Dünya Gazetesi - 2 Nisan 2020 by Dünya Gazetesi

ABONE DOLAR (TCMB Döviz Satış)

EURO (TCMB Döviz Satış)

REPO (Gecelik)

BORSA (BIST 100)

ALTIN

6.6548 (% 1.11)

7.2887 (% 0.90)

8.80 (% -2.98)

89085.13 (% -0.62)

1599.00 (% -0.10)

OTOMOTİV

Ana sanay nde üret m tamamen durdu

(İAB-Dolar/Ons)

PETROL (Brent/varil$)

25.15 (% -4.55)

Kurucusu / NEZİH DEMİRKENT

2 Nisan 2020 • Perşembe

DESTEK PAKETİ İÇİN ÇAĞRI

KSO BAŞKANI AYHAN ZEYTİNOĞLU:

Ç mento da dah l ed ls n

Kocael ’nde 10 b n f rma kısa çalışmaya başvurdu

Tamer Saka, "İst hdama güvencey z" ded /05

Odalar ve TOBB olarak 350-400 m lyon l ra hac m sağlamaya çalışıyoruz/06

VİRÜS ETKİSİ AŞAĞI ÇEKTİ

Martta ilk semptom görüldü! Büyümenin öncü göstergelerinden İSO Türkiye İmalat PMI, mart ayında 48,1’e inerek, üç aylık aranın ardından eşik değer 50,0’nin altına geriledi. Virüs salgınının ilk etkilerine işaret eden endekste, zorlukların büyük ölçüde salgın kaynaklı olduğu belirtildi. Mart ayında, gıda ürünleri ile kara ve deniz taşıtları dışındaki sektörlerin faaliyet koşullarında yavaşlama gözlendi. Giyim ve deri ürünleri ile ağaç ve kağıt ürünleri, siparişlerde en belirgin düşüşlerin yaşandığı sektörler oldu. Salgının küresel boyutunun yansıması olarak yeni ihracat siparişleri de büyük ölçüde yavaşladı. /04

Yoksul ülkeler ç n ‘gıda kr z ’ uyarısı Dünya genel nde evde “karant na” buğday ve p r nç f yatlarında hızlı artışa yol açtı. FAO, yoksul ülkeler ç n gıda kr z uyarısı yaptı Dünya genelinde ülkelerin virüs salgınıyla mücadele kapsamında uygulamaya koyduğu tedbirler, küresel hububat pazarında sert hareketlere neden oldu. Endüstriyel emtialarda hızlı düşüşler yaşanırken, özellikle evlerde makarna ve pilav tüketiminin artması, buğday ve pirinç fiyatlarını yukarı çekiyor. Buğday fiyatlarında son 15 günde yüzde 15 artış kaydedildi. Pirinçte ise fiyatlar yılbaşından bu yana yüzde 17 yükseldi. Lojistikte

Dünya Sağlık Örgütü, B rleşm ş M lletler Gıda ve Tarım Örgütü ve Dünya T caret Örgütü’nden ülkelere çok öneml beş çağrı var: 1. Küçük ç ftç ye üret m ve pazarlamasında destek olun 2. Gıda ve yardım programlarını gen şlet n 3. Darboğazlara odaklanarak, gıda değer z nc r n canlı tutun 4. Pol t kalarınız küresel t caret kes nt ye uğratmasın 5.Makroekonom k gel şmeler y yönet n, gıda enflasyonuna fırsat vermey n.

İhracatta yen rota arayışı

Önümüzdek dönem ne bekl yoruz? 5 M İ LYO N T L B AĞ I Ş L A D I

A L B AY R A K :

İTO’dan çağrı: ‘İşçi çıkarmayın Desteklerden ödeneğe yararlanın başvurun’ İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekip Avdagiç, kamu ve özel bankalar tarafından işletmelere yönelik olarak açıklanan desteklere başvuruların başladığına işaret ederek, firmalara bu desteklerden yararlanma çağrısında bulundu. Avdagiç, salgının ekonomiye etkilerini azaltmak için mikro ve küçük ölçekli işletmelere yönelik çok sayıda desteğin çıkarıldığını vurguladı. Şekip Avdagiç, Milli Dayanışma Kampanyası’na da 5 milyon lira katkı verdiklerini bildirdi. /03

Ülkelere 5 öneml masaj

K A R A TA Ş I M A L A R I N A A LT E R N AT İ F Ç ÖZ Ü M L E R G E L İ ŞT İ R İ L İ YO R

Deniz ve kara yolu ile havayolu sınır kapılarının virüs salgını nedeniyle kapatılması, ihracat için alternatif rota arayışlarını hızlandırdı. Ticaret Bakanlığı’ndan Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne gönderilen yazıda, dış satımın sekteye uğramaması için ihraç ürünlerinin taşınmasında hızla ikame güzergâhların oluşturulması istendi. İhracatçılar çözüm olarak hava kargo ve demiryoluna yöneliyor. /08

BADER ARSLAN

yaşanan aksaklıklar ve taşıma maliyetlerindeki yükselişin yanı sıra, büyük nüfusa sahip ülkelerin buğday ve pirinç alımlarını önemli ölçüde artırması da fiyatları yukarı çekiyor. Emtia analistleri stoklarda gezegeni doyuracak kadar buğday olsa da kısa vadeli bir ‘mükemmel fırtına’ yaşandığına dikkat çekiyor. Ülkelerin gıda ürünlerinde ihracat kısıtlamalarına gitmesi ise gıda güvenliğine ilişkin endişeleri besliyor. HİLAL SARI /14

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, salgınla mücadele sürecinde firmalara, işçi çıkarmak yerine Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvurmaları çağrısında bulundu. Albayrak, "Böylece vatandaşlarımızın maaş almaya devam etmesini sağlayalım" dedi. Sosyal medya hesabından mesajlar ileten Albayrak, hükümet olarak bu dönemde gerekli destekleri sunmaya devam edeceklerini de belirtti ve “Nakdi yardımları artırmak için çalışmalarımız sürüyor” ifadesine yer verdi. /03

“MART AYI İHRACATINDA %17 DÜŞÜŞ BEKLİYORUZ”

MERKEZ BANKASI DESTEĞİ İLE KAYIPLARIMIZI TELAFİ EDECEĞİZ

T caret Bakanı Ruhsar Pekcan, hracatta yaşanan kayıpların temassız t caret le en kısa zamanda telaf ed leceğ n söyled . /10

TİM Başkanı Gülle, döv z kazandırıcı h zmetlere yönel k lave tedb rler n hracata öneml katkı sağlayacağını b ld rd . /03

“TÜRKİYE’DEN İSPANYOL HALKINA SEVGİLERLE…”

AROLAT’ TAN

ILO’nun Türkiye raporundaki birçok eleştiri acil düzenleme bekliyor. Hükümetin ILO uyarılarına, yeni düzenlemelerle yanıt vermesinin, bu sancılı dönemde çok doğru olacağına inanıyorum. /03

ALAATTİN AKTAŞ

Gerçekç olalım, şç çıkarmalar önlenemez

04 VAHAP MUNYAR

390 m lyar dolarlık şlem n 100 b n k ş l k ‘ordusu’ unutulmasın

FATİH ÖZATAY

Parasal gen şlemen n r sk n azaltmak ç n

04 TUĞRUL BELLİ

Korona v rüse karşı yen önlemler

09 Wuhan’lı ş rket Isparta’ya HES kuruyor

15 İk nc el gem f yatları hızlı düşüşte Türk ye, COVID-19 salgınıyla mücadeleye destek ve uluslararası dayanışma kapsamında, hastalıktan en fazla etk lenen ülkelerden İspanya ve İtalya'ya tıbb yardım malzemes gönderd . M ll Savunma Bakanlığı bünyes ndek asker fabr kaların yanı sıra, d k mevler le Mak na ve K mya Endüstr s Kurumu’nda üret len koruyucu maske, kıyafet ve ant bakter yel sıvı g b ürünler n de aralarında bulunduğu tıbb yardım

malzemeler , Et mesgut Asker Havaalanı'nda asker kargo uçağına yüklend . Yardım malzemeler n n bulunduğu sandıkların üzer nde İtalyanca ve İspanyolca, Mevlana’nın “Üm ts zl ğ n ardında n ce üm tler var. Karanlığın ardında n ce güneşler var” sözü ve “Türk ye’den İspanyol halkına sevg lerle” fades yer aldı. Ankara’dan İspanya’ya hareket eden uçak, bu ülkeye ayrılan yardım malzemeler n boşalttıktan sonra İtalya'ya geçt .

DÜNYA FİYATI: 5.75 TL/KKTC: 6.25 TL l www.dunya.com l email: dunya@dunya.com l Rüzgarlıbahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul l TEL : (0216) 440 24 00 l ABONE: (0216) 440 24 70 l SAYI: 10573 - 12163

DUNYA

CMYK

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 02

GÜNCEL

Bugün

L monda koronav rüs kr z ANKARA GÜNLÜĞÜ Canan Sakarya canan.sakarya@dunya.com

İhracatçı Birlikleri tarafından 26 Mart’ta üyelerine gönderilen mesajda “Yetkili makamlardan alınan şifahi bilgiye göre, COVID-19 salgını nedeniyle, 2019 yılında limon rekoltesinin düşük olmasına bağlı olarak, limon ihracatının Ağustos 2020 tarihine kadar «İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ» kapsamına alınacağı, bu süreç içerisinde de limon ihracatı için sağlık sertifikası düzenlen-

mesi gerekeceği belirtilmiştir” denildi. Bu mesaj sonrasında limon ihracatının yasak ve ön izne bağlı mallar listesine alınmasına ilişkin bir değişikliğin hala Resmi Gazete’de yayımlanmadığını, ancak limon ihracatı da yapılamadığını bilgisini veren CHP Hatay Milletvekili Mehmet Güzelmansur, il tarım ve orman müdürlükleri ile ticaret müdürlüklerinin, gümrüğe ibraz edeceği gerekli evrakları, bu şifahi emre uyarak ihracatçıya vermediklerini aktardı. “İçinde bulunduğumuz olağanüstü koşullarda limon ihracatının yasaklanması anlaşılabilir bir durumdur” diyen Güzelmansur,

yasağın mevcut ihracat anlaşmaları gözetilmeden, birden ve şifahen yapılmasının yanlış olduğunu belirtti. “İhracatçı limon için anlaşmaları bağladı, limonlarını paketledi, konteynerleri kiraladı, hatta peşinatlarını aldı. Yapılmış ihracat anlaşmalarını zedelemeyecek biçimde, limon ihracatına 10 Nisan›a kadar izin verilip, yasağın ondan sonra başlatılması en uygun yöntem olacaktır” dedi. MHP Mersin Milletvekili Baki Şimşek, Ürgüp ve Mersin'deki soğuk hava depolarının tamamının limonla dolu olduğunu belirterek, “Şu anda limonla ilgili bir sıkıntı söz konusu değil, za-

ten temmuz-ağustos ayı itibarıyla yeni ürünler de piyasaya çıkacak, çiftçinin şu anda en iyi para kazanabildiği dönemdir, limon ihracatının yeniden serbest bırakılmalı” dedi. MHP Mersin Milletvekili Olcay Kılavuz da ihracata getirilen kısıtlamaların fiyat dalgalanmalarına neden olduğunu belirtti. “İhracat kısıtlamasıyla fiyatlar düşmüş, firmalar limon alımlarını durdurmuşlardır. Üreticilerimizin limonları depoda kalmış, yapılan sözleşmeler iptal edilmeye başlanmıştır. İhracat kısıtlamasının kaldırılarak üreticinin mağduriyeti giderilmeli” ifadesini kullandı.

“Üret c n n f yatları tüket c ye yansımıyor"

İnfaz düzenlemesi yarın komisyonda Cezaevler nde bulunan 90 b n k ş n n yararlanacağı nfaz düzenlemes TBMM Adalet Kom syonu’nda yarın görüşülecek. Saat 11.00’de toplanacak kom syonun 70 maddel k yasa tekl f n n görüşmeler n n aynı gün tamamlanması beklen yor.

rak yansımıyor. Spekülatif faaliyetler devam ederse çiftçimiz üretemez, halkımız gıdaya ulaşamaz” ifadesini kullandı.

fiyat değişmedi. Fiyatı en fazla artan ürün markette limon, üreticide kuru soğan, fiyatı en fazla düşen ürün ise markette yeşil soğan, üreticide patlıcan oldu” bilgisini verdi. Bayraktar, üretici fiyatlarında, patlıcan, kabak, domates, salatalıkta yüzde 65’e varan düşüş yaşandığını ifade ederek, “Üreticideki bu düşüşe rağmen halkımız ucuza gıda tüketemiyor. Üreticide 35 kuruş olan lahana, markette 2 liraya satılıyor. Aradaki fark 5,7 kata ulaşıyor. Üretici fiyatlarında büyük bir düşüş var ancak bu Wtüketici fiyatlarına düşüş ola-

“Halkın sokağa çıkmaması f yatları etk led ” Koronavirüs tedbirleri kapsamında halkın önlem amacıyla sokağa çıkmaması, talepte daralmaya ve buna bağlı olarak üretici fiyatlarında düşüşe neden olduğunu kaydeden Bayraktar, “Fiyat artışı görülen ürünlerden patates ve kuru soğanda Kovid-19 salgını ülkemizde etkili olmadan önce ihraç edilen ürün miktarındaki artış ve akabinde yaşanan talep artışı fiyatların yükselmesine yol açtı. Karantina tedbirleri kapsamında sosyal mesafenin korunması amacıyla işçi sevkiyatlarının azar azar yapılmasının maliyeti yükseltmesi de fiyatların artmasında etkili olmuştur. Limonda ise rekoltenin düşük olmasının yanı sıra depodaki ürünün azar azar piyasaya arz edilmesi fiyatlara yansıdı” şeklinde konuştu.

R E S M İ G A Z E T E ’ D E YAY I M L A N D I

Dış t caret ve ç p yasa denetç ler tek çatı altında Ticaret Bakanlığı, dış ticarete konu olan ürünlerin kalite ve güvenliğini denetleyen kadrolar ile bakanlığın sorumluğundaki ürünleri iç piyasada denetleyen personelini “Ticaret Denetmeni” unvanıyla tek çatı altında birleştirdi. Tüketiciler tarafından günlük hayatta sıklıkla kullanılan birçok ürüne yönelik piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetini yürüten Bakanlık, bu kapsamda teknik düzenlemelere aykırı olan veya güvenli olmayan ürünleri üreten veya ithal eden firmaların tespit edilmesi amacıyla denetimler gerçekleştiriyor. Bu firmalar hakkında ilgili kanunda belirtilen idari yap-

tırımlar uygulanıyor. Piyasa gözetimi ve denetimi ile sonrasında uygulanacak idari yaptırımlara ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla önceki yönetmelik yürürlükten kaldırılarak, Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı ve yürürlüğe girdi. Yeni düzenlemeyle mülga Ekonomi Bakanlığı bünyesinde istihdam edilen “Ürün Denetmeni” unvanı ile mülga “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı” bünyesinde görev yapan “Gümrük ve Ticaret Denetmeni” unvanı lağvedilerek tüm denetmenler “Ticaret Denetmeni” unvanı altında birleştirildi. Böyle-

likle dış ticarete konu olan ürünlerin kalite ve güvenliğini denetleyen kadrolar ile bakanlığın sorumluğundaki ürünleri iç piyasada denetleyen denetmenler tek çatı altında Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri bünyesindeki Ticaret Denetmenleri Şube Müdürlüğünde toplandı. Söz konusu birleşme iç piyasada elde edilen tecrübenin ithalat denetimlerine aktarılarak daha yerinde denetimler yapılmasına olanak vermekle beraber ithal edilen ürünlerin de iç piyasada takibine imkan tanıdı. Bu sayede denetimlerin hızlı, etkin, verimli ve sağlıklı bir şekilde yürütülmesi imkanı oluştu.

KO R O N AV İ R Ü ST E N E T K İ L E N E N S E K TÖ R L E R İ N B A Ş I N DA G E L İ YO R

Turizmciler salgın sonrası döneme odakladı COVID-19 salgınının dünya genelinde etkili olmasından en çok etkilenen sektörlerden biri turizm oldu. Virüsün yayılımının engellenmesi amacıyla uygulamaya konulan seyahat yasakları, karantinalar ve bu kapsamdaki diğer tedbirler neredeyse turizm faaliyetlerini durma noktasına getirdi. Salgın sebebiyle zorunlu rezervasyon iptalleri yapan turizm şirketlerinin yöneticileri, gözlerini salgın sonrası döneme odakladı. HIS Travel Genel Müdürü Emre Özkur, COVID-19 salgınının bu yıl için beklenen olumlu havayı dağıttığını söyledi. Bu süreçte kimsenin mağdur olmaması için azami

DUNYA

CMYK

özen gösterdiklerini belirten Özkur, rezervasyon iptali ve iade süreçlerine ilişkin işlemleri bir hafta içinde gerçekleştirerek hızlı reaksiyon aldıklarını bildirdi. Ejder Turizm Genel Müdürü Uğur Kurt, salgın sonrası dönemde gezginlerin tarzını değiştirmeyeceğini öngördüklerini bildirdi. Kurt, “Asıl beklentimiz, tüm tarzlarda yoğunluk ve talepte artıştır. Bu noktada ilk kırılmayı sınırlar ve ülkelerdeki karantina bölgeleri açıldıktan sonra bekliyoruz” diye konuştu. Kurt, salgının atlatılması durumunda, yaz mevsiminin yakın olmasının turizme talebi ciddi ölçüde etkileyeceğini söyledi.

“Sektördek f rmalar 2021’e hazırlanmalı” Magnettur Genel Müdürü İlker Lanacı da COVID-19 sebeb yle karşı karşıya kalınan süreçte f nansal olarak ayakta kalmanın önem taşıdığını fade ett . B r süre tur stler n kend ülkeler nde, daha az nsanla temasta olab lecekler tat l seçenekler n düşüneb leceğ ne şaret eden Lanacı, “Sektördek f rmaların kend ler n daha çok 2021’e hazırlamaları gerekt ğ n düşünüyoruz” ded .

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Tüketici Kredilerine İlişkin İstatistikler, 2020 yılı 13. hafta verilerini açıklayacak. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Haftalık Para ve Banka İstatistikleri, 2020 yılı 13. hafta verilerini açıklayacak.

Yarın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, 2020 Mart verilerini açıklayacak. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Tüketici Fiyat Endeksi, 2020 Mart verilerini açıklayacak. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Bankalarca Açılan Mevduatlara Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları, 2020 yılı 13. hafta verilerini açıklayacak.

390 milyar dolarlık işlemin 100 bin kişilik ‘ordusu’ unutulmasın

Türk ye Z raat Odaları B rl ğ Genel Başkanı Şems Bayraktar, tarımsal ürünler n üret c f yatlarında büyük düşüş olmasına karşın bunun tüket c f yatlarına yansımadığını söyled . Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, mart ayında tarımsal ürünlerin üretici fiyatlarında büyük düşüş olmasına karşın bunun tüketici fiyatlarına yansımadığını belirterek, “Koronavirüs tedbirleri kapsamında halkın önlem amacıyla sokağa çıkmaması, talepte daralmaya ve buna bağlı olarak üretici fiyatlarında düşüşe neden oldu” dedi. Bayraktar, yaptığı açıklamada, tarımsal ürünlerde üretici-tüketici fiyatlarındaki makasın bir türlü kapanmadığına dikkati çekti. Pazarlamadaki sorunlar nedeniyle üreticilerin düşük fiyata ürün satarken, tüketicilerin daha pahalıya ürün tüketmek durumunda kaldığına işaret eden Bayraktar, “Halkın mağdur edilmemesi için bütün kesimlerin sağduyulu davranması ve spekülatörlere fırsat verilmemesi gerekiyor. Mart ayında markette 23, üreticide 7 üründe fiyat artışı, markette 16, üreticide 17 üründe fiyat düşüşü olurken, markette 3, üreticide 10 üründe

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Kredi Kartı Harcamalarına İlişkin İstatistikler, 2020 yılı 13. hafta verilerini açıklayacak.

İŞ DÜNYASINDA DİYALOG

Vahap Munyar vahap.munyar@dunya.com

ĞRENCİLİK yıllarımdan ev arkadaşım, gümrük müşaviri Mustafa Soner Eroğlu aradı: -Türkiye’nin dış ticaretinin işlemlerinde emeği olan “isimsiz kahramanlar” var. O arkadaşlarımızın “Kovid-19 önlemleri” kapsamında gözden kaçtığı anlaşılıyor. Ardından hazırladığı bir bilgi notunu gönderdi. Önce sözünü ettiği kesimle ilgili verileri aktardı: -İhraç veya ithal edilen tüm ürünlerin beyanları, kontrolleri 3 bin 400’ün üzerinde gümrük müşaviri, yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri, 9 bin 500’ü aşkın gümrük müşavir yardımcısı, 7 bini aşkın gümrük müşaviri stajyeri tarafından yürütülüyor. Sektörde 80 bin kişinin istihdam edildiğini belirtti: -Ticaret Bakanlığı bünyesindeki gümrük idarelerinde görevli 20 bin personelle her gün 24 saat, ihracat, ithalat, transit işlemleri sınır kapılarında, havalimanlarında ve deniz limanlarında gerçekleşiyor. Yılda 6.5 milyona yakın gümrük beyannamesi verildiğini vurguladı: -390 milyar dolarlık ihraç ve ithal ürünlerinin beyanları, kontrolleri, analizleri ve uluslararası ticarette kullanılan çeşitli dolaşım belgeleri, kamu tarafı dahil 100 bin kişilik “isimsiz kahramanlar” tarafından mesai kavramı olmaksızın düzenleniyor ve gerçekleştiriliyor. İşlemler sırasında fiziki kontrollerin söz konusu olduğunun altını çizdi: -Özellikle ithal ürünler üzerinde fiziki muayene, kontroller ve numune alımları için birden çok taraf bir araya geliyor. Gerek eşya ile gerekse eşya üzerinden birbirleri ile temas zorunlu hale dönüşüyor. Gümrük işlemlerinde temasın asgariye in-

dirilmesi için önerilerini sıraladı: -Gümrük bilgi sisteminin belge kontrolüne yönlendirdiği eşyanın üzerinde Gümrük İdaresi, diğer kamu görevlileri tarafından fiziki kontrol, numune alımı veya analiz işlemlerine bu dönemde ara verilsin. -Gümrük İdaresi ve diğer kamu görevlileri fiziki kontrolleri resen yapsın, gümrükçe onaylanmış işlem üzerinden yapılan rejim beyanlarında fiziki kontrole yönlendirilen eşyaların yeniden kontrolü yapılmasın. -Fiziki kontrole yönlendirilen eşyanın üzerinde Gümrük İdare Amiri’nin onayı olmadan Gümrük İdaresi veya diğer kamu idareleri tarafından fiziki kontrol, numune alımı veya analiz işlemi yapılmasın. -İthalat sırasında aslı sunulması gereken “dolaşım belgeleri” veya “menşe ispat belgeleri”nin kopyaları ile işlemlerin gerçekleştirilebilmesi veya teminat verilmeksizin sonradan ibrazına ilişkin düzenleme yapılsın. -Risk kriterleri gözden geçirilsin, yeşil hat ve mavi hat dışındaki beyannameler belge kontrolüne yönlendirilsin. -İhracatın sekteye uğramaması ve idarenin iş yükünün azalması için özellikle OKSB sahibi firmalar, tebliğin 42/A maddesinden yararlanamayan firmaların dahilde işleme rejimi kapsamındaki ihracatları da “mavi hat”a yönlendirilsin. -Gümrük Yönetmeliği’nin 196’ncı maddesinin 1’inci fıkrası kapsamında tahlili zorunlu olan 39.01-39.15 tarife pozisyonlarındaki dökme ürünler bu dönemde doğrudan tahlil yerine “risk analizi” kapsamında tahlile tabi tutulsun. -Gümrük müşavir yardımcılarının tüm gümrüklü alanlarda temel insani ihtiyaçlarının karşılanması konusunda eksikler giderilsin. Maske, eldiven ve gözlük gibi koruyucu ekipmanlara Sağlık Bakanlığı’nın temin ettiği fiyatlarla erişimleri sağlansın. Gümrük müşavir ve yardımcıları, şehirlerarası seyahat sınırlamasından muaf tutulsun. Üretimin ve ihracatın aksamaması için 20 bini kamuda olmak üzere gümrük işlemlerinde rolü olan 100 bin kişinin durumunu “Kovid-19” açısından gözden geçirmekte yarar var…

Siparişi götüren kurye ‘ateş bilgi fişi’yle gidiyor ÇİN’de 1300’ü aşkın Burger K ng restoranını şleten TFI TAB Gıda Yatırımları Yönet m Kurulu Üyes ve TAB Gıda CEO’su Caner D k c ’ye, Türk ye’de korona sürec n nasıl yönett kler n sordum. Bu konuda “ dmanlı” olduklarının altını ç z p, anlattı: -Yakın temas ht mal n ortadan kaldırdık. “Tıkla Gels n”, “Yemeksepet ”, mob l ve onl ne s par ş platformları, “gel-al” uygulamasıyla h zmet ver yoruz. Ç n’dek g b “Tıkla Gels n” üzer nden “S par ş m Kapıya As”, “Temassız Tesl mat”, “Güvenl Paket” uygulamalarını devreye aldıklarını bel rtt : -Ürünler restorandan tamamen kapalı çıkıyor. Çalışanlarımızın ve s par şler tesl m eden kuryeler m z n ateş n düzenl olarak ve s par ş yola çıkmadan ölçüyoruz. B lg kartlarımız aracılığıyla müşter yle paylaşıyoruz. Grubun ver ler n de paylaştı: -4 kıta/8 ülkede çeş tl sektörlerde faal yet gösteren Ata Hold ng çatısı altındayız.

Dünya çapında 2 b n 500 restoran ve üret m tes sler m zde 55 b n aşkın k ş çalışıyor. Bünyem zde 4 global, 2 ulusal gıda markası var. Güvenl paket, s par ş hazırlayan ve tesl m eden görevl n n “anlık ateş b lg f ş ”n n müşter ye göster lmes , bu dönemde büyük önem taşıyor…

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 03

GÜNCEL

AROLAT’TAN ARO

Osman Arolat

osman.arolat@dunya.com

ILO Raporu’ndaki eleştiriler IL

LO Genel Kurulu öncesi, Türkiye’deki uyum ve ihlalleri içeren uzmanlar raporunda, ülkemizdeki sendikal özgürlükler konusundaki olumsuzluklar yer alıyor. DÜNYA Ankara Bürosu’ndan arkadaşımız Mehmet Kaya’nın haberinde, raporun eleştirileri arasında örgütlenme özgürlüğünün kısıtlanması, sivil hakların kullanılamaması konusunda engellere yer veriliyor. Hükümetten baskı ve tehditlerden arınmış bir örgütlenme özgürlüğü ortamının sağlanması isteniyor. Ayrıca hükümetten normal yargı ve hukuk süresi sağlamayı garanti etmesi gerektiği üzerinde duruluyor. Bununla son dönemde bazı işyerlerinde sendikal örgütlenme başlatan işçilerin işten çıkarılması, uygulamaları-

nın yarattığı olumsuzluk eleştiriliyor. 5 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle görevden uzaklaştırılan sendika başkanları konusunun gözden geçirilmesi istenirken, eleştirisi yapılan bir diğer konu, sendikaların kapatılmasının ancak yargı sürecinde ve savunma hakkı kullanılarak olması gerektiği şeklinde ifadesini buluyor. Rapora uluslararası konfederasyonların işten atılanlar ve kapatılan sendi-

BUGÜNÜN SÖZÜ: Türk-İş ve DİSK, korona salgını sürec nde şten çıkarılması konusunun hukuken önlenmes ç n açık b r düzenleme talep ed yorlar.

Üretimin devam etmesi konusunda da kararlıyız

rece çabuk kırarız. Üretimin ve ihracatın devam etmesi konusunda da kararlıyız” ifadesini kullandı. Kendisinin ve kabine üyelerin yardımlarla başlayan “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyasını iş dünyası, hayırseverler ve vatandaşlar tarafından sahiplendiğini ileten Erdoğan, “AK Parti teşkilatların da bu kampanyaya katılmaya davet ediyorum. Devlet içinde devlet olmanın anlamı yoktur. Tüm kampanyalar sadece devletimizin açıklamış olduğu birimler tarafından yürütülmektedir. İktidar olarak gerekli uyarıyı yapmak zorundayız" dedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, devlet olarak gereken tüm destekleri sunduklarını ve sunmaya devam ettiklerini ifade ederek, “Salgınla da salgının neden olduğu ekonomik tahribatla da sonuna kadar mücadele edeceğiz” dedi. Albayrak, adımların öncelikli olarak dar gelirlilere yönelik olduğunu söylerken, “Nakdi yardım miktarını artırmaya yönelik çalışmalarımız devam ediyor” ifadelerini kullandı. Koronavirüs salgınına karşı verilen ekonomik mücadeleye ilişkin, Twitter’dan videolu değerlendirmelerde bulunan Bakan Albayrak, şu mesajları verdi: “Hiç bir vatandaşın işini kaybetmemesi için çalışacağız. Azami sağlık hassasiyetiyle üretimimizi sürdüreceğiz. Salgın tehdidi ortadan kalkınca küresel ekonomi-

MB sayes nde kaybımızı telaf edeceğ z bizlerin de bu süreci hasarsız atlatabilmesi adına talep ve önerilerimizi dikkate alarak ihracatçımızın ve iş dünyamızın bağışıklık sistemini güçlü kılacak adımların atılmasını değerli buluyoruz. İnanıyoruz ki, salgının sona ermesinin ardından ihracatçılarımız yaşanan bu kaybı ciddi manada telafi edecek, ihracatta Türkiye’nin küresel ticaretin ‘güvenilir limanı’ olduğunun tescillenmesiyle yeni rekorlara imza atmayı kaldığı yerden sürdürecektir.”

Çağrıya 15 m lyon TL’l k destek Dünyayı etkisi altına alan, 193 ülkenin mücadeleyi sürdürdüğü küresel virüs salgınına karşı “Milli Üretim Seferberliği”, “Milli Dayanışma” ilan dilen günlerden geçildiğini kaydeden Gülle, şunları kaydetti: “Cumhurbaşkanımızın başlattığı kampanyaya 61 İhracatçı Birliğimiz ile 15 milyon TL’lik destekle katıldık. 95 bini aşkın ihracatçının yek vücut olduğu TİM olarak, ülkemizin bu zorlu süreci hasar almadan atlatması adına elimizi taşın altına koymaktan çekinmiyoruz.”

M İ L L İ D AYA N I Ş M A K A M PA N YA S I ’ N A 5 M İ LYO N T L B A Ğ I Ş

İTO’dan ‘desteklerden yararlanın’ çağrısı İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Milli Dayanışma Kampanyası'na 5 milyon TL katkı sunacaklarını duyurdu. Avdagiç, Twitter hesabından paylaştığı mesajında şu ifadeyi kullandı: “Cumhurbaşkanımız Sayın Erdogan'ın başlattığı Milli Dayanışma Kampanyası’na Türkiye’nin en büyük odası İstanbul Ticaret Odası olarak 5 milyon TL katkı sağlayacağız.” Avdagiç, mesajında, "#BizBizeYeterizTürkiyem" etiketine de yer verdi. İstanbullu tüccara devletin açıkladığı desteklerden yararlanmaya çağrısı yapan Avdagiç, “Kamu bankaları tarafından açıklanan ‘İşe Devam Kredi Desteği’ yanında özel bankaların da katılabileceği yüzde 9.5 faizli, 3 ay ödemesiz 12 ay vadeli ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı Kredi Desteği’ paketi Türkiye Bankalar Birliği tarafından açıklandı. Müracaatlar başladı. İşletmelerin çeklerini ödeyebilmeleri için, tüm sektörlerde

DUNYA

CMYK

TRABZON / 13 KARS/10

BURSA/15 ESKİŞEHİR /17 ANKARA / 18

ERZURUM /9 SİVAS / 13 VAN/ 10

KAYSERİ / 16

İZMİR/18 DENİZLİ/ 18

1436 Rum Mart 20

İmsak Güneş Öğle İk nd Akşam Yatsı

SAMSUN / 13

İSTANBUL / 12 KOCAELİ /16

DİYARBAKIR / 15

KONYA / 14

MUĞLA/ 14 ANTALYA/ 19

EDİRNE 05:11 06:39 13:13 16:47 19:37 20:59

ADANA/ 19

GAZİANTEP/ 13

İZMİR İSTANBUL BURSA KOCAELİ ANTALYA ANKARA KONYA KAYSERİ ADANA G.ANTEP ERZURUM 05:24 05:11 05:13 05:08 05:13 04:58 05:04 04:50 04:54 04:46 04:24 06:48 06:39 06:39 06:35 06:35 06:24 06:27 06:14 06:16 06:08 05:50 13:20 13:13 13:12 13:09 13:06 12:57 12:59 12:47 12:47 12:39 12:24 16:54 16:47 16:47 16:43 16:39 16:31 16:32 16:21 16:21 16:13 15:58 19:42 19:37 19:36 19:33 19:27 19:20 19:21 19:09 19:09 19:01 18:47 21:01 20:59 20:57 20:54 20:43 20:41 20:38 20:28 20:25 20:17 20:07

Dünya’yı y oku

Sosyal medyadan görüntülü mesaj paylaşan Haz ne ve Mal ye Bakanı Albayrak, “F rmalarımız şç çıkarmak ya da çalışanları ücrets z zne çıkarmak yer ne kısa çalışma ödeneğ ne başvursun, böylece vatandaşların maaş almaya devam etmes n sağlayalım” ded .

TİM BAŞKANI İSMAİL GÜLLE:

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, Merkez Bankası’nın son dönemde ardarda gelen faiz indirimleri ile iş dünyasına destek olduğunu anımsatarak, şimdi de ihracatçı için önemli bir adım attığını söyledi. Gülle, “Koronavirüs salgınının uluslararası ticarete yönelik oluşturduğu olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla, Merkez Bankası’nın faiz indiriminin yanı sıra, ilave likidite sağlaması ve toplamda 7.6 milyar dolar karşılığı kadar reeskont kredisi geri ödemesinin ertelenebilmesi ihracatçılarımızı memnun ettti” diyerek, şunları kaydetti: “Nitekim, önceki gün açıklanan yeni tedbirlere yönelik, kamu bankaları ve özel bankalar aracılığıyla da TL cinsi kredilerin sağlanması, azami 360 gün vade süresi, ihracat veya döviz kazandırıcı hizmet taahhüdü gibi birçok önemli başlıkta destekler belirtildi. Bu hususta, mal ve hizmet ihracatçısı firmalarımızın geniş kapsamda desteklenmesine yönelik alınan ilave tedbirlerin ihracatımıza önemli katkı sağlayacağını düşünüyoruz. İhracatçılar olarak,

Günün Uzaması 2 dak ka

İ SİNOP /10

EDİRNE/ 16

dunya.com

“İşç çıkarmayın, kısa çalışmaya başvurun”

“Devlet ç nde devlet olmanın anlamı yok” Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Devlet içinde devlet olmanın anlamı yoktur. Tüm kampanyalar sadece devletimizin açıklamış olduğu birimler tarafından yürütülmektedir” dedi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, video konferans yoluyla AK Parti İl Başkanlarına hitap etti. Koronavirüs ile mücadelede Türkiye'nin en büyük avantajının güçlü sağlık altyapısı olduğunu kaydeden Erdoğan, “Kurumlarımız uygulamaları sıkı bir şekilde takip ediyor. Amacımız, ülkemizin bu sıkıntılı dönemi en kısa sürede, en az kayıpla geride bırakmasını temin ediyor” diye konuştu. Erdoğan, “Milletimizden şu sıkıntılı günler geçene kadar evlerinden çıkmamalarını rica ediyorum. Sosyal mesafeyi ne kadar uzatırsak hastalığın yayılma hızını o de-

kalara ilişkin Türkiye’de girişimde bulunduğu konusu da yansıyor. ILO Raporu’nda sivil özgürlüklerin kullanılması karşısında polisin zor kullandığı eleştirilen bir diğer konu. İLO Komite Raporu’nda özellikle kamuda yürütülen idari kavuşturmalara ilişkin hükümete uyarılarda bulunuluyor. Hükümetten sendikalaşma özgürlüklerine halel getiren yer değiştirmelerin ve görevde alt kademeye indirmelerin önlenmesi isteniyor. İşe alımlarda ayrımcılığa son verilmesi için objektif kriterlerle hareket edilmesinin altı çiziliyor. Hükümetin ILO uyarılarıyla eleştirilerine, yeni düzenlemelerle yanıt vermesinin, özellikle bu sancılı dönemde çok doğru olacağına inanıyorum.

1441 H cr Şaban 9

Kredi Garanti Fonu destekli 3 ay anapara ve faiz ödemesiz ‘Çek Ödeme Destek Kredisi’ uygulamaya alınacak” dedi. Avdagiç, koronavirüsün ekonomiye etkilerini azaltmak için mikro ve küçük ölçekli işletmelere yönelik bir çok desteğinin verildiğini hatırlattı.

de yepyeni bir dönemin başlayacağını biliyoruz; bu sürece kadar işsizlikle mücadele edeceğiz, üretimimizi altyapımızı ayakta, sanayimizi canlı tutacağız. Planımızı tüm sektörleri meslek gruplarını içine alacak şekilde yaptık."

“Nakd yardımı artırmak ç n çalışıyoruz” Yol haritasında önceliğin vatandaşların gelirlerinin korunması ve kayıplarının telafi edilmesi olduğunu kaydeden Bakan Albayrak, şöyle devam etti: “Dar gelirli 2 milyondan fazla aileye 1.000 TL nakdi yardım yaptık; artırmaya yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Geliri 5.000 TL altında olan vatandaşların kira, harcama, fatura gibi temel ihti-

yacını karşılaması için uygun ödemeyle ihtiyaç desteği paketini devreye aldık.”

"B ve C planları kurguluyoruz" Firmaların işçi çıkarmak ya da çalışanları ücretsiz izne çıkarmak yerine kısa çalışma ödeneğine başvurması gerektiğine işaret eden Bakan Albayrak, “Böylece vatandaşların maaş almaya devam etmesini sağlayalım. KGF desteğiyle yaklaşık 450 milyar TL’ye ulaşabilecek kredi paketi de devrede. Devletin hazinesi de imkanları da sağlık ve sosyal güvenlik altyapısı da fazlasıyla güçlüdür yeterlidir. Koronavirüse karşı tüm imkanlarımızla B, C planlarını yapıyoruz, tüm bunları sürece göre kurguluyor adımlarımızı atıyoruz ve atacağız. Gerek İşsizlik Fonu’nun sağlam bilançosu, gerek ekonomi kurumlarının ellerindeki araçlar sürecin uzaması durumuna karşı da güçlü duruşumuzun sürmesi için önemli bir destek sağlayacaktır” diye konuştu.

2 N san 2020 • PERŞEMBE / 04

GÜNCEL

EKONOMİDE UFUK TURU Fat h Özatay EKON

fatih.ozatay@etu.edu.tr

Parasal genişlemenin riskini azaltmak için

u salgın ve yarattığı tahribat ortaya çıkmadan önce parasal genişlemeyi içeren bir ekonomik paket önereceğim asla aklımın ucundan geçmezdi. Ama önerdim; bu sıradışı koşullarda gerekli olduğunu düşünüyorum çünkü. Peki, nasıl bir parasal genişleme? Önce, Güven Sak ile ortaklaşa kaleme aldığımız ve Dünya’da 23 Mart tarihinde çıkan yazının (COVID-19’a ilişkin ilk yazımız) sonuç kısmından bir alıntı yapayım: “Burada unutulmaması gereken bir nokta 2001 krizinden hemen sonra ağırlıklı olarak kamu bankalarını ayağa kaldırma operasyonu nedeniyle Hazine’nin bu ban-

kalara verdiği DİBS’lerin, Merkez Bankası’nca paraya çevrildiği ve sistemde önemli bir parasal genişleme yaşandığı gerçeğidir. O dönemde, parasal genişleme güvenilir bir ekonomik programın bir parçası olarak ortaya çıktığı için herhangi bir güven sorunu ortaya çıkmamıştır. O deneyimden alınacak ders, sıradışı duruma karşı uygulanacak ekonomik programının da güven sorunu oluşturmayacak şekilde tasarlanabileceği ve uygulanabileceği gerçeğidir.” Demek ki bir parasal genişlemeye gitmek zorundaysanız, bunu, enﬂasyonu, risk primini, yerli paradan kaçışı ve döviz kurunu artırıcı riskleri en aza indirecek

biçimde, yani güvenilir ve iyi tasarlanmış bir programın parçası olarak yapmak zorundasınız. Peki, ‘güvenilir ve iyi tasarlanmış’tan kastedilen ne? Ne tip unsurlar taşımalı ki bir program güvenilir ve iyi tasarlanmış olsun? Birincisi, ne kadar kaynağa ihtiyacınız olduğunu hesaplayabilmek için ne hedeﬂediğinizi ve bu hedefe ulaşmak için ne yapacağınızı bilmeniz gerekiyor. Ama bunun için de salgının ne zaman tepe noktasına ulaşacağı ve ne kadar zaman sonra önemsiz bir düzeye ineceği hakkında çeşitli senaryolar altında (sokağa çıkma yasağı, kısmi sokağa çıkma yasağı ve benzerleri) öngörüleriniz olmalı.

İkincisi, yapacaklarınızın parasal karşılığını hesaplamalısınız. Mesela: Tüm işsizlere şu kadar ay şu kadar ödeme; sağlık kapasitesini hızla artırmak için şu tutarda yeni ürün ve hizmet alımı; şirketlerin işletme sermayesi kaybını azaltmak için şu kadar destek; elektrik, su, doğalgaz ve vergi ödemeleri ertelemeleri nedeniyle bütçeye şu kadar yük gibi. Güven Sak ile kaleme aldığımız ikinci yazıda (31 Mart tarihli Dünya), sokağa çıkma yasağı halinde her aileye üç ay boyunca yapılacak ortalama aylık 2000 lira yardımın maliyeti 2019 GSYH’sinin yüzde 3.3’ü olarak hesaplanıyordu. O yazıda belirtilen ve az önce sıraladığım des-

Gerçekçi olalım, bu koşullarda işten çıkarmalar önlenemez

K EKO / ANALİZ

Alaatt n Aktaş ala.aktas@gmail.com

"İşç çıkarmak yasaklansın" yanlış b r fade. İşyer kapanan şletmeler n şç çıkarmaktan başka çares yok. Öneml olan bu şç lere devlet n sah p çıkması ve ücretler n b r şek lde bell ölçüde de olsa ödenmes . Yapılması gereken bu. İşyerler kapatılan şletme sah pler ç n de düzenleme gerek yor. K ra ödenmemes durumunda üç ay boyunca tahl ye davası açılamayacak olması yalnızca b r öteleme. Ayrıca bu karar mal sah pler n mağdur ed yor.

oronanın yol açtığı ekonomik krizden etkilenmeyen kesim neredeyse yok. En çok da çalışanlar etkileniyor. İşsiz sayısı krizden dolayı her geçen gün artıyor. İşgücü istatistiklerine ilişkin son veriler geçen yılın aralık ayındaki durumu gösteriyor ve söz konusu ay itibarıyla 4.4 milyon işsiz vardı. Sayı belki şimdiden 5 milyonu aşmıştır. İşsizlik zaten kanayan bir yara. Şimdi kan kaybı daha da hızlandı ve müthiş bir çaresizlik yaşanıyor. Bu çaresizliğe karşı önlem olarak işten çıkarmaların yasaklanması önerisi ortaya atıldı. Gerçekçi olalım; böyle bir yasaklama kararı getirilemez. Bu söylediğimizi çarpıtmak isteyenler olacaktır; olsun. Bizim söylemek istediğimiz şu. Bir kere bir işçinin işten çıkarılması için en temel şart hala çalışıyor olmasıdır. Oysa daha şimdiden zaten yüz binlerce kişi işini kaybetti. Özellikle hizmetler sektöründe çalışan mı kaldı! Kafeteryayı, kahvehaneyi, lokantayı, berberi, kuaförü kapatacaksınız, ama buralarda çalışanlar için özünde hiçbir şey yapmayacaksınız. Yalnızca buralarda çalışanlar değil ki, buraların sahipleri, işletmecileri de işsiz kaldı. Elde avuçta ne varsa yakında tüketmiş olacaklar.

Durum böyleyken “İşten çıkarma yasaklansın” demenin bir anlam ifade etmediği ortada. Ne yani bir berber işyerini kapatmak zorunda kalmış, ama yanında çalışan kalfanın, çırağın ücretini ödemeye devam edecek, öyle mi... Kimse “İşsiz kalan bu insanlar başlarının çaresine baksın” demiyor. İşveren saydığımız en fazla birkaç kişiye istihdam sağlayan küçük esnafın adeta kendine hayrı yok ki artık. Dolayısıyla yapılacak çağrı "işten çıkarmalar yasaklansın” çağrısı değil, “bu durumdaki işçilerin ödemelerinin hiç olmazsa belli bölümünü devletin üstlenmesi gerektiği” çağrısıdır. İnsanlar işyerlerinin kapısına kilit vurmuş. Binlerce küçük işletme sahibi kendi karnını doyurmakta zorlanıyor; kirasını nasıl

ödeyecek, onu bilemiyor. İşyeri kapanmış ve işçi zaten fiilen işini kaybetmiş. İşyeri kapalı olan bu insanlar nasıl ücret ödemeye devam edecek, bilen var mı... Yapılması gereken belli. Bu durumdaki işçilerin ödemelerinin devlet tarafından karşılanması. Bu yapılmıyor değil; kısa çalışma ödeneği bu aşamada devreye giriyor. Ama bu ödemeden yararlanabilmenin belli koşulları var ve korona sürecinde işsiz kalan herkesin bundan yararlanması mümkün değil. Çünkü belli süre sigorta primi ödenmesi gibi bir şart var. Bu süre azaltılmış olmakla birlikte yüz binlerce çalışan bu şartı yerine getirme durumunda değil. Hizmetler sektöründe kayıt dışı çalışmanın çok yaygın olduğu dikkate alınırsa çok sayıda işçinin bu olanaktan yararlanamayacağı ortada.

teklerden doğacak maliyetler de devletin ilgili kurumları tarafından kolaylıkla hesaplanabilir. Üçüncüsü, gerekli kaynağın ne kadarının parasal genişleme ile finanse edileceğini açıklamalısınız ki parasal genişlemenin ucu açık olmasın. Dördüncüsü, salgının süresine ilişkin yaptığınız farklı senaryolara dayanarak, parasal genişlemenin yaklaşık ne zaman ve ne hızla geri çekilmeye başlanacağını açıklamalısınız. Dördüncüsü, devlet bütçesindeki olanakları zaten salgının doğurduğu tahribatı en aza indirmek için kullandığınıza herkesi ikna etmelisiniz. Bu çerçevede, öncelikle mega projeleri ertelediğinizi açıklamalısınız. Köprüden geçiş, yol kullanımı, hasta sa-

İşs zl k tablosu 10 Temmuz’da ortaya çıkacak Korona kr z yle b rl kte tırmanışa geçen şs zl ktek durumumuzu sayısal olarak öyle kısa zamanda görme şansımız yok. Örneğ n ABD’de şs zl k maaşı başvurularının 300 b nlerden b rden 3 m lyonun üstüne çıkması le tablonun ne kadar dramat k olduğu b r anda anlaşıldı. Kaldı k bu tablo gelecekte daha da bozulacak, ABD böyle bekl yor. Ş md b zde hızla tırmanmakta olan şs zl ğ n hang boyuta ulaştığını görmek ç n 10 Temmuz'u beklemem z gerekecek. N ye m 10 Temmuz, zah edel m. B zde şgücü stat st kler üç aylık dönem n ortalaması olarak ve ortadak ayın adıyla açıklanıyor. 10 Temmuz’da mart-n san-mayıs aylarının ortalamasını gösteren n san ver ler açıklanacak. Bu ver b le martın tümünü kapsamadığı ç n sorunun büyüklüğünü tam yansıtmayab l r. Ama şs zl k sorunu n san ve mayısta da sürdüğü takd rde, (ne yazık k öyle beklen yor) n san ver ler

Önlemler vatandaşa doğrudan dokunmalı Dün de yazdık; en düşük emekl aylığının artırılması y d r; ama bu karar zaten el ne az çok para geçenler lg lend r r. Emekl ler n bayram kram yes n n erken ödenmes eh şte kıvamında b r destekt r, 1.000 l ra b r ay buçuk ay erken ödenm ş olacaktır. Bankaların uygun koşullu kred olanağı tanıması vatandaşın zorunlu olarak daha da borçlu hale gelmes

demekt r. Ger ödeme dönem nde ş olacak mıdır, o b le bell değ ld r. İşverene dönük önlemler n de bell b r düzey n üstünde ölçeğe sah p olanları lg lend rd ğ , küçük esnafa yarayacak b r yönünün bulunmadığı ortadadır. Merkez Bankası’nın aldığı önlemler se orman yangınına su serpmeye benzemekted r. Su serperek ne yangını tümüyle kontrol altına almak mümkündür, ne de hele

yısı ve benzerleri için verilen garantilerin bütçeye getirdiği yükü azaltmak üzere, bu garantilerden doğan yükümlülüklerinizi, yasal tüm olanakları kullanarak en azından bir süreliğine ötelediğinizi göstermelisiniz. Beşincisi, dış yükümlülüklerin yerine getirilmesinin aksamadan sürdürüleceği konusunda ikna edici olmalısınız. Mevcut döviz rezervlerinin büyüklüğü dikkate alındığında, bunun yolu uluslararası kuruluşların olanaklarından yararlanmaktan geçiyorsa, bu kuruluşlarla anlaşmaya gitmekten kaçınmamalısınız. Buna benzer bir çerçevede yapılmayacak her parasal genişleme, ne yazık ki bu sıradışı koşullarda bile geri tepme riski taşır.

hele çten çe kavrulmakta olan b r ağacın harını almak... Dönem, makro ekonom de yaşanan sorunları haf fleterek b reylere olumlu yansıma olmasını bekleme dönem değ l. Gerç makro bazda da sorunların haf fled ğ yok ya... Dönem, vatandaşa doğrudan dokunacak önlemler devreye alma dönem d r. Bunun yolu da şyer kapananlar ç n k ra

en azından k buçuk aylık olumsuzluğu tam olarak yansıtmış olacak. 10 N san’da açıklanacak ocak ver s nde (aralık-ocak-şubat ortalaması) kr zle lg l h çb r şey görmeyeceğ z. 11 Mayıs’ta açıklanacak şubat ver s nde (ocak-şubat-mart ortalaması) mart ayındak çöküşün küçük b r z kapsanmış olacak. B r anlamda k buçuk ayı normal, on beş günü kr zde geçen b r dönem. 10 Haz ran’da lan ed lecek mart ver s nde (şubat-mart-n san ortalaması) kr z n z n yarım göreceğ z. 10 Temmuz’da açıklanacak n san ver s (mart-n san-mayıs ortalaması) b ze kr z n zler n büyük ölçüde gösterecek. Eğer koronanın st hdama dönük etk ler hala sürüyor olursa 10 Ağustos’ta açıklanacak mayıs ver s nde (n san-mayıs-haz ran ortalaması) kr z n tüm zler ortaya çıkmış olacak.

düzenlemes yapmaktan, buralarda çalışan şç ler n de adı ster kısa çalışma ödeneğ olsun, ster başka b r ad bulunarak olsun, yen düzenlemelerle desteklenmes nden geçer. Kapalı şyerler ç n k ra ödenmemes durumunda bunun üç ay boyunca tahl ye neden sayılamayacağına l şk n düzenleme sorunu ertelemekten başka b r şey değ ld r. Ayrıca bu kararla mal sah pler cezalandırılmış olmaktadır.

P M I , M A R T AY I N D A E Ş İ K D E Ğ E R İ N A LT I N A İ N D İ : 4 8 .1

İmalatta lk ‘semptom’ görüldü! ŞEBNEM TURHAN

Koronavirüs vakasının Türkiye’de görülmesinin ardından tüm sektörlerdeki yavaşlama Türkiye İmalat PMI (satın alma yöneticileri endeksi) verilerinde kendini gösterdi. Ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) mart ayında 48.1’e gerileyerek son üç ayda ilk kez eşik değer 500’nin altında indi. Endeks şubatta 52.4 seviyesindeydi. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm rakamlar sektörde iyileşmeye 50’nin altı ise kötüleşmeye işaret ediyor. Anketin mart ayının ilk 15-20 gününde yapılmış olmasına rağUZMAN GÖRÜŞÜ

men gözlenen bozulma nisanda rakamın daha aşağıya geleceğini gösteriyor.

İhracat s par şler nde sert düşüş Verilere göre üretim, son beş ayda ilk kez hız kaybederken, yeni siparişler iki aylık genişleme sürecinin ardından düşüş gösterdi. Salgının küresel boyutunun yansıması olarak yeni ihracat siparişleri de büyük ölçüde yavaşladı. Yeni ihracat siparişlerindeki gerileme, toplam yeni siparişlerdekinden daha yüksek oldu. İş yüklerindeki yavaşlamaya rağmen, Türk imalatçıları martta ek personel almaya devam etti. İstihdam böylece üst üste üçüncü ay arttı. Bazı firmalar, istih-

Önümüzdek dönem ne bekl yoruz?

DR. BADER ARSLAN

Türk ye, dünyanın ger kalanına göre v rüs salgınının daha geç başladığı b r ülke olduğu ç n, sanay üret m nde, hracatta ve ç tüket mde olumsuz etk ler ayın özell kle k nc yarısında görülmeye başladı. Bu nedenle Mart ayında PMI ver s nde l m tl b r düşüş yaşandı. Mart ayında Türk ye’de yen

DUNYA

CMYK

s par şlerde ve hracat s par şler nde kayda değer b r ger leme oldu. Gelecek aylarda küresel anlamda PMI ver ler nde karışık b r res m göreceğ z. Dün devlet bugün de Mark t ver s açıklanan Ç n’de, gördüğümüz bu toparlanma y b r şaret. Şubat’tak sert düşüşün ardından Mart’tak sert yüksel ş kontrolsüz b r daralma sürec nde olmadığımızı göster yor. Avrupa ve ABD’de

dam artışının önceki aylarda yeni sipariş alımlarında görülen iyileşmeden kaynaklandığını belirtti. Firmalar satın alma faaliyetlerini geçen yıl ekimden beri ilk kez azalttı. Satın alınan ürün-

önümüzdek aylarda sanay üret m nde ger leme devam edecek. Ger lemen n süres ve ş ddet k değ şkene bağlı: Salgının kontrol altına alınma süres ve ekonom k tedb rler n şe yarama potans yel . Eğer her k s nde de hızlı ve olumlu b r süreç yaşanırsa sanay üret m ndek bu ger leme de o kadar kısa sürer. Ancak ekonom k tedb rler n şe yaramaması (gec kme, koord nasyonsuzluk vb. nedenlerle), ya da

lerin teslimatı da koronavirüs salgınından ağır bir şekilde etkilendi ve tedarikçilerin teslimat sürelerinde anketin başladığı Haziran 2005’den beri ikinci en belirgin bozulma yaşandı.

salgının kontrol altına alınamaması (alınsa b le yen den canlanması) g b durumlarda reel sektörde de toparlanma o kadar savsar. En y senaryoda b le bu sürec n Mart’ta başlayıp N san’da b tmes g b b r olasılık yok. Her şey yolunda g derse, önce f nansal p yasalarda, sonra tüket c güven nde b r y leşme gördükten sonra PMI endeksler ya da sanay üret m nde b r toparlanma sürec ne g reb l r z.

SEKTÖRLERDE DURUM N san 2020 t bar yle lk kez açıklanmaya başlanan sektörel PMI ver ler ne göre koronav rüs salgını, martta malat sektörler nde aksamalara yol açtı ve sektörler n çoğunda faal yet koşullarının rekor düzeyde yavaşlamasına neden oldu.

GIDA: Koronav rüs end şeler n n gıda taleb nde yol açtığı artışa bağlı olarak gıda ürünler sektörünün üret m , ver ser s n n başladığı Ocak 2016’dan ber en yüksek artışı serg led . TEKSTİL: Yen s par şlerde son 10 ayın en bel rg n yavaşlaması gerçekleşt üret m son üç ayda lk kez düştü. Buna rağmen, st hdam son dört ayda lk kez arttı. GİYİM VE DERİ: Üret m sert b r şek lde yavaşladı ve dokuz aylık büyüme sürec n sona erd rd . G rd f yatları kesk n artış kaydett ve enflasyon Temmuz 2019’dan ber en yüksek sev yede gerçekleşt . AĞAÇ VE KAĞIT: Tak p ed len on sektörden üret m martta en çok yavaşlayan sektör ağaç ve kağıt ürünler sektörü oldu. Yen s par şler de bel rg n hızda yavaşlarken, st hdam ve satın alma faal yetler azaltıldı. KİMYASAL, PLASTİK VE KAUÇUK: Sektörde tedar kç ler n tesl mat süreler , ser n n başladığı Ocak 2016’dan ber en bel rg n artışı kaydett . Bu arada yen s par şler son dört ayda lk kez vme kaybett ve üret m geçen döneme göre daha fazla yavaşladı. METALİK OLMAYAN MİNERAL: On sektörün çer s nde faal yet

koşullarının en bel rg n şek lde yavaşladığı sektör metal k olmayan m neral ürünler sektörü oldu. Üret m şubata kıyasla daha yüksek oranda yavaşlarken, öncek ay yatay seyreden yen s par şler bu kez düşüş gösterd . ANA METAL: Üret mde son altı ay boyunca büyüme gerçekleşt ren ana metal sanay sektörü martta salgının etk s yle yavaşladı. B r öncek ay artış gösteren yen s par şler de vme kaybett . MAKİNE VE METAL: Şubatta son 2 yılda gerçekleşen lk büyümen n ardından mak ne ve metal ürünler üret m lk çeyreğ n sonunda yavaşladı. Yen s par şler son beş aylık dönemde lk kez ger led ve düşüş bel rg n düzeyde kayded ld . ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK ÜRÜN: Üret m ve yen s par şlerdek yavaşlama bel rg nleşt sektördek faal yet koşullarının üst üste dördüncü ay zayıfladı. Sektör, g rd mal yetler nde en kesk n artışın gerçekleşt ğ sektör oldu. KARA VE DENİZ TAŞITLARI: Faal yet koşullarında y leşme gerçekleşt ren k sektörden b r . Yen s par şler üst üste üçüncü ay arttı, ancak bu artış söz konusu üç ayın en düşük oranında gerçekleşt .

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 05

GÜNCEL

ÖNERİ - YORUM ÖNE

Şeref Oğuz

seref.oguz@dunya.com

Lira basabiliriz de dövizi nasıl buluruz? Lir

erek halkın cebine para koymak, gerek piyasayı canlandırmak için para yaratmanın en mümkün yolu; Banknot Matbaası… Ancak sorun Lira ile geçiştirilemiyor. Zira bize döviz de gerek. FED bize dolar basma lisansı tanımayacağına göre dövizi yaratmanın başlıca 3 yolu var. 1- IMF, 2-halkın döviz satması ve 3-faiz cazip seviyeye çekilerek ülkeye döviz çekilmesi… Peki, bildik döviz kaynaklarına ne oldu? İhracat yapılamıyor. Turizm geliri yok. Ya dışarıdan kaynak bulacağız ya da içerideki döviz tevdiat hesaplarını kullanacağız. Küresel bazda merkez bankaları atakta ve likidite kanallarını rahatlatma çabasındalar. Bizim Merkez de bunu yapmaya

çalışıyor. Fakat kurun yükselişi önlenemiyor. Dolar 6,67’yi dahi görmüş durumda. Burada sorun, Döviz Tevdiat hesaplarının çözülmesi bir yana Merkez’in bastığı liranın da dövize gidecek olması… Eline Lira geçen, dolara koşarken bu da pek mümkün görünmüyor. Görünen, para otoritesinin ya IMF’ye gideceği veya halktan ve şirketlerden dövizlerini satmasının isteneceğidir. Giderek hareket alanının daraldığı mecrada acil çözüm üretmek şart. ABD Merkez Bankası Fed, dünyada merkez bankaları ile repo imkânı başlatma kararı aldı. Ancak Türkiye bundan sınırlı ölçüde yararlanabiliyor. Çünkü TCMB, son yıllarda elindeki Amerikan tahvillerinin büyük bir kısmını sattı. ABD tahvil stoku şu anda kabaca 2,8 milyar $ düzeyinde.

M N G’ D E N S AĞ L I K AT I L I M I

L berya’da önce altın maden kurdu ş md de sağlık merkez nşa ed yor PERDE ARKASI KERİM ÜLKER kerim.ulker@dunya.com

Yurtdışında madencilik yapan en önemli Türk şirketlerinden biri MNG Holding’e ait MNG Gold. Afrika’da madencilik yapan, Amerika kıtasında da maden şirketi alan MNG Gold, son yıllarda bu alana yaptığı yatırımlarla adını duyurdu. 2016’da Kanada merkezli Aureus Mining adlı şirketin yüzde 55’ini 30 milyon dolara satın alan MNG Gold, Afrika’da da 2 farklı ülkede 3 önemli işletmeye sahip. Bu işletmelerden Burkina Faso’daki Youga altın madenini Endeavor Mining şirketinden 25.3 milyon dolara satın aldı, 2017’de de üretime başlattı. Diğer iki maden ise Liberya’da bulunuyor. Yeni Liberty ve Kokoya

İnşaatta Afr ka'da uzmanlaştı Enerj , hava taşımacılığı, tur zm ve f nans sektörler nde 20 b nden fazla k ş ye st hdam sağlayan MNG’n n am ral gem s nşaat. Bu alandak projeler n Mapa İnşaat le gerçekleşt ren MNG, Afr ka, Ortadoğu, Balkan ve Kafkaslar’da toplam bedel 8.3 m lyar dolarlık ş üstlend . Ş rket n Türk ye’de tamamladığı projeler n bedel se 12.5 m lyar dolar.

altın madenlerinde 7 farklı saha keşfi lisansı bulunan MNG Gold Liberia, ülkedeki en büyük altın madenlerinin ikisini de elinde bulunduruyor. Aylık 8 ila 10 bin ons arasında altın çıkaran bu iki madenin geliştirilmesi için de MNG, her yıl arama ve geliştirme ekipmanlarına milyonlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Yıl sonuna akadar açılacak MNG Gold, şimdilerde yaptığı yatırım veya ekipmanlarla değil, temelini attığı sağlım merkezi ile Liberya’nın gündeminde. Kokoya’da bir sağlık merkezi kurmak için çalışma başlatan Liberya Hükümeti ile Mehmet Nazif Günal’ın sahibi olduğu MNG Holding, geçtiğimiz günlerde temel atma törenini gerçekleştirdi. İlk olarak 15 oda kapasitesine sahip olacak sağlık merkezi için MNG Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Nazif Günal, 150 bin dolar yani 1 milyon liralık bir bağışta bulundu. Kliniğin bu yıl tamamlanmasını hedeﬂediklerini anlatan MNG Gold Genel Müdürü Cem Koray Yağcı, projenin sosyal sorumluluk projesinin bir parçası olduğunu Liberya basınına açıkladı. Kokoya bölgesinde kurulacak merkezin 2020 Aralık ayına kadar açılması ve bölge halkına hizmet etmesi bekleniyor. Sağlık merkezinde çalışacak personelin maaşlarının da MNG Holding tarafından karşılanması için görüşmeler Liberya Sağlık Bakanlığı ile görüşülüyor.

not DÖVİZ FAİZİ ARTMAK ZORUNDA Türk ye’ye döv z get recek hamleler n atılması; sözlü yönlend rmelerle güven n sağlanması ve halkın döv z bozmaya yönlenmes n sağlanab l r. 200 m lyar $’ı aşan döv z mevduatlarında çözülme başladı z ra. Dolar, her malla değ şeb len yegâne şey hal ne gelm şse fa z n arttırmaktan başka muhtemel yol görünmüyor. P yasanın durduğu, hracat ve tur zm n k l tlend ğ yerde l rayı basarsın da doları b r şek lde ed nmen şart.

Mercedes'ten sonra Ford da sürey uzattı

AYSEL YÜCEL

Koronavirüs salgını nedeniyle yurt dışından getirilen parça tedariğinde sıkıntı yaşanan otomotiv sektöründe tüm üretim durdu. Ford Otosan, Honda, Toyota, Hyundai, Renault, Mercedes Benz Türk, Karsan, Man, Anadolu Isuzu, Otokar ve Türk Traktör’ün ardından Tofaş da üretime ara verdi. Temsa‘da ise sadece 200 kişi hatlardaki araçları bitirmek için çalışıyor. Böylece Türkiye’de otomobil, hafif ticari ve ağır ticari araç üreten tüm fabrikalarda üretim durmuş oldu. Türkiye’de otomobil ve hafif ticari araç üreten Tofaş, diğer markaların aksine üretime sınırlı da olsa devam ediyordu. Ancak Bursa’da üretim yapan Tofaş da koronavirüs salgının olumsuz etkilerine daha fazla dayanamayarak üretime ara verme kararı aldı. Şirket tarafından önceki gün KAP’a yapılan açıklamada, 03 Nisan akşamı mesai bitiminden itibaren iki hafta süreyle ve 20 Nisan 2020 tarihine kadar Bursa fabrikasında üretim faaliyetlerine ara verileceği duyuruldu. Tofaş tarafından KAP’a yapılan açıklama şu şekilde: “Dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan Yeni Tip Koronavirüs (Covid-19) etkilerini azaltmaya yönelik alınan önlemler çerçevesinde, yurtdışından gerçekleşen tedarik ve teslimat süreçlerindeki aksamalar değerlendirilerek, 03 Nisan 2020 akşamı mesai bitiminden

Yan sanay de üret m yüzde 60 azaldı Ana sanay de üret m n durması yan sanay ye de sıçradı. Sektörün çatı kuruluşu Taşıt Araçları Tedar k Sanay c ler Derneğ ’ın (TAYSAD) geçen hafta 460 üyes le yaptığı anket n sonucuna göre; f rmaların yüzde 40’ı, 30 Mart - 5 N san tar hler nde üret m tamamen durdurma kararı aldığını bel rt rken, yüzde 50’y aşkını kısm çalışma, yüzde 13’ü de sosyal mesafey sağlayarak normal şek lde çalışmaya devam edeceğ n b ld rd . Bu ver ler, 200 b n n üzer nde st hdam sağlayan sektörün, ortalama 100 b n n üzer nde çalışanını doğrudan etk leyeceğ n de ortaya koydu. TAYSAD Başkanı Alper Kanca, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, Türk ye’de üret m yapan tüm markaların fabr kada faal yetler ne ara vermes ne rağmen, b rçok yan sanay f rmasının faal yetler ne devam ett ğ n söyled . Kanca, “B zde durum b raz farklı. Dünyanın dört b r tarafında müşter m z var. Ama y ne de şubat ayına göre mart ayında üret m hacm m z yüzde 60 azaldı” ded .

itibaren iki hafta süreyle ve 20 Nisan 2020 tarihine kadar Bursa fabrikamızda üretim faaliyetlerine ara verilmesi kararlaştırıldı.”

Temsa’da hatlardak araçlar b t r lecek Mayıs 2019’da İsviçre merkezli True Value Capital şirketine satılmasının ardından geçtiğimiz ay-

Ç mentonun destek paket ne alınması st hdam ç n güvenced r

16 sektörün en büyük destekç s y z TÇMB Başkanı Saka, tüm ülkeyi ciddi anlamda olumsuz etkileyen

DUNYA

CMYK

Bahçeşehir Koleji &Uğur Okulları İcra Kurulu Başkanı Hüseyin Yücel, 15 yeni okulun yatırımının sürdüğünü belirterek, “Yeni okul yatırımlarımızı hız kesmeden sürdürerek, planladığımız gibi okullarımızı 2020-2021 döneminde faaliyete geçireceğiz. Bu yeni okullarımızda, 2 bin yeni öğretmen ve personel kadrosu açarak, istihdamımızı yaklaşık yüzde 10 oranında artıracağız” dedi. Yücel, “İçinde bulunduğumuz eğitim öğretim döneminde, hiçbir çalışanımızın mevcut sözleşmesini feshetmeyecek ve önümüzdeki eğitim öğretim yılı için Ocak ayında başlayarak bugüne kadar yüzde 65’ini tamamladığımız sözleşme yenileme sürecine de kaldığımız yerden devam edeceğiz” dedi. Yücel, Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları olarak 73 ilde 25 bin187 kişiye istihdam sağladıklarını dile getirdi.

Otomot v ana sanay de üret m tamamen durdu

TÇ M B YÖ N E T İ M K U R U LU B A Ş K A N I TA M E R S A K A :

Dünyayı saran COVİD-19 salgını, Türkiye’deki tüm sektörler gibi çimentoyu da olumsuz etkiledi. Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Tamer Saka, çimentonun Avrupa’nın birinci, dünyanın 6’ncı büyük üreticisi olan, yaklaşık 19 bin kişiyi istihdam eden, 2 milyar dolar ciro ile ülke ekonomisine önemli katkı sağlayan stratejik bir sektör olduğunu söyledi. TÇMB olarak bu zorlu dönemde ülke ekonomisi ve istihdamında oluşabilecek zararları en aza indirmeyi hedeﬂediklerini belirten Dr. Tamer Saka, “Bu doğrultuda açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’nin alt sektörlere genişletilmesi büyük önem arz ediyor. Türk çimento sektörü, toplam GSYİH içindeki yaklaşık yüzde 7’lik payı ile ekonomimizin güçlü ve lokomotif sektörlerinden biri olan inşaat sektörünün en önemli alt sektörlerinden biridir” dedi.

BAHÇEŞEHİR/UĞUR KOLEJLERİ’NDEN İKİ BİN YENİ İSTİHDAM SÖZÜ

'V etnam’dan sonra en büyük 2. hracatçıyız'

salgın karşısında açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’nde yer alan 16 sektörün en büyük destekçisi olan alt sektörlere genişletilmesi durumunda, çimento sektörü olarak ülkeye döviz girdisi ve ileriye dönük istihdam güvencesi sağlayabileceklerinin altını çizdi. Salgınla birlikte sektörde yaşanan zorlukların artacağına dikkat çeken Saka “Salgın nedeniyle sektörün tedarik zincirinde bozulma ve kırılmalar oluşmaya başladı. Alacak tahsil uygulamalarında ve

Türk ç mento sektörü 55 entegre ç mento fabr kası le, 2019 yılında V etnam’dan sonra dünyadak 2. en büyük ç mento ve kl nker hracatçısı. TUİK ver ler ne göre, 2019 yılında toplam 23 m lyon ton ve 877 m lyon dolar değer nde ç mento ve kl nker hracatı, başta ABD olmak üzere dünyanın 115’den fazla ülkes ne hracat gerçekleşt rd . 2020 yılında bu ver ler n 25 m lyon ton ve 1 m lyar dolar değer ne ulaşması ve Türk ye’n n dünya hracatçıları arasında lk sıraya oturması beklen yor.

ticari faaliyetlerde yaşanan gerilemeler sonucu ülke içi talep miktarında düşüşler yaşanıyor. Yurt dışı sipariş iptallerini takiben ihracat gelirleri düşüyor. Bu düşüşle birlikte üretim kapasitelerinde ciddi gerilemeler meydana geliyor” diye konuştu.

larda Sabancı Holding tarafından yeniden PPF ortaklığında Sabancı Holding tarafından geri alınan Temsa’da, üretim kısıtlı olarak devam ediyor. DÜNYA’ya konuşan Temsa yetkilisi, otobüs üretilen fabrikada sadece 200 kişilik bir grubun çalıştığını, yeni üretim olmadığını ve sadece hattaki eski araçların tamamlandığını söyledi.

Mercedes-Benz Türk olarak, Hoşdere Otobüs fabr kasında 5 N san ve Aksaray Kamyon fabr kasında se 10 N san tar hler ne kadar üret me ara ver lmes kararını 20 N san’a kadar uzattığını açıkladı. Ford Otosan da üret me başlama tar h n öteled . Ş rket, koronav rüs etk ler n azaltmaya yönel k alınan önlemler çerçeves nde Kocael ve Esk şeh r fabr kalarında 6 N san'a kadar verd ğ üret m arasını 13 N san'a uzattı.

Ford ve Tofaş tıbb malzeme üret yor Ford Otosan’ın maske üret m ne başlamasının ardından, Tofaş da koronav rüsle mücadeleye destek olmak amacıyla tıbbı malzeme üret m ne başladı. Tofaş, bu gel şmey web s tes üzer nden duyurdu. Sağlık personel n n korunması amacıyla Tofaş'ta gel şt r l p üret len ek pmanların b yoloj k örnek alma kab n ve entübasyon kab n n n lk örnekler geçt ğ m z gün Bursa Şeh r Hastanes 'ne tesl m ed ld ğ aktarıldı. Tofaş, bu ek pmanlara ek olarak bu hafta t bar yle “s perl kl maske"n n ser üret m ne başlayarak, sağlık çalışanlarına destek sağlayacak.

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 06

GÜNCEL

EKONOMİNİN HALLERİ Servet Yıldırım EK

servet.yildirim@dunya.com

ÇKA VE İKA’DAN SALGINLA MÜCADELEYE DESTEK

Dünya pandemi ekonomisini keşfediyor

OVİD-19 krizi farklı kanallardan ekonomileri sarsmaya başladı. Sosyal mesafe ekonomik hayatı alt-üst etti. İnsanların birarada ve yakın mesafede çalışmalarını zorunlu kılan üretim durma noktasına yaklaştı. Aynı şekilde çok sayıda insanın birarada bulunmasına dayalı tüketim imkanı kalmadı. Etkileşimin boyutu sınırları aştı. Mesela İngiltere’de AVM’lerin kapanması Türkiye’deki tekstil üreticilerini boğmaya başladı. Hem arz hem de talep tarafında güçlü bir şokla karşılaştığımız olağanüstü bir dönem yaşıyoruz. Dolayısıyla olağanüstü önlemler gerekiyor. Bir pandemide neler yapılması gerektiğini biraz deneme-yanılmayla olsa da ye-

ni öğreniyoruz. Bir anlamda pandemi ekonomisini keşfediyoruz. Rezervuarın önündeki setler yıkıldı ve sular gürül gürül geliyor. Sel geçinciye kadar halkın ve işletmelerin kafalarını suyun üzerinde tutmalarına yardımcı olmak, boğulmalarını engellemek gerekiyor. Krizde herşey mübahtır. “Kriz sona ersin sonrasına bakarız” noktasındayız. Mesela helikopterler çalışmaya başladı. Milton Freedman’ın 50 yıl önce literatüre soktuğu “helikopter para” raftan indirildi; merkez bankaları tomar tomar para basmaya başladılar. Normalde kamu açıklarının merkez bankaları tarafından finanse edilmesi ekonomistlerin korkulu rüyasıyken şimdi tavsiye edilir

oldu. Faizler düşürülüyor, ucu açık varlık alım programları açıklanıyor. Piyasaları likit tutmak için kredi ve zorunlu karşılıklara ilişkin tedbirler alınıyor. Hükümetler trilyonlarca dolarlık yardım paketleri açıklıyorlar. Daha önceden planlanan vergi artırcı paketler rafa kaldırılıyor. Rusya, mesela, çevre vergisini Covid-19 krizi sona erip, ekonomide güçlü bir toparlanma başlayıncaya kadar ertelediğini duyurdu. Böylesi dönemlerde tüketim talebini canlandırmak için kısa ve orta vadede güçlü mali destekler gerekir. Araçlarından biri “geçici” vergi indirimleridir. Süresi ve boyutu önceden belirlenmiş indirimler talebi desteklemenin yanı sıra hükümetle-

rin iş dünyasına ve halka “ekonomiyi canlandırmak için birşeyler yaptığını” göstermesinin de iletişim aracıdır. IMF’’den OECD’ye kadar birçok kurum vergi indirimleri ve nakit transferlere başvurulmasını tavsiye ediyor. Belirli sektörleri yaşatmak için atılan adımların aynı anda diğer bazı sektörlerde vergiyi artırmak yoluyla karşılaşılmasından ise kaçınılmalıdır. Çünkü vergi artışları daraltıcıdır, büyümeyi yavaşlatıcıdır. Bir elle verdiğini diğer elle almak böylesi kriz dönemleri için doğru adım değildir. Özellikle koronavirüsün en çok etkilediği turizm, eğlence, yeme-içme gibi sektörlere dolaylı da olsa yük getirecek düzenlemelerden uzak durulmalıdır.

Çukurova Kalkınma Ajansı (ÇKA) ile İpekyolu Kalkınma Ajansı, bölgelerinin ve Türkiye’nin COVID-19 ile mücadelesine gerçekleştirecekleri projelerle destek veriyor. ÇKA, toplam bütçesi 10 milyon TL olan ‘COVID-19 ile Mücadele ve Dayanıklılık Programı’na hazırlanıyor. Programa kar amacı gütmeyen kurum ve kuruluşların yanı sıra tüzel kişiliği olan şirketler, şahıs şirketleri ve kooperatiﬂerin de katılım sağlayacağı bildirilirken, asgari destek tutarının 100 bin TL, azami destekleme tutarının ise 1 milyon 500 bin TL olacağı belirtildi. İpekyolu Kalkınma Ajansı (İKA) da program kapsamında bölgeye 8 milyon TL destek sağlayacak. Ajans, kâr amacı gütmeyen kurum ve kuruluşlar için 6 milyon, kâr amacı güden tüzel kişiler için de 2 milyon olmak üzere toplamda 8 milyon TL destek sağlayacaklarını açıkladı. MERSİN-GAZİANTEP/DÜNYA

Kocael ’nde 10 b n f rma kısa çalışmaya başvurdu Kocael Sanay Odası Başkanı Ayhan Zeyt noğlu, son b r haftada kısa çalışmaya kentler nden 10 b n f rmanın başvurduğunu, bunlardan 2 b n n n kabul ed ld ğ n , d ğerler n n sürec bekled ğ n kaydett . Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, koronavirüsün tüm dünyada olduğu gibi kentlerinde de üretimi derinden etkileyeceğini kaydetti. Zeytinoğlu, geçen yılın tamamında Kısa Çalışma Ödeneğine Kocaeli’nden 180 firmanın başvurduğunu anımsatırken, bu yıl Ekonomik İstikrar Kalkanı paketi ile son bir haftada başvuru sayısının 10 bine ulaştığını söyledi. Zeytinoğlu, oda verilerine göre kentlerinin Türkiye ihracatının yüzde 18’ini tek başına ger-

Odalar ve TOBB olarak 350400 m lyon l ralık ‘Nefes’ hacm sağlamaya çalışıyoruz Aynı zamanda TOBB yönet m kurulunda yer alan Ayhan Zeyt noğlu, “TOBB son 5-6 yıldır Nefes Kred s le KOBİ’ler m z destekl yor. B l yorsunuz, 365 oda ve borsamız p yasa fa zler nden daha düşük b r oranla bankalarımıza bel rl meblağlar ver yor. TOBB da benzer b r m ktarda destek oluyor. Odanın kaynağı

çekleştirdiği ve bu ihracatın da önemli bir kısmının AB’ye gittiğinin altını çizerek, “Dolayısıyla kentimizin rakamları Türkiye için de önemli bir gösterge. 11 Mart’ta kentimizden 103 firmayla bir anket gerçekleştirdik. Mart’ta kapasitelerinin geçen yıla göre yüzde 12 düştüğünü kaydettiler. Nisan için tah-

Salgın

'vefa'yı ●

büyüttü

BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ, 130 BİN AİLEYE YARDIM ETMEYİ HEDEFLİYOR

Bursa Büyükşeh r Beled ye Başkanı Al nur Aktaş, koronav rüsle mücadele kapsamında N san ayı t bar yle BUSKİ tarafından endeks okunmayacağını ve lk etapta kol bedel 200 TL olan gıda yardımını 30 b n a leye ulaştırmayı hedefl yor. Sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada koronav rüs le mücadele kapsamında yürütülen çalışmalar hakkında b lg veren Aktaş, bu süreçte ocak - şubat - mart ayı faturalarının ortalaması alınacak ve geç c olarak yüzde 50’s n n faturalandırılacağını söyled . Beyaz Masa’ya 8 günde gelen çağrı sayısının 29 b n 856 olduğunu fade eden Aktaş, talepler doğrultusunda sosyal dayanışma paket hazırladıklarını, b r ay boyunca her gün 10 b n a leye 30 b n ekmek ya da ekmek karşılığında süt ve süt mamuller kuponları ver leceğ n b ld rd . N san ayı boyunca 30 b n gıda kol s ve 30 b n temel h jyen malzeme kol s dağıtacaklarını kaydeden Aktaş, “İşs z duruma düşenler n gerekl müracaatları yapması hal nde arzu edenler ht yaçlarını sosyal yardım kartı olarak hayata geç r len Kart 16 le farklı marketlerden karşılayab l rler. İk kol n n toplam bedel 200 TL. Söz konusu kampanyayı mayıs ve sonrak aylarda da sürdüreb lmek ve çok daha fazla haneye ulaşab lmek adına ş dünyamızdan destek bekl yoruz. Bu süreçte 130 b n c varında a leye ulaşacağız” ded . Öte yandan Bursa T caret ve Sanay Odası (BTSO), Bursa ş dünyasının destekler yle Val l k koord nasyonunda hayata geç r len Vefa Sosyal Destek Grubu’nun çalışmaları kapsamında 65 yaş üstü ht yaç sah pler a leler ç n 10 b n erzak paket dağıttı. ESRA ÖZARFAT / BURSA ●

AKBANK'TAN SAĞLIK KURULUŞLARI VE ÇALIŞANLARINA 10 MİLYON TL KAYNAK

Akbank, koronav rüs salgınıyla mücadele eden sağlık kuruluşları ve çalışanlarının ht yaçlarına destek vermek ç n 10 m lyon l ralık kaynak oluşturdu. Akbank’tan yapılan açıklamada, bankanın Kov d-19 salgınının olumsuz etk ler n azaltmak ve ülke ekonom s n desteklemek adına b r d z önlem aldığı anımsatıldı. Önlemler n yanı sıra sağlık kuruluşları ve mücadelen n ön saflarında bulunan çalışanlar ç n de 10 m lyon l ralık kaynak ayrıldığı aktarılan açıklamada, “COVID-19 salgınıyla yürütülen bu zorlu mücadelede Akbank ayırdığı kaynakla Sağlık Bakanlığı Devlet Hastaneler ’n n ac l ht yaç duyduğu teçh zat ve sarf malzemeler konusunda mevcut durumu güçlend rmek amacıyla destek verecek.

DUNYA

CMYK

minleri ise yüzde 34 kapasite düşüşüydü. Bölgemizde müthiş bir yavaşlama olacak. Hem AB’den gelen iptaller, hem büyük firmaların ara mamullerinin gelmemesi nedeniyle vardiyalar düştü” diye konuştu. Zeytinoğlu, “Kocaeli’nde 14 dev OSB’miz var. OSB’lerimizde şu anda minimum yüzde 30 mak-

son bir haftada yaptığı başvuru 10 bin. Ancak onaylanan 2 bin. Diğerlerinin belge eksikleri bulunuyor. Biz de diyoruz ki; bu destek verilsin, eğer hileli başvurular varsa sonra bunları müfettişler kontrol etsin ve cezalarını kessin. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanımız Rifat Hisarcıkloğlu da bu konuda talebimizi dile getirdi, beyan usulüne geçilmesini istedi.”

10’la çarpılıyor. Böylece odamız kend üyeler ne destek olmuş, kred açılmasını sağlamış oluyor. Bankalar da bel rl b r m ktarda r sk alıyor, yüzde 80’e kadar KGF’n n de garant s yer alıyordu. TOBB ve odalarımız önümüzdek günlerde de böyle b r destek yapacak. 350-400 m lyon TL c varında b r hac m sağlamaya çalışıyoruz. Bunun tet klenmes le m kro f rmalara destek vereceğ z. Maalesef bu konuda yaptığım bazı açıklamalarda doğru olmayan b lg ler, rakamlar yer aldı” açıklamalarında bulundu.

simum yüzde 70 elektrik ve doğalgaz tüketiminde azalma var. Bu sıkıntının aşılmasında en önemli şansımız Kısa Çalışma Ödeneği” diyerek, şunları kaydetti: “Hükümetimiz bu konuda çok güzel bir yol çizdi. İŞKUR’a online başvuruyorsunuz, onaylanması halinde yazdığınız sayıdaki işçiyi evinize gönderi-

yorsunuz. Sanayici değerli işçiyi kaybetmek istemiyor, ama ödemeye gücü de yok. Bu destek tüm sektörler için yapılmalı. Bizim geçen yılın tamamında bu desteğe başvuran firma sayısı 180. Destekten faydalanabilmek için üretiminizin en az yüzde 30’unu kaybetmiş olmanız gerekiyor. Kentimizin

4 b n şoförü sınırda değ şt rmek zor İhracat TIR’ı bulunmadığını da anımsatan Başkan Zeytinoğlu, “Malumunuz Kapı Kule Gümrük Kapısı 14 gün karantina süreleri var. Günlük 3-4 bin şoförün sınırlarda değiştirilmesi zor. Bakanımızdan rica ettik hızlı testlerin kapılarda yapılmasını istedik” şeklinde konuştu.

M ll Dayanışma Kampanyası’na destekler g derek artıyor Koronav rüs salgınıyla mücadele kapsamında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 7 maaş bağışlayarak başlattığı kampanyaya VakıfBank 50, Halkbank 56 m lyon TL’l k destek sunarken d ğer kamu kurum ve kuruluşlarından da yen destekler açıklandı. Türkiye’nin koronavirüsle mücadelesi hız kesmeden devam ediyor. Koronavirüs tedbirleri sonucu doğan ekonomik problemleri aşmak ve tıbbi önlemleri artırmak üzere Cumhurbaşkanlığı tarafından “Biz bize yeteriz” sloganıyla başlatılan Milli Dayanışma Kampanyası iş dünyası ve kamu kurum-kuruluşlarından destek buldu.

yapılan açıklamada, perakende sektöründe faaliyet gösteren iş ortaklarını desteklemek için ülke genelindeki 7 şehirde bulunan Optimum, Kozzy, Piazza, Hilltown ve Maltepe Park alışveriş merkezlerindeki toplam 1.850 mağazadan 20 Mart-30 Nisan dönemi için kira bedeli alınmayacağı aktarıldı.

"83 MİLYON OMUZ OMUZA"

BORSA İSTANBUL 5 MİLYON TL BAĞIŞLADI

VakıfBank kampanyaya 50 milyon TL’lik bağışta bulunurken, bağışın VakıfBank Ailesi adına yapıldığını söyleyen VakıfBank Genel Müdürü Abdi Serdar Üstünsalih “Biz bize yeteriz diyerek 83 milyonun omuz omuza vereceğine yürekten inanıyorum" dedi. Üstünsalih, "Sayın Cumhurbaşkanımız liderliğinde yürütülen salgınla mücadelede başarılı olacağımıza yürekten inanıyoruz. Bankamız köklerindeki kültür de bize darda kalana el uzatmayı öğütlüyor” ifadelerini kullandı. Kampanyaya 56 milyon TL’lik bağışta bulunan Halkbank ise grup bünyesinde görev yapan her çalışan için bir net asgari ücret düzeyinde bağış gerçekleştirildiğini aktardı.

RÖNESANS HOLDİNG’DEN 8 MİLYONLUK BAĞIŞ Özel sektörden de destek bulan kampanyaya Rönesans Holding, Ankara Valiliği üzerinden 8 milyon liralık bağışta bulundu. Ayrıca Holding’den

Kampanyaya desteğini açıklayanlardan Borsa İstanbul'un resmi Twitter hesabından yapılan paylaşımda, "Koronavirüs salgınına karşı verilen mücadelede ülkemizin ve milletimizin yanında olmak amacıyla Milli Dayanışma Kampanyası'na Borsa İstanbul Grubu olarak 5 milyon TL destek olma kararı alınmıştır" ifadeleri kullanıldı.

TİSK 20 MİLYON TL’YLE DESTEK SUNACAK Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, Milli Dayanışma Kampanyası'na 20 milyon lira destek vereceklerini bildirdi. Diğer taraftan kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra özel sektör desteklerinin haricinde belediye ve STK’lar da ulusal dayanışmaya katkı sunan faaliyetlere ağırlık veriyor.

DİYARBAKIR’DA 24 STK BİR ARAYA GELDİ Diyarbakır'da 24 sivil toplum kuruluşu bir araya gelerek yazılı bir basın metni ile “Yardımlaşma ve Dayanış-

CEYLAN KARAVİL PARK’TAN MAĞAZALARA KİRA DESTEĞİ MAHİR SOLMAZ/DİYARBAKIR

D yarbakır’da yaklaşık 200 şyer n n faal yet gösterd ğ alışver ş merkez Ceylan Karav l Park Yönet m Kurulu, v rüs neden yle zor günler geç ren şletmelere k ra desteğ sunma kararı aldı. Ceylan Karav l Park Yönet m Kurulu Başkan Yardımcısı Hal m Karav l, koronav rüsle mücadele kapsamında,

ma” kampanyası başlattıklarını açıkladılar.

KTB’DEN 1000 AİLEYE GIDA YARDIMI Kayseri Ticaret Borsası (KTB) koronavirüs salgını nedeniyle evlerinden çıkamayan ihtiyaç sahibi ailelere bin adet gıda paketi dağıtacağını açıkladı.

GTO İNOVASYON AKADEMİSİ'NDE MASKE ÜRETİMİNE BAŞLANDI Gebze Ticaret Odası bünyesinde faaliyet gösteren İnovasyon Akademisi'nde koronavirüs ile mücadele eden sağlık çalışanları için yüz maskesi üretimine başlandı. Gebze Ticaret Odası (GTO) Yönetim Kurulu Başkanı Nail Çiler,

20 Mart’ta Ceylan Karav l Park’ı kapatma kararı aldıklarını söyled . Karav l, “Herkes ç n zorlu geçen bu dönemde k racılarımızın yanında olduğumuzu ve 15 Mart-30 N san 2020 tar hler arasında kapalı olan mağazalarımızdan k ra almayacağımızı kamuoyuna b ld rmek ster z” ded . Hal m Karav l ayrıca AVM müşter ler ne de “evde kal” çağrısında bulundu.

''İnovasyon Akademisi’nde bulunan 3D Yazıcılarla üretilen siperlik maskenin imalatı kısa süre içinde tamamlanarak bölgedeki hastanelere hızlıca teslim edilecek'' dedi.

AMASYA BELEDİYESİ'NDEN DE MASKE ÜRETİMİ Amasya Belediyesi, kurumlara ve vatandaşlara ücretsiz dağıtılmak üzere günlük 10 bin adet maske üretimine başladı. Salgın nedeniyle artan maske talebine yanıt verebilmek için çalışma başlattıklarını söyleyen Amasya Belediye Başkanı Mehmet Sarı, bir iş insanından maske üretiminde kullanılacak kumaşları ücretsiz temin etti. Kentteki bir tekstil fabrikasıyla yapılan anlaşma sonrası temin edilen kumaşlardan günde 10 bin adet steril maske üretimine başlandı.

GÜNCEL

2 N san 2020 • PERŞEMBE/

“Dünya ç çekler n y leşt r c gücünden yararlanmalı” Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Yılmaz, koronavirüs sebebiyle en fazla ihracat yapılan ülkelerle ticaretin durduğunu, benzer gelişmenin iç pazarda da yaşandığını bildirdi. Zor günlerden geçildiği bu dönemde çiçeklerin iyileştirme gücünden yararlanılması gerektiğini bildiren Yılmaz, “Çiçek satın almak hayatınızı daha iyi hale getirecek ve aynı zamanda sektörümüzde çalışan binlerce insanın işlerine ve hayatına devam etmesini sağlayacak” dedi. Koronavirüsün bir çok sektörü olumsuz etkilediğinin altını çizen İsmail Yılmaz, “Ancak yoğun iş gücü gerektiren ve hassas tarımsal ürünler üreten süs bitkileri sektörü virüs salgınından en çok etkilenen sektörlerin başında gelmektedir. Salgın

nedeniyle sektörümüzde üretimin en yoğun olduğu bu dönemde, üretilen ürünler satılamayarak çöpe atılmak durumunda kalmış, yüzde 100’e yakın iş kaybı oluşmuş durumdadır” diye konuştu. Hollanda başta olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinde de talebin sıfırlandığına dikkat çeken Yılmaz, 100 bin kişiye doğrudan, 500 bin kişiye dolaylı istihdam yaratan işletmelerin zor durumda olduğunu kaydetti. Çiçeklerin yaydığı sosyal mesajlarla sevgiyi, mutluluğu,

huzuru hissettirdiğine vurgu yapan İsmail Yılmaz, “Bilimsel olarak, çiçeklerin insanların ruh halini iyileştirdiği, stresi ve strese bağlı depresyonu azalttığı kanıtlanmıştır. Yaşadığımız Koronavirüs Covid-19 salgını sırasında da, toplumsal refahı korumaya yardımcı olmak için kullanılabilirler” ifadelerini kullandı. Yılmaz, “Alınacak her çiçek veya bitki sektörümüzdeki küçük ve orta ölçekli işletmelerin bu kritik zamanda ayakta kalmasına yardımcı olacak” dedi. YEŞİM ARDIÇ- ANKARA

SEBA, EMİRGAN’DA 100 MİLYON TL’LİK PROJE BAŞLATTI Seba İnşaat, İstanbul Emirgan’da yeni konut projesi başlattı. Ağırlıklı, İstanbul’un İstinye, Etiler, Ulus ve Ayazağa gibi bölgelerinde nitelikli konut ve ofis projelerine imza atan Seba İnşaat’ın son başladığı proje ‘Emirgan Apartments by Seba’ bin 957 metrekare arsa alanı üzerine inşa edilecek. 8 bin metrekare inşaat alanına sahip ‘Emirgan Apartments by Seba’ projesi, toplam 53 daire ve 14 adet ticari üniteden oluşuyor. 1+1, 2+1, 3+1 şeklinde daire seçeneklerinin yer aldığı projede, ayrıca 1+1, 2+1 asma katlı loft ve teraslı çatı daire tipleri de bulunuyor. Projedeki, dairelerin büyüklükleri brüt olarak 50 ila 257 metrekare arasında değişiyor. ‘Emirgan Apartments by Seba’

Emirgan Korusu’na 300 metre, Boğaz’a ise 1 kilometre mesafede yer alıyor. Gelecek Eylül ayının sonunda teslim edilmesi planlanan proje, 20 bin TL metrekare fiyatlarla satışa sunuldu. Seba İnşaat Yönetim Kurulu Eş Başkanı Engin Keçeli, salgın döneminde yürütülen yeni projeleri ile ilgili açıklamalarda bulundu. Seba Flats ve Bulgurlu’da başladığımız Seba Hayat projesinin ardından, 100 milyon TL tutarında bir yatırım bedeli ile Emirgan projemize başladık” diyen Keçeli, “Pandemi krizinin ardından, ilk olarak inşaat sektörü uçuşa geçecektir. En az iki proje ile Haziran ayına hazırlık yapıyoruz” dedi.

30 BİN KİŞİLİK İSTİHDAM SAĞLIYOR 3 m lyar dolara yakın c rosu bulunan ve 30 b n k ş n n st hdam ed ld ğ beton sektörünün sorunları DÜNYA gazetes ve Türk ye Hazır Beton B rl ğ (THBB) tems lc ler n n katıldığı geçen ay düzenlenen toplantıda masaya yatırıldı. DÜNYA gazetes yönet c ler

HakanGüldağ, Vahap Munyar, Rüştü Bozkurt ve Şeref Oğuz’un görüşler yle katkı sağladığı toplantıda söz alan sektör tems lc ler standartlara uygun beton üret m n n önem n vurguladılar, bu alandak devlet denet mler n n sıkılaştırılmasını sted ler.

KGS belgel hazır betonlar, olası b r depremde b nlerce can kurtaracak Türk ye Hazır Beton B rl ğ (THBB) ve DÜNYA gazetes n n ortaklaşa düzenled ğ yuvarlak masa toplantısında, hazır beton sektörünün sorunları ve çözüm öner ler tartışıldı. Kal te Güvence S stem (KGS) belgel hazır betonun konut sektörüne sağladığı faydalar ele alındı, karayollarının asfalt yer ne hazır betondan yapılmasıyla güvenl ğ n artırılacağı, mal yet n de düşürüleceğ savunuldu. BARIŞ SEDEF/İSTANBUL

Avrupa Hazır Beton Birliği (ERMCO) ve THBB Başkanı Yavuz Işık, Türkiye’de standartlara uygun beton üretilmesi ve inşaatlarda doğru beton uygulamalarının sağlanması için 32 yıldır faaliyet gösterdiklerini söyledi. Işık, “Birlik olarak Kalite Güvence Sistemini (KGS) geliştirdik ve KGS denetiminden geçmeyen şirketleri üye olarak kabul etmiyoruz. Ülkemizde hazır beton sektörünün en önemli sorunu bir kısım üreticinin denetim dışı, kalitesiz üretim yapmasıdır. THBB olarak önceliğimiz bu üreticilerle ilgili bütün kesimleri ve halkımızı bilgilendirmek, THBB Kalite Güvence Sisteminin (KGS) önemini anlatmak ve ülkemizde kullanılan betonun tamamının kaliteli üretilmesi için çalışmaktır” dedi. DÜNYA gazetesi ile ortaklaşa düzenlenen toplantıda konuşan Işık, KGS’ye dâhil olan firmaların yılda altı kez denetlendiğine dikkat çekerken kaliteli hazır betonun olası bir depremde birçok hayat kurtaracağını söyledi. Türkiye’deki betonların yüzde 65’inin THBB üyeleri tarafından KGS belgeli olarak üretildiğini kaydeden Işık, bütün beton üreticilerinin KGS standartlarına uymasının güvenli yapılaşma açısından kaçınılmaz olduğunu ifade etti.

Kamu ve özel tüm nşaatlarda KGS denet m nden geçm ş betonların kullanımının şart olması gerek r ELAZIĞ’DA YIKILAN EVLERDE EL YAPIMI BETON KULLANILMIŞ Türkiye’yi büyük üzüntüye boğan Elâzığ Depremi’ne de değinen Işık, “Yıkılan veya ağır hasar gören yapılar incelendiğinde yıkım nedenleri arasında kısaca ‘elle üretilmiş beton’ olarak adlandırılan şantiye ortamında ilkel yöntemlerle üretilmiş dü-

DUNYA

CMYK

şük dayanımlı beton kullanıldığı görünüyor. Karot numune sonuçları, bu binalardaki beton sınıﬂarının C6 ile C12 arasında değişmekte olduğunu gösteriyor. Hâlbuki yapılar eski bile olsa 1975’te yayımlanmış Deprem Yönetmeliğine göre Elâzığ’da en az C18, 1998 tarihli Deprem Yönetmeliği’ne göre ise en az C20 sınıfı beton kullanılmış olması gerekiyordu” bilgisini verdi.

mümkün değil. Bizim sıkıntımız ise belgeli ve belgesiz betonların aynı terazide değerlendirilmesi” dedi.

Türk ye’de hazır beton sektörünün en öneml sorunu b r kısım üret c n n denet m dışı, kal tes z üret m yapması…

TÜRK HAZIR BETON SEKTÖRÜ (2019)

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK EN ÖNEMLİ GÜNDEM MADDELERİNDEN BİRİ

Betonun dünyada kullanılan en yaygın yapı malzemesi olduğuna değinen Işık, birliklerinin 2016 yılının sonunda kurulan Beton Sürdürebilirlik Konseyi’ne (CSC) üye olduklarını 2017 yılında da konseyin ‘Bölgesel Sistem Operatörü’ olmaya hak kazandıklarını söyledi. Işık, KGS’nin konseyin ‘Belgelendirme Kuruluşu’ olduğuna dikkat çekerek, “Konsey, beton sektörü, çimento ve agrega gibi beton bileşenleri için bütün dünyada kabul gören bir ürün ‘Belgelendirme Sistemi’ getirmektedir” diye konuştu. Işık’tan sonra söz alan temsilciler şunları söyledi:

THBB ÜYE SAYISI

XDanış Beton Yönetim Kurulu Üyesi Cemalettin Danış, Türkiye’de belirli standartlara uygun üretim yapan firmalarla bu standartlara uymayan firmalar arasında bir denetim problemi olduğunu kaydederek, “Kamu ve özel tüm inşaatlarda KGS denetiminden geçmiş betonların kullanımının şart olması gerekir. KGS sisteminde belgelendirilen firmalar yılda 6 sefer denetleniyor. KGS belgesi alan firmaların standart dışı üretim yapması

XKar Beton Yönetim Kurulu Üyesi Şenol Üçüncü, beton konusunda kayıtdışı olan ve KGS standartlarına uymayan firmalarla bu standartlara uyan firmalar arasında bir dengenin oluşturulması gerektiğine dikkat çekti. Üçüncü, “KGS mutlaka devlet tarafından sisteme dâhil edilmeli. Özellikle merdiven altı işletmeler piyasada rekabet edilebilirliği oldukça düşük seviyelere indiriyor. Bu durum hem insan hayatını riske ederken hem de kaliteli üretim yapan firmaların karlılıklarını düşürüyor” değerlendirmesinde bulundu.

SEKTÖRE GİRİŞ KOLAY OLMAMALI STANDARTLAR ARTIRILMALI

Yerl sermaye le yapılan beton yollar ekonom y canlandırma açısından öneml . Asfalta göre k kat daha uzun ömürlü.

BELGELİ VE BELGESİZ BETON AYNI TERAZİDE TARTILMASIN

MERDİVEN ALTI İŞLETMELER REKABETİ AŞAĞIYA ÇEKİYOR

SEKTÖRDEKİ TEMSİL ORANI

XBatı Beton İcra Kurulu Üyesi Kamil Grebene, sektörde birçok oyuncunun faaliyet göstermesinin rekabet açısından da bazı sorunları ortaya çıkardığına işaret ederek şunları kaydetti: “Bu bağlamda fiyatlar oldukça aşağılara düşebiliyor. Ticari anlamda ciddi sorunlar var. Sektöre giriş çok kolay, buradaki standartların artırılması gerekiyor. Öte yandan sektördeki negatif algılardan birisi de betonlaşma olarak görülüyor. Biz sektörden gelen taleplere göre beton alanında ilerlemeler kaydediyoruz.”

2.8

İSTANBUL’DA YIKILMASI GEREKEN BİNLERCE BİNA BULUNUYOR

m lyar dolar SANAYİNİN TOPLAM CİROSU

1.8 m lyar dolar ÜYELERİN TOPLAM CİROSU

30 b n SANAYİNİN YARATTIĞI İSTİHDAM

14.500 ÜYELERİN YARATTIĞI İSTİHDAM

XBetoçim Beton’un sahibi Abdürrahim Eksik, 1975-1998 yılları arasında İstanbul’da çok fazla kalitesiz yapı olduğuna işaret ederek, “Bu dönemde binalarla ilgili yapılan bir araştırma, binaların yüzde 75’nin sağlam olmadığı ve yüzde 25’inin de yıkılması gerektiğini söylüyor. Sonrasında yapılan değişiklilerle birlikte 2000 yılından sonra yapılan yeni binalar daha sağlıklı oldu. Nitelikli ve dayanıklı binalarla ilgili KGS standartlarına uymayan kurumların beton üretmesi bile sorunlu olabilir” dedi.

BETON DENETİMLERİ DEVLET ELİYLE YAPILMALI XBursa Beton Genel Müdürü Barbaros Onulay, KGS ile ilgili denetimlerin devletin bünyesinde yapılarak yaptırım gücünün sektördeki bütün paydaşları kapsaması gerektiğine değindi. Onulay, “Bu tarz denetim-

lerin devlet eliyle yapılması önemli. 1988 öncesi betonlar elle dökülüyordu. Bugün yıkıcı etkilerdeki depremlerde kayıplar, elle dökülen betonlardaki binalardan kaynaklanıyor. Kalite sistemine uygun olmayan, kalite sistemine uymayan betonların bugün ciddi bir risk oluşturduğunu görüyoruz. Üretim sistemleri açısından baktığımızda bununla ilgili çözümler mevcut. Kıstas teknolojiden ziyade kalitenin kontrol edilebilmesinden kaynaklı olmalı” diye konuştu.

Denet ms z şletmeler hem nsan hayatını r ske ed yor, hem de kal tel üret m yapan f rmaların karlılıklarını düşürüyor. NİTELİKLİ PERSONEL SORUNU KALİTE KADAR ÖNEM TAŞIYOR X Özgüven Beton Yönetim Kurulu Üyesi Elif Özgüven de toplantıda nitelikli personel bulma konusunda sorun yaşadıklarını gündeme getirdi. Özgüven “Sektörde oyuncuların fazla olması nitelikli eleman konusunda ciddi sorunların yaşanmasına neden oluyor. Aradığımız nitelikli personeli bulamıyoruz. Bizim sadece kaliteli beton üretmemiz yeterli değil” dedi.

TÜRKİYE’DE KARAYOLLARI ASFALTTAN BETONA ÇEVRİLMELİ X Nuh Beton Genel Müdürü Onurhan Kiçki, sektör olarak beton yollarla ilgili bir çalışma yaptıklarına işaret ederek şunları söyledi: “Yerli kaynakların kullanılarak yollarımızın asfalttan betona çevrilmesini istiyoruz. Bu yönde çalışmalarımız var. Beton yollar Avrupa ve Amerika’da uzun yıllardır kullanılıyor. Avrupa’da yolların yüzde 40’ı, ABD’de ise yüzde 30’u betondan oluşuyor. Yerli sermaye ile yapılan beton yollar ekonomiyi canlandırma açısından önemli bir yere sahip. Ayrıca beton yollar asfalt yollara göre iki kat daha uzun ömürlü. Maliyet olarak asfalttan biraz daha pahalı ancak uzun dönemde kendi yatırımını amorti edebiliyor. Diğer taraftan beton yolların aydınlatma maliyeti az ve fren mesafesi ise daha kısa, bu sebeplerle yerli beton asfalta göre daha cazip… Biz bu konu ile ilgili teknik şartnameyi Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunduk.”

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E/ 08

YURT HABERLERİ

BUZDAĞININ DİBİ B

Rüştü Bozkurt

rustu.bozkurt@dunya.com

Covid-19: “Düşmanımızı öğretmen yapmaya hazır mıyız?”

oronavirüs karşısında uygarlığımızın içine düştüğü acizlik hepimizi derinden etkiledi, etkilemeyi de daha bir süre sürdüreceğe benziyor. Savaş öykülerini anlatan romanlardan ve savaş filmlerinden öğrendiğim bir gerçeklik var: Büyük olaylar yaşanırken ilk başvurulması gereken ilaç, “zihnimizi dingin tutmak, paniğin yıpratıcı pençesine kendimizi kaptırmamaktır”. İlber Ortaylı’nın anlatımıyla insanlığın önemli buluşlarından biri de “devlet”tir. Devlet soyut bir varlık değildir; hepimiz için ortak aklımızı kullanarak, daha güvenli, daha iyi ve işimizi kolaylaştıran bir yaşam sürdürebilmemizi sağlayacak kurumları yetkilendirmektir. Devlet, yurttaşları, siyasi iradesi, bürok-

rasisi, sivil inisiyatiﬂeriyle savaşları engeller, ihtilaﬂarı çözer, kamu hizmetlerini aksatmaksızın yurttaşlarına sunar, gelişme için fırsatlar yaratır, destek araçları geliştirir ve sürdürülebilir bir gelişme yaratarak refahı artırır. Sıradan yurttaşından ülkeyi yöneten en üst yöneticisine kadar hepimiz, maddi ve kültürel zenginlikler üreterek insanımızın yaşamını kolaylaştırma konusunda, elimizden ne geliyorsa onu yapma sorumluluğunu taşıyoruz. Covid-19 salgını bize önemli bir uyarıda bulundu: Yarınlar, bugünkü gibi olmayacak! Uyarı önemli ama yeterli değil. Şimdi “yurttaş aklının toplamından daha farklı bir güç olan devlet aklının” birinci görevi, yarınların nasıl olacağı üzerinde “öngörüde bulunmak ve önlem almaktır”. Gelin beklenen gelişmelere ilişkin birkaç sorunu pay-

ASHİB ÜYELERİNDEN ÇAĞRI:

Gıda paketlerine, süt ve süt ürünleri de eklensin Yiyecek ve konaklama tesislerinin kapalı olmasından dolayı süt ve süt ürünleri tüketiminde ciddi daralma olduğuna dikkat çeken Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği (ASHİB) Başkan Yardımcısı Ali Can Yamanyılmaz, çiftçilerin, üretici ve ihracatçı firmaların ayakta kalabilmesi için dar gelirli vatandaşlara yapılacak gıda yardımlarına özellikle süt ve süt ürünlerinin eklenmesini istedi. Son tedbir kararlarıyla lokantaların, toplu yemek fabrikalarının kapalı olduğunu, pastanelerin de yüzde 20 kapasite ile çalıştığını ifade eden Ketre Süt Ürünleri’nin Sahibi Fahri Ketre, günlük 5-6 ton olan yoğurt, ayran ve peynir üretimini 3 tona kadar düşürdüklerine dikkat çekti. Ketre, “Birkaç güne kalmaz 1 tona kadar ineceğiz. Valiliklerle, belediyelerin bir organizasyon içinde ihtiyaç sahibi vatandaşlarımıza taze süt, yoğurt, ayran gibi ürünlerin dağıtımına başlaması gerekiyor” dedi. Adana bölgesinde süt tozu fabrikası bulunmadığı için hem köylülerin, hem de üretici şirketlerin günlük sütleri değerlendirmekte zorlandığını belirten Yücel Yonca Süt Ürünleri’nin Sahibi İsmail Yücel de KOBİ ölçüsünde çalışan şirketlerin aldıkları sütlerden yaptıkları peynirlerin depolara kaldırıldığını ve artık depolarda da yer kalmadığını söyledi. Sektörün söz konusu şartlarda en fazla bir ay dayanabileceğini aktaran Yücel, Çukurova yöresinde süt tozu tesisi kurulmasına ihtiyaç olduğunu belirtti.

“Sektörde ödemeler denges bozuldu” Salgın hastalık nedeniyle alınan önlemlerle sektörde satış kanallarının değiştiğini, para akışı hızlı olan restoranlar ve catering firmalarının faaliyetlerini durdurmasından dolayı zorluklar yaşandığını belirten Yörüksüt Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Öz, marketlerin ortalama 80-90 gün vadeli ödeme yaptığı için ödemeler dengesinin de bozulduğunu aktardı. Torunoğlu Süt Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Torun ise kriz nedeniyle sektörün desteklenmesi gerektiğini, insanların sağlıklı ürün tüketmesinin önemli olduğunu vurgulayarak, yerel firmalardan tedarik edilecek süt ve süt ürünlerinin gıda paketlerinin içinde ihtiyacı olan vatandaşlara dağıtımını beklediklerini dile getirdi. Adana Sütçüler ve Yoğurtçular Esnaf Odası Başkanı Memduh Özalp de köylünün sütü satacak kimse bulamadığı için hayvanlarını değerinden çok düşük fiyatlarla kasaplara sattığını, böyle devam ederse ilerleyen zamanlarda ülke genelinde süt krizinin baş göstereceğini, içecek süt bulmakta zorlanılacağını söyledi.

laşalım: X Mobil iletişimin yeni potansiyellerinin yaratacağı “bağlandı yoğunluğu” insanlığın ilk kez yüzleştiği yaşam örgütlenmesi yaratacak. X İletişim alanındaki erişilebilirlik hiç tanıdık ve alışık olmadığımız bir “büyük gözaltı” oluşturacak. Kültürlerimizin derinliklerine işleyen “kişisel mahremiyet algısını” yeniden tanımlamak zorunda kalacağız. XTopluluk halinde yaşayan canlıların dirlik ve düzeninin kritik bileşeni olan “sosyal mesafe” ayarlarını yönlendiren “değerler sistemini” köklü biçimde gözden geçireceğiz. X Yaşamı örgütleyen süreçlerin uçtan-uca izlenmesi ve kayıt altına alınmasını sağlayan teknoloji potansiyelleri “zamanın akışı değişmese bile bizim onu algılama bi-

Turk sh Cargo anket yapıyor

İhracatçı dem ryolu ve hava kargoya yönel yor FİKRİ CİNOKUR/ANTALYA

Koronavirüs salgını nedeniyle deniz ve kara yolu ile havayolu sınır kapılarının kapatılması nedeniyle ihracatçılar alternatif ihracat için Turkısh Cargo ve demiryoluna yöneliyor. Ticaret Bakanlığı Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü’nden TİM’e gönderilen yazıda, koronavirüs salgını sonucu ihracatın sekteye uğramaması amacıyla ihraç ürünlerin taşınmasında alternatif güzergâhların oluşturulması ve özellikle demiryollarının payının artırılmasının büyük önem taşıdığı belirtildi. Yazıda, ihracatçıların bilgilendirilmesi amacıyla TCDD Taşımacılık A.Ş. ve TCDD’nin resmi operatörü olan Pasifik Eurasia firması ile yapılan çalışmalar kapsamında daha sonra sunum yapılacağı belirtildi. Pasifik Eurasia Lojistik şirketi tara-

fından, Türkiye’nin dış ticaret hacminin artırılmasına yönelik, ucuz, güvenli, süreklilik esaslı bir taşıma modeli olan ve bu güne kadar hak ettiği ilgiyi görmeyen demiryolu taşımacılığı ile Gürcistan, Azerbaycan, Rusya, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Çin pazarının ihracatçılara ve ithalatçılara açıldığı ifade edildi. Yazıda, şöyle denildi: “Ülkemiz demiryolu ray genişliği Avrupa standartları ile aynı olup 1435 mm’dir. Ancak eski Sovyetler Birliği ülkeleri ray genişliği 1520 mm’dir. Ray genişliği farklılığından dolayı vagonlar kesintisiz ülkeler arası geçiş yapamıyor. Bu bağlamda ülkemiz tarafından hattın devamlılığı esas alınarak 1435 mm ray genişliği Gürcistan’ın Ahılkelek (Ahalkalaki) istasyonuna kadar inşaat edilmiştir. Canbaz sınır kapısından 30 kilometre Gürcistan topraklarında 1435 mm ray genişli-

Başyazar Osman Arolat

Başdanışman Rüştü Bozkurt

Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz

DÜNYA Gazetesi ve eklerinde yayınlanan tüm haber, yazı, makale, resim, çizim, grafik ve fotoğrafların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Basın Kanunu’ndan doğan her türlü hakları Nasıl Bir Ekonomi Medya A.Ş’ye aittir. İzin alınmaksızın, kaynak gösterilerek dahi kısmen veya tamamen iktibas edilemez.

Genel Yayın Koordinatörü Talip Aktaş

Genel Yayın Yönetmeni-Tüzel Kişi Temsilcisi Koordinatör Ömer Türkdönmez Didem Eryar Ünlü

Sorumlu Yazıişleri Müdürü Handan Sema Ceylan Araştırma Müdürü Bader H. Arslan

Haber Koordinatörü Mustafa Kemal Çolak Dünya Online Yönetmeni Ferhat Polat

Görsel Yönetmen Birol Teoman Dijital Yayın Koordinatörü Selçuk Altun

EDİTÖRLER Aysel Yücel (İstihbarat), Kerim Ülker (Haber Araştırma), Faruk Şüyün (Kültür-Sanat), Mehmet Bars (Fotoğraf), Veysel Ağdar (Piyasalar) Şebnem Turhan (Finans), Hilal Sarı (Dış Haberler) Hüsniye Güngör (DÜNYA Executive)

Ankara Temsilcisi Ferit Barış Parlak

Yazarlar Temsilcisi Ali Ekber Yıldırım

Temsilciler Koordinatörü Ömer Faruk Çiftçi (Bursa)

BÖLGE TEMSİLCİLERİ Gülsüm Erdem Emen (Adana); Mehmet Kara (Antalya); Osman Nuri Boyacı/Funda Akkoyun (Denizli); Mahir Solmaz (Diyarbakır); Tülay Taşkın (Eskişehir); M. Tekin Çiçek (Gaziantep); Çağlar Bakır, Deniz Aslan, Hakan Kılıç, Halim Aslan, Salim Aslan (İstanbul); Yaşar Kuş (İzmir); Ali Eskalen (Kahramanmaraş); Oktay Ensari (Kayseri) Sabiha Toprak (Kocaeli); İbrahim Çiçekçi (Konya); Hasan Coşkun (Sakarya); Osman Şişko (Trabzon); Fahriye Kutlay Şenyurt (Mersin) KOORDİNATÖR DANIŞMAN Zafer Sadıkoğlu (Bölgeler) YAYIN DANIŞMA KURULU Alp Orçun, Alaattin Aktaş,

Bumin Doğrusöz, Cahit Düzel, İlter Turan, Ruhi Sanyer, Resul Kurt, Osman Ulagay, Servet Yıldırım, Veysi Seviğ REKLAM Nazlı Demirel (Koordinatör) M. İhsan Gök (Rezervasyon) 0216 440 24 68 ABONE Mecit Yılmaz (Koordinatör) 0216 440 24 70 İDARE Serkan Eroğlu 0216 440 24 82

DÜNYA Online Web: www.dunya.com

İletişim: dunyaweb@dunya.com Reklam: onlinereklam@dunya.com

Merkez: Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul Telefon: (0216) 440 24 00 e-posta: dunya@dunya.com Yazıişleri: (0216) 440 24 22 Fax: (0216) 440 24 98/99 İstihbarat: (0216) 440 24 21 Araştırma: (0216) 440 24 49 Reklam: 0216 440 24 60 Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No: 4 34060 Sancaktepe-İstanbul 0212 354 39 09 Ankara- Esenboğa Yolu, 13. km, Pursaklar/Ankara Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım A.Ş. Abonelik ve şikayetleriniz için: 0216 440 24 70-71-72-73-74 Adres değişiklikleri için fax: 0212 355 77 46 DÜNYA Gazetesi, basın meslek ilkelerine uyar. Yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve düzeltme hakkına riayet eder. Yayınımızla ilgili her türlü eleştiri ve şikayetlerinizi paylaşabilirsiniz.

handan.ceylan@dunya.com

DUNYA

CMYK

çekleştirildiğini bildirdi. Batı Akdeniz İhracatçı Birliği'nin (BAİB) üyelerine gönderdiği yazıda ise, Turkish Cargo ile daha önce işbirliği yaptıkları anımsatıldı. Bu işbirliği kapsamında Turkish Cargo’nun ihracatçılara, ihraç ettikleri ürün ve tonajla ilgili bilgi edinmek amacıyla anket çalışması yaptığı vurgulandı. BAİB’in yazısında, 'BAİB üyelerine ayrıcalıklı tarife' uygulanacağı söylendi.

Yerel tohumlar, Honaz'da toprakla buluştu

Adana bu yıl karnavalı balkondan kutlayacak

BOYACI-DENİZLİ

Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ

BAİB üyeler ne ayrıcalıklı tar fe Pasifik Eurasia şirketi, Asya ve Avrupa arasındaki transit taşımalar ile uluslararası ticareti zenginleştirmek, lojistik alternatiﬂerini ve zincirlerini geliştirmek, küçük, orta ve büyük işletmelere lojistik konusunda seçenek sunmak, istihdama ve ülkemizin ihracatına katkı sağlamak amacıyla TCDD’nin resmi operatörü olarak faaliyet gösteriyor. Pasifik Eurasia Lojistik şirketi, BTK demiryolu hattında (Gürcistan-Azerbaycan-Kazakistan-Çin), ve Rusya ile imzalanan Kuzey koridoru hattında TCDD’nin tek resmi operatörü olduğunu, Çin’den Avrupa’ya giden ilk ihracat treninin Türkiye parkuru ve Marmara Tüneli geçişinin tüm organizasyonu/operasyonu kendileri tarafından ger-

“ E V D E K A R N AVA L” S L O G A N I Y L A 4 N İ S A N ’ D A B A Ş L AYA C A K

Yayın türü: Yaygın süreli • Sayı: 12163 • 2 Nisan 2020

Genel Koordinatör Vahap Munyar

ği Ahılkelek istasyonuna kadar gitmektedir."

BAİB'in üyelerine gönderdiği yazıda; “COVID-19 virüsünün yayılmasının önlenmesine yönelik ülkelerin aldığı tedbirler kapsamında karayolu ile nakliyede bir takım sorunlar yaşanıyor. Bu itibarla, Turkish Cargo ile birliğimizin daha önce yaptığı işbirliği protokolüne istinaden, karayoluna alternatif yaratmak amacıyla Turkish Cargo tarafından birliğimiz üyelerine yönelik havayolu ile nakliye konusunda ayrıcalıklı tarifeler için bir çalışma yürütülmektedir. Söz konusu çalışmaya temel teşkil etmesi için firmanız tarafından havayolu nakliyesi ile ihracatını gerçekleştirebileceğiniz ürünler ile ilgili anketi yanıtlamanızı rica ederiz” denildi.

ÜRETİCİLER İTHAL TOHUMDAN KURTULACAK

OSMAN NURİ

İmtiyaz sahibi: NASIL BİR EKONOMİ MEDYA HABER BASIN A.Ş

şaşma” diye de altını özenle çizen ortak akıl birikimimiz ve değerler sisteminde çözülme ve yeniden örülme yaşanacak. Çözülme ve yeniden örülme sürecinde teknolojinin “dil engeli” de dahil birçok engeli ortadan kaldırmasıyla “psikolojik mesafe ayarlarını” etkileyecek. Nasıl davranacağımız bir büyük sorun olarak gündemimizin ilk sıralarına tırmanacak. X Toplumun dirlik ve düzeninin güvencesi olan “işleyen kurumların” önemi daha da artacak, “sistemler arasında sınırlar belirsizleşecek”, değişmelere uyum için “daha odaklı akıllı kullanma” gerekecek. Gündemimizde yapılacak daha çok şey var… Hep birlikte, çare üretmek için sonsuz kapasiteye sahip ortak aklımızı kullanarak, düşmanımızı öğretmen yapmaya hazır mıyız?

T caret Bakanlığı TİM’e yazı göndererek, salgın neden yle hracatın sekteye uğramaması ç n alternat f güzergahların oluşturulması gerekt ğ ne d kkat çekt . İhracatçılar, den z, kara ve havayolu sınır kapıları kapanınca, Turk sh Cargo ve dem ryoluna yöneld .

MERSİN/DÜNYA Kurucusu/Nezih Demirkent

çimimizi” değiştirecek, “zamansal mesafe ayarlarını” yenileme ihtiyacımız artacak. X Üretim sisteminin odağına yerleşen “veri-odaklı değer üretimi” buralarla uzaklar arasını anlatmak için kullandığımız “mekansal mesafe” tanımlarını da yenilemeyi zorlayacak. X Bilgisayar kapasitelerinin artması, yapay zeka algoritmaları, internetin bulut ve blockchainle farklılaşması, üç boyutlu ve eklemeli üretim teknolojisinin yaygınlaşması, düşündüklerimiz ile uygulayarak hayata taşıyabildiklerimiz arasındaki açıklığı anlatan “deneysel mesafeleri” daha da kısaltacak; rekabet, bildiklerimizden farklı zeminlerde yükselecek. X “Heykeller yanına yaklaştıkça büyür; insanlar yanına yaklaştıkça küçülürler” diyen ve “insanın olduğu yerde hiç bir şeye

Denizli’de Honaz Belediyesi’nin kurduğu Yerel Tohum Merkezi’nin serasında yerel tohumların ekimi yapıldı. Göreve geldiği günden bu yana en çok önem verdiği konulardan birinin Yerel Tohum Merkezi olduğunu belirten Honaz Belediye Başkanı Yüksel Kepenek, “İlk tohumlarımızı toprakla buluşturduk. Zor zamanlarımızda kıymeti daha da bilinen bu tohumlarımızı üretmeye ve vatandaşlarımızı yerli tohuma özendirmeye devam edeceğiz’’dedi. Honaz Belediyesi, ilçede yaşayan üreticileri ithal tohumdan kurtarmak ve yerli tohuma özendirmek için oluşturduğu Yerel Tohum Merkezi’nde kurulan serada ilk tohumları toprakla buluşturdu. Yaş Sebze ve Meyve Hali’nde oluşturulan Yerel Tohum Merkezi’nde şimdiye dek 300’e yakın yerel tohum korumaya alındı. 3 bin 800 metrekare alana kurulan merkezde fide üretim serası olarak 140 metrekarelik alan, üretim alanı olarak ise 280 metrekarelik alan ayrıldı. Seralarda balkan domatesi, karnıkara börülce, boncuk Ayşe fasulye, kadınbudu karpuz, pembe domates, Kale biberi gibi birçok tohum üreticiyle buluşacak. Sera dışında ise lavanta ve kekik gibi tıbbi aromatik bitkiler üretilecek. DÜZELTME: Gazetemizin 1 Nisan tarihli nüshasında yer alan Bursa Yemek Sanayicileri Derneği (BUYSAD) haberinin başlığı sehven yazılmıştır. Doğrusu, “Bursalı yemekçiler stoklarındaki gıdayı ihtiyaç sahiplerine dağıtacak” olacaktır. Düzeltir, özür dileriz.

Adana’da 3-12 Nisan 2020 tarihleri arasında 8’nci kez yapılması planlanan, ancak salgın nedeniyle iptal edilen “Nisan’da Adana’da-Uluslararası Portakal Çiçeği Karnavalı” birliktelik ruhunu tazelemek amacıyla EVDEKArnavaL sloganıyla balkonlara taşınacak. Karnaval Komitesi yaptığı açıklamada tüm Adanalılara seslenerek, “4 Nisan akşamı evlerinizin balkonlarınızı süsleyin, en güzel giysilerinizi, özenle diktiğiniz kostüm-

lerinizi giyin, fenerlerinizi asın, mendillerinizi hazırlayın ve kendinize, yakınlarınıza, komşularınıza moral vermek için bu coşkuya katılın. Ama mutlaka evde kalın” çağrısı yaptı. Karnaval özel programında, ulusal radyo yayını ve @nisandaadanada resmi Instagram hesabı üzerinden görüntülü canlı yayınlar yapılacak. Şarkıların seslendirileceği ve söyleşilerin yapılacağı bu yayınlara çok sayıda ünlü sanatçı ve konuk katılacak.

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 09

FİNANS / BORSA

PİYASA ANALİZİ Selçuk Altun selcuk.altun@dunya.com

NE OLDU: Dünya borsalarındaki toparlanma, Trump’ın ‘can kaybı 100-250 bin aralığında olabilir’ açıklaması sonrası kısa soluklu oldu. Trump’tan gelen bu açıklama, başta ABD olmak üzere global borsalarda yeniden satış baskısı görülmesini sağladı. Öte yandan, gün içerisinde açıklanan PMI verilerini takip edildi. Önceki gün Çin'de olumlu gelen veri; Türkiye, Almanya ve Euro Bölgesi’nde beklentilerin altında kaldı. Risk algısının arttığına yönelik olarak gerçekleşen bu gelişmeler sonrasında BİST 100 endeksi günü yüzde 0,62 değer kaybıyla 89.085 puandan

BİLİYOR MUSUNUZ?

tamamladı. 6.60 seviyesinin üzerine yerleştiği görülen dolar/TL kuru, piyasaların kapanış saatlerinde 6.6850 seviyesinde bulunuyordu. Öte yandan, TCMB’nin açıkladığı önlem paketi tahvil faizlerinde yükselişin hız kesmesine neden olsa da, gösterge tahvilin faizi yüzde 12'e yaklaştı.

Krizin finans krizi olmaması, normalde olumlu etkilenmemiz gereken parasal faktörlerin etkisini ortadan kaldırıyor.

Borsa İstanbul’da işlem gören şirket ve bankaların 2020 yılı ilk çeyrek finansal sonuçlarını son açıklama tarihleri koronavirüs salgını nedeniyle revize edildi. Daha önce 30 Nisan 2020 olarak belirlenen şirketlerin konsolide olmayan finansal sonuçlarını son gönderme tarihi 1 Haziran 2020, 11 Mayıs 2020 olarak belirlenen konsolide finansal sonuçlarını son gönderme tarihi 9 Haziran 2020 olarak yeniden belirlendi. Bankaların finansal sonuçları son gönderme konsolide olmayan ve konsolide için 15 Haziran olarak ilan edildi. Daha önce konsolide olmayan için 11 Mayıs, konsolide için 20 Mayıs tarihleri açıklanmıştı.

GÜNDEM

Tuğrul Bell t.belli@turkishbank.com

orona virüs ile ilgili alınan ve alınacak olan önlemlerin 2 farklı ekseni var. Birincisi tıbbi, ikincisi iktisadi. Tıbbi boyutu ile ilgili önlemleri değerlendirmek belki benim haddime değil, ama gene de 1-2 görüşümü paylaşmak isterim. Ana amaç herkesin uzun zamandır dillendirdiği gibi vaka eğrisinin aşırı yükselmesini engellemek, diğer bir ifadeyle olayı mümkün olduğunca zamana yayabilmek. Bununla ilgili pek çok önlem alındı ve alınmaya devam ediliyor. Tam bir ev hapsine geçmemekle birlikte sosyal tecritte önemli mesafeler aldık. Ancak hâlâ alınabilecek önlemler de var. Bunlardan biri artık sadece sağ-

lık personeli ve enfekte olduğu ispatlanmış kişilere değil, dışarıya çıkan ve işe gitmek zorunda olan herkese maske takma zorunluluğunun getirilmesi. İlk başlarda, biraz da olası maske eksikliğinden dolayı, hasta olmayan kişilerin maske giymesinin bir faydası olmadığı ifade edilmekteydi. Ancak, geldiğimiz noktada hem maske üretimi arttı, hem de insanlarımız evde iken kendi imkanlarıyla (belki medikal kriterleri tam karşılamasa da) nasıl maske yapılabileceğini öğrendi. Ayrıca, artık biliyoruz ki, özellikle daha genç nüfusta bu hastalık asemptomatik bir seyir izleyebiliyor. Bu da insanların enfekte olduklarını bilmeden dolaşması ve başka maskesiz insanları da enfekte edebilmesi anlamına geliyor. Bu konuyla ilgili üçüncü nokta da yeni yapılan çalışmalarda sosyal mesafe korunsa bile enfekte olma riskinin var olduğunun ortaya konmuş olması. Maske çok görünür bir şey olduğu için bu tedbirin uygulanması da çok

BORSA A

Günlük

DÖVİZ Kurları

2 Nisan 2020

SERBEST PİYASA

89085.13

kapanış

DÖVİZ ALIŞ 6.6428 4.0219 0.97320 7.2756 8.2002 6.8673 0.66217 4.6662 21.1040 0.63769 1.7644 6.1604 3.6993 1.4976 0.08364 0.01573 0.93056 0.03973 1.8142

ÇARPRAZ KURLAR 1.6478 6.8151 0.9651 9.9891 107.57 1.4217 10.39 3.7650 1.0953 1.2366 3.1949

TL KARŞILIĞI

Arjantin Pesosu Azerbaycan Y. Manatı Brezilya Reali Çek Korunası Endonezya Rupisi Güney Afrika Randı Güney Kore Wonu Hindistan Rupisi Hong Kong Doları Irak Dinarı Macar Forinti Malezya Ringgiti Meksika Pesosu Mısır Lirası Polonya Zlotisi Singapur Doları Suriye Lirası Tayland Bahtı Ürdün Dinarı Yeni İsrail Şekeli

6.6548 4.0481 0.97798 7.2887 8.2429 6.9114 0.66903 4.6872 21.3802 0.64198 1.7675 6.2012 3.7477 1.5172 0.08473 0.01593 0.94274 0.04025 1.8380

6.6381 4.0034 0.97252 7.2705 8.1944 6.8570 0.66171 4.6489 20.7875 0.63724 1.7511 6.1376

0.10338 3.9191 1.2773 0.26613 0.00040 0.36907 0.00540 0.08826 0.85770 0.00557 0.01980 1.5258 0.27524 0.42110 1.5894 4.6351 0.01292 0.20142 9.3777 1.8662

EFEKTİF SATIŞ 6.6647 4.0724 0.98023 7.2996 8.2553 6.9217 0.67057 4.7050 21.7009 0.64345 1.7808 6.2247

D Dolar E Euro İİsviçre Frangı İİngiliz Sterlini JJapon Yeni SS. Arabistan Riyali İİsveç Kronu N Norveç Kronu D Danimarka Kronu A Avustralya Doları K Kanada Doları

ALTIN FİYATI A 2 24 Ayar Altın 2 22 Ayar Altın 1 18 Ayar Altın 1 14 Ayar Altın 2 22 Ayar Tel Bil. C Cum. Altını C Cum. Çey. Altın R Reşat Lira H Hamit Lira A Altın ons (dolar) 9 900 Ayar Gümüş

PARİTELER P EUR/USD USD/YEN USD/CHF GBP/USD EUR/GBP

CMYK

ALIŞ

SATIŞ

6.6770 7.3060 6.8940 8.2810 6.2100 1.7700 0.6630 0.6450 0.9750 4.0470 4.7080

6.6790 7.3080 6.9290 8.3220 6.2500 1.7790 0.6660 0.6480 0.9800 4.0670 4.7320

ALIŞ

SATIŞ

339.59 308.49 244.50 193.56 305.63 2259.97 548.85 2292.97 2243.73 1581.74 2.69

339.70 311.16 254.77 198.72 336.30 2298.61 566.15 2394.21 2284.42 2.70

LİBOR

1.0927 107.55 0.9668 1.2369 0.8837

O/N 1 ay 3 ay 6 ay 12 ay

10.00 10.00 10.00 10.00 10.00 10.00 10.00 10.00 9.98 9.95 9.94 9.94

Günlük get r (%) -10.00 -10.00 -10.00 -9.96 -9.95 -9.94 -9.93 -9.92 -9.86 -9.80 -9.80 -9.21

Temapol Pol mer Plast k RTA Laboratuvarları Peker GMYO Kuştur Kuşadası Tur zm Burçel k Vana Ged z Ambalaj Bantaş Ambalaj Sasa Polyester Mond T re Kutsan Metro Yatırım Ortaklığı Ersu Gıda Penguen Gıda

PAHALI Endekse göre 59.62 59.50 59.42 58.99 58.21 57.96 54.89 53.22 52.46 49.96 47.19 43.36

0. 42 1.01 1.43 1.19 1.00

dunya.com/dovizbulteni

UCUZ Endekse göre Metro Yatırım Ortaklığı QNB F nans F n. K r. Kuştur Kuşadası Tur zm QNB F nansbank Burçel k Vana Selçuk Ecza Deposu MLP Sağlık RTA Laboratuvarları* Deva Hold ng Güler Yat. Hold ng Berkosan Yalıtım Gübre Fabr k.

-35.21 -27.81 -18.13 -17.05 -16.11 -13.73 -12.38 -11.73 -11.43 -10.77 -10.35 -10.09

DİP Metro Yatırım Ortaklığı Orma Orman Mahsuller Kuştur Kuşadası Tur zm Koç Hold ng Koza Altın Anadolu Grubu Hold ng Eczacıbaşı Yatırım Ged z Ambalaj İş Bankası (C) QNB F nans F n. K r.

1 yıllık d b ne yakınlık 0.00 0.00 0.00 1.36 4.07 5.80 5.84 5.93 7.41 7.91

ZİRVE İzm r Dem r Çel k Umpaş Hold ng Karsu Tekst l Avrupa Yatırım Hold ng Yeş l GMYO İş Bankası (Kur.) Halk S gorta Petk m Mega Pol et len Ulaşlar Tur zm Yat.

GÜNLÜK KAPANIŞ BÜLTEN 01/04/2020

Son kapanış

Adana Çimento (A) 7.06 79.02 37.96

KAYBETTİRENLER

Escort Teknoloj Trabzonspor Sport f Saray Matbaacılık Trend GMYO Ek z K mya İhlas Yayın Hold ng İhlas Gazetec l k Altınyunus Çeşme Galatasaray Sport f Egel &Co Yatırım Hold ng Ed p Gayr menkul Der mod

SERBEST S PİYASA

Dün TCMB tarafından 15:30 itibariyle açıklanan gösterge kurlarıd kurlarıdır.

DUNYA

EFEKTİF ALIŞ

DÖVİZ FİYATI

Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 1 Euro 1 İngiliz Sterlini 1 Kuveyt Dinarı

DİĞER DÖVİZLER

DÖVİZ SATIŞ

ha fazla zaman alacak. Bu da Hazine’nin daha fazla kaynak kullanması anlamına geliyor. Salı günü açıklanan Hazine borçlanma programı nisan ve mayıs aylarında 20 milyar TL ekstra borçlanma öngörmekte. Buna yardımcı olmak için de MB piyasadan daha fazla tahvil alacak. (Bunlara VDMK ve işsizlik fonu tahvilleri de dahil.) Sonuçta MB bilançosunda hedeflenenin üzerinde bir artış olması kaçınılmaz. Normal zamanlarda olsaydık hemen bu durumun enflasyon ve kurlar üzerindeki etkilerini konuşurduk. Ancak, hem talep, hem arz tarafında görülen keskin daralmalar bu gibi endişeleri tamamen ikinci plana itmiş durumda. Özellikle rekor seviyede düşmekte olan enerji fiyatlarını da dikkate aldığımızda kamu harcamalarındaki genişlemenin enflasyona bir yansıması olacağını düşünmüyorum. Bu konjonktürde Türkiye’nin kamu borçluluk oranlarının düşük olması bir avantaj. Tabii ki artan har-

EURO

11.61 61

SERBEST PİYASA

6.6790

kapanış

BORSA İSTANBUL - BIST 100

Günlük get r (%) Egel &Co Yatırım Hold ng İhlas Gazetec l k Demısaş Döküm Dardanel Dag G y m Taç Tarım Ürünler Mega Pol et len Bomont Elektr k Altınyunus Çeşme Döktaş Dökümcülük Saray Matbaacılık Trabzonspor Sport f

kolay. Mesela, maskesiz insanların toplu taşıma araçlarını kullanması yasaklanır, olur biter. (Bazıları gene de “ama maske tam koruma sağlamıyor” diyecektir. Evet ama yüzde 30 koruma sağlasa bile, bir şeydir.) Tıbbi önlemlerle ilgili ağırlık verilmesi gereken diğer nokta ise test, test ve daha çok test. Hatta, mümkünse toplumda raslantısal örneklemlerden test alınması. Böylece hastalığın gerçek yaygınlık oranı da tespit edilebilir. Hatta, yaygın 2 aşamalı testlere geçerek önce ELISA tarzı bir antikor testi ile kendisinde korona virüsü antikorunun varlığı tespit edilen süjelerden viral RNA testleri negatif çıkanların hiç vakit geçirmeksizin işgücüne aktif katılımı sağlanabilir. Önlemlerin ikinci ekseni tabii ki iktisadi. Bugüne kadar oldukça doğru kararlar alındı. Ancak, görünen o ki hastalığın tam olarak kontrol altına alınması ve ekonominin normale dönmesi tahmin edilenden da-

DOLAR

0 0.62 62

BİST 100

KAZANDIRANLAR DIRANLAR

T.C. T C MERKEZ BANKASI

leme (QE) gerçekleştirirken değer kaybediyor, bunu da göz önünde bulundurmak gerekli. Krizin finans krizi olmaması, normalde olumlu etkilenmemiz gereken parasal faktörlerin etkisini indirgemiş durumda. Fed’in merkez bankalarına sağladığı ABD tahvili teminat karşılığı likidite sağlama imkanı bize vurmayacak, elimizde fazla likidite yaratacak miktarda (2,8 milyar dolar) ABD tahvili yok. Enﬂasyon hesabımızın içine düşük talep etkisi de girdi ve enﬂasyon düşecekse TCMB faiz indirme isteğine devam edecek. İşsizlik fonunun likitleştirilmesi kapsamında DİBS alıp likidite verecek olması da teknik olarak parasal genişleme ile bizi tanıştırdı.

PARA TRAFİĞİ

Enver ERKAN Tera Yatırım

Korona v rüse karşı yen önlemler

Bilanço tarihleri ertelendi

ABD Doları Avustralya Doları Danimarka Kronu Euro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı İsveç Kronu Kanada Doları Kuveyt Dinarı Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 100 Japon Yeni Bulgar Levası Yeni Rumen Leyi Rus Rublesi 100 İran Riyali Çin Yuanı Pakistan Rupisi Katar Riyali

Koronavirüs salgını konusundaki endişenin yeniden artmasıyla küresel risk iştahının azalması TL tarafına değer kaybı olarak yansıyor. Kur, 1 Nisan hareketi itibariyle Eylül 2018’den beri ilk defa 6.67 seviyesini geçti. Kamu bankalarının piyasada, döviz satışı yapmaları itibariyle aktif olduklarını biliyoruz. Buna karşın, pandemi etkisinin ve diğer faktörlerin oynaklığı tetiklemesi ile artış hızı etkileniyor. İçinde bulunduğumuz süreçte, dünyada durum merkez bankaları hamleleri ve ekonomi paketleriyle denge altına alınmaya çalışılıyor. Ancak piyasalar kafa karışıklığı yaşamaya devam edecek. TL, Fed açık uçlu şekilde parasal geniş-

Plast k, med kal ve ambalaj sanay ç n hammadde tedar k nde kr t k b r role sah p olan Petk m, tıbb malzeme ve ambalaj hammaddeler n n üret m ne ağırlık verecek.

NE OLACAK: Trump’ın kötümser açıklamaları piyasalarda moralleri bozmuş durumda. Global piyasalara paralel TL varlıklarda genel olarak zayıf bir seyir izlenmesi bekleniyor. Parasal genişleme sonrasında sağlanan likiditenin TL üzerinde baskı yaratıp yaratmayacağı takip edilecek. Analistler, alınan önlemlerin piyasa etkisinin sınırlı olacağı görüşünde. Global taraftaki gidişat belirleyici olmaya devam edecek.

KO R O N AV İ R Ü S E T K İ S İ

KURLAR

TL neden değer kaybediyor?

1 yıllık z rves ne yakınlık 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Akbank Akçansa Aksa Aksa Enerj Aks gorta Alarko GMYO Alarko Hold ng Albaraka Türk Alk m K mya Anadolu Cam Anadolu Efes Anadolu Grubu Hold ng Anadolu Hayat Emek. Arçel k Aselsan Aygaz B m Mağazalar B z m Mağazaları Borusan Mannesmann Br sa Bursa Ç mento Coca Cola İçecek Çeleb Çemtaş Ç msa Deva Hold ng Doğan Hold ng Doğuş Otomot v Eczacıbaşı İlaç Eczacıbaşı Yatırım Ege Endüstr Emlak Konut GMYO Enerj sa Enerj Enka İnşaat Ereğl Dem r Çel k Ford Otosan Garant Bankası Global Yat. Hold ng Good-Year Gözde G r ş m Gübre Fabr k. Güneş S gorta Halk GMYO Hektaş İpek Doğal Enerj İskenderun Dem r Çel k İş Bankası (C) İş F n.K r. İş GMYO İş Y. Men. Değ. Kardem r (D) Karel Elektron k Karsan Otomot v Kartonsan Kerev taş Gıda Kl masan Kl ma Koç Hold ng Kordsa Tekn k Tekst l Koza Altın Koza Madenc l k Logo Yazılım Mav G y m M gros T caret MLP Sağlık Net Hold ng Netaş Telekom. Odaş Elektr k Otokar Özak GMYO Pegasus Petk m Reysaş GMYO Sabancı Hold ng Sasa Polyester Selçuk Ecza Deposu Soda Sanay Şekerbank Ş şe Cam Şok Marketler T. Halk Bankası T.S.K.B. Tat Gıda TAV Haval manları Tekfen Hold ng Tofaş Oto. Fab. Torunlar GMYO Trakya Cam Turkcell Tümosan Motor ve Traktör Tüpraş Türk Hava Yolları Türk Telekom Türk Traktör Ülker B sküv Vakıflar Bankası Vestel Yapı ve Kred Bank. Yataş Zorlu Enerj

5.47 6.93 6.50 3.37 4.67 11.36 4.35 1.09 50.40 3.20 17.60 13.63 5.22 13.23 22.88 8.51 51.30 9.23 7.81 7.19 3.22 35.40 57.95 6.12 6.29 9.86 1.48 6.67 4.48 9.36 488.80 1.16 6.14 6.04 7.64 51.00 7.84 2.52 3.39 2.93 14.11 2.14 1.20 9.74 7.73 6.40 4.62 3.02 1.37 3.91 2.02 12.50 1.30 332.00 3.16 12.22 13.12 9.33 59.05 8.90 58.70 32.60 22.36 12.98 1.43 10.11 1.40 104.50 2.35 35.86 3.33 6.60 7.11 7.90 7.05 5.20 0.90 4.15 9.21 4.97 0.92 6.06 16.60 13.07 16.08 1.88 2.90 12.30 4.31 77.75 8.99 6.49 41.00 20.10 4.53 10.36 1.87 5.38 1.06

Günlük İşlem Hacm

5,903,181 79.59 294,426,491 3,178,829 17,485,944 23,558,709 4,907,234 35,635,419 177,194,999 46,695,840 9,870,763 65,717,875 22,271,369 9,493,158 3,251,208 83,264,635 745,268,422 15,984,161 108,304,419 18,122,076 18,845,599 2,555,314 6,296,724 26,044,538 11,552,724 2,341,126 7,954,825 56,861,618 44,238,396 3,209,001 302,893,531 37,154,864 12,697,934 84,278,438 32,899,659 7,913,679 195,940,962 33,318,841 714,081,653 27,843,324 17,579,237 43,697,228 38,840,953 207,497,815 25,127,333 27,053,954 163,158,204 5,435,655 154,097,612 634,166,378 139,735,692 35,389,663 423,235,651 26,015,519 130,539,237 7,272,201 29,044,585 4,320,944 85,010,895 29,141,708 120,015,256 90,878,585 15,270,259 20,645,725 70,481,697 35,946,651 5,145,358 30,936,109 287,421,699 7,552,007 57,150,403 461,970,013 407,211,844 70,925,306 63,590,347 742,263,103 49,559,929 83,794,244 18,589,039 147,918,245 26,414,150 318,976,690 55,545,928 23,969,859 79,658,453 147,187,219 37,543,748 50,116,924 85,826,114 135,425,036 18,164,506 496,057,563 783,371,135 86,474,981 6,722,698 26,618,440 178,835,640 50,263,842 275,986,570 14,779,325 39,368,241

Ağırlıklı Ortalama

Günlük En düşük

7.07 7.03 49.27 5.47 7.03 6.49 3.35 4.60 11.46 4.25 1.09 50.32 3.21 17.38 13.77 5.25 13.29 23.14 8.64 50.37 9.36 7.76 7.15 3.20 35.30 58.37 6.12 6.30 10.17 1.50 6.72 4.63 9.79 489.95 1.16 6.18 6.14 7.55 50.20 7.98 2.54 3.38 2.93 14.28 2.22 1.21 9.84 7.81 6.33 4.64 2.96 1.32 3.94 1.97 12.90 1.28 333.63 3.31 12.37 13.22 9.51 59.77 8.91 59.12 32.52 22.65 13.30 1.40 10.30 1.40 104.53 2.35 36.15 3.22 6.89 7.09 8.82 7.21 5.15 0.91 4.19 9.30 5.01 0.93 6.13 17.00 12.97 16.21 1.88 2.92 12.19 4.35 78.71 9.03 6.51 40.20 19.92 4.57 10.47 1.87 5.30 1.07

5.41 6.84 6.21 3.17 4.41 10.89 3.93 1.07 49.10 3.05 16.98 13.59 5.12 13.15 22.70 8.20 49.94 9.15 7.25 7.04 3.01 34.86 55.30 6.12 6.18 9.83 1.47 6.57 4.41 9.34 486.00 1.14 6.05 6.00 7.35 48.04 7.79 2.45 3.30 2.72 13.79 2.08 1.17 9.65 7.59 6.23 4.60 2.77 1.23 3.80 1.85 12.50 1.22 329.40 3.16 11.84 13.10 9.13 58.70 8.76 57.25 32.00 22.22 12.86 1.33 10.01 1.31 102.80 2.30 33.30 2.97 6.28 7.02 7.90 7.00 4.96 0.88 4.04 9.10 4.90 0.91 6.00 16.00 12.48 16.07 1.78 2.81 12.09 4.15 74.35 8.82 6.45 38.80 19.40 4.50 10.28 1.85 5.11 1.03

FAİZ

11.51 51

0 0.61 61

GÖSTERGE TAHVİL G

7.3080

camalar ilk aşamada bütçe açığını ve borçluluğu artıracaktır. Bu sene için korona öncesinde zaten yüzde 2.9 olarak belirlenmiş olan bütçe açığının daha da yükselmesi kaçınılmaz. Ancak şunu da unutmayalım: Eğer hiç bir tedbir alınmazsa ve kamu harcamaları artırılmazsa iktisadi faaliyet daha da zayıﬂayacak, vergi gelirleri daha da düşecek ve bütçe açığı çok daha yüksek seviyelere yükselecek. Sene içerisinde tabii ki imkan el verdikçe dış borçlanmaya da gidilecektir. Ancak bizim gibi ülkeler için faiz maliyetinin oldukça yükselmiş olduğunu unutmayalım. Piyasaların risk algısını azaltacak bir önlem ise yabancı merkez bankaları ile yapılacak döviz swap anlaşmaları olacak. MB portföyünde ABD devlet tahvili olmaması Fed ile böyle bir anlaşma yapılması konusunda bir sıkıntı. Bu noktada Avrupa Merkez Bankası’na başvurulması da değerlendirilmesi gereken bir seçenek olabilir.

11.83

kapanış

Tüm h sse senetler n n detayları ç n www.dunya.com Günlük En yüksek

Günlük Get r

7.10 5.54 7.17 6.68 3.43 4.78 11.85 4.42 1.12 50.85 3.43 17.60 13.94 5.34 13.51 23.72 9.04 51.30 9.59 8.00 7.27 3.30 36.00 60.50 6.12 6.38 10.70 1.54 6.90 4.89 10.25 495.00 1.18 6.29 6.33 7.71 51.50 8.19 2.60 3.46 3.06 14.52 2.33 1.24 10.08 7.99 6.46 4.69 3.08 1.39 4.05 2.07 13.33 1.31 341.00 3.44 12.79 13.49 9.91 60.85 9.07 60.55 33.20 23.12 13.82 1.45 10.74 1.46 106.50 2.41 37.20 3.33 7.17 7.18 9.53 7.60 5.27 0.93 4.32 9.47 5.16 0.94 6.33 18.02 13.40 16.41 1.94 3.02 12.30 4.49 82.95 9.30 6.60 41.46 20.16 4.64 10.65 1.90 5.45 1.09

Yılbaşından Get r

-0.56 -2.32 -1.56 2.52 1.51 0.43 0.53 5.58 -0.91 1.04 2.24 2.15 -2.43 -1.51 -2.29 -3.05 1.31 2.29 -3.35 4.97 -0.14 2.88 1.14 -0.09 9.87 -0.47 -5.47 -3.27 -3.19 -6.08 -7.60 -1.63 -0.85 -0.65 -2.89 1.73 3.49 -3.57 -1.18 -1.17 2.09 -3.55 -1.38 -1.64 -2.89 -3.50 1.91 -2.12 5.23 7.87 -2.98 6.32 -6.02 3.17 -2.06 -6.51 -4.53 -2.31 -1.79 -3.75 -1.98 -1.68 -2.92 -1.32 -0.92 2.88 -1.94 2.94 0.77 0.86 4.85 9.90 -1.35 -0.70 -9.92 -5.62 1.96 0.00 0.24 -1.18 -1.00 -2.13 -4.42 0.24 2.91 -2.25 1.08 1.05 -0.16 -0.69 2.98 -0.88 -3.13 3.12 2.29 -2.37 -1.80 -1.06 2.67 0.00

-32.55 -28.52 -16.97 -11.32 -13.80 -25.18 -26.89 -28.76 31.52 -26.61 -23.74 -22.51 -14.22 -36.52 9.26 -29.94 9.94 -17.37 -31.79 -23.34 -19.57 -8.53 -43.24 -26.09 -30.73 9.68 -19.57 -29.94 20.75 -7.42 -15.80 -20.55 -8.85 -5.92 -15.49 -22.86 -29.62 -48.25 -16.30 -43.00 56.08 -1.83 -1.64 21.45 0.13 -20.10 -27.93 -20.53 -22.16 -2.90 -24.06 -13.97 -17.72 -14.85 -3.07 -44.66 -35.43 -26.63 -20.26 -11.27 -3.45 -43.70 -7.68 -18.87 -45.00 -22.59 -3.16 -28.93 -8.56 -58.50 -12.60 43.79 -22.04 2.20 15.57 -15.86 -31.30 -21.25 -14.41 -15.91 -23.97 -0.39 -38.89 -32.35 -30.99 -31.64 -17.14 -10.87 -32.76 -38.68 -37.83 -11.94 -22.51 -10.11 -17.79 -17.91 -24.60 -26.70 -34.97

ALTIN N GRAM/TL kapanış

0 0.04 04 339.70

YATIRIM KAZANDIRANLAR ZANDIRANLAR Günlük get r

Destek

D renç

-27.29 5.40 6.90 6.30 3.35 4.50 10.75 4.05 1.07 44.50 2.80 17.25 12.25 5.20 12.75 22.75 8.50 49.50 9.10 7.40 6.80 3.20 34.00 53.00 5.20 6.20 8.90 1.45 6.20 3.80 9.10 485.00 1.15 6.10 6.00 7.50 49.50 7.80 2.35 3.35 2.65 8.80 1.95 1.20 8.20 6.80 6.30 4.60 2.75 1.35 3.90 2.00 12.50 1.25 330.00 3.15 12.00 13.00 9.30 54.00 8.90 56.00 32.50 22.25 12.50 1.35 9.90 1.13 102.50 2.35 32.00 3.30 4.25 7.10 7.90 7.00 4.95 0.90 4.15 9.20 4.95 0.92 6.00 16.50 12.50 15.75 1.85 2.65 12.25 4.30 76.00 8.90 6.20 41.00 20.00 4.50 10.25 1.82 5.30 1.05

7.40 9.50 7.60 3.85 5.00 15.00 5.40 1.10 54.00 3.80 21.50 16.50 5.30 21.00 23.25 11.50 52.00 10.75 10.00 7.60 3.70 43.50 97.00 7.80 9.00 10.75 1.75 9.00 4.50 10.00 560.00 1.38 6.70 6.40 8.50 60.00 10.00 4.10 3.55 4.05 14.75 2.55 1.48 9.80 7.80 7.00 6.10 3.90 1.75 4.00 2.60 14.50 1.48 365.00 3.20 16.75 19.25 11.25 72.00 10.50 60.00 53.00 22.50 14.75 2.23 13.25 2.02 135.00 2.55 74.00 3.55 7.60 8.60 8.10 7.20 5.80 1.15 4.85 10.00 5.70 1.10 6.10 24.50 17.50 20.75 2.55 3.35 13.25 6.70 112.50 13.75 6.80 48.50 21.50 5.10 11.00 2.38 6.70 1.65

STCH

RSI

6.90 19.84 44.92 54.73 33.60 76.47 72.62 81.29 44.00 85.78 86.26 9.75 35.20 56.53 36.50 43.81 42.11 17.40 29.56 67.78 53.35 85.93 28.89 44.21 89.36 35.59 19.75 18.46 76.89 44.56 24.01 83.30 54.17 59.41 64.29 44.79 50.06 69.60 51.28 80.89 84.62 24.88 79.84 72.50 55.83 62.50 34.71 22.22 55.10 68.18 65.90 40.00 33.92 46.15 80.10 79.66 58.42 8.64 78.83 28.75 28.11 35.99 23.20 17.02 12.89 80.00 39.50 68.42 16.18 84.09 80.06 52.75 88.92 11.89 82.36 15.91 90.44 72.41 67.01 76.60 50.00 36.36 70.11 37.87 48.82 61.14 56.92 79.13 9.60 77.33 38.52 52.62 43.08 45.91 51.77 34.71 58.51 27.03 23.00 56.00

UYARI: HİSSE VERİLERİ TAVSİYE DEĞİL BİLGİ AMAÇLIDIR. YATIRIM İÇİN PROFESYONEL KURULUŞLARA BAŞVURULMALIDIR.

MOM

CCI

9.10 32.25 39.34 45.49 47.21 43.12 48.16 47.44 36.62 60.23 52.96 38.92 42.67 34.56 29.55 43.05 36.10 52.92 52.03 44.08 44.09 51.86 39.39 39.77 56.08 33.67 49.64 42.84 39.87 55.38 45.07 43.50 38.23 41.07 49.72 42.67 40.18 37.98 36.67 44.83 46.24 46.33 52.08 43.61 53.73 49.66 43.44 32.56 50.77 46.47 51.54 41.47 46.15 41.94 47.42 52.73 37.93 32.96 37.95 41.29 44.59 45.31 27.69 50.48 44.31 39.30 44.20 43.57 34.24 45.63 43.17 51.81 54.73 35.03 55.30 49.61 50.32 40.45 44.68 57.87 37.64 38.17 52.25 45.72 43.40 33.39 38.82 49.01 39.61 38.94 37.94 40.17 44.03 35.65 48.67 38.78 41.19 33.87 34.54 38.80

73.13 75.00 84.86 88.68 79.90 78.89 79.38 76.76 100.10 82.90 77.88 82.56 77.61 69.34 76.83 75.28 105.04 103.48 76.72 81.46 88.95 79.41 63.58 95.03 66.99 100.61 83.15 65.59 114.29 81.04 74.63 78.91 79.06 91.10 92.05 71.58 75.68 70.79 73.38 77.11 76.06 81.37 81.08 97.79 82.59 90.78 75.37 92.64 78.29 91.41 74.54 85.97 67.36 85.57 89.01 66.78 72.81 70.78 80.45 78.90 73.84 61.51 97.98 77.82 70.79 73.21 66.67 72.53 74.60 69.36 89.76 80.98 78.13 90.08 106.82 88.59 77.59 83.33 104.30 79.27 79.31 95.51 88.63 84.21 67.74 66.67 84.06 83.96 69.07 77.36 76.51 82.89 72.27 93.06 77.84 74.53 73.05 70.05 74.65

-84.66 63.62 102.58 46.18 51.39 170.10 156.85 42.42 104.45 191.40 -41.26 50.35 -18.37 -44.92 21.53 50.67 15.19 52.19 169.80 75.52 195.49 10.53 28.19 270.12 35.96 28.27 30.07 51.76 63.32 19.01 86.52 73.72 -7.62 155.39 -16.04 33.81 2.27 52.40 94.67 149.93 1.97 167.72 78.90 72.21 88.44 48.54 -92.71 74.74 129.20 97.65 107.21 49.42 43.31 109.41 104.85 -5.64 -83.43 81.92 25.48 40.66 49.94 -56.22 45.98 27.79 87.72 81.20 147.87 -8.30 130.53 90.37 129.61 145.13 -75.41 145.91 7.69 156.70 102.82 155.26 92.08 21.26 4.09 85.89 91.66 158.33 2.35 95.74 155.69 -83.67 123.01 62.73 84.90 35.12 -8.55 80.75 -35.06 90.56 -60.41 21.44 100.78

İş Portföy BIST Tkn. Ağır. Sın. End. H s. Sen. Fonu Osmanlı Portföy B r nc H sse Sened Fonu Actus Portföy H s. Sen. Fonu Tac rler Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) F ba Portföy H s. Sen. Fonu(HSYF) Ged k Portföy İk . H s. Sen. Fonu (HSYF) Stratej Portföy B r. H s. Sen. Fonu(HSYF) Kare Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) Albaraka Portföy Katılım H s. Sen. Fonu Ged k Portföy G-20 Ülkeler Yab. H s. Sen. Fonu Marmara Cap. Por. Yön. H s. Sen. Fonu (HSYF) Aura Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) Mükafat Portföy Katılım H s. Sen. Fonu (HSYF) İş Portföy İş Bank. İşt. End. H s. Sen. Fonu (HSYF) Osmanlı Portföy İk nc H sse Sened Fonu

3.62 3.55 3.45 3.39 3.38 3.29 3.10 2.91 2.79 2.75 2.75 2.72 2.66 2.66 2.65

YATIRIM KAYBETTİRENLER Günlük get r QNB F nans Portföy Altın BYF Ak Portföy Amer ka Yab. H s. Fonu Az mut PYŞ Yab. BYF Fon Sepet Fonu Yapı Kred Port. Yab. Tek. Sek. H s. Sen. Fonu Stratej Portföy Borç. Araç. Fonu Ak Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu QNB F nans Portföy A.B.D. Dolar Yab. BYF TEB Portföy Borç. Araç. Fonu HSBC Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu Osmanlı Portföy Özel Sek. Borç. Araç. Fonu Garant Portföy Dörd. Değ. Fon Ak Portföy Yab. H s. Sen. Fonu İş Portföy Orta Vad. Borç. Araç. Fonu Z raat Portföy Borç. Araç. Fonu İş Portföy Pr v a Bankacılık Değ. Özel Fon

-0.78 -0.67 -0.62 -0.54 -0.32 -0.14 -0.13 -0.10 -0.09 -0.08 -0.07 -0.06 -0.06 -0.05 -0.04

EMEKLİLİK KAZANDIRANLAR Günlük get r BNP Par bas Card f Emekl l k Katılım Katkı EYF 26.90 F ba Em. ve Hay. H s. Sen. Gr. EYF 3.60 Anadolu Hayat Em. B.R.I.C. Ülkeler Yab. Değ. EYF 3.27 Anadolu Hayat Em. İş Bankası İşt rak Endeks EYF 2.86 F ba Em. ve Hay. H s. Sen. EYF 2.84 MetL fe Em. ve Hay. OKS Agr. Katılım Değ. EYF 2.43 Vakıf Em. ve Hay. Kat. H s. Sen. EYF 2.37 Halk Hayat ve Em. Katılım H s. Sen. EYF 2.37 Katılım Em. ve Hay. Katılım H s. Sen. EYF 2.26 Bereket Em. ve Hay. Katılım H s. Sen. EYF 2.25 All anz Yaşam ve Em. Karma Gr. EYF 2.02 Katılım Em. ve Hay. OKS Agr. Katılım Değ. EYF 1.99 All anz Yaşam ve Em. Karma EYF 1.96 All anz Hayat Em. Karma EYF 1.94 Av vaSA Em. ve Hay. B.R.I.C. Ülkeler Yab. Değ. EYF 1.89

EMEKLİLİK KAYBETTİRENLER Günlük get r F ba Em. ve Hay. Kare Port. Fon Sepet EYF -3.05 Axa Hayat ve Em. Altın Katılım EYF -0.31 Vakıf Em.ve Hay. Turkcell Grb.Çal.Yön.Pera1 Değ.EYF -0.28 F ba Em. ve Hay. Altın EYF -0.27 Vakıf Em. ve Hay. B r. K.B.A Gr. EYF -0.14 Z raat Hayat ve Em. K.B.A. EYF -0.12 Av vaSA Em. ve Hay. Borç. Araç. Gr. EYF -0.11 BNP Par bas Card f Em. B.A. EYF -0.11 Garant Em. Hay. K.B.A. EYF -0.10 BNP Par bas Card f Em. B.A. Gr. EYF -0.10 F ba Em. ve Hay. Borç. Araç. EYF -0.10 Anadolu Hayat Em. İk . Borç. Araç. Gr. EYF -0.09 F ba Em. ve Hay. F ba Port. Borç. Araç. EYF -0.09 NN Hay. Em. Borç. Araç. EYF -0.09 Av vaSA Em. ve Hay. Orta Vad. Borç. Araç. EYF -0.08

İSTATİSTİK Fon kategor s Endeks Get r (%) Emekl l k Fonları (BES) 0.32 Emekl l k Fonları (BES) - Borçlanma Araçları 0.36 Emekl l k Fonları (BES) - Fon Sepet Fonları 0.13 Emekl l k Fonları (BES) - H sse Sened 1.46 Emekl l k Fonları (BES) - Karma & Esnek Fonlar 0.29 Emekl l k Fonları (BES) - Katılım Fonları 0.54 Emekl l k Fonları (BES) - Kıymetl Madenler 0.20 Emekl l k Fonları (BES) - Para P yasası 0.02 Yatırım Fonları 0.17 Yatırım Fonları - Borçlanma Araçları Fonları 0.14 Yatırım Fonları - Fon Sepet Fonları 0.29 Yatırım Fonları - H sse Sened Fonları 1.15 Yatırım Fonları - Karma ve Değ şken Fon 0.43 Yatırım Fonları - Katılım Fonları 0.10 Yatırım Fonları - Kıymetl Madenler Fonları 0.08 Yatırım Fonları - Para P yasası Fonları 0.02

Kaynak: F nnet

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 10

PİYASA

İSTANBUL’UN ENFLASYONU MARTTA YÜZDE 0.33 ARTTI

LİMON VE SARIMSAĞA ’VİRÜS’ ZAMMI Koronavirüs salgını tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de her geçen gün etkisini göstermeye devam ediyor. İnsanlar bağışıklık sistemini korumak amacıyla çeşitli vitaminlere yönelirken, limon ve sarımsak önde gelenler arasında yer alıyor. Limon ve sarımsakta yaşanan aşırı talep fiyatlara da yansıdı. Fiyatlarda yüzde yüze varan artışlar yaşanmakta. Yaklaşık 1 ay önce piyasada kilosu 5 lira olan limonun kilosu 10-12 liraya, sarımsakta ise 25 liradan 50-60 lira yükseldi. Sektör temsilcilerine göre, 2019’da dalında 1,5 lira fiyatla satılan limonda fiyat artışının nedeni son günlerde yaşanan aşırı talep. Yetkililerin verdiği bilgiye göre, şu sıralar limonun, Mersin soğuk hava depolarından çıkış fiyatı kamyon üzerinde kalitesine

İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) hazırladığı endekse göre martta İstanbul’da; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme indeksi bir önceki aya göre yüzde 0,33, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 1.78 arttı. İstanbul’da yıllık enﬂasyona Ücretliler Geçinme İndeksinde yüzde 12.47, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi'nde ise yüzde 9,91 olarak gerçekleşti. Mart 2020’de perakende fiyatlarda bir önceki aya göre, giyimde yüzde 3.84, diğer harcamalarda yüzde 2.56, gıdada yüzde 0.98, sağlık ve kişisel bakımda yüzde 0.50, ev eşyasında yüzde 0.19 arttı. Ulaştırma ve haberleşmede yüzde 2.76, konutta

göre 6-9 lira. Ürgüp doğal soğuk hava mağaralarından ise 6-6,5 lira civarında yüklemeler yapılıyor. Sarımsak ta ise toptan fiyat 25-50 lira arasında.

150 BİN TON LİMON STOKTA Limonda fiyat artışını koronavirüsten kaynaklandığını kaydeden Nevşehir Kavak ilçe Belediye Başkanı Ferudun Bağcı, Nevşehir bölgesinde 100 bin ton yurt genelinde ise 150 bin ton civarında limon stoğunun bulunduğunu söyledi. Bu stoktaki limonun Türkiye’ye yeteceği iddiasında bulunan Bağcı,ilk ürün kesimin 11. ayda başlayıp 3 ayın 15‘ine kadar devam ettiğini, 2. hasadın 8. ayda, yani 5 ay sonra başlayacağını, bunun da limon fiyatlarına olumlu olarak yansıyacağını vurguladı.

“VİRÜS SARIMSAK TALEBİNİ ARTTIRDI” Kastamonu Taşköprü Ziraat Odası Başkanı Murat Çelik ise dolayı ürüne olan taleplerinin arttığını, bununda maliyetlere yansıdığını belirtti. Geçen yıl bölgeden 25 ton ürün alındığını, bunun da iç ve dış piyasaya gönderildiğini söyleyen Çelik, 1.2.3. sınıf olarak ayrılan sarımsağın yerinde 25-50 lira arasında çıkışının yapıldığını ifade etti. Çelik, ellerinde 15 gün yetecek sarımsak olduğunu sözlerine ekledi. ÖMER GÖREN / İSTANBUL

yüzde 1.34, kültür, eğitim ve eğlencede yüzde 0.25 azalma yaşandı. Martta, yaş kuru sebze ve meyve, et, balık ve kümes hayvanları, yağlar, süt ve süt mamulleri, dışarıda yenen yemek, sağlık ve kişisel bakım harcamaları ile ev eşyası harcamaları gruplarında yukarı yönlü fiyat değişimleri izlendi. Bu gruplar koronavirüs salgını ile en çok talep gören harcamalar arasında. Toptan fiyatlarda bir önceki aya göre; kimyevi maddeler grubunda yüzde 9.39, gıda maddeleri grubunda yüzde 2.59, işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 2.16, mensucat grubunda yüzde 0.71 artış oldu. Yakacak ve enerji maddeleri grubunda yüzde 3.28 azalış yaşandı.

"İhracatta yüzde 17 düşüş bekl yoruz" Koronav rüs salgınının Türk ye’n n de t caret n olumsuz etk led ğ n bel rten Bakan Ruhsar Pekcan, hracatın martta yüzde 17 c varında azalış bekled kler n söyled . Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, koronavirüs (Covid-19) salgınının tüm dünyayı olduğu gibi Türkiye’nin de ticaretini olumsuz etkilediğini belirterek, Mart ayında ihracatın yüzde 17 civarında azaldığını bildirdi. Pekcan, en ç ok ihracat yapılan ülkelerle sınırların kapalı olmasına rağmen, temassız ticaret yöntemiyle bunun olumsuz etkilerini en aza indirmeye çalıştıklarını söyledi. Pekcan koronavirüs sebebiyle fahiş fiyat uygulayanların ise 2 Nisan’dan itibaren (bugün) web sayfasında yayınlanacağı bilgisini verdi.

Irak ve İran kapıları kapandı, AB’n n talep durdu NTV’de yayınlanan programda soruları cevaplandıran Ruhsar Pekcan, tüm olumsuzluklara rağmen ocak ve şubat aylarında ihracatın yüzde 4.3 arttığını kaydetti. Koronavirüs salgınının hızla yayılmasıyla birlikte, en çok ihracat yapılan İran ve Irak sınır kapılarının ise kapatıldığını hatırlatan Pekcan, sadece İran’a olan ihracatın yüzde 82

olan ihracat yüzde 14, Çin’e olan ihracat ise yüzde 19 civarında azaldı” dedi. İran ile aramızda bir tampon bölge olmadığı için farklı bir yol uyguladıklarını belirten Pekcan, demiryoluyla gönderilen vagonların, İran tarafından lokomotiﬂe alındığını ve burada da temassız ticaret gerçekleştirildiğini vurguladı. Pekcan halen 80 vagon aracılığıyla yapılan ticaretin, gerektiğinde 150 vagona kadar çıkarılabileceğini belirtirken, daha önceden İran üzerinden Orta Asya’ya gönderilen ürünlerin ise artık Gürcistan gibi ülkeler üzerinden aktarıldığını söyledi. Ruhsar Pekcan, dünyanın karışık bir dönemden geçtiği için, salgın durulmadan hedeﬂerde herhangi bir revizyon yapılıp yapılmayacağının şu an için belli olmayacağını, yatırım ve ticaret ortamını konuşmak için erken olduğunu dile getirdi. ANKARA- DÜNYA

azaldığı bilgisini verdi. İhracatın yüksek olduğu diğer ülke Irak’la ise sorunu aşmak için temassız ticaret sistemini hayata geçirdikleri bilgisini veren Pekcan, mart ayının tamamında genel ihracatın yüzde 17 civarında azaldığını aktardı. AB’ye ihracatın da ciddi ölçüde azaldığını ifade eden Ruhsar Pekcan, “Avrupa’da talebin durası bizi de olumsuz etkiledi. Fransa’ya olan ihracat yüzde 32.5, Almanya’ya

EMTİA PİYASALARI / FİYATLAR Sıcak Haddelenm ş Rulo 1.2 1.5 2 2.5 3 4 5 6-10 arası 12-20 arası

Kutu Prof l 0.7-1.2 1.5 2 2.5-7.00 mm arası

Doğalgaz Borusu 1/2-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası

IPE 80 IPE 100 IPE 120 IPE 140 IPE 160 IPE

S yah Testl Boru 1/2”-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası

Galvan zl Borular 1/2-4” arası İskele Borusu (İskonto) 26.9-2.5-3.00 mm 33.7-2.5-3.00 mm 42.4-2.5-3.00 mm 88.9-2.5-3.00 mm

Vadel İşlemler Pazarları

Köşebent 30’luk 40’lık 60’lık 70’l k 80’l k 90’lık 100’lük 120’l k

U Dem r 40 U 50 U 65 U 80 U 100-120-140 U 160 U

İ Dem r 80 İ 100 İ 120 İ 140 İ 160 İ

84.57

D rsek (PVC) Boyut 45 Açık 87 Kapalı D şl d rsek 20x1/2 20x3/4 25x1/2 25x3/4

TUĞLA KİREMİT (KDV Har ç - Peş n) TL/Adet 8.5 Tuğla (190x190) 0.61 13.5 Tuğla (190x190) 0.65 Asmolen (25’l k) 2.65 Asmolen (20) 2.39 Isı tuğla 19’luk 2.25 Baca (Yuvarlak) 150.0 Baca (Kare) 220 Baca (Şöm ne) 300.0

Ø50 2.76 3.37

Ø75 4.93 6.53

İç 6.91 9.27 8.43 10.07

Dış 8.97 12.60 10.01 12.60

SAC (KDV Dah l Peş n $/TON) 0.35 940 0.40 900 0.45 870 0.70 850 1.00 830 2.00 780 2

Ø75 7.07 10.22 13.10 23.51 45.55

Tek ve Ç ft Çatal (PVC) Boyut Ø50 50 (TÇ) 5.69 75 (TÇ) 8.54 110 (TÇ) 13.47 110 (ÇÇ) 23.32

Ø75 8.54 12.88 19.49 35.80

TEL (KDV Har ç TL/m ) Gal. Örgü (60x60)2.5 mm PVC Kaplı (60x60)3.50 mm Gal. Örgü (50x50)2.5 mm PVC Kaplı (50x50)3.50 mm Gal. Örgü (40x40)3.00 mm PVC Kaplı (40x40)3.50 mm

9.45 15.00 11.20 18.53 24.65 25.97

İNŞAAT DEMİRİ (Kardem r) Düz Yuvarlak (KDV har ç TL/TON) 12-18 mm 2560 20-100 mm (SAE 1010) 3015 130-260 mm (SAE 1040) 3200 130-260 mm (S23JR) 3145

BORULAR Su Boruları TL/M 10 ATÜ YYPE lac vert pol et len 20 4.65 25 6.73 32 11.24 40 16.95 50 26.88 75 59.16

Kütük 12M (S235 JR) Kütük 12M (S185MLZ) ORMAN ÜRÜNLERİ (KDV Har ç TL/ M3) Tomruk 3. SNB Göknar 3. SNB Karaçam 3. SNB Sarıçam

> KERESTE (KDV Har ç) TL/ M3 Çam Doğ. (Ekstra) 1900-2500 Çam Doğ. 1’ nc Kal te 1900-2000 Çam Doğ. 2’nc Kal te 1500 Çam Doğ. 3’üncü Kal te 1100-1300 Göknar Doğrama 1200-1300 Lambr Ekstra 1900-2200 Lambr 1’ nc Kal te 1400 Döşeme Ekstra 2000 Döşeme 1’ nc Kal te 1900 İnşaatlık NB. 1050 İnşaatlık Kereste 1100-1300 KONTRPLAK (Kavak) (KDV har ç TL/adet) 4 mm 220 X 170 75.00 8 mm 220 X 170 115.00 10 mm 220 X 170 139.00 12 mm 220 X 170 166.00 Kontrplak 18 mm 170 X220 250.00

Prof ller (KDV har ç TL/Ton) NPI-U 160-300 (STD) 3100 NPI-U 320-550 (STD) 3170 HEB - 120-200 (STD) 3115 HEB - 220-260 (STD) 3190 G 1-110 (TL) 3190 H1 p k 2165 H2 p k 2130

STRAFOR (KDV dah l) TL/M3 (Paket) 67.10 1cm /10 kg/m3 64.35 3cm / 10 kg/m3 3 67.10 5cm /10 kg/m 132.00 2cm / 20 kg/m3 119.38 5cm / 20 kg/m3 Asmolen 23 cm/ 10 kg (Ad) 20.01

($, ton, peş n) (KDV har ç) 953-975 983-1017 1102-1144 1065-1119 990-1017 -

POLİSTİREN Kr stal Pol st ren Ant şok Pol st ren

1200-1246 1288-1322

Kaynak: Chemorb s.com (2-8 Mart 2020 dönem yurt ç pol mer f yatları Türk ye depo tesl m , peş n)

> ELEKTRİK TÜKETİCİ FİYATLARI

DUNYA

Tek Zamanlı

600-800 1200-1500 1200 800-1000

Nervürlü (KDV har ç TL/TON) 12-32 mm 2543 12-32 mm (yuvarlak) 2343

Ürün türü Süspans yon F lml k F lml k Rafyalık F lml k (%100’lük bazda)

Dağıtım S stem Kullanıcıları ORTA GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma ALÇAK GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma Genel Aydınlatma

2405 2260

ÇİMENTOLU YONGA LEVHA (KDV har ç TL/M2) 06 mm 9.72 8 mm 12.96 10 mm 16.20 12 mm 19.44 14 mm 22.68 16 mm -

> PLASTİK MADDELERİ Ürün c ns Pol v n l klorür (SPVC) Yüksek Yoğ. Pol et len (YYPE) Alçak Yoğ. Pol et len (AYPE) Pol prop len Homopol mer (PPH) Alçak Yoğ. Pol et len (LAYPE) Sudkost k

İşlem M ktarı

96,380 87,787 12,669 1,732 17,787 10,676 45 0 0 0 0 227,076 19 1 18 11 3 8 36 20 16 66 227,142

1,912,218 470,587 167,529 11,849 420,241 39,767 631 0 0 0 0 3,022,822 22,500 3 22,497 34 5 29 1,010 740 270 23,544 3,046,366

İşlem Hacm

S. S. Açık Poz. Say.

1,191,678,672.00 5,023,579,805.00 1,113,068,332.50 85,356,018.81 145,276,451.72 419,826,373.26 16,854,294.72 0.00 0.00 0.00 0.00 7,995,639,948.01 24,728,510.00 3,750.00 24,724,760.00 370,600.00 54,200.00 316,400.00 6,690,000.00 4,981,500.00 1,708,500.00 31,789,110.00 8,027,429,058.01

Açık Poz. Say. Değ.

2,140,175 415,475 621,521 21,895 878,918 46,698 6,761 0 0 0 3 4,131,446 687,262 209,498 477,764 26,699 15,228 11,471 139,391 109,971 29,420 853,352 4,984,798

121,355 10,404 11,551 124 12,678 2,596 2,278 0 0 0 0 160,986 -13,492 3 -13,495 14 1 13 750 690 60 -12,728 148,258

> ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ 90

HAZIR BETON (KDV Har ç) TL /m3 Anadolu Avrupa C 30 230 260 C 35 240 275 C 40 245 280

PLASTİK BORU KDV Har ç TL/Adet PVC Dublex Boru (ISO 3633-3.2 mm) Boyut Ø50 150 4.06 250 5.78 500 8.07 1000 13.62 2000 26.79

31/03/2020

İşlem Sayısı

VIOP-PAY VIS-TRY VIOP-ENDEKS VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-USD VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-TRY VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-USD VIOP-ENERJI VIS-TRY VIOP-EMTIA VIS-TRY VIOP-YABANCI ENDEKSLER VIS-TRY VIOP-METAL VIS-TRY VIOP-TLREF VIS-TRY VIOP-VIS-TOPLAM VIOP-PAY OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP- ENDEKS OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-DOVIZ OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-OPSIYON-TOPLAM VIOP-TOPLAM /TOTAL

> İNŞAAT MALZEMELERİ ÇİMENTO (KDV Har ç)TL/TON Dökme 52.5 (Fab. tes.) 290.00 P.K.Ç. Dök. 42.5 (Fab. tes.) 280.00 K.Z.Ç/A (Torbalı) 250.00

> HURDA DEMİR SERBEST PİYASA (TL/Ton) DKP 1515 Ekstra DKP 1390 1. grup hurda 1300 2. grup hurda 1250 3. grup hurda Talaş 1050 GEMİ HURDASI (TL/Ton)* Gem hurdası Gem sacı Ekstra (*) İzm r Gem Söküm Sanay c ler Derneğ

Tek Ter ml (Güç bedel har ç-Krş/kWh) Gündüz

Puant

Gece

Dağ.Bedel

47,9493 52,0613 34,9169 47,1977 47,5776

48,6220 52,6721 35,6434 47,7490 -

80,7751 87,6626 62,1031 79,2157 -

22,6713 24,8316 14,4837 22,6038 -

11,2441 19,7890 19,4023 16,2679 18,9937

48,3295 52,2826 34,3800 47,3788 47,7867 28,2244

49,0020 52,8934 35,1066 48,8225 -

81,1551 87,8838 61,5664 79,3969 -

23,0514 25,0529 13,9468 22,7849 - -

17,3969 23,5764 23,0585 19,3723 22,5811 22,5811

CMYK

Koronav rüs ve buna bağlı olarak çeş tl ürünlerde yaşanan f yat hareketl l ğ n de değerlend ren Bakan Pekcan, haksız f yat artışı yaptığı tesp t ed len f rmalara ceza kes ld ğ n , buna l şk n gerekçel karaların se web sayfasında bugünden t baren yayınlanacağını fade ett . Konuyla lg l Reklam Kurulu’nun çalışmalarının sürdüğünü d le get ren Ruhsar Pekcan, “Buradak bütün sonuçları hem Emn yet Genel Müdürlüğü hem Haz ne ve Mal ye Bakanlığı hem de MASAK’la da paylaşıyoruz. B z maske üret c s ve hracatçısı b r ülkey z. Fah ş f yatla mal satanları cezalandıracağız. Bakanlık olarak önce sağlık çalışanlarımızın ve vatandaşımızın maske, tıbb

Hazırlayan: Veysel AĞDAR Hazırlayan: / Tel:Veysel 0216 440 AĞDAR 24 31

> VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI

> ÇELİK ($/ton)-KDV har ç Fot/Fob İskenderun Tosçel k

“Fırsatçı f rmalar bugün açıklanıyor”

BİTKİSEL YAĞLAR Ayç çekyağı KDV har ç TL (B ryağ) 1 kg (Pet) 8.70 2 kg (Pet) 16.75 5 kg (Pet) 40.05 10 kg (Tnk) 79.85 18 kg (Tnk) 139.70 Raf ne Ayç çekyağı (Trakyağ) 1 kg 8.25 2 kg 15.80 5 kg 38.15 10 kg 75.20 18 kg 132.15 PEYNİR (KDV dah l/peş n TL) B. Pey. 19 kg (TN) 375.00 B. Peyn r 5 kg (TN) 135.00 B. Pey. (Lüks) 1kg (TN) 35.00 Örgü Peyn r (12 kg) 390.00 Kaşar Peyn r (1 kg) 35.00 Bez Tulum Peyn r (1 kg) 30.00 Lor Peyn r (18 kg) 90.00 Tereyağ (1 Kg) 40.00 PİRİNÇ-BAKLİYAT (Dökme KDV har ç TL/Kg) Gönen baldo p r nç 8.00 P r nç (Osmancık) 6.60 P r nç (Luna) 5.60 Fasulye (Battal/İthal) 10.60 Fasulye 8-8.5 mm 9.40 Fasulye 7.5-8 mm 8.90 Barbunya 9 mm 11.00 Nohut Meks ka 10-11 mm 9.00 Nohut 9 mm (Yerl ) 4.80

> SU ÜRÜNLERİ Alabalık Ç pura Hams İstavr t Kalamar Kalkan Kar des Levrek Mezg t Mırlan Palamut (6’lı) Somon Tek r Uskumru Vanoz Zargana

4.20 3.80 6.80 4.80 9.00 7.50 6.00 5.40

ZEYTİN (kg/TL) (KDV har ç/Bursa TB.) S yah zeyt n S yah zeyt n (yağlık) Yeş l zeyt n (kırma)

ŞEKER (Konya Top. KDV dah l/TL) Toz Şeker (50 Kg)

KURUYEMİŞ (KDV har ç TL/Kg) Badem (Kal forn ya) 70.00 K. Kayısı (1. Kal.) 35.00 Antep Fıstığı (Kab.) 91.00 Fındık (G resun) 57.00 Fıstık (Kabuklu) 20.50 Cev z ekstra (ABD) 69.00 Tuzlu fıstık 26.00 Ayçek rdeğ 16.50 D. Lebleb (Sarı) 14.00 K. Çek rdeğ (Nevşeh r) 38.50 Kuru üzüm (10 Nu.) 15.00 Kuru İnc r (Ekstra) 40.00 UN (KDV Har ç - TL) Un Baklavalık (50 Kg) 107.00-165.00 Un T p550 (50 Kg)102.00-142.00 Un (25 kg) 44.00

ANKARA TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 35.50 Kuzu et (karkas/kg) 48.00

50.00

ADANA TİCARET BORSASI Dana Et (kmk/kg) 36.00 Kuzu Et (kmk./kg) 50.00 Sığır (kmk/kg) 30.00 Dana (adet/TL) 9182 Sığır (adet) 11.115 Kuzu (adet) 700

AFYON TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 35.00 Koyun (adet) 960 Kuzu (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 30.00

DENİZLİ TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 26.24 Kuzu (karkas/kg) 35.00 İnek (adet) 4697

ERZURUM TİCARET BORSASI İnek (karkas/kg) 24.00 Dana (karkas/kg) 29.00 Kuzu (karkas/kg) 35.00

EDİRNE TİCARET BORSASI Dana (canlı /kg) 18.20 Koyun (canlı/ kg) Kuzu (canlı /kg) 22.50

(TL) En düşük 17.00 26.00 240.00 350.00 40.00 150.00 40.00 21.00 90.00 100.00 40.00 20.00 250.00 400.00 150.00 80.00

İSTANBUL TİCARET BORSASI (Canlı) En az En çok Dana (karkas/kg) 31.00 İnek (karkas/kg) 23.00 Koyun (karkas/kg) 25.00 Kuzu (karkas/kg) 38.00 Sığır (karkas/kg) -

En yüksek 17.00 26.00 280.00 400.00 60.00 160.00 60.00 21.00 110.00 140.00 50.00 20.00 350.00 600.00 190.00 100.00

KONYA 1426 1633 1288 1244

ESKİŞEHİR 1577 1583-1592 1359 1820 1349

POLATLI 1680 1550 1279 -

1.kal te

Barbunya 10.00 B ber (Dolma) 8.00 Brokol 4.00 Domates 3.00 Fasülye (Çalı) 20.00 Havuç (Beypazarı) 3.00 Ispanak 3.00 Kabak (Sakız) 8.00 Karnabahar 3.00 Kerev z 5.00 Kıvırcık 3.00 Kıvırcık (2.Kal te) 2.00

C ns Mantar Pancar Patates Pazı Pırasa Roka Salata (Ç.Köy) s lor Sem zotu Soğan (Taze) Tereotu Turp (Kırmızı) Yer Elması

YUMURTA (KDV Har ç Adet/Krş.) Afyon Kayser Yum-B r Duble Esk Ana Yen Ana Yarka P l ç Kılavuz

30.0 29.0 28.0 27.0 22.0 17.0

43.0 42.5 30.0 28.0 24.5 21.0

14.00 4.00 5.00 3.00 2.50 2.00 7.00 6.00 3.00 2.00 2.00 3.00

135.20 8.80 3.00 9.65 8.70 3.20 1.20 1.35

KÜSPELER (İthal) Soya fasulyesi (Adana) Ayçiçeği küs. (Adana) Buğday kepeği (Adana) Mısır kepeği (Adana) Pamuk Çek. Küs. (Adana)

2.60 1.17 1.17 1.30 1.05

YAĞLI TOHUMLAR (Denizli) Anason TTS Haşhaş toh. (Beyaz)TTS Haşhaş toh. (Mavi) TTS Haşhaş toh. (Sarı) TTS Keten toh. TTS FINDIK (TL/Kg) TMO Tombul Kab. (Düzce) Tombul Kab. (Gir.) Tombul Kab. (Ordu) Tombul Kab. (Trab.)

ÇORUM 1314 -

EDİRNE 1626-1636 1569 -

BANDIRMA 1630 1550 -

C ns Ananas (İthal) Armut Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane

1.kal te 12.00 3.00 8.00 9.00 15.00 8.00 3.00 7.00 12.00 5.00 5.00 25.00

C ns K v (Yerl ) L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Pep no (İthal) Portakal Üzüm

20.80 19.50 16.40 24.81 6.20

16.50-17.00 19.20-20.15 18.91-23.10 18.50-20.50 18.80-19.50

PAMUK İPLİĞİ (KDV hariç TL) 10/1 Open end dok. (telefli) 12.00 10/1 Open end dok. (telefsiz) 14.50 20/1 Open end dok. 15.50 24/1 Open end dok. 16.00 30/1 Open end dok. 16.50 20/1 Karde dokuma 18.00 30/1 Karde dokuma 19.00 36/1 Karde dokuma 20.50 20/1 Penye dokuma 20.00 30/1 Penye dokuma 20.50 36/1 Penye dokuma 22.00 40/1 Penye dokuma 23.00

GÜNLÜK İŞLEMLER Ürün

Birim

ENERJİ Doğalgaz Etanol Kalorifer yakıtı Nafta (Avrupa) Petrol (Brent) Petrol (Batı Teksas) Uranyum*

mmBtu/dolar Dolar/Galon Litre/dolar Dolar/Ton Dolar/ Varil Dolar/Varil Dolar/Lb.

1.64 0.91 0.97 25.25 20.43 27.05

DEĞERLİ MADEN Altın Paladyum Platin Gümüş

Dolar/100oz Troy/Ons Troy/Ons Dolar/5000oz

1585.90 2204.00 713.00 14.07

ENDÜSTRİYEL MADEN Alüminyum Ton/Dolar Bakır Ton/Dolar Çinko* Ton/Dolar Demir cevheri Mt/Dolar Teneke Ton/Dolar Kurşun Ton/Dolar Nikel Ton/Dolar TARIMSAL Buğday Mısır Kakao Kahve (Arabica) Kahve (Robusta) Pamuk Büyükbaş hayvan Besi sığırı Kereste Palm yağı* Portakal suyu Soya fasulyesi Soya küspesi Soya yağı Şeker Rafine şeker

Mısır Arpa Buğday Ekm. K. Sert Buğday Mak. Düşük Vasıflı Buğday Ekm. K. Diğer Buğday Ekm.K. Düşük Vasıflı Buğday Makarnalık Buğday Ekm. Beyaz Sert Buğday Ekm. Beyaz Diğer

01/04/2020

Ağ. Ort. Fiyat (Kg/TL)

İşlem Miktarı (KG)

İşlem Hacmi (TL)

1,2790 1,3001 1,6500 1,7134 1,6300 1,5500 -

378.730 272.550 100.000 80.860 54.000 9.160 -

484.379 354.329 165.000 138.546 88.020 14.198 -

10.00 10.00 3.00 12.00 5.00 12.00 8.00 8.00 35.00 7.00 3.00 12.00

C ns Barbunya B ber (Dolma) Brokol Domates Havuç (Beypazarı) Hıyar Ispanak Kabak (Beyaz) Karnabahar Kerev z Kıvırcık Lahana (Beyaz)

1.kal te 7.80 4.20 2.10 1.30 2.00 2.30 1.80 2.80 1.50 1.70 1.10

C ns Mantar Marul (Kıvırcık) Pancar Patates Patlıcan Pazı Pırasa Roka Sem zotu Soğan Kuru Ananas Armut

1490.50 4777.20 1867.00 78.22 14.639.00 1692.00 11.319.00 560.50 337.25 1743.00 117.75 1174.00 49.57 101.83 121.93 278.50 2515.00 118.75 874.00 318.00 0.27 10.28 350.60

BORSA BİRİMLERİ

DÜNYA BORSALARI LME: Londra Metal Bor. LIFFE: Londra T caret Bor. NYMEX: New York T c. Bor.

COMEX: New York Metal Bor. IPE: Uluslararası Pet.Bor. CBT: Ch cago T caret Bor.

ANTALYA MEYVE 1.kal te 7.80 1.70 3.80 4.00 2.00 1.80 0.70 1.00 3.80 9.80 6.80

C ns Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Elma (Golden) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane K v (Yerl )

700 BİN TON

Yerl muzda rekolte hedef Türkiye’nin önemli muz üretim merkezlerinden Mersin’de yerli muzda bu yıl 700 bin ton rekolte bekleniyorTürkiye’de yılda yaklaşık 800 bin ton muz tüketildiğini vurgulayan Anamur Ziraat Odası Başkanı Ahmet Şeref Gümüş şunları kaydetti:”Aşağı yukarı bunun yüzde 80’ini yerli üretim olarak biz karşılıyoruz. 1990’lı yıllarda bu üretim yüzde 15’ti. Hükümetimizin muz ithalatında izlemiş olduğu politika bugün bizi bu seviyelere taşıdı. 2018 yılında 450 bin ton civarında bir üretime sahiptik. 2019 yılında ise bu üretimimizi 100 bin ton civarında artırarak 550 bin tonun üzerine çıkardık. Bu yıl da 650-700 bin ton civarında üretim hedefimiz var.” MERSİN-AA

KİLOSU 9,50 İLE 10,90 LİRA. Cent/Bushel Dolar/Ton Dolar/Ton cent/kg Dolar/Lb Cent/Lb Dolar/Adet Dolar/Adet Dolar/Ton MYR/Ton Cent /Lb Cent/Bushel Cent/Bushel Dolar/Lb Dolar/Lb Dolar/ton

Bushel (Buğday’da): 36.7 Lt. 1 Bushel (Mısır’da): 39 Lt. 1 Gallon (ABD): 3.78 Lt. 1 Gallon (İng.): 4.5 Lt. 1 L bre (lb): 0.450 Kg. 1 Btu: 0.29307111111 Watt / Saat 1 Ounce: 28.35 Gr. 1 Ounce (sıvı): 29.5 Mlt. 1 Troy Ounce: 31.1 Gr. 1 Pound: 0.453 Kg. 1 Gra n: 0.065 Gr

ANTALYA SEBZE 1.kal te

Fiyat

(*) 31 MART 2020 1 NİSAN 2020 verileri

Firmaların liste fiyatlarından (ortalama) alınmıştır.

Ürün

Mond /Paper 140-350 gr 920 Paper Plus 70-120 gr 820 900 Kombassan 1. H. E. 70 g/m2 Kombassan 1.H. B 70 g/m2 800 1000 Kombassan 1. H.E. 60 g/m2 900 Kombassan 1.H.B 60 g/m2 Apr l/Chambbr l 70-120 gr 840 ŞAMUA KAĞITLAR (Ebat/Euro) Sorapr nt Opaque Crem 50 gr 1350 Sorapres Cream 70-110 gr 920 Sorapres Cream 140 gr 960 KİTAP VE GAZETE (Ebat /Euro) Enso Creamy H gh Bulk 53 gr 800 Snow Br te 55 gr 780 AMBALAJ KAĞITLARı (Ebat/Euro) Kotlas (Kahvereng ) 70 gr. 1000 Ipack (Beyaz) 40 gr. 975 SÜLFİT KAĞITLAR (Ebat/$) Arkhange SK Sülf t 40 gr. Ipack MF Beyaz 40 gr GRİ MUKAVA (Ebat/Euro) Sol dus630-1134 gr 640 F rmaların l ste f yatlarıdır

> DÜNYA BORSALARI

PAMUK (Adana TL/Kg) Çukur. Std.1B (Roll) Çukur. Std.1 Ege Std. 1B. Sawgin Std. 1HB. Kütlü (Mak. Top. 40) Çiğit (Mak. %3 Emp.) Pamuk Çekirdeği (Roll.)

35.0 35.0 34.0 33.0 32.0 -

İSTANBUL MEYVE 1.kal te

PAMUK (İzmir TL/Kg) 41 Renk Liverpool A (cent/kg)

> Türkiye Ürün İhtisas Borsası ADANA 1700 1500 1320 1305

> SEBZE VE MEYVE HALLERİ İSTANBUL SEBZE C ns

24.24 14.85 23.90

GAZİANTEP TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 34.00 Kuzu et (canlı) 890 Sığır et (gövde/kg) 25.00

> HUBUBAT PİYASALARI (Kg/TL) A. K. Sert Buğday E. K. Yarı Sert Buğday E. Bey. Yarı Sert E. Bey. Yumuşak Yeml k K. Buğday Beyaz Arpa Yulaf Mısır

KUŞE (Ebat/Euro) UPM Star Mat Bulk 1.2 70+80 gr 840 UPM Star 70+80 gr 810 H kote orj 90+ gr. 800 H kote / Lum 115-200 gr. 770 H kote / Prescol 90-400 gr. 750 MAGAZİN (Bob n/Euro) UPM Ultra LWC 60 gr 740 Perlen LWC60 gr 675 TEK YÜZLÜ KUŞELER (Ebat/Euro) APP Nev a75- 80 gr. 900 KUŞE BRİSTOL KARTONLAR (Ebat /$) Bohu 190 gr 900 Chenm ng/Bohu 210 gr. 850 N ngbo Chenm ng 230 gr.+ 825 RENKLİ FOTOKOPİ (Paket /$) Excel Pro A4 A3 90 gr. (500 TBK/5’l k) 7.30 120 gr. (250 TBK/6’lık) 5.20 4CC/90 gr. (500 TBK/5’l k) 8.00 4CC /120 gr. (500 TBK/4’lÜk) 12.00 1. HAMUR (Ebat/$) Enso / Berga Wr te 60 gr. 920

> TARIMSAL SANAYİ

Nohut 8.5 mm (Yerl ) Bulgur p lavlık K. Merc mek (yerl ) K. Merc mek (İthal) S. Merc mek (Yerl ) S. Merc mek ( thal) Y. Merc mek (yerl ) Y. Mer. (6.5-7 mm/ İthal)

B r m K logram K logram Kutu Kutu K logram K logram Kasa K logram Kasa Kasa Ç ft K logram Kasa Kutu Kasa Kasa

> KAĞIT (KDV har ç)

ek pman ht yacı tedar k ed ls n d ye bunların hracatını Sağlık Bakanlığının ön zn ne bağladık. Ancak hem Sağlık Bakanlığı’na tedar kte b r sıkıntı çıkarmayan ve f yatlarda fah ş f yat uygulamayan, makul f yattan bakanlığımızın ve halkın ulaşımına sunan hracatçı f rmalarımızın da önünü kapatmamamız lazım, çünkü bunlar bu p yasadak oyuncular ve nşallah bu pandem geçecek, bu f rmalarımız bu pazarlarda kalıcı olacaklar yan k s n b rb r nden ayrı değerlend rmem z lazım” d ye konuştu. Pekcan, gerek gıda gerekse maske g b koruyucu ürünlerde herhang b r arz problem bulunmadığının altını ç zd .

1.kal te 7.80 5.80 5.80 4.80 7.20 1.90 6.00 8.80

C ns

1.kal te

L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (kg/İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Portakal Portakal (sıkmalık) Üzüm (S yah) Pep no (İthal)

7.20 5.20 7.00 10.50 7.20 4.80 40.00 3.20 2.30 7.00

TMO çek rdeks z kuru üzüm satışına başladı Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürlüğü, stoklarında bulunan 2019 mahsulü çekirdeksiz kuru üzümleri, ülke ve bölge ekonomisine katkı sağlaması için toptan satışa açtı. TMO’nun internet sitesinde yer alan duyuruya göre, ülkenin önemli tarımsal ihracat ürünlerinden biri olan kuru üzümde ihracatın kesintiye uğramaması ve stokların değerlendirilmesi bakımından İzmir Şube Müdürlüğü stoklarındaki kuru üzümler nakliye ve yükleme dahil, KDV hariç olmak üzere peşin bedelle satılacak. Çekirdeksiz kuru üzümün kilogram fiyatı 9,50 ile 10,90 lira arasında değişecek. Söz konusu fiyatlar, 30 Nisan’a kadar geçerli olacak. Müracaatlar TMO İzmir Şube Müdürlüğü ve Manisa ajans amirliklerine yapılacak. ANKARA-AA

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 11

GÜNCEL / MEVZUAT

HİLMİ DEVELİ

UĞUR TANDOĞAN

İmalatçı gözüyle Cov d-19’un etk ler ...

Koronadan sonra gündemde ne var?

EKONOMİDE SATIR ARASI dunya.com/yazarlar

NOT DEFTERİ dunya.com/yazarlar

HASAN AKDOĞAN

FATOŞ KARAHASAN

Gümrük müşav rler n n korona ses duyulmalıdır

“Global tüket m salgınının sonu yakın görünüyor”

GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET dunya.com/yazarlar

MARKALAR&İÇGÖRÜLER dunya.com/yazarlar

ÜYELİKLER E-DEVLET'TEN SORGULANABİLECEK

ÜRÜNDE SORUMLULUK İTHALATÇIDA OLACAK

BELEDİYELERE İLAVE TRANSİT EŞYADA AYKIRI KAYNAK BEYANA CEZASAĞLANDI 2 KAT ARTTI

İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü, vatandaşların, derneklere üye olup olmadığını ayrıca istifa işlemlerinin işleme konulup konulmadığı gibi işlemleri e-Devlet’ten sorgulayabileceğini bildirdi. Değişiklikle, derneklere, üyeliğe kabul edilenler ile üyeliği sona erenlerin kimlik bilgilerinin, kabul edilme ve sona erme tarihinden i tibaren 45 gün içinde il/ilçe sivil toplumla ilişkiler birimlerine bildirme yükümlülüğü getirildi. ANKARA- AA

Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği’nde değişiklik yapıldı. 12 Haziran 2014 tarihli yönetmelik yürürlükten kaldırılırken, yeni yönetmelikte eski hükümlerin büyük çoğunluğu korundu. Buna göre, denetim sonucunda ortaya çıkan aykırılıklarda sorumluluk, dağıtıcının teknik düzenlemelerde yer alan yükümlülükleri saklı kalmak üzere, üreticiye ait olacak. Üreticinin Türkiye dışında olması halinde ise yetkili temsilci veya ithalatçı muhatap alınacak.

Ticaret Resmi Bakanlığı Gazete’de Gümrük yayımlanan Yönetmeliği’nin Cumhurbaşkanlığı bazı hükümlerinde kararıyla, değişiklik belediyeler, yaptı. Yönetmeliğin özel idareler, Ulusal transit belediyeye rejimindebağlı serbest kuruluşların dolaşımda olmayan borçlarına eşyada beyana karşılık,aykırılıkla vergi ilgili şartları gelirlerinden düzenleyen ayrılan 239’uncu paylardaki maddesinde kesintilerde beyana geçici aykırılığın süreyle yaptırımları değişiklik artırıldı. yapıldı. Daha Buna önce göre, 2020 Türkiye Nisan, Gümrük Mayıs Bölgesi’nin ve Hazirandışına aylarında çıkarılacak borçlara eşya yönelik için vergilerin herhangi bir tahsilini kesinti müteakip yapılmayacak. aracın çıkışına Haziran ayı izin veriliyordu. sonu itibariyle Yenikesintiler düzenleme normal ile eşyanın seyrinde yurt dışına devam çıkış edecek, yapabilmesi kesinti için vergi yapılmaya tahsiliüç yanı ayasıra ilişkin gümrük toplu bir vergisinin kesinti ikiyapılmayacak. katı para cezası getirildi. ANKARA-DÜNYA ANKARA- DÜNYA

Maksat mükellef m üzmek yoksa verg y m toplamak

HUKUKA GÖRE

Dr. A. Bum n Doğrusöz bumin.dogrusoz@dunya.com

oronavirüs salgını dolayısıyla kişileri/mükelleﬂeri rahatlatıcı hukuki düzenlemeler bir birinin peşi sıra yayınlanıyor. Ancak her yayımlanan düzenleme yeni tereddütlere de yol açıyor ve alt düzenlemelerle desteklenmesi gerekiyor. Bütün bu düzenlemelerde amaç, sıkıntıda olanları rahatlatmak. Bu konuda en çok çaba sarf edenin de TÜRMOB olduğunu kabul etmek gerekiyor. Özellikle gazetemizde TÜRMOB ile işbirliği içerisinde yayımlanan sayfalarda yer alan bilgiler ve önerilerin önemi çok büyük. Bu konuda ben de, uzun süredir aklımda olan ve önemli gördüğüm, yaşamı kolaylaştırma amaçlı bir konuyu dile getireyim istedim. Bilindiği gibi Gelir İdaresi anlaşmalı bankaların kredi kartıyla belli kamu borçlarının interaktif vergi dairesi üzerinden ödenmesinde uygulama alanını genişletti. Bilindiği gibi özel bankaların vergi borçlarını tahsil yetkisi daha önce kaldırılmış, bu yetki sadece kamu bankalarına verilmişti. Kamu bankaları ise bu konuda zorluk üzerine zorluk çıkarttıkları hiç dikkate alınmadı. Kamu bankaların hepsi kişilerin ödemelerini ATM cihazlarına yönlendirdi. ATM ödemelerinin ise makbuz verme yeteneği yok. (Makinece verilen kağıt parçaları ödeme makbuzu yerine geçmemektedir.) Binlerce lirayı ATM’ye yüklemek kolay sanıldı. Veznelerden ödeme almıyorlar. Hesap açtırıp ödeme yapmak isteyenlerden otomatik ödeme talimatı istemeye başladılar. Hesap açılması bir sürü evrak talebine bağlandı. Üstelik yapılan ödemeler hesaplarda gözükmesinin yanı sıra makbuz da isteyenlerden makbuz bedeli olarak 5 TL isteyenler oldu. Bütün bunları Gelir İdaresi bilmiyor mu? Mutlaka biliyordur. Şimdi vergi dairelerinin de tedbirler kapsamında vergi tahsil etmeyecekleri açıklandı. İnsan-

ların veznelerde birikmesinin önlenmesi, veznedarın ve vergi dairesi çalışanlarının da korunması açısından değerlendirildiğinde, doğru bir uygulama. Bütün mükelleﬂer kurumsallaşmış değil. İçlerinde bakkal Mehmet amcadan tutun veraset vergisi taksiti ödemeye çalışan Ayşe teyzeye, arabasının vergisini ödemeye çalışan memur Ali bey’de var. Şimdi tek yol kredi kartı kaldı. Kredi kartı olmayanlar, kredi kartı internet ödemelerine açık olmayanlar, borçları dolayısıyla kartı kapatılanlar ne yapacak veya kartı olup da çeşitli endişelerle kredi kartı bilgilerini internet ortamında paylaşmak istemeyenler, ne yapacak? Hele interneti de yoksa vay haline. Alınan önlemlerde, bırakın önlemleri her durumda idarenin görevi hayatı kolaylaştırmak değil midir. Hazine ile bankalar arasında sıkıntı var diye veya siyasi mülahazalarla, bankaları cezalandırmak amacıyla özel bankaların tahsil yetkisi kaldırılması, kimin işine yaramaktadır. Her halde mükellefin değil. Bankalar zaten çok bayılmıyorlardı, parayı birkaç gün kullanacaklar diye vergi alacaklarının tahsili ile uğraşmaya. Olan vergisini kolayca ödeyene oldu. Özel bankalarda hesabı olan pek çok mükellef vergisini ödemek için sıkıntı çekmektedir. Bu sorunun çözülmesi gerekmektedir. Mükelleﬂer kendi hesaplarının bulunduğu bankalardaki hesaplarından veya içerideki kuyruğu az gördükleri bankadan, eskisi gibi rahatça vergilerini ödeyebilmelidirler. Rahatça makbuzlarını almalıdırlar. Gelir idaresinin amacının da bu olması gerekiyor. Vergi tahsil yetkisini, vergi tahsilinde başarılı bir görev anlayışı sergilemeyen kamu bankaları ile sınırlı tutmanın bir anlamını görememekteyim. Mükellefinin vergi ödemesini kolaylaştırmak yerine zorlaştırmayı tercih eden, kim nereden öderse ödesin, yeter ki ödesin” demeyen bir yönetim anlayışını anlayamıyorum. Hele şu dönemde, vergisini ödemek isteyen, bırakın nerden öderse ödesin. Hangi bankadan ödediğinden size ne, siz tahsilata bakın yeter. Kendi kendime soruyorum, burada maksat üzüm mü yemek, yoksa bağcıyı mı dövmek?

ANKARA- DÜNYA

GİB'ten hraç kayıtlı tesl mlerde süre uzatımı Gel r İdares Başkanlığı, Kov d-19 salgını neden yle hracat prosedürünü tamamlayamayan f rmalara, verg da res ne başvuru yapmadan hraç kayıtlı tesl mlere l şk n şlemler ç n 3 ay ek süre tanıdı Gelir İdaresi Başkanlığı, yeni tip koronovirüs (Kovid-19) kaynaklı mücbir sebep nedeniyle ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin ihracat sürelerinin uzatılmasını kararlaştırdı. Başkanlığın internet sitesinde yer alan duyuruda, Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’na göre, ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait KDV’nin, ihracatçılar tarafından ödenmediği, mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyanı

016 yılında başlanılan ve 2017 yılında, 2018 yılı Ocak ila 2018 Eylül döneminde ve 2019 yılında uygulanmış olan asgari ücret desteğine 2020 yılında da devam edilecektir. 26 Mart 2020 tarih ve 31080 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 1 Ocak 2020 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren, 7226 sayılı Kanun’un 29. maddesiyle 5510 sayılı Kanun’a eklenen geçici 80. madde ile 2020 yılının 12 ayı için de asgari ücret desteğinin yapılmasına devam edilmesine hükmedilmiştir. Dolayısıyla, 2020 yılında asgari ücret desteği yılın tamamında uygulanacaktır. Anılan hükme göre; - 2020 yılı öncesi tescil edilen işyerleri için i) Prime esas günlük kazancı 128 TL, ii) Toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 256 TL ve iii) Linyit ve Taşkömürü çıkarılan işyerleri için 341 TL ve altında olan sigortalıların,

ESAS NO : 2018/1005 Konkordato talebinde bulunan davacılar KAYA TRİKO PAZARLAMA İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ, KAYA TRİKO SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ vekili tarafından açılan ve mahkememizde görülmekte olan Konkordatonun Tasdiki davası nedeniyle; İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğünün; 506179 nosunda kayıtlı KAYA TRİKO PAZARLAMA İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ve 198944 nosunda kayıtlı KAYA TRİKO SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ hakkında hakkında İİK. 289/5. maddesi çerçevesinde 14.03.2019 tarihinde verilen 1 yıllık kesin mühletin 14.03.2020 tarihinden itibaren 3 AY UZATILMASINA KARAR VERİLMİŞTİR. Alacaklıların ilandan itibaren 7 günlük kesin süre içinde dilekçeyle Mahkememize müracaat ederek konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hal bulunmadığını delilleriyle birlikte ileri sürerek konkordato talebinin reddini isteyebilecekleri hususu İİK. 288. maddesi uyarınca ilanen tebliğ olunur. 19/03/2020

DUNYA

verildi: “İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle 3 ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç 3 aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 15 gün içinde başvuran ihracatçılara 3 aya kadar ek süre verilebilmektedir. Buna göre, ihraç kayıtlı teslimin yapıldığı tarihi takip eden

2020 yılında asgar ücret desteğ

T.C. İSTANBUL 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ İLAN

Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

yapılan bu verginin, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunduğu anımsatıldı. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ayın başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen verginin terkin edildiğine dikkat çekilen duyuruda, şu ifadelere yer

ayın başından itibaren başlayan 3 aylık sürenin sonu 1 Nisan 2020 ile 30 Haziran 2020 (bu tarihler dahil) tarihleri arasına rastlayan mükellefler bakımından, ek süre için vergi dairesine başvuru yapılmadan bu sürenin mücbir sebep kapsamında 3 ay daha uzatılmış kabul edilmesi uygun bulundu. İhracat süresi, belirtilen süreden önce dolmakla birlikte, ihracatın gerçekleştirilmesi için ek süre talebine ilişkin 15 günlük başvuru süresi mezkur döneme rastlayan mükellefler de aynı kapsamda değerlendirilecek.” Duyuruda, daha önce mücbir sebep veya beklenmedik durum halleri nedeniyle 3 aydan kısa ek süre almış mükellefler için alınmış ek sürenin dolduğu tarihin, belirlenen tarihlere rastlaması halinde, söz konusu ek sürenin de ilave bir başvuruya gerek olmadan 3 aya tamamlanacağı kaydedildi. ANKARA-AA

BASIN: 1157617

VERGİ GÜNDEMİ

Ak f Akarca

Mehmet Şafak

akif.akarca@alfaymm.com

mehmet.safak@alfaymm.com

- 2020 yılında tescil edilen işyerleri için ise uzun vadeli sigorta kollarına tabi tüm sigortalıların çalışma gün sayısının; günlük 2,50 TL ile çarpılması sonucu bulunacak tutar kadar asgari ücret desteği sağlanacaktır. Anılan destek tutarı bu işverenlerin kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecek olup, bu tutar İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacaktır. Bu madde kapsamında 2020 yılı öncesi tescil edilen işyerlerinde, 2020 yılında destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2019 yılı Ocak ila Kasım ayları/ döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4/a bendi kapsamında uzun vadeli sigor-

ta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması halinde bu madde hükümleri uygulanmayacaktır. 2020 yılı öncesi tescil edilen işyerlerinde, bir önceki yılın aynı ayına ilişkin olarak aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verilmemiş olması halinde bildirim yapılmış takip eden ilk aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesindeki veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki bildirimler esas alınacaktır. Asgari ücret desteğinden yararlanılması için; - 2020 yılına ait aylık prim ve hizmet belgelerini veya muhtasar

ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi, - Cari ay primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi, - SGK’ ya prim, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması veya söz konusu borcun 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre taksitlendirilmiş olması, - 2020 yılı için çalıştırılan tüm kişilerin sigortalı olarak bildirilmesi, bildirilen sigortalıların fiilen çalıştırılması ve prime esas kazançlarının eksik bildirilmemesi, gerekmektedir. Asgari ücret desteğiyle sağlanacak indirim tutarı, takip eden ay/ aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir. Henüz konuya ilişkin SGK Genelgesi yayımlanmamış olup uygulamaya ilişkin usul ve esaslar açıklanmamış olmakla birlikte, 2020 yılında uygulanacak asgari ücret desteği geç yasalaştığından, 2020/Ocak ve Şubat aylarında hak edilen asgari ücret destekleri, muhtemelen 2020/Mart ayı için tahakkuk edecek sigorta primlerine mahsup edilecektir.

PA Z A R A L A N I N A E S N A F S AY I S I N I N E N FA Z L A 2 K AT I K A DA R VATA N DA Ş A L I N AC A K

Pazar yerler nde lave tedb rler alınacak İçişleri Bakanlığı’nca yayımlanan ek genelgeye göre, pazar yerlerine kontrollü giriş, çıkışları sağlamak için belirlenen yerler haricinde diğer tüm alanlar demir bariyer ve benzeri araç gereçle kapatılarak, kontrolsüz giriş çıkışlar engellenecek. İçişleri Bakanlığı’nca, daha önce pazar yerlerinin düzenlenmesine yönelik genelgeye ek bir genelge daha valiliklere gönderil-

di. Genelgedeki talimatların eksiksiz uygulanmasının sağlanması, ayrıca ilave olarak kurulacak günlerde pazar yerleri veya alanlarda (cadde/sokak/meydan vb.) birtakım önlemler alınmasının istenildiği ek genelgeye göre alınacak önlemler şöyle: “Pazar yerine giriş ve çıkışlar mümkünse aynı yerden yapılmayacak. Aynı yerden yapılması zorunlu ise aynı

noktada vatandaşların karşı karşıya gelerek yoğunluk oluşturmaması için giriş ve çıkış için ayrı koridorlar oluşturulacak. Pazar yerlerinde sergi, tezgah veya tahtalar, araları en az 3 metre olacak şekilde yerleştirilecek. Pazar alanına içerideki esnaf sayısının en fazla 2 katı kadar vatandaş alınacak. İçeride sürekli aynı sayıda vatandaşın bulunması sağlanacak.” AA

2 N san 2020 â&#x20AC;˘ P E R Ĺ&#x17E; E M B E / 12

DENÄ°ZCÄ°LÄ°K VE LOJÄ°STÄ°K

2'NCÄ° EL GEMÄ° FÄ°YATLARI HIZLI DĂ&#x153;Ĺ&#x17E;Ă&#x153;Ĺ&#x17E;TE KoronavirĂźs salgÄąnÄą nedeniyle gemi fiyatlarÄą dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x;e geĂ§ti. SektĂśrĂźn Ăśnde gelen brokerlarÄąndan Pelikan Denizcilik ortaÄ&#x;Äą Meltem SĂźloÄ&#x;lu, alÄącÄąlarÄąn gemiyi incelemekten bile Ă§ekindiÄ&#x;ini belirterek, â&#x20AC;&#x153;KoronavirĂźs salgÄąnÄą teslim yeri konusunda da sorun oluyor. Ä°kinci el kuru yĂźk Gemi fiyatlarÄą yĂźzde 15 civarÄąnda dĂźĹ&#x;tĂź. Ă&#x2013;rneÄ&#x;in birkaĂ§ ay evvel 10 yaĹ&#x;Äąnda Ă&#x2021;in inĹ&#x;a bir supramax gemiyi 10 milyon dolara alÄąrken, Ĺ&#x;u anda Japon inĹ&#x;a 10 yaĹ&#x;Äąndaki supramax gemiler 10 milyon dolara satÄąlÄąyor. FiyatlarÄąn biraz daha dĂźĹ&#x;eceÄ&#x;ini ĂśngĂśrĂźyorum. Ancak en dipte gemi alacaÄ&#x;Äąz diye uÄ&#x;raĹ&#x;mamak lazÄąm. Ciddi alÄąm ilgisi olan mĂźĹ&#x;terilerime araĹ&#x;tÄąrmalarÄąna baĹ&#x;lamalarÄąnÄą Ăśneriyorumâ&#x20AC;? diye konuĹ&#x;tu.

MÄ°LA LOJÄ°STÄ°K, TÄ°O BELGESÄ°NÄ° ALDI

Meltem SĂźloÄ&#x;lu, kuru yĂźk gem f yatlarÄąnÄąn %15 dĂźĹ&#x;tĂźÄ&#x;ĂźnĂź sĂśyled .

TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin genĂ§ lojistik Ĺ&#x;irketlerinden biri olan Mila Lojistik; uluslararasÄą ve yurtiĂ§i karayolu, denizyolu, demiryolu, havayolu modlarÄąnda taĹ&#x;Äąma iĹ&#x;leri organizatĂśrlĂźÄ&#x;Ăź yapma imkĂ˘nÄą veren TÄ°O belgesini aldÄą. Ă&#x2013;zellikle yurtiĂ§i daÄ&#x;ÄątÄąm, FTL, LTL ile micro daÄ&#x;ÄątÄąm sĂźreĂ§lerinde faaliyet yĂźrĂźten Ĺ&#x;irket, taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąk dÄąĹ&#x;Äąnda, Ä°stanbul, Kocaeli ve Mersinâ&#x20AC;&#x2122;de bulunan depolarÄąnda; antrepo ve serbest depolama hizmeti de sunuyor.

ARKASâ&#x20AC;&#x2122;IN OPERASYONLARI KESÄ°NTÄ°SÄ°Z SĂ&#x153;RĂ&#x153;YOR Arkas Grubu, ana iĹ&#x; kollarÄą olan denizcilik, lojistik ve liman gruplarÄąnda Ă§alÄąĹ&#x;anlarÄąnÄąn saÄ&#x;lÄąÄ&#x;Äą iĂ§in gerekli tĂźm Ăśnlemleri alarak sahada iĹ&#x;in devamlÄąlÄąÄ&#x;ÄąnÄą saÄ&#x;lamak Ăźzere tĂźm imkanlarÄąyla Ă§alÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;ÄąnÄą duyurdu. Arkas Lineâ&#x20AC;&#x2122;Äąn servis verdiÄ&#x;i 68 limanda

Arkas L ne, 68 l manda serv se devam ed yor.

gemi operasyonlarÄąna kesintisiz devam ettiÄ&#x;i vurgulanÄąrken, Arkas Lojistikâ&#x20AC;&#x2122;in de tĂźm operasyonel sĂźreĂ§lerini yĂźrĂźtmek iĂ§in tamamen Bimar ekipleri tarafÄąndan geliĹ&#x;tirilen Lojistik Ortak Platform sistemi LOOPâ&#x20AC;&#x2122;u kullandÄąÄ&#x;Äąna dikkat Ă§ekildi. Arkas yetkilileri ayrÄąca, â&#x20AC;&#x153;Marport Liman Ä°Ĺ&#x;letmeleri de hem Ă§alÄąĹ&#x;anlarÄąnÄąn hem de mĂźĹ&#x;terilerinin saÄ&#x;lÄąÄ&#x;ÄąnÄą odaÄ&#x;Äąna alarak saha ve gemi operasyonlarÄąna devam ediyor. Acente Portal ile acenteler transit konteynerlere uygulanan X-ray hizmeti bilgisi, aĂ§ma kapama tutanaklarÄą, seal bilgileri, interchange gibi raporlarÄąn yanÄąnda tĂźm takipleri bu sistemden gerĂ§ekleĹ&#x;tiriliyorâ&#x20AC;? aĂ§ÄąklamasÄą yapÄąldÄą.

Ä°lk didrolik hibrit sistemli

MARS YĂ&#x2013;NETÄ°M KURULU BAĹ&#x17E;KANI SAHÄ°LLÄ°OÄ&#x17E;LU:

â&#x20AC;&#x153;Ä°Ĺ&#x; azalsa da kimseyi iĹ&#x;ten Ă§ÄąkarmayacaÄ&#x;Äązâ&#x20AC;? TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin Ăśnde gelen lojistik Ĺ&#x;irketlerinden Mars Logisticsâ&#x20AC;&#x2122;in YĂśnetim Kurulu BaĹ&#x;kanÄą Garip SahillioÄ&#x;lu, pandemi sĂźreci ile ilgili aĂ§Äąklamalar yaptÄą. KoronavirĂźs salgÄąnÄą nedeniyle Mars Logistics Ă§alÄąĹ&#x;anlarÄą ve aileleri, temasta olunan mĂźĹ&#x;teri ve ĂźĂ§ĂźncĂź kiĹ&#x;ilerin gĂźvenliÄ&#x;i iĂ§in gerekli Ăśnlemleri aldÄąklarÄąnÄą belirten Garip SahillioÄ&#x;lu, â&#x20AC;&#x153;Ä°Ĺ&#x; SĂźrekliliÄ&#x;i PlanÄąmÄąz ve bugĂźne kadar yaptÄąÄ&#x;ÄąmÄąz teknolojik yatÄąrÄąmlar sayesinde, uygun olan tĂźm birimlerimizde 12 Mart tarihinde uzaktan Ă§alÄąĹ&#x;ma modeline geĂ§tik. GĂźnlĂźk yaĹ&#x;amÄąn sĂźrdĂźrĂźlebilmesi iĂ§in lojistik sektĂśrĂźnĂźn Ă§alÄąĹ&#x;malarÄąna devam etmesi Ĺ&#x;art. Bu sebeple iĹ&#x;lerin sĂźrdĂźrĂźlebilirliÄ&#x;i adÄąna saha Ă§alÄąĹ&#x;anlarÄąmÄąz iĂ§in de Ăśnlemler aldÄąk. Sosyal mesafe Ĺ&#x;artlarÄąna uygun bir Ă§alÄąĹ&#x;ma ortamÄą oluĹ&#x;turduk ve tĂźm tÄąr, depo ve ofislerimizde dezenfektan Ă§alÄąĹ&#x;malarÄąnÄą sÄąk sÄąk gerĂ§ekleĹ&#x;tiriyoruzâ&#x20AC;? dedi. Ĺ&#x17E;u anda karayolu taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äąnda, Ăźlkelerin uyguladÄąÄ&#x;Äą kÄąsÄątlamalardan dolayÄą sÄąkÄąntÄąlar yaĹ&#x;andÄąÄ&#x;ÄąnÄą belirten SahillioÄ&#x;lu, mĂźĹ&#x;terilerine alternatif taĹ&#x;Äąma modelleri sunarak operasyonlarÄąna devam ettiklerini belirtti.

â&#x20AC;&#x153;Ertelenm Ĺ&#x; b r Ĺ&#x; potans yel ortaya Ă§Äąkacakâ&#x20AC;? Lojistik sektĂśrĂźnĂźn sĂźreĂ§ten daha Ĺ&#x;imdiden negatif yĂśnde et-

Koronav rĂźs Al aÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;yÄą teÄ&#x;et geĂ§t TĂźrk yeâ&#x20AC;&#x2122;n n gem sĂśkĂźm merkez Al aÄ&#x;a, koronav rĂźs salgÄąnÄąna raÄ&#x;men faal yetler n sĂźrdĂźrĂźyor. Tes slerde gerekl tĂźm Ăśnlemler n alÄąndÄąÄ&#x;ÄąnÄą vurgulayan Gem sander BaĹ&#x;kanÄą Ă&#x2013;nal, yÄąlÄąn lk ĂźĂ§ ayÄąnda 31 gem n n sĂśkĂźme geld Ä&#x; n sĂśyled .

SEYÄ°R DEFTERÄ° kilendiÄ&#x;ine, ancak ertelenmiĹ&#x; bir iĹ&#x; potansiyelini ortaya Ă§ÄąkaracaÄ&#x;Äąna dikkat Ă§eken Garip SahillioÄ&#x;lu, Ĺ&#x;u anki ĂśnceliÄ&#x;in istihdamÄą korumak olduÄ&#x;unu belirtti. SahillioÄ&#x;lu Ă§alÄąĹ&#x;anlarÄąna yaptÄąÄ&#x;Äą bilgilendirmede, â&#x20AC;&#x153;30 yÄąldÄąr siz deÄ&#x;erli Ă§alÄąĹ&#x;ma arkadaĹ&#x;larÄąmÄązla beraber Ăśnemli iĹ&#x;lere imza attÄąk. BaĹ&#x;arÄąlar kazandÄąÄ&#x;ÄąmÄąz gibi ulusal ve global krizler de yaĹ&#x;adÄąk. Fakat Mars Logistics olarak hiĂ§bir zaman krizi bahane etmedik, sorumluluktan kaĂ§madÄąk ve istihdam tarafÄąnda kĂźĂ§Ăźlmeye gitmedik. Bu sĂźreĂ§te de daha Ăśnceden olduÄ&#x;u gibi, odaÄ&#x;ÄąmÄąz sizler olacaksÄąnÄąz. Ne kadar sĂźreceÄ&#x;ini bilmediÄ&#x;imiz bu pandeminin iĹ&#x;lerimize olumsuz etkileri mutlaka olacaktÄąr. Ancak Ĺ&#x;unu sĂśyleyebilirim ki, KoronavirĂźs sĂźrecinden dolayÄą iĹ&#x; hacmimizin azalmasÄą sebebiyle hiĂ§bir Mars Ă§alÄąĹ&#x;anÄą iĹ&#x;ini kaybetmeyecektirâ&#x20AC;? diye konuĹ&#x;tu.

D E N E M E S E F E R Ä° YA P I L AC A K

Sakaryaâ&#x20AC;&#x2122;dan KĂśstenceâ&#x20AC;&#x2122;ye Ro-Ro hattÄą

AYSEL YĂ&#x153;CEL

me alÄąndÄąÄ&#x;ÄąnÄą sĂśyledi. 2019 yÄąlÄąnÄąn aynÄą dĂśnemde AliaÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;daki tesislere 288 bin ton Ă§elik aÄ&#x;ÄąrlÄąÄ&#x;Äąnda 35 gemi gelmiĹ&#x;ti.

aysel.yĂźcel@dunya.com

DĂźnyanÄąn Ăśnde gelen gemi sĂśkĂźm merkezlerinden AliaÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;daki tesisler, koronavirĂźs salgÄąnÄąna raÄ&#x;men faaliyetlerini sĂźrdĂźrĂźyor. Gemisander BaĹ&#x;kanÄą Kamil Ă&#x2013;nal, tesislerde gerekli tĂźm Ăśnlemlerin alÄąndÄąÄ&#x;ÄąnÄą vurgulayarak, yÄąlÄąn ilk ĂźĂ§ ayÄąnda 31 geminin sĂśkĂźme geldiÄ&#x;ini aĂ§ÄąkladÄą. KoronavirĂźs salgÄąnÄąnÄąn gemi geri dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm sektĂśrĂźne yansÄąmalarÄąnÄą deÄ&#x;erlendiren Gemi Geri DĂśnĂźĹ&#x;Ăźm Sanayicileri DerneÄ&#x;i (Gemisander) BaĹ&#x;kanÄą Kamil Ă&#x2013;nal, virĂźsten koruma Ăśnlemleri kapsamÄąnda, firmalarÄąn ve derneÄ&#x;in gerekli tĂźm Ăśnlemleri aldÄąÄ&#x;Äąna dikkat Ă§ekerek, â&#x20AC;&#x153;SektĂśrdeki faaliyetler alÄąnan Ăśnlemler kapsamÄąnda devam ediyor. BĂślgedeki demir Ă§elik fabrikalarÄąna hurda sevkiyatlarÄą yapÄąlÄąyorâ&#x20AC;? dedi. AliaÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;da sadece 3 firmanÄąn faaliyetlerine ara verdiÄ&#x;i aktarÄąldÄą. TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin gemi sĂśkĂźm merkezi AliaÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;da yÄąlÄąn ilk ĂźĂ§ ayÄąnda sĂśkĂźme gelen gemi sayÄąsÄą geĂ§en yÄąl ile paralellik gĂśsterdi. Kamil Ă&#x2013;nal, 2020 yÄąlÄą mart ayÄą sonu itibariyle ilk ĂźĂ§ ayda 157 bin ton Ă§elik aÄ&#x;ÄąrlÄąÄ&#x;Äąnda 31 adet geminin AliaÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;ya sĂśkĂźme geldiÄ&#x;ini ve, geri dĂśnĂźĹ&#x;Ăź-

â&#x20AC;&#x153;Gem ler personels z gel yorâ&#x20AC;? Tesislerde koronavirĂźs salgÄąnÄąna yĂśnelik alÄąnan Ăśnlemleri aĂ§Äąklayan Ă&#x2013;nal, â&#x20AC;&#x153;Ă&#x153;lkemize getirilecek hurda gemilerin, Ăźzerinde personel olmaksÄązÄąn rĂśmorkĂśr yedeÄ&#x;inde Ă§ekilerek gelmesinde bir yasak ve kÄąsÄątlama yok. AyrÄąca rĂśmorkĂśrlerde ticari gemilere yĂśnelik Hudut ve Sahiller SaÄ&#x;lÄąk Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź uygulamalarÄą esas alÄąnÄąyorâ&#x20AC;? dedi. FarkÄąndalÄąk sem ner dĂźzenlend TĂźm tesislerin dĂźzenli olarak dezenfekte edildiÄ&#x;ini ifade eden Gemisander BaĹ&#x;kanÄą Kamil Ă&#x2013;nal, dernek tarafÄąndan koronavirĂźs salgÄąnÄąna yĂśnelik farkÄąndalÄąk semineri dĂźzenlendiÄ&#x;ini aktardÄą. Ă&#x2013;nal, Ĺ&#x;u bilgileri verdi: â&#x20AC;&#x153;Tesis yetkililerine, Dr. Yousef Kutlu tarafÄąndan virĂźsten korunma yollarÄą ve tesislerde alÄąnacak Ăśnlemler konulu farkÄąndalÄąk eÄ&#x;itimi verildi. VirĂźsden korunma yollarÄą ve alÄąnacak Ăśnlem konularÄąnÄąn yer aldÄąÄ&#x;Äą broĹ&#x;Ăźrler daÄ&#x;ÄątÄąlarak ilan panolarÄą vasÄątasÄąyla tĂźm Ă§alÄąĹ&#x;anlarÄąn bilinĂ§lendirilmesi hedeďŹ&#x201A;endi. YĂźksek ateĹ&#x; ve Ăźst solunum yollarÄą rahatsÄązlÄąklarÄą tespit edilen Ă§alÄąĹ&#x;anlarÄąn Ă§alÄąĹ&#x;ma ortamÄąndan uzaklaĹ&#x;tÄąrÄąlarak evde istirahate gĂśnderilmesi vurgulandÄą.

157

210

YILIN Ä°LK 3 AYINDA SĂ&#x2013;KĂ&#x153;ME GELEN GEMÄ° SAYISI

SĂ&#x2013;KĂ&#x153;ME GELEN GEMÄ°LERÄ°N TOPLAM Ă&#x2021;ELÄ°K AÄ&#x17E;IRLIÄ&#x17E;I

TON BAĹ&#x17E;INA GEMÄ° HURDA FÄ°YATI

BÄ°N TON

DOLAR

â&#x20AC;&#x153;Ä°st hdamÄą korumaya kararlÄąyÄązâ&#x20AC;? Kam l Ă&#x2013;nal, koronav rĂźsle mĂźcadele sĂźrec nde st hdamÄą korumayÄą amaĂ§ladÄąklarÄąnÄą vurgulayarak, â&#x20AC;&#x153;Ă&#x153;lkem zdek dayanÄąĹ&#x;ma ruhu ve halkÄąmÄązÄąn hassas yet le kÄąsa sĂźrede bu salgÄąndan kurtulmak ve st hdamÄąmÄązÄą koruyarak Ăźlke ekonom m ze katkÄą sunmaya devam

etmek kararlÄąlÄąÄ&#x;ÄąndayÄązâ&#x20AC;? ded . Ă&#x2013;nal, Koronav rĂźs le mĂźcadele kapsamÄąnda aĂ§Äąklanan Ekonom k Ä°st krar KalkanÄą Paket â&#x20AC;&#x2122;n n hracatÄąn devamlÄąlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn saÄ&#x;lamasÄą, st hdamda yaĹ&#x;anab lecek kayÄąplarÄąn ĂśnĂźne geĂ§ leb lmes ve t car hayatÄąn canlÄąlÄąÄ&#x;ÄąnÄą korunmasÄą aĂ§ÄąsÄąndan bĂźyĂźk katkÄą saÄ&#x;layacaÄ&#x;ÄąnÄą vurguladÄą.

Hurda f yatlarÄą v rĂźs sonrasÄą ger led Gem sander BaĹ&#x;kanÄą Kam l Ă&#x2013;nal, Ĺ&#x;ubat ayÄąnÄąn lk haftasÄąnda ton baĹ&#x;Äąna 270 dolar olan gem hurda f yatlarÄąnÄąn koronav rĂźs salgÄąnÄąnÄąn dem r Ă§el k sektĂśrĂźndek

6 tes s AB l stes nde TĂźrkiye Akdeniz Ă§anaÄ&#x;Äąnda gemi geri dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm faaliyetlerinin sektĂśr olarak yapÄąldÄąÄ&#x;Äą tek Ăźlke konumunda. DĂźnyadaki gemi geri dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm faaliyetlerinin yĂźzde 97â&#x20AC;&#x2122;si TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin de dahil olduÄ&#x;u 5 Ăźlke tarafÄąndan yapÄąlÄąyor. Gemi sĂśkĂźm bĂślgesi olan AliÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;da, 22 geri dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm firmasÄą 28 parselde faaliyet sĂźrdĂźrĂźyor. Bu tesislerin toplam geri dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm kapasite-

global etk ler neden yle 210 dolara kadar ger led Ä&#x; b lg s n verd . Ă&#x2013;nal, â&#x20AC;&#x153;Bu durum hurda gem tedar Ä&#x; nde bekleme sĂźrec olarak deÄ&#x;erlend r l yorâ&#x20AC;? ded .

si ise yaklaĹ&#x;Äąk 1 milyon ton. AvrupalÄą firmalar AliaÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn en Ăśnemli mĂźĹ&#x;terileri arasÄąnda yer alÄąyor. BilindiÄ&#x;i gibi AralÄąk 2018â&#x20AC;&#x2122;den bu yana AB bayraklÄą gemiler sadece bu listedeki gemi geri dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm tesislerinde sĂśkĂźlebiliyor. AliaÄ&#x;aâ&#x20AC;&#x2122;daki geri dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm tesislerinden Leyal, Leyal DemtaĹ&#x;, IĹ&#x;Äąksan, SĂśk Denizcilik, Ege Ă&#x2021;elik ve Ă&#x2013;ge Gemi olmak Ăźzere altÄą tesis AB listesinde bulunuyor.

PETROLDAKÄ° DĂ&#x153;Ĺ&#x17E;Ă&#x153;Ĺ&#x17E; ETKÄ°LÄ° OLDU

Karayolunda sÄąnÄąr kapÄąlarÄąnda yaĹ&#x;anan sÄąkÄąntÄąlar nedeniyle taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąkta alternatif Ă§ĂśzĂźm arayÄąĹ&#x;larÄąna yĂśnelik Ă§alÄąĹ&#x;malar hÄązlandÄą. Bu kapsamda TĂźrkiye ile Romanya arasÄąnda yeni bir Ro-Ro hattÄą kuruldu. Bu hatta Ă§alÄąĹ&#x;acak olan Sea Lines firmasÄąndan alÄąnan bilgilere gĂśre, Karasu (Sakarya) â&#x20AC;&#x201C; KĂśstence (Romanya) deneme seferinin 02 Nisan PerĹ&#x;embe gĂźnĂź (bugĂźn) Karasu Limanâ&#x20AC;&#x2122;dan gerĂ§ekleĹ&#x;tirilmesi planlanÄąyor.

Sadece Dorse Ăźn teler kabul ed lecek TĂźrkiye ve Romanya arasÄąnda kurulmasÄą planlanan deneme seferine sadece sorse Ăźniteler kabul edilecek. Dorse tek yĂśn navlunu 450 uro olacak. Bu navluna 25 euro (beher Ăźnite)

DUNYA

CMYK

terminal masrafÄą ilave edilecek. Belirtilen bu Ăźcretlere Karasu yĂźkleme â&#x20AC;&#x201C; KĂśstence tahliye masraďŹ&#x201A;arÄą dahil olacak.

Tahm n trans t sĂźre 12 saat Ä°lk seferde tahmini transit sĂźrenin 12 saat olmasÄą planlanÄąyor. Bu sefere mahsus olmak Ăźzere gemiye en fazla 80 Ăźnite kabul edilecek, bunlarÄąn maksimum 10â&#x20AC;&#x2122;u transit olarak olacak. Yine bu sefere mahsus olmak Ăźzere KĂśstence â&#x20AC;&#x201C; Karasu seferinde herhangi bir Ăźnite kabul edilmeyecek, gemi KĂśstenceâ&#x20AC;&#x2122;den yĂźk almadan ayrÄąlacak. Deneme seferinin baĹ&#x;arÄąya ulaĹ&#x;masÄą halinde mĂźmkĂźn olan en kÄąsa sĂźre iĂ§erisinde bu hatta dĂźzenli karĹ&#x;ÄąlÄąklÄą seferlerin baĹ&#x;lanmasÄąnÄąn planlandÄąÄ&#x;Äą vurgulandÄą.

Kosterc ler tar h d pten dĂśndĂź Akdeniz ve Karadenizâ&#x20AC;&#x2122;deki koster filosunu temsil eden Ä°stanbul Navlun Endeksi (ISTFIX), tarihi dipten dĂśndĂź. Koster piyasasÄąndaki son geliĹ&#x;meleri DĂ&#x153;NYAâ&#x20AC;&#x2122;ya deÄ&#x;erlendiren ISTFIX AraĹ&#x;tÄąrma MĂźdĂźrĂź Engin KoĂ§ak, â&#x20AC;&#x153;Koster piyasasÄą bĂślgede ticaretin olumsuz etkilenmesine raÄ&#x;men sert dĂźĹ&#x;en yakÄątlardan ivme kazanÄąp tarihi diplerden biraz toparlandÄą. Ancak Ĺ&#x;u anda geldiÄ&#x;i 450-460 puan seviyeleri halen Ă§ok dĂźĹ&#x;Ăźkâ&#x20AC;? dedi. SektĂśrde beklentilerin dÄąĹ&#x;Äąnda yaĹ&#x;anan bir geliĹ&#x;meye vurgu yapan KoĂ§ak, â&#x20AC;&#x153;Nehir/engin deniz tipi gemilerin ticareti hÄązlandÄą. Ă&#x2013;nceki haftalarda Rusya ve Ukrayna'nÄąn tahÄąl ihracatÄąnÄą durduracaÄ&#x;Äąndan korkulmuĹ&#x;tu. Bu korkular halen yerinde. KaldÄą ki, Uk-

rayna ve Rusya kota getirdi. Bu korkulardan ĂśtĂźrĂź ticaret erbabÄą bir an Ăśnce satÄąĹ&#x;ÄąnÄą gerĂ§ekleĹ&#x;tirme gayretinde olabilir. AyrÄąca fiyatlar da dĂźĹ&#x;Ăźyorâ&#x20AC;? diye konuĹ&#x;tu. DiÄ&#x;er yandan mart baĹ&#x;Äąndan bu yana nehir tipi gemilerin yavaĹ&#x; yavaĹ&#x; nehir ticaretine dĂśnmesinin Karadeniz'de konvansiyonel tonaja biraz nefes aldÄąrabileceÄ&#x;ini sĂśyledi.

Hava koĹ&#x;ullarÄą ve Ä°srail'deki liman yoÄ&#x;unluÄ&#x;u gibi faktĂśrlerin navlunlarÄą biraz yukarÄą itebileceÄ&#x;ine dikkat Ă§eken KoĂ§ak, â&#x20AC;&#x153;Ama bu kÄąsa sĂźreli olacaktÄąr. Ă&#x2021;ĂźnkĂź Avrupa'da imalat ve tĂźketim kaĂ§ÄąnÄąlmaz olarak duracak. Bu da ĂśnĂźmĂźzdeki ĂźĂ§ ayda gemilerin gĂźnlĂźk getirilerinin bu seviyelerden Ă§ok da bir yere gidemeyeceÄ&#x;ini anlamÄąna gelebilecekâ&#x20AC;? dedi.

BazÄą l manlar 14 gĂźn Ĺ&#x;artÄą get rd Ă&#x2013;te yandan Libya ve MÄąsÄąr gibi bazÄą Ăźlkelerin gelen gemilere 14 gĂźn Ĺ&#x;artÄą getirmeye baĹ&#x;ladÄąÄ&#x;ÄąnÄą dile getiren KoĂ§ak, bu durumun yayÄąlmasÄą durumunda armatĂśrlerin bu 14 gĂźnlĂźk beklemeyi kiracÄąlardan navlun farkÄą olarak isteyebileceÄ&#x;ini ya da ilgili limanlara uÄ&#x;ramayabileceÄ&#x;ini sĂśyledi. KoĂ§ak, â&#x20AC;&#x153;Bu da iki olasÄąlÄąÄ&#x;Äą gĂźndeme getirir: Normalde tamamÄą 14 gĂźn sĂźrmeyen bir sefer, 14 gĂźn uzarsa ve gemiler baÄ&#x;lÄą kalÄąrsa gemi arzÄą azalacak, bu da navlun artÄąĹ&#x;Äą olarak yansÄąyacak. Ama tersi olursa yani armatĂśrler bekleme parasÄąnÄą alsa bile bu Ăźlkelere gitmezse tam tersine ciddi bir tonaj arzÄą fazlasÄą ortaya Ă§Äąkacak. Bu olasÄąlÄąÄ&#x;Äą daha yĂźksek gĂśrĂźyorumâ&#x20AC;? diye konuĹ&#x;tu. Ä°STANBUL/DĂ&#x153;NYA

DENİZCİLİK VE LOJİSTİK

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 13

V rüs t caret yavaşlattı, mallar antrepoda kaldı Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını, lojistik depolama sektöründe de dengeleri alt üst etti. Ticaretin yavaşlaması, sipariş iptalleri, birçok mağazanın kapanması ve sınır kapılarında yaşanan sorunlar antrepolarda ve ihracat depolarında da iş akışına sekte vurdu. Bazı lojistik tesislerin ihracat tarafında en yoğun gün olan cumartesi, mal çıkışının yüzde 60’a kadar azaldığı dile getiriliyor. Koronavirüs salgını sonrası lojistik depolama tesisi olan antrepolarda ve ihracat depolarında yaşanan gelişmeleri değerlendiren Asbir Antrepo ve Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Başboğa, gümrüklü/

gümrüksüz depo hizmeti verdiği firmaların mecburen stok tutmaya başladığını belirterek, “Firmalar getirdiği malı satmakta zorlanıyor. Bazıları distribütör olduğu için malı mecburen getiriyor. Bazılarının önceden verilmiş siparişleri vardı.

Bir kısmının da iç piyasa siparişleri iptal oldu” dedi. Perakende tarafında iç ticarette depolama ve dağıtım hizmeti verdikleri firmalardan gıda, temizlik dışındaki sektörlerde durgunluk olduğunu, tekstil sektöründe de lüks

tüketim grubuna girecek ürünlerde de siparişlerin ciddi oranda düştüğünü belirten Başboğa, “Bu yüzden hem antrepo tarafında hem ihracat depo tarafında hem de parkende tarafında doluluk arttı, sirkülasyon azaldı. Biz lojistik depo işletmecileri sirkülasyondan para kazanıyoruz. Dolayısıyla bekleyen mallar hem hizmet verdiğimiz firmalara hem de bize zarar. Antrepolardan da yapılan fiziki çıkış önemli ölçüde azaldı” diye konuştu. Salgın nedeniyle yavaşlayan ticaretin depolara giren malları da azalttığını belirten Başboğa, “Depoya girişler de her geçen hafta azalıyor ama gelen mal daha uzun süre kalmaya başladı” diye konuştu.

Tersan, global devlerle ş b rl ğ n güçlend r yor Daha önce satış yaptığı f rmalarla yen ş b rl kler ne mza atan Tersan, Rusya’nın balıkçı devler nden Okeanrybflot ç n dünyanın en büyük fabr ka balıkçı gem ler nden b r n daha nşa edecek, Norveç’e de yen yolcu gem ler gönderecek.

Koronav rüse karşı tersanede hang önlemler alınıyor?

AYSEL YÜCEL/İSTANBUL

Dünyada birçok ilke imza atan Tersan, Rus Okeanrybflotfirması ile yeni bir anlaşma imzaladı. Tersane, Rusya’nın önde gelen balıkçılık firmalarından Okeanrybflot için dünyanın en büyük fabrika balıkçı gemilerinden birini daha inşa edecek. Halihazırda Tersan tersanesinde Okeanrybflotiçin inşa edilen NB1096 gemi inşa nolu ilk geminin ise haziran ayında suya indirilmesi planlanıyor.

11 ay l mana dönmeden çalışab lecek Sözleşme imzalanan NB1106 inşa nolu yeni gemi, NB1096’nın eş gemisi olacak. 108 metre uzunluğunda ve 20 metre genişliğindeki gemi boyut ve özellikleri ile dünyanın en büyük fabrika balıkçı gemileri arasında yer alacak. Gemi, Okhotsk Denizi'nde ve Pasifik’te gerekli desteklerin sağlanması ile 11 ay gibi uzun periyodlarda limana dönmeden kesintisiz balıkçılık operasyonları yürütebilecek. Skipsteknisk tarafından tasarlanan 108 metre uzunluğundaki gemi, 150 kişilik mürettebat kapasitesine sahip olacak.

Norveç’e k yen yolcu gem s nşa edecek Gem nşada Türk ye’n n en öneml hracat pazarı olan Norveç’e Türk ye’den üret len lk gem , anahtar tesl m olarak 2011 yılında Tersan tarafından nşa ed ld . Ş rket şu anda hracatının yaklaşık yüzde 70’ n Norveç’e yapıyor. Türk ye’de üret lecek lk yolcu gem s ç n de 2018’da yılında Tersan Norveçl Hav la Kystruten f rması le sözleşme mzalamıştı. İlk 2 gem n n nşası devam ederken, geçt ğ m z günlerde Norveçl Hav la Kystruten f rması le aynı gem den 2 adet daha üret l-

mes ç n sözleşme mzalayan Tersan , bu sözleşme le üret lecek olan yolcu gem s sayısını 4’e çıkarmış oldu. İlk 2 gem n n haz ran ayında suya nd r lmes planlanıyor. Her b r 700 yolcu kapas tel olacak yolcu gem ler , 125 metre boyunda, 25 metre gen şl ğ nde olup ana mak naları LNG le çalışacak bu 2 yolcu gem s nde, 6000 KW saatl k enerj depolama (akü) s stemler bulunacak. Bu da dünyada şu ana dek b r gem de bulunan en yüksek enerj depolama kapas tes olacak.

Bugüne kadar 80 gem nşa ett Dört binden fazla çalışanı ile Yalova ve Tuzla’daki tersanelerinde faaliyet gösteren Tersan, bugüne kadar yaklaşık 80 gemi inşa edip teslim etti. Özel balıkçı gemileri konusunda uzmanlaşan Tersan, yakaladıkları balıkları kıyıya işlenmiş, paketlenmiş, son kullanıcı için hazır halde ulaştıran çeşitli özelliklerde niş, terzi usulü fabrika balıkçı gemileri inşa ediyor.

Genel Müdürü Mehmet Gaz oğlu, koronav rüs salgını le mücadele kapsamında Tersan olarak gerekl tüm önlemler alarak sosyal mesafey koruduklarına d kkat çekerek, alınan önlemler şu şek lde sıraladı: “60 yaş üzer , ham le ve kron k rahatsızlığı olan personeller m ze evden çalışma ya da yıllık z n kullanma fırsatı sunarak, onları olası v rüs bulaşma ht mal nden koruduk. Tersanem zde k ayrı vard ya ve home of s çalışma düzenlemeler le çalışma saatler çer s ndek çalışan nüfusunu yarı yarıya düşürdük. Tüm yemek ve aletler n paketl sunuyoruz. Tüm alanları her gün dezenfekte ed yoruz.”

Devam eden 16 projes var Dünyada sıfırdan üretilen ilk yengeç yakalama gemisi ve ilk yüzde 100 elektrikli feribotu inşa eden Tersan’da şu an mühendislikten teslimata farklı aşamalarda devam eden 16 proje bulunuyor. Balıkçı gemileri, yolcu gemileri ve feribotlardan oluşan bu gemiler, ağırlıklı olarak Norveç başta olmak üzere Rusya ve Kanada gibi ülkelere ihraç edilecek. 2018 yılında 146 milyon dolarlık ihracata imza atan şirket bu rakamı geçen yıl 216 milyon dolara çıkardı. Böylece Tersan, alanında üst üste 7 yıl ihracat şampiyonu oldu.

“Rusya pazarında yer m z pek şt rd k” Tersan Tersanesi Genel Müdürü Mehmet Gazioğlu, Okeanrybﬂot ile kurdukları bu uzun soluklu iş birliğini ikinci gemi ile pekiştirmiş olmaktan çok

memnun olduklarını dile getirerek, “Okeanrybflot’un Tersan’a olan güveni bizi çok onurlandırdı. Tersan’lı her bir birey bu özel gemi için aynı heyecanı hissediyor ve inşasında ilerlemek için sabırsızlık duyuyor. Bu siparişle birlikte, halen teknolojik açıdan üstün donanım özelliklerine sahip birçok gemi inşa ettiğimiz Rusya pazarındaki yerimizi daha da pekiştirmiş olacağız” dedi.

V İ R Ü S 2 0 Ü L K E D E K AY I P YA R AT T I

Ü C R E T L E R D E İ N D İ R İ M YA P T I

Avrupa uçuş trafiği şubatta %2.6 azaldı

Mers n L manı’ndan trans t t carete destek de 50 oranında indirime gidildi. Yine soğutma tertibatlı konteynerler için ilk 7 günlük bekleme sürelerinde yüzde 20 indirim uygulanırken 8-15 gün arası bekleme sürelerinde yüzde 30, 16 gün ve üzeri bekleme sürelerinde de yüzde 50 indirim yapıldı. Transit Araç Fuzuli İşgaliye ücretleri ise koşulsuz olarak yüzde 50 indirildi.

MEHMET NABİ BATUK / MERSİN

Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (Eurocontrol), son olarak yayınlanan tarafından yayınlanan Şubat 2020 raporuna göre; Avrupa şebekesindeki uçuş trafiği COVID-19 krizinin de etkileri yüzde 2.6 oranında azaldı. Eurocontrol üyesi 20 ülkenin günlük uçuşlarında düşüş yaşandı. Çin ile Avrupa arasındaki karşılıklı uçuşların yüzde 61 oranında azaldığı belirtilen raporda, günlük bazda 98 adet daha az uçuş gerçekleştirildiği ve Çin ile yapılan uçuşlardan en fazla etkilenen ülkelerin Almanya (-19), İngiltere (-15), Fransa (-14) ve İtalya (-11) olduğu belirtildi. ABD (% 0.6), Rusya (% 1.5), Birleşik Arap Emirlikleri (% 1), Mısır (% 14) ve Katar (% 5,6) ile karşılıklı gerçekleştirilen uçuşlardaki artışın devam ettiği ancak Çin (-%61,1), Hong Kong (-%19,9) ve İran (-%16,4) ile karşılıklı uçuşlarda ise önemli oranda azalma meydana geldiği açıklandı. Türkiye’de de iç hat uçuşları ile birlikte Orta Doğu ve Çin ile yapılan uçuşlardaki azalmanın etkisi ön plana çıktı.

DUNYA

CMYK

Mersin Uluslararası Limanı’nda koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında liman genelinde alınan tedbirlere ek olarak, artan bekleme süreleri nedeniyle sıkıntılı günler yaşayan lojistik sektörünün finansal açıdan desteklenmesi adına ‘transit konteyner ardiye’ ve transit araç fuzuli işgaliye ücretlerine yüzde 20 ile yüzde 50 arasında indirim yapıldı. Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği (MIP) Koronavirüs salgını (COVID-19) nedeniyle liman sahasında aldığı önlemleri sıkılaştırarak sürdürüyor. MIP’den yapılan duyuruya göre; hastalığın yayılmasına engel olmak için liman genelinde hassasiyetle alınan sıkı tedbirlerin ardından, komşu ülkelerle olan sınır kapılarında alınan tedbirler sonucu oluşan uzun bekleme süreleri nedeniyle sıkıntılı günler yaşayan transit ticareti desteklemek için de finansal önlemlerin alındığı bildirildi. Çalışma kapsamında transit rejimine tabi yüklerin sevk işlemlerinde yaşanan beklemeler karşısında sektöre destek olmak amacıyla 30 Nisan 2020

tarihine kadar limandan karayolu ve demiryolu ile kapı çıkış veya iç boşaltım yapan veya yapacak olan konteynerlerin ardiye tutarları ve transit yük taşıyan araçların fuzuli işgaliye ücretlerinde yüzde 20 ile yüzde 50 arasında indirim yapıldı. Transit Konteyner Ardiye işlemlerinde Dry konteynerlerde hali hazırda uygulanmakta olan ilk 7 gün serbest süreye ilaveten, 8 ila 15 gün arası bekleme süresinde yüzde 25, 16 gün ve üzeri bekleme süresinde de yüz-

L man sahasında v rüse karşı önlemler artırıldı Dünya genelindeki tüm limanlar gibi gıda ve tıbbi malzeme vb. hayati yüklerin lojistiğinin devamlılığını sağlayarak rolünü en iyi şekilde yerine getirmeye çalışan Mersin Uluslararası Limanı’nda salgınla mücadele kapsamında önemli uygulamalara geçilmişti. ‘Canlı Destek’ ile ‘webdestek@ mersinport.com.tr’ üzerinden hizmet verilmeye başlanması, zorunlu olmayan haller dışındaki giriş/çıkışların ziyaretçilere kapatılması, vardiya dışında kalan personelin uzaktan çalışma sistemine geçirilmesiyle bir yandan kişisel teması asgariye indirirken, bir yandan da 7/24 kesintisiz hizmet verilmeye devam ediyor.

2 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 14

DIŞ HABERLER

‘ABD’DE MEDİKAL EKİPMAN STOKLARI TÜKENİYOR’ ABD’nin stratejik rezervlerinde neredeyse hiç koruyucu ekipman kalmadığı belirtiliyor. ABD Yurtiçi Güvenlik Bakanlığı’ndan Reuters’a konuşan iki yetkili, koronavirüs salgınıyla mücadelede faydalı olacak koruyucu ekipmanlarının bulunduğu hükümet stoklarının tükenmek üzere olduğunu söyledi. Konunun hassasiyeti nedeniyle isim vermeden konuşan yetkililerin verdiği bilgiye göre, maske, solunum cihazı, eldiven, yüz koruyucu gözlükler ve medikal önlükler tükenmeye yaklaşan stoklardan bazıları. ABD Başkanı Donald Trump da önümüzdeki iki haftanın çok kötü geçebileceğini belirterek “ABD’de 100 bin ila 240 bin kişinin öleceğini öngördüklerini” yineledi.

‘PETROL FİYATI SIFIRA, HATTA NEGATİFE DÜŞEBİLİR’ ABD Başkanı Donald Trump’ın petrol diplomasisi de şu anda stok bulmakta zorlanılan petrol fiyatlarını yükseltmeye yetmedi. Goldman Sachs analistleri, gelişmelerin petrol fiyatları için “aşırı negatif” olduğunu belirtti ve petrol fiyatlarının ‘eksiye düşebileceği’ uyarısı yaptı. İskandinavya merkezli yatırım bankası SEB baş emtia analisti Bjarne Schieldrop da aynı görüşte: “Rafineriler şu anda işledikleri her varil petrolde para kaybediyor ya da petrol ürünlerini depolayacakları yer bulamıyorlar” diyor. Schieldrom ekliyor: “Bunun karada faliyet gösteren petrol üreticileri için tek bir anlamıı var. Yerel petrol fiyatları veya manşet fiyatlarr hızla sıfıra hatta negatife düşebilir. Çünkü eğer çok fazla petrolleri olursa üretimi durdurma kararı alana kadar petrolün taşınması için para vermek zorundalar.”

I H S M A R K I T İ M A L AT P M I V E R İ L E R İ AÇ I K L A N D I

Küresel imalat sektöründe ‘senkronize’ yavaşlama Dünya genelinde birçok ekonominin imalat sektörü, son Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerine göre senkronize şekilde yavaşlıyor. İmalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) mart ayında Asya ve Avrupa ülkelerinin çoğunda koronavirüs salgının ekonomik faaliyetleri olumsuz etkilemesiyle daraldı. Euro Bölgesinde İmalat PMI koronavirüs salgınını sınırlamak için alınan önlemlerin neden olduğu küresel tedarik zincirindeki aksamaların üretimi düşürmesiyle ve daralmanın önümüzdeki aylarda devam etmesinin beklenmesiyle sert geriledi. Euro Bölgesi genelinde fabrikalar, mağazalar ve okullar, hükümetin uyguladığı tecritler nedeniyle kapandı, istihdam konusunda endişe eden tüketicilerin harcamalarını azaltmaları ve evde kalmalarıyla mallara olan talep düşüş kaydetti. IHS Markit Euro Bölgesi İma-

lat PMI şubat ayındaki 49.2'lik seviyesinden mart ayında 44.5'e gerileyerek euro bölgesi borç krizinin arttığı 2012 ortalarından bu yana en düşük değeri aldı. Euro Bölgesinden öncü imalat PMI verisi 44.8 değerini almıştı. Endekste 50'nin altındaki seviyeler daralmaya, üstündekiler ise büyümeye işaret ediyor. ABD, Euro Bölgesi, Fransa, Almanya, İtalya, Brezilya ve birçok ülkenin İmalat PMI verilerini yayınlayan IHS Markit raporlarına göre, imalat sektörü faliyetleri birçok ülkede uzun yıllardır görülmemiş bir hızda yavaşladı. Salgının en sert vurduğu ülkelerden İtalya’da karantinalar nedeniyle imalat sektöründe 11 yılın en sert düşüşü yaşandı. İmalat PMI Şubat ayındaki 48,7 düzeyinden Mart’ta 40,3’e geriledi. Fransa’da da 11 yılın en sert yavaşlaması kaydedildi. İmalat PMI şubattaki 49,8 düzeyinden mart ayında 43,2’ye geriledi.

Asya ülkeler nde de malat sert düştü Japonya ve Güney Kore'de malat sanay PMI'nın sert düşüşü Ç n küçük ve orta ölçekl hracatçı ş rketler n durumu konusunda gösterge olan özel malat sanay satın alma yönet c s endeks ndek (PMI) haf f büyümey gölgeled . V etnam, F l p nler ve Endonezya'da da malat sanay satın alma yönet c s endeks n n ger lemes tüm dünyada 850,000'den fazla k ş y etk leyen koronav rüs salgınının ekonom lere verd ğ zararı ortaya koyuyor. Ç n'de fabr kalar uzun süred r kapalı kalmalarının ardından kademel olarak açılmaya ve düşen koronav rüs vakaları neden yle seyahat yasaklarındak sert

kısıtlamalar kaldırılmaya başlarken, Güney Kore'de malat PMI, ülken n başlıca hracat pazarlarında v rüsün yayılmasını önlemek ç n sert önlemler alınırken 11 yılın en büyük daralmasını yaşadı. Ç n'de küçük ve orta ölçekl hracatçı ş rketler n durumu konusunda gösterge olan özel malat sanay satın alma yönet c s endeks (PMI) mart ayında 50.1 le beklent ler aşarak sektörün tekrar büyümeye döndüğünü ancak büyümen n sınırlı olduğuna şaret ett . Güney Kore IHS Mark t İmalat PMI 44.2'ye düşerek Ocak 2009'dan ber düşük sev yes n gördü. Güney Kore malat sanay PMI, Şubat'ta 48.7 sev yes ndeyd .

Dünyadan kısa kısa İTALYA Ekonom Bakanı Roberto Gualt er , ş dünyası lob ler tarafından hazırlanan raporda, İtalya ekonom s n n 2020 yılında yüzde 6 küçüleceğ öngörüsünü gerçekç olarak değerlend rd . Reuters’a göre, koronav rüs salgının en kötü etk led ğ ülkelerden b r olan İtalya Haz ne Bakanlığı se ekonom de yüzde 3 daralma bekl yor. AVRUPA BİRLİĞİ L bya'ya yönel k s lah ambargosunun uygulanmasını sağlamak ç n yen operasyonu “IRINI”n n başlayacağını duyurdu. Operasyon kapsamında L bya’ya savaş gem ler gönder lecek. TAYVAN hükümet koronav rüs önlemler kapsamında ekonom y ayakta tutak ç n 35 m lyar dolar harcama yapılacağını duyurdu. Bunun yanında en yoğun ht yacın olduğu ülkelere de 10 m lyon adet maske bağışlanacak. JAPONYA'da ekonom k güven, -8'e ger leyerek son yed yılın en düşük düzey n gördü. Söz konusu görünümün gelecek aylarda devam edeb leceğ bel rt l rken, deflasyon end şeler n n artmasıyla hükümet sözcülüğü ülke genel nde OHAL seçeneğ n n değerlend r leb leceğ n söyled . BİRLEŞMİŞ MİLLETLER Afr ka Ekonom k Kom syonu, Afr ka mal ye bakanları, Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası ve Avrupa B rl ğ ’n n (AB) çok taraflı ve t car borç rahatlatmasına yönel k destekler n talep ett ğ n duyurdu. IMF ve Dünya Bankası’nın yüksek borcu olan gel şmem ş ülkeler g r ş m kapsamında Somal ’n n 5.2 m lyar dolarlık borcunun üç yıl ç de 557 m lyon dolara nd r leceğ açıklanmıştı. HİNDİSTAN başkent Delh ’de kanser hastalarının tedav ed ld ğ b r hastanede çalışan b r doktorda COVID-19 tesp t ed ld . Seyahat geçm ş bulunmayan fakat v rüsü yakın zamanda B rleş k Krallık’tan dönen kardeş nden kaptığı tahm n ed len doktor, Delh ’de tedav altına alındı.

DUNYA

CMYK

ABD Başkanı Trump'ın Suudi arabistan ve Rusya arasındaki arabuluculuk çabaları işe yaramadı.

ZOOM’UN YÜKSELİŞİNE ‘GÜVENLİK AÇIĞI’ UYARISI New York’ta bir savcı görüntülü anlık konuşma uygulaması Zoom’un salgın nedeniyle popülerliğinin artması sonrası, kullanıcı sayısındaki artışa rağmen güvenlik koşullarını yerine getirip getiremediğini sorguladı. Savcı Letitia James Zoom’un yönetimine gönderdiği mektupta veri güvenliği ve kişisel verilerin korunması konusunda iyileştirmeler yapılıp yapılmadığını sorarak, geçmişte uygulamanın bu sorunlara yanıt vermekte yavaş olduğunu vurguladı. Zoom ise BBC’ye yanıt niteliğinde yaptığı açıklamada güvenliğin ilk önceliği olduğunu vurguladı ve savcıya istenilen bilgilerin şirket tarafından sağlanabileceği belirtildi.

Buğday ve p r nç f yatı yüksel şte DIŞ HABERLER HİLAL SARI hilal.sari@dunya.com

makale ve yorumlar

UĞUR CİVELEK

H çb r şey esk s g b olamayacak! ARKA PLAN dunya.com/yazarlar

Buğdayda son 15 günde yaşanan artış

P r nçte yılbaşından bu yana artış

Dünya nüfusunun neredeyse yarısı evler nde oturmak zorunda kaldığı ç n gıda tedar k z nc rler nde kısa sürel dalgalanmalar yaşanıyor. Buğday ve p r nc n f yatları mart ortasından bu yana sert yüksel rken, uluslararası örgütler hükümetlere gıda tedar ğ n n sürdürüleb l rl ğ ç n çağrı yapıyor.

Chicago Emtia Borsası’nda (CBOT) işlem gören buğday fiyatı, diğer emtiaların aksine mart ortasından bu yana yüzde 15 yükseliş kaydederek hafta başında 5,72 dolar/kile düzeyine kadar yükseldi. Uluslararası Hububat Konseyi verilerine göre ise pirinç piyasası için gösterge niteliğinde olan Tayland pirincinin ton fiyatı yıl başından bu yana yüzde 17 artışla 490 dolara ulaştı. Salgın nedeniyle evlerden çıkmayan 3 milyarın üzerinde insan, daha fazla makarna, pirinç ve ekmek tüketmeye başlayınca, buğday ve pirinç fiyatları yükselişe geçti. Öte yandan tarım emtialarının yetiştirildiği tarlalarda ise tedarik zincirinde kırılmalar olduğu haberleri gelmeye başladı. Ayrıca çeşitli ülkeler de tarım ürünlerinin ihracatına kısıtlamalara gidiyor. Wall Street Journal’da yer alan habere göre, dünyanın en büyük buğday üreticilerinden Fransa’daki karantina önlemleri nedeniyle Avrupa buğday fiyatlarında sıçrama yaşanıyor.

Fak r ülkelerde gıda kr z r sk Hububatları ülkeler ve sınırlar arasında hareket ettirmede yaşanan aksaklıklar, ülkelerin alımları hızla artırmasıyla bir araya gelince salgının küresel gıda piyasasına etkilerinin de artacağı öngörülüyor. Birleşmiş Milletler’e bağlı Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) kıdemli ekoomisti Abdolreza Abbassian, “Şu anda yaşadığımız bir tür mükemmel fırtına” diyor. Örgüt lojistik aksaklıkların yanı sıra gelişmekte olan ülkelerin para birimlerinin değer kaybetmesinin, özellikle gıda ithalatı yapan ülkeler için alımları daha pahalı hale getirdiğini belirtiyor ve önemli bir uyarı yapıyor: “Bu gelişmeler daha fakir ülkeler ve salgının en sert vurduğu ülkelerde bir gıda krizine yol açabilir.” ‘Stoklar gezegene yeter’ Rusya, Ukrayna ve Latin Amerika gibi büyük tarım ürünü ihracatçılarında kaydedilen güçlü rekolteler sayesinde tahıl ve yağlı tohum stokları düzeyleri şu anda yüksek. ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre küresel buğday rekoltesi Ağustos’ta sonlanacak olan 2019-20 sezonunda 764,5 milyon metrik tona ulaşarak tarihi rekor düzeyi görecek. AgriCensus’tan analist Tom Houghton “Şu an hala gezegendeki herkesi doyurmaya yetecek kadar buğday var” diyor. Ancak, sorun, bu buğdayın doğru yere ulaşmasını sağlamak olabilir. Taşıma mal yet de artıyor Fransa’da kamyon şöförü eksiği nedeniyle hububat sektöründe zor-

Gıda z nc r nde aksama olmaması ç n ülkeler ne yapmalı? FAO, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya T caret Örgütü (WTO) Genel D rektörler QU Dongyu, Tedros Adhanom Ghebreyesus ve Roberto Azevedo, m lyonlarca nsanın gıda güvenl ğ n sağlamak ç n neler yapılması gerekt ğ ne yönel k ortak b r açıklama yaptı. Çok öneml çağrılar çeren açıklamada, hükümetler n g derek yayılan salgınla mücadelede yasal tedb rler uygularken, gıda güvenl ğ n , küresel gıda t caret n ve gıda güvenl ğ üzer ndek etk ler azaltmak ç n ayrıca özen göstermes vurgulanıyor. Ortak açıklamada öne çıkan bazı öneml uyarılar se şöyle: ● Tedb rler gıda tedar ğ n etk lememel : Dünyadak m lyonlarca nsanın gıda güvenl ğ ve geç m kaynakları uluslararası t carete bağlı. Ülkeler, artan salgını önlemek ç n yasal tedb rler yürürlüğe koyarken, gıda tedar ğ , küresel gıda t caret ve gıda güvenl ğ üzer ndek olası etk ler azaltmak ç n

luklar yaşanmaya başladı. Ayrıca şu anda hububatın limanlara sevkiyatının maliyetlerinde de artışlar yaşanıyor. Emtia tüccarlarına pazarlama danışmanlığı veren Dave Marshall’a göre karantinalar ve evde yemek oranındaki artış ise ‘kısa vadeli çalkantılara’ neden oluyor. “Restoranlar kapandıkça, tüketiciler evde yemek yapmak zorunda kalıyor. Bu da evdeki envanterlerine ekleme yapmalarını gerektiriyor” diyor Marshall. Bazı büyük tarım ürünü ihracatçısı ülkeler yurtiçi tedariğini koru-

de ayrıca özen göstermel . ● Gıda srafı artab l r: Tarım ve gıda endüstr s şç ler n n hareketler n kısıtlayacak ve y yecek konteynerler n n sınırda gec kme yaşamasına sebep olacak aksamalar kolay bozulan gıdaların çürümes ve gıda srafının artmasıyla sonuçlanab l r. ● Gıda t caret nde sınırlama sert sonuçlar doğurur: Gıda t caret ndek sınırlamalar, gıda güven l rl ğ üzer nde de gerekçes z end şeler oluşturab l r. Şayet böyle b r senaryo gerçek olursa, bu durum, gıda talep z nc r nde kes nt ye yol açar ve başta en kırılgan ve gıda güvens zl ğ yaşayan topluluklar ç n sert sonuçlar doğurur. ● Bel rs zl k hracat yasak dalgası başlatab l r: Gıda mevcud yet ne l şk n bel rs zl k, küresel pazarda darlık yaratarak, b r hracat kısıtlamaları dalgasını tet kleyeb l r. Bu tür reaks yonlar, gıda arzı ve taleb arasındak dengey değ şt rerek, f yat artışlarına ve f yat değ şkenl ğ n n artışına neden olab l r.

mak ve yurtiçi gıda enﬂasyonunun yükselmesini engelleyebilmek için gıda ihracatlarına yasak getirmeye hazırlanıyor. İlk yasak Rusya’dan geldi. Kommersant gazetesinin haberine göre, Rusya’dan buğday, mısır, çavdar ve arpa ihracatının 1 Nisan-30 Haziran 2020 tarihleri arasında 7 milyon ton ile sınırlandırılması planlanıyor. Geçen hafta Kazakistan unun, Vietnam da pirincin ihracatını geçici olarak yasakladı. Sonrasında Kazakistan bu yasağı kaldırıp buğday ihracatına yeni kota getirileceğini duyurdu.

● Gıda z nc r ndek şç ler n sağlığı kr t k öneme sah p: Benzer şek lde, şleme ve satış bölümler ndek gıda üret c ler ve gıda şç ler n n de korunmaları hastalığın yayılmasını önlemek ve gıda tedar k z nc rler n n devamı ç n kr t k öneme sah pt r. Sıkı güvenl k gerekl l kler altında tüket c ler, başta yaşlılar ve çocuklar g b en çok muhtaç olanlar olmak üzere, kend topluluklarındak y yeceklere er ş mler olmaya devam etmel d r. ● Üret m, tüket m, stok ve f yat b lg ler gerçek zamanlı er ş leb l r olmalı: Ayrıca gıda t caret tedb rler , gıda üret m , tüket m ve stok sev yeler le gıda f yatları hakkındak b lg ler n gerçek zamanlı olarak er ş leb l r olmasını da sağlamalıyız. Bu; bel rs zl ğ azaltır, üret c ler n, tüket c ler n ve t caret le uğraşanların daha b l nçl kararlar almasını sağlar. Heps nden öneml s , pan k alışver ş n n ve gıda le d ğer tüket m malzemeler n stoklanmasının kontrol altına alınmasına yardımcı olur.

Türk ye de dah l, alımlar hızlandı Dünyanın en büyük buğday ithalatçısı Mısır’da Devlet Başkanı El Sisi gıda rezervlerinin yükseltilmesi talimatı verdi. Türkiye’de Toprak Mahsulleri Ofisi, yıl başından bu yana yüzbinlerce ton ekmeklik buğday ve makarnalık buğday alım ihalesi açtı. Rabobank analisti Michael Magdovist salgının uzun süreli değişikliklere neden olabileceğini belirterek, “Ülkeler şu anda karantina uygulamak gerekirse diye yeterli miktarda stok ithalatı yapmak istediğini gösteriyor” diye konuşuyor.

2 N san 2020 • PERŞEMBE / 15

ENERJİ

WUHANLI ŞİRKETTEN ISPARTA’YA 1000 MW’LIK HES Petrol Of s CEO’su Sel m Ş per, herkes n bu zorlu günlerde b rl k ve beraberl k ç nde hareket ett ğ n söyled .

"PETROL OFİSİ’NDE KİMSE İŞTEN ÇIKARILMAYACAK" Petrol Ofisi CEO’su Selim Şiper küresel bir salgına dönüşen Covid 19 salgınının insan sağlığı için çok önemli tehdit oluşturduğunu belirtti. Virüsle yapılan mücadeleye vurgu yapan Petrol Ofisi CEO’su Selim Şiper, "Tüm toplumun, bireysel ya da kurumsal herkesin birlikte mücadele etmesi gereken zamanlar geçiriyoruz" dedi. Petrol Ofisi çatısı

altındaki herkesin, başarılarda, iyi günlerde olduğu gibi bu zorlu günlerde de birlik ve beraberlik içinde hareket ettiğini vurgulayan Selim Şiper, "Bu birlik ruhu ve sorumluluklarımız çerçevesinde, içinde bulunulan süreç boyunca bünyemizde yer alan hiçbir çalışan arkadaşımız koronavirüs salgını nedeniyle işten çıkarılmayacaktır" diye konuştu.

Cov d 19 salgını ve Türk ye’n n enerj s ENERJİ GÜNDEMİ MEHMET KARA mehmet.kara@.dunya.com

Hiç zamanı değil desem de ikide bir kafama takılıyor. Piyasa fiyatı düştüğü halde şebekeye elektrik vermeye devam eden, maliyeti ne olur diye bakmadan doğalgaz tedarikini sürdüren ekonomi aktörleri ileride ne yapacak? Cevabı bilmiyorum. Söyleyebilecek babayiğit var mı ondan da emin değilim. Çünkü... Türkiye, 1990’lardan bugüne çeşitli ekonomik krizlerle hep karşılaşır. Ya kendi krizini yaşar ya da küresel ya da bölgesel krizlerden payına düşen faturayı üstlenir. 1994 krizi, 1998-2000 dönemindeki Rusya ve Uzakdoğu krizleri, 2001 krizi, 2008 krizi. Bugün yukarıdakilere asla benzemeyen, adına kriz denilip denilmeyeceğinden de emin olamadığım bir sürecin içindeyiz. Öyle ya neredeyse hayat durdu. Nedeni Çin’de başlayıp neredeyse iki ayda tüm dünyaya yayılan Covid 19 adı verilen bir virüs. Yayılma hızını azaltmak için önce insan hareketleri ardından mal hareketleri kısıtlandı. Bu arada bazı zorunlu hizmetler kesintisiz şekilde hala sunuluyor. Bunlardan biri mecbur kalmadıkça kullanmadığımız ulaşım altyapısı. Bırakın kesilmeyi, kullanımı yoğunlaşan bir hizmet var: İletişim. Yoksa evlere kapanıp kaldığımıza göre tüm bu yazdıklarımızı ve konuştuklarımızı nereden öğ-

Çinli Gezhouba Group, Isparta’da inşa edilecek bir hidroelektrik santrali projesinin kurulumunu üstlendi. Enerji Günlüğü’nün haberine göre Çin Wuhan merkezli inşaat ve mühendislik şirketi Gezhouba Group, Isparta’da kurulacak 1000 MW kapasiteli hidroelektrik santrali projesi için KAF Teknik Yapı ile 1,5 milyar dolar değerinde mühendislik, tedarik ve inşaat sözleşmesi (EPC) imzaladığını duyurdu. Açıklamaya göre Gezhouba Group, tek EPC yüklenicisi olarak şirket olarak projenin finansmanına yardımcı olacak. Santral 250 MW’lık dört üniteden oluşacak. Santralin inşa çalışmalarının başlamasından itibaren 75 ay sürmesi bekleniyor.

Öncel k kes nt s z enerj arzı Enerj ve Tab Kaynaklar Bakanı Fat h Dönmez, kes nt s z enerj h zmet n n önem ne vurgu yaparak, “Tüm sektörlerde öncel ğ m z st hdamın korunması ve kes nt s z enerj arzıdır” ded . Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, yeni tip korona virüs (COVID-19) salgınıyla mücadele sürecine ve bakanlığının bu konuya ilişkin çalışmalarına ilişkin açıklamalarda bulundu. Bakan Dönmez, salgınla mücadelede vatandaşların ihtiyaçlarını tam anlamıyla karşılamak için her alanda çalışmaları aralıksız sürdürdüklerini belirtti. Salgının kontrol altında tutulması için evde kalmanın hayati önemde olduğunu ifade eden Dönmez, enerji alanında da birçok tedbir alındığını anlattı.

Sektör koord nel hareket ed yor Enerji Bakanı Fatih Dönmez, hafta başından itibaren elektrik ve doğalgaz sektörü, madencilik sektörü, sivil toplum kuruluşları ve sendika temsilcileriyle video konferanslar gerçekleştirdiklerini bildirdi. Sıfır kes nt le yola devam Vatandaşların evde kaldıkları süre boyunca elektrik ve doğalgaz hizmetlerinin kesintisiz ve güvenli şekilde devam edeceğini vurgulayan Dönmez, şunları kaydetti:

E N S İ A B A Ş K A N I ' N A G Ö R E Y E N İ L E N E B İ L İ R YAT I R I M L A R I D U R D U

Vatansever: YEKDEM b r yıl uzatılmalı lar için bir diğer tehlike olarak nitelendiren Vatansever “ENSİA olarak bizim önerimiz, ilk aşamada YEKDEM’in yürürlük tarihinin 31 Aralık 2021’e ötelenmesi ve yeni destek mekanizmasının ne olacağının sektör beklentileri dikkate alınarak en kısa sürede açıklanmasıdır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız Sayın Fatih Dönmez ve enerji bürokrasisinden bu belirsizliği bir an önce gidermelerini ve yatırımcıların yönlerini bulmalarına yardımcı olmalarını istirham ediyoruz” dedi.

E L E K T R İ K P İ YA S A S I

Spot elektr k f yatı 226 TL'ye ger led UĞURAY ALTAYLI BORUSAN ENBW ENERJİ SATIŞ MÜDÜRÜ

Geçtiğimiz hafta 264 TL/MWh seviyesinde oluşan piyasa takas fiyatı (PTF) ortalaması bu hafta 226 TL/MWh oldu. Sistem marjinal fiyatları (SMF) ise 217 TL/ MWh seviyesinden 188 TL/MWh seviyesine geriledi. PTF 25 – 31 Mart tarihleri arasında Çarşamba 187 TL/MWh, Perşembe günü 223 TL/MWh, Cuma 233 TL/MWh, Cumartesi 256 TL/MWh, Pazar 206 TL/MWh, Pazartesi 270 TL/MWh ve Salı günü 206 TL/MWh oldu. SMF ise Çarşamba günü 222

DUNYA

CMYK

Aksa Jeneratör Operasyon Genel Müdürü Nazmi Atalay, virüs salgınıyla mücadele sürecinde sağlık kuruluşlarında tedavi gören hastaların enerji kesintilerinden etkilenmemelerinin büyük önem taşıdığını belirterek “Bu kapsamda; salgından etkilenen tüm hastaların tedavilerinin kesintisiz olarak devam edebilmesi için bu kuruluşlarınjeneratör arıza talepleri ve ihtiyaçları için 7 gün 24 saat ücretsiz servis desteğini açtık. İhtiyaç duyulması halinde yerinde bakım ve müdahale hizmetlerimizi ücretsiz gerçekleştireceğiz” dedi.

● ENERJİ BAKANI FATİH DÖNMEZ:

renecektik? Kesintiye uğramayan iki hizmet daha var ki onlar da doğalgaz ve elektrik. Bu hizmetler kesintisiz devam ediyor da fiyatlarda bir değişiklik var mı? EvdeKal’dık ve mesken elektriği fiyatları sabit. Ama serbest piyasada fiyatlar aşağı yönlü. Çünkü sınırlı sektörler dışında üretim faaliyetleri de çoktan kesintiye uğradığından talep düşük. Aslında içinde bulunduğumuz krizi öncekilerden ayıran en önemli fark, sonrasında ne olacağına dair öngörülemezlik. Yani aslında ne olacağını bilememekten söz etmiyoruz. Neler olabileceğine dair tahmin yürütmekte bile zorlanıyor anlı şanlı ekonomistler. Tabii bu durum hiçbir şey yapılmayacağı anlamına gelmiyor. Nitekim tüm ülkelerde merkez bankaları para yaratacak mekanizmaları işletmeye başladı çoktan. Yani bu süreçte insanların eline öyle ya da böyle (bir hizmet ya da ürün satışı karşılığında ya da yardım olarak) bir şekilde harcanacak para geçecek. Vay efendim merkez bankaları karşılıksız niye para basıyor vs. diye itiraz edeceklerin ağzına biber sürüleceği de kesin. Bu yüzden, bu krizin nasıl biteceği, sonrasında nasıl bir ekonomik ve sosyal hayatla yüzleşeceğimize dair öngörüde senaryo yazmak da kolay değil. Tüm bunları söyledikten sonra en baştaki soruya dönmenin anlamı var mı? Ama kesin olan şu ki, insani enerjiye, yani morale çok ihtiyaç var. Hepimize kolay gelsin.

Enerji Sanayicileri ve İşadamları Derneği (ENSİA) Başkanı Hüseyin Vatansever, koronavirüs salgını nedeniyle durma aşamasına giren sektörlerin başında yenilenebilir enerjinin geldiğini belirtti. Vatansever, santral kurulumları durma noktasına getiren gelişmelerin bu alanda yerli ekipman üreten şirketlere de darbe vurduğunu kaydetti. Yenilenebilir Enerji Destek Mekanizması’nın (YEKDEM) 31 Ekim 2020’de sona erecek olmasını da rüzgâr, güneş, biyokütle ve jeotermal enerjide planlanan yatırım-

HASTANE JENERATÖRLERİNE ÜCRETSİZ BAKIM

TL/MWh, Perşembe 140 TL/MWh, Cuma 168 TL/MWh, Cumartesi 279 TL/MWh, Pazar 219 TL/MWh, Pazartesi 178 TL/MWh ve Salı günü 112 TL/MWh’dan uzlaştı. 2020 yılı Mart ayı PTF ortalaması 245 TL/MWh ve SMF 225 TL/MWh olarak gerçekleşti.

“Evde Kal çağrısının anlam kazanması için kesintisiz enerji hizmeti önemli. Elektrik arzının sürekli ve sorunsuz sürdürülmesi için alacağımız yeni önlemlerle birlikte çalışmalarımıza hız verdik. Attığımız bu adımlar sayesinde elektrik arzı aksamadan sürecek.”

Kes nt s z doğalgaz arzı Bakan Fatih Dönmez doğalgazda da kesintisiz arz için gerekli adımların atıldığını, potansiyel arızaların kısa sürede ortadan kaldırılması için gerekli şartların oluşturulduğunu ifade etti. Sektör çalışanlarının güvenliğinin önemine de vurgu yapan Bakan Dönmez “Herkes bilsin ki vatandaşlarımızın ve sektör çalışanlarımızın güvenliği ve sağlığı bizler için her zaman ilk sırada ol-

maya devam edecek” dedi.

“Enerj m z COVID-19’u yenmeye yeter” Madencilerin salgından etkilenmemeleri ve sağlıklarını korumaları adına tedbirler alındığını ifade eden Bakan Dönmez, sorunların çözümü konusunda işçi, işveren ve sendikalarla birlikte hareket ettiklerini söyledi. İşçi haklarını her şart ve koşulda korumaya devam edeceklerini anlatan Dönmez, “Tüm sektörlerde önceliğimiz istihdamın korunması ve kesintisiz enerji arzıdır. Bu kapsamda teknik, teknolojik, yasal ve bilimsel tedbirleri kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz. Kararlılığımızla Türkiye’nin enerjisi her zaman yüksek kalacak. Türkiye’nin enerjisi KOVİD-19’u yenmeye yeter” ifadelerini kullandı. İSTANBUL - DÜNYA

kişi

sürdürüleb l r

Hava k rl l ğ , saat başı 800, dak ka başı 13 k ş n n hayatını kaybetmes ne yol açıyor. Bu rakam, her yıl tüberküloz, sıtma ve AIDS g b hastalıklardan hayatını kaybedenlerden 3 kat fazla. Hazırlayan: DİDEM ERYAR ÜNLÜ • d dem.eryar@dunya.com

2 N san 2020 • Perşembe

COVID-19, kl m kr z le mücadelen n acı b r provası Gerek kl m kr z le mücadelede, gerekse COVID-19 salgının tüm dünyayı sarmasını engellemek adına tüm ülkeler geç kaldı. Bugün yapab leceğ m z tek şey, kr z yavaşlatma önlemler n b r an önce hayata geç rmek… Yan , COVID-19 ç n hızla yükselen vaka eğr s n ; kl m kr z ç n se CO2 em syonları eğr s n aşağı çekmek… YAKIN PLAN DİDEM ERYAR ÜNLÜ didem.eryar@dunya.com

Ülkeler arası gelir dengesizlikleri, iklim krizi, dijital dönüşüm, savaşlar ve göç gibi çok paydaşlı belirsizlik çağı, COVID-19 krizi ile çok daha zor ve yarınını göremeyen bir sürece girdi. Yaşamakta olduğumuz salgına verilen yanıtlar, iklim krizine verilmesi gereken yanıtlar kadar aciliyet taşıyor ve küresel boyutta işbirliği gerektiriyor. Yarının bugünden çok daha farklı olacağı aşikar.. COVID-19, sosyal ve ekonomik yaşa-

Ekonom k durgunluk, yeş l teknoloj ler n gel ş m n engeller Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yapılan açıklamaya göre, COVID-19 salgını temiz enerji yatırımlarına darbe vurabilir. Bu nedenle IEA, hükümetlere çağrı yapıyor ve temiz enerji teknolojilerine yatırımlarını destekleyecek ekonomi paketleri hazırlamaları gerektiği yönünde uyarıyor. İklim aktivisti ve temiz enerji analisti Bill McKibben, virüsün enerji dönüşümünü yavaşlatacağını gündeme getiren önemli bir diğer isim. McKibben, dünya genelinde birçok solar panel üreticisinin projelerinin iptal olduğunu söylerken, salgının özellikle yeşil teknoloji üreticilerini olumsuz etkileyeceğini ifade ediyor. Bill McKibben, COVID-19 nedeniyle düşüşe geçen karbon emisyonlarının “sevinçle” karşılanmaması gerektiğini de söylüyor. McKibben, “Salgının neden olabileceği ekonomik durgunluk, uzun vadede küresel ısınmayla başa çıkmak için geçerli bir yol değil. Bu sadece inovasyon motorlarını durdurur ve yenilenebilir enerjilerin gelişimini destekleyen güneş panellerinin ucuzlamasını engeller” diye ekliyor.

mı tamamen farklı bir boyuta taşırken, sürdürülebilirlik yaklaşımlarını ve iklim krizi ile mücadeleyi de yakından etkiliyor. Salgının Çin’de hızla yayılmakta olduğu günlerde “Greta’nın yapamadığını koronavirüs yaptı” başlıklı haberimizde, Carbon Brief tarafından gerçekleştirilen bir çalışmaya yer vermiştik. Bu çalışmaya göre COVID-19, Çin gibi dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisinde, karbon emisyonlarının yüzde 25 oranında azalmasına neden oldu. Bu durum bugün sadece Çin için değil. Tüm dünyada nefes aldığımız hava temizleniyor; çünkü uçaklar uçmuyor, fabrikalar, mağazalar, eğlence mekanları ardı ardına kapanıyor, insanlar evlerinden çıkmıyor, Olimpiyatlar dahil tüm etkinlikler iptal ediliyor… Dünya genelinde 20082009 finansal krizinden bu yana ilk defa küresel emisyonlarda düşüşün yaşanabileceği ifade ediliyor.

Olumlu davranış değ ş kl kler kalıcı olmalı İçinde bulunduğumuz durumda, karbon emisyonlarındaki düşüşe sevinmek için çok erken; çünkü Global Carbon Project Başkanı Rob Jackson’ın da ifade ettiği gibi, karbon emisyonlarında önemli bir payı olan havayolu ve karayolu trafiğindeki düşüş, ancak kriz sonrasında uzun dönemli

davranış değişikliklerine yol açarsa anlamlı olacak. Örneğin, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile Dünya Bankası’nın bahar buluşmalarını Washington’da online olarak yapacak olmaları sadece bir kerelik acil durum önlemi olmaktan çıkıp, kalıcı bir uygulamaya dönüşürse, iklim adına önemli kazanımlar sağlamış olacağız. Yani bugün sorulması gereken en önemli soru şu: COVID-19’un mecburen hayatımıza getirdiği “olumlu” değişikliklerin kalıcı olup olamayacağı…

COVID-19 sonrasında çevrey h çe sayan büyüme model gelmemel 2008-2009 krizi sonrası iklim adına yaşanan en önemli sorun, ülkelerin çevreyi ve geleceği hiçe sayan agresif bir büyüme sürecine girmeleri olmuştu. Bu tarihten sonra, Çin’in CO2 emisyonlarında inanılmaz bir artış yaşandı. COVID-19 sonrasında da aynı durum yaşanır ve Çin başta olmak üzere diğer ülkeler de, ekonomiyi iyileştirmek adına, çevre standartlarını hiçe sayan bir büyüme sürecine girerlerse, iklim krizinde zaten büyük zorluklarla sürdürdüğümüz mücadeleyi tamamen kaybedebiliriz. New York Üniversitesi İklim Ekonomisti Gernot Wagner, Project Syndicate için kaleme aldığı makalade, "bileşik büyüme” den bahsediyor. Bileşik büyüme, yatırım-

Sağlık ve sosyal h zmetlerde şgücünün % 70’ n kadınlar oluşturuyor UNFPA’nın yayınladığı “Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden COVID-19″ başlıklı bilgi notuna göre kadınlar, tüm dünyada, sağlık ve sosyal hizmet sektörlerindeki işgücünün yüzde 70’ini oluşturuyor. Bilgi notunda öne çıkan uyarılar ise şöyle: X Salgın hastalıklar; kadınları ve erkekleri farklı şekillerde etkiliyor. Kadınlara ve kız çocuklarına yönelik mevcut eşitsizlikleri arttırmasının yanı sıra,

engelliler ve aşırı yoksullar gibi dışlanmış gruplara karşı ayrımcılığı da pekiştiriyor. Kadınların ve erkeklerin teşhis ve tedavi hizmetlerine erişimini etkileyen çeşitli hususlar dikkate alınarak bunun göz önünde bulundurulması gerekiyor. X Böyle dönemlerde toplumsal yapılar da dâhil olmak üzere, kadınları ve kız çocuklarını koruyan sistemler zayıflayabileceği veya bozulabileceği için, COVID-19’un risk dinamiklerini değiştirmesi

nedeniyle, kadınları ve kız çocuklarını eş ve partner şiddeti riskinden korumaya yönelik özel önlemlerin alınması gerekiyor. XKadınların sahada topluluklarla doğrudan etkileşimde bulundukları ve bakımla ilgili faaliyetlerin önemli bir bölümünü üstlendikleri göz önünde bulundurulduğunda, kadınların hastalığa maruz kalma risklerinin daha yüksek olduğu açıkça görülüyor.

Henkel’den küresel dayanışma programı Henkel küresel COVID-19 salgını le yüzleşmek durumunda kalan çalışanlar, müşter ler ve toplulukları desteklemek amacıyla kapsamlı küresel b r dayanışma programını duyurdu. Bu program kapsamında Dünya Sağlık Örgütü /B rleşm ş M lletler Vakfı COVID-19 fonuna ve seç lm ş organ zasyonlara 2 m lyon Euro değer nde bağış yapılacak. Ayrıca 5 m lyon adet k ş sel ve ev h jyen ürünü bağışı, Henkel fabr kalarında dezenfektan üret m , kuaförler ç n esnek ödeme şartları hayata geç r lecek. Çalışmalarını evde, of ste, sahada ve fabr kalarda sürdüren çalışanların sağlık ve güvenl ğ de sağlanacak. Henkel CEO’su Carsten

DUNYA

CMYK

Knobel konu hakkındak görüşler n “Henkel’de b zler, daha önce benzer görülmem ş bu zorluk karşısında el m zden gelen yapmaya kararlıyız. Salgına karşı mücadelem z hep b rl kte; çalışanlarımızı ve şler n korumak, müşter ler m ze h zmet sürdürmek ve ç nde faal yet gösterd ğ m z toplumlara destek olmak hedef yle en üst düzeyde gayret göstererek sürdürmektey z” şekl nde fade ett . Carsten Knobel, “Faal yetler m z sürdürmek amacıyla üret m alanlarında görevler ne devam eden çalışanlarımız ç n enfeks yon r sk n azaltmaya yönel k de ek önlemler aldık” ded .

3.8

Evlerdek hava k rl l ğ , çoğu gel şmekte olan ülkelerde her yıl 3,8 m lyon erken ölüme yol açıyor. Bu ölümler n yüzde 60’ını kadınlar ve çocuklar oluşturuyor.

Karbon em syonlarının düşmes ç n “Büyük Buhran” yaşanmasını stem yoruz Stanford Ün vers tes Profesörü ve Global Carbon Project Başkanı Rob Jackson, “Karbon em syonlarının düşmes ç n Büyük Buhran yaşanmasını stem yoruz” d yor. Jackson’a göre; COVID-19 salgını sonrasında ekonom k toparlanmaya ht yaç duyacak olan ülkeler, kl m dostu pol t kalarından ödün verecek ve bu durum uzun vadede kl m değ ş kl ğ mücadeles ç n c dd b r tehd t oluşturacak.

ların yıllık bazdaki büyüme hızını gösteren finansal bir gösterge. Yani; yıllar önce yaptığınız bir yatırımın o zamanki değerinden bugünkü değerine olan değişimini gösteriyor. Wagner’e göre, gerek COVID-19 salgınında, gerekse daha yavaş seyreden iklim krizinde, bu gösterge, süreci nasıl yönettiğimizi ortaya koyacak nitelikte.

Gerçek sorun rakamlar değ l, artış hızı Wagner şöyle diyor: “COVID-19’u iklim krizinin hızlandırılmış versiyonu olarak düşünebiliriz. İklim için 10 hatta 100 yıl, salgın hastalık için sadece günler veya haftalar anlamına gelebiliyor. Bu hız; bu derece bağlı ve bağımlı bir konuma geldiğimiz bir dünyada, yaşadığımız risklere yönelik alacağımız dersler açısından çok önemli.” Wagner’e göre, hem iklim krizi hem de COVID-19 için gerçek sorun rakamlar değil. Yani, sorun karbon emisyonlarının ya da hasta vaka sayılarının ne boyuta ulaştığından çok; artış oranının ne kadar hızlı olduğu. “Küresel hava sıcaklıklarının, sanayi öncesi dönemlere kıyasla ortalama 1 derece artmış olması yeterince kötü bir durum; fakat 2 ya da 3 derece artması çok daha kötü sonuçlara neden olacak” diyen Wagner, “Salgında da, artış oranlarındaki hızlanmanın sonuçları çok daha kötü olacak. Avrupa ülkesinde COVID-19 vakalarında yüzde 33’lük bir artış var. Bu da bugün 10’larda olan vaka sayısının iki hafta içinde 500’e, bir sonraki 15 günde ise 20 binlere ulaşmasına neden olacak” yorumlarını yapıyor. COVID-19 ç n “kırılma noktası” kl m kr z ç n “k r t k nokta” “Toplum sağlığı açısından COVID-19 için ‘kırılma noktası’ ne anlama geliyorsa, iklim krizi için de ‘kritik nokta’ o anlama ge-

liyor” diyor Wagner ve şöyle devam ediyor: “Bu noktalara ne zaman ve nerede ulaşacağımız belirsiz; ama her ikisi de gerçek. Her iki nokta açısından da, tüm ülkeler ‘karantina’ uygulamakta geç kaldı. Şu anda yapabileceğimiz tek şey, yavaşlatma önlemlerini bir an önce harekete geçirmek; bunun ardından da içinde bulunduğumuz şartlara adapte olmak. Yani COVID-19 için hızla yükselen vaka eğrisini, iklim krizi için ise CO2 emisyonları eğrisini aşağı çekmek…”

Kr zden fırsat çıkarmak gerek rse… Geriye dönüp baktığımızda, belki de kendimize şunu sormalıyız; "karbon emisyonları ile mücadelede ya da salgının yayılma hızı eğrisini aşağı çekmek için gerekli önlemleri aldık mı"? Evet COVID-19, Çin’de ve birçok ülkede CO2 emisyonlarının azalmasına neden olmuş olabilir; ama CO2 emisyonlarının aşağı çekilmesinin tek yolu fabrikaların kapatılması mıydı? Her iki krizle mücadelede de, hükümetlere, yerel yönetimlere büyük roller düştüğü gibi, birey olarak bizlere de çok önemli roller düşüyor. Hepimizin bildiği gibi Çince de “kriz” sözcüğü iki harften oluşuyor. Bunlardan birisi “tehlike”, diğeri “fırsat” anlamına geliyor. COVID-19 krizinden yaratacağımız fırsat çok net: Daha iyi bir dünya için davranışlarımızı değiştirmek. Dünyaya zarar vermekten, kaynakları sorumsuzca tüketmekten vazgeçmek. Teknolojik gelişmeleri insan sağlığı için kullanmak. Düşük karbon ekonomisine geçişi hızlandırmak. Örneğin; yüzlerce kişinin bir toplantıya katılmak için kıtalar aşması yerine, online ortamlarda buluşmayı tercih etmek.. Ya da daha da basiti, ellerimizi iyice sabunlamak, ama bunu yaparken musluğu açık bırakmamak…

Bursa’nın 'Leylek Köyü' kuş cennet olacak Bursa'da, Uluabat Gölü'nün kıyısında b r yarımada üzer nde bulunan ve "Leylek Köyü" olarak anılan Karacabey lçes ne bağlı kırsal Esk karaağaç Mahalles 'n n doğal kuş cennet hal ne get r lmes hedeflen yor. Sadece leylekler n değ l ak pel kan ve b rçok kuş türünün geç ş le konaklama notası hal ne gelen Esk karaağaç'ta Leylek Master Planı'nın da hayata geç r lmes yle lg l çalışmalar yapılıyor. Bu kapsamda, yemleme ve yuva bakımlarının yanı sıra yen yapay yuvalar nşa ed l yor. Elektr k d rekler nden ve zolatörlerden kaynaklanan leylek ölümler n n önlenmes ç n de kuşların yaşam alanları balya tel , m s na, plast k g b unsurlardan arındırılıyor. Karacabey Beled ye Başkanı Al Özkan bu çalışmalar ç n, AB fonlarından da destekler aldıklarını d le get rd . Uluabat Gölü'ne b nlerce ördek salınarak farklı b r hava

oluşturulduğunu vurgulayan Özkan, şöyle konuştu: "Buraya sadece leylekler n değ l çok nad r kuşların da geld ğ n gözlemled k. Esk karaağaç Mahalles 'n n sadece 'Leylek Köyü' olarak değ l bundan sonra yapılacak çalışmalarla doğal b r kuş cennet hal ne geleceğ ne nanıyoruz. Burası, Adem Amca le Yaren' n h kayes nden sonra lg odağı hal ne geld . Doğallığın muhafaza ed l p canlıların korunmasını st yoruz."