yöneticilerimiz ile sağlanabilecek devlet destekleri konularında görüşme halindeyiz” diye konuştu.

6 N san 2020 • PAZARTESİ / 15

OTOMOTİV

SATIŞ SONRASI NİSANDA %54 KAYIP BEKLİYOR

İHRACATTA EN BÜYÜK KAYIP OTOBÜSTE

Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği'nin (OSS), koronavirüs salgınının otomotiv satış sonrası sektörüne olan etkileriyle ilgili gerçekleştirdiği ankete göre sektörün yüzde 48,8’i evden çalışma düzenine geçtiğini belirtirken, yüzde 56’sı vardiyalı olarak sosyal mesafe kurallarına uygun şekilde çalışmayı sürdürüyor. Bu dönemde, Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvuran otomotiv satış sonrası sektörü üyelerinin oranı ise ortalama yüzde 55 oldu. Anket sonuçları, otomotiv satış sonrası sektörünün salgın nedeniyle mart ayında yüzde 30 kayıp yaşadığını ortaya koyarken, bu kaybın nisan ayında yüzde 54’e çıkması bekleniyor.

OSS Başkanı Ziya Özalp, “Bu dönemde, sektörü rahatlatacak yeni teşvik paketlerinin açıklanması gerektiği yönünde üyelerimizden yoğun geri bildirimler alıyoruz. Sürecin Haziran ayı sonuna kadar uzama ihtimalinin güçlü olması nakit akışı ve lojistikte ciddi problemler yaşayacağımıza

Türkiye otomotiv sektörü ihracatı koronavirüs salgınının etkisiyle mart ayında yüzde 28.5 düşüşle 2.1 milyar dolar oldu. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) verilerine göre, geçen ay tüm ana ürün gruplarında çift haneli düşüş olurken, AB ülkelerine ihracatta ise yüzde 31 düşüş yaşandı.

Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık gibi en büyük ülke pazarlarına ihracat düşerken, Slovenya’ya yüzde 14, Mısır’a yüzde 51 artış yaşandı. Mart ayında ürün grupları bazında binek otomobil ihracatı yüzde 33 azalarak 789 milyon dolar oldu.

Eşya Taşımaya Mahsus Motorlu Taşıtlar ihracatı yüzde 35 azalarak 301 milyon dolar ve OtobüsMinibüs-Midibüs ihracatı yüzde 44 azalarak 103 milyon dolar olarak gerçekleşti.Tedarik Endüstrisi ihracatı yüzde 19 azalarak 770 milyon dolar oldu.

Tedarik Endüstrisinde en büyük pazar olan Almanya’ya ihracatta yüzde 22 azalma görülürken, Fransa’ya yüzde 42, Birleşik Krallık’a yüzde 28, İtalya’ya yüzde 34 düşüş, yaşandı

OSS Başkanı Özalp, "Üyelerimiz sektörü rahatlatacak yeni teşvik paketlerinin açıklanması gerektiği görüşünde” dedi.

işaret ediyor. Özellikle, Muhtasar ve Katma Değer Vergisi’nin 6 ay ertelenmesine yönelik kararın yedek parça satışı gerçekleştiren firmaları kapsamaması, sektörümüzü çok ciddi şekilde olumsuz etkiliyor. Diğer yandan, KOBİ kredilerinin geri ödemelerinin minimum 90 gün ertelenmesi ve KOBİ’ler için yeni bir KGF paketi sunulması ise üyelerimizden gelen öncelikli beklentiler arasında özellikle yer alıyor” dedi.

Üret m n durması, 2. el otoya taleb hızlandıracak Otomot vde tüm üret m n durmasının geçen yıl başlayan stok sorununu z rveye taşıması beklen yor.

Bazı markalarda h ç stok kalmazken, sıfır araçtak arz sıkıntısının 2. ele taleb hızlandıracağı öngörülüyor.

SEYİR DEFTERİ AYSEL YÜCEL aysel.yücel@dunya.com

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de otomotiv fabrikalarının üretime ara vermesi, geçen yıl başlayan stok sorununu bu yıl zirveye taşıyacak. Bazı markalarda hiç stok bulunmazken, bazılarında ise 400 adedi geçmiyor. Sıfır araç pazarında yaşanan bu arz sorunun ikinci ele talep ve fiyat artışı olarak dönmesi bekleniyor.

“El m zde 400 araç kaldı” ALJ Türkiye ve Toyota Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su Ali Haydar Bozkurt, yeni tip koronavirüs nedeniyle dünyada birçok firmanın üretimi durdurmasından dolayı tedarikte sorun yaşandığını belirterek, "Elimizdeki araç sayısı şu anda 300-400 adet. Üretim yeniden başlayana kadar yeni araç satışı maalesef yapılamayacak ya da çok sınırlı sayıdaki eldeki tek tük araçlarla yapılacak gibi görünüyor” dedi. Şu anki görüntüde bu yılın "kayıp yılı" olacağına işaret eden Bozkurt, "Ama der-

dimiz keşke bir tek otomotiv olsa. Derdimiz çok daha büyük. Bütün ekosistemden bahsediyoruz. İnsan sağlığından bütün ekonomik sistemin alacağı darbeden bahsediyoruz. Şu anda devletten otomotiv sektörü olarak çıkıp şunu istiyorum demeye utanıyorum” dedi.

“Haz rana kadar h ç araç yok” Volvo Car Türkiye Genel Müdürü Sabri Sözen ise stokta hiç araçları olmadığını belirterek, “Biz Haziran'a kadar tüm üretim planımızdaki otomobilleri sattık. Çoğunda sabit TL fiyat garantisi var. Son 1 aydır sattıklarımızda ise dövizin hareketliliği nedeniyle sabit TL fiyatı garantisi sunamadık” dedi.

Sabri Sözen, stok sorunun bu yıl ikinci ele talebi hızlandıracağını belirterek, “Korona salgını sebebiyle üretimler durmasaydı, yaza tedarik yoğunlaşacaktı. Ama şu an bu durum yaz sonuna ötelendi.

Bu nedenle bir süre daha 2. el piyasası yüksek seyredecek gibi düşünüyorum” dedi.

“Ancak yerl üret c de b raz araç vardır” Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Murat

Türkiye otomotiv ihracatı salgının etkisiyle mart ayında yüzde 28.5 düşüşle 2.1 milyar dolar oldu.

İlk çeyrekte %10 düşüş Yılın ilk çeyreğinde ise endüstri ihracatı yüzde 10 azalarak 7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Otomotiv endüstrisinin 2020 yılının Ocak-Mart dönemini kapsayan ilk çeyreğinde ise ihracatı yüzde 10 düşerek 7 milyar dolar olarak gerçekleşti.

“Gerek rse aracımızı satıp personele sah p çıkmalıyız” Dernek çatısı altında otomot v yetk l satıcılarla beraber Türk ye'de 664 adet tüzel k ş l k ve 970 c varında da plaza bulunduğunu b ld ren OYDER Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, otomot v yetk l satıcılarının 70 b n d rekt olmak üzere 100 b n k ş y st hdam ett ğ n fade ett . Bu st hdamın korunması

gerekt ğ n vurgulayan Şahsuvaroğlu, "B zler ç n b lançomuzun en öneml değer , ekmeğ m z b rl kte büyütüp, ekmeğ m z beraber bölüştüğümüz mesa arkadaşlarımız. B z m gerek rse ceket m z satıp, altımızdak arabayı satıp mesa arkadaşlarımıza muhakkak sah p çıkmamız lazım" ded .

Salgın 120 b n adetl k satışı vurdu Danışmanlık ş rket Autofocus yönet c s Uğur Sakarya, “Otomot v sektörü mart ayında koronav rüs sebeb yle, 15 b n adet satış kaybett . Bu öngörülemeyen salgın olmasaydı önümüzdek üç ayda yaklaşık 185 b n adetl k satış olmasını bekl yorduk.

Şahsuvaroğlu da şu anda piyasada çok kısıtlı araç stoku olduğuna işaret ederek, "Mart ayında Avrupa'da bizim tedarikçilerimiz, markalar zaten fabrikalarını kapatmışlardı üretim yoktu. Dolayısıyla ancak yerli üreticilerin elinde bir miktar araç vardır. Koronavirüs salgını olmasaydı, 75 bin satardık. Pazar oraya doğru gidiyordu. Ama Avrupa'nın birden şalter indirmesi, fabrikaların frene basması, insanların en önemli önceliği sağlık, herkesin önünde sağlık açmazı olması, dolayısıyla bizim de birden frene basmamıza sebep oldu. Maalesef ön göremediğimiz bir alev topu nisan ve ma-

yıs ayları var. Kısa Çalışma Ödeneği ve KGF başvurularımızın bir an önce sonuçlandırılmalı iki ayı kazasız belasız atlatalım" şeklinde konuştu.

2. ele yatırımcı lg s artıyor Anadolu Grubu bünyesinde faaliyet gösteren, araç kiralama markası Garenta ve online ikinci el otomobil alım satım platformu olan ikinciyeni.com’un Genel Müdürü Emre Ayyıldız, sıfır araç pazarında yaşanan arz sorunun ikinci ele talebi hızlandıracağını ve bu durumun fiyatları da yukarı çekeceğini vurgulayarak, şunları söyledi. “Arz sorunu ikinci ele talebi hızlandırmasını

bekliyoruz. Zaten bir süredir 2. el yatırım aracı olarak görülüyordu. Koronavirüs nedeniyle ikinci elde fiyatlar son iki haftada yüzde 8 düştü ancak, panik havası ile önümüzdeki aylarda fiyatların artışa geçeceğini öngörüyoruz. Belki fiyatlar bir süre daha düşebilir ama bu geçici olacaktı. Diğer yandan kur artışı nedeniyle arz sorunundan bağımsız sıfır araçların fiyatı yükselecek, bu da ikinci ele talebi artıracak. İkinci elde fiyatların bir süre daha düşmesi yatırım amaçlı araç alan tüketicinin de ilgisini artırıyor. Çünkü fiyatların yaza doğru artacağı beklentisi var.”

Danışmanlık şirketi Auto-

Ş md se ç nde bulunduğumuz şartlar neden yle n san, mayıs ve haz ran aylarında ancak 80 b n adet c varında satış olab leceğ n öngörüyoruz. Dolayısıyla, Koronav rüs’ün otomot v sektörüne b lançosu en az 120 b n adetl k satış kaybı oldu” d ye konuştu.

focus Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Sakarya da ikinci elde fiyatların artmasını beklediklerini ifade ederek, “Salgının Avrupa’ya yayılımı öncesi şubat ayında 6.60 seviyesinde olan euro kuru yüzde 10 artışla 7.25’e geldi. Bu araç fiyatlarına da yansıdı markalar sıfır araçlara bu iki ay içinde yüzde 5 ve üzerinde zam yapmak zorunda kaldılar. Sıfır araç fiyatlarındaki bu artış mutlaka ikinci el fiyatlarına yansıyacak. Aynı zamanda yeni araç üretiminin durması önümüzdeki üç ay bulunurluk sıkıntısına yol açacak bu da yine ikinci el araçlarda fiyat artışına sebep olacak” diye konuştu.

Ü Ç AY T O PA R L A N M A B E K L E N M İ YO R

D Ü N YA’ N I N H A B E R İ S E S G E T İ R D İ

Yan sanay de kayıp hızlandı

Bakanlık, ‘ticari araç satışını durdurma’ kararında geri adım attı

Koronavirüs salgının 200 binin üzerinde istihdam sağlayan otomotiv tedarik sanayisinde yarattığı kayıp artıyor. 460’a yakın üyesi bulunan Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD), şirketlerin yaşadığı problemleri gözler önüne sermek için düzenlendiği anket çalışmasının ikincisini gerçekleştirdi. Ankete göre; salgının tedarik sanayi üzerindeki etkilerinin artarak devam etmesi, krizin olumsuz sonuçlarının 2-3 ay daha süreceği sektördeki karamsar bakış açısının yükselişe geçtiğini gösterdi. İlk ankette tedarik sanayicilerinin yüzde 63’ü İŞKUR Çalışma Ödeneği’ne başvururken, bu oran ikinci ankette artarak yüzde 75’e çıktı. Yeni yapılan anket, üyelerin kısa Çalışma desteğine ihtiyaçlarının en az 3 ay daha devam edeceğini ortaya koyarken, iş ve ciro kaybının üyeler arasında halen en büyük problem olduğunu ortaya koydu. İlk ankette, bir sonraki hafta işleri komple durduracaklarını belirten üyelerin oranı yüzde 24 olarak belirtilirken, ikinci ankette ise bu oran yüzde 35’e yükseldi. Ayrıca üyeler, 20 Ni-

DUNYA

15

CMYK

Koruyucu ek pman üretecekler Ana sanay de Ford Otosan ve Tofaş’ın ardından Renault da tıbbı malzeme üret m ne başlamıştı. TAYSAD Başkanı katılımcıların yüzde 17’s n n maske, solunum c hazı, ster l zasyon kab n , tulum, vent latör, maske ç n plast k 3D üret m , kapı açma aparatı, solunum c hazı hortumu g b koruyucu ek pman üret m konusunda g r ş mler olduğunu açıkladı.

san sonrasında komple duruşun azalacağı görüşünde olduklarını belirtti.

TAYSAD üyeleri ankette, 06 Nisan ile başlayan bu hafta ortalama yüzde 41 kapasite kullanım oranı ile çalışacağını belirtti.

Kapasite kullanım oranının mayıs ayının ilk haftasında yüzde 60 seviyelerine çıkması bekleniyor. İlk ankette katılımcıların yüzde 58’i salgının etkilerinin “8-10 hafta” ve “daha uzun” süreceğini tahmin ettiklerini belirtirken, bu oran ikinci ankette yüzde 65’e yükseldi. Katılımcıların yüzde 58’i nisan sonunda nakit sıkışıklığı yaşanmayacağını düşünürken, yüzde 88’i de nakit sıkışıklığına karşı önlem aldıklarını açıkladı.

S par şler azaldı Katılımcılar, sorunların başında yüzde 92 ile iş ve ciro kaybının geldiğini vurgularken, yüzde 46 ile ithalatın gerilemesi ikinci sorun olarak dile getirildi. Tedarikçi teslimat problemleri de yüzde 46 ile diğer önemli bir sıkıntı olarak belirlendi. Yüzde 87’lik büyük bir kısım ise 23-29 Mart haftasında, bir önceki haftaya göre siparişlerin azaldığını ifade etti. Alacak tahsilatında sorun yaşandığını belirtenlerin oranı ise yüzde 35 oldu.

Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü, ‘taşımacılık sektörüne yeni firma girişini ve ticari araç alma işlemlerini geçici olarak durdurma’ kararını otomotiv ve nakliye firmalarından gelen tepkiler üzerine revize etti.

Yapılan değişikliğe göre; yeni yetki belgesi verilmeyecek ancak mevcut firmalar yeni araç alabilecek.

Bu revize düzenleme hem otomotivciler hem de nakliyeciler tarafından sevinçle karşılandı. Ancak otomotivciler, sektöre yeni giriş yapmak isteyen firmaların da önünün açılması gerektiği görüşünde.

Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü, geçen hafta Cuma günü ilgili kurum ve kuruluşlara yazı göndererek, “Koronavirüsün salgını yayılımının önlenmesi ve vatandaşlara etkisinin en aza indirilmesini teminen; 03.04.2020 tarihi saat 23:59'dan başlamak üzere, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde ilk defa yetki belgesi verilmesinin ve yetki belgesi eki taşıt belgelerine taşıt ilave işlemleri ikinci bir talimata karar durdu-

muştur. Mevcut yetki belgesi sahipleri taşıtlarını yetki belgelerine kayıt ettirebileceklerdir.

Kamuoyuna ve taşımacılık sektörümüze saygıyla duyurulur.”

DÜNYA'nın duyurduğu haber ses getirdi, aynı gün tartışmalı düzenleme revize edildi.

ruldu” ifadelerine yer vermişti.

Ancak, ticari araç satışının tamamen durdurması anlamına gelen bu karar, otomotivciler ve nakliyeciler tarafından tepki ile karşılanınca, bakanlık cumartesi akşamı düzenlemede revize yaptığını duyurdu. Genel Müdürlük, değişikliği sosyal medya hesabından şöyle duyurdu: “3.4.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, ilk defa yetki belgesi düzenleme işlemleri geçici olarak durdurul-

STK'lar ortak t razda bulunacaktı Yapılan bu yeni düzenlemeyi ilk olarak cumartesi sabahı DÜNYA Online gündeme taşıdı. “Otomotiv ve taşımacılık sektörüne büyük şok!” başlıklı haberde bakanlığın kurumlara gönderdiği tebliğin ayrıntıları yer alırken, otomotiv sektörünün önde gelen STK’larından Otomotiv Sanayi Derneği, Otomotiv Distribütörleri Derneği, Ağır Ticari Araçlar Derneği ve Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği başkanlarının imzasını taşıyan ve karara itiraz gerekçelerini açıklayan taslak metnine de yer verildi. Sektör temsilcileri, son şeklini verdikleri taslak metnini pazartesi günü (bugün) bakanlığa sunmayı planlıyordu. Bakanlığın düzenlemede revizeye gitmesinin ardından taleplerinin kısmen karşılandığını vurgulayan otomotivciler, itiraz dilekçesi göndermeyeceklerini açıkladı.

6 N san 2020 • PAZARTESİ / 16

GÜNCEL

COVID-19 sonrası ne değ ş r?

DÜNYA İŞLERİ

Güven Sak guven.sak@tepav.org.tr

H

iç bugünlerde sınır ötesi ticaretin nasıl yapıldığına baktınız mı? Birincisi, TIR’lar hala ülkeleri aşıyor. Ticaret hacmi hızla düşse de işler, bir üretim dönemi için kontratlar aylar öncesinden imzalanmış olduğu için, öyle bıçakla kesilmiş gibi birden durmuyor. Problem asıl bundan sonraki üretim döneminde daha bir görünür olacak. İkincisi, diyelim ki, TIR, Türkiye’ye giriş yaptı. Gümrük görevlileri bulaşıcı hastalıktan korunmak için koruyucu giysileri içinde işlemleri yapıyorlar. Sonra? Geliyor üçüncü aşama. TIR dezenfekte ediliyor. Ya TIR şoförü? O da 14 günlük karantinaya alınıyor. TIR ya orada bekliyor ya da bir başka şoför gelip malı gümrükten çekiyor. Malın ve arabanın gümrükte kalmasının getirdiği ek maliyetten bahsetmeyeyim bile ama ortada bir de şoför kıtlığı çekiliyor. Sınır ötesi ticaret zor. Giderek aynı zorlukları şehirlerarası taşımacılıkta da duymaya başlayacağız yakında. Mesela İstanbul’dan geliyorsa yük. Nedir? Ticarette işlem maliyetleri de süratle artıyor bu bulaşıcı hastalık nedeniyle.

Onu da not edeyim. Şimdi bunlara bakıp mı diyorlar bilmiyorum ama sürekli “COVID-19 küresel salgını sonrası hiçbir şey eskisi gibi olamaz!” diyorlar. Bu aralar en sık bunu duyuyorum. Neredeyse her konuda. Ama doğrusu ya, bu kadar kesin bir yargının neyi ifade ettiğini anlamakta zorlanıyorum. Daha önce bu ifadenin manşetlere yerleştiği hadiselerden sonra değişen bir şey oldu mu? Hayır.

1918 küresel grip salgını, Proust’u ne kadar etkilemiş?

Dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalık salgınının bundan yaklaşık yüzyıl önce, 1918 ile 1920 arasında, dünyayı kasıp kavurduğunu daha birkaç hafta önce Twitter’dan filan öğrendik, unutmayın. Hâlbuki o vakit, o ölümcül grip virüsüne dünya nüfusunun dörtte birini teşkil eden 500.000.000 kişi yakalanmış ve on milyonlarca kişi o hastalıktan ölmüştü. Sonra değişen bir şey oldu mu? Hayır. Bulaşıcı hastalık meselesini neredeyse tamamen unuttuk.

1918 gribinden daha az öldürücü ama daha kolay yayılan COVID-19 küresel salgınına kadar. Bakın bütün o “Yeni yılda küresel riskler” listelerine içinde ne kadar bulaşıcı hastalık vurgusu var. Hiç.

O kadar insanın ölümüne sebep olan 1918 salgını, mesela bir dönemden hatırlananları vakanüvis titizliği ile kayda geçirip bir döneme ait bir nevi insanat bahçesi olarak tasarlanmış “Kayıp Zamanın İzinde”yi yazan Marcel Proust’u ne kadar etkilemiş? Proust, 1922’de öldü ma-

lum. Düne kadar “hiç” derdim ama dün Twitter’dan “Proust’un dostları hesabından uyarımı aldım. 1913 ile 1927 arasında yayımlanan yedi cildin en sonuncusunda üç cümle var yalnızca. Paris dâhil her yerde karantina, Paris’te, hastalık zirve yaptığında, haftada 1.200 ölü, üzerine bir de Marcel’in babası Adrian Proust epidemiyoloji uzmanı, ama o kadar işte, toplam 3.000 sayfada, 3 cümle...

11 Eylül nasıl uçaklardaki güvenlik açığımızı kapatmamıza yol açtıysa, COVID-19’da bulaşıcı hastalıklar konusunda uygarlığımızı daha hazırlıklı yapacak.

Peki, bu felaket sona erdikten sonra geriye ne kalacak? Her felaket, özellikle beklenmedik bir felaketse ve son derece hazırlıksız olarak yakalanmışsak, bundan sonrakine karşı daha hazırlıklı olmamızı sağlar. “Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak!” derken, söylenmek istenen buysa anlayabilirim. Bir nevi, 11 Eylül sonrası, bildiğimiz yolcu uçaklarının, intihar bombacıları tarafından bir terör silahına dönüştürülebildiğini idrak etmemizin, uygarlığımızın güvenlik sistemindeki büyük bir açığı, hepimize öğretmiş olması gibi. Bir musibet, bin nasihatten iyidir misali.

Bundan sonra da, bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkışını ve yayılmasını daha yakından takip etmek için bir erken uyarı sistemini yapay zeka teknolojilerinin yardımı ile kurma konusunda yoğun bir talep olacağından, akıllı şehirler tasarımında bu konunun ön plana çıkaca-

ğından sanırım kuşku duymamak gerekir. Yüz tanıma teknolojilerini akıllı şehir tasarımı içinde daha yoğun kullanma konusunu şimdiden tartışmaya başlamakta fayda var.

Doğrusu geçen cuma günü DÜNYA yazarlarından Selin Arslanhan’ın yazısı önümüzdeki olasılıkları düşünmek için geniş bir perspektif çiziyordu (https://medium.com/@ selinarslanhan/covid-19-orta-vadede-ne-getirir-ne-g%C3%B6t%C3%BCr%C3%BCr-dac7f103ae0c). Türkiye’nin aşı filan gibi olmadık işlere değil, kapasiteye sahip olduğu konulara odaklanmasında fayda var.

Sorun yalnızca küreselleşme değil, şehirleşme hatta ve hatta demokratikleşme. Şimdi bunlardan mı vazgeçeceğiz? Hayır!

Ama buradan küreselleşme sürecinin sonunun geldiğine, doğuya doğru giden fabrikaların tekrar batıya geri döneceğine, küresel değer zincirlerinin kuruyacağına ilişkin bir büyük çıkarım yapmak bana pek doğru gelmiyor doğrusu. Yine 1918 grip salgını ile karşılaştırarak söyleyeyim, isterseniz. O günden bu yana küreselleşme süreci derinleşti. Bu doğru. Malların sınırları aştığı bir dünyadan fabrikaların sınırları aştığı bir dünyaya geldik. Uçak teknolojisindeki ilerleme sayesinde, turizmin önü açıldı. Birbirimizi daha sık görür olduk. Şimdi bundan mı vazgeçeceğiz? Sanmam. Çin’le yürütülen pazarlıkların içinde, bir süre için, bir tür bahane olarak, bu

11 Eylül nasıl uçaklardak güvenl k açığımızı kapatmamıza yol açtıysa, COVID-19’da bulaşıcı hastalıklar konusunda uygarlığımızı daha hazırlıklı yapacak. Pek , bu felaket sona erd kten sonra ger ye ne kalacak? Her felaket, özell kle beklenmed k b r felaketse ve son derece hazırlıksız olarak yakalanmışsak, bundan sonrak ne karşı daha hazırlıklı olmamızı sağlar. “H çb r şey esk s g b olmayacak!” derken, söylenmek stenen buysa anlayab l r m. konu elbette gündeme getirilebilir.

Ama yalnızca siyasetçilere bir süre sakız olur gibi geliyor bana doğrusu.

Daha önemlisi bundan böyle sistemimizi reel ekonomi kaynaklı bu tür hıçkırık nöbetlerinden korumak için ne yapmak gerektiğini tartışmaya başlayabiliriz. Finansal piyasaların düzenli işleyişini temin etmek için bir “son kertede, borç veren, likidite sağlayan” düzenlemesi var, belki artık reel ekonomi için de, bu tür dönemler için, “son kertede, satın alan” düzenlemesi tasarlamak gerekiyor. Belki artık bir yeni Bretton Woods ihtiyacı içindeyiz, G20 fazla informel kaldı. Ne bileyim…

Küresel işbirliği olmadan bu belanın içinden çıkamayacağımız son derece açık.

Ancak bulaşıcı hastalıkların yayılımını kolaylaştıran yalnızca küreselleşme, sınırları aşan aktivitelerin yaygınlaşması ve demokratikleşmesi değil. Şehirleşme de bulaşıcı hastalıkların artık daha kolay ortaya çıkmasına ve yayılmasına imkan sağlıyor doğrusu. Ben doğduğumda, 1960’ların başında, Türklerin yüzde 30’dan azı şehirlerde yaşıyordu. Artık Türklerin yüzde 75’ten fazlası şehirlerde yaşıyor. Sanayi Bakanlığı’nın Girişimci Bilgi Sistemi (GBS) verileri ülkemizdeki her şehrin en çok İstanbul ile ticaret yaptığını gösteriyor. Nedir? Şehirlerimiz, memleketimizin en büyük şehri ile dip dibe yaşıyor. İstanbul Anadolu’yu bir nevi besliyor. Ortalama yüzde 32 tedarik İstanbul’dan dikkatinizi çekeyim. Artan kentleşme ile artık iç içe yaşıyoruz. Bundan vazgeçip, köyümüze mi döneceğiz?

Köyü kendine yeterli hale mi getireceğiz? Sanmam.

Nedir? Hızlı şehirleşme, şehirlerde her kesimin bir araya gelmesine imkân veren alışveriş merkez gibi yeni mesire yerlerinin ortaya çıkması, hayatın giderek daha demokratikleşmesi konektiviteyi (bağlantısallığı) arttırdı. Şimdi bunlardan mı vaz geçeceğiz? Hayır. Yalnızca akıllı şehirler tasarımının içine bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkışını ve yayılmasını zamanında takip etmek için bir mekanizmanın nasıl ekleneceğini düşünmeye başlayacağız mesela. Biz TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nde ilk çalışmalara başladık bile. Birlikte çalışmak isteyen herkesi bekleriz.

● Hyve Group Türkiye Genel Müdürü Ülgen'e göre pandemi sonrası fuarlara ihtiyaç artacak

1000 fuar ertelend mal yet 230 m lyar $ YENER KARADENİZ/İSTANBUL

Dünya genelinde her yıl yaklaşık 32 bin ulusal ve uluslararası fuar düzenleniyor. Yine söz konusu fuarlar vasıtası ile 325 milyar dolarlık bir ekonomik değer yaratılıyor. Ancak bu yıl sektör tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşadı ve tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs nedeni ile yüzlerce fuar ya iptal olduya da ertelendi. Global Fuar Endüstrisi Birliği’nin (UFI) verilerine göre, fuarcılık endüstrisinin ikinci çeyrek sonuna kadar yaratacağı, ancak koronavirüs nedeniyle oluşmayacak toplam ekonomik değer 88.2 milyar dolar.

Ekonomik kaybın bölgelere göre miktarına bakıldığında ise Türkiye'nin de içinde olduğu Avrupa Bölgesi 31.1 milyar dolarlık kayıp ile ilk sırada yer alırken onu 29.2 milyar dolar ile Kuzey Amerika ve 23.6 milyar dolar ile de Asya ve Pasifik Bölgesi izledi. Covid-19 ile birlikte yaşanan iptaller ve ertelemeler nedeniyle ikinci çeyrek boyunca gerçekleştirilmeyecek fuarların sözleşmelerinin toplam tutarının ise en az 145

DUNYA

16

CMYK

milyar dolar olduğu belirtiliyor.

Ekonomik değer kaybı ve sözleşme tutarları ile birlikte koronavirüsün fuarcılık sektörüne toplam maliyetinin 233 milyar doları bulduğu tahmin ediliyoryor.

"Süreç fuarcılık sektörünü c dd b ç mde etk led " Dünya genelinde 120’yi aşkın etkinlik düzenleyen uluslararası fuar şirketi Hyve Group’un Türkiye Genel Müdürü Kemal Ülgen, sağlık konusunda gerekli adımlar ile birlikte bir yandan da dönem sonunda bu süreçten en az yara ile çıkabilmenin olanakları üzerinde ciddi biçimde çalışılması gerektiğini söyledi. Yaşanan geçici durgunluğun fuarcılık sektörünü ciddi bir şekilde etkilediğini anlatan Ülgen, “Ancak, bilmeliyiz ki fuarlar, dünya ticaretinin can damarıdır. Pandeminin etkisini kaybetmesiyle birlikte, fuarların öncülüğüne ve yaratacağı hareketliliğe ihtiyaç her zamankinden daha fazla olacak.

Fuarcılık sektörüne düşen; karamsarlığı bir kenara bırakarak, tüm iş ortakları, potansiyel katılımcılar ve tedarikçilerine karşı

fuar düzenlendi ve bu fuarlarda toplam 62 bin 293 katılımcı şirket yer aldı. Bu fuarlara katılan yabancı katılımcı şirket sayısı ise 3 bin 120 olarak gerçekleşti.

Söz konusu fuarların 195’i İstanbul’da gerçekleştirildi. UFI verilerine göre, fuarlarda her şirket ortalama 71 bin dolarlık bir satış hacmine ulaşıyor. Kaba hesapla 2019’da Türkiye’de gerçekleşen 482 fuar ile toplamda 4.42 milyar dolarlık bir ekonomik değer yaratıldığı ortaya çıkıyor.

32 b n B r yılda düzenlenen fuar sayısı

B n 83 Tüm dünyada ertelenen ve ptal ed len fuarların sayısı

110 Türk ye’de ertelenen ve ptal ed len fuar sayısı

sorumlu ve güven veren bir tavır sergilemektir” diye konuştu.

2019’da 4.4 m lyar dolarlık t car hac m sağlandı Kemal Ülgen, Türkiye’nin fuarcılık konusunda dünyanın önemli destinasyonlarından biri olduğuna dikkat çekti. Özellikle İstanbul’un bu anlamda bir hub özelliği taşıdığını söyleyen Ülgen, “İstanbul, hem şehircilik

açısından gelişmişliği, hem otel ve tesis kapasitesi, hem de tarihi ve kültürel birikimi nedeniyle Avrasya’nın en önemli fuarcılık merkezlerinden biri. Bu nedenle İstanbul, gerek ziyaretçi, gerek katılımcı ve şirket, gerekse yaratılan ekonomik değer açısından önemli bir konumda bulunuyor” dedi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre 2019’da Türkiye’de 482

Tur zme katkısı 1.8 m lyar dolar Fuarlar aynı zamanda turizm geliri açısından da önemli oranda değer yaratan bir sektör. Geçen yıl 719 bini yabancı olmak üzere, toplamda 25,8 milyonun üzerinde ziyaretçi Türkiye genelinde düzenlenen 482 fuarda ağırlandı. Ülgen, fuar seyahatlerinin ortalama dört gün sürdüğünü ve kişi başı harcamanın ise 2 bin 500 doları aştığını anlattı. Ülgen, bu kapsamda geçen yıl sektörün Türkiye ekonomisine katkısının 1,8 milyar doları bulduğunu belirterek, “Bu açıdan bakıldığında fuarların şehirlerin turizm gelir-

lerinde ve tanıtımında ne kadar önemli yere sahip olduğu görülüyor” dedi.

Türk ye’de 110 fuardan 23’ü ptal ed ld TOBB’un 2020 Yılı Ana Fuar Takvimi’nde bu yıl Türkiye’de 136’sı uluslararası olmak üzere toplamda 450 fuar yer alıyor. Bu fuarlardan ilk bahar dönemine denk gelen 110 fuarın bir kısmı ertelendi, bir kısmı ise iptal edildi. Son güncellemelere göre iptal edilen fuar sayısı 23 iken, ertelenen 53 fuarın yeni tarihi ise belli oldu. Kalan fuarlar için de karar bekleniyor. Hyve Group da dünya genelinde 120’ye yakın fuar ve etkinlik gerçekleştiriyor. Şirket Türkiye’de ise yapı fuarı Turkeybuild Istanbul, turizm fuarı EMITT, kozmetik fuarı BeautyEurasia, gıda fuarı WorldFood Istanbul ve raylı sistemler ve lojistik fuarı Eurasia Rail’i düzenliyor. Kurum, 43. Yapı Fuarı – Turkeybuild İstanbul’u 2428 Ağustos tarihine, Uluslararası Gıda Ürünleri ve Teknolojileri Fuarı - WorldFood Istanbul’u da 2-5 Eylül 2020 tarihine erteledi.

6 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 17

GÜNCEL

“İŞ MAKİNELERİ ÖNLEM PAKETİ KAPSAMINA ALINMALI”

MARMARABİRLİK’TEN ÜRETİCİLERE 100 MİLYONLUK ERKEN ÖDEME

Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği (İMDER) Başkanı Merih Özgen, koronavirüs salgınının sektörü adeta durma noktasına getirdiğini belirterek, açıklanan ekonomik önlemler paketi kapsamına alınmak istediklerini söyledi. Koronavirüsün sektöre etkilerini bir yazılı açıklamayla değerlendiren Merih Özgen, belirsizlik ortamından derinden etkilendiklerinin altını çizerek, iç talep yanı sıra dış talebin de durma noktasına gelmesinin, 130 bin kişiye istihdam sağlayan sektörün ayakta kalmasını güçleştirdiğini bildirdi. Süreçten en az zararla çıkılabilmesi için ekonomik önlem paketi içinde yer almak istediklerini ifade eden Özgen, siparişlerin büyük kısmının iptal edildiğini veya ertelendiğini anlattı. Bu durumun stok artışına

2019/2020 ürün alım kampanyasında 43 bin 500 ton ürün alımı gerçekleştiren Marmarabirlik’te üreticiler, Nisan sonunda yapılacak olan ürün bedeli alacaklarını ve ürün alım planı dışında kota fazlası olarak alınan ürün bedellerinin yarısı nı 10 Nisan Cuma günü akşamı banka hesaplarından çekebilecekler.

Kota fazlası ürün bedellerinin kalanı ve kilogram başına verilecek olan destekler ise ileri bir tarihte ödenecek. Nisan sonunda yapılması planlanan ödemelerin öne alınmasında en büyük etkenin ihracatta yaşanan artış olduğuna dikkat çeken Marmarabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Hidamet Asa, “Ocak, Şubat, Mart aylarında

sebep olacağının altını çizen Özgen, “Özellikle sektörün komponent ve yedek parça tedariğinin önemli bölümünü karşılayan Uzakdoğu ve Avrupa gibi bölgelerde Covid-19 riskinin yüksek düzeyde olması ve bu tedarikçilerde üretimin kısıtlı olması sektörün ülkemizdeki üretimini de önemli ölçüde etkilemektedir” diye konuştu.

Son iki yıldır iç pazardaki daralma sebebiyle ihracata yöneldiklerini ancak ihracat imkanının da artık kalmadığını vurgulayan Merih Özgen, “Ülkemize milyarlarca dolar katma değer kazandıran sektörümüzü ayakta tutmak ve en az zararla bu salgını atlatmak için muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemelerinin altışar ay ertelenmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.

FİLİZ COŞKUN/ ANKARA

yapılan ihracata ilave olarak, bin 250 ton sipariş alınmış ve Marmarabirlik tarihinde ilk üç ayda en yüksek ihracat rakamına ulaşılmıştır” dedi. 2020 yılında 8 bin 500 ton ihracat hedeflerinin olduğunu belirten Asa, “Bu yılın Ocak, Şubat ve Mart aylarında sipariş alınan, sevkiyat yapılan

Ne mak ne ne de b r başka sektör ‘mücb r sebep’ dışında tutulmalı!

COVID-19'un ekonomik etkileriyle mücadele ile ilgili DÜNYA aracılığıyla bir dizi öneride bulunan Makine İmalat Sanayi Dernekleri Federasyonu (MAKFED) Başkanı Adnan Dalgakıran, “Salgınla ülke olarak mücadele ederken sektörlerin mücbir sebep kapsamına alınan ve alınmayan diye ayrılması da, makine sektörünün mücbir sebep dışında bırakılması da doğru değil. Biz makineciler olarak bütün sektörlerin hakkını savunuyoruz.

Gün sadece kendi sektörlerimizi kurtarma günü değil. SGK, muhtasar, KDV gibi ötelemelerin tüm şirketlere ayrıcalıksız uygulanması gerekiyor” dedi.

Makine sektöründe satışların ve ihracatın ciddi bir ivme kaybettiğini bildiren Dalgakıran, “Asıl kritik nokta ise Avrupa ile eş zamanlı hareket etmek. En büyük ticaret ortağımız Avrupa'da virüsün etkilerinin hafiflemeye başladığı bir süreçte, biz fabrika kapatma sürecine girersek bu çok kötü olur. Fabrikalar durmaz diye bir şey demiyorum. Sağlık her şeyden önce gelir. Ama bunu da akıllıca yapmak gerekiyor.

Fabrikalar durdurulacaksa bu kesinlikle Avrupa ile senkronize şekilde olmalı” diye konuştu.

Çin'in yavaş yavaş makine üretimi ve satışına başladığını vurgulayan Dalgakıran, “Bizim üretimi durdurmaya gittiğimiz bir durumda Çin, Avrupa’daki payımızı hemen alır. Bu süreç başladı bile” uyarısında bulundu.

“Ex mbank’ın r sk alması lazım” Bugünden salgın sonrasını da düşünerek adım atılması gerektiğini kaydeden Dalgakıran, dünyanın makine sektöründe bir konsolidasyona gideceğini, bu sürecin makine üretimine yeni başlayan ülkelere darbe vuracağını öne sürdü. Bu açıdan Türkiye'nin konumunun 'bıçak sırtında' olduğu tespitini yapan MAKFED Başkanı, "Türkiye'de makine sektörü kolay oluşturulmadı. Güçlü politikalar uygulayarak böyle bir süreçten güçlenerek çıkmak da mümkün, sektör sahiplenilmezse tersi de...

Türkiye makine sektörünü stratejik sektör ilan etti. Öyleyse gereğini yapmak gerekir. Gereği yapılırsa biz makine sektörünün de, Türkiye'nin de bu süreçten avantaj sağlayarak çıkacağına inanıyoruz. Makine yatırım malıdır. Yatırımları desteklersek bundan hem makine sektörü hem de ülke büyük yarar görür.

Eximbank'ın Türk firmalarının ihracat yaptıkları müşterilerine sigorta limitlerini iki katına çıkarması ve hiç limit vermediklerini tekrar gözden geçirerek kısmi de olsa limit oluşturması. İkincisi ise, Eximbank'ın teminat mektubu ile kredilendirme dışında şirket varlıklarını da teminat alarak, doğrudan kredi verebilmesi. Bu çalışmaların hızla yapılması, işin başındayken tedbirlerin alınması son derece hayati" diye konuştu.

SERMAYE, VARLIĞI KADAR ÇALIŞANLARIN SAĞLIĞINI DA ÖNDE TUTMALI Sermayen n varlığını sürdürmey düşündüğü kadar çalışanların sağlığını ve güvenl ğ n önde tuttuğuna da r tavs ye kararları almasınının doğru olacağını savunan MAKFED Başkanı Adnan Dalgakıran "Patronlar evler nde. çalışanlar fabr kalarda' olmaz. Böyle dönemlerde l derlere daha fazla ht yaç var" ded .

“Türk ye’de b r IMF alerj s var” Türk ye’n n IMF alerj s olduğunu d le get ren Mak ne İmalat Sanay Dernekler Federasyonu (MAKFED) Başkanı Adnan Dalgakıran, “Bence bu kurum b raz da komplo teor ler n n kurbanı hal ne gelm şt r. IMF ülkeler sömüren b r yerse b z neden IMF’ye para ver yoruz?” ded . Dalgakıran, ülken n dış kaynak kullanımına engel olan tüm pol t kalarının da gözden geç r lmes n sted .

İşte Almanya örneği... Almanya yatırıma tam da bugün 40 milyar euro destek sağlıyor. Makine vazgeçilmez önemdedir. Devletin bunu ülkenin bekası olarak görmesi lazım" dedi.

Bu süreçte Eximbank'ın çok

daha önemli hale geldiğini kaydeden Dalgakıran, "Makine ihracatı ancak itlahat yapan ülkelere uygun koşullarda kredi verilerek yapılabiliyor. İşin düzeni böyle. Eximbank bu süreçte risk almalı. İki nokta çok önemli. Bir,

B İ R L İ K B A Ş K A N I Y I L M A Z , Z A R A R L A R I N I N 1 M İ LYA R I G E Ç E B İ L E C E Ğ İ N İ S ÖY L E D İ

Ç çekç lerden paket s tem FİKRİ CİNOKUR-ANTALYA

Ekonomik destek verilmediği takdirde sektörün toparlanma sürecinin çok zor olacağını belirten süs bitkileri ve kesme çiçek sektörü de Koronavirüs tazminatı talep ediyor.

Orta Anadolu Süs Bitkileri ve Kesme Çiçek İhracatçı Birliği Başkanı İsmail Yılmaz Dünya’ya yaptığı açıklamada, koronavirüs salgını nedeniyle açıklanan ekonomik paketlerin hiçbirinde çiçek sektörünün yer almadığını belirtti. Açıklanan 3 aylık kredi ertelemelerinin sektörün gerçeğine uygun olmadığını anlatan Yılmaz, çok dinamik sektör olan en az 60 bin kişiyi doğrudan 400 bin de dolaylı etkileyen çiçek sektörünün destek verilmemesi halinde toparlanma sürecinin uzun zaman alacağını ifade etti.

Seralarda hasat dönemi geldiğini ve sökümlerin başladığını anlatan İsmail Yılmaz, şöyle devam etti: ''Koronavirüs salgını olayı süreci çok uzarsa çiçek sektörü ayağa kalkamaz. Biz dinamik bir sektörüz.

Sürekli yatırım yapmak zorundayız. Bir taraftan ekip bir taraftan da sökmek zorundayız. Eğer destek verilmez ise sektörde zarar en az 1 milyar lirayı geçer. Süreç uzarsa ayakta kalamayız. Çiçekçilik sektörünün bir de sosyal tarafı var.

Sektörde çalışanların tamamı vasıfsız. Hiçbir yerde iş bulma durumu yok.''

DUNYA

17

CMYK

Sektörden 9 maddel k talep l stes Orta Anadolu Süs Bitkileri Mamulleri ve İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Yılmaz, yetkililere sunulmak üzere 9 maddelik talepleri olduğunu söyledi. Yılmaz, taleplerini şöyle sıraladı: ''1-Süs bitkileri sektörünün Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifleri ve Özel bankalara olan kredi borçları, vergi, SGK, BAĞKUR, TARSİM ve benzeri ödemeleri, salgının en az bir yıl sonrasına, faizsiz olarak ertelenmelidir.

2-518 Seri No’lu Vergi Usul Genel Tebliği ile Mücbir sebep kapsamında olan mükelleflerin Mart-Nisan ve Mayıs/2020 Dönemlerine ait Katma Değer Vergisi ve Muhtasar Beyannameleri (Muhtasar Ve Prim Hizmet Beyannameleri Dâhil), BA-BS formu ve Berat yükleme süreleri ile vergilerin ödeme tarihleri ertelenmiştir. Süs Bitkileri sektörünün de acilen bu kapsama girmesi sağlanmalıdır.

3-4447sayılı Kanunun 50.maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından kısa çalışma ödeneği 18 Mart 2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı tarafından açıklanmıştır. Bu açıklamada ödenekten haftalık çalışma süresinin en az 1/3 oranında azalması (4 gün çalışma yapılması) 2 gün işyerinin kapalı olma şartı bulunmaktadır.

Süs bitkileri sektörü, her dönem çalışma yapma gerekliliği nedeniyle bu şartı yerine getirememektedir. Bu madde ile ilgili sektörümüzün gerekçelerinin göz önünde bulundurularak yeniden bir düzenleme yapılması gerekmektedir.

4-Bu yılki üretimimizin yaklaşık %35 lik kısmı hasat edilmişti. Geriye kalan % 65’lik üretim bundan sonraki dönemde (hasat, söküm yetiştirme) yapılacaktır. Sürecin uzaması durumunda sektöründe zarara uğrayan

firmalarımızın zararlarını karşılamak için bir fon oluşturulmalıdır.

Pazarlanma şansı kalmayan bu ürünler için mücbir sebep kapsamında bir “Koronavirüs Tazminatı” ödenmelidir.

5-Tarımsal işletmelere kolay erişilebilir, ipoteksiz, KGF benzeri faizsiz ya da çok düşük faizli ve kredi taksit ödemelerinin bir üretim sezonu sonrası başlayacağı biçimde Süs Bitkileri sektöründe “Üretime Devam Kredisi” hızla hayata geçirilmelidir.

6-Nakliyedeki maliyetlerimiz maalesef çok yükselmiştir. Bu da hali hazırda minimum düzeyde devam eden ihracatımız için sıkıntı yaratmaktadır. İthalatçılarımızla sezon başında sabit fiyatlarla satış gerçekleştirilmiştir.

Maliyetlerin artışı sektör için ilave yük oluşturmaktadır. Acilen bu maliyetlerin desteklenmesi gerekmektedir.

7-2019 yılına göre yüzde yüzü aşan fiyat artışları görülen zirai karantina ve zirai mücadele müdürlükleri döner sermaye işletmeleri standart belge ücretleri; 2019 yılı yeniden değerleme oranını geçmeyecek biçimde düzenlenmelidir.

8-Tarımsal üretim yapılan ancak mülkiyet sorunu nedeniyle ÇKS kaydı oluşturulamayan arazilerde, üretim yapanlar özel kayıtlar oluşturularak tarımsal desteklerden faydalandırılmalıdır.

Böylece Süs bitkileri sektöründe kayıt oranı da yükselecektir.

9-Üreticilerimize 2020 yılı desteklemeleri avans olarak acil ödenmelidir. Kooperatif ve birliklere ortaklaşa tedarik icin finansman ayrılmalı ve üreticiler bir sonraki sezon sonunda ödemek üzere bu tedarikten yararlandırılmalıdır.

“Kamu ş n dışında kalamaz” Dalgakıran, sorumuz üzerine “İçinde bulunduğumuz durum tam bir ölüm kalım mücadelesidir. Merkez Bankası gerektiğinde kesinlikle para basmalıdır.

Oluşabilecek yan etkiler ikincil önemdedir" dedi. Kamu desteğinin illa para basmak olmadığını da vurgulayan Dalgakıran, "özel sektörümüzün yüzmilyarlarca dolar dış borcu var. Hazine desteğiyle bankalar aracılığıyla borçlar daha uzun vadeye yayılabilir. Bu süreçte kamu işin dışında kalamaz "dedi.

Dalgakıran, üretime yönelik olmayan tüm ithalatın 3 aylığına ertengellenmesi de önerdi. İSTANBUL/DÜNYA

ve yapılacak olanlarla birlikte 3 bin ton ihracat ile 2020 yılı hedefinin yüzde 35’i gerçekleşmiş olacaktır" dedi. Marmarabirlik’in yurtiçi satışlarında durgunluk yaşandığını belirten Asa, özellikle bu dönemde tüketicilerin ambalajlı ürün tercih etmesi gerektiğine işaret etti. e-marmarabirlik.com’da ‘siz isteyin biz gönderelim’ kampanyası başlattıklarını hatırlatan Asa, tüketicilere çeşitli indirim kampanyaları düzenlediklerini dile getirdi.

Asa, en üst seviyede tedbirlerle, kontrollü bir şekilde, minimum çalışanla üretmeye devam ettiklerine vurgu yaptı.

ESRA ÖZARFAT / BURSA

Dalgakıran'dan satırbaşları 2008 kr z n n Türk ye ç n gerçekten teğet geçt ğ n ancak bugünkü durumun farklı olduğunu bel rten Adnan Dalgakıran şu öner lerde bulundu: MAAŞLARIN YARISINI DEVLET ÖDESİN X Çalışanların maaşlarının yarısı üç ay devlet tarafından ödenmel . Bu, c rosu yüzde 50'den fazla düşen f rmalar ç n uygulanab l r.

X Kısa çalışma ödeneğ şu an asgar ücret n 1.5 katı. Bu oran 3 katına çıkarılmalı.

BORÇLARA HAZİNE GARANTİSİ VERİLSİN X Ş rketler n borçlarına veya en azından b r kısmına Haz ne garant s get r lmel .

X Banka mevduatları Haz ne garant s altına alınmalı.

MEVCUT EKSPERTİZ UYGULAMASI DEĞİŞSİN X Bankalara tem nat göster len gayr menkuller gerçek değer n n üçte b r değer nde göster l yor. Bu çok vah m b r uygulama. Mevcut ekspert z uygulaması derhal değ şt r lmel . ÜRETİM DIŞI İTHALAT 3 AY ERTELENSİN X Üret me yönel k olmayan tüm thalat üç aylığına engellenmel .

Yüzde

70

sürdürüleb l r

Türk ye’de hemş reler n %70’ , ebeler n %100’ü, doktorların yarısını kadınlar oluşturuyor.

Hazırlayan: DİDEM ERYAR ÜNLÜ • d dem.eryar@dunya.com

Öğrend kler m z, hatırladıklarımız…

Bir taraftan kendimizi koruyarak bu durumu nasıl yöneteceğimizi konuşurken, diğer yandan krizden aldığımız dersler, öğrendiklerimiz ve gelecekteki ‘yeni normal’in ne olacağı konusunu konuşuyoruz.

Aslında sürekli koşturmaca içinde nefes almadan sürdürdüğümüz hayata bir virüs ile bir anlamda mola verdik. Bu virüsün Herkes n sadece kend n hiçbir fark gözetmediğini düşünmes n n hayatta gördük. Bu dönemde çoğunluğumuzun bireysel kalmaya yetmed ğ n , olarak düşünceleri, hayata kend m z kurtarmanın yolunun aynı zamanda bakışı değişti ve çok şey başkalarını da düşünmek öğrendik. Çaresizliğin ne demek olduğunu, paranın olduğunu anladık. her şeyi satın almaya yetmediğini, ailenin anlamını, birlikte olmanın önemini ve hep birlikte evde kalmayı öğrendik. Dayanışmayı, yardımlaşmayı, hatır sormayı hatırladık. Bazı işlerimizi yapmak için işyerlerinde olmaya gerek olmadığını, sokağa çıkamadığımız için gardıroplarımızda bulunan kıyafetlere, çantalara, ayakkabılara ihtiyacımız olmadığını, kuaföre gitmeden de yapabileceğimizi fark ettik. Günlük hayatın devamı, sorunların çözümü için teknolojinin gücünü, hayatımıza katkısını, geleceğimize artık teknolojinin yön vereceğini öğrendik.

Küresel ısınma ve karbon salınımını düşürmek için bu kadar konuşurken sadece Çin’in bir süre üretime ara vermesinin etkisini gördük. En önemlisi herkesin sadece kendini düşünmesinin hayatta kalmaya yetmediğini, kendimizi kurtarmanın yolunun aynı zamanda başkalarını da düşünmek olduğunu anladık.

Sorunların önlenmes ç n lk adım, yanlış kurgulanan s stemler n rev zyonu olmalı Böylesi büyük bir krize maruz kalmamız ve çaresizliğimiz, bir anlamda sistemin yanlış kurgulanması ile ilgili sorunları da gözler önüne seriyor. Bunu daha iyi anlamaya yardımcı olacak bir kaç rakam; tüm dünyadaki ilaç harcamaları için yapılan harcama 1.1 trilyon dolar ve hastalıkların tedavisi için yapılan harcamalar ise 7.9 trilyon dolar tutarında iken, hastalıkların önlenmesi için yapılan harcamalar sadece 0.2 trilyon dolar düzeyinde. Yani koruyucu sağlık önlemlerine, hastalıkların tedavisi için yapılan harcamaların sadece 40’da biri oranında kaynak tahsis ediliyor. Bu aynı zamanda daha sonra ortaya çıkabilecek daha büyük sorunların önlenmesi için nereden başlamamız gerektiğine dair çok önemli bir gösterge.

Dünyada toplam askeri harcamaların tutarının 1.8 trilyon doların üzerinde olduğunu da not etmek lazım.

Ş md şb rl ğ ve güç b rl ğ zamanı! Özenle alınan kıyafetler, sosyal toplantılar bir süre daha bekleyecek.

Zira şu an sadece ve sadece sağlıklı kalmaya ve yaşam için gerekli temel ihtiyaçlara muhtacız. Bu süreçte, sürdürülebilir kalkınma amaçlarından “Amaçlar için ortaklıklar ve işbirliği” en önemli yol haritamız olmalı. Zaman, insanlığın sağlığı ve sürdürülebilirliği için işbirliği ve güç birliği yapma zamanı. Sorunun başka türlü üstesinden gelebilmek mümkün değil.

IFS Küresel Yüksek Potans yell Pazarlar Başkanı Zoran Radum lo, “İç nde bulunduğumuz dönüşüm sürec nde geleneksel ş rketler çok zorlanacaklar, çünkü tehd d görmüyorlar. Değ ş m görmeyen ş rketler, şler n aynı şek lde yapmaya devam edecekler. Dışarıda neler olduğunu b lmemek, geleceğe hazır olmanızı engeller” d yor.

Tehd d görmeyen, fırsatı da göremez

DİDEM ERYAR ÜNLÜ didem.eryar@dunya.com

Tehd d görmeyen ş rketler n, aynı zamanda teknoloj n n sunduğu seçenekler ve fırsatları da b lmed kler n söyleyen Radum lo, şunları anlatıyor: “Ş rketler n hang seçeneklere sah p olduklarını görmeler öneml . B z m onlara bu yönde çer k sunmamız gerek yor. Belk de farklı b r dünya olduğunun farkında değ ller. İç nde bulunduğumuz süreçte farkındalık çok öneml . Teknoloj n n sunduğu fırsatlardan yararlanamayanlar, b r noktada yok olmaya mecburlar.

Pazar ve müşter değ ş rken, s z aynı kalamazsınız. Öneml olan yazılım, donanım veya en havalı c hazları satın almak değ l; sah p olduğunuz teknoloj ler ş ver ml l ğ n artırmak, yen ş alanları yaratmak ç n kullanmak.

S ze en yakın olan teknoloj y bulup, ş modeller n ze entegre etmen z gerek yor. Bu teknoloj sayes nde yer ml l k artışı sağlanması kadar, bu ver ml l ğ n sürdürüleb l r şek lde korunması da çok öneml . İşte CFO’lara bu noktada çok öneml b r görev düşüyor. Onların dünyanın yen ht yaçlarını, sürdürüleb l rl ğ , yen nesl n beklent ler n rakamlara dönüştürmeler gerekecek.”

COVID-19 salgını nedeniyle ekonomi ve toplumsal hayatta yaşadığımız ani ve zorunlu dönüşüm, teknolojinin iş süreçlerinde ve insan ilişkilerindeki önemini net bir şekilde ortaya koyarken, bu dönüşüme direnenler için bir test niteliği taşıyor.

IFS Küresel Yüksek Potansiyelli Pazarlar Başkanı Zoran Radumilo’nun dediği gibi, “Teknolojinin sağladığı seçenekleri ve bu seçeneklerin sunduğu fırsatları öğrenmek gerekiyor. Birçok şirket bu seçeneklerin farkında olmadığı için, eski iş modelleri ile yoluna devam ediyor.” İtalya’nın 5G dönüşümünde önemli rol üstlenen isimlerden biri olan Radumilo, eski iş modelleri ile gidilen yolun çok uzun olmadığına da dikkat çekiyor.

IFS; dünyada 40, Türkiye'de ise 20 yıldır şirketlerin dijital dönüşüm yolculuğuna rehberlik ediyor. 2019’da globalde yüzde 32’lik bir büyüme gerçekleştiren şirket, 2020 başında kurduğu “Yüksek Potansiyelli Pazarlar” arasına Türkiye’yi de dahil etti. Şirketlerin dijital dönüşüm ile büyümesine, karlılığını artırmasına,

DUNYA

18

CMYK

Teknoloj n n sunduğu seçenekler n farkında olmak gerek yor Bu noktada, CEO’lar kadar, CFO’lara da büyük bir rol düşüyor. Çünkü;

yeni dünyanın ihtiyaçlarını rakamlara dönüştürecek olanlar, CFO’lar.

Zoran Radumilo öncelikle “seçeneklere” odaklanıyor. Her bir şirketin kendi işini daha ileri taşıyacak teknoloji seçeneklerini tanıması, belirlemesi ve bu teknolojileri iş süreçlerine entegre etmesi gerektiğini söylüyor.

Radumilo, “IFS’in misyonu, sorunları çözmede herhangi bir sınırlama koymadan, müşterilerine seçme özgürlüğü vermek. Bugün buluttan, analitiğe, veri yönetiminden, yapay zekaya çok fazla seçenek var. Önemli olan bu seçeneklerin varolduğunu bilmek ve her birinin ne yönde fayda sağladığını anlamak. Yaşadığımız dönüşüm sürecinde, yöneticilerin fayda temelli kararlar alması gerekiyor. Bu kararlar, şirketlerin gelecekteki değerini ve küresel rekabet gücünü belirleyecek” yorumlarını yapıyor.

Geleneksel ş rketler tehd d görmüyor Radumilo, “Bu dönüşüm sürecinde geleneksel şirketler çok zorlanacaklar, çünkü tehdidi görmüyorlar. Tehdit geleneksel olmayan şirketlerden geliyor.

Değişimi görmeyen şirketler, işlerini aynı şekilde yapmaya devam edecekler. Dışarıda neler olduğunu bilmemek, geleneksel olmayan rekabetin işinize ne derece zarar vereceğini görememek, geleceğe hazır olmanızı engeller. Eğer, tüm bu değişimi analiz edip; tüketici beklentileri, tedarik zinciri ve finans arasında entegrasyonu gerçekleştiremediyseniz, çok zor zamanlar sizi bekliyor demektir” diye ekliyor.

K AG İ D E R D İ J İ TA L S O H B E T L E R

Pandem dönem nde kaynak yönet m ön plana çıkıyor KAGİDER (Türkiye Kadın Girişimciler Derneği) koronavirüs salgını nedeni ile uzaktan çalışmanın yaygınlaştığı ve insanların işlerini evlerine kapandığı bu dönemde online olarak gerçekleştirdiği ‘Dijital Sohbetler’ buluşmalarında iş dünyasının güncel sorunlarını konuşmaya devam ediyor. 31 Mart Salı günü 11.00 – 13.00 saatleri arasında gerçekleştirilen yeni Zoom canlı yayın panelinin konusu “Pandemi Döneminde Kaynaklarımı Nasıl Yönetirim” oldu.

Panelin moderatörlüğünü KAGİDER Yönetim Kurulu Üyesi Berrin Kuleli gerçekleştirdi. Online panelin konukları ise KAGİDER Ekonomi Danışmanı Özlem Derici; IFC KOBİ Danışmanı, kıdemli bankacı ve yönetim danışmanı Esra Kıvrak

ile Esin Avukatlık Ortaklığı İş Hukuku Departmanı Yöneticisi Av. Sertaç Kökenek oldu. Panelde finansal kaynakların, insan kaynağının ve bankalarla çalışmaların nasıl yönetileceğine dair önemli değerlendirmeler yaptı.

KAGİDER Ekonomi Danışmanı Özlem Derici pandemi sürecine ilişkin ekonomi okumaları üzerine kurduğu konuşmasında, “Salgının yayılım hızı sabitlenebilirse haziran ayında toparlanmaya başlayabiliriz. O

Sabr Ülker Vakfı’ndan COVID-19 b lg lend rmes Sabr Ülker Vakfı’nın derled ğ b lg lere göre; New England Tıp Derg s ’nde yayınlanan yakın zamanlı b r çalışmada, koronav rüsün kargo paket tesl m alırken, markettek b r gıda ambalajına dokunurken veya yemek s par ş tesl m nde nsanlara kolaylıkla geçemeyeceğ , bu yolla bulaşma r sk n n düşük olduğu bel rt ld . Aynı çalışmaya göre, COVID-19 salgınına sebep olan koronav rüs, bakır yüzeylerde 4 saate kadar, karton yüzeylerde 24 saate kadar, plast k ve paslanmaz çel k yüzeylerde 2-3 güne kadar saptanab l yor. Ancak, v rüsün sev yeler hızlıca azalıyor.

Herhang b r paketten v rüsün s ze bulaşması ç n, paket taşıyan k ş n n COVID-19 le enfekte olması ve sınırlı semptomlara rağmen çalışıyor olması gerek yor. D yel m k , kargoyu taşıyan k ş burnunu s ld kten sonra eller n yıkamıyor ve paket n ze bazı v rüsler bulaştırıyor. Bu varsayımda b le, v rüsü bulaştırdıktan

sürdürülebilirlik sağlamasına ve bu yolla Türk ekonomisinin globalde daha fazla şirket ile gücünü artırmasına katkı sağlamayı hedefleyen IFS Türkiye’nin hayata geçirdiği IFS Gelecek Yatırımcıları Platformu ise, dijital dönüşüm sürecine yönelik farkındalık, bilgi ve deneyim paylaşımını artırmayı amaçlıyor. Platformun geçtiğimiz günlerde gerçekleşen ilk buluşmasının başlığı “Dijital Dönüşümde CFO’nun Rolü” oldu.

Görüşlerini aldığım IFS Küresel Yüksek Potansiyelli Pazarlar Başkanı Zoran Radumilo, dijital dönüşüm sürecinde üç temel kavramın ön plana çıktığını söylüyor ve bunları “seçim yapabilmek, meydan okuyabilmek ve müşteri odaklılık” olarak sıralıyor.

“Teknolojik dönüşüm işin en kolay kısmı, en zor kısım ise, bu sürecin insanlar tarafından benimsenip, hayata geçirilmesi” diyen Radumilo’nun altını çizdiği gibi, “Bu noktada önemli olan yazılım, donanım, ya da teknolojinin ne derece ileri olduğu değil; tüm bunların iş verimliliğini artırmak için nasıl kullanıldığı.”

YAKIN PLAN

Özlem Der c

Dünyanın şu an karşı karşıya bulunduğu küresel kriz, insanlığın, PROF. DR. kurumların, sistemin, GÜLER ARAS hükümetlerin ve dr.guler.aras@gmail.com uluslararası kuruluşların verdiği çok zor bir sınav. Üstelik ne bireyler, ne kurumlar ne de devletler, hiç birisi buna hazırlıklı değil. Bu süreçte atılacak her adım, verilecek her karar ve uygulama hem bugünü hem de geleceğimizi etkileyecek. Daha şimdiden bu krizi yönetmeye çalışan farklı ülkelerin, farklı karar ve davranışlarının sonuçlarını ve etkilerini görebiliyoruz. Bazı ülkelerin bu krizi önemsemeyip önlemleri almakta gecikmesinin çok ağır sonuçlarına tanık oluyoruz. Üstelik sağlık sisteminin ve altyapısının bu küresel salgına tamamen hazırlıksız olduğu da görülen pek çok ‘gelişmiş’ ülkede, vatandaşlar ne yazık ki bunların sonucunu hayatları ile ödüyor.

MOMENTUM

CFO’lar ç n yen dünyanın ht yaçlarını rakama dökme zamanı

Berr n Kulel

Bugün öğrend kler m z, geleceğ n yen normal n şek llend r yor

6 N san 2020 • Pazartes

sonra s z n kapıda paket tesl m almanıza kadar geçen sürede v rüs azalır. En kötü senaryoda, hasta k ş paket n z alır, kapınıza gel r, eller paket n ze temas eder ya da tesl m etmeden hemen önce paket n ze hapşırır. Yaşanma ht mal düşük olan bu varsayımda b le bu bulaş z nc r kırılab l r. Uzmanlar bu durumu “Yeterl -B leşen Neden Model ” le açıklıyor. Bu model b r pastanın d l mler g b düşünün. Hastalığın olması ç n, pastanın bütün d l mler n n b r arada bulunması gerekl d r. Hasta olan sürücünün, hapşırması/ öksürmes , v ral part küller n pakete geçmes le paket n tesl m arasındak süren n çok kısa olması, tam olarak enfekte olan noktaya dokunmanız, sonrasında eller n z yıkamadan yüzünüze veya ağzınıza dokunmanız gerek r. Bu varsayıma göre paket üzer nde v rüs olması enfekte olmanız ç n r sk faktörüdür.

Ancak s z hasta etmek ç n tek başına yeterl değ ld r.

5

yüzden şu sürede işletmelerin evde kalın çağrısına mümkün olduğunca kulak vermeleri önemli. Bu hafta piyasalardan özellikle istihdam odaklı veri akışı olacak. Bu veriler önümüzdeki dönemi ve içinden geçtiğimiz dönemdeki daralmamızı analiz etmemize yarayacak” dedi.

IFC KOBİ Danışmanı, kıdemli bankacı ve yönetim danışmanı Esra Kıvrak ise konuşmasında girişimcilerle bu kritik süreçte iş yönetimine ilişkin tavsiyelerini paylaştı. Kıvrak ko-

nuşmasında şu ifadelere yer verdi: “Bu süreçte müşteriler, tedarikçiler ve en önemlisi çalışanlarla etkin bir iletişim sürdürmek önemli. Bunun için hızla dijitalleşmek, video görüşmelere yoğun olarak devam etmek önem arz ediyor. Evden sürdürdüğümüz çalışmaların verimliliğini ölçümleyeceğimiz sistemleri de geliştireceğiz. Ayrıca bu dönemde likide akışının sağlanması için bankalarla yakın temasta olunması ve kriz sürecinin yarattığı fırsatların değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.” Esin Avukatlık Ortaklığı İş Hukuku Departmanı Yöneticisi Av. Sertaç Kökenek ise pandemi sürecinde insan kaynağının istihdamı koruyarak yöneltilebilmesine ilişkin tavsiyelerde bulundu.

COP26 BM İkl m Değ ş kl ğ Konferansı ertelend KAT

Dünya genelinde ev ve bakım işlerini kadınlar erkeklere oranla 3 kat daha fazla üstleniyor.

Türkiye’de bu sayı neredeyse 5 kata ulaşıyor.

Kasım ayında Glasgow’da düzenlenmes planlanan COP26 BM kl m değ ş kl ğ konferansı COVID-19 neden yle ertelend . İng ltere’n n İtalya le şb rl ğ ç nde Glasgow’da yapacağı konferansın yen tar h tarafların alacağı karar doğrultusunda bel rlenecek. BM İkl m Değ ş kl ğ Genel Sekreter Patr c a Esp nosa kararla lg l şu açıklamalarda bulundu: “COVID-19 bugün nsanlığın karşı karşıya olduğu en ac l tehd tt r, ancak kl m değ ş kl ğ n n uzun vadede

nsanlığın karşı karşıya kaldığı en büyük tehd t olduğunu unutamayız.

Ekonom ler yen den canlanacak. İç nde bulunduğumuz süreç, en savunmasız olanları mücadeleye hazırlama fırsatıdır.

Ayrıca 21. yüzyıl ekonom s n tem z, yeş l, sağlıklı, ad l, güvenl b r çerçevede yen den şek llend rme şansıdır. Tüm ülkelere Par s Anlaşması doğrultusunda kl m kr z mücadeles n artırmaya devam ett rme çağrısında bulunuyoruz.”