Dünya Gazetesi - 20 Nisan 2020 by Dünya Gazetesi

ABONE DOLAR (TCMB Döviz Satış)

EURO (TCMB Döviz Satış)

REPO (Gecelik)

BORSA (BIST 100)

ALTIN

6.9255 (% 0.08)

7.5041 (% -0.32)

9.22 (% -1.07)

98179.81 (% 2.01)

1694.15 (% -1.50)

ÖZEL DOSYA Sürdürüleb l r Gelecek Yönet m ve D j tal Dönüşüm

(İAB-Dolar/Ons)

PETROL (Brent/varil$)

28.26 (% 2.54)

Kurucusu / NEZİH DEMİRKENT

20 Nisan 2020 • Pazartesi

M E R K E Z B A N K A S I ' N I N STO KU İ K İ Y E K AT L A N D I

Yabancının DİBS payı %7'ye indi Türkiye'de yabancı yatırımcıların elinde 10 Nisan haftası itibarıyla yaklaşık 8.5 milyar dolarlık (57.8 milyar lira) devlet iç borçlanma senedi kaldı. Yabancıların DİBS'teki payı yüzde 7.01 düzeyine inerken, geçen yıla göre, payları yarı yarıya azaldı. TCMB'nin DİBS stoku ise yılbaşına göre ikiye katlandı. ŞEBNEM TURHAN /04

TCMB BAŞKANI MURAT UYSAL:

SWAP anlaşmaları ç n görüşme yapıyoruz /12

KDV ades b lmeces 'Mücb r sebep’ uygulaması KDV beyannames z nc r n kırdı. Uygulamaya dah l olmayanlar ade ç n başvuru yapamıyor Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 200 milyar lirayı bulan KDV alacak stokunun bir kısmını şirketlere ödemesi piyasayı rahatlattı. Ancak koronavirüs sebebiyle alınan önlemler kapsamında ‘mücbir sebep’e dahil olmayan şirketler, KDV beyan zinciri kırıldığı için yeni bir tıkanıklığa sürüklendi. Mücbir sebep kapsamına alınan şirketlerle iş yapan, ancak mücbir sebep kapsamına girmeyen şirketler, mal veya

B A K A N M E H M E T E R S OY ' N O R M A L L E Ş M E ' İ Ç İ N M AY I S S O N U N U İ Ş A R E T E T T İ

Tur zme bağışıklık belges

hizmet aldığı şirket KDV beyannamesi vermediği için denetim iadesi başvurusunda bulunamıyor. Bu noktada şirket hem KDV iadesi alamıyor hem de mal veya hizmet aldığı mücbir sebep kapsamındaki şirketi, tabi olduğu KDV oranı kadar finanse etmiş oluyor. Şimdi sorunun çözümü için gözler, uygulamada yaşanan sıkıntıları tespit ettikçe düzelten ekonomi yönetiminde. HÜSEYİN GÖKÇE/03

"Genel mücb r sebep lan ed ls n sorun çözülsün" Sorunun kr t k olduğunu vurgulayan DÜNYA yazarları, beyan ve ödemedek kolaylık g b denet mde KDV ades nde de kolaylık ve genel mücb r sebep lan ed lmes n önerd .

YAĞLI TOHUMDA SEFERBERLİK ÇAĞRISI!

AROLAT’ TAN

Amerika Birleşik Devletleri’nin ağırlığını koymasının ardından devreye giren yeni petrol anlaşmasıyla 3 büyük üretici yeniden kazanır hale geldi… /03

SOSYAL MESAFE KALICI:

ÜLKELERDEN YARATICI İŞBAŞI KARARLARI

10 Ek verg geld , oyun konsolu tükend

09 VEYSİ SEVİĞ

Koronav rüs mücb r sebep konusu

09 VAHAP MUNYAR

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, turizmde 'koronasız alanları' sertifikalandıracak sistem getireceklerini açıkladı. “Geliştirdiğimiz model dünyaya da örnek olacak” diyen Ersoy, mayısın ilk haftasında sistemi devreye alarak mayıs sonuna kadar aşa-

S H E L L /A H M E T E R D E M :

Petrol fiyatı uzun süre bu seviyede kalmaz Shell Türkiye Ülke Başkanı Ahmet Erdem, son dönemde sert şekilde gerileyen petrol fiyatlarının mevcut seviyelerde uzun süre devam edemeyeceğini öne sürdü. "Fiyatların arz ve talep dengeleri çerçevesinde şekillenmesini beklediklerini" belirten Erdem, yurtiçindeki akaryakıt fiyatlarında yaşanan gerilemenin birçok sektörde maliyetleri azalttığını vurguladı. Ahmet Erdem, salgın nedeniyle Shell'in Türkiye'ye yönelik yatırımlarında askıya aldığı herhangi bir yatırım olmadığını da kaydetti. /02

malı olarak turistik tesislerin bu sertifikayı almasını sağlayacaklarını kaydetti. Süreçte yer aldıklarını vurgulayan TÜROB Başkanı Müberra Eresin, sertifikasyon projesinin turizme yol ve yön göstereceğini savundu.

'En büyük aferez merkez y z, plazma alım üssü olab l r z’

SELENAY YAĞCI /03

SALGININ DARBE VURDUĞU MOTOSİKLETE CAN SİMİDİ

ALAATTİN AKTAŞ

Kuryeden 5 b n s par ş

Em syonda baş döndüren artış

Koronavirüs salgınının ağır darbe vurduğu motosiklet pazarının can simidi 'kurye' sektörü oldu. Salgın nedeniyle e-ticaretteki patlama Türkiye'deki motosikletçiye 5 bin yeni spariş getirdi. Buna karşın sektör temsilcileri bu yıl motosiklet pazarında yüzde 15 daralma bekliyor.

ŞEREF OĞUZ

Koronalı dolar ne zaman boşalır?

AYSEL YÜCEL /11

SERHAT GÜRLEYEN R G A N D.C O M ' DA N G I DA S E K TÖ R Ü N E S AT I Ş İ M K A N I

ABD'ye 'aracısız' e-ihracat ABD'de gıda hizmetleri endüstrisinde sadece üreticilerin yer aldığı pazar yeri Rgand.com haziran ayından itibaren Türk üreticilerine bu ülkeyle doğrudan iş yapma imkanı sağlayacak. ABD'de üç yıl önce faaliyete geçen sistemde, ithalatçı, toptancı

ve distribütör yok. Gıda ve ağırlama hizmetleri olarak nitelenen, mobilya, ev tekstili, züccaciye, mutfak alet ve ekipmanları, yiyecek ve içecek, endüstriyel mutfak gibi ürünler toptan olarak Amerikalı alıcılara satılabiliyor. SAMİ ALTINKAYA /08

Dünya tarım ve gıdada thalat ve hracat yasaklarının başladığı yen b r döneme g rd . Türk ye’n n yağlı tohum thalatı yaptığı ülkeler n pandem neden yle aldığı tedb rler, Hükümet “gümrük verg s nd r m ” g b kısa vadel tedb rler almaya zorladı. Üret mde kend ne yeterl l k konusu yen den gündeme gel rken, Ankara Sohbetler ’ne konuk olan B tk sel Yağ Sanay c ler Derneğ Başkanı Tah r Büyükhelvacıg l, yağlı tohum üret m ç n seferberl k çağrısı yaptı. Büyükhelvacıg l, “Türk ye, temel gıda maddeler nden en fazla yağlı tohumlar ve b tk sel yağa döv z ödüyor. Yağlı tohumlar ve türevler nde hammadde bakımından yüzde 75 dışa bağımlıyız. Yağlı tohumları ‘stratej k ürün’ lan etmel , yen b r üret m seferberl ğ başlatmalıyız” ded . FİLİZ COŞKUN/06

Yen b r ekonom pol t ka aracı olarak 'Akt f Rasyo'

■ TALEP ARTTI, KURU FASULYE VE

MERCİMEĞE ACİL EYLEM PLANI GELDİ/02

DÜNYA Ü FİYATI: 5.75 TL/KKTC: 6.25 TL l www.dunya.com l email: dunya@dunya.com l Rüzgarlıbahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul l TEL : (0216) 440 24 00 l ABONE: (0216) 440 24 70 l SAYI: 10573 - 12178

DUNYA

CMYK

20 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 02

GÜNCEL

Bugün

Süt üret c s ç n hang önlemler alınmalı? ANKARA GÜNLÜĞÜ Canan Sakarya canan.sakarya@dunya.com

Süt üreticisi bir yandan artan yem fiyatları diğer yandan elinde biriken sütler nedeniyle sıkıntılı günler yaşıyor. Hem yem fiyatları hem de köylünün elinde biriken süt için çözüm önerileri milletvekillerinden geldi. MHP Tokat Milletvekili Yücel Bulut, köylünün elinde biriken ve bir süre sonra ziyan olacak sütün, süt tozu kotası açılarak süt tozuna çevrilmesi ve, süt tozu kararnamesinin bir an önce yayınlaması gerektiğini söyledi. Bulut’un biriken süt

için diğer bir önerisini ise belediyelerin gıda yardımlarına sütün de eklenmesi oluşturdu. Bulut, “Yardımlara temel gıda maddesi olarak sütün eklenmesi durumunda hem süt üretimi yapan köylü korunacak ve desteklenecek hem de yardım yapılan ailelerin sağlıklı beslenmelerinin önü açılacak” dedi. CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun, COVID-19 pandemisinin Türkiye’de görülmesinden sonra 10 Mart-9 Nisan 2020 tarihleri arasında yem fiyatlarının yüzde 15-20 oranındaki artığını belirterek, sütte litre başına prim desteğinin 30 kuruşa çıkarılması, süt üreticisine alım garantisi sağlanması gerektiğini be-

lirtti. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, salgının olağanüstü şartların oluşmasına neden olduğunu, bazı bölgelerde küçük mandıraların çiğ süt alımını azalttığını belirterek, “Bölgelere göre değişen sorun büyür, süt alımı daralırsa süt üreticisi büyük sıkıntıya girer, süt ineklerin sağılmaması halinde süt üretiminde sorun yaşanır. Sonuçta süt ineği kesime gider. Süt açığı oluşur. Tarım ve Orman Bakanlığı, Et ve Süt Kurumu tarafından ülke genelinde tüm çiğ süt alımında oluşacak sorunda süt alımı garantisi vermelidir. Çiğ sütü alınmayan üretici ‘bize başvursun’ demelidir” ifadelerini kullandı.

SHELL TÜRKİYE ÜLKE BAŞKANI AHMET ERDEM:

Petrol f yatı uzun süre bu sev yelerde kalmaz Shell Türkiye Ülke Başkanı Ahmet Erdem, COVID-19 ile mücadele önlemleri ile uluslararası piyasalarda ham petrol fiyatlarında yaşanan gelişmelerin Türkiye akaryakıt sektörü üzerindeki etkilerine ilişkin değerlendirmelerini DÜNYA’ya anlattı. Uluslararası piyasalarda ham petrol ve buna bağlı ürün fiyatlarının büyük bir düşüş yaşadığını belirten Erdem “Söz konusu düşüş iç piyasalara olumlu yansıdı. Akaryakıt fiyatları, bölgelere ve ürün seçimine göre değişmekle birlikte 1 Ocak tarihinde litre başına benzin için 7 lira motorin için de 6.5 lira seviyesinde seyrederken, 3 Nisan tarihinde benzin 4.9 TL, motorin ise 5.30 seviyesindeydi” dedi.

Düşük f yat da y değ l Erdem, yurtiçindeki akaryakıt fiyatlarında yaşanan gerilemenin birçok sektörde maliyetleri azalttığını, petrol ve petrol ürünlerinin ithalat bedellerindeki düşüşün de cari açığı aşağı çektiğini ifade etti. Bu gelişmelerin ülke ekonomisi açısından olumlu sonuçları olacağını ifade eden Erdem “Tabii ki çok düşük petrol fiyatları, birçoğu önemli ihracat pazarlarımız olan ülkelerin ekonomilerini etkilerse bu açıdan olumsuz etkiler görülebilir” diye konuştu. Erdem, akaryakıt sektörünün, koronavirüs salgınına bağlı talep düşüşünden en fazla etkilenen sektörlerden biri olduğunu söyledi. Erdem, bu süreçteki birincil önceliklerinin çalı-

“ALTYAPI FAALİYETLERİ MÜCBİR SEBEP SAYILSIN” Türk ye Müteahh tler B rl ğ (TMB), N san 2020 İnşaat Sektörü Anal z Raporu’nda “Koronav rüs Salgınından Sonrası Nasıl b r Dünya ve Türk ye?” başlıklı anal zde, küresel ve ulusal ekonom le nşaat sektörüne l şk n ver ler kapsamlı b ç mde değerlend r ld . Raporda altyapı faal yetler n n mücb r sebep kapsamına alınmasını talep ed l yor. Sektörde ve tedar k z nc r nde dayanma gücü kısıtlı orta ve küçük ölçekl f rmanın da nak t akışı sorunun yaşandığına d kkat çek ld .

BAŞAKŞEHİR ŞEHİR HASTANESİ’NİN İLK ETABI BUGÜN AÇILIYOR Sağlık Bakanı Fahrett n Koca, İstanbul Başakşeh r Şeh r Hastanes ’n n lk etabının 20 N san’da açılacağını b ld rd . Tw tter hesabından İstanbul Başakşeh r Şeh r Hastanes ’n n görüntüler n paylaşan Bakan Koca, şunları kaydett : “Türk ye büyük sağlık yatırımlarına devam ed yor. Avrupa’nın en büyük yoğun bakım kapas tes ne sah p hastaneler nden İstanbul Başakşeh r Şeh r Hastanes ’n n lk etabı 20 N san’da açılıyor. Sek z ayrı hastaneden oluşan kompleks, sağlık s stem m z daha da güçlend recek.” Öte yandan öncek gün Atatürk Haval manı ve Sancaktepe yerleşkes nde yapımı devam eden hastane alanında da

DUNYA

CMYK

Shell Türk ye Ülke Başkanı Ahmet Erdem, son dönemde sert şek lde ger leyen petrol f yatlarının mevcut sev yelerde uzun süre devam edemeyeceğ n bel rterek, “F yatların arz ve talep dengeler çerçeves nde şek llenmes n bekl yoruz” ded .

Her stasyonun 2 adet yedeğ var Ahmet Erdem’in verdiği bilgilere göre Shell Türkiye, 17 Mart’tan itibaren genel müdürlük ve üretim tesislerindeki işlerin devamlılığı açısından kritik öneme sahip görevler dışında, evden çalışma düzenine geçti. Yurtdışı seyahatlerini ve ziyaretleri durduran şirket, toplantı ve görüşmeleri de tamamen sanal ortama taşıdı. Kritik faaliyetler için en az ikişer ekip oluşturarak, birbiriyle temas etmeyecek şekilde dönüşümlü çalışmalarını sağladı. Her bir akaryakıt ikmal noktası için en az iki tane alternatif ikmal noktası belirlendi. Çalışanların hizmet sağlarken dikkat etmesi gereken konular eğitim paketlerine eklendi. Sosyal mesafenin sağlanması için gerekli işaretlemeler yapıldı. İstasyonlar periyodik olarak dezenfekte edilmeye başlandı.

şanların, iş ortaklarının ve müşterilerin sağlığı olduğunu vurguladı.

“İst hdama yönel k yatırım her zaman gündem m zde” Erdem “Bu süreçte Shell Türkiye olarak hiçbir çalışma arkadaşımızı işten çıkartmama kararı aldık. Bayilerimizin de benzer hassasiyeti göstermeleri için tavsiyelerde bulunuyoruz” ifadesini kullandı. Türkiye’nin Shell için dünya çapındaki öncelikli ülkeler arasında yer aldığını kaydeden

Erdem, “Salgın nedeniyle askıya aldığımız herhangi bir yatırımımız bulunmuyor” diye konuştu. Petrol fiyatlarındaki hızlı gerilemeye ilişkin değerlendirmelerini de paylaşan Erdem, son olarak “Petrol fiyatlarının uluslararası piyasalarda mevcut seviyelerde uzun süre devam etmesi pek mümkün gözükmüyor. Fiyatların arz ve talep dengeleri çerçevesinde şekillenmesini bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu. ANTALYA - DÜNYA

NARGİLEDE ÖTV DÜŞÜRÜLSÜN TALEBİ S gara Har c Tütün Mamuller Üret c ler Derneğ Başkanı Gökhan Ersöz, 50 ülkeye narg le hracatı yaptıklarını bel rterek, “Narg len n ÖTV’s n n yüksek olmasından dolayı resm fabr kalar kaçakla rekabet edem yor. Halbuk b l nd ğ üzere narg le tütünün yüzde 30'u tütün yüzde 70' sos ve aromadır. Ben d yorum k bu tütünün ÖTV’s düşmes n ama yalnızca yüzde 30’luk k loda tütüne uygulansın böylece resm fabr kalar kayıt dışıyla rekabet edeb ls n” ded . Türk ye’de 44 adet narg le üret m tes s bulunduğunu leten Ersöz, “Bu tes sler her yıl 50 ülkeye 130 m lyon dolar hracat yapılıyor” d ye konuştu.

ncelemelerde bulunan Bakan Koca, buna l şk n paylaşımında, “İstanbul’u her k yakasıyla afetlere hazır hale get receğ z. Yeş lköy’de nşa ett ğ m z çok amaçlı hastane; salgın, deprem ve her türlü afette güçlü b r sağlık altyapısı oluşturacak. Her odası yoğun bakıma dönüştürüleb len hastanem z toplamda 1008 yataklı” b lg ler n verd .

KURU FASULYE VE MERCİMEK İÇİN ACİL EYLEM PLANI Tarım ve Orman Bakanlığı, salgın sürec nde evde stoklanab ld ğ ç n taleb ve f yatları artan kuru fasulye ve merc mek üret m n artırmak ç n harekete geçt . Tarım ve Orman Bakanlığı, COVID-19’la evde stoklanab ld ğ ç n taleb n ve f yatların arttığı bakl yat ürünler ne

yönel k harekete geçt . Bakanlık, ek l şler artırmak ç n özell kle kr t k k bakl yat olan kuru fasulye ve merc mek ç n h be tohum desteğ sağladı. Y ne hasada kadar kuru fasulye stok, thalat ve hracat durumu yakından zlen rken, gerekt ğ nde ved l kle yen tedb rler de alınacak.

112 MERKEZLERİNE LİSE MEZUNLARI DA ALINABİLECEK Resm Gazete’n n 18 N san günlü sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı le Devlet Memurları Kanunu 4-B statüsünde sözleşmel personel olarak l se mezunlarının da çalışab leceğ kurumlar arasına 112 Ac l Çağrı Merkez de eklend . Karar le “Büro Personel ” kadrosu yen oluşturulan “Çağrı Karşılama Personel ” kadrosuna aktarıldı.

Uluslararası Yatırım Pozisyonu Şubat 2020 verileri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ınca (TCMB) açıklanacak.

CHP 100. yıl kutlamalarını başlattı CHP, TBMM’n n açılışının ve ulusal egemenl k mücadeles n n 100. yılını, sosyal medyada başlattığı “Cama Yansıyan Kardeşl k” ve “Zaman Kapsülü” projeler yle kutlayacak. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, projey , sosyal medya hesaplarından “#DünyayıBarışlaİy leşt r yoruz” ve “#YurttaBarışDünyadaBarış” hashtagler n kullanarak çocuklara yaptığı çağrıyla başlattı. Paylaşımında, “Sevg l çocuklar, bu yıl 23 N san’ı sağlıklı b r dünya d leğ yle, dünya barışına adıyoruz. Gelecek güzel günlere barış mesajlarınızı bırakın. Coşkuyla kutlayacağımız n ce 23 N sanlarda buluşacağız. S zler çok sev yorum” ded .

İklim İstatistikleri Mart 2020 sonuçları Tarım ve orman Bakanlığı (TOB) tarafından yayınlanacak. Kamu Kuruluşlarının Hazine Garantisiz Dış Borç Mart 2020 İstatistikleri Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca (HMB) açıklanacak. Tasarım, Patent, Marka İstatistikleri Mart 2020 verileri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (STB) tarafından yayınlanacak. Merkezi Yönetim İç - Dış Borç İstatistikleri Mart 2020 verileri Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca (HMB) açıklanacak.

Yarın Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi Şubat 2020 verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanacak. Elektronik Fon Transfer (EFT) Sistemi ve Elektronik Menkul Kıymet Transfer (EMKT) Sistemi İşlemleri 20.04.2020 verileri TCMB tarafından yayınlanacak.

En büyük ‘aferez’ merkeziyiz, plazma alım ‘üssü’ olabiliriz

ALATYA İnöma” tedavisine kapıyı açınnü Üniversica İnönü Üniversitesi Turtesi Rektörü gut Özal Tıp Merkezi ilk Prof. Ahmet devreye girenler arasında Kızılay, COVID-19’un Çin’de yerini aldı. ilk yayılmaya başladığı döProf. Kızılay, bu aşamanemde 5 hastaya plazma teda Kızılay Genel Başkanı İŞ DÜNYASINDA DİYALOG davisi uygulandığını duyunDr. Kerem Kınık’ı aradı: Vahap Munyar ca Tıp Fakültesi’nin hematoTurgut Özal Tıp Mervahap.munyar@dunya.com loji bölümü öğretim üyelerini kezi, ülkemizin en büyük topladı: “aferez merkezi”. 18 tane Arkadaşlar, COVID-19’a karşı uygulanan plazma ferez cihazımız var. Günde 100’ün “immün plazma” tedavisini izleyelim, ince- üzerinde plazma alabilecek durumdayız. leyelim. Kızılay, bölgemizden plazma bağışçısı yönHematoloji öğretim üyeleriyle konuşurken lendirirse, biz işlemi yaparız. anımsattı: Prof. Kızılay, “immün plazma” tedavisine “Plazma” tedavisi SARS’ta, Ebola’da, Kı- başlayan üniversitelerin rektörleriyle gerçekrım Kongo’da başarılı oldu. Kırım Kongo leşen toplantıda aynı talebini Sağlık Bakanı Kokanamalı hastalıklarda 2014’ten beri uy- ca’ya da iletti: gulanıyor, sonuç alınıyor. “İmmün plazma” tedavisini, yoğun bakımÇok sürmeden COVID-19 salgını bütün ülke- da, ilaç ve solunum cihazı desteğiyle iyileşlere yayıldı. Derken ABD’nin dünya çapındaki meyen bir hastamıza uyguladık. Akciğerde otoritesi FDA (Food and Drug Administration) hemen toparlanma oldu. Solunum cihazın24 Mart 2020’de şu kararı açıkladı: dan ayırdık. Turgut Özal Tıp Merkezi’nin “İmmün plazma” tedavisi COVID-19’a kar- kapıları bölgemizin “aferez merkezi” olmaşı araştırma amacıyla uygulanabilir. ya açık. Prof. Kızılay, 25 Mart’ta Sağlık Bakanlığı’na Prof. Kızılay, Turgut Özal Tıp Merkezi’nin başvurdu: “immün plazma” tedavisiyle ilgili adımlarını COVID-19’a karşı “immün plazma” tedavi- Malatyalı İş İnsanları Derneği’nin (MİAD) “Disini uygulamaya hazırız. İzin ve görevlen- jital Sohbetler” programında derneğin yönedirmenizi bekliyoruz. tim kurulu üyesi Dr. Nevzat Elmalı’ya anlattı: Prof. Kızılay, yazının bir an önce okunmasını Turgut Özal Tıp Merkezi, plazma konusunda sağlamak için Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya oldukça deneyimli. Karaciğer Enstitümüz, yapda bir WhatsApp mesajı iletti. tığı nakillerle dünya ikincisi. Karaciğer hastala2-3 gün sonra Sağlık Bakanlığı’ndan ilgili ge- rımıza plazma tedavisi uyguluyoruz. nel müdürü aradı, şu yanıtı aldı: 2019’la ilgili iki veriyi paylaştı: Sayın Bakanımız Bilim Kurulu’yla birlikte koGeçen yıl 5 bine yakın plazma tedavisi uygulanuyu inceliyor. İlk izin size ve Kızılay’a çıkabilir. dık. 10 bin 500 trombosit aferezi yaptık. Sağlık Bakanı nisan başında “immün plazPlazma tedavisinin farklı hastalıklarda gündeme gelebildiğini kaydetti: 100 yıl önce de plazma tedavisi vardı. Plazma tedavisi “pasif bağışıklık” sağlar. Bu tedaviye “aşının atası” da denilebilir. Aşı “aktif bağışıklık” sağlar. Yöntemi şöyle özetledi: Aynı hastalığı geçirip, iyileşmiş bir kişinin kanından plazma ayıklanır, mevcut hastaya verilir. İyileşmiş kişinin antikorları, mevcut hastanın iyileşmesine destek olur. Sohbet sürerken “aferez”in ne demek olduğuna baktım: AFEREZ: Kan bağışçısından kanının hasta için gerekli bölümünün (eritrosit, trombosit veya plazma) alınıp, ihtiyaç duyulmayan bölümünün geri verilmesidir. Turgut Özal Tıp Merkezi, en büyük “aferez merkezi”yle COVID-19’la mücadelede daha aktif rol almayı bekliyor…

Sonuç umut veriyor ama ‘tek tedavi’ demek için erken İNÖNÜ Ün vers tes Rektörü Prof. Ahmet Kızılay, MİAD Yönet m Kurulu Üyes Dr. Nevzat Elmalı le “d j tal sohbet”te, COVID-19’a karşı “ mmün plazma” tedav s n n detayına g rd : Turgut Özal Tıp Merkez ’nde 56 yaşındak b r hastamız yoğun bakımda ve entübe d . Sağlık Bakanlığı’mızın l steled ğ tüm laçlar kullanıldı. Hastamızın durumunda düzelme olmadı. Bu hastaya “ mmün plazma” tedav s ç n heyet m zde görüş b rl ğ oluştu. Plazmanın 46 yaşındak COVID19’u atlatmış b r ver c den alındığını bel rtt : Plazmayı verd ğ m z 56 yaşındak hastanın akc ğer nde 72

saat sonra doktor olmayanların da görüntüyü baktığında anlayab leceğ netl kte y leşme oldu. Şu noktanın altını özell kle ç zd : “İmmün plazma” tedav s hastamız üzer nde h çb r olumsuz etk yaratmadı. Faydayı gördük, hastamız solunum c hazından ayrıldı. Yoğun bakımdan da b r- k günde çıkmış olacak. Ardından şu noktaya şaret ett : Alınan sonuçlar b zler mot ve ed yor, üm tlend r yor. Ancak, “ mmün plazma” tedav s ne COVID-19’a karşı “tek çözüm” d yemey z. B rkaç olumlu vakayı genelleşt rmek doğru olmaz.

Bir kişinin plazması 2-3 kişiye şifa oluyor MİAD Yönet m Kurulu Üyes Dr. Nevzat Elmalı, İnönü Ün vers tes Rektörü Prof. Ahmet Kızılay’a sordu: “İmmün plazma” şlem sırasında bağışçının (ver c ) sağlığına l şk n b r r sk söz konusu mu? Prof. Kızılay yanıtladı: H çb r r sk yok. B r k ş den alınan plazma 2-3 hastaya ş fa olab l yor. COVID-19’u atlatmış bağışçılarla lg l şu noktaya şaret ett : B r ayda 7-10 gün arayla 3 kez plazma bağışında bulunab l rler.

20 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 03

GÜNCEL

AROLAT’TAN ARO

Osman Arolat

osman.arolat@dunya.com

Petrolde neden anlaşma oldu?

ş Kültür yayını, “Petrol: Para ve Güç Çatışmasının Epik Öyküsü” başlıklı, 11 baskı yapan çalışmanın yazarı olan Daniel Yergin, petroldeki son fiyat çalkantısına bakarak “Böyle bir şey daha önce yaşanmadı” diyor, sonra da ekliyor: • Petrol fiyatının oluşumunda ABD Başkanı’nın çok büyük etkisi vardır… Geçen hafta OPEC + (S. Arabistan ve Rusya) ile ABD’nin petrol üretimini kısma ve böylece fiyatına yeniden hayat kazandırma konusunda anlaşmaya varmaları, Yergin‘in haklılığını anlatıyor. Enerji piyasasının egemeni 2018’den bu yana ABD. Onu Rusya ve Suudi’ler izliyor. ABD’nin bu üstünlüğü kaya gazı üretiminden kaynaklanıyor. Kaya gazı 32 $‘ın üstünde rekabetçi oluyor. Suudilerin varil üretim fiyatı sadece 3.20 dolar. Ancak bütçe açığı-

nı kapatmaları için gerekli fiyat 84 dolar. Rusya’nın başabaş noktası ise 25 dolar. 42 dolarlık varil fiyatı 500 milyar dolar döviz rezervi oluşturmalarını sağlıyor. Suudiler “sürüm kârı” sağlamak için üretimin arttırılmasından yanaydı. Ancak son uyuşmazlıkta, ABD büyük bir olasılıkla, bu ülkeye silah satışlarında sınırlama getireceğini iletti. Suudi direnişi ortadan kalktı. Günlük üretimde 9.5 milyon varillik kısıtlama için uzlaşma sağlandı. ABD‘nin fiyat baskısının iç kaynakları da var: ABD Başkanı doğalgazı Kongre’den stratejik rezerv olarak onaylatamadı. Karar çıksaydı, fiyatı tartışılmaksızın bu gaz satın alınabilecekti. ABD Başkanı bu kez petrol ve gaz ithalatına vergi salmak istedi, buna da ithalatçı büyük enerji şirketleri karşı çıktı. 2019’da kaya gazı üreticilerinin yüzde

T U R İ Z M D E N O R M A L L E Ş M E A D I M L A R I Ş İ M D İ D E N AT I L I YO R

Otellere 'bağışıklık sertifikası' geliyor

100 artan iﬂasları kâr odaklı bir yeni çözümü zorunlu kıldı, öyle de oldu. Petrolde günlük kıvam üretim 100 milyon varil. Salgın bunu en az 20 milyon varil kıstı. Bu nedenle olayın petrol fiyatlarında bugünkü düzeyine göre büyük sıçrama yaratması beklenmemeli. Ama kârlılığı ile her 3 ülke bu işten kazançlı çıktı. İktisatın saygın ismi ‘İstanbullu’ Profesör Dani Rodrik, Project Syndicate’teki 6 Nisan tarihli yazısında “Bu pandeminin eğilimleri değiştireceğini kimse beklememeli. Neoliberalizm daha derinleşecek, popülistler daha otokrat olacak, sol ise program aramaya devam edecek” diyordu. Tüm siyasi eğilimlerin petrol fiyatını yüksekte tutmak için gösterdiği ortak çabayı görünce, aynı tas, aynı hamam demekten kendimi alıkoyamıyorum.

1441 H cr Şaban 27

Kr terler b rl kte bel rlenecek DÜNYA’ya konuşan Türkiye Otelciler Birliği Başkanı Müberra Eresin, ‘Hazırlık Komitesi’nin içinde yer aldıklarını belirterek, projenin tüm paydaşları kapsayacak şekilde genişletilmesini ve Turizm Bakanlığı’nın koordinasyonunda gerçekleşmesini destek-

Normale dönüş mayıs sonunda Mayısın k nc haftası, normalleşmen n Türk ye açısından mümkün olacağını düşündüğünü fade eden Ersoy, “Normalleşmeyle b rl kte, mayıs sonuna, bayrama yet şeceğ n düşünüyorum” ded . Öte yandan Ersoy, Haz ne ve Mal ye Bakanlığı le 6 ay ödemes z, 36 ay vadel , çok düşük fa zl ve 10 b n l raya kadar l m tl b r kred y profesyonel tur st rehberler n n kullanımına açtıklarını b ld rd . Müzeler n kapalı kaldığı sürey de MüzeKart'lara lave edecekler n açıkladı.

lediklerini kaydetti. Şu anda üye otellerle online eğitimlere başladıklarını ve belge de verdiklerini kaydeden Eresin, “Bu eğitimlerin sertifikaya bağlanması bizim için de çok faydalı olacak. İşin özü şu ki; Sağlık Bakanlığı’nın ‘evden çıkabilirsiniz’ diyeceği gün için tüm hazırlıklarımızı yapıyor ve otellerimizi sonraki günlere hazırlıyoruz. Bu konuda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı sertifikasyon programı için, konaklama sektörü konusunda partnerlerimizle ve yabancı iş ortaklarımızla çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Çalışmalarımızı hazırlık komitesi ile paylaşıyoruz” dedi. AKTOB Başkanı Erkan Yağcı da normalleşme başladığında tavsiyelere ihtiyaç olacağını ve bu projenin sektöre yön vereceğini ifade etti.

Bağış tutarı 1.7 milyara ulaştı ● EROĞLU HOLDİNG, “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyasına 2 milyon TL bağışta bulundu. Eroğlu Holding, nakdi bağışın yanı sıra maske üretimiyle de yeni tip koronavirüs salgınıyla mücadeleye katkıda bulunuyor. Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, İstanbul ve Aksaray’daki fabrikalarında üretimine başladıkları maskelerin ilk teslimatını da Sağlık Bakanlığı’na yaptıklarını söyledi. ● KEBİR markasıyla tanınan Karadeniz Kardeşler Gıda

DUNYA

CMYK

kampanyaya 500 bin lira bağış yaptı. Trabzon'dan kampanyaya bağışlarda irili ufaklı bir çok şirketin katkı verdiği dikkat çekiyor. ● SAFİ HOLDİNG bünyesinde yer alan Safi Derince Uluslararası Liman İşletmeciliği kampanyaya 2.5 milyon liralık katkı sağladı. Şirketten yapılan açıklamada, “Bu kampanyaya bağış yaparak ihtiyaç sahibi vatandaşlarımıza destek oluyoruz” ifadesine yer verildi.

KARS/16 ERZURUM /14 SİVAS / 21 VAN/ 15 KAYSERİ / 23

İ İZMİR/27 NİZL ZL Lİİ// 2 DENİZLİ/ 28

1436 Rum N san 7

DİYARBAKIR / 23

KONYA / 24

MUĞLA/ 23 ANTALYA/ 23

EDİRNE 04:44 06:19 13:18 17:04 20:07 21:35

GAZİANTEP/ 24

ADANA/ 29

İZMİR İSTANBUL BURSA KOCAELİ ANTALYA ANKARA KONYA KAYSERİ ADANA G.ANTEP ERZURUM 04:53 04:37 04:39 04:34 04:43 04:25 04:33 04:18 04:24 04:16 03:51 06:21 06:10 06:11 06:07 06:09 05:56 06:01 05:48 05:51 05:42 05:23 13:15 13:08 13:08 13:04 13:01 12:53 12:54 12:42 12:43 12:34 12:19 16:59 16:54 16:53 16:50 16:43 16:37 16:37 16:26 16:25 16:17 16:03 19:59 19:56 19:54 19:52 19:43 19:39 19:37 19:26 19:25 19:16 19:05 21:22 21:23 21:20 21:19 21:04 21:04 20:59 20:50 20:45 20:37 20:30

Dünya’yı y oku

dunya.com

KDV ades nde ‘mücb r’ b lmece HÜSEYİN GÖKÇE-ANKARA

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, turizmde uluslararası kabul gören ‘koronasız alan’ sertifikasyon sistemi geliştirdiklerini açıkladı. Ersoy, “Sağlık, Ulaştırma, Tarım ve Orman Bakanlıkları yetkilileri, THY ve havaalanları ve STK’ların bulunduğu bir komite oluşturduk ve bu hafta ilk toplantıyı yaptık” dedi. “Geliştirdiğimiz model dünyaya da örnek olacak” diyen Ersoy, mayısın ilk haftası sonuçlandırmayı hedeﬂediklerini, mayıs sonuna kadar da aşamalı şekilde tesisleri sertifikalayacaklarını kaydetti. Ersoy, “Bizzat konuştuğum büyük tur operatörlerinin üst yöneticileri de çok olumlu yaklaştı” dedi. Ersoy, “Araç sterilizasyonu, araç personelinin bağışıklık belgesi, personelin pandemi eğitimi alması, otel, havalimanı restoran, acente, müze ve ören yerinde alan sterilizasyonu önemli. Uluslararası otoritelerin kararıyla yolcuların bağışıklık belgeleri isteneceği ile ilgili bir mutabakat sağlanacak. Bütün bunları çatı sertifikasyon sistemi altında toplayacağız. Hem bakanlık sitelerinden duyuracağız, hem de yolcu gönderen tur operatörlerinin sitelerine koymasını sağlayacağız” diye konuştu.

TRABZON / 19

BURSA/22 ESKİŞEHİR /24 ANKARA / 24

Günün Uzaması 3 dak ka

İmsak Güneş Öğle İk nd Akşam Yatsı

SAMSUN / 21

İSTANBUL / 16 KOCAELİİ /22

Haz ne'n n Mart ayında, ş rketler n b r km ş KDV alacaklarının b r kısmını ödemeye başlaması p yasayı rahatlattı. Ancak mücb r sebep uygulaması yen b r tıkanıklığa yol açtı. Mücb r sebebe dah l olmayan f rma, dah l olandan mal ve h zmet aldığında adeye başvuramıyor. Talep ‘genel mücb r sebep’ lanı.

SELENAY YAĞCI/İSTANBUL

SİNOP /15

İ EDİRNE/ 20

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Mart ayı bütçe gerçekleşmelerinde, 200 milyar lirayı bulan KDV alacak stokunun bir kısmını şirketlere ödemesi piyasayı rahatlattı. Bu rahatlama mücbir sebep kapsamına alınan şirketlerle iş yapan, ancak mücbir sebep kapsamına girmeyen şirketlere yansımadı. Mücbir sebep kapsamına alınan şirketlerle iş yapan, ancak mücbir sebep kapsamına girmeyen şirketler, mal veya hizmet aldığı şirket KDV beyannamesi vermediği için KDV iadesi başvurusunda bulunamıyor. Bu noktada şirket hem KDV iadesi alamıyor hem de mal veya hizmet aldığı mücbir sebep kapsamındaki şirketi, tabi olduğu KDV oranı kadar finanse etmiş oluyor. Koronavirüsün ekonomik etkilerinin daha az hissedilmesi amacıyla alınan önlemlerin uygulanmasında yaşanan aksaklıklar, tespit edildikçe düzeltiliyor. Nitekim gelir vergisi, KDV ve muhtasarların beyan ve ödeme süresi uzatılmasına rağmen, kurumlar vergisinin ilk önlemler kapsamında uzatılmamasının yarattığı sıkıntı, DÜNYA’nın da gündeme taşımasının ardından ekonomi yönetimi tarafından giderildi ve kurumlar vergisinin beyan ve ödemesi 30 Nisan’dan 1 Haziran’a ertelendi.

Z nc r kırıldı, başvuru yapılamıyor Pandemi nedeniyle alınan ‘mücbir sebep’ uygulaması da yeni bir tıkanıklığa sebep oldu. Kapsama alınan şirketlerle iş yapan, ancak mücbir sebep kapsamına girmeyen şirketler, mal veya hizmet aldığı şirket KDV beyannamesi vermediği için iade başvurusunda bulunamıyor. Yürürlükteki mevzuat uyarınca bir şirketin KDV alacağına başvurabilmesi için öncelikli olarak mal ve hizmet aldığı şirketin KDV beyan-

namesini vermesi gerekiyor. Yani iadeye tabi KDV’nin doğması için öncelikle KDV’nin yasal defterlere kayıt edilmiş olması şart.

KDV oranı kadar f nanse ed yor! Öte yandan, KDV iadesini alamayan şirket, eş zamanlı olarak mal veya hizmet aldığı mücbir sebep kapsamındaki şirketi de tabi olduğu KDV oranı kadar finanse ediyor. İnceleme bekleme şartı aranmasın Güncel Group Yönetim Kurulu Başkanı Yılmaz Sezer, mücbir sebep kapsamındaki firmaların doğal olarak KDV beyannamesi vermeyeceğini, dolayısıyla iadesini de talep edemeyeceğini belirtti. Sezer, kapsama girmeyen şirketlerden bazıları yaptıkları işin niteliğine göre beyanname verdiği anda KDV iadesi talep edebildiğini anlattı. Mücbir sebep kapsamındaki bir şirketle iş yapılması halinde, bu şirketin teyit veremeyeceği için iade işleminin doğmayacağının altını çizen Sezer, bu durumun finansman sıkıntısı çeken firmaların rahatlatılmasını sağlayacak şekilde çözülebileceğini bildirdi. Kısa çalışma ödeneğinde inceleme sonucu beklemeden sigortalılara ödeme yapılan sistemin torba yasa ile yürürlüğe girdiğini hatırlatan Sezer, KDV iadelerinde buna benzer bir formülün devreye alınabileceğini söyledi. Ön kontrol raporuna dayalı iade uygulamasında 10 iş günü içinde KDV iadesinin yüzde 50’sinin ödendiğini, kalan kısmının da inceleme sonrasına bırakıldığını belirten Sezer, “Mağduriyetin önlenmesi için başvuru yeterli sayılıp, yüzde 50’si 10 iş günü içinde ödenmeli. Kalan yüzde 50’sinin ise mücbir sebebin ortadan kalmasının ardından, karşıt inceleme tutanaklarının hazırlanıp vergi dairesine teslim edilmesi ile ödenmesi uygun olacaktır ” diye konuştu.

Hang sektörler mücb r sebep kapsamında? İç şler Bakanlığı tarafından faal yet durdurulan şletmeler n yanı sıra AVM’ler dah l perakende, sağlık h zmetler , mob lya malatı, dem r çel k ve metal sanay , madenc l k ve taş ocakçılığı, b na nşaat h zmetler , endüstr yel mutfak malatı, otomot v malatı ve t caret le otomot v sanay ç n parça ve aksesuar malatı, araç k ralama, depolama faal yetler dah l loj st k

ve ulaşım, s nema ve t yatro g b sanatsal h zmetler, matbaacılık dah l k tap, gazete, derg ve benzer basılı ürünler n yayımcılık faal yetler , tur operatörler ve seyahat acenteler dah l konaklama faal yetler , lokanta, kıraathane dah l y yecek ve çecek h zmetler , tekst l ve konfeks yon malatı ve t caret le halkla l şk ler dah l etk nl k ve organ zasyon h zmetler .

“Mükellef n ade geçm ş d kkate alınarak ödeme yapılab l r” Yen Ekonom Danışmanlık AŞ Kurucu Ortağı, Mal ye Bakanlığı esk bürokratlarından Nazm Karyağdı, bu durumdak mükellefler n ade geçm şler göz önünde bulundurularak ödeme yapılab leceğ n söyled . Bazı mükellefler n mücb r sebep kapsamına alınarak KDV beyannames verme ve verg y ödeme yükümlülüğü dışına alındığını bel rten Karyağdı; “Nasıl k beyan ve ödemede yaşadığımız zor şartlar neden yle b r kolaylaştırma veya erteleme söz konusu olduysa, denet m

KDV ades g b konularda da b r erteleme ve koşulları geç c olarak esnetmeye ht yaç var” ded . Kapsamda olmayan ş rketler n KDV ade talepler n n, mücb r sebeb n etk s haf fleyene kadar ‘daha sonra ncelenmek üzere’ eks ks z yapılması öner s nde bulunan Karyağdı, “Hatalı b r durum ortaya çıkarsa gec kme fa z le tahs l ed lmek üzere ödeme yapılmalıdır” ded . Karyağdı, verg da reler kend ler n mükellef n ade geçm ş ne bakarak güvenceye alab leceğ öner s nde bulundu.

“Devreden KDV’de Haz ne kağıdı ver leb l r” Esk Gümrük Müsteşarlarından gazetem z yazarı Prof. Dr. Nevzat Saygılıoğlu se devlet n ade borcu olduğu mükelleflere, kamu bankaları aracılığıyla kred vermek yer ne KDV ades n yapab leceğ n söyled . Mükellefler n, sektörlere ve kr zden etk lenme dereces ne göre kategor ze ed leb leceğ n bel rten Saygılıoğlu, “Bunların b r kısmına nak t ödeme yapılab l r, b r kısmına da Haz ne kağıdı, devlet tahv l yle ödeneb l r.

G rd s yüzde 18 olup, sattığı ürün yüzde 1-8 arasında değ şen mükellefler n üzer nde KDV yükü kalıyor. Bu yük önerd ğ m z şek lde g der leb l r. Bu kağıtlar tem nat olarak da kullanılab l r” ded . Saygılıoğlu, mücb r sebep kapsamına g rmeyen sektörlerle lg l de değerlend rmede bulunarak, “Genel b r mücb r sebep lan ed lerek, tüm sektörler n yükümlülükler ertelen p, ödemes zamana yapılab l r” d ye konuştu.

T Ü B İ TA K , C OV I D - 1 9 S A LG I N I N I N S O SYO - E KO N O M İ K E T K İ L E R İ N İ N A R A ŞT I R I L M A S I N I D E ST E K L E Y EC E K

TÜBİTAK’tan COVID-19'a çözüm önerilerini araştırma çağrısı MEHMET KAYA –ANKARA

TÜBİTAK, dünyayı ve Türkiye’yi ekonomik ve sosyal açıdan geniş kapsamlı etkileyen Covid-19’un sosyo-ekonomik etkilerini araştırmak ve çözüm önerileri sunmak üzere araştırmaları destekleyecek. Küresel salgının etkilerinin sosyal bilimler yönünden incelenmesi ve çözüm önerileri geliştirmek üzere “Covid-19 ve Toplum: Salgının Sosyal ve Beşeri Etkileri, Ekonomik Etkileri, Sorunlar ve ÇözümlerTÜBİTAK SOBAG” başlığı altında proje çağrısı yayımlandı. Projeler en fazla 6 ay süreli olacak. Proje başına destek üst limiti ise 200 bin TL olacak. Başvurular 4 Mayıs’a kadar alınacak.

Başvuracak projelere yönelik temel araştırmalara ilişkin öneri başlıklar, sosyal ve beşeri konularda; • Küresel, ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde kriz yönetimi ve yönetişimi, • Salgının küresel, ulusal ve yerel siyaset üzerindeki etkileri, • Etkili ve etkin sağlık iletişimi, • Eğitim, sağlık, yargı gibi kritik kamu hizmetlerinin uzaktan erişim yoluyla ve çevrim içi sunulma uygulamaları, • Okullardaki eğitime ara verilmesi ve sınavların ertelenmesi ile iptal olmasının etkileri, • Salgınla bireysel ve ailesel başa çıkma stratejileri ve bunların psikolojik, sosyolojik, kültürel, ekonomik vb. değişkenlerle ilişkisi; • Belirsizlik, kaygı, korku ve stresin çocuklar, yetişkinler ve yaşlılar üzerindeki etkileri ve oluşturduğu riskler ve bunların etkisini azaltan, artıran olası faktörler, • Salgın nedenli kaybı olan ailelere, sağlık personeline ve risk altındaki tüm

gruplara acil klinik müdahalelerin geliştirilmesi ve psiko-sosyal desteklerin sağlanması, • Yerleşim birimleri üzerindeki etkisi, salgınla mücadelede kentsel yaşam kalitesinin sağlanması... Ekonomideki araştırmalara yönelik konu başlıkları; • Ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde makro, mikro seviyede ekonomi, ticaret, finans, istihdam ve iş modelleri üzerindeki etkileri, • Salgının farklı sektörlerde yol açtığı arz-talep durumları, tedarik zincirleri, üretim kapasitesi, dijitalleşme ihtiyaçları; finansa erişim, istihdam açılarından sorunlar ve çözüm yolları; ekonomik kurtarma paketlerinin bireysel ve sektörel etkileri, • Küresel yatırımlardaki değişiklik, doğrudan yabancı yatırımların eğilimleri, • İş güvenliği, kurumsal risk yönetimi, yeni insan kaynakları uygulamaları, yeni çalışma ilişkileri açısından salgının etkileri...

20 N san 2020 • PAZARTESİ / 04

GÜNCEL

5 DAKİKADA BİR HAFTA YURT İÇİ

ANALİZ Dr. H. Bader Arslan

Göstergeler ve gerçekler

bader.arslan@dunya.com

Ekonomik konjonktürde ani bir şok ile gelen olumlu ya da olumsuz bir değişiklik olduğunda göstergeler ile içinde bulunulan durumun birbiri ile örtüşmemesi gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle verilerin gerçeği yansıtmamasından değil, verilerin önceki dönemdeki durumu göstermesinden kaynaklanıyor. Mart ayı başından beri Türkiye’de bunu yaşıyoruz. 10 Mart’tan itibaren ekonomik aktivitede sert bir yavaşlama olmasına rağmen, henüz bunu pek çok veri de göremedik. Örneğin Mart başından beri açıklanan sanayi üretim en-

deksi, tüketici güven endeksi, kapasite kullanım oranı gibi veriler henüz daralmaya işaret etmiyor. Bu durum verilerin hesaplandığı dönemde henüz salgın etkilerini görmemiş olmamızdan kaynaklanıyor. Fakat, artık durum değişiyor. Önümüzdeki günlerden itibaren güven endekslerinde kapasite kullanım oranında covid-19’un etkilerini göreceğiz. Çarşamba sabahı açıklanacak Nisan ayı tüketici güveni ve Cuma sabahı açıklanacak olan inşaat, perakende ve hizmetler güven endeksleri, salgının ekonomimiz üzerinde yarattığı daraltıcı etkinin bo-

yutunu gösterecek. Grafik, 2008 yılı balından bu yana mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksinin seyrini gösteriyor. Endeks bu dönemdeki en düşük düzeylerini Kasım 2008’de 55,7 puan ve Mayıs 2019’da 55,3 puan ile gördü. Bu Çarşamba sabahı açıklanacak Nisan verisinde şimdiye kadar gördüğümüz en düşük düzeyi görebiliriz. Sektörel güven endekslerindeki durum, tüketici güvenine göre daha iyi. 2018 sonunda başlayan durgunluktan çıkış sürecinde endeksler, ciddi anlamda topar-

lanmıştı. Bu nedenle, bu hafta sert düşüşler görsek bile dip seviyelerinden uzağız. Haftanın önemli gelişmelerin-

den biri de Çarşamba öğleden sonra Para Politikası Kurulu’ndan gelecek faiz açıklaması. Beklenti 50 bp indirim yapılacağı yönünde. Cuma sabaha karşı Çin’in ilk çeyrek büyüme oranı yüzde -6,8 olarak açıklandı. Beklentilere yakın gelen bu veri, daha kötü bir dalga gelmez ve salgın kontrol altına alınırsa, geçen hafta IMF’nin açıkladığından daha iyi bir büyüme performansı görebileceğimizi gösteriyor. ABD’de işsizlik başvuruları ise son 4 haftada rekor üstüne rekor kırarak 22 milyona ulaştı. Bu Perşembe öğleden sonra son verileri göreceğiz.

Çarşamba 10:00- N san ayı tüket c güven endeks Çarşamba 14:00- PPK fa z kararı Cuma 10:00- N san ayı sektörel güven endeksler Cuma 10:00- N san ayı reel kes m güven endeks Cuma 10:00- N san ayı kapas te kullanım oranı

YURT DIŞI Salı 12:00- Euro Bölges N san ayı ZEW araştırması Perşembe 15:30- ABD haftalık şs zl k başvuruları Cuma 17:00- ABD M ch gan güven endeks

● 31 OCAK İTİBARIYLA TEDAVÜLDEKİ TOPLAM KAĞIT PARA 155 MİLYAR, SON İKİ BUÇUK AYDA BASILAN İSE 45.6 MİLYAR

Emisyonda baş döndüren artış... Vatandaş talep ett ğ ç n artıyor "Emisyon böylesine artıyor, demek ki Merkez Bankası durup dururken para basıyor" gibi yanlış bir yargıya kapılmamak gerekir. Emisyon niye mi artar, nasıl mı artar, gelin bu sorunun yanıtı için Merkez Bankası sitesinde yer alan "Emisyon Hacmi Nasıl Şekillenir" başlıklı bilgi notuna göz atalım: "Merkez bankalarının en temel görevlerinden biri para basmak ve bastığı parayı dolaşıma sürmektir. Dolaşımdaki paraya da emisyon denir. Merkez Bankası

EKO / ANALİZ

Alaatt n Aktaş ala.aktas@gmail.com

atandaş parası cebinde nakit dursun istiyor. Sokağa çıkma yasağının son anda ilan edildiği o meşhur cuma günü akşamı bile gıda maddeleri için marketlere hücum edenler olurken bir kesimin de ATM'lerin önünde para çekmek için sıraya girdiğini gördük. Evde oturulacak günler için bile para çekildi. Çünkü vatandaş banknotun sıcaklığını hissetmek istiyor. O yüzden de bankalardan ha bire para çekiliyor. Ve yine o yüzden emisyon rekor üstüne rekor kırıyor. Merkez Bankası analitik bilanço verilerine göre emisyon ilk kez 200 milyar lira sınırını aştı. Emisyon 16 Nisan itibarıyla 200.7 milyar lira oldu. Emisyonun geldiği düzeyin pek önemi yok; artış çok daha önemli. İşte artışta baş döndüren bir hız söz konusu. 31 Ocak itibarıyla tedavülde

emisyon hacmini belirleyerek oluşturmaz. Yani emisyon hacmi Merkez Bankası'nın bir politika aracı değildir. Para politikası, paranın miktarının değil, elde edilebilirliğinin, yani parayı elde etme maliyetinin belirlenmesi ile oluşturulur. Merkez Bankası, belirlediği kısa vadeli faiz oranı üstünden talep eden bankalara borç para verir. Emisyon talebi arttığında, yani insanlar daha fazla para tutmak istediğinde bankalar Merkez Bankası'nın belirlediği faiz oranı üstünden Merkez

tarafından piyasaya sürülen banknotların ve Hazine tarafından dolaşıma çıkarılan madeni paraların toplamı ise emisyon hacmi olarak adlandırılır. Bu tutar, temel olarak, bireylerin ve bankaların nakit talebine göre belirlenir. Peki emisyon hacminin artması, Merkez Bankası'nın 'para bastığı' anlamına gelir mi? Sorunun yanıtı; hayır! Modern merkez bankacılığı uygulamalarında merkez bankaları para politikasını

İy de vatandaş n ye nak t peş nde?

155 milyar lira bulunuyordu. Bu paraya son iki buçuk ayda tam 45.6 milyar lira eklendi. Yani 31 Ocak tarihinde 100 lira olan emisyona şubat, mart ve nisanın yarısında, yani son iki buçuk ayda 29 lira daha eklenmiş.

Emisyonun iki buçuk ayda üçte bire yakın oranda durup dururken artmadığını, bu artışın ağırlıkla vatandaşın talebinden kaynaklandığını anladık, tamam da o zaman şu soru daha da bir önem kazanıyor: "Vatandaş neden böyle yoğun bir şekilde nakit talep ediyor?" Bu sorunun çok somut bir yanıtı yok. Ama akla ilk gelen kuşkusuz geleceğe duyulan güvensizlik ve gidişatla ilgili kaygılar. Girişte de belirttik ya, insanlar evden çıkamayacakları günler için bile ceplerinde para olması için ATM önlerinde kuyruğa girdi.

TC M B’ N İ N STO KU İ K İ Y E K AT L A N D I

Bankası'ndan borçlanırlar. O halde emisyon hacminin değişmesine ne sebep olur? Emisyon hacmini belirleyen temel unsur, ekonomideki birimlerin paraya olan talebidir. Kredi kartları, çek, internet bankacılığı gibi alternatif ödeme araçlarında görülen gelişmelere rağmen, özellikle küçük tutarlı ödemelerde nakit kullanmak kolaylık sağlar ve pratiktir. Bu yüzden hala nakde olan talep yüksektir. Bu talep günden güne, aydan aya değişebilir."

Rah p kr z sırasında da olmuştu

Yarın öbür gün işlerin daha da bozulacağı kaygısı var. Bu yüzden insanlar üç kuruş birikimlerini "Bankada duracağına cebimde dursun, ne olur ne olmaz" diye çekmeyi tercih ediyor. Bankalardan çekilen para dövize de gidiyor olabilir ama bunu en azından döviz tevdiat hesaplarında göremiyoruz. Döviz hesaplarında emisyondaki artışı izah edecek bir yükselme gözlenmiyor. Türk halkının en gözde finansal yatırım araçlarından olan altına bir yönelme yaşanıyor olması da muhtemel.

Emisyonun kısa sürede tırmanması ilk kez karşılaşılan bir durum değil. Her "Yarın ne olacak" kaygısı yaşanan dönemlerde emisyonda hızlı artışlar ortaya çıkabiliyor. Bu dönemin krizi korona. Emisyonu fırlatan bir önceki krizin adı da rahip kriziydi. ABD'li rahip Brunson'dan kaynaklanan ve doların 7 lirayı aşmasına kadar varan süreçte emisyonda da çok hızlı bir artış yaşanmıştı. 1 Ağustos 2018 tarihinde 145 milyar lira düzeyinde bulunan emisyon, 20 Ağustos'ta 183 milyar liraya fırlamıştı. Ancak emisyonun böylesine yükselmesine rahip kriziyle birlikte Kurban Bayramı'nın 21 Ağustos'ta başlayacak olması da etki etmişti. O dönem TL'ye hücum edenler belli ki tüm güçleriyle döviz almıştı. 20 Ağustos'ta rekor kıran emisyon daha sonra rahip krizinin de çözülmesiyle ağustos başındaki düzeye geriledi.

BDDK, AKTİF RASYOSU KURALI GETİRDİ

Yabancının DİBS’te payı %7’ye nd Banka ya kredi verecek ya tahvil alacak ŞEBNEM TURHAN

Yabancı yatırımcının koronavirüs salgınıyla düşen risk iştahı, gelişmekte olan ülkelere talebi azaltıyor. Türkiye’de de yabancıların devlet iç borçlanma senetlerindeki payı 10 Nisan haftasında yüzde 7,01’e indi. Sadece 1 yıl önce yabancının payı yüzde 14.82 düzeyindeydi. Yabancı yatırımcının elinde 57.8 milyar liralık yani 8.5 milyar dolarlık DİBS kaldı. Yabancıların düşen talebine karşılık Merkez Bankası’nın elindeki stok ise 44.5 milyar lira yani 6.6 milyar dolara yükselerek yılbaşındaki miktarı ikiye katladı. Koronavirüs salgını öncesinde de analistlerin dikkati yabancının borçlanma senetlerinin yanı sıra hisse senedi ve tahvil piyasasındaki çıkışı üzerineydi. Ancak koronavirüs salgınıyla bu çıkış daha da hızlandı. Yılbaşında yabancının stoku 91.6 milyar lirayken 10 Nisan haftasında 57.8 milyar liraya geriledi. Böylece DİBS stokunda yabancının payı yüzde 7,01’e kadar geriledi. Merkez Bankası’nın payı ise yüzde 2,5’ten yüzde 4,78’e yükseldi. Nisan 2019’da ise yabancının DİBS stokunun payı yüzde 14,95 seviyesindeydi. Neredeyse 8 puan gerileme yaşandı.

DUNYA

CMYK

Sadece Türk ye’ye özgü değ l ÜNLÜ & Co - DAHA Finansal Danışmanlık Müdürü Murat Akyol, bu durumun Türkiye’ye özgü olmadığını belirterek “Veriler yılın başından bu yana gelişmekte olan ülke piyasalarında tahvillerden toplam çıkış miktarının 30 milyar dolar civarında olduğunu gösteriyor. Yatırımcıların, sürpriz olmayan bir şekilde, daha az kırılgan olarak kabul edilen güvenli limanlara yöneldiğini görüyoruz” dedi. Akyol, 2008 krizinden sonra yabancıların gelişmekte olan ülke tahvillerine ilgisinin arttığını bunun sonuçlarını Türkiye’de gördüğümüzü belirterek şunları söyledi: “Küresel piyasalar koronavirüs salgınını yaşarken bu kez tahvillere olan ilgi farklılaştı. Merkez Bankası’nın yurtdışı yerleşikler portföy hareketlerini incelediğimizde yabancıların tahvil

bono pozisyonlarının azalmaya devam ettiğini net bir şekilde görebiliyoruz.”

Kırılganlıklarımız ş zorlaştırıyor Murat Akyol, her ne kadar gerek para politikası gerekse mali politikalarda alınan önlemler neticesinde likidite koşulları yeniden artsa da oluşan tablonun iki krizin yapısal olarak birbirinden çok farklı olması ile açıklanabileceğini kaydetti. Akyol, “Sorunları makroekonomik verilerdeki keskin bozulmalarda izleyebiliyoruz. Dolayısıyla, içinde bulunduğumuz şartlar altında gelişmekte olan ülke tahvillerinde yaşanan çıkışı olağan bir durum olarak değerlendirmek mümkün. Ancak tabii ki Türkiye’nin kendine özgü ekonomik kırılganlıkları da Türkiye’nin bu süreçte işini bir miktar daha zorlaştırıyor” dedi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), cumartesi günü aldığı kararla bankaların aktif rasyosuna sınır getirdi. Buna göre mayıs ayından itibaren bankalar haftalık bazda aktif rasyolarını hesaplayacak. Aktif rasyosu hesaplamasında banka bazında belirli oranlarda mevduat büyüklüğü, toplam kredi hacmi, menkul kıymet portföyü ve Merkez Bankası ile yapılan kur takası ile kıyaslanacak. BDDK’nın kararına göre mevduat bankaların ay sonu

itibariyle o aya ilişkin aktif rasyosu ortalaması mevduat bankalarında yüzde 100’ü, katılım bankalarında ise yüzde 80’nin altına düşmemesi gerekiyor. Aktif rasyosu bu oranın altında kalan bankalar için aykırılık oluş-

BDDK Başkanı Akben: Bankalar kaynaklarını daha ver ml kullanacak BDDK Başkanı Mehmet Al Akben, yen düzenleme le bankaların kaynaklarını daha ver ml kullanacağını bel rterek, “Reel sektör ht yacı olan f nansmana daha rahat er şeb lecek” ded . Bankaların asl görev n n topladıkları mevduatı kred vererek reel ekonom ye aktarmak olduğunu kaydeden Akben, kararın gerekçes n şöyle özetled : “Müşter ler n kred talepler n n karşılanması, kred l m tler n n kullandırılmasında kısıtlamaya g d lmemes ; kred ger çağırma, mevcut kred l m t n kullandırmama, f yat artırma, tem nat şartlarını zorlaştırma, makul

fa z oranlarıyla yen den yapılandırma yapmama g b uygulamalardan özenle kaçınılmasını tavs ye ett k. Aradan geçen yaklaşık üç haftalık dönemde, bu tavs yeye uymayan bankalar olduğunu vatandaşlardan ve f rmalardan gelen ş kayetler n yanı sıra hem murakıplarımızın yer nde denet mler hem de ver anal zler net ces nde tesp t ett k. Geld ğ m z noktada, bankaların ülke kaynaklarını daha etk n kullanmalarına ve reel sektörün f nansman ht yacını karşılamalarına yönel k b r düzenleme yapılması ht yacı hasıl oldu. Bu çerçevede bu düzenlemey lan ett k.”

turan aşım tutarı ortaya çıkacak. Konuya yakın uzmanlar, BDDK’nın bu adımla bir yandan bankaların verdiği kredi miktarını artırmayı hedeﬂerken, diğer yandan da döviz hesaplarındaki yükselişi frenlemeyi, Merkez Bankası ile swap yapmayı teşvik etmeyi ve Hazine tahvillerine ilgiyi artırmayı hedeﬂediğini belirtiyor. Şu anda bankacılık sektöründe son açıklanan verilere göre aktif rasyosu mevduat bankalarında yüzde 106, kamu bankalarında yüzde 120, özel bankalarda ise yüzde 97 seviyesinde. Özel bankalar aktif rasyo hedefinin altında bulunuyor.

Bankalar rasyoyu nasıl tutturacak? Uzmanlar, bankaların kredi vermeye yönlendirildiğini kaydederken bu hedefin tutturulmasına bunun yeterli olamayacağına dikkat çekiyor. Bankaların ya devlet tahvili almak ya da dışarıdan borçlanarak Merkez Bankası ile swap yapmak veya menkul kıymet ihracı düzenlemek zorunda kalabileceğini belirtiyor. Uzmanların bir uyarısı da bu durumun hem bankaların dış borçlarını hem de kredi koşullarındaki gevşemenin takipteki alacak riskini artıracak olması. İSTANBUL / DÜNYA

20 N san 2020 • PAZARTESİ / 05

GÜNCEL

ÖNERİ - YORUM ÖNE

Şeref Oğuz

seref.oguz@dunya.com

THY’DEN TAHLİYE BİLET FİYATI İDDİALARINA YALANLAMA

Koronalı Dolar ne zaman boşalır? Ko

algın sürecinde birincil dikkatler korona üzerinde ancak salgının ekonomiye yansımalarını da derinlemesine konuşmaya başladık. İki türlü gelişiyor bu tartışmalar; Birincisi makro ölçekte, korona sonrası ekonomiler nasıl dönüşecek? İkincisi de kısa sürede borsa, faiz, döviz nasıl seyir izleyecek? Doları böylesine dolduruşa getiren korona, salgın etkisini kaybedince acaba hangi düzeye indirir? Tarihi zirvesinden doları aşağı indirmek için hangi dinamiklere ihtiyacımız var? Şu anda yığınca ülke bu ve benzeri sorulara cevap arıyor. Bizim Merkez Bankamız da çözüm arayışında. Zaten bu hafta toplantı var ve gözlerin çevrildiği Para Politikası Kurulu’ndan faize dair acaba hangi karar çıkacak?

TCMB Başkanı Murat Uysal, dünya merkez bankalarıyla swap görüşmeleri yaptıklarını söylüyor. Buradan edindiğimiz izlenim; koronavirüs ile küresel bazda merkez bankaları gibi, bizim de likidite ihtiyacını karşılamak için olağanüstü adımlar atılabileceğidir. Aslında sorun sadece faize dair değildir ve rekortmen doların açacağı sorunlar, salgının uzaması halinde çok daha yıkıcı olabileceğine dairdir. Geçen hafta Fed, piyasaya çağrı yaparak; “parayı düşünmeyin, siz diğer sorunlarınıza odaklanın” diyordu. Merkez’in swap girişimi, benzer politikanın devamı olabilir. Bu alanda Merkez’in sağlayacağı başarı; (her ne kadar sınırlı swap imkanı olsa da) piyasaları rahatlatacaktır.

not MERKEZ YETMEZ MALİYE DE ŞART Korona, merkez bankalarının kab l yet sınırlarını da keşfetmem z sağladı. Sanıyorduk k el nde güçlü bağımsız b r merkez bankan var se sana karada havada ölüm yok. Ama yetm yormuş, mal ye pol t kaları da gerek yormuş. Ş md b ze lâzım olan Merkez’ n fa z, swap adımlarıyla uyumlu mal ye pol t kalarıdır. İç p yasa pansumanı yetm yor z ra…

● UMUTSUZLUK SALGINDAN DAHA TEHLİKELİ DİYEN FETTAH TAMİNCE:

50 tr lyon dolarlık yen mkan olacak, kaçmasın

Türk Hava Yolları (THY), yurt dışından yapılacak tahliye uçuşlarında bilet fiyatlarıyla ilgili sosyal medyada ve bazı internet sitelerinde yer alan iddiaların gerçek dışı olduğunu bildirildi. THY’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada, 23 Nisan'da Washington DC ve New York’tan, 24 Nisan'da ise Los Angeles’tan icra edilecek tahliye seferlerindeki bilet fiyatlarının şehirlere göre sabit fiyat uygulanarak her şey dahil 799-899 dolar aralığında belirlendiği ifade edildi. Açıklamada, ilgili paylaşımlarda kullanılan ekran görüntüsünün 20 Mayıs 2020 tarihine ait olduğu aktarılarak, “Bu tarihte ABD’den planlanmış bir tahliye seferimiz bulunmamaktadır. Milli bayrak taşıyıcı hava yolu olmanın verdiği sorumlulukla dünyanın dört bir yanındaki vatandaşlarımızı vatan topraklarına kavuşturuyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla bu zorlu süreçte dünyanın dört bir yanından 25 bin vatandaşımızı ailelerine kavuşturduk. 59 ülkedeki yaklaşık 25 bin vatandaşımızın da ramazan aynını evlerinde aileleriyle birlikte geçirmelerini sağlamak için bakanlıklarımızla koordineli bir çalışma yürütüyoruz” denildi. İSTANBUL / AA

KO Z M E T İ K V E K İ Ş İ S E L B A K I M Ş İ R K E T İ N İ N S A H İ B İ R O M A N YA G Ö Ç M E N İ T U N A A İ L E S İ

Farmasi, Bükreş’e depo kuruyor PERDE ARKASI KERİM ÜLKER kerim.ulker@dunya.com

FİKRİ CİNOKUR/ANTALYA

Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, salgın sonrasında başta Batı ülkelerinde olmak üzere küresel ölçekte 40-50 trilyon dolarlık pazarın açılacağı yeni bir ekonomik süreç yaşanacağını, Türk yatırımcıların bunu çok iyi takip etmeleri gerektiğini söyledi. Tourism Today firması tarafından sosyal medya üzerinden gerçekleştirilen programda konuşan Tamince, “Dünyada yaşanan koronavirüs salgınında ön dalga geçildi. Her ülke kendine göre önlem aldı” dedi. İkinci aşamada da salgının kontrol altına alınması için çalışmalar yapıldığını ifade eden Tamince, en önemlisinin üçüncü aşama olduğunu söyledi. Son aşamada dünyanın normal yaşama nasıl geçileceğini tartışacağını ve bunun da yıllar boyu sürecek ekonomik yansımaları olacağını anlatan Tamince, ABD ve Avrupa'nın koronavirüs nedeniyle 10 trilyon dolarlık arz yarattığını kaydetti. Dünyada 40-50 trilyon doların üzerinde yeni bir ekonomik süreç yaratılacağını ifade eden Tamince, Türk yatırımcıların bunu çok iyi takip etmesini istedi. Fettah Tamince, şöyle konuştu: “2020 ve 2021 yılları, 2019 gibi olmayacak. Ekonomik hüsranlar olacak. ABD ve AB gibi büyük ekonomilerle iş ortaklıkları yapmalıyız. İşverenler bu ülkelerde fırsat aramalı. ABD ve Avrupa bu salgın nedeniyle ilk etapta piyasaya 10 trilyon dolar koydu. Yine de piyasaların ateşi sönmedi. ABD ve Avrupa 40-50 trilyon doları piyasaya koyacak. Bu pazarlara yakın

“Antalyalı yatırımcılar dünyaya örnek”

olan Türkiye nasıl para bulabileceğini, nasıl yatırım yapabileceğini düşünmek zorunda.” Türk yatırımcıların ABD ve Avrupa’da yeni fırsatlar yaratması gerektiğini vurgulayan Tamince, “Batı’da olmayanı arayalım. Türk yatırımcılar çok becerikli ve teknolojik gelişmelere de çok uyumlu. Büyük pazarlara gözlerini dikmeli. 30’dan fazla ülkeye yardım yapan Türkiye, bölgede en fazla şansı olan ülke olacak. Türkiye’nin dünyadaki fırsatları kovalaması lazım” dedi. Koronavirüs salgını sonrası Türkiye’nin turizm ve müteahhitlik sektörlerine ciddi şekilde eğilmesi gerektiğini dile getiren Tamince, umutsuzluğun salgından daha tehlikeli olduğunu ifade etti.

Kend s n n 12 ülkede, çeş tl sektörlerde yatırım yaptığını, Türk yatırımcıların daha y olduğunu ve dünya markalarıyla rekabet ett ğ n söyleyen Tam nce, “Duba ’de lk yatırım yaptığım zaman end şe duyuyordum. Çünkü dünyanın en büyük markalarıyla rekabet ed yordum. Antalya’da da rak pler m z vardı. Antalya’da en y s n yaptığım zaman 4-5 yıl ç nde Antalyalı yatırımcılar daha y s n yapıyorlardı. Ancak, Duba ’de dünya markaları 5 yılda yen b r şey ortaya koyamıyordu. Bu nedenle herkes bu koronav rüs kr z n fırsata çev rmel . Markalarımızı gel şt rmem z şart” fadeler n kullandı.

“Antalya’ya büyük b r bahçe yapab l r z” Krizi fırsata çevirmek için Türkiye›nin kendi değerlerini daha da artırması gerektiğini vurgulayan Tamince, “İşte Antalya'nın portakalı, domatesi... Bu değerlere yenilerini eklemeliyiz. Otellerimiz dünya standartlarının üzerinde. Bu değerlere belki şirket olarak Antalya’da büyük bahçe projesi katabiliriz. Dünya, Türkiye’den bu bahçe ile söz etsin” diye konuştu. Tamince, Avrupa’da hava yolu trafiğinin Haziran sonu Temmuz başı açılabileceğini öngördüklerini, turizmin de yavaş yavaş hareketleneceğini sözlerine ekledi.

C OV I D - 1 9 PA R M A K TA N A L I N A N K A N L A T E S P İ T E D İ L E C E K , 6 AYA H A Z I R O L AC A K

Türklab’ın kitine Tübitak’tan destek Yağlıdere, “Bünyemizdeki 69 çalışma arkadaşımız ile immünofiltrasyon test yönteminin esas alındığı antijen ve antikor tanı kiti üretimi dünyada ilk olacak. Koronavirüsü 2-3 dakika içerisinde tespit edeceğiz. Bu küresel salgınla mücadelede önemli bir eşik olacak” ifadelerini kullandı.

NİHAT DELİBAŞI / İZMİR

İzmir merkezli Türklab’ın koronavirüs teşhisini dakikalara indirecek tanı kiti üretim projesi, TÜBİTAK tarafından ‘COVID-19 ile Mücadeleye Yönelik Çağrı’ projesi kapsamında 446 başvurunun arasından ilk 10’a girerek destek almaya hak kazandı. Türklab Tıbbi Malzemeler Sanayi Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Şahin Yağlıdere, parmak ucundan alınan bir damla kanla hastalığı tespit edeceklerini belirterek TÜBİTAK’ın proje gelişimi için tanıdığı 9 aylık süreye rağmen 6 ay içinde tanı kitini hazır edeceklerini açıkladı. Yağlıdere, projenin teknolojisinin dünyada ilk olduğunu söyledi. Gelininin annesi Beyhan Hür’ü yıllar önce brusella hastalığından kaybettiklerini belirten Yağlıdere, “Beyhan Hanım’ın rahatsızlığı bir türlü teşhis edilemedi. Türklab olarak bu hastalığın teşhisi üzerine çalıştık. Önümüzdeki bir ay içinde bu hızlı tanı kitini piyasaya sürecektik. Dünyayı etkileyen koronavirüs salgını neticesinde brusella ile ilgili hızlı tanı metodunu esas alarak COVID-19 teşhisini dakikalara indire-

DUNYA

CMYK

cek projeye uyarladık” dedi. Yaklaşık 1.5 milyon TL’lik bir araştırma bütçesi öngördüklerini söyleyen Yağlıdere, “TÜBİTAK desteği 500 bin TL olacak. Ürün bittiğinde yüzde 97’si yerli maddelerden oluşacak. Sadece kullanacağımız özel kağıdı yurtdışından getireceğiz” diye konuştu. Yağlıdere, 1996’da kurulan firmanın kan grubu testleri, EKG elektrotları ve hızlı tanı kitleri ürettiği bilgisini paylaşırken, Türkiye için yılda 2 milyon adet antibiyotik test kiti ürettiklerini ve yine Dünya Sağlık Örgütü adına son 3 yıldır Güney Afrika’da AIDS (HIV) taraması yaptıklarını ifade etti. Avrupa ülkelerinde ilgili kurum ve kuruluşlarla da tarama testleri gerçekleştirdiklerini ifade eden

EBSO Başkanı’ndan teşekkür mektubu Öte yandan Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Başkanı Ender Yorgancılar da Türklab Yönetim Kurulu Başkanı Şahin Yağlıdere’ye bir teşekkür mektubu gönderdi. Yorgancılar mektubunda, “Dünyamızı kasıp kavuran, günde binlerce insanın yaşamını yitirdiği bugünlerde, dünyada bir ilk olan, COVID-19 antijen ve antikor tanı kiti üretim projenizin TÜBİTAK’ın ‘COVID-19 ile Mücadeleye Yönelik Çağrısı’ kapsamında olumlu değerlendirilmesi, bizleri son derece mutlu etmiş, gururlandırmış ve heyecanlandırmıştır. Değerli şahsınız başta olmak üzere, deneyimli araştırma ekibiniz ve sürece katkısı olan herkesi gönülden tebrik ediyor ve hepsine teker teker teşekkürü bir borç biliyorum” sözlerine yer verdi.

1950 yılında kurulan Farmasi, kozmetik ve kişisel bakım alanında Türkiye’nin en eski şirketlerinden. Cumhuriyet’in kuruluşunun ardından eğitim alan ilk tıp doktorlarından Dr. Cevdet Tuna tarafından temeli atılan şirket, 5 kıtada 125’ten fazla ülkeye ihracat yapıyor. 3’üncü kuşak temsilcilerin yönettiği Farmasi, yıllık yaklaşık 1 milyar lira ciroya sahip. 2004 yılına kadar fason üretimi yapan, ardından da kendi markasını kuran şirketin fabrikasında diş macunundan parfüme, makyajdan deterjana 2 bin çeşit ürün üretiliyor. 1000’e yakın kişinin istihdam edildiği Lüleburgaz’daki fabrika, Avrupa’nın da bu alanda en büyük entegre tesislerinden biri. Geçtiğimiz yıl ABD pazarında büyük bir atılım sergileyen Farmasi, 2019’da New York’ta bir operasyon merkezi kurdu. Bu doğrultuda 622 Third Avenue binasının en üst katını kiralayan şirket, 2019’u 8 milyon dolarlık satış ile tamamladı.

Müşter ler ne günde 40 b n paket gönder Farmasi, Türkiye’nin kadın istihdamına en büyük desteği veren şirketlerden biri. Doğrudan satış ağı ile 2 milyon kayıtlı girişimciyi barındıran Farmasi, günde 40 bin siparişi paketleyip müşterilerine ulaştırıyor. 26 ülkede satış ağı bulunan şirketin son durağı ise Romanya. Geçtiğimiz yılın ikinci yarısında Romanya’da faaliyete başlayan Farmasi, kısa sürede ülkede 140 binden fazla satış danışmanı ile çalışmaya başladı. Hızlı büyüme sonrasında şirket yeni bir karar aldı ve Romanya’da bir üs kurmaya karar verdi. Romanya’nın başkenti Bükreş’in 13 kilometre uzağında bulunan CTPark’ta Farmasi, ilk adım olarak 2 bin 500 metrekarelik kapalı alana sahip bir depoyu hayata geçirdi. Şirket, bu merkezden öncelikle Romanya’ya ardından da diğer Avrupa Birliği ülkelerine ürün satmayı hedeﬂiyor. Romanya, Farmasi için oldukça önemli. Zira tarihi ve duygusal bir önemi var şirket için. Farmasi’nin kurucusu olan Cevdet Tuna, Romanya’dan göç eden bir babanın evladı ve Cumhuriyet döneminin ilk doktorlarından. Yıllar sonra Farmasi’nin yönetiminde olan Tuna Ailesi’nin 3’üncü kuşak temsilcileri, dedelerinin topraklarına yatırım yaparak, onları da yad etmiş oldu.

VATA N DA Ş A M O R A L İ Ç İ N R E K L A M F İ L M İ H A Z I R L A D I

SANKO “Yarın Olacak” ded Koronavirüs vakalarının Türkiye’de görüldüğü ilk gün itibarıyla, virüsle mücadeleye 22 milyon TL kaynak ayıran SANKO Holding, vatandaşa moral destek olması için “Yarın Olacak” mottosuyla bir reklam filmi yayınladı. “Korkmaz umut inşa edenler, bilirler hep yarın olacak” ve “Biliyoruz oradasın, sen de bil ki biz de buradayız” ifadeleriyle moral çağrısı yapan Holding’in yazılı açıklamasında, “Bu zor günlerin el ele vererek atlatılacağına ina-

nıyoruz” denildi. Holding’in, pandemi süreci boyunca 14.000’den fazla çalışanına yaptığı 1000’er TL nakdi yardımın yanı sıra Türkiye genelinde 60 bin kolilik gıda desteği sağladığı belirtildi. Holding ayrıca 31 Mart 2020 tarihine kadar SANKO şirketlerinden yapılan tüm satışların vadelerini, ‘vade farkı ilave edilmeksizin’ 60 gün erteledi. Ayrıca, müşterilerin mevcut borçlarının tamamına da ilave 60 GAZİANTEP-DÜNYA gün vade tanıdı.

20 N san 2020 • PA Z A RT E S İ/ 06

YURT HABERLERİ

DUAYEN SANAYİCİ KÜÇÜKER’İN EŞİ DE VEFAT ETTİ

“DİLUCU SINIR KAPISI, MUZ TİCARETİNE YENİDEN AÇILSIN”

Denizli iş yaşamına büyük hizmetleri geçen Küçüker Ailesi, COVID-19 tedavisi gören bir ferdini daha kaybetti. Ailenin damadı H. Taştan Kardaşlar ve Küçüker Tekstil’in kurucusu Denizli sanayisinin duayenlerinden Besalet Küçüker’in ardından eşi 80 yaşındaki Nezahat Küçüker de virüse bağlı olarak yaşamını yitirdi. Küçüker Ailesi’nde ilk olarak 2 Nisan’da Küçüker Tekstil’de uzun yıllar genel müdürlük yaptıktan sonra sigortacılık sektörüne geçen damat H. Taştan Kardaşlar, virüs nedeniyle yaşamını yitirmişti. Kardaşlar’ın ardından Besalet Küçüker, 82 yaşında virüse bağlı olarak vefat etti. Küçüker’den 4 gün sonra 80 yaşındaki eşi Nezahat Küçüker de yaşam mücadelesini kaybetti. Besalet Küçüker tarafından 1977 yılında Denizli’de faaliyete geçirilen Küçüker Tekstil, kentin entegre üretim tesisleri arasında yer alıyor. 60 bin metrekare alan üzerinde boyadan ipliğe, havlu ve bornoza kadar geniş sahada üretim gerçekleştiren Küçüker Tekstil, Denizli’de iş yaşamının gelişmesine büyük hizmetlerde bulundu.

Ticaret Bakanlığı’nın 8 Nisan 2020 tarihli kararı ile Dilucu Sınır Kapısı’nda ikinci bir emre kadar muza uyguladığı geçiş yasağı, Türkiye genelinde aylık bazda 150 milyon dolar işlem hacmine sahip muz transit ticaretini olumsuz etkiledi. Nahçivan üzerinden İran’a aylık 9 milyon dolarlık transit muz gönderen Mersinli firmalar, Dilucu Sınır Kapısı’nda muza geçiş yasağının getirilmesi ile birlikte Gürbulak Sınır Kapısı’nın kapalı olması ve Kapıköy Sınır Kapısı’ndaki yoğunluk nedeniyle her geçen gün pazarda güç kaybediyor. Lojistik sorunlar nedeniyle muz transit ticaretinde oluşması muhtemel zararın önlenmesi için Dilucu Sınır Kapısı’nda

Besalet Küçüker’den 4 gün sonra cumartes günü vefat eden Nezahat Küçüker, aynı gün toprağa ver ld .

OSMAN NURİ BOYACI-DENİZLİ

muza uygulanan yasak kararının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini belirten For Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Reşat Ovallı, “Firmalar, Ekvator gibi ülkelerden gelen muz konteynerlerini Dilucu Sınır Kapısı üzerinden Nahcivan, İran, Orta Asya ülkelerine gönderiyorlardı. Ticaret Bakanlığımızın muzla ilgili yasak kararını yeniden gözden geçirerek uygulamanın kaldırılmasını istiyoruz” diye konuştu. Dilucu Sınır Kapısı’ndaki yasak kararı ile firmaların Kapıköy Sınır Kapısı’na yöneldiğini ifade eden Gültur Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Altay, kapıda oluşan talep yoğunluğu nedeniyle tren seferlerinin yetersiz kaldığını ve aktarma işlemlerinde de uzun tır

kuyrukları oluştuğunu kaydetti. Altay, “Bir firmanın bozulan ürünleri nedeniyle aylık zararı 2 milyon dolara yaklaşıyor. Sektörümüzde daha fazla maddi zararın oluşmaması için Dilucu’ndaki yasağın kaldırılmasını, Kapıköy’e giden tren seferlerinin ve vagon sayısının artırılmasını istiyoruz” dedi. Dilucu Sınır Kapısı’nda muza getirilen yasak kararının ardından muz tedarik zincirin bozulmaya başladığını ifade eden MSG Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Akay ise Mersin’den Nahcivan’ın Culfa Serbest Bölgesi’ne yasak kararından önce aylık 20 bin tonluk transit muz sevkiyatının yapıldığını belirtti. Akay, “Muz ticareti engellenmeye devam edilirse tedarik zinciri başka limanlara ülkelere kayacaktır” dedi. MEHMET NABİ BATUK/MERSİN

BYSD Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, ‘Tarım Milli Kurulu’ oluşturmasını istedi

Yağlı tohum üret m ç n seferberl k çağrısı! ANKARA SOHBETİ Filiz COŞKUN filiz.coskun@dunya.com

Yağlık tohum ithalatı yaptığımız ülkelerde pandemi nedeniyle alınan tedbirler, hükümeti “gümrük vergisi indirimi” gibi kısa vadeli tedbirler almaya zorlarken, üretimde kendine yeterlilik konusu-

Ankara Sohbet ’n n konuğu olan B tk sel Yağ Sanay c ler Derneğ Başkanı Tah r Büyükhelvacıg l, üret mde kend ne yeten pol t kalarla Türk ye’n n Avrupa’nın tarımsal ht yaçlarını karşılayacak yıldız ülke olab leceğ n söyled . nu da yeniden gündeme getirdi. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı (BYSD) Tahir Büyükhelvacıgil, Ankara Temsilcimiz Ferit Parlak’ın konuyla ilgili sorularını yanıtladı.

Tarım ve gıdada ithalat, ihracat yasaklarının başladığı yeni bir dönem. Türkiye olarak hazırlıklı mıyız? Koronavirüs salgını, finans, imalat sanayi, ulaşım, lojistik, turizm ve tarım gibi birçok sektörü derinden etkilerken, gıda arz ve güvenliğini de tehdit ediyor. Artık istediğimizi istediğimiz yerden ithal edemeyeceğiz. Her ülke kendi kendine yetmek ve üretimi ön plana almak zorunda. ●

kalarla gıda tedarik zincirinin en büyük halkası olabiliriz. Türkiye, uzun yıllardır temel gıda maddelerinden en fazla yağlı tohumlar ve bitkisel yağa döviz ödüyor. Bitkisel yağ sektörünün yıllık ticaret hacmi yaklaşık 9 milyar dolar. Yağlı tohumlar ve türevlerinde ham madde bakımından yüzde 75 oranında dışa bağımlıyız. 2020 yılı ilk iki ayında da toplam tarım ürünleri ithalatın % 45,6’sı, bir başka ifadeyle yarıya yakını bu iki sektör tarafından yapıldı. 108 milyon dolar ile bitkisel yağ sektörü ikinci sırada yer alırken, geçen yıla göre artış yüzde 33,1 gözüküyor. Yağlı tohumları ‘stratejik ürün’ ilan etmeliyiz. Yeni bir üretim seferberliği başlatmalıyız.

● Potansiyeli harekete

AYRINTI

İst hdam/döv z/verg ye “açık havada” çözüm Fer t Parlak fer t.parlak@dunya.com Yılda 1.6 m lyon ton yağ tüket yoruz... Bunun 1.1 m lyon tonu sıvı yağ... Onun da yüzde 80’ ayç çek yağı... *** Yağlık tohumlardak durumumuzu “ayç çek” örneğ yle özetleyel m: Yılda 1.9 m lyon ton ayç çeğ üret yoruz... Yetmey nce, 1.2 m lyon ton da thalat gerçekleşt r yoruz..

M lyonlarca dekar araz de ek m yapılmazken... Dekarda 1.9 ton ürünle, 2 m lyon dekarda tüm ht yacımızı karşılayab lecekken... Ekonom y temel nden vuran st hdam, döv z ht yacı, verg toplayamama g b sorunları, bu yolla, “sağlıklı” açık havada çözeb lecekken... Rusya’nın, Moldova’nın, Kosova’nın el ne bakmak; daha fazla kazansınlar d ye verg ler düşürmek...

Kurucusu/Nezih Demirkent

İmtiyaz sahibi: NASIL BİR EKONOMİ MEDYA HABER BASIN A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ Başyazar Osman Arolat

Başdanışman Rüştü Bozkurt

Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz

DÜNYA Gazetesi ve eklerinde yayınlanan tüm haber, yazı, makale, resim, çizim, grafik ve fotoğrafların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Basın Kanunu’ndan doğan her türlü hakları Nasıl Bir Ekonomi Medya A.Ş’ye aittir. İzin alınmaksızın, kaynak gösterilerek dahi kısmen veya tamamen iktibas edilemez.

Genel Yayın Koordinatörü Talip Aktaş

Genel Yayın Yönetmeni-Tüzel Kişi Temsilcisi Koordinatör Ömer Türkdönmez Didem Eryar Ünlü

Sorumlu Yazıişleri Müdürü Handan Sema Ceylan Araştırma Müdürü Bader H. Arslan

Haber Koordinatörü Mustafa Kemal Çolak Dünya Online Yönetmeni Ferhat Polat

Görsel Yönetmen Birol Teoman Dijital Yayın Koordinatörü Selçuk Altun

EDİTÖRLER Aysel Yücel (İstihbarat), Kerim Ülker (Haber Araştırma), Faruk Şüyün (Kültür-Sanat), Mehmet Bars (Fotoğraf), Veysel Ağdar (Piyasalar) Şebnem Turhan (Finans), Hilal Sarı (Dış Haberler) Hüsniye Güngör (DÜNYA Executive)

Ankara Temsilcisi Ferit Barış Parlak

Yazarlar Temsilcisi Ali Ekber Yıldırım

Temsilciler Koordinatörü Ömer Faruk Çiftçi (Bursa)

BÖLGE TEMSİLCİLERİ Gülsüm Erdem Emen (Adana); Mehmet Kara (Antalya); Osman Nuri Boyacı/Funda Akkoyun (Denizli); Mahir Solmaz (Diyarbakır); Tülay Taşkın (Eskişehir); M. Tekin Çiçek (Gaziantep); Çağlar Bakır, Deniz Aslan, Hakan Kılıç, Halim Aslan, Salim Aslan (İstanbul); Yaşar Kuş (İzmir); Ali Eskalen (Kahramanmaraş); Oktay Ensari (Kayseri) Sabiha Toprak (Kocaeli); İbrahim Çiçekçi (Konya); Hasan Coşkun (Sakarya); Osman Şişko (Trabzon); Fahriye Kutlay Şenyurt (Mersin) KOORDİNATÖR DANIŞMAN Zafer Sadıkoğlu (Bölgeler) YAYIN DANIŞMA KURULU Alp Orçun, Alaattin Aktaş,

Bumin Doğrusöz, Cahit Düzel, İlter Turan, Ruhi Sanyer, Resul Kurt, Osman Ulagay, Servet Yıldırım, Veysi Seviğ REKLAM Nazlı Demirel (Koordinatör) M. İhsan Gök (Rezervasyon) 0216 440 24 68 ABONE Mecit Yılmaz (Koordinatör) 0216 440 24 70 İDARE Serkan Eroğlu 0216 440 24 82

DÜNYA Online Web: www.dunya.com

İletişim: dunyaweb@dunya.com Reklam: onlinereklam@dunya.com

Merkez: Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul Telefon: (0216) 440 24 00 e-posta: dunya@dunya.com Yazıişleri: (0216) 440 24 22 Fax: (0216) 440 24 98/99 İstihbarat: (0216) 440 24 21 Araştırma: (0216) 440 24 49 Reklam: 0216 440 24 60 Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No: 4 34060 Sancaktepe-İstanbul 0212 354 39 09 Ankara- Esenboğa Yolu, 13. km, Pursaklar/Ankara Trabzon Baskı: Arslan Güneydoğu Gazetecilik, Matbaacılık ve Kağıtçılık A.Ş. Yeşilyalı Mh. Organize Sanayi Bölgesi 5. Cd. No: 8/2 Arsin/TRABZON Tlf: 0462 712 04 44 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım A.Ş. Abonelik ve şikayetleriniz için: 0216 440 24 70-71-72-73-74 Adres değişiklikleri için fax: 0212 355 77 46 DÜNYA Gazetesi, basın meslek ilkelerine uyar. Yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve düzeltme hakkına riayet eder. Yayınımızla ilgili her türlü eleştiri ve şikayetlerinizi paylaşabilirsiniz.

handan.ceylan@dunya.com

DUNYA

CMYK

●

Dışa bağımlılık ve salgının etkileri önümüzdeki süreçte fiyatları etkiler mi? Yağda hammadde fiyatı döviz kuruna bağlı olarak çok yükseldi. Ramazan ayına kısa bir zaman kaldı. Bitkisel yağ sektöründe üretimde ve lojistikte sıkıntı oluşmaması için çaba harcıyoruz. Yağ arzı konusunda devletimiz hep yanımızda olagelmiştir ancak bu gelişen süreçler çiftçiyi, sanayiciyi, tüketiciyi zor durumda bırakıyor.

● Yağlı tohumlarda da bu

● Ürün aldığımız ülkelerin it-

şansımız var mı? Ülkemiz, lojistik anlamda kritik noktada olduğundan özellikle AB için gıda tedarikçisi olabilir. AB ile 1996’dan bu yana süren Gümrük Birliği’nde de düzenlemeler yapılmalı. Yağlı tohumlar sektörü de dahil geliştireceğimiz politi-

halat engellerinden nasıl etkileneceğiz, ne yapmalıyız? En fazla ithalat yaptığımız ülkeler arasında yer alan Rusya, Ukrayna ve Balkan ülkelerinde ithalatta ayçiçeği ve buğday öne çıkan ürünler. Rusya, salgın ve petrol krizi sonrasında buğdayın ardın-

olarak görüyoruz. Ayrıca kıraç arazilerde aspir yetiştirenlere yüksek destekler verilebilirse, üretim yapmaktan vazgeçmiş üreticiyi toprağına yönlendirebilir ve bu alanları tekrar tarıma kazandırılabiliriz. Türkiye’nin geleceği için de ortak akıl ile üretmek için Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir Pakdemirli’nin koordinasyonunda ‘Milli Tarım Kurulu’ oluşturulmasını öneriyoruz. Ayrıca, ülkemizin yağ ihtiyacını karşılamada ulusal stratejilerin belirlenmesi amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, BYSD ve diğer sektör paydaşları ve akademisyenlerin bir araya geleceği “Milli Yağ Bitkileri ve Bitkisel Yağ Piyasası Konseyi”nin kurulması yönünde bir önerimiz var.

● Üretimi nasıl artırırız?

Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Bekir Pakdemirli, bu dönemde çok önemli bir açıklama yaptı ve 21 ilde yazlık ekim yapılacak ürünler için yüzde 75 tohum desteği verileceğini açıkladı. Destek verilecek ürünler arasında buğday, arpa, kuru fasulye, mercimek, çeltik gibi ürünlerin yanı sıra mısır ve ayçiçeği de var. Boş tarım arazilerinin değerlendirilmesi adına çok olumlu bir adım

● Şu anda sektör olarak

beklentileriniz var mı? Bu zorlu süreç nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Berat Albayrak ile Bakanlık yetkililerimizden Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) uygulamasında anlayış istirham ediyor, 2020 yılı için yürürlüğünün durdurulması, 2021 hatta mümkünse 2022 yılından itibaren uygulanmaya geçirilmesinin arz ediyoruz.

VİRÜSLE MÜCADELEYE DESTEKLER

Yayın türü: Yaygın süreli • Sayı: 12178• 20 Nisan 2020

Genel Koordinatör Vahap Munyar

geçirme konusunda bir fırsat olabilir mi? Tarımda çok büyük zenginliğe sahibiz. Ancak bunu yeterince değerlendiremediğimiz de açık. Tarım destekleriyle daha sağlıklı işleyen, planlı üretimi teşvik eden ve uzun vadeli bir şekilde gıda arz güvenliğini sağlamayı amaçlayan politikaları hayata geçirmek için çalışmalıyız. Türkiye Avrupa’nın tarımsal ihtiyaçlarını karşılayabilir ve tarımda özüne dönerek, yıldız ülke olabilir.

dan bu kez de ayçiçeği tohumu ihracatında tarife dışı engellerle ihracata kısıtlama getirmeye çalışıyor. Karadeniz havzasındaki diğer ülkelerin de arzdaki daralmayı fırsata çevirecek şekilde pozisyon almalarının sıkıntısını yaşıyoruz. AB, Bosna Hersek, Sırbistan, Kosova kotaları maalesef dışa bağımlılığımızı artırıyor. İthalatımızdaki artış, ülkelerin sıraya girmesine neden oluyor. Örneğin, Ukrayna, Gürcistan gibi ülkelerin de böyle talepleri var. Bu kapsama gümrüksüz ham yağ ithalatını, hele hele de rafine yağ ithalatını dahil etmemiz sektörümüzü bitirme noktasına getirir. Bu uygulamaların yeniden gözden geçirilmesi ve mümkünse bu kotaların en aza indirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Piyasa rekabet koşulları ve yağ arzında sürekliliği sağlama açısından bu önemli.

DEFACTO’DAN 1 MİLYON ANTİ BAKTERİYEL MASKE DAHA

TOFAŞ, 50 BİN SİPERLİKLİ MASKE, 1300 KABİN ÜRETECEK

X‘B z B ze Yeter z Türk yem’ kampanyasına 1 m lyon maske le destek olacağını açıklayan DeFacto, kampanya ç n ek 1 m lyon daha maske bağışlayacağını duyurarak toplam maske bağışını 2 m lyona çıkardı. DeFacto, tedar kç ler n el nde kalan ürünler n alacağını açıklayarak 900 m lyon l ra le sektöre can suyu olacağını duyurmuştu. Ş rket, hazır g y m sektöründek tedar kç ler n n şler n n bozulmaması ç n yaz sezonu ç n üret len yaklaşık 19 m lyon parça ürünün bedel olan 400 m lyon l rayı b r ay ç nde ödeyecek. Ayrıca 2020-2021 kış sezonu ç n de 500 m lyon l ralık s par ş verecek ve böylece toplam 900 m lyon l ra le tedar kç ler ne nefes aldıracak. DeFacto, ayrıca sağlık çalışanlarının günlük ht yaçlarını karşılamak ç n hastanelere g y m set dağıtımına devam ed yor.

XAraç üretimine ara verdiği dönemde sağlık ekipmanı üretmeye devam eden Tofaş, 578 adet biyolojik örnek alma ve entübasyon kabini ile 20 bin 146 adet siperlikli maske üretti. Tofaş Ar-Ge’de görevli tasarım uzmanlarının modellediği tıbbi ekipmanlardan nisan sonuna kadar 50 bin adet siperlikli maske ile toplam bin 300 adet entübasyon kabini ve biyolojik numune alma kabininin üretimi hedefleniyor. Şirket, üretimini gerçekleştirdiği ekipmanların teslimatını, ihtiyaç bildiren hastanelere İl Sağlık Müdürlükleri koordinasyonunda gerçekleştiriyor. İlk olarak Bursa Şehir Hastanesi ile başlayan teslimatlar, İstanbul, Bursa, Ankara, Balıkesir, Kocaeli, Manisa, Muğla ve İzmir dahil olmak üzere toplam 24 ildeki, 63 sağlık kuruluşuna ulaştırıldı. Tofaş, bu süreçte toplam 578 adet biyolojik örnek alma ve entübasyon kabini ile 20 bin 146 adet siperlikli maske üretti.

GAP İNŞAAT’TAN HAVA TEMİZLEME CİHAZI XÇalık Hold ng bünyes nde faal yet gösteren Gap İnşaat, Ar-Ge merkezler nde gel şt rd ğ COVID-19’u yok eden özel hava tem zleme c hazlarının üret m n tamamladı. İlk etapta İstanbul’da bulunan 32 hastaneye 36 adet hava tem zleme c hazı bağışlayacağını açıklayan Gap

İnşaat, c hazları 12 N san t bar yle hastanelere tesl m etmeye başladı. C hazın en öneml özell ğ ; kapalı alanlardak v rüsün yoğunluğunu azaltarak tüm sağlık personeller n n hastalanma r sk n azaltıyor. Ş rket, uzaktan çalıştırılab len gezer b r ürün le yüzeylere UVC uygulayan hareketl 2 yen ürün üzer nde daha çalışıyor.

maske ve yüz s perl kler mal ed l yor. AGÜ Mak ne Bölümü’nün novasyon laboratuvarında 28 adet 3 boyutlu yazıcı le 24 saat maske ve yüz s perl ğ malatı yapıldı.

DKİB'DEN ÖNLÜK VE TULUM XDoğu Karaden z İhracatçılar B rl ğ (DKİB), salgınla mücadeleye destek sağlamak amacıyla, sağlık çalışanları ç n satın aldığı 12 b n koruyucu önlük ve 1000 tulumu, İl Sağlık Müdürlüğü'ne tesl m ett .

MARAŞ'TAN TULUM VE BOT XKahramanmaraş T caret ve Sanay Odası koord nasyonu le tekst l sektöründe faal yet gösteren K paş Mensucat, İskur Tekst l ve Lütuf Mensucat f rmalarının şb rl ğ le üret m gerçekleşt r len 5 b n koruyucu tulum ve bot Kahramanmaraş Sütçü İmam Ün vers tes Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanes ’ne h be ed ld .

GAÜ'DEN MASKE VE SİPERLİK

ŞANLIURFA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ'NDEN MASKE

Türk ye’de, 28 adet 3 boyutlu yazıcısı le en fazla 3 boyutlu yazıcıya sah p olan Abdullah Gül Ün vers tes ’nde (AGÜ) Öğret m Üyes Prof. Dr. Em n Faruk Keçec ’n n gözet m nde, Pak stan uyruklu Fas h Mun r Mal k ve Syed Fa z Al adlı Mak na Mühend sl ğ öğrenc ler tarafından

XŞanlıurfa’da vatandaşların maske ht yacını karşılamak ç n Büyükşeh r Beled yes kolları sıvadı. 10 Kadın Destek Merkez ’nde 80 k ş l k personel, 7 gün 24 saat çalışarak, günlük 60 b n kapas teyle, üç katlı ant bakter yel maske üret m n sürdürüyor.

20 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 07

FİNANS / BORSA

dar gevşese de yeniden 6.93 liraya yükseldi.

PİYASA ANALİZİ Şebnem Turhan

BİLİYOR MUSUNUZ?

Yurtdışı veri takviminin zayıf olacağı bu hafta global PMI verileri ve ABD dayanıklı mal siparişleri datası ön plana çıkacak. İçeride ise TCMB faiz kararı yakından izlenecek.

NE OLACAK: Piyasalarda yurtiçinde bu haftanın en önemli gündem maddesi 22 Nisan’daki Merkez Bankası Para Politikaları Kurulu (PPK) toplantısı. Beklentiler 25-50 baz puan arası şekilleniyor. 23 Nisan Türkiye’de piyasalar tatil ancak AB Liderler Zirvesi’nin yapılması muhtemel. Ayrıca Çin ve Rusya Merkez Bankaları’nın da faiz kararları açıklanacak. Öte yandan reel ekonomiye ilişkin ipuçları da öncü göstergeler reel kesim güven endeksi ve imalat sanayi kapasite kullanım oranı verileriyle alınacak. Euro Bölgesi ve ABD’de ise imalat PMI verileri ile ABD dayanıklı mal siparişleri verisi önemli gündemler.

sebnem.turhan@dunya.com

NE OLDU: Küresel piyasaların iyimser düşünüp risk iştahını az da olsa artırmaya devam ettiği geçen hafta küresel borsalarla beraber Borsa İstanbul’da da yükseliş gördük. Özellikle Amerikan Merkez Bankası Fed’in ekonomiyi desteklemek için yeni hamleleri, mart ayının ortalarında 82 puanın üzerini gören VIX korku endeksinin 39 seviyesine inmesi ve ABD ekonomisinin açılması planı haberi küresel borsaları olumlu etkiledi. Ancak kur tarafında halen daha yüksek seyir sürüyor. 6.96 liraya kadar yükselen kur haftanın son işlem günü 6.83 liraya ka-

Bu hafta neleri konuşacağız? Dünya genelinde vaka ve ölüm sayısında yaşanan azalış ile birlikte piyasalar haftaya umutla başlamakta. Pazar günü açık olan Ortadoğu piyasaları Cuma günü dünya borsalarında yaşanan hisse senedi kazançlarına ayak uydururken haftaya oldukça güçlü bir başlangıç yaptılar. ABD’den gelmeye devam eden bilanço rakamları haftanın ana gündemi olmaya devam ederken, açıklanan rakamsal değerlerden çok şirket yöneticilerden gelecek sözlü ifadeler ve 2021 yılı için yapılacak tahminler belirleyici olmaya devam edecek. Öte yandan, virüsün merkez üstü haline gelen ABD’de virüse dair rakamlardaki gerileme Trump’ın ekonomiyi kademeli olarak yakın zamanda açma ka-

Koronav rüs salgını kapsamında 29 Mart’ta geç c olarak faal yet ne ara veren Mav Türk ye, onl ne alışver ş s tes ve e-t caret kanalları le 17 N san’da yen den h zmet vermeye başladı.

Ex mbank, TL reeskont desteğ n devreye aldı GENİŞ AÇI eskont Kredi Programı’na başvuruları almaya başladıklarını söyleyen Güney, şu bilgileri verdi: “KOBİ’ler için 25 milyon liraya, KOBİ dışı firmalar için 50 milyon liraya kadar, yüzde 9.75 maliyetle, 1 yıl vadeli kredi kullandıracağız. Program kapsamında kredi talep edecek firmaların, 1 Mart 2020 tarihindeki istihdam ettikleri kişi sayısını muhafaza etmeleri veya artırmaları gerekiyor. Kullandırılacak kredi kapsamında, personel ücretleri, tedarikçilere ve ticari borçlara ilişkin ödemeler, kira, mal ve hizmet alımları için yapılacak ödemeler ile kamu kurum ve kuruluşlarına yapılacak ödemeler finanse edilecek.”

DÖVİZ Kurları

ması gerekiyor. Hedef oranın altında kalan bankalar payda ile pay arasındaki farkın %5’ine kadar ulaşan ceza ödeyecekler. Hesaplamamıza göre mevduat büyüklüğü 100 milyar civarındaki bir banka aktif oranındaki 1yp sapma için 50-60 milyon ceza ödeyecek ya da varlık dağılımını hızla düzeltecek. Olağanüstü dönemlerde olağanüstü önlemlerin alınmasını anlayabiliyoruz. Korona salgınına karşı alınan önlemler yüzünden ekonomi tahminen üç aylık bir süre için kısmen kapalı olacak. Bu süreçte şirketlerin finansmanının kesilmemesi ve genişleyici maliye politikası uygulayan devletin finanse edilmesi gerekiyor. Piyasa koşulları içinde yapılsa

Serhat Gürleyen sgurleyen@isyatirim.com.tr

erkez Bankası’nın zorunlu karşılık uygulamasının arkasından Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu bankaları aktif dağılımında kredinin ve devlet kağıtlarının ağırlığını artırmaya zorlayan bir düzenlemeyi hayata geçirdi. Yeni düzenlemeye göre bankaların “Aktif rasyosunu” (krediler X %100 + Türkiye devlet tahvilleri X %75 + Merkez Bankası ile SWAP işlemleri X %50) / (Türk lirası mevduat X %100 + yabancı para mevduat X %125) %100’ün üzerinde tut-

BORSA Günlük

PARA TRAFİĞİ

Cem TÖZGE Ata Yatırım

Yen b r ekonom pol t ka aracı olarak “Akt f rasyosu”

İ H R A C AT Ç I YA 5 0 M İ LYO N T L’ Y E K A D A R K R E D İ

Salgınının olumsuz etkilerinin sınırlandırılması amacıyla açıklanan ‘Türk Lirası Reeskont Kredi Programı’na başvurular başladı. KOBİ’ler için 25 milyon liraya, KOBİ dışı firmalar için 50 milyon liraya kadar kullanabileceği kredi için ‘istihdam sözü’ şart. COVID-19’la ekonomik mücadele kapsamında atılan adımları değerlendiren Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi kapsamında, TCMB tarafından Türk Eximbank’a Türk lirası cinsinden reeskont kredilerinde kullanılmak üzere 20 milyar lira ek kaynak ayrıldığını hatırlattı. Bu kapsamda ‘Türk Lirası Re-

rarına ne kadar destek verecek yakından takip edeceğiz. Geçen hafta genelini zayıf geçiren petrol seyri en fazla merak edilen varlık sınıfı olup özellikle ABD tipi ham petrol olan WTI’daki seyir yakından takip edilecek. Toparlamanın devamı halinde tekrardan 20 dolar üzerine yükselmeye aday WTI, enerji sektörü başta dünya borsalarına destek verebilir. Buna ek olarak, vaka ve ölüm sayısındaki azalışın devamı güvenli liman konumundaki altın üzerinde kısmi baskı oluşturmaya aday olup ons altın belli bir süre 1700 dolar altına oturabilir. Orta ve uzun vadede yukarı yönlü beklentimiz devam etse de, kısa vade de altında momentum kaybı çok da şaşırtıcı olmayacaktır.

2 01 2,01

BİST 100

98179.81

kapanış

DOLAR SERBEST PİYASA kapanış

verim eğrisinin dikleşmesine (faizlerin yükselmesine) yol açacak bu süreç aktif rasyosu vasıtasıyla yönetilerek tasarruf sahibinden ve bankalardan borçlu şirketlere ve kamuya bir kaynak transferi yapılıyor. Piyasa etkisi nasıl olur kestirmekte zorlanıyoruz. Borsada işlem gören bankaların büyük çoğunluğu aktif rasyosu sınırını tutturuyor. Tutturamayan az sayıda banka muhtemelen kredi veya devlet kağıdını artırarak tutturacak. Kısa vade için iyimser yorum. Aktif oranı %100’ün altında kalan bankaların devlet tahvili almasıyla kısa ve orta vadeli devlet iç borçlanma senetleri ve eurotahvil faizleri geriler. Küresel risk iştahı da iyileştiği için Borsa İstanbul tepki alışlarıyla

EURO

0,03 0 03

SERBEST PİYASA

6.9370

kapanış

FAİZ

0,07 0 07

GÖSTERGE TAHVİL

7.5480

kapanış

yükselmeye devam eder. Döviz kuru aktif rasyosundan bağımsız bizim için sorun olmaya devam eder. Orta vade için kötümser yorum. Piyasa ekonomisinden uzaklaşılmasını sevmeyen yabancı yatırımcı banka hisselerini ve devlet iç borçlanma senetlerini satmaya devam eder. Sattıkları tutar yerleşik yatırımcılar tarafından karşılanmaya devam eder. Portföy çıkışı kur üzerinde sınırlı da olsa baskı yapmaya devam eder. Umarız salgının kontrol altına alınması ve ekonominin açılmasıyla birlikte uygulanan ekonomi politikaları da normalleşir. Türkiye’nin uzun vadeli büyüme hedeflerini gerçekleştirmek için yabancı sermayeye (portföy girişi de dahil) ihtiyacı var.

0,15 0 15 12.22

A ALTIN GRAM/TL G

2 2.34 34 377.32

kapanış

18-19-20 Nisan 2020

KAZANDIRANLAR

BORSA İSTANBUL - BIST 100

Tüm h sse senetler n n detayları ç n www.dunya.com

YATIRIM KAZANDIRANLAR Haftalık get r (%)

Haftalık get r (%) 60.68 60.00 59.93 53.98 51.60 46.87 45.62 41.04 40.63 36.61 35.87 30.70

RTA Laboratuvarları Güler Yat. Hold ng Ek z K mya Bomont Elektr k Serve F lm Prodüks yon Ulusoy Un Sanay Doğan Burda Avrasya Petrol ve Tur. Pınar Et Ve Un Pınar Su İtt fak Hold ng Y b taş İnşaat Malzeme

KAYBETTİRENLER KURLAR

ABD Doları Avustralya Doları Danimarka Kronu Euro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı İsveç Kronu Kanada Doları Kuveyt Dinarı Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 100 Japon Yeni Bulgar Levası Yeni Rumen Leyi Rus Rublesi 100 İran Riyali Çin Yuanı Pakistan Rupisi Katar Riyali

DÖVİZ ALIŞ

DÖVİZ SATIŞ

EFEKTİF ALIŞ

6.9130 4.3715 1.0025 7.4906 8.5938 7.1064 0.6867 4.9042 22.0683 0.65970 1.8398 6.3988 3.8197 1.5394 0.09290 0.01637 0.97163 0.04195 1.8880

6.9255 4.4000 1.0074 7.5041 8.6387 7.1520 0.69381 4.9263 22.3571 0.66413 1.8431 6.4412 3.8697 1.5596 0.09412 0.01658 0.98434 0.04250 1.9127

6.9082 4.3514 1.0018 7.4854 8.5878 7.0957 0.68622 4.8861 21.7373 0.65923 1.8260 6.3751

T.C. T C MERKEZ BANKASI

DÖVİZ FİYATI

DİĞER DÖVİZLER

1.5777 6.8850 0.9706 10.02 107.78 1.4077 10.45 3.7576 1.0836 1.2453 3.2103

Dolar Euro İsviçre Frangı İngiliz Sterlini Japon Yeni S. Arabistan Riyali İsveç Kronu Norveç Kronu Danimarka Kronu Avustralya Doları Kanada Doları

TL KARŞILIĞI

Arjantin Pesosu Azerbaycan Y. Manatı Brezilya Reali Çek Korunası Endonezya Rupisi Güney Afrika Randı Güney Kore Wonu Hindistan Rupisi Hong Kong Doları Irak Dinarı Macar Forinti Malezya Ringgiti Meksika Pesosu Mısır Lirası Polonya Zlotisi Singapur Doları Suriye Lirası Tayland Bahtı Ürdün Dinarı Yeni İsrail Şekeli

0.10533 4.0785 1.3226 0.27657 0.00045 0.36915 0.00569 0.09053 0.89274 0.00580 0.02134 1.5834 0.28856 0.43932 1.6618 4.8647 0.01345 0.21277 9.7592 1.9280

ALTIN FİYATI A

PARİTELER P E EUR/USD U USD/YEN U USD/CHF G GBP/USD E / EUR/GBP

CMYK

SATIŞ

6.9350 7.5450 7.1550 8.6410 6.4300 1.8410 0.6910 0.6690 1.0080 4.4010 4.9270

6.9370 7.5480 7.1910 8.6840 6.4700 1.8500 0.6950 0.6720 1.0130 4.4230 4.9520

377.21 343.26 271.59 215.00 339.48 2495.69 603.19 2535.21 2486.54 1689.10 3.06

SATIŞ 377.32 345.62 282.99 220.73 373.54 2541.66 620.33 2637.25 2527.25 3.07

LİBOR

1.0870 107.54 0.9674 1.2495 0.8700

O/N 1 ay 3 ay 6 ay 12 ayy

-34.66 -16.77 -16.67 -16.13 -15.97 -10.54 -9.45 -9.27 -8.45 -8.21 -8.20 -8.14

PAHALI Endekse göre QNB F nans F n. K r. Ek z K mya Burçel k Vana Reysaş Loj st k HUB G r ş m RTA Laboratuvarları QNB F nansbank Balatacılar Balatacılık Reysaş GMYO Dardanel Fr go Pak Gıda Ged k Yatırım Hold ng

2500.62 1483.14 1116.52 885.17 854.14 689.72 675.15 566.83 557.45 543.67 541.65 482.35

UCUZ

ALIŞ

24 Ayar Altın 22 Ayar Altın 18 Ayar Altın 14 Ayar Altın 22 Ayar Tel Bil. Cum. Altını Cum. Çey. Altın Reşat Lira Hamit Lira Altın ons (dolar) 900 Ayar Gümüş

Cuma günü TCMB tarafından 15:30 itibariyle açıklanan gösterge sterge kkurlarıdır.

DUNYA

6.9359 4.4264 1.0098 7.5154 8.6516 7.1627 0.69540 4.9451 22.6924 0.66566 1.8569 6.4656

Haftalık get r (%) İhlas Ev Aletler Pr zma Press Matbaacılık İhlas Gazetec l k Metal Gayr menkul S npaş GMYO Bosch Fren S stemler Galatasaray Sport f TGS Dış T caret Euro Trend Yat. Ort. N ğbaş N ğde Beton Em n ş Ambalaj Martı Otel

SERBEST S PİYASA

ÇARPRAZ KURLAR Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 1 Euro 1 İngiliz Sterlini 1 Kuveyt Dinarı

EFEKTİF SATIŞ

0.18 0.67 1.10 1.10 0.98

dunya.com/dovizbulteni

Endekse göre İdeal st Danışmanlık İş F n.K r. Senkron Güvenl k Formet Çel k Kapı Denge Hold ng Rodr go Tekst l Avrupa Yatırım Hold ng Tekfen Hold ng Utopya Tur zm Tüpraş Pol san Hold ng Türk Hava Yolları

-80.72 -60.04 -57.13 -48.70 -48.67 -47.02 -45.20 -42.36 -37.13 -33.87 -31.56 -26.67

DİP Rodr go Tekst l D r teks D r l ş Tekst l İdeal st Danışmanlık Denge Hold ng MMC San. Ve T c. Yat. İş Bankası (C) Senkron Güvenl k N ğbaş N ğde Beton Tekfen Hold ng Formet Çel k Kapı İş F n.K r. Yapı ve Kred Bank.

1 yıllık d b ne yakınlık 94.11 93.85 93.78 89.27 88.46 85.76 84.12 83.91 83.33 82.69 81.72 81.51

ZİRVE 1 yıllık z rves ne yakınlık Y b taş İnşaat Malzeme 0.00 RTA Laboratuvarları 0.00 Albaraka PY Batışeh r GMYF 0.00 İş Bankası (A) 0.00 Ek z K mya 0.00 Güler Yat. Hold ng 0.00 Q nvest PY Re-P e GMYF 0.00 Mükafat PY Ataşeh r Metropol GMYF 0.00 Serve F lm Prodüks yon 0.00 Albaraka PY One Tower GMYF 0.00 Avrasya Stratej k GMYF 0.49 İş Y. Men. Değ. 0.49

HAFTALIK KAPANIŞ BÜLTEN 17/04/2020 Adana Ç mento (A) Akbank Akçansa Aksa Aksa Enerj Aks gorta Alarko GMYO Alarko Hold ng Albaraka Türk Alk m K mya Anadolu Cam Anadolu Efes Anadolu Grubu Hold ng Anadolu Hayat Emek. Arçel k Aselsan Aygaz B m Mağazalar B z m Mağazaları Borusan Mannesmann Br sa Bursa Ç mento Coca Cola İçecek Çeleb Çemtaş Ç msa Deva Hold ng Doğan Hold ng Doğuş Otomot v Eczacıbaşı İlaç Eczacıbaşı Yatırım Ege Endüstr Emlak Konut GMYO Enerj sa Enerj Enka İnşaat Ereğl Dem r Çel k Ford Otosan Garant Bankası Global Yat. Hold ng Good-Year Gözde G r ş m Gübre Fabr k. Güneş S gorta Halk GMYO Hektaş İpek Doğal Enerj İskenderun Dem r Çel k İş Bankası (C) İş F n.K r. İş GMYO İş Y. Men. Değ. Kardem r (D) Karel Elektron k Karsan Otomot v Kartonsan Kerev taş Gıda Kl masan Kl ma Koç Hold ng Kordsa Tekn k Tekst l Koza Altın Koza Madenc l k Logo Yazılım Mav G y m M gros T caret MLP Sağlık Net Hold ng Netaş Telekom. Odaş Elektr k Otokar Özak GMYO Pegasus Petk m Reysaş GMYO Sabancı Hold ng Sasa Polyester Selçuk Ecza Deposu Soda Sanay Şekerbank Ş şe Cam Şok Marketler T. Halk Bankası T.S.K.B. Tat Gıda TAV Haval manları Tekfen Hold ng Tofaş Oto. Fab. Torunlar GMYO Trakya Cam Turkcell Tümosan Motor ve Traktör Tüpraş Türk Hava Yolları Türk Telekom Türk Traktör Ülker B sküv Vakıflar Bankası Vestel Yapı ve Kred Bank. Yataş Zorlu Enerj

Son kapanış 8.70 5.79 7.01 6.17 3.38 5.26 13.12 4.26 1.19 49.78 3.54 18.41 15.76 5.90 15.41 27.12 10.29 55.75 11.12 8.80 7.32 3.33 37.66 78.85 6.80 7.06 10.86 1.62 7.85 4.57 9.95 568.00 1.21 6.37 6.48 8.23 57.90 8.39 2.93 4.05 3.73 14.50 2.78 1.27 11.37 10.41 6.69 4.95 3.14 1.44 4.89 2.13 14.02 1.46 355.10 3.55 15.57 15.02 10.27 70.60 11.41 63.70 39.04 29.16 12.95 1.75 11.25 1.47 117.50 2.44 51.90 3.41 6.31 7.78 8.50 7.29 5.71 0.94 4.91 9.67 5.18 0.99 7.05 20.10 14.20 20.12 2.28 3.40 13.29 5.20 87.20 10.52 6.81 50.35 22.80 4.52 11.30 2.01 5.95 1.20

Haftalık İşlem Hacm 43,633,247 2,111,088,086 33,801,485 57,428,019 162,064,152 38,797,764 154,429,224 237,814,671 323,552,641 42,587,189 144,064,312 147,158,900 130,082,362 15,370,153 561,694,349 6,884,842,348 37,359,751 1,222,529,207 498,136,021 87,981,793 17,319,747 13,956,479 194,476,920 253,755,564 183,202,485 63,999,624 410,795,902 228,508,153 126,864,424 2,087,589,313 165,012,533 120,861,127 587,855,022 140,926,967 81,151,683 1,355,313,010 134,557,176 5,319,107,216 146,983,581 73,873,557 279,957,818 319,979,761 832,498,022 131,267,990 301,662,417 1,246,258,468 58,719,629 1,012,287,967 1,195,190,680 320,204,610 166,482,803 868,874,443 143,253,033 615,109,547 46,279,263 324,170,593 113,501,696 441,045,595 145,443,859 1,268,701,655 1,010,383,275 71,164,629 96,160,668 1,913,141,076 139,201,958 110,568,184 131,244,203 609,399,719 45,292,186 235,039,514 6,651,474,608 1,686,276,390 185,206,222 455,048,501 1,245,734,938 278,378,060 390,464,704 116,179,898 440,411,350 497,677,656 750,589,505 400,693,007 354,166,755 975,679,215 665,132,562 197,264,704 350,695,242 213,942,262 701,485,277 127,540,861 1,254,599,132 8,190,561,768 506,008,857 41,884,509 198,426,202 1,488,676,774 440,545,366 1,836,081,278 112,796,172 207,819,997

Ağırlıklı Ortalama

Haftalık En düşük

Haftalık En yüksek

Haftalık Get r

Yılbaşından Get r

8.69 5.82 7.06 6.20 3.33 5.15 13.17 4.28 1.19 49.46 3.50 18.48 15.90 5.86 15.45 27.21 10.12 55.11 11.32 8.81 7.30 3.36 37.32 77.93 6.80 7.07 11.16 1.62 7.81 4.74 10.11 567.25 1.21 6.35 6.37 8.20 57.91 8.48 2.94 4.04 3.73 14.67 2.68 1.30 11.52 10.50 6.68 4.96 3.14 1.43 4.74 2.12 14.04 1.46 355.43 3.57 15.51 15.05 10.32 71.10 11.56 63.80 38.79 28.90 13.04 1.75 11.25 1.48 117.41 2.50 50.26 3.43 6.38 7.80 8.59 7.53 5.70 0.94 4.91 9.65 5.21 1.00 7.10 19.78 14.15 20.32 2.31 3.37 13.28 5.23 87.19 10.49 6.85 50.42 23.03 4.52 11.42 2.01 5.96 1.21

7.54 5.60 6.97 5.94 3.17 4.74 12.64 4.14 1.14 46.56 3.16 17.70 14.06 5.47 14.80 24.72 9.49 50.65 9.65 8.25 7.05 3.16 34.50 74.45 6.03 6.83 9.77 1.54 7.18 4.27 9.14 540.00 1.17 6.18 5.96 7.51 52.20 8.12 2.77 3.81 3.47 13.85 2.29 1.19 9.91 9.56 6.40 4.78 2.95 1.34 4.15 2.01 13.16 1.32 337.00 3.25 14.05 14.69 9.85 65.20 10.72 61.90 35.94 23.94 12.51 1.62 10.72 1.40 113.10 2.29 46.00 3.31 5.60 7.50 8.15 6.76 5.28 0.91 4.53 8.92 5.10 0.95 6.15 18.04 13.64 18.18 2.04 3.08 12.80 4.93 83.45 9.67 6.75 47.24 20.76 4.38 10.50 1.92 5.66 1.14

8.79 6.14 7.58 6.26 3.64 5.26 13.93 4.40 1.23 49.94 3.57 18.74 16.36 5.95 16.12 27.80 10.33 55.90 12.35 9.32 7.53 3.49 38.06 98.75 7.00 7.26 11.64 1.64 8.14 4.94 10.52 588.90 1.25 6.48 6.84 8.26 58.70 8.69 3.14 4.16 4.16 15.55 2.78 1.35 11.97 10.70 6.80 5.09 3.24 1.49 4.89 2.15 14.73 1.51 358.90 3.85 16.30 16.19 10.65 73.85 12.00 68.50 42.16 30.96 13.49 1.90 11.56 1.52 121.00 2.55 66.15 3.51 6.90 7.87 9.21 7.81 5.75 0.98 4.94 10.17 5.34 1.02 7.93 23.00 14.36 21.00 2.37 3.43 13.42 5.38 92.90 11.28 7.15 52.20 24.40 4.74 11.83 2.07 6.30 1.23

14.17 -5.39 -6.16 0.16 -3.70 9.81 -1.43 -2.52 0.00 0.89 8.92 -1.02 8.99 3.69 1.38 8.05 5.32 7.94 16.20 -3.40 -1.74 -3.76 3.80 -0.32 6.92 1.88 7.31 3.18 1.82 3.44 4.54 0.18 -0.82 0.79 2.37 8.15 1.76 -2.78 1.74 3.85 7.49 -4.61 18.80 2.42 9.75 7.21 4.04 -2.75 -0.32 -0.69 15.88 2.40 -0.78 5.80 0.91 6.29 3.52 -1.18 2.09 6.97 4.39 -4.21 -0.71 21.40 -2.63 -1.69 -0.88 2.80 -0.68 2.09 1.86 -0.58 -4.97 1.43 -4.39 3.83 6.73 0.00 6.51 6.73 -2.26 2.06 14.26 9.48 2.38 7.02 0.00 8.63 1.76 1.96 -6.14 7.35 -3.27 4.90 8.16 -3.42 2.73 -2.43 -2.78 1.69

-10.40 -28.61 -27.69 -11.90 -11.05 -2.91 -13.58 -28.40 -22.22 29.91 -18.81 -20.23 -10.40 -3.04 -26.06 29.51 -15.28 19.48 -0.45 -23.14 -21.95 -16.82 -2.69 -22.77 -17.87 -22.25 20.80 -9.77 -17.54 25.18 3.30 -2.15 -17.12 -5.43 3.65 -8.96 -12.42 -24.69 -39.84 0.00 -27.43 60.40 27.52 4.10 41.77 34.84 -16.48 -22.78 -17.37 -18.18 21.44 -19.92 -3.51 -7.59 -8.93 8.90 -29.48 -24.93 -19.23 -4.66 13.76 4.77 -32.57 20.40 -19.06 -32.69 -13.86 1.68 -20.09 -5.06 -39.93 -10.50 37.47 -14.69 9.96 22.22 -7.61 -28.24 -6.83 -10.13 -12.35 -18.18 15.88 -26.01 -26.50 -13.66 -17.09 -2.86 -3.70 -18.88 -31.23 -27.25 -7.60 -4.84 1.97 -17.97 -10.46 -18.95 -18.94 -26.38

UYARI: HİSSE VERİLERİ TAVSİYE DEĞİL BİLGİ AMAÇLIDIR. YATIRIM İÇİN PROFESYONEL KURULUŞLARA BAŞVURULMALIDIR.

Destek

D renç

STCH

RSI

8.10 5.70 6.60 6.10 3.30 5.20 10.75 4.10 1.13 49.50 3.35 17.50 14.50 5.90 14.00 23.25 10.25 50.00 11.00 7.90 7.30 3.30 37.50 75.00 6.80 7.00 10.75 1.60 7.50 4.10 9.90 560.00 1.20 5.90 6.30 8.20 57.00 8.30 2.90 4.05 3.05 14.50 2.60 1.20 10.75 10.25 6.00 4.95 3.10 1.43 4.50 2.05 14.00 1.45 355.00 3.55 15.00 14.25 10.25 66.00 11.25 56.00 39.00 24.75 12.50 1.75 11.25 1.45 117.50 2.27 35.50 3.30 4.25 7.70 8.20 6.20 5.30 0.94 4.40 9.60 4.80 0.99 6.20 17.50 13.50 19.25 2.27 3.40 13.25 5.20 84.00 10.50 6.70 50.00 22.75 4.50 11.25 2.00 5.50 1.15

9.10 7.70 9.40 6.80 3.75 5.30 15.00 5.40 1.20 54.00 3.85 22.00 16.50 6.00 21.00 28.50 11.50 56.00 11.25 10.00 7.50 3.70 44.00 102.50 7.80 9.00 11.00 1.75 9.40 4.70 10.50 570.00 1.23 7.00 6.50 8.60 68.00 10.75 4.75 4.30 4.80 14.75 2.85 1.45 11.75 10.50 7.20 6.10 3.90 1.75 4.90 2.60 17.00 1.52 370.00 3.60 17.00 19.50 12.00 72.00 11.50 66.00 54.00 29.50 16.75 2.23 13.25 2.02 135.00 2.50 74.00 3.55 7.60 8.80 8.90 7.30 5.80 1.20 4.95 10.25 5.70 1.10 7.10 24.50 17.50 22.75 2.65 3.45 13.50 6.70 112.50 13.75 7.20 53.00 23.00 4.55 13.00 2.40 6.70 1.65

92.03 13.41 10.75 66.67 23.26 78.29 19.13 25.26 33.33 62.48 79.27 47.18 82.05 71.60 38.13 65.58 72.68 85.06 72.11 32.10 35.85 30.28 68.35 33.33 61.86 39.72 67.09 55.94 38.89 60.90 70.42 32.55 26.09 36.36 25.04 86.56 65.78 28.33 37.90 55.86 46.67 36.27 87.39 29.17 79.47 73.64 70.43 20.00 40.23 37.21 85.35 52.50 39.78 56.10 57.97 61.93 41.21 13.74 35.00 67.22 54.52 18.69 28.67 82.59 36.50 41.58 38.08 43.24 28.25 44.44 36.46 36.67 40.16 40.74 19.55 55.97 84.76 27.27 89.23 67.70 21.95 52.00 71.01 38.90 46.32 68.24 47.78 71.91 55.00 53.29 16.80 43.32 8.00 58.60 75.40 19.23 59.40 28.85 29.17 55.56

70.74 44.75 41.46 52.85 47.51 61.55 55.31 45.08 51.33 55.27 65.09 46.23 61.71 58.92 52.84 61.93 62.40 67.03 62.95 54.69 48.47 52.33 52.79 55.49 62.76 51.78 57.17 56.62 53.88 55.72 53.70 58.56 47.95 48.89 58.04 58.75 53.77 49.21 52.00 59.68 60.78 48.67 72.04 52.24 66.43 68.15 55.10 46.81 54.05 52.37 72.48 51.80 54.56 55.74 55.62 59.94 54.63 51.00 51.88 58.55 62.00 51.68 48.94 73.60 44.71 56.94 53.41 49.77 52.30 50.64 57.71 53.06 50.29 51.51 54.55 53.75 64.65 48.70 69.36 61.00 46.37 50.81 62.22 59.14 54.97 62.52 55.55 64.88 53.40 57.05 50.28 57.05 48.80 61.69 62.34 43.13 53.11 48.27 48.96 53.93

MOM

CCI

127.94 104.89 109.67 111.24 104.32 122.04 127.38 114.21 110.19 111.61 142.74 103.95 131.22 120.36 116.13 126.73 129.43 111.90 134.79 128.47 114.19 124.72 109.92 154.61 144.37 116.50 127.76 115.29 150.96 139.89 133.55 137.26 109.01 103.07 117.15 104.71 132.92 112.47 131.39 141.61 161.47 109.85 161.63 115.45 140.72 166.83 106.36 100.20 103.29 111.63 139.41 111.52 125.85 118.70 123.73 151.71 147.58 115.03 121.43 136.82 145.72 130.37 122.00 143.65 116.25 141.13 133.61 120.49 114.67 107.49 198.39 114.05 157.36 108.08 163.15 118.34 121.75 113.25 126.22 126.24 102.98 106.45 151.22 142.24 117.94 132.52 128.81 132.81 103.02 134.37 126.84 131.83 112.19 124.63 119.62 98.05 118.57 106.91 116.67 118.81

190.82 29.62 -55.99 60.66 -70.30 138.50 19.78 -41.90 79.19 -21.28 276.86 44.19 145.90 119.14 76.62 129.50 104.61 184.66 107.39 63.06 26.28 15.60 143.94 41.36 193.92 86.55 290.61 106.50 87.93 172.14 154.93 57.37 46.67 42.98 93.05 203.42 67.29 66.19 75.72 89.22 81.74 21.59 184.59 102.66 201.51 94.26 128.33 63.06 89.91 83.72 216.92 126.09 82.79 177.25 79.77 104.60 79.72 43.03 86.86 100.55 87.91 27.41 55.00 146.38 -61.87 75.84 58.37 103.35 61.28 133.44 44.52 29.22 -37.60 110.95 -28.37 228.27 235.60 70.00 134.60 124.44 53.33 111.08 130.84 84.04 88.07 132.79 66.89 161.31 90.92 89.19 4.88 98.14 16.60 85.08 135.10 -39.08 119.64 70.92 39.44 86.16

Kaynak: F nnet

Ak Portföy Yen Tekn. Yab. H s. Sen. Fonu Yapı Kred Port. Yab. Tek. Sek. H s. Sen. Fonu QNB F nans Portföy Altın BYF F ba Portföy Altın Fonu HSBC Portföy Altın Fonu Z raat Portföy Altın Katılım Fonu Yapı Kred Port. Altın Fonu Az mut PYŞ Yab. BYF Fon Sepet Fonu Garant Portföy Altın Fonu TEB Portföy Altın Fonu İş Portföy Altın Fonu Den z Port. Altın Fonu Ak Portföy Altın Fonu Marmara Cap. Por. Yön. H s. Sen. Fonu (HSYF) ICBC Turkey Portföy Altın Fonu

9.66 7.72 6.70 6.05 6.05 6.05 6.03 5.97 5.95 5.94 5.93 5.91 5.88 5.81 5.73

YATIRIM KAYBETTİRENLER Haftalık get r (%) Ak Portföy Petrol Yab. BYF Fon Sepet Fonu -6.20 Z raat Port. BIST L k t Bank. End.H s.Sen. Yğ. BYF -4.21 İş Portföy BIST Banka End. H s. Sen. Fonu (HSYF) -3.89 Ak Portföy BIST Banka End. H s. Sen. Fonu (HSYF) -3.88 Ged k Portföy B r. Değ. Fon -1.97 İş Portföy Emt a Yab. BYF Fon Sepet Fonu -1.82 Kare Portföy Değ şken (Döv z) Fon -1.43 Kare Portföy B r. Değ. Fon -1.42 HSBC Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu -1.18 Yapı Kred Port. B r. H s .Sen. Fonu (HSYF) -1.18 Fokus Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) -0.86 Ak Portföy Uzun Vad. Borç. Araç. Fonu -0.77 Yapı Kred Port. İk . Değ. Fon -0.70 İş Portföy Resan Değ. Özel Fon -0.55 İş Portföy BIST Tkn. Ağır. Sın. End. H s. Sen. Fonu -0.53 Garant Portföy Dörd. Değ. Fon -0.51

EMEKLİLİK KAZANDIRANLAR Haftalık get r (%) Axa Hayat ve Em. Altın Katılım EYF F ba Em. ve Hay. Altın EYF NN Hay. Em. Altın EYF Av vaSA Em. ve Hay. Altın EYF BNP Par bas Card f Em. Altın EYF Z raat Hayat ve Em. Altın Katılım EYF Garant Em. Hay. Altın EYF All anz Yaşam ve Em. Altın EYF All anz Hayat Em. Altın EYF Vakıf Em. ve Hay. Altın Katılım EYF Metl fe Emekl l k Ve Hayat A.Ş.Altın Katılım EYF Anadolu Hayat Em. Altın Katılım EYF Halk Hayat ve Em. Altın Katılım EYF Bereket Em. ve Hay. Altın Katılım EYF C gna F nans Em. ve Hay. Altın EYF

6.55 6.46 6.03 6.02 6.01 5.98 5.97 5.94 5.93 5.92 5.91 5.89 5.84 5.83 5.80

EMEKLİLİK KAYBETTİRENLER Haftalık get r (%) Anadolu Hayat Em. B.R.I.C. Ülkeler Yab. Değ. EYF -1.42 Anadolu Hayat Em. Katkı EYF -1.39 Vakıf Em. ve Hay. Katkı EYF -1.36 Halk Hayat ve Em. Katkı EYF -1.34 Z raat Hayat ve Em. Katkı EYF -1.32 MetL fe Em. ve Hay. Katkı EYF -1.28 C gna F nans Em. ve Hay. Katkı EYF -1.28 All anz Yaşam ve Em. Katkı EYF -1.25 All anz Hayat Em. Katkı EYF -1.24 Av vaSA Em. ve Hay. Katkı EYF -1.21 Av vaSA Em. ve Hay. B.R.I.C. Ülkeler Yab. Değ. EYF -1.20 Axa Hayat ve Em. Katkı EYF -1.17 Garant Em. Hay. Katkı EYF -1.13 F ba Em. ve Hay. Katkı EYF -1.12 Aegon Emekl l k ve Hay. Katkı EYF -1.02 MetL fe Em. ve Hay. OKS Den. Değ. EYF -0.95

İSTATİSTİK Fon kategor s Haftalık Endeks get r (%) Emekl l k Fonları (BES) 2.40 Emekl l k Fonları (BES) - Borçlanma Araçları 1.40 Emekl l k Fonları (BES) - Fon Sepet Fonları 3.69 Emekl l k Fonları (BES) - H sse Sened 7.58 Emekl l k Fonları (BES) - Karma & Esnek Fonlar 1.62 Emekl l k Fonları (BES) - Katılım Fonları 1.82 Emekl l k Fonları (BES) - Kıymetl Madenler 5.52 Emekl l k Fonları (BES) - Para P yasası 0.16 Yatırım Fonları 1.22 Yatırım Fonları - Borçlanma Araçları Fonları 0.48 Yatırım Fonları - Fon Sepet Fonları 4.16 Yatırım Fonları - H sse Sened Fonları 8.17 Yatırım Fonları - Karma ve Değ şken Fon 1.79 Yatırım Fonları - Katılım Fonları 0.65 Yatırım Fonları - Kıymetl Madenler Fonları 5.55 Yatırım Fonları - Para P yasası Fonları 0.15

e-İhracat le aracısız ve toptan satış dönem başladı çok konuşulacak. Bir havlu üreticisi düşünün. 100 bin adet havlu üretiyor. Yurtdışına bir firmaya ihraç ediyor. Parasını da vadelerle alıyor. Paranın kasasına girmesi yani geri dönüşü bir yılı bulabiliyor. Bu ticaret geleneksel bugüne kadar yapılan ihracat modeli. İşin detayına girmiyorum. Sanayicimiz e-ticaretle ve e ihracatla tanıştı. 100 bin havluyu 100 bin kişiye bir kerede satıyor ve parasını da aynı zamanda alıyor. İşte bu model Türk sanayicisinin kurtuluşudur. Riski 100 bine bölüp, geceleri başını yastığa daha rahat koyup, huzurla uyumanın yolu dijital ticaretten geçiyor. Buradaki sorun doğru pazar ye-

GEZDİM, GÖRDÜM, YAZDIM

Sam Altınkaya sami.altinkaya@dunya.com

OVID-19’dan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Yaşam tarzımız değişti bile. Aramızdaki sosyal mesafeyi koruyarak, kişisel temizliğe daha dikkat ederek yaşıyoruz. Ticaretin şekli de hızla değişecek. Online bir hayat ve dijitalleşme bizi kucakladı bile. İnternet üzerinden yapılan e-ticaret artıyor. e-İhracat bundan sonra daha

rinde bu işi yapabilmektir. Dünya da bu işi yapan e ticaret siteleri var. Amazon, Alibaba ve Etsy gibi pazar yerleri bu işi yıllardır yapıyor. Ama bunlarda ürünü satanlar aracılar ve internetten satanlar. Üreticiler doğrudan satış yapamıyor. ABD’de 2017 yılında kurulan Rgand’ın sisteminde ise ithalatçı, distribütör ve toptancı yok. Gıda ve ağırlama hizmetleri diye geçen mobilya, ev tekstili, züccaciye, temizlik grubu mutfak alet ve ekipmanları, gıda yiyecek ve içecek, endüstriyel mutfak gibi ürünler toptan olarak aracısız ABD pazarında satılabiliyor. Milyonlarca ticari alıcıya doğrudan ulaşıyor. Dış ticaret

ABD Gıda H zmetler Endüstr s Amerika Gıda ve Restoran Endüstrisi; 1 milyondan fazla lokasyona, 2019’da 905 milyar dolar satış hacmine sahip. 2021 yılında ise 1.2 trilyon dolarlık büyümeye ulaşacak dev bir sektör. 580 milyar dolar ile Avrupa Birliği, 18 milyar dolar ile Rusya ve 13.5 milyar dolar ile Türkiye pazarı kıyaslandığında, Türkiye’nin yaklaşık 100 katı büyüklüğünde bir potansiyel olduğu görülüyor. Forrester Research raporuna göre, 2021 yılında sadece ABD’de B2B ticaretin içinde e-ticaret işlemi1.2 trilyon ABD Doları’na ulaşacak.

bundan sonra daha çok e ticaret ile yapılacak. Bu platformu hızlı giden bir tren gibi düşünebilirsiniz. Bu trende yer almak için hızlı ve çevik olmak zorundasınız. Aksi halde ilk istasyonda sizi trenden indiriyorlar. e-Ticaret treninde sürekli kalabilmenin yolu ise, sattığınız ürün bozuk veya hatalı çıktığında tartışmasız olarak geri almanız. Ürününüzün sürekli olarak tedarik zincirinde olması, yok veya kalmadı dememeniz. Bu sisteme uygun finans ve ödeme altyapısına sahip olmanız. Bir de üstüne kendini e ticaret siteniz yani pazar yeriniz olursa başarılı olabilirsiniz. Şimdi yeni dönemde ticaretin şekli daha da değişecek. Ürünlerinizi perakende olarak değil, toptan da satabileceksiniz. Bu da sanayicilerimiz için büyümenin en kestirme yoludur.

Türk ye’n n ABD Gıda H zmetler Endüstr s ’ne g r ş ndek engeller Türk ürünlerinin pazara erişim sağlama konusunda sadece etnik marketlerde bulunabilmesi Üretici tarafından öngörülemeyen yanlış konumlandırma (ABD gıda hizmetleri sektörüne aracı, ithalatçı, distribütör ve büyük market zincirleri aracılığıyla girmeye çalışmaları) Distribütör, toptancı gibi aracıların diktesiyle birlikte private label ürünlerinin yanında Türk markalarının rekabete girememesi Bu sebeple marka görünürlüğü ve bilinilirliğinin az olması hem sektörün hem de toptan ticaret hacminin artması konusundaki en büyük engellerdir. Türkiye’nin en büyük holdingleri ABD pazarı için kapsamlı çalışmalar, fuarlar, pazarlama faaliyetleri ve yatırımlar yapmalarına rağmen toplam ihracatları yüzde 1’in altındadır.

Türk üret c ler Rgand le ABD pazarına g r yor Amerika’da bulunan Rgand.com şirketi, gıda hizmetleri endüstrisinde sadece üreticilerin yer aldığı, ABD’de yerleşik ticari alıcılar ile doğrudan entegrasyon sağlayan global online pazaryeri. 2020 yılının Haziran ayıyla birlikte Rgand.com Türk üreticilerinin Amerikan pazarına ulaşmalarını sağlayıp, arada distribütör, toptancı ve hiçbir aracıya gerek kalmadan iş yapma fırsatı sunuyor.

Rgand pazar yeri Türk üreticilerine dünyanın en büyük gıda endüstri pazarı olan ABD pazarına doğrudan ihracat kapısı açıyor. Rgand CEO’su Rovshan Rasulov “Rgand.com aracıların dite ettiği fiyat, ödeme şekli ve pazara giriş konusundaki bağlılığa bir son vererek, distribütör ve toptancıların pazardaki erişim ve dağıtım gücünü, üreticilerin kendi gücü yapmaktadır. Böylece Rgand sayesinde Türk üreticileri

de hiçbir ithalatçı, distribütör ve toptancılar gibi aracılar olmaksızın kendi markalarıyla ABD gıda endüstrisindeki binlerce ticari alıcıya doğrudan erişim sağlayarak ihracatlarını ve marka değerlerini artırmış olacaklar” dedi. Yani Türkiye’deki üreticiler ABD’ye yaptıkları ihracatla, daha fazla kar elde edip, o pazarda kendi markalarına da yatırım yapabilecek. Bu bağımsız ve doğrudan ticaret yapma anlamına geliyor.

Rgand Pr me Fulf llment (RPF) ned r?

Sıcak Haddelenm ş Rulo 1.2 1.5 2 2.5 3 4 5 6-10 arası 12-20 arası Kutu Prof l 0.7-1.2 1.5 2 2.5-7.00 mm arası Doğalgaz Borusu 1/2-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası

IPE 80 IPE 100 IPE 120 IPE 140 IPE 160 IPE S yah Testl Boru 1/2”-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası Galvan zl Borular 1/2-4” arası İskele Borusu (İskonto) 26.9-2.5-3.00 mm 33.7-2.5-3.00 mm 42.4-2.5-3.00 mm 88.9-2.5-3.00 mm Köşebent 30’luk

Hazırlayan: Veysel AĞDAR Hazırlayan: / Tel:Veysel 0216 440 AĞDAR 24 31

> VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI

40’lık 60’lık 70’l k 80’l k 90’lık 100’lük 120’l k U Dem r 40 U 50 U 65 U 80 U 100-120-140 U 160 U İ Dem r 80 İ 100 İ 120 İ 140 İ 160 İ

Vadel İşlemler Pazarları

Tek ve Ç ft Çatal (PVC) Boyut Ø50 50 (TÇ) 5.69 75 (TÇ) 8.54 110 (TÇ) 13.47 110 (ÇÇ) 23.32

Ø75 8.54 12.88 19.49 35.80

84.57

D rsek (PVC) Boyut 45 Açık 87 Kapalı D şl d rsek 20x1/2 20x3/4 25x1/2 25x3/4

TUĞLA KİREMİT (KDV Har ç - Peş n) TL/Adet 8.5 Tuğla (190x190) 0.61 13.5 Tuğla (190x190) 0.65 Asmolen (25’l k) 2.65 Asmolen (20) 2.39 Isı tuğla 19’luk 2.25 Baca (Yuvarlak) 150.0 Baca (Kare) 220 Baca (Şöm ne) 300.0

Ø75 7.07 10.22 13.10 23.51 45.55

Ø50 2.76 3.37

Kütük 12M (S235 JR) Kütük 12M (S185MLZ)

Ø75 4.93 6.53

İç 6.91 9.27 8.43 10.07

ORMAN ÜRÜNLERİ (KDV Har ç TL/ M3) Tomruk 3. SNB Göknar 3. SNB Karaçam 3. SNB Sarıçam

Dış 8.97 12.60 10.01 12.60

TEL (KDV Har ç TL/m2) Gal. Örgü (60x60)2.5 mm PVC Kaplı (60x60)3.50 mm Gal. Örgü (50x50)2.5 mm PVC Kaplı (50x50)3.50 mm Gal. Örgü (40x40)3.00 mm PVC Kaplı (40x40)3.50 mm

9.45 15.00 11.20 18.53 24.65 25.97

ÇİMENTOLU YONGA LEVHA (KDV har ç TL/M2) 06 mm 9.72 8 mm 12.96 10 mm 16.20 12 mm 19.44 14 mm 22.68 16 mm -

Nervürlü (KDV har ç TL/TON) 12-32 mm 2515 12-32 mm (yuvarlak) 2555

STRAFOR (KDV dah l) TL/M3 (Paket) 67.10 1cm /10 kg/m3 64.35 3cm / 10 kg/m3 3 67.10 5cm /10 kg/m 132.00 2cm / 20 kg/m3 119.38 5cm / 20 kg/m3 Asmolen 23 cm/ 10 kg (Ad) 20.01

Prof ller (KDV har ç TL/Ton) NPI-U 160-300 (STD) 2970 NPI-U 320-550 (STD) 3040 HEB - 120-200 (STD) 2985 HEB - 220-260 (STD) 3060 G 1-110 (TL) 3060 H1 p k 2165 H2 p k 2130

($, ton, peş n) Ürün türü Süspans yon F lml k F lml k Rafyalık F lml k (%100’lük bazda)

(KDV har ç) 958-975 949-1007 1021-1093 992-1071 949-1007 -

POLİSTİREN Kr stal Pol st ren Ant şok Pol st ren

1200-1224 1288-1314

Kaynak: Chemorb s.com (23-29 Mart 2020 dönem yurt ç pol mer f yatları Türk ye depo tesl m , peş n)

> ELEKTRİK TÜKETİCİ FİYATLARI Dağıtım S stem Kullanıcıları ORTA GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma ALÇAK GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma Genel Aydınlatma

DUNYA

Tek Zamanlı

600-800 1200-1500 1200 800-1000

KONTRPLAK (Kavak) (KDV har ç TL/adet) 4 mm 220 X 170 75.00 8 mm 220 X 170 115.00 10 mm 220 X 170 139.00 12 mm 220 X 170 166.00 Kontrplak 18 mm 170 X220250.00

İNŞAAT DEMİRİ (Kardem r) Düz Yuvarlak (KDV har ç TL/TON) 12-18 mm 2532 20-100 mm (SAE 1010) 2980 130-260 mm (SAE 1040) 3165 130-260 mm (S23JR) 3110

> PLASTİK MADDELERİ

2330 2185

> KERESTE (KDV Har ç) TL/ M3 Çam Doğ. (Ekstra) 1900-2500 Çam Doğ. 1’ nc Kal te 1900-2000 Çam Doğ. 2’nc Kal te 1500 Çam Doğ. 3’üncü Kal te 1100-1300 Göknar Doğrama 1200-1300 Lambr Ekstra 1900-2200 Lambr 1’ nc Kal te 1400 Döşeme Ekstra 2000 Döşeme 1’ nc Kal te 1900 İnşaatlık NB. 1050 İnşaatlık Kereste 1100-1300

SAC (KDV Dah l Peş n $/TON) 0.35 940 0.40 900 0.45 870 0.70 850 1.00 830 2.00 780

BORULAR Su Boruları TL/M 10 ATÜ YYPE lac vert pol et len 20 4.65 25 6.73 32 11.24 40 16.95 50 26.88 75 59.16

Ürün c ns Pol v n l klorür (SPVC) Yüksek Yoğ. Pol et len (YYPE) Alçak Yoğ. Pol et len (AYPE) Pol prop len Homopol mer (PPH) Alçak Yoğ. Pol et len (LAYPE) Sudkost k

İşlem M ktarı

116,624 69,085 25,835 1,976 37,230 22,645 8 0 4 0 2 273,409 1 1 0 140 80 60 36 18 18 177 273,586

1,825,467 387,157 336,307 16,546 1,284,131 93,467 59 0 302 0 2 3,943,438 11 11 0 463 247 216 657 307 350 1,131 3,944,569

İşlem Hacm

S. S. Açık Poz. Say.

1,637,745,798.00 4,545,753,012.50 2,340,045,019.40 125,169,963.49 487,951,527.73 1,096,958,639.07 742,021.44 0.00 176,745.75 0.00 2,000,000.00 10,236,542,727.38 4,840.00 4,840.00 0.00 5,562,400.00 3,046,200.00 2,516,200.00 4,443,750.00 2,048,750.00 2,395,000.00 10,010,990.00 10,246,553,717.38

Açık Poz. Say. Değ.

2,131,182 480,330 735,384 27,185 974,614 73,860 6,482 0 101 0 1 4,429,139 373,170 81,580 291,590 29,552 17,368 12,184 64,084 46,809 17,275 466,806 4,895,945

45,715 13,384 -7,025 471 -119,012 852 12 0 101 0 1 -65,501 0 0 0 265 179 86 405 55 350 670 -64,831

> ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ 90

HAZIR BETON (KDV Har ç) TL /m3 Anadolu Avrupa C 30 230 260 C 35 240 275 C 40 245 280

PLASTİK BORU KDV Har ç TL/Adet PVC Dublex Boru (ISO 3633-3.2 mm) Boyut Ø50 150 4.06 250 5.78 500 8.07 1000 13.62 2000 26.79

17/04/2020

İşlem Sayısı

VIOP-PAY VIS-TRY VIOP-ENDEKS VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-USD VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-TRY VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-USD VIOP-ENERJI VIS-TRY VIOP-EMTIA VIS-TRY VIOP-YABANCI ENDEKSLER VIS-TRY VIOP-METAL VIS-TRY VIOP-TLREF VIS-TRY VIOP-VIS-TOPLAM VIOP-PAY OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP- ENDEKS OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-DOVIZ OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-OPSIYON-TOPLAM VIOP-TOPLAM /TOTAL

> İNŞAAT MALZEMELERİ ÇİMENTO (KDV Har ç)TL/TON Dökme 52.5 (Fab. tes.) 290.00 P.K.Ç. Dök. 42.5 (Fab. tes.) 280.00 K.Z.Ç/A (Torbalı) 250.00

> HURDA DEMİR SERBEST PİYASA (TL/Ton) DKP 1780 Ekstra DKP 1615 1. grup hurda 1565 2. grup hurda 1515 3. grup hurda Talaş 1315 GEMİ HURDASI (TL/Ton)* Gem hurdası Gem sacı Ekstra (*) İzm r Gem Söküm Sanay c ler Derneğ

Tek Ter ml (Güç bedel har ç-Krş/kWh) Gündüz

Puant

Gece

Dağ.Bedel

47,9493 52,0613 34,9169 47,1977 47,5776

48,6220 52,6721 35,6434 47,7490 -

80,7751 87,6626 62,1031 79,2157 -

22,6713 24,8316 14,4837 22,6038 -

11,2441 19,7890 19,4023 16,2679 18,9937

48,3295 52,2826 34,3800 47,3788 47,7867 28,2244

49,0020 52,8934 35,1066 48,8225 -

81,1551 87,8838 61,5664 79,3969 -

23,0514 25,0529 13,9468 22,7849 - -

17,3969 23,5764 23,0585 19,3723 22,5811 22,5811

CMYK

Üret c ler RPF sayes nde ABD’de depo, of s, satış yönet m tesl mat ve er ş leb l rl k g b yüklü masraflara ht yaç kalmadan sattıkları mal kadar harcama yaparak, tüket c lere kapı

Rovshan Rasulov

EMTİA PİYASALARI / FİYATLAR > ÇELİK ($/ton)-KDV har ç Fot/Fob İskenderun Tosçel k

BİTKİSEL YAĞLAR Ayç çekyağı KDV har ç TL (B ryağ) 1 kg (Pet) 8.70 2 kg (Pet) 16.75 5 kg (Pet) 40.05 10 kg (Tnk) 79.85 18 kg (Tnk) 139.70 Raf ne Ayç çekyağı (Trakyağ) 1 kg 8.25 2 kg 15.80 5 kg 38.15 10 kg 75.20 18 kg 132.15 PEYNİR (KDV dah l/peş n TL) B. Pey. 19 kg (TN) 375.00 B. Peyn r 5 kg (TN) 135.00 B. Pey. (Lüks) 1kg (TN) 35.00 Örgü Peyn r (12 kg) 390.00 Kaşar Peyn r (1 kg) 35.00 Bez Tulum Peyn r (1 kg) 30.00 Lor Peyn r (18 kg) 90.00 Tereyağ (1 Kg) 40.00 PİRİNÇ-BAKLİYAT (Dökme KDV har ç TL/Kg) Gönen baldo p r nç 8.30 P r nç (Osmancık) 7.00 P r nç (Luna) 6.20 Fasulye (Battal/İthal) 13.00 Fasulye 8-8.5 mm 12.50 Fasulye 7.5-8 mm 12.00 Barbunya 9 mm 14.00 Nohut Meks ka 10-11 mm 10.50 Nohut 9 mm (Yerl ) 4.80

> SU ÜRÜNLERİ Alabalık Ç pura Hams İstavr t Kalamar Kalkan (İthal) Kar des Levrek Mezg t Mırlan Palamut (6’lı) Somon Tek r Uskumru (İthal) Vanoz Zargana

4.20 3.90 8.20 6.50 9.50 7.50 7.00 7.50

ZEYTİN (kg/TL) (KDV har ç/Bursa TB.) S yah zeyt n S yah zeyt n (yağlık) Yeş l zeyt n (kırma)

ŞEKER (Konya Top. KDV dah l/TL) Toz Şeker (50 Kg) KURUYEMİŞ (KDV har ç TL/Kg) Badem (Kal forn ya) 70.00 K. Kayısı (1. Kal.) 35.00 Antep Fıstığı (Kab.) 91.00 Fındık (G resun) 57.00 Fıstık (Kabuklu) 20.50 Cev z ekstra (ABD) 69.00 Tuzlu fıstık 26.00 Ayçek rdeğ 16.50 D. Lebleb (Sarı) 14.00 K. Çek rdeğ (Nevşeh r) 38.50 Kuru üzüm (10 Nu.) 15.00 Kuru İnc r (Ekstra) 40.00 UN (KDV Har ç - TL) Un Baklavalık (50 Kg) 107.00-165.00 Un T p550 (50 Kg) 102.00-142.00 Un (25 kg) 44.00

En düşük 17.00 26.00 140.00 21.00 20.00 9.00 -

İSTANBUL TİCARET BORSASI (Canlı) En az En çok Dana (karkas/kg) 35.00 İnek (karkas/kg) 29.00 Koyun (karkas/kg) 31.20 Kuzu (karkas/kg) 37.00 Sığır (karkas/kg) ANKARA TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 36.00 Kuzu et (karkas/kg) 47.00

36.00 49.50

ADANA TİCARET BORSASI Dana Et (kmk/kg) 36.00 Kuzu Et (kmk./kg) 50.00 Sığır (kmk/kg) 30.00 Dana (adet/TL) 2875 Sığır (adet) 11.115 Kuzu (adet) 700

AFYON TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 34.00 Koyun (adet) 960 Kuzu (karkas/kg) 22.80 Sığır (karkas/kg) 28.00

DENİZLİ TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 35.34 Sığır (karkas/kg) 26.24 Kuzu(karkas/kg) 35.00 İnek (adet) 4697

ERZURUM TİCARET BORSASI İnek (karkas/kg) 29.00 Dana (karkas/kg) 29.00 Kuzu (karkas/kg) 42.00

EDİRNE TİCARET BORSASI Dana (canlı /kg) 14.20 Koyun (canlı/ kg) Kuzu (canlı /kg) 20.90

(TL) B r m K logram K logram Kutu Kutu K logram K logram Kasa K logram Kasa Kasa Ç ft K logram Kasa Kutu Kasa Kasa

En yüksek 17.00 26.00 160.00 21.00 20.00 9.00 -

KONYA 1780 1633 1288 1244

ESKİŞEHİR 1577 1620-1642 1370 1851 1349

POLATLI 1680 1550 1279 -

1.kal te

Barbunya 10.00 B ber (Dolma) 12.00 Brokol 8.00 Domates 3.00 Fasülye (Çalı) 6.00 Havuç (Beypazarı) 3.00 Ispanak 3.00 Kabak (Sakız) 4.00 Karnabahar 3.00 Kerev z 3.00 Kıvırcık 2.00 Kıvırcık (2.Kal te) 1.00

C ns Mantar Pancar Patates Pazı Pırasa Roka Salata (Ç.Köy) s lor Sem zotu Soğan (Taze) Tereotu Turp (Kırmızı) Yer Elması

KUŞE (Ebat/Euro) UPM Star Mat Bulk 1.2 70+80 gr 840 UPM Star 70+80 gr 810 H kote orj 90+ gr. 800 H kote / Lum 115-200 gr. 770 H kote / Prescol 90-400 gr. 750 MAGAZİN (Bob n/Euro) UPM Ultra LWC 60 gr 740 Perlen LWC60 gr 675 TEK YÜZLÜ KUŞELER (Ebat/Euro) APP Nev a75- 80 gr. 900 KUŞE BRİSTOL KARTONLAR (Ebat /$) Bohu 190 gr 900 Chenm ng/Bohu 210 gr. 850 N ngbo Chenm ng 230 gr.+ 825 RENKLİ FOTOKOPİ (Paket /$) Excel Pro A4 A3 90 gr. (500 TBK/5’l k) 7.30 120 gr. (250 TBK/6’lık) 5.20 4CC/90 gr. (500 TBK/5’l k) 8.00 4CC /120 gr. (500 TBK/4’lÜk) 12.00 1. HAMUR (Ebat/$) Enso / Berga Wr te 60 gr. 920

YUMURTA (KDV Har ç Adet/Krş.) Afyon Kayser Yum-B r Duble Esk Ana Yen Ana Yarka P l ç Kılavuz

39.0 38.0 37.0 36.0 31.0 26.0

41.0 40.0 38.5 36.5 33.0 29.5

ÇORUM 1314 -

EDİRNE 1661-1681 1660 1377 -

BANDIRMA 1650 1550 -

12.00 3.00 4.00 3.00 2.00 2.00 6.00 6.00 3.00 2.00 2.00 3.00

PAMUK (Adana TL/Kg) Çukur. Std.1B (Roll) Çukur. Std.1 Ege Std. 1B. Sawgin Std. 1HB. Kütlü (Mak. Top. 40) Çiğit (Mak. %3 Emp.) Pamuk Çekirdeği (Roll.)

8.50 3.20 9.65 8.40 3.10 1.20 1.35

KÜSPELER (İthal) Soya fasulyesi (Adana) Ayçiçeği küs. (Adana) Buğday kepeği (Adana) Mısır kepeği (Adana) Pamuk Çek. Küs. (Adana)

2.65 1.17 1.20 1.32 1.05

YAĞLI TOHUMLAR (Denizli) Anason TTS Haşhaş toh. (Beyaz)TTS Haşhaş toh. (Mavi) TTS Haşhaş toh. (Sarı) TTS Keten toh. TTS

C ns Ananas (İthal) Armut Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane

1.kal te 10.00 3.00 8.00 8.00 10.00 8.00 3.00 7.00 12.00 5.00 5.00 25.00

C ns K v (Yerl ) L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Pep no (İthal) Portakal Üzüm

20.80 19.00 16.75 28.00 6.20

FINDIK (TL/Kg) TMO 16.50-17.00 Tombul Kab. (Düzce) 18.76-21.38 Tombul Kab. (Gir.) 21.00-23.50 Tombul Kab. (Ordu) 20.00-22.00 Tombul Kab. (Trab.) 18.80-22.00 PAMUK İPLİĞİ (KDV hariç TL) 10/1 Open end dok. (telefli) 12.00 10/1 Open end dok. (telefsiz) 14.50 20/1 Open end dok. 15.50 24/1 Open end dok. 16.00 30/1 Open end dok. 16.50 20/1 Karde dokuma 18.00 30/1 Karde dokuma 19.00 36/1 Karde dokuma 20.50 20/1 Penye dokuma 20.00 30/1 Penye dokuma 20.50 36/1 Penye dokuma 22.00 40/1 Penye dokuma 23.00

Ürün

Birim

ENERJİ Doğalgaz Etanol Kalorifer yakıtı Nafta (Avrupa) Petrol (Brent) Petrol (Batı Teksas) Uranyum*

mmBtu/dolar Dolar/Galon Litre/dolar Dolar/Ton Dolar/ Varil Dolar/Varil Dolar/Lb.

1.76 0.97 0.96 28.08 18.12 32.50

DEĞERLİ MADEN Altın Paladyum Platin Gümüş

Dolar/100oz Troy/Ons Troy/Ons Dolar/5000oz

1686.50 2100.00 791.50 15.56

ENDÜSTRİYEL MADEN Alüminyum Ton/Dolar Bakır Ton/Dolar Çinko* Ton/Dolar Demir cevheri Mt/Dolar Teneke Ton/Dolar Kurşun Ton/Dolar Nikel Ton/Dolar

17/04/2020

Ağ. Ort. Fiyat (Kg/TL)

İşlem Miktarı (KG)

İşlem Hacmi (TL)

Mısır Fındık Giresun Kalite Tombul Buğday Ekm. K. Sert Arpa Buğday Ekm. B. Sert Buğday Ekm. K. Diğer Buğday Mak. Düşük Vasıflı Buğday Makarnalık Buğday Ekm. B. Diğer

1,2511 131.903.617 165.026.628 22,3857 607.000 13.588.100 1,4888 1.211.720 1.804.064 1,2805 1.384.540 1.772.951 1,4774 1.067.640 1.577.370 1,4934 285.900 426.953 1,7606 227.640 400.778 1,7869 161.480 288.545 -

12.00 7.00 3.00 12.00 5.00 13.00 8.00 8.00 35.00 7.00 3.00 10.00

C ns

1.kal te

Barbunya B ber (Dolma) 4.80 Brokol 10.30 Domates 3.30 Havuç (Beypazarı) 1.80 Hıyar 2.80 Ispanak 2.80 Kabak (Beyaz) 1.30 Karnabahar 3.20 Kerev z 2.30 Kıvırcık 1.70 Lahana (Beyaz) 1.30

C ns Mantar Marul (Kıvırcık) Pancar Patates Patlıcan Pazı Pırasa Roka Sem zotu Soğan Kuru Ananas Armut

1506.90 5175.90 1923.00 84.17 15.202.00 1651.35 11.886.00 535.25 323.00 1879.00 116.20 1156.00 52.66 94.88 119.53 341.70 2249.00 105.80 832.00 287.60 0.26 10.40 339.50

(*) 16 NİSAN 2020 17 NİSAN 2020 verileri

BORSA BİRİMLERİ Bushel (Buğday’da): 36.7 Lt. 1 Bushel (Mısır’da): 39 Lt. 1 Gallon (ABD): 3.78 Lt. 1 Gallon (İng.): 4.5 Lt. 1 L bre (lb): 0.450 Kg. 1 Btu: 0.29307111111 Watt / Saat 1 Ounce: 28.35 Gr. 1 Ounce (sıvı): 29.5 Mlt. 1 Troy Ounce: 31.1 Gr. 1 Pound: 0.453 Kg. 1 Gra n: 0.065 Gr

DÜNYA BORSALARI LME: Londra Metal Bor. LIFFE: Londra T caret Bor. NYMEX: New York T c. Bor.

ANTALYA SEBZE 1.kal te

Fiyat

TARIMSAL Buğday Cent/Bushel Mısır Dolar/Ton Kakao Dolar/Ton Kahve (Arabica) cent/kg Kahve (Robusta) Dolar/Lb Pamuk Cent/Lb Büyükbaş hayvan Dolar/Adet Besi sığırı Dolar/Adet Kereste Dolar/Ton Palm yağı* MYR/Ton Portakal suyu Cent /Lb Soya fasulyesi Cent/Bushel Soya küspesi Cent/Bushel Soya yağı Dolar/Lb Şeker Dolar/Lb Rafine şeker Dolar/ton

Firmaların liste fiyatlarından (ortalama) alınmıştır.

Ürün

İSTANBUL MEYVE 1.kal te

GÜNLÜK İŞLEMLER 139.88

Liverpool A (cent/kg)

40.0 39.0 38.0 38.0 37.0 -

Mond /Paper 140-350 gr 920 Paper Plus 70-120 gr 820 900 Kombassan 1. H. E. 70 g/m2 Kombassan 1.H. B 70 g/m2 800 1000 Kombassan 1. H.E. 60 g/m2 900 Kombassan 1.H.B 60 g/m2 Apr l/Chambbr l 70-120 gr 840 ŞAMUA KAĞITLAR (Ebat/Euro) Sorapr nt Opaque Crem 50 gr 1350 Sorapres Cream 70-110 gr 920 Sorapres Cream 140 gr 960 KİTAP VE GAZETE (Ebat /Euro) Enso Creamy H gh Bulk 53 gr 800 Snow Br te 55 gr 780 AMBALAJ KAĞITLARı (Ebat/Euro) Kotlas (Kahvereng ) 70 gr. 1000 Ipack (Beyaz) 40 gr. 975 SÜLFİT KAĞITLAR (Ebat/$) Arkhange SK Sülf t 40 gr. Ipack MF Beyaz 40 gr GRİ MUKAVA (Ebat/Euro) Sol dus630-1134 gr 640 F rmaların l ste f yatlarıdır

> DÜNYA BORSALARI

PAMUK (İzmir TL/Kg) 41 Renk

> Türkiye Ürün İhtisas Borsası ADANA 1710 1500 1390 1320

> SEBZE VE MEYVE HALLERİ İSTANBUL SEBZE C ns

24.15 12.00 23.00

GAZİANTEP TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 20.16 Kuzu et (gövde/kg) 49.99 Sığır et (gövde/kg) 25.00

> HUBUBAT PİYASALARI (Kg/TL) A. K. Sert Buğday E. K. Yarı Sert Buğday E. Bey. Yarı Sert E. Bey. Yumuşak Yeml k K. Buğday Beyaz Arpa Yulaf Mısır

> KAĞIT (KDV har ç)

> TARIMSAL SANAYİ

Nohut 8.5 mm (Yerl ) Bulgur p lavlık K. Merc mek (yerl ) K. Merc mek (İthal) S. Merc mek (Yerl ) S. Merc mek ( thal) Y. Merc mek (yerl ) Y. Mer. (6.5-7 mm/ İthal)

Bu rakam ABD’deki tüm B2B satışların %13’ünden fazlası e-ticaret olacağını gösteriyor. Türkiye ile ABD arasında belirlenen 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine ulaşabilmesinin en önemli yollarından biri, ürünlerinin ABD’ de bulundurulması ve online Pazar yerlerinde görünür olmaktan geçiyor.

COMEX: New York Metal Bor. IPE: Uluslararası Pet.Bor. CBT: Ch cago T caret Bor.

ANTALYA MEYVE 1.kal te 8.30 1.30 4.80 3.80 1.80 1.80 0.70 1.00 3.20 9.80 7.30

C ns Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Elma (Golden) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane K v (Yerl )

1.kal te 6.80 5.80 5.80 5.30 7.20 2.60 6.00 -

C ns

1.kal te

L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (kg/İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Portakal Portakal (sıkmalık) Üzüm (S yah) Pep no (İthal)

7.20 4.30 7.00 14.21 10.80 4.80 40.00 3.80 3.30 7.00

tesl m yapab lme gücüne kavuşmuş oluyor. Böylel kle üret c n n nasıl er ş m sağlarım, nasıl görünür ve b l n r olurum ve nasıl satarım soruları tek platformda çözüm buluyor.

SIFIR GÜMRÜKLÜ

TMO 2,5 m lyon ton hububat thal edecek Resmi Gazete’nin 18 Nisan günlü sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı ile, 1,5 milyon tonu buğday ve mahlut olmak üzere toplamda 2,5 milyon ton hububat ve 100 bin ton kuru baklagil için sıfır gümrüklü ithalat kontenjanı açıldı. Gümrük vergisi ödenmeden yapılacak ithalatı Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) yapacak. Tarife kontenjanı kapsamında, Gümrük Tarife Pozisyonu 07.13 kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış, tane kabukları çıkarılmış olsun olmasın) tanımlı ürün için 100 bin ton, buğday ve mahlut için 1 milyon ton, arpa için 700 bin ton, mısır için 700 bin ton ve pirinç için 100 bin ton sıfır gümrüklü ithalat izni verildi. ANKARA-DÜNYA

TESK'TEN UYARI

Merd venaltı üret m ve stokçuluğa fırsat vermeyel m Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, ramazan alışverişlerine dikkat edilmesi gerektiğini belirterek, “Merdivenaltı üretimlere karşı tedbirli olunmalı, stok yapılarak fiyatların artmasına yol açılmamalı” dedi. Palandöken, devletin merdivenaltı üretim yapanları ilan ettiğini anımsatarak, vatandaşların da bu süreçte tedbirli olmasını istedi. Palandöken, şunları kaydetti: “İnternetten en çok gıda, temizlik, market alışverişi yapılıyor. İnternetten alışverişlerin artması fırsatçılara da kapıları aralıyor. Fiyatları düşük tutarak merdiven altı hijyen ürünleri, gıda ürünleri satılmaya başlandı. Ramazanın başlamasına sayılı günler kala vatandaşlarımız her zamankinden daha dikkatli olmalı.” AA

20 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 09

GÜNCEL / MEVZUAT

DARPHANE VE DAMGA MATBAASI GİZLİLİK VE GÜVENLİK GEREKTİREN İHALELERİ KENDİ MEVZUATINA GÖRE YAPACAK FARUK ŞÜYÜN

“Evde kal”ırken “onl ne” dünyada bu hafta YAŞAM KEYFİ dunya.com/yazarlar

DOÇ. DR. RESUL KURT

Vakıf ün vers te öğret m üyeler ne yen haklar İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK dunya.com/yazarlar

Darphane ve Damga Matbaasının Kamu İhale Kanunu’na tabi olmadan yapacağı işler için açacağı ihalelere yönelik usul ve esaslar Resmi Gazete’nin 18 Nisan günlü sayısında yayımlandı. Usul ve esaslara göre, Darphane ve Damga Matbaası, güvenlikle ilişkili olduğuna veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine Cumhurbaşkanı veya bakan tarafından karar verilen işler için istisna kapsamında ihale açabilecek. Ayrıca, mevzuatı

Koronav rüs mücb r sebep konusu

BİZE GÖRE

Veys Sev ğ veysisevig@gmail.com

ergi Usul Kanunu’nun 13’üncü maddesinde “Mücbir Sebep” halleri belirlenmiştir. Şöyle ki; XVergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk; XVergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler; XKişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler; - Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikaların elinden çıkmış bulunması; gibi haller mücbir sebep olarak kabul edilmiştir. İçinde bulunduğumuz zaman aralığında Çin’den başlayarak Asya ve Avrupa Kıtası ile ABD’de giderek yaygınlaşan koronavirüs (COVID-19) çok sayıda kişinin ölümüne neden olan salgın haline dönüşmüştür. Ülkemiz halkına bulaşan virüsle yapılan mücadele bu bağlamda vergisel açıdan da önem kazanmıştır. Şöyle ki; Çin Halk Cumhuriyeti’nin Wuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan COVID-19 salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden etkilenen mükelleflerin vergi ödevlerinin yerine getirilmesi bakımından mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması amacıyla Maliye Bakanlığı’nca yapılan çalışmalar kapsamında bir Genel Tebliğ yayımlanmıştır. Söz konusu tebliğ ile salgından doğrudan etkilenen ve ana faaliyetleri itibarıyla alışveriş merkezleri dahil perakende ticaret, demir-çelik ve metal sanayii, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sa-

DUNYA

natsal hizmetler, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile etkinlik ve organizasyon hizmetlerinin yanı sıra sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaatı ve özel inşaat faaliyetleri, endüstriyel mutfak imalatı, araç kiralama ile matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükelleflerin mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir. Bununla birlikte İçişleri Bakanlığı tarafından alınan tedbirler kapsamında faaliyetleri geçici süre ile durdurulan yüzme havuzu, hamam, kaplıca, spor, oyun ve düğün salonu, berber ve kuaför gibi iş yerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler de bu süre boyunca mücbir sebep hükümlerinden yararlanabileceklerdir. Bahse konu mükelleflere ilave olarak çiftçi, terzi, manav, avukat, mali müşavir, mimar, mühendis, eczacı, doktor, dişçi, veteriner, fizyoterapist, yazılımcı, sanatçı gibi mükellefler de dahil olmak üzere bilanço ve işletme hesabı esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefi olan yaklaşık 1,9 milyon vatandaşımız da mücbir sebep hali kapsamında değerlendirilmiştir. Maliye Bakanlığı’nca hazırlanan Genel Tebliğ’de yukarıda verilen tüm mükelleflerin Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında vermeleri gereken muhtasar ve katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süreleri 27 Temmuz 2020 Pazartesi günü sonuna kadar uzatılmıştır. Söz konusu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri ise altışar ay uzatılarak ödemelerin Ekim, Kasım ve Aralık aylarının son haftası içerisinde yapılabilmesi sağlanmıştır. Diğer taraftan İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan genelge uyarınca 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunan vatandaşlarımız için getirilen sokağa çıkma yasağı uygulaması çerçevesinde 65 yaşın üzerinde olması ya da kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkamayacak olan vergi mükellefleri ile meslek mensupları açısından sokağa çıkma yasağının başladığı tarih ile sona ereceği tarih arasındaki dönemin mücbir sebep hali olarak kabul edilmesi ve bu döneme ilişkin olarak verilmesi gereken beyannameler ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süresi yasağın kalktığı tarihi takip eden 15’inci günün sona kadar uzatılması uygun görülmüştür.

uyarınca sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle ilgili mal, hizmet ile yapım işleri alımları yine yasa kapsamına girmeden ihale edilebilecek. Bu kapsamda açılan ihalelerde ulusal çıkarların ve standardizasyonun korunması, güvenlik ve gizliliğin gereği, modernizasyonun sağlanması ve süratle hareket ilkeleri

dikkate alınacak. Alımlarda her türlü gizlilik dereceli bilgi, belge, proje ve bunlarla ilgili yerlerin güvenliğinin sağlanması temel amaç olacak. İhalelerde pazarlık usulü kullanılabilecek. Bu usulde ihaleyi açan tarafından belirlenip davet edilen istekli ile pazarlık yapılıyor. Usul ve esasta prensip olarak en az 3 istekli çağrılması, zorunlu hallerde ise bundan daha az sayıda istekliye davet çıkarılmasına olanak sağlandı. Usul ve esaslarda ayrıca

idareye bazı hallerde hiç ilana çıkmadan da iş verme yetkisi tanındı. Usul ve esaslara göre avantajlı teklif tanımı da en ucuz yapımı-hizmeti teklif yanında, işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki kriterlere bağlı olarak da belirlenebilecek. İstisna kapsamında yapılan ihaleler Kamu İhale Kurumu’na bildirilecek ama Kamu İhale Bülteni’nde yayımlanmayacak. ANKARA-DÜNYA

Konsollara ek verg geld PlayStat on 4 hızla tükend Oyun konsollarına gelen yüzde 50’l k ek gümrük verg s sonrası özell kle Playstat on 4’e olan talep çok hızlı arttı ve ürün kısa sürede b rçok onl ne satış platformunda tükend .

ile ikinci el piyasasında hareketliliğin sürmesi bekleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre oyun konsollarının ortalama fiyatları, geçtiğimiz yıldan bu yana büyük iniş çıkışlar gösterdi. En yüksek fiyatlar 3.260 TL ile 2029’un Mart ayında görülürken, en düşük fiyat ise 2 bin 760 TL ile Haziran 2019’da görüldü. Ek vergi ile birlikte ortalama oyun konsolu fiyatlarının 4 bin 200 TL olması bekleniyor.

YENER KARADENİZ / İSTANBUL

Koronavirüs (COVID-19) salgını sonrası satışlarında yüzde 20’ye yakın artış yaşanan video oyun konsollarına gelen ek vergi ilk olarak sektörün en büyük oyuncusu Sony’nin PlayStation 4 (PS4) piyasasına yansıdı. Haberin ardından ürün birçok teknoloji marketin online satış sitesinde tükenirken kalan ürünler ise kurda yaşanan yükselişin de etkisiyle 5 bin TL’ye yakın fiyatlarla satılmaya başlandı. Bu alanın diğer oyuncuları Microsoft Xbox One S ve Nintendo Switch fiyatlarında ise 18 Nisan itibarıyla henüz önemli bir fiyat artışı yaşanmadı. PS4’ün şuanda 4 bin 999 TL, Nintendo Switch 3 bin 300 TL ve Microsoft Xbox One S ise 2 bin 500 TL ile satıldı. Mart başında oyun konsollarının ortalama satış fiyatı 2.800 TL civarındaydı. Hali hazırda konsol fiyatları ortalama 3 bin 600 TL’yi geçti. Yeni gelecek ürünler ile birlikte her bir marka-

nın konsol fiyatı yüzde 50’ye yakın zamlı satışa sunulacak.

Yüzde 20’l k verg kalıcı olacak Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararına göre oyun konsollarına getirilen bu ilave yüzde 50’lik vergi, 18 Nisan-30 Eylül 2020 arasında geçerli olacak. 1 Ekim’den sonra ise kalıcı olarak yüzde 20’lik vergi uygulanacak. Hali hazırda söz konusu ürünlerde ayrıca %20

Yen konsollar sonbaharda daha az verg le gelecek Sony’nin Kasım 2020’de satışa sunmayı planladığı yeni oyun konsolu PlayStation 5 Türkiye’ye geldiğinde ilave vergi oranı yüzde 50’den yüzde 20’ye gerileyeceği için yüzde 20’lik ilave gümrük vergisine tabi olacak. Ancak hem kur artışı hem de yüzde 20 ek vergi ile söz konusu modelin 8 bin TL’ye yakın fiyat ile Türkiye’de satışa sunulması bekleniyor. Sektörün bir diğer oyuncusu Microsoft’un da sonbaharda yeni oyun konsolu Xbox Series X’i tanıtması bekleniyor. Bu ürün de yüzde 20 ek vergiye tabi olacak. Ancak üretim hatları ve tedarik zincirinde koronavirüs nedeniyle yaşanan sorunlar yüzünden her iki modelin de Türkiye’ye ilk etapta gelmesi konusunda da belirsizlik olduğu belirtiliyor.

Onlarca ürüne daha ek verg Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İthalat Rejimine ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararına göre bazı sanayi ürünleri ile karnaval eşyası, golf sopası gibi eşyaların ithalatında ilave gümrük vergisi uygulanacak. Söz konusu karar kapsamında kauçuk iplikler, plastik plaka / levhalar, demir veya çelikten vidalar, plastik ve metal düğmeler, bazı kaynak telleri, kağıt kesme makineleri, hava perdeleri, transformatörler, redresörler, sesli işaret cihazları, kesintisiz güç kaynakları, hoparlörler, röleler, multimetreler, saatler, kronometreler, aydınlatma cihazları ve aksam parçaları, hidrolik presler, video konsolları, bayram ve karnaval eşyası, sirk eşyası, çıtçıtlar ve bunların aksamları, golf sopaları ve açık hava oyunlarına mahsus eşyalara ilave gümrük vergisi uygulanacak. Kararda bahsi geçen her ürün için aynı oranda vergi uygulanmayacak. Söz konusu ilave gümrük vergisi, ürünlere göre yüzde 5 ila yüzde 50 arasında değişecek.

ÖTV ve %18 KDV alınıyor.

İk nc el p yasası hareketlend Karar sonrası özellikle PS4 olmak üzere tüm oyun konsollarında ikinci el piyasası hareketlendi. Letgo, Sahibinden.com gibi platformlarda ilan sayısı bir anda yükselişe geçerken, fiyatlarda ise yüzde 40’a yakın artış yaşandı. Letgo’da son 24 saatte 3 binden fazla ürün eklendi. Ürünün sıfırının stoğunda yaşanan düşüş nedeni

İthalat 2019’da yüzde 40 düştü Oyun konsolu ithalatı da 2019’a kadar yükselişte iken, geride bıraktığımız yıl yaşanan ekonomik durgunluk ve kurda yaşanan hareketlilik nedeni ile ithalatta 10 milyon dolardan fazla düşüş yaşandı. 2016’da 27.5 milyon dolar olan ithalat, 2017’de 36.1 milyon dolar, 2018’de 31.8 milyon dolar, 2019’da 19.4 milyon dolar ve bu yılın ilk 2 ayında ise 3.5 milyon dolar olarak gerçekleşti. İthalatta ilk sıra ise yüzde 90’ı aşan oran ile Çin’in oldu. 2018 yılında yaklaşık 138 milyar dolar seviyesinde olan küresel oyun pazarı büyüklüğünün, 2021 yılında 180 milyar dolara yaklaşacağı tahmin ediliyor. Burada oyun konsolunun payı ise yüzde 22 civarında bulunuyor.

20 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 10

DIŞ HABERLER

BORSALARI YÜKSELTEN GİLEAD İÇİN YATIRIMCILARDAN ‘DİKKAT’ UYARISI ABD’li ilaç üreticisi Gilead Science’ın klinik deneyleri yapılmaya başlanan ‘remdesivir’ ilacı tüm hisse piyasalarını cuma gününden başlayarak yükseltse de yatırımcılar ‘dikkatli olmak gerektiği’ uyarısı yapıyor. Barclays sağlık sektörü ekibi gelişmeleri ‘cesaret verici’ olarak nitelendirip nihai sonucun henüz olmadığına vurgu yapıyor. Jefferies hisse analisti ise Chicago’dan gelen haberin ‘katlanarak artan pozitif’ etki yaptığına dikkat çekiyor ve nihai sonuçlar gelene kadar şirketin hissesinde de bir gerileme olabileceğini söylüyor. JP Morgan biyoteknoloji hisseleri analisti ise ilaca ilişkin verilerin ‘hayli cesaret verici fakat büyük ölçüde anektodal (sistematik olmayan) veri olduğunu belirtiyor. New England Journal of Medicine’de sonuçları yayınlanan ve kontrol grubu olmadan yapılmak zorunda olan klinik denemelerde hastaların üçte ikisinin hastaneden çıkış süresi kısalmıştı.

AMAZON FRANSA’DA MAHKEMELİK, 22 NİSAN’A KADAR KAPALI KALACAK Online pazar yeri devi Amazon, Fransa’da çalışan grevleri sonrası bir mahkemenin ‘tüm zaruri olmayan sevkiyatların durdurulmasına’ karar vermesinin ardından Fransa’daki faaliyetlerini 22 Nisan’a kadar durdurdu. Amazon ‘zaruri olmayan’ tanımı çok net olmadığı için ceza riskini almayacağını söyleyerek ülkedeki altı ikmal deposunu tamamen kapattı. 20 Nisan olan açılış tarihi ise 22 Nisan olarak değiştirildi. Sendikaların Amazon’un çalışanların güvenliğiyle ilgili yeterli önlem almadığı iddiasıyla açılan dava 21 Nisan’da Apple tarafından temyize götürülüyor. Depolarında çalışanların ateşini termal görüntüleme kameralarıyla yapmayan şirketin ABD genelinde 50’den fazla çalışanında Covid-19 tespit edilmiş, ABD’de faliyetler devam ederken, Fransa’da sendikalar konuyu mahkemeye taşımıştı.

‘ İ N S A N V E E M E K M E R K E Z L İ ’ O L M A S I Ç A Ğ R I S I YA P T I

ILO’dan Covid-19 salgınıyla mücadelede dört öneri MEHMET KAYA / ANKARA

Uluslararası Çalışma Örgütü ILO, Dünya Bankası-IMF Bahar Toplantısı vesilesiyle yaptığı açıklamada, Covid-19 ile mücadelede insan ve emek dayanışması merkezli bir yaklaşım belirlenmesi çağrısında bulundu. ILO Direktörü Guy Ryder, salgın nedeniyle dünya çapında iş gücünün yüzde 81’inin (2,7 milyar kişinin) evde kaldığını, bu insanların büyük kısmının da gelir kaybına uğradığını belirterek, dört ayaklı politikaları “ekonomiyi ve istihdamı teşvik, işletmelerin gelecekte faaliyetlerine devamının sağlanması, salgında çalışan herkesin sağlığının korunması ve sosyal diyalog” olarak özetledi. ILO Genel Direktörü Ryder, Covid-19 salgınına karşı IMF ve Dünya Bankası’nı küresel dayanışma temelli mücadeleye çağırdı. Ryder, Bahar Toplantıları çerçevesindeki Para ve Mali Komite toplantısına ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, salgının, insani boyutunun yıkıcı, sağlık-sosyal-ekonomik açıdan ise İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana hepsinin birden tehdit altında olduğu en büyük kriz olduğunu vurguladı. Bütün ülkeleri ve o arada IMF ve Dünya Bankasını gelişmekte olan ülkelerin işletmeleri ve geçim kaynaklarının korunması için işçilere ve işletmelere acil yardıma odaklanmaya çağıran Ryder, “bu ülkelerde de küçük işletmeler, korumasız çalışanlar ve kayıt dışı çalıştırılanları koruyacak önlemlere öncelik verilmesini” önerdi. ILO’nun projeksiyonlarına gö-

re küresel çapta çalışma saatlerinin 2020’nin ikinci yarısında yüzde 6,7 azalacağını belirten ILO Direktörü, bütün dünyada çalışanların yüzde 81’ine denk gelen 2,7 milyar kişinin salgın nedeniyle işini kaybettiğini, ya da çeşitli sürelerde evde kaldığını ve gelir kaybına uğradığını belirtiyor. Ryder, bütün ülkelere ve IMF ile Dünya Bankası’na dört ana unsura destek verilmesi çağrısı yapıyor. Önerilen dört destek başlığı şöyle: ● Kamu maliyesi ve para politikalarıyla emek talebi canlı tutulmalı. Sağlık sistemine kamu yatırımı yapılmalı. Bu emek talebini de artıracaktır. ● İşletmelerin faaliyetine devam edebilmesi, iﬂas etmemeleri için acil destek verilmeli. Bu kanaldan işçilere de gelir desteği sağlanmalı. ● Kriz sırasında çalışan herkese sağlık koruması sağlanmalı. İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği, uzaktan çalışma, sağlık sigortasının verilmesi gereklidir. ● Hükümet-İşçi-İşveren sosyal diyalogu kullanılmalıdır. Bu model, iş dünyasının da karşı karşıya kaldığı sorunların en hızlı çözüldüğü modeldir.

‘Kemer sıkılmamalıdır’ Guy Ryder, krizin çalışan kesimlerin ne kadar kırılgan olduğunu gösterdiğini belirterek, ekonomik toparlanma uğruna kamu harcamalarının bu kesimlere yönelik artırılmasının önemli olduğunu, bazı kesimlerden gelen “kemer sıkma” önerilerine karşı IMF ve Dünya Bankasının da direnmesi gerektiğini belirtti.

Fransa’da Amazon çalışanları mart ayında sağlık endişeleriyle greve başlamıştı.

PETROLDE FİYAT KARANTİNALARI İZLEYECEK Arz fazlası nedeniyle tarihinin en sert düşüşlerinden birini kaydeden petrol fiyatları, kademeli yeniden açılma planlarını yakından izleyecek. Tarihi kesintilere rağmen petrol depolama alanlarının hızla tükenmesi, fiyatları son sekiz haftanın yedisinde düşürdü. WTI’da mayıs vadelileri hazirana göre daha sert düşerken, WTI varil fiyatı cuma günü yüzde 15’e yakın düşüşle 17,31 dolar/varil düzeyine kadar gerilerken, yıl başından bu yana düşüş yüzde 70’i buldu. Brent petrol ise 30 doların altında düşüşünü sürdürerek 27,64 dolar/varile kadar geriledi. UBS analistleri şu anda petrolde arz fazlasının daha akut bir konu olduğuna dikkat çekiyor ve mayıs vadelilerinin fiyatının daha fazla düştüğünü belirtiyor. FXTM ise “Küresel ekonomide daha fazla yeniden açılma olursa, OPEC+ kesintileriyle birlikte fiyatlar mayısta bir temel bulabilir” diyor.

Sosyal mesafe kalıcı Cov d-19’la mücadelen n devam ett ğ b r dünyada ekonom ler kademel olarak açılsa da sosyal mesafe, maske, dezenfektan, ateş ölçer ve test g b unsurlar aşı bulunana kadar kalıcı olmaya devam edecek. Müşter ve çalışanları koruyarak ş başı yapab lmek, 2020 yılı boyunca yönet m kurullarının gündem nde olacak.

DIŞ HABERLER HİLAL SARI hilal.sari@dunya.com

Covid-19 sonrası normalleşme yolculuğunda, hükümetler ‘yeniden açılma kılavuzları’ yayınlarken, birçok şirket şimdiden çok yaratıcı çözümlerle çalışanlarının, müşterilerinin ve değer zincirlerinin güvenliğini sağlamaya başladı. AVM’lerden restoranlara, fabrikalardan, tekstil mağazalarına yeni Covid-19 uygulamaları bundan sonraki sürecin nasıl olacağına bir nebze ışık tutuyor.

Açık of s n modası geçeb l r Biliminsanları virüsün nasıl yayıldığı üzerinde hala çalışıyor ancak genel tavsiyeleri iki kişinin arasında 1,8 metre mesafe olması. Netflix ve Uber gibi şirketlerin ofislerini yöneten Knotel’in CEO’su Amol Sarva, Bloomberg’e verdiği demeçte “İş yeri tasarımı değişmek zorunda” diyor ve havalandırmadan, ateş izlemeye, video görüntülemeden hijyen protokollerine birçok unsurun değişmek zorunda kalacağını belirtiyor ve “Daha fazla alana ihtiyaç olacak” diyor. Facebook

Arabalı açık hava s neması ger döndü

H zmet sektörü ‘mesafel ’ başladı Karant naların lk kalktığı yer olan Wuhan’da restoranlar hala zorlanıyor. Hükümet yönlend rmeler yle Ç n dışında Hong Kong, Güney Kore, S ngapur g b b rçok ülkede restoran ve kafeler oturma alanlarının b r kısmını (fotoğrafta) ptal ed yor ve tüket c lere uyarı n tel ğ nde yönlend rmeler yaparak

CEO’su Zuckerberg geçen 50’nin üzerinde katılım olan tüm şirket etkinliklerini 2021 Haziran’a kadar iptal etti. Çalışanların çoğu yaz bitimine kadar evden çalışacak. İngiliz bir şirket ise sosyal mesafeyi vardiyalı sisteme geçerek %50 artırıyor.

Ateş ölçümü, maske ve test Unilever Şangay ofisi çalışanlarının servislerde dört koltuğa bir kişi oturacak şekilde taşıyor. Maske zorunlu. Ofise gelmeden tüm çalışanlar bir QR kod okutup günlük sağlık raporunu bilgilerini dolduruyor. Girişte ateşleri ölçülüyor ve dezenfektan kullanmak zorundalar. Bu gelişmeler sadece Çin’e özel değil. Birleşik Krallık telekom şirketi BT Group, çağrı merkezi çalışanlarının arasına 2 metre mesafe koydu

sosyal mesafey hatırlatıyor. AVM’ler n food-court katlarında restoranlar s par şler müşter ler ne masa yer ne fuaye alanına kurulmuş k osklardan ver yor. Ödemeler kart ve nak tten z yade temassız yapılıyor. Bazı ülkelerde arabayla tesl m alma çözümler de perakenden n uyguladığı yöntemlerden b r .

ve ofis içinde koridorlar gidiş ve geliş olarak ayrıldı. Rusya’da Sistema Holding iki saatlik bir Covid-19 testi geliştirdi. Son birkaç haftadır şirket ofise gelen tüm çalışanlara test yapıyor.

Otomot vde ş model değ ş yor Aralarında Fiat, Suzuki, Alfa Romeo ve Jeep gibi markaların olduğu otomotiv devleri online bayicilik kanalıyla müşterilerine ulaşmaya başladı. Üretim tarafında ise önlemler hayli sıkı. Wuhan’daki Winly Automotive devlete elinde çalışanlarına yetecek bir aylık maske ve dezenfektan olduğunu göstermek zorunda. Çin’de test yapılmadan fabrikalara dönülemiyor. Dönüşler ise sıkı denetimlere tabi ve çalışanların hem sosyal mesafe-

Kalabalık etk nl kler dünyanın b rçok yer nde b r süre daha yasak olmaya devam edeb l r. Bu nedenle s nema sektörü açık havada yapılan nostalj k arabalı s nemaları tekrar get r yor. Almanya, Güney Kore, ABD, İrlanda ve b rçok ülkede ş md den bu uygulama başladı. S nema severler f lmler n ses n arabalarının radyo frekanslarından d nl yor. Spor müsabakalarının tekrar başlaması hal nde b r süre sey rc s z oynanmaya devam edeceğ öngörülüyor. Makao’da kumarhaneler sıkı önlemlerle açıldı, Las Vegas üçte b r kapas teyle başlamak st yor. Sadece ABD’de büyüklüğü 19,3 m lyar dolar olan tema parklarda se kapıların ne zaman açılacağı henüz bel rs z.

si hem de koruyucu ekipmanı şirket tarafından sağlanmak zorunda.

T treş mle ‘sosyal mesafe’ uyarısı Airbus tüm ekibini kırmızı ve mavi olmak üzere ikiye ayırmış. Birbirlerini görmeden çalışabilen bu iki grup binaya farklı noktalardan giriş çıkış yapıyor. Volkswagen vardiyalar arasındaki süreyi uzatıyor. Ford Motor, çalışanlar sosyal mesafeye uymadığında titreyerek uyarı verecek giyilebilir bir teknolojiyi denemeye başladı. Boeing üretim hatlarında çalışanların birbirinden daha uzak çalışabileceği revizyonlar üzerinde çalışıyor. Bloomberg haberine göre Fiat Chrysler’in ABD farikalarında günlük sağlık durumu anketi doldurmadan fabrikaya giriş yasak.

AB yol ayrımında mı?

oronavirüs krizi Avrupa Birliği’ni bazı çetin sorunlarla yüzleşmeye zorladı. Siyaset Bilimi uzmanımıza göre, pandemi sorunları yaratmadı fakat sorunları yoğunlaştırması nedeniyle Birlik içindeki çatlakları su yüzüne çıkardı. Temel sorun şu: Milliyetçiliği aşmak umdesini güden AB, destekçilerinin hayalini kurduğu devletler üstü bir varlığa dönüşebilecek mi? Henüz pandemi krizi başlamamışken, AB geleceğine ilişkin yoğun bir belirsizlik döneminden geçiyordu. Pandemi bu belirsizliği daha da mı arttırdı, yoksa birlik duygularını mı güçlendirdi? Daha güçlü bir birlik duygusu yarattığından emin değilim ama daha yakın iş birliğine ihtiyaç olduğu fikri yavaş da olsa zihinlere yerleşmeye başlıyor. Covid-19 krizi öncesi döneme uzanacak olursak, AB’nin birçok konuda

DUNYA

CMYK

SİYASET PENCERESİ

İlter Turan ituran@bilgi.edu.tr

anlaşmazlıklarla karşılaştığını görürüz. Örneğin, son zamanlarda Macaristan ve Polonya’nın sıkça ihlal ettiği bilinen Avrupa değerlerini hayata geçirmek konusunda bitmek tükenmek bilmeyen bir tartışma süregeliyordu. Bundan başka, İtalya’nın merkezine oturduğu bir başka tartışma yaşanıyordu. AB’nin Kuzey Avrupalı üyeleri, kendilerinin sağladığı maddi imkanlarla Güney Avrupalı üyelerin müsrif bir hayat yaşadıkları kanaatindeydiler. Covid-19 krizi başlayınca, her üye ülke pandemiyi bir AB sorunu olarak ele almak yerine ulusal bir

sorun olarak ele aldı. Bu tavır birliğin dayanışmasını zayıﬂatan davranışlara yol açtı. Örneğin, bir üye ülkeye gönderilen tıbbi malzemeye bir diğer üye ülkenin el koyduğu haberleri yayıldı. Ortalıkta dahili sınırların kapanacağı sözleri dolaşmaya başladı. Çoğu hükümetin izlediği siyasalar, sorunları tamamen milliyetçi diye nitelendirilebilecek bir çerçevede çözmeye yönelikti. Şu anda Covid-19’un yarattığı sorunların çözümünün, AB katılsın veya katılmasın, bölgesel ve uluslararası iş birliği çerçevesinde ele alınması gereği ortaya çıkıyor. Bu gelişmeler uluslararası iş birliğinin önemini ortaya koymakla beraber, bu önem daha çok pandeminin yarattığı sorunlarla sınırlı kalıyor. Özellikle iktisat alanını kapsayan daha geniş çaplı iş birliği gereği ise sorunlarla karşılaşmaya devam ediyor. Galiba burada karşımıza uluslar üstü kurumların zayıﬂığı gibi daha kapsamlı bir sorun çıkıyor.

AB bunların sadece bir örneği; yoksa benzer sorunları BM Güvenlik Konsey’inde ve Dünya Sağlık Örgütü’nde de görüyoruz. Bütün uluslar üstü kurumlar zor durumda mı? Bütün uluslararası nitelikli kurumların zorluklarla karşı karşıya kaldıkları doğru. Bunlar üyelerinin egemen devletler olduğu ilkesi üzerine bina edilmişlerdir. Dolayısıyla, üyeler kendi ulusal çıkarlarına hizmet ettiği ölçüde iş birliğine yönelirler. Ancak AB uluslararası değil, uluslar üstü olmayı öngören bir örgüt. Başka türlü ifade edecek olursak, AB zaman içinde kendisi bir egemen devlet olma niteliğini kazanmayı hedefliyordu. Ama AB üyelerinin günümüzde şahit olduğumuz davranışları, herhangi bir uluslararası kuruluşta gördüklerimizden farklı değil. Özellikle aşırılığa kaçıldığı zaman, uluslararası kuruluşlarda da takdirle karşılanmayan milliyetçi davranışlar, AB gibi uluslar üstü olmayı amaçlayan bir kuru-

luş açısından kökten yıpratıcı. Acaba AB’nin uluslar üstü bir örgüte dönüşmesi hedefi baştan itibaren bir fanteziden mi ibaretti? AB her döneminde sıradan bir uluslararası örgütten ileri hedeﬂer güttüğünü beyan etmiştir. Söylemi de her zaman birleşik bir Avrupa’ya işaret etmiştir. Buna karşılık, kriz başlamadan önceki AB’ye bakacak olursak gözlediğimiz husus bu kuruluşun büyük sorunlarla baş edecek kapasite gösteremediğidir. Bunun nedeni, üyelerin birliği ilerletmeğe çalışmaktan ziyade herhangi bir bölgesel kuruluşun üyeleri gibi davranmalarıdır. Daha da doğrusu, çoğu üye sadece AB’den en düşük maliyetle azami fayda sağlama gayreti içindeymiş gibi görünüyor. Burada maliyet sözcüğünü sadece maddi maliyet olarak değil, aynı zamanda Birlik çapındaki sorunlara çözümler oluşturma kapasitesini geliştirmesi için ege-

menliğin bir bölümünü ona devretmek olarak da kullanıyorum. Sizce Covid-19 krizi AB’nin göstereceği gelişmeyi nasıl etkileyecektir? AB bir yol ayrımına gelmiş gözüküyor, Üyelerin seçeceği yollardan biri, egemenliğin bir bölümünün daha, AB kurumlarına aktarılması pahasına iş birliğinin genişletilmesidir. Ya da üyeler diğer bir yöne gidip, AB’nin dertlerine derman olmadığını, milli yolları tercih etmenin daha önemli olduğunu düşünebilirler. Bu ikinci yolu tercih edecek olurlarsa, AB bölgesel bir örgüte dönüşerek devam edecektir ama uluslararası alanda ağırlığı olan bir güç merkezi olamayacaktır. Birleşik Krallık’ın ayrılma konusunda karşılaştığı güçlükler, üyelikten ayrılmayı cazip olmaktan uzaklaştırmıştır. Bu durumda varılacak nokta serbest ticaretin egemen olduğu, vizesiz seyahat edilebilen vb. nitelikleri olan bir ulus-devletler kulübüdür.

20 N san 2020 • PAZARTESİ / 11

OTOMOTİV

MITSUBISHI’DEN GÖRÜNTÜLÜ ARAMA HİZMETİ Mitsubishi Motors Türkiye, kurumsal web sitesi üzerinden; talep eden müşterilerine ürün gamındaki araçlarla ilgili bilgi vermek için görüntülü arama hizmetine başladı. Müşteriler, istedikleri Mitsubishi markalı araç hakkında seçtikleri yetkili satıcıdan randevu alarak, görüntülü araç tanıtım hizmetinden faydalanabiliyorlar. Mitsubishi Motors Türkiye, potansiyel müşterilerin yanı sıra, mevcut müşterilerinin yetkili servis randevularını online olarak alma imkanı sunuyor.

YILSONUNA HAZIR OLACAK

Karsan’dan otonom Atak Karsan, otonom sürüş özelliklerine sahip toplu taşıma araçları için çalışmalara başladı. İlk olarak Atak Electric üzerinde çalışmalar yürüten Karsan, Atak Electric’e Seviye-4 Otonom sürüş özellikleri kazandıracağını duyurdu. Karsan, proje kapsamında, otonom araçlarla ilgili çalışmaları bulunan yerli firma ADASTEC ile iş birliği yaptığını açıkladı. Karsan CEO’su Okan Baş, “Otomatik sürüş fonksiyonlarının yerine getirilebilmesi için radar, lidar, termal kamera gibi, araç çevresindeki canlı ve cansız tüm varlıkların tespit edilmesini sağlayan özel ekipmanlar da kullanıyoruz. Ağustos ayında ilk prototipini tamamlayacağımız otonom Atak Electric’in simülasyon ve validasyon testlerini ise Bursa’daki Hasanağa fabrikamızda gerçekleştireceğiz. Yıl sonu itibariyle Otonom Atak Electric’i kullanıma hazır seviyeye ulaştıracağız” dedi.

ANA SANAYİDE 6 FİRMA BUGÜN İŞBAŞI YAPIYOR Koronavirüs salgını nedeniyle üretime ara veren otomotiv ana sanayisinde, birçok firma bugün yeniden işbaşı yapıyor. Salgına karşı önlemlerin artırıldığı sektörde, sosyal mesafe korunacak, aynı anda fabrikada bulunan personel sayısı azaltılacak. İlk olarak Anadolu Isuzu, 13 Nisan’da Şekerpınar’daki fabrikasında üretime yeniden başladığını duyurmuştu. Bugün ise Mercedes Benz Türk, Honda, Karsan, Hyundai Assan, Otokar ve Türk Traktör üretime yeniden başlayacak. DÜNYA’ya konuşan Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Bülent Kılıçer, sektörde yaşanan arz sıkıntısına dikkat çekerek, “Üretim olursa satış da yapabileceğiz. Halen mart ayından araç bekleyen müşterimiz var” dedi. Ford Otosan ve Man Türkiye 27 Nisan itibarıyla yeniden üretim planlarken, Tofaş 4 Mayıs’ta, Toyota ise 11 Mayıs’ta fabrikanın kapılarını açacak. Oyak Renault ve Temsa’da ise henüz net bir tarih verilemiyor. Öte yandan, Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetler Derneği’nin (OSS), sektöre yönelik ikinci anket çalışmasının sonuçlarına üyeler arasında üretime devam etme oranı yüzde 76’dan yüzde 82’ye yükseldi.

OTONOMİ

“Sosyal mesafe ç n y b r alternat f olacak”

AYSEL YÜCEL aysel.yücel@dunya.com

Çin’de ortaya çıkan ve hızla tüm dünyaya yayılan koronavirüs salgını, motosiklet pazarında büyük daralmaya neden oldu. Üç yıl sonra büyüme trendine giren ve ilk iki ayda satışlarını yüzde 5 artıran motosikletçiler, mart ayında salgın nedeniyle hızlı fren yaptı. Sektörde özellikle bireysel tarafta satışlar durma noktasına geldi. Sektöre can simidi ise e-ticaretteki hızlanma ile talebin patladığı kurye motosiklet satışlarından geldi. Motosiklet Endüstrisi Derneği (MOTED) Başkanı Başarı Erbaş, yılın ilk iki ayını büyüme trendi ile geçiren sektörde, mart ayında koronavirüs salgını nedeniyle satışların hızlı düşüşe geçtiğini söyledi. Başarı Erbaş, salgın sonrası özellikle bireysel satın almalarda büyük bir yavaşlama olduğuna, ancak buna karşın kurye motosiklet satışlarında

MOTED Başkanı Başarı Erbaş, koronav rüs salgınının hayatın akışını değ şt rd ğ n ve ‘sosyal mesafe’ g b yen kavramların ortaya çıktığını bel rterek, “Önümüzdek dönemde özell kle büyük şeh rlerde b reysel ulaşım aracı olarak motos klet, kolay ulaşılab l r, ekonom k ve çevrec b r ulaşım aracı olarak y b r alternat f olacak” ded .

önemli oranda talep artışı olduğuna dikkat çekti. Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Bülent Kılıçer de koronavirüs salgınının motosiklet satışlarında büyük düşüşe neden olduğunu dile getirerek, sadece kurye ve gıda filo tarafında satışların iyi gittiğini söyledi. Aynı zamanda eski MOTED Başkanı olan Kılıçer, özellikle turizm bölgelerinde satışlarda büyük kayıp yaşandığını belirterek, “Motosiklet için önemli pazar olan sahil kesim-

Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

lerinde turizm sektörünün kötü gidişatı satışlara önemli oranda yansıdı. Henüz rakamlar açıklanmadı ancak, mart ayında yüzde 50 daralma yaşandığını tahmin ediyoruz” dedi. Kılıçer, nisan ayında pazarda yüzde 40 daralma beklediklerini aktardı. Sektör temsilcileri ayrıca, salgın nedeniyle Uzakdoğu ile Avrupa’da motosiklet üretiminin durdurulmasının özellikle mayıs ve haziran aylarında arz sıkıntısı yaratabileceğine dikkat çekti.

Kuryede en çok s par ş gıdadan E-ticaret tarafında en çok sipariş Yemek Sepeti ve Getir başta olmak üzere, McDonald's, Pizza Hut ve Domino’s gibi firmalardan geldi. MOTED Genel Koordinatörü Remzi Öztürk, bu firmaların en çok 110cc ve 125cc motosikletleri tercih ettiğini belirtti. Öztürk,

Diyarbakır İli, Sur İlçesi sınırları içerisinde yüzölçüm hatası tespit edilen; Hasırlı Mahallesi, 657 ada 8 nolu parselin tapuda kayıtlı 146.00m² olan yüzölçümünün 133.27m² olarak, 673 ada 232 nolu parselin tapuda kayıtlı 164.03m² olan yüzölçümünün 185.76m² olarak, Özdemir Mahallesi 183 ada 63 nolu parselin tapuda kayıtlı 30.43m² yüzölçümünün 35.41m² olarak 3402 sayılı Kadastro Kanununun 41. Maddesine istinaden düzeltme işlemi yapılacaktır. Hasırlı Mahallesi 657 ada 8 nolu parsel maliklerinden 34318310766 T.C. Kimlik numaralı Aziz SARI, 34174315592 T.C. Kimlik numaralı Mevlüde SARI, 31018420054 T.C. Kimlik numaralı Barış SARI, 43516031014 T.C. Kimlik numaralı İbrahim Halil SARI, 34171315656 T.C. Kimlik numaralı Riyad SARI, Hasırlı Mahallesi 673 ada 232 nolu parsel maliklerinden 18962591528 T.C. Kimlik numaralı Cihat AYKAL, 19013589860 T.C. Kimlik numaralı Mücahit AYKAL, 18842595530 T.C. Kimlik numaralı Alaattin AYKAL, 18926592776 T.C. Kimlik numaralı Serhat AYKAL, 18896593728 T.C. Kimlik numaralı Ferhat AYKAL, 17531639296 T.C. Kimlik numaralı Mehmet SİNCAR, 19199583690 T.C. Kimlik numaralı Suriye AYKAL ve Özdemir Mahallesi 183 ada 63 nolu parsel maliklerinden 36820251490 T.C. Kimlik numaralı Kiymet ÇEVİK adlı şahıslara 7201 sayılı Yasanın 29, 30 ve 31 inci maddeleri gereği ilan olunacağı, ilgililerin veya kanuni vekillerinin ilanın yayınlandığı tarihten itibaren 30 (otuz) gün içerisinde Diyarbakır Sulh Hukuk Mahkemelerinde düzeltme işlemine dava açabilecekleri, dava açılmadığı takdirde düzeltmenin kesinleşeceği ilan olunur. Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

BASIN: 1160339

www.dunya.com

Büyüme hayal oldu, yılsonunda %15 daralma beklen yor Get r len ek verg ler ve kur artışı neden yle son yıllarda üst üste daralan motos klet pazarı, 2019 yılında da küçülmeye devam ett . 2018’de yaklaşık 157 b n olan pazar, 2019 yılında yüzde 1.5 küçülerek 154 b n 627 oldu. Sektör bu yıla se umutla başlamıştı. Ocak ve şubat aylarında pazar yüzde 5 büyüdü. Mart ayı rakamları henüz

son iki ayda bu segmentte 5 bine yakın yeni sipariş verildiğini aktardı. Küçük segmentteki bu motosikletlerin fiyatı 9 bin ila 15 bin TL arasında değişiyor.

Temmuz ayında toparlanma öngörülüyor Başarı Erbaş, motosiklet pazarında ikinci çeyrekte yaşana-

açıklanmadı ancak, koronav rüs salgınının lk etk ler n n görüldüğü geçen ay, satışların yaklaşık yüzde 50 daraldığı tahm n ed l yor. N sanda düşüş oranının yüzde 40 olacağı öngörülüyor. Temmuz ayında toparlanma bekleyen sektör, yılsonunun yüzde 15 daralma le 125 b n la 130 b n adet arasında kapanmasını beklen yor.

cak büyük daralmanın ardından temmuz ayından itibaren salgının etkisinin de azalmasıyla hızlı bir toparlanma beklediklerini kaydetti. Erbaş, yıl sonunda 2019’a oranla satışlarda yaklaşık yüzde 15 daralma beklediklerini ve pazarın 125-130 bin adetlerde kapanmasını öngördüklerini söyledi.

Mahkememizin aşağıda esas numarası belirtilen dosyalarda verilen ara kararlar gereğince; Aşağıda esas numarası yazılı dosyalarda; maliki, bulunduğu yer, miktar ve değeri belirtilen tapulu taşınmazlarla ilgili, davacı Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ. tarafından davalı malik aleyhine kamulaştırma bedelinin tespiti ile tescil davası (10.madde) açılması sebebiyle; Aşağıda belirtilen taşınmazla ilgili, tüm ilgililere esası yazılı dosyadaki taşınmazla ilgili konuya ve taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delillerin ilan tarihinden itibaren 10 gün içinde mahkememize yazılı olarak bildirmeleri gerektiği, İlan tarihinden itibaren 30 gün içerisinde kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal ve adli yargıda maddi hatalara karşı düzeltim davası açılabileceği, bu davalarda husumetin davacı Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ yöneltilmesi gerektiği, Süresi içerisinde idari yargıda iptal davası açanların dava açtıklarını ve yürütmenin durdurulması kararı aldıklarını belgelendirmedikleri takdirde kamulaştırma işleminin kesinleşeceği, dosya tarafının duruşmanın atılı bulunduğu 21/05/2020 günü Saat:14:55’de ve aşağıda belirtilen davanın duruşmasında mahkememizde hazır bulunulması veya kendisini bir vekil ile temsil ettirmesi gerektiği, duruşmalarda bulunmadığı veya vekil ile temsil ettirmediği takdirde duruşmanın yokluklarında devam edeceği; Kamulaştırma bedelinin Türkiye Vakıflar Bankasının Bulancak Şubesine yatırılacağı hususlarının 4650 sayılı yasa ile değişik 2942 sayılı yasanın 10/4-5 maddesi uyarınca ilan olunur. Esas No

Köy/ Ada Parsel Cinsi Mah

2019/437 İcilli 101

173

BASIN: 1160468

T.C. DİYARBAKIR KADASTRO İL MÜDÜRLÜĞÜNDEN İLAN

11 CMYK

Koronav rüs salgını, motos klet pazarına ına edeyse ağır darbe vurdu, b reysel satışlar neredeyse durdu. Sektöre can s m d se kurye a, tarafından geld . E-t carettek patlama, d . motos kletç ye 5 b n yen s par ş get rd .

T.C. BULANCAK ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNDEN İLAN

ESAS NO : 2020/211 Esas Davacılar Pamukçu Çırçır Tarım Ürünleri Hayvancılık Kuyumculuk Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi ile Hilmi ATEŞ, İbrahim ATEŞ ve Hüseyin ATEŞ ile Hasımsız arasında mahkememizde görülmekte olan Konkordato (Adi Konkordatodan Kaynaklanan (İİK 285 İla 308/h)) davası nedeniyle; 1- 7101 Sayılı yasa ile değişik İİK’nun 287. Maddesi uyarınca 286. Maddede belirtilen belgelerin eksiksiz olarak mevcut olduğu tespit edildiğinden; a) Söke Ticaret Sicil Müdürlüğü’nün 7210419953 Söke Vergi kimlik nolu PAMUKÇU ÇIRÇIR TARIM ÜRÜNLERİ HAYVANCILIK KUYUMCULUK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ile Hilmi ATEŞ, İbrahim ATEŞ ve Hüseyin ATEŞ’in hakkında 07/04/2020 tarihinden başlamak üzere 3 AY SÜRE İLE GEÇİCİ MÜHLET KARARI VERİLMESİNE, b) Davacı şirketin İİK’nun 297. Maddesinin 2 fıkrasındaki hallerde dahil olmak üzere mal varlıklarının muhafazası için tüm tedbirlerin alınmasına, 2- Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla 7101 sayılı Yasa ile değişik İİK’nun 287/3. Maddesi uyarınca GEÇİCİ KONKORDATO KOMİSER HEYETİ GÖREVLENDİRİLMESİNE, Geçici komiser olarak SMMM Adem EFE’nin görevlendirilmelerine, 3- Alacaklıların ilandan itibaren 7 günlük kesin süre içerisinde mahkememiz dosyasına itiraz ederek konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hal bulunmadığını delilleri ile birlikte ileri sürebilecekleri ve bu çerçevede mahkemeden konkordato talebinin reddini isteyebileceklerine, 7101 Sayılı Kanunla değişik İİK’nun 288/2. Maddesi uyarınca ilgililere ilanen duyurulmasına karar verilmiştir.

DUNYA

Mercedes Benz Türk, Honda, Karsan, Hyundai Assan, Otokar ve Türk Traktör üretiminin kapılarını bugün yeniden açıyor.

Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği’nin (OİB) sektörde katma değerli ürün ve teknolojileri geliştirerek ihracatı artırmak amacıyla düzenlediği Otomotivin Geleceği Tasarım Yarışması, Covid-19 salgını nedeniyle 12-13 Kasım tarihlerinde gerçekleştirilecek. “Elektrikli Araçlar” temasıyla Bursa Uludağ Üniversitesi’nde düzenlenecek etkinlikte, genel tasarımdan yazılıma kadar ülke ve bölgeler için farklılık yaratacak özgün ve yenilikçi projelere toplam 250 bin TL ödül verilecek. Dereceye girenlere ayrıca yurtdışında eğitim ve İTÜ Çekirdek Erken Aşama Kuluçka Merkezi'nde projelerini geliştirme imkanı da tanınacak. Yarışma takvimine göre, başvurular online olarak 18 Eylül tarihine kadar yapılabilecek. Online jüri değerlendirmeleri 18-23 Eylül tarihleri arasında yapılacak. Bugüne dek 4 bin 25 projenin değerlendirildiği ve 102 projenin derece aldığı yarışmada, kazanan girişim projelerinin şirket değerlemesi 47 milyon dolara ulaştı, 258 kişiye ise istihdam sağlandı.

Motos klette b reysel hızlı düştü, kurye coştu

T.C. SÖKE 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ (ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ SIFATIYLA) İLAN

Dünya’nın haberi

ELEKTRİKLİ ARAÇ TASARIMLARI YARIŞACAK

Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

Davalılar

Aynı Tirsi, Ayşe Tirsi, Fatma Şardağ, Gülay Sadak, İlhami Fındık Tirsi, İmdat Tirsi, Nurtel Tel, Bahçesi Ömer Tirsi, Şakire Akın, Tülay Tabaklar, Türkan Kaya, Yakut Deli, Yüksel Deli

Mülkiyet İrtifak Alanı Alanı (m2) (m2)

2.391,22 m2

BASIN: 1160549

İSTANBUL ANADOLU YAKASI ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. İHALE İLANI İhale Adı İhale Sahibi Şirket İletişim Telefon Fax Web İhale Türü İşin Süresi Geçici Teminat Oranı Teklif Geçerlilik Süresi İhalenin Yeri İhalenin Bitiş Tarihi

ORACLE ULA LİSANS BAKIMI İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağı m A.Ş. FATMA.GUZEL@baskentedas.com.tr 0216 500 64 00 0216 500 66 66 www.ayedas.com.tr Açık İhale 1 YILDIR 0% En az 60 iş günü BAŞKENT ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. KIZILIRMAK MAH. UFUK ÜNV. CAD. NO:1 BAŞKENT KULE ÇUKURAMBAR/ANKARA 30.4.2020 09:00

Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

BASIN: 1160661

T.C. İSTANBUL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜNDEN İLAN 4483 Sayılı Kanun gereğince İstanbul Valilik Makamınca verilen 20/03/2020 tarih ve 2020/116 ayılı “Soruşturma İzni Verilmesine” dair kararın, Hakkında Ön İnceleme yapılan 129092 sicil sayılı eski personel Hamza TOSUN isimli şahsa, 7201 sayılı kanunun 28. Maddesi hükümlerince Basın Yolu ile İlanen Tebliğ olunur. Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

BASIN: 1160620

20 N san 2020 • PA Z A RT E S İ / 12

● TCMB BAŞKANI MURAT UYSAL:

Merkez bankalarıyla yen swap hattı ç n görüşme hal ndey z TCMB Başkanı Murat Uysal, “Merkez Bankası'nın büyüme projeksiyonları, ikinci çeyrekteki zayıf seyrin ardından günlük yaşamın normale dönmesiyle birlikte yılın ikinci yarısında hızlı bir toparlanmaya işaret ediyor" dedi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Uysal, Türkiye’nin yabancı merkez bankalarıyla yeni swap anlaşmaları yapmak için görüşmelerin sürdüğünü söyledi. Anadolu Ajansına açıklamalarda bulunan Murat Uysal, uluslararası çok sayıda toplantı ve görüşme yaptıklarını belirterek finansal sistemin yaşadığı stresi azaltma, uluslararası ticaretin kesintisiz sürmesi ve alınabilecek diğer önlemlere yönelik görüş alış-verişinde bulunduklarını kaydetti. Murat Uysal, ikili swap anlaşmaları yapılmasına yönelik görüşmeler de yaptıklarını belirterek şunları söyledi: “Salgın nedeniyle belirsizlik üst düzeyde seyretmeye devam ederken, alınan tedbirler sayesinde küresel ekonominin kademeli bir şekilde toparlanacağı öngörülüyor. Görüşmelerde küresel merkez bankalarının ve mali otoritelerin bu dönemde özellikle hızlı aksiyon almalarının ve işbirliğine devam etmelerinin önemi vurgulandı. Bildiğiniz üzere, bizim de uzun süredir yerel paralarla ticaretin desteklenmesi konusunda belirli ülkelerle devam eden swap anlaşmalarımız var. Bununla birlikte, merkez bankalarıyla mevcut iş birliğimizi güçlendirmek ve yeni swap anlaşmaları tesis etmek amaçlı görüşmeler de yapıyoruz.”

“Olumsuz etk , k nc çeyrekte bel rg nleşecek” Türkiye’nin son dönem uyguladığı ekonomi programı ile salgın şokuna dirençli girdiğini belirten Murat Uysal salgının, mart ayından itibaren dış ticaret, turizm, taşımacılık ve bağlantılı sektörler kanalıyla yurt içinde iktisadi faaliyeti olumsuz etkilemeye başladığını; ocak-şubat aylarında ekonomide güçlü bir seyir, mart ayı ortalarından itibaren ise yavaşlama sinyalleri görüldüğünü belirtti. Büyüme üzerindeki olumsuz etkinin ikinci çeyrekte belirginleşeceğini belirten Merkez Bankası Başkanı, mal ihracatının Avrupa bölgesinde daha güçlü olmak üzere bölgeler geneline yayılan daralma ile öne çıktığını, salgının yayılmasını engelleyebilmek için uygulanan seyahat kısıtlamalarının turizm ve bağlantılı taşımacılık faaliyetlerini de olumsuz etkilemesini, bu dönemde iktisadi faaliyeti sınırlayan önemli etkenlerden biri olduğunu kaydetti. “Normalleşmeyle b rl kte hızlı toparlanma göreb l r z” İç tüketimde mart ayındaki düşüşün Nisan ayının ilk haftasında duraksama gösterdiğini, bunun da dip nokta olarak olumlu sinyal şeklinde yorumlanabileceğini belirten Uysal, bu görünümün, cari denge, enﬂasyon ve büyümeye yönelik etkilerini şöyle özetledi: “Salgın hastalığa bağlı olarak iç ve dış talepteki yavaşlamanın ithalat üzerindeki sınırlayıcı etkilerini de gözlemlemeye başladık. Bu durumun, petrol fiyatlarındaki düşük düzeylerle birlikte, mal ve hizmet ihracatı gelirlerindeki kaybın cari denge üzerindeki etkilerini sınırladığını not etmekte fayda görüyorum. Salgının yayılma hızının düşmesiyle birlikte Türkiye ekonomisinin toparlanmaya başlayacağını düşünüyoruz. Merkez Bankasının büyüme projeksiyonları, ikinci çeyrekteki zayıf seyrin ardından ülkemizde günlük yaşamın ve iş hayatının normale dönmesiyle birlikte yılın ikinci yarısında hızlı bir toparlanmaya işaret ediyor. Türkiye ekonomisi, dinamik yapısıyla bu süreci diğer ülkelere kıyasla daha az hasarla ve kısa sürede atlatabilecek durumdadır” TL’n n değer kaybı ve enflasyon İç talepteki yavaşlamanın yanında petrol ve metal fiyatları olmak üzere emtia fiyatları düşüşünün tüketici fiyatlarını baskıladığını belirten Murat Uysal, TL’nin değer kaybının küresel gelişmelere bağlı gerçekleştiğini

DUNYA

12 CMYK

Gen ş ve esnek araç set ne sah b z Murat Uysal, bankanın hızlı ve etk n b r yönet m serg leme yeteneğ olduğunu bel rterek, “Tedb rler n Türk ye ekonom s ne etk ler n yakından tak p ed yor, mümkün olduğunca d nam k, esnek ve tutarlı şek lde hareket ed yoruz. Kurum olarak hızlı karar alma ve aldığımız kararları etk l b r şek lde uygulamaya geç rme becer s ne sah b z. El m zde son derece gen ş ve esnek b r araç set var, bunları gerekt ğ nde güçlü şek lde kullanab lecek durumdayız” d ye konuştu.

söyledi. Murat Uysal enflasyon beklentileri, iç talep koşulları ve üretici fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak çekirdek enflasyon göstergelerinin ılımlı seyrettiğini vurgularken, mevcut işaretlerin yıl sonu enflasyon tahminlerini aşağı yönlü değiştirme ihtimallerine işaret etti. Merkez Bankası’nın aldığı önlemlerin enflasyonun düşüş eğilimi açısından bozucu bir etki yapmayacağını vurguladı. Uysal, “Bu noktada, ekonominin üretim potansiyelini ve böylelikle finansal istikrarın desteklenmesine yönelik son dönemde attığımız adımlarla, bu olağanüstü dönemin en az hasarla atlatılmasını amaçladığımızı tekrar vurgulamak isterim. Parasal aktarım mekanizmasını desteklemek amacıyla uygulamaya koyduğumuz destekleyici adımların zamanlı, hedefe odaklı ve öngörülebilir olduğunu, dolayısıyla enflasyondaki düşüş patikası açısından kayda değer bir risk oluşturmadığını değerlendiriyoruz” diye konuştu.

“L k t terc h neden yle DİBS'te der nl k azaldı" COVID-19 salgınının ekonomi ve piyasalar üzerine olumsuz etkisini sınırlamak için, 17 Mart, 31 Mart ve 17 Nisan’da önlemler aldıklarını hatırlatan Uysal, bu önlemlerin bankaların TL ve yabancı para likidite yönetiminde esneklik sağlama, reel sektörlerine kredi akışını sağlama, reeskont krediler ile ihracatçı firmalara nakit akışı sağlama ve para piyasası aktarım mekanizmasını desteklemek için devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) piyasası likiditesini desteklemek amacını taşıdığını vurguladı. DİBS piyasasına yönelik aldıkları önlemlerin hem piyasa yapıcılığı, hem de merkez bankası para politikası aktarım mekanizmasını destekleme yönünden etsine vurgu yapan Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal, “Para politikası aktarım mekanizmasının güçlendirilmesine yönelik olarak Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasası likiditesinin ve Piyasa Yapıcılığı (PY) sisteminin desteklenmesi ve piyasa derinliğinin korunması için bazı adımlar attık. Salgın hastalık kaynaklı belirsizliklerin ve ekonomik birimlerin likit pozisyonlara yönelme eğilimlerinin, DİBS piyasasında işlem derinliğinin azalmasına yol açtığını gördük. Bu durum para politikası aktarım mekanizmasını zayıﬂatabileceği için DİBS piyasası likiditesinin desteklenmesine karar verdik” dedi. Sermaye piyasalarında yeni teminat araçları oluşturduklarını belirten Murat Uysal, bankaların kaliteli teminat getirerek kullanabileceği likidite imkanını çeşitlendirmek amacıyla Varlığa Dayalı Menkul Kıymet ve İpotek Teminatlı Menkul Kıymetlerin teminat havuzuna dahil edilmesine karar verdiklerini; teminat havuzuna dahil edilebilecek menkul kıymetlerin yatırım yapılabilir kredi notuna sahip olmalarının yanında, vade riskine göre de farklılaşan iskonto oranlarına tabi tutulacaklarını kaydetti.

20 NÄ°SAN 2020

SĂ&#x153;RDĂ&#x153;RĂ&#x153;LEBÄ°LÄ°R GELECEK YĂ&#x2013;NETÄ°MÄ° VE DÄ°JÄ°TAL DĂ&#x2013;NĂ&#x153;Ĺ&#x17E;Ă&#x153;M

HazÄąrlayanlar: D dem Eryar Ă&#x153;nlĂź Ă&#x2013;mer Taylan TuÄ&#x;ut

BelirsizliÄ&#x;i yĂśnetirken iletiĹ&#x;imde Ĺ&#x;effaflÄąk Ă§ok Ăśnemli TSKB Ekonom k AraĹ&#x;tÄąrmalar Grup YĂśnet c s Fer dun Tur, uluslararasÄą f nans kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn Ă§ nde bulunduÄ&#x;umuz kr zle mĂźcadele Ă§erĂ§eves nde d kkate almalarÄą gereken ĂźĂ§ konuyu Ĺ&#x;Ăśyle sÄąralÄąyor: â&#x20AC;&#x153;Tedar k z nc r n n kÄąrÄąlmasÄąnÄąn olumsuz etk ler n bertaraf etmek, st hdamÄą gĂźvence altÄąna almak ve desteklemek; farklÄą sanay ve h zmet sektĂśrler nde Cov d-19 sĂźrec yle bel rg n hale gelen yapÄąsal dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm ht yacÄąna kaynak ayÄąrmak.â&#x20AC;? KĂźresel salgÄąnÄąn dĂźnya ekonomilerini yakÄąn dĂśnemde karĹ&#x;ÄąlaĹ&#x;madÄąÄ&#x;ÄąmÄąz ĂślĂ§Ăźde derinden etkilediÄ&#x;ini sĂśyleyen TĂźrkiye SÄąnai KalkÄąnma BankasÄą (TSKB) Ekonomik AraĹ&#x;tÄąrmalar Grup YĂśneticisi Feridun Tur, yapÄąlan tahminlerin krizin boyutunun 2009 kĂźresel finansal krizinden Ă§ok daha derin olabileceÄ&#x;i konusunda birleĹ&#x;tiÄ&#x;ine dikkat Ă§ekiyor. Tur, â&#x20AC;&#x153;Hem geliĹ&#x;miĹ&#x; hem de geliĹ&#x;en Ăźlke ekonomilerinin 2020 yÄąlÄąnda daralma yaĹ&#x;ayacaklarÄąna iliĹ&#x;kin tahminler yaygÄąnlaĹ&#x;Äąyor. Kriz ilk aĹ&#x;amada kĂźresel tedarik zincirlerinde yaĹ&#x;anan aksamayla etkilerini reel ekonomide hissettirdi. ArdÄąndan sosyal izolasyon gereklilikleriyle hizmetler sektĂśrĂźnde belirli sek-

tĂśrlerin yoÄ&#x;un ĂślĂ§Ăźde etkilendiÄ&#x;ini gĂśrdĂźk. KĂźresel ĂślĂ§ekte bĂśyle bir krizin en Ăśnemli yansÄąmalarÄąnÄą da istihdam piyasalarÄąnda gĂśreceÄ&#x;imiz anlaĹ&#x;ÄąlÄąyorâ&#x20AC;? yorumlarÄąnÄą yapÄąyor.

UluslararasÄą koord nasyon ve pol t ka tasarÄąmÄąnda eĹ&#x;gĂźdĂźm gerekl Feridun Turâ&#x20AC;&#x2122;un Ăśncelikle vurguladÄąÄ&#x;Äą konu, iĂ§inde bulunduÄ&#x;umuz belirsizlik dĂśnemini yĂśnetirken iletiĹ&#x;imde Ĺ&#x;effaf ve aĂ§Äąk olunmasÄą gerektiÄ&#x;i. â&#x20AC;&#x153;Ă&#x2013;nĂźmĂźzdeki dĂśneme iliĹ&#x;kin alternatif senaryolar ve bu senaryolar altÄąnda hangi politikalarÄąn uygulanabileceÄ&#x;ine iliĹ&#x;kin yol gĂśsterici bir Ă§erĂ§eve Ă§izilmesinin ĂśngĂśrĂźlebilirliÄ&#x;i artÄąracaktÄąrâ&#x20AC;? diyen Tur, Ĺ&#x;u bilgileri

FARK YARATAN BÄ°R YENÄ° NESÄ°L PROGRAMI GenĂ§ SHK YenilikĂ§ileri online ortamda buluĹ&#x;tu

veriyor: â&#x20AC;&#x153;KĂźresel ĂślĂ§ekte yaĹ&#x;anan sorunun hafiďŹ&#x201A;etilmesinde ve Ă§ĂśzĂźlmesinde uluslararasÄą bir koordinasyon ve politika tasarÄąmÄąnda eĹ&#x;gĂźdĂźmĂźn saÄ&#x;lanmasÄą oldukĂ§a Ăśnemli. Ancak mevcut belirsizliklere karĹ&#x;Äąn bu dĂśnemin biteceÄ&#x;i zamana hazÄąrlÄąk yapmak, Covid-19 sonrasÄą dĂśnemi planlamak iĂ§in Ă§ok doÄ&#x;ru bir zamanda olduÄ&#x;umuz unutulmamalÄą.â&#x20AC;?

Etk n b r f nansman Ă§ n 3 konu d kkate alÄąnmalÄą Feridun, uluslararasÄą finans kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn krizle mĂźcadele Ă§erĂ§evesinde etkin bir finansman saÄ&#x;layabilmeleri iĂ§in ĂźĂ§ konuyu dikkate almalarÄą gerektiÄ&#x;ini sĂśylĂźyor. Tur, bunlarÄą Ĺ&#x;Ăśyle sÄąralÄąyor: â&#x20AC;&#x153;Tedarik zincirinin kÄąrÄąlmasÄąnÄąn olumsuz etkilerini bertaraf etmek, istihdamÄą gĂźvence altÄąna almak ve desteklemek ile farklÄą sanayi ve hizmet sektĂśrlerinde Covid-19 sĂźreciyle belirgin hale gelen yapÄąsal dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm ihtiyacÄąna kaynak ayÄąrmak. Bu sĂźreĂ§te saÄ&#x;lanacak desteklerde iklim krizi, sĂźrdĂźrĂźlebilirlik, toplumsal

cinsiyet eĹ&#x;itliÄ&#x;i ve kapsayÄącÄąlÄąk gibi kalkÄąnma prensiplerini gĂśz ardÄą etmeyen bir yapÄąnÄąn kurulmasÄą da bugĂźn verilen desteklerin yarÄąnÄąn inĹ&#x;asÄąna katkÄą sunma gĂźcĂźnĂź artÄąracaktÄąr.â&#x20AC;?

SĂźrdĂźrĂźleb l rl k eksenl f nansmanlar devam edecek Son yÄąllarda uluslararasÄą finans kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn sĂźrdĂźrĂźlebilirlik ilkeleriyle ĂśrtĂźĹ&#x;en finansman tercihlerini Ăśnceliklendirdiklerini, politika yapÄącÄąlarÄąnÄąn da bu yĂśnde adÄąmlar attÄąÄ&#x;ÄąnÄą sĂśzlerine ekleyen Tur, â&#x20AC;&#x153;SĂźrdĂźrĂźlebilirlik eksenli finansman ve yatÄąrÄąmlarÄą Ăśnceliklendiren bu yĂśnelimin iĂ§inde bulunduÄ&#x;umuz pandemi dĂśneminde Ăśnemli deÄ&#x;iĹ&#x;ikliklere uÄ&#x;ramasÄąnÄą beklemiyoruz. Daha ziyade toparlanmaya iliĹ&#x;kin sunulacak finansman

ve mali harcama desteklerinin bu eksenlerde Ĺ&#x;ekillenebileceÄ&#x;ini dĂźĹ&#x;ĂźnĂźyoruz. BĂśylece pandemi dĂśneminde atÄąlacak tohumlar, Covid-19 sonrasÄąnda inovasyonun Ăśn plana Ă§ÄąkacaÄ&#x;Äą, Ă§evre ve iklim dostu bir yapÄąnÄąn inĹ&#x;asÄąna destek sunabilecek. Buna ilaveten, baĹ&#x;ta kalkÄąnma finansmanÄą kurumlarÄąnÄąn, Covid-19 temalÄą tahvil ihraĂ§larÄąyla finansman destek paketleri oluĹ&#x;turduklarÄąnÄą gĂśrĂźyoruz. UluslararasÄą piyasalarda sosyal tahvil standartlarÄąna uygun olarak gerĂ§ekleĹ&#x;en bu ihraĂ§larla temin edilecek kaynaklarÄąn, salgÄąn sĂźrecinden olumsuz etkilenen sektĂśrlere, kobilere ve medikal ĂźrĂźnler, hastane yatÄąrÄąmlarÄą gibi yeni yatÄąrÄąm ihtiyacÄą olan alanlara aktarÄąlmasÄą planlanÄąyorâ&#x20AC;? diyor.

+6Í?(@3( :65:<A <@<4 'Â Q\DPĂ&#x2014;]GD GRĂšDO ND\QDNODU KĂ&#x2014;]OD WÂ NHQL\RU $VVDQ $OÂ PLQ\XP RODUDN KDĂ&#x20AC;I HVQHN HQHUML WDVDUUXIX VDĂšOD\DQ YH VRQVX] NH] G|QÂ ĂźWÂ UÂ OHELOHQ DOÂ PLQ\XPX VÂ UGÂ UÂ OHELOLU NDOLWH VWDQGDUWODUĂ&#x2014;QGD LĂźOH\HUHN JHOHFHN QHVLOOHU LoLQ JHOHFHĂšL WÂ NHWPHGHQ Â UHWL\RUX]

UN Global Compact Young SDG Innovators (GenĂ§ SKH YenilikĂ§ileri) ProgramÄąâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn 4. Ä°novasyon KampÄą online ortamda gerĂ§ekleĹ&#x;tirilerek sĂźrdĂźrĂźlebilir Ă§ĂśzĂźmlere katkÄą sundu. 26-27 Mart tarihlerinde, Impact Hub Ä°stanbul program ortaklÄąÄ&#x;Äąnda gerĂ§ekleĹ&#x;tirilen kampa 42 program katÄąlÄąmcÄąsÄą, 6 mentĂśr ve 5 uzman konuk katÄąldÄą. Daha yaĹ&#x;anabilir bir dĂźnya iĂ§in Ĺ&#x;irketlerde yeni ĂźrĂźn ve hizmet geliĹ&#x;tirme sĂźreĂ§lerinde aktif rol oynayan genĂ§ profesyonelleri harekete geĂ§iren Young SDG Innovators ProgramÄą 10 Ăźlkede eĹ&#x; zamanlÄą gerĂ§ekleĹ&#x;tiriliyor. TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;de 18 Ĺ&#x;irketten 48 katÄąlÄąmcÄąnÄąn yer aldÄąÄ&#x;Äą programda ekipler, 10 ay boyunca kendi Ĺ&#x;irketlerine ĂśzgĂź bir SKA sorununa inovatif ve potansiyel pazar deÄ&#x;eri olan bir Ă§ĂśzĂźm bulmaya Ă§alÄąĹ&#x;Äąyorlar. TĂźm sĂźreĂ§ boyunca ekipler inovasyon kamplarÄą ve birebir mentĂśrlĂźkle destekleniyor. Online olarak gerĂ§ekleĹ&#x;tirilen â&#x20AC;&#x153;Ă&#x2021;ĂśzĂźm DoÄ&#x;rulama ve Test Etmeâ&#x20AC;&#x153; kampÄąnda ekipler, SKA Ă§ĂśzĂźmlerinin sĂźrdĂźrĂźlebilirlik etkisini ĂślĂ§ecek araĂ§larÄą ĂśÄ&#x;rendiler. Ekipler, online platformda kendilerine Ăśzel aĂ§Äąlan toplantÄą odalarÄąnda mentĂśrleriyle bir araya gelerek proje sunumlarÄąnÄą hazÄąrladÄąlar. KampÄąn ikinci gĂźnĂźnde Ă§ĂśzĂźm Ăśnerilerini diÄ&#x;er ekipler ve uzmanlara sunarak geri bildirim aldÄąlar. Program Lideri Emre EczacÄąbaĹ&#x;Äą, kampÄąn ikinci gĂźnĂźne katÄąlarak ekiplerle sohbet etti. KatÄąlÄąmcÄąlar iĂ§inden geĂ§tiÄ&#x;imiz dĂśnemin iĹ&#x; yapÄąĹ&#x; Ĺ&#x;ekillerine potansiyel etkilerini tartÄąĹ&#x;arak bu sĂźreĂ§te inovasyondan nasÄąl faydalanabileceÄ&#x;imiz hakkÄąnda gĂśrĂźĹ&#x; alÄąĹ&#x;veriĹ&#x;inde bulundular. Ekipler, Ĺ&#x;irketlerine Ăśzel geliĹ&#x;tirdikleri SKA Ă§ĂśzĂźmleri Ăźst yĂśnetimlerine sunmak iĂ§in mentĂśrleri ve ekip liderleriyle Ă§alÄąĹ&#x;maya devam edecekler.

DUNYA

CMYK

20 N san 2020 • PAZARTESİ / 14

SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK YÖNETİMİ VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM

Dardanel’den sürdürülebilir geleceğe “ton”la katkı Tüket c ler n sağlıklı gıdaya er ş m n artırmak ç n düğmeye basan Dardanel, korona günler nde de sürdürüleb l r gıda, sürdürüleb l r ekonom ve sürdürüleb l r st hdam v zyonuna devam ed yor.

Birleşmiş Milletler’in “Sürdürülebilir Kalkınma Hedeﬂeri”nin ana maddeleri arasında yer alan sağlıklı gıdaya erişim, Covid-19 ile birlikte hiç olmadığı kadar gündemimize girmiş durumda. Öyle ki güçlü bağışıklık sistemi için hijyenik, doğal, kaliteli ve sağlıklı gıdanın önemini bugünlerde çok daha iyi kavradık. Türkiye’yi sağlıklı gıda ile buluşturmayı misyon edinmiş şirketlerden biri de Dardanel. Dardanel’in İcra Kurulu Başkanı Mehmet Önen, “Bu süreçte yükselen talebi karşılamak ve üretimi sürdürülebilir kılmak için Çanakkale’deki tesislerimizde üretim kapasitemizi yüzde 50 artırdık. Ayrıca toplam bin 500 çalışanımıza ek olarak 300 kişi daha istihdam etmek için çalışmalarımızı hızlandırdık” açıklamasını yapıyor.

“Market raflarından eks k olmayacağız” Pandemi nedeniyle tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’nin de zorlu günlerden geçtiğini belirten Mehmet Önen, “Böyle bir dönemde halkın sağlıklı gıdaya erişimi bizim için çok daha büyük bir stratejik öneme sahip. Şimdi birbirimize destek olma zamanı. Bu nedenle fiyatlarımızda hiçbir artış yapmadık; kısa vadede yapmayı da planlamıyoruz. Kimse

DUNYA

CMYK

TONBALIĞIMIZ %100 “DOĞAL” YANİ “ÇİFTLİK DEĞİL”

merak etmesin, bağışıklığı güçlendiren formülüyle ton balığı market raflarından eksik olmayacak” diyor.

Hedef: “Tonbalığı tüket m n 5 katına çıkarmak” Covid-19 vakasının ilk görüldüğü günden bu yana Dardanel ürünlerine yönelik talepte de ciddi bir artış olduğunu vurgulayan Önen, sözlerine şöyle devam ediyor: “İhracat ve iç piyasada toplam satışlarımız 3 katına

çıkmış durumda. Bu yılın ilk 3 ay toplam satış tonajı 3bin 710 ton olarak gerçekleşti. Bu rakam gecen yıla göre yüzde 36 arttı. Mart ayından itibaren daha önce hiç görülmemiş bir artış var; satış rakamlarının 3 katına çıktığını söyleyebilirim. Bu doğrultuda bu seneyi toplam yüzde 50 büyüme ile kapatmayı öngörüyoruz. Dardanel olarak hedefimiz, bu mucizevi proteinin kişi başı yıllık tüketimini 5 katına çıkarmak.”

Selenyum ve B v tam n kompleks g b değerl v tam n ve m neraller n n tem n açısından öneml b r rol üstlenen ton balığı, günlük 100 la 300 gram tüket m yle gerekl Omega-3 ht yacını karşılıyor. Her balığın aynı oranda bağışıklık s lahı olmadığı konusunda tüket c ler uyaran Mehmet Önen, “Ton balığı doğal ortamda yet şt ğ nde tam b r bağışıklık s lahı görev üstleneb l yor. Bu nedenle Dardanel ürünler n n, Atlant k ve H nt Okyanusu’nun tertem z den zler nden sofralarımıza geld ğ n her fırsatta tekrarlıyoruz. Havuz ve ç ftl klerde yet şen balıklarla doğal ortamında, yan der n ve tem z den zlerde yet şen balıkların aynı faydayı sunmadığı konusunda tüket c ler n d kkatl olması gerek yor” d ye ekl yor.

ÇEVRE DOSTU, DENİZ DOSTU Çevren n korunması ve sürdürüleb l rl ğe verd ğ önem n b r gösterges olarak, 2013 yılından bu yana "Fr end of the Sea" çevre dostu et ket n taşımaya hak kazandıklarını hatırlatan Önen, “Sürdürüleb l r geleceğe verd ğ m z önem , doğaya saygımızdan çevren n korunmasına, ürünler m z n sağlık ve güvenl ğ nden ekonom ye sunduğumuz katma değere kadar gen ş b r yelpazede ortaya koyuyoruz. Üret m gücümüz ve oluşturduğumuz st hdam le sadece Çanakkale Bölges değ l, tüm Türk ye ekonom s ne katkı sağlarken, hracat hacm m zle de car açığın azalmasında poz t f b r rol oynuyoruz” d yor.

20 N san 2020 • PAZARTESİ / 15

SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK YÖNETİMİ VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM

Yaralara ilk müdahaleden sonra sürdürülebilirlik yatırımları artacak TSKB Sürdürüleb l rl k Danışmanlığı A.Ş - Escarus Genel Müdürü Dr. Kub lay Kavak, “Yarının kazananları esnek ş model ne sah p, d j tal kanalları etk n kullanan, çev k yönet m lkeler n ben msem ş, ar-ge ve ürün gel şt rme süreçler ne odaklanan ş rketler olacak. Sürdürüleb l rl k hassas yet olan ş rketler n geleceğ n dünyasında daha kalıcı b r yer ed neceğ n düşünüyoruz” yorumunu yapıyor. dersleri şöyle sıralıyor: “Tedarik zincirindeki olası kopmalara karşı alınacak önlemler ve alternatif tedarik kanallarının hazırda, yedekte tutulması ihtiyacı şirketlerin önceliklerinden birisi haline geldi. Form ve niteliği farklılaşan talepler karşısında üretim biçimleri ve satış modellerinin değiştirilmesi, hızlı dijitalleşme ihtiyaçlarına göre esnek çözümler geliştirilmesi ise şirketlerin önem vermesi gereken bir başka konu oldu.”

Kr z yönet m , sürdürüleb l rl ğ n vazgeç lmez unsuru “Kriz yönetimi bir şirket için sürdürülebilirlik yaklaşımının vazgeçilmez unsurudur” diyen Dr. Kavak, salgının, şirketlerin sürdürülebilirlik yaklaşımlarını olumsuz yönde etkilemeyeceği-

OTANTİK LİDERLİK VE TAKIM OYUNU ÖNE ÇIKIYOR Dr. Kub lay Kavak, “Kr z tecrübe eden bütün ülkeler n ş dünyalarında odaklanma, d j talleşme ve sadeleşmen n öne çıkacağını öngörüyoruz. Çalışanlar açısından a d yet ve bağlılık kavramlarının tartışıldığı, ama aynı zamanda

DUNYA

CMYK

çıkan, kriz döneminde güçlü, dayanıklı ve kararlı bir duruş sergileyen şirketlerin itibarının artacağını öngörüyoruz.

“

TSKB Sürdürülebilirlik Danışmanlığı A.Ş - Escarus Genel Müdürü Dr. Kubilay Kavak, Covid- 19 salgınının, sektörü ve faaliyet alanı ne olursa olsun tüm kurum ve şirketleri daha önce benzerine rastlamadığımız ve öngörülmeyen bir krizle tanıştırdığını söylüyor. “Söz konusu olan sadece imalat sanayiinin yavaşlaması, fabrikaların ve onların dağıtım ağlarının durması, bunlara bağlı olarak sınırların ticarete kapatılması değil. Ekonomide ve toplumsal yaşamda, bir filmin içindeymişiz gibi gerçeküstü sahneler yaşanmaya başladı” diyen Dr. Kavak, krizin, iş sürekliliğin önemini farklı yönleriyle ortaya çıkardığını ve gelişmiş bir kurum kültürüne olan ihtiyacı tekrar gözler önüne serdiğini ifade ediyor. Dr. Kavak, bu süreçte alınan

“ Kurumsal kültürüyle öne

koruyucu şems yelere sah p olmanın önem n n çok daha y anlaşıldığı b r dönemdey z. Ş rketler n ömrü bu k terc h arasında sıkışıp kalırken, çözüme g den yolda otant k l derl k kavramı ve takım oyunu ön planda olacaktır” d yor.

ni, tam tersine kalıcı bir iş modeli için sürdürülebilirlik olgusunun ne kadar önemli olduğunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacağını belirtiyor. Dr. Kavak şu bilgileri veriyor: “Krizin yol açtığı yaralara ilk müdahalenin yapılmasından hemen sonra şirketlerin sürdürülebilirliğe ve finansal olmayan risklerin yönetimine daha fazla yatırım yapacağını bekleyebiliriz. Biz kriz döneminde oldukça artan uzaktan çalışma modelleri ve dijital iletişim altyapı yatırımlarının Covid-19 salgınından sonra da devam edeceğini düşünüyoruz. Risk yönetimi baş-

lığında ise finansal olmayan risklerin yönetimi konusunun öncelikli hale geleceğini değerlendiriyoruz. Covid-19 salgınından ders alan ve risk yönetim yapılarını finansal olmayan riskleri içerecek şekilde geliştirmeye çalışan şirketlerin kriz sonrası dönemde rakiplerini geride bırakacağını tahmin ediyoruz”.

Yarının kazananları esnek, çev k ve yen l kç ş rketler olacak İnsanları en çok korkutan şeyin belirsizlik olduğunu söyleyen Dr. Kubilay Kavak, “Bu çapta bir

şoktan sonra durumun toparlanması için gereken tecrübenin tek başına hiçbir hükümette bulunmaması, küresel işbirliğinin önemini bir kez daha anlaşılır kıldı. Diğer yandan, ulusal hükümetlerin güçlü bir kapsayıcılık için nasıl değerli oldukları da aynı açıklıkla ortaya çıktı” diyor. Önümüzdeki dönemde, ‘yeni normal’in sınırlarını bu iki dinamiğin tayin edeceğini söyleyen Dr. Kavak, salgın sonrası döneme dair öngörülerini ise şöyle sıralıyor: “Şirketler çalışma düzenlerini biraz değiştirecek ve sanallaşmaya ağırlık

verecek. İşveren tarafında sağlık ve hijyen sertifikasyonu gibi uygulamaların gündeme gelmesini, çalışan tarafında ise orta vadede kurumsal kimliği daha güçlü yapılara yönelme eğiliminin artmasını bekliyoruz. Bize göre yarının kazananları esnek iş modeline sahip, dijital kanalları etkin kullanan, çevik yönetim ilkelerini benimsemiş, ar-ge ve ürün geliştirme süreçlerine odaklanan şirketler olacak. Sürdürülebilirlik hassasiyeti olan şirketlerin geleceğin dünyasında daha kalıcı bir yer edineceğini düşünüyoruz.”

20 N san 2020 • PAZARTESİ / 16

SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK YÖNETİMİ VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM

Önceliğimiz kesintisiz gıda arzı

FAO’dan gıda krizi uyarısı FAO tarafından yayınlanan Gıda Krizleri Küresel Raporu’na göre; gıda tedarik zincirlerinde yaşanabilecek aksama, Afrika’da Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Güney Sudan gibi ülkelerde gıda krizi yaşanmasına yol açabilir. FAO’dan yapılan açıklama söyle: “Hiç bir kıta bu durumdan muaf değil. Afganistan’dan Haiti’ye Suriye’ye ve Myanmar’a kadar Covid-19 riski çatışmaların ve doğal felaketlerin etkilerini daha da şiddetlendiriyor. İhtiyaç duyulduğumuz her yerde çalışacağız; fakat FAO’nın krize yanıt stratejisi, Gıda Krizleri Küresel Raporu kapsamında hali hazırda gıda krizi yaşayan ülkeleri önceliklendirecek. İşimiz, şu an krizde olmayan ama yeni bir şoka karşı kırılgan durumda olan ülkelerin artan ihtiyaçlarını salgının gelişimine göre uyarlamak. Bizim odak noktamız, kırılgan ülkelerdeki enfeksiyonların sayısı arttıkça – hali hazırda kötü beslenen, zayıf ve hastalıklara karşı savunmasız olan kişiler arasında - sağlık krizinin açlık kriziyle daha da karmaşık hale gelecek bir gıda krizinin ortaya çıkabileceği endişesi.”

Re s Gıda Yönet m Kurulu Başkanı Mehmet Re s, “İç nde bulunduğumuz bu sıkıntılı dönemde sağlık sektörü g b gıda sektörü de çok fazla önem teşk l ed yor. Bu yüzden gıda sektöründe de oluşab lecek sorunları mece usulü le çözüme ulaştırmamız gerekl ” d yor.

Bir ülkenin tarımsal üretiminde kendi kendine yeterlilik gıda güvencesinin ve güvenliğinin vazgeçilmezidir” diyen Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis, dünyada toplum sağlığı açısından gıda arzının içinde bulunduğumuz bu dönemde her zamankinden daha önemli bir hal aldığını söylüyor. Küresel tarım ürünleri ihracatında ilk 10’da yer alan ABD, Fransa, Almanya, Hollanda, İsviçre ve İngiltere gibi ülkelere ihracat yapan bir Türk markası olan Reis Gıda, korona günlerinde iç pazarda sürdürülebilir gıda teminine öncelik veriyor. Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis çalışmalarını şöyle anlatıyor: “Dünya ilk defa böyle bir pandemi sürecinden geçiyor. Karşı karşıya kalınan sorunlar hemen her ülke için geçerli. Özellikle bu dönem kesintisiz gıda arzını sağlayabilmek çok önemli. Ülkemizde şu an için hasat dönemine kadar ürün arzında bir sıkıntı görülmüyor. Ürün arzının sürdürülebilirliği için de mevcut stok takibi yapılarak tedbirlerin alınması gerekiyor. Toprak Mahsulleri Ofisinin buğday ve pirinç ile ilgili olarak sezon sonuna kadar stokların yeterli olduğunu açıklamasını örnek olarak verebiliriz. Sektörümüzle ilgili olarak buğday ve mercimek ekimi yapıldı haziran ayında da hasadı yapılacak. Nisan ve Mayıs ayında fasulye nohut çeltik ekilecek, Temmuz Ağustos Eylül ayı gibi de hasadı yapılacak. Şu an ki du-

ÇİFTÇİMİZE DESTEK OLUYORUZ

TARIMSAL ÜRETİMDE REKABET, TEKNOLOJİ İLE MÜMKÜN “Teknoloj kullanımı, ek mden hasada kadar en üst sev yede ver m ve kal tede üstünlük sağladığı g b , kayıp ve srafı da en aza nd r yor. Gel şm ş ülkeler, teknoloj y kullanarak tarımsal üret mde rekabet üstünlüğü sağladılar” d yen Mehmet Re s, “B lg ve teknoloj y kullanan Amer ka, Hollanda, Almanya, Brez lya, Fransa, Ç n, İspanya, Kanada, İtalya, Belç ka Dünya Tarım Ürünler İhracat sıralamasında lk onda yer alıyor.

Konya l m z n yüzölçümünden yüzde 7 fazla olan Hollanda; ek leb l r araz s çok az olmasına rağmen dünya tarım ürünler hracatındak 6.2’l k payı le 2. sırada. Türk ye se 1.2’l k pay le 21. sırada yer alıyor. Türk ye’n n 2019’dak 19.7 m lyar dolarlık gıda ve tarım ürünler hracatının, 2023’te 40 m lyar dolara çıkması hesaplanıyor. Bu hedef, ölçek ekonom s ve tarımda teknoloj n n daha yaygın olarak kullanılmasıyla mümkün” yorumlarını yapıyor.

rumla ilgili aldığımız bilgilere göre sevindirici olan konu ekimi yapılan ürünlerde iyi bir rekolte bekleniyor. Ayrıca çiftçimiz başta fasulye olmak üzere nohut, çeltik tohumlarının hazırlıklarını yaptı. Hatta geçen seneye

göre daha fazla ekmeyi planlıyor.”

Pan k alımlarını engelled k Bir tedarikçi firması olarak tüm satış noktalarındaki raﬂarı boş bırakmayarak panik alımlarını önlemeye

“Öncel ğ m z, üret c ler n b r araya geld ğ , ver m ve kal tey yönett ğ , ç ve dış p yasa taleb ne uygun üret m yaptığı b r üret c alt yapısına destek vermek ve sorunlara çözüm üretmek. En büyük arzumuz ve ş fırsatımız yerl ve m ll olanı ürett rmek ve hraç etmekt r” d yen Mehmet Re s, bu kapsamda yaptıkları çalışmaları şöyle anlatıyor: “Tarım ve Orman Bakanlığı-TAGEM Enst tüler ve ün vers teler le ş b rl ğ yapıyoruz. Kadın üret c ler m z n emekler ne değer vererek, kurdukları kadın kooperat fler n destekl yoruz. Özel sektörün b lg ve sermayes n , ç ftç ler n tecrübes yle buluşturarak, yerl üret m n sürdürüleb l rl ğ ç n daha yüksek f yata ve alım garant s vererek ç ftç m ze destek oluyoruz. Kırsal yoksulluğu köyden kente göçü önlemek ç n gel r kaynaklarını y leşt rerek st hdam yaratarak gel rler n artırılmasına katkıda bulunmayı hedefl yoruz.”

çalıştıklarını ifade eden Mehmet Reis, “Tüm tedarikçilerin özellikle bu dönemde bu konuya hassasiyet göstermesi gerekiyor. İçinde bulunduğumuz bu sıkıntılı dönemde sağlık sektörü gibi gıda sektörü de çok fazla önem teşkil ediyor. Bu yüzden gıda sektöründe de oluşabilecek sorunları imece usulü ile çözüme ulaştırmamız gerekli. Tarım insanlığın beslenmesinde, kırsal kalkınmada, sanayi sektörüne hammadde sağlamada ve ihracatta önemli rol oynar. Tarım toplam iş gücünün üçte birinin geçim kaynağı ve toplumun her kesimini ilgilendiren stratejik bir sektördür” diyor.

Yeni Tip VUCA* dünyasında nasıl ayakta kalınır? Kurumların %46’sının** olası bir krize dair hazırlık planı yok. VUCA* dünyası ise birbirini takip eden krizlerle dolu. Kriz anında panik içinde yanlış kararlar vermeyin. Ücretsiz 7/24 Kriz Destek Hattımıza başvurarak Selim Oktar liderliğindeki StratejiCo. danışmanlarından destek alın. *(Volatile: Değişken, Uncertain: Belirsiz, Complex: Karmaşık, Ambigious: Muğlak) **

StratejiCo. - ERA Araştırma iş birliği ile yapılan kamuoyu araştırması verisi.

7/24 Kriz Destek Hattı 08.00-20.00 +90 212 283 13 75 20.00-08.00 +90 532 544 14 86 info@stratejico.com

DUNYA

CMYK

20 N san 2020 • PAZARTESİ / 17

SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK YÖNETİMİ VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM

“Şirketlerde, toplumla birlikte hareket etme modeli yaygınlaşacak” Stratej co. Kurucu Ortağı ve Yönet m Kurulu Başkanı Sel m Oktar, “Öngörümüz, son zamanlarda sıkça tartışılan paydaş kap tal zm n n, yan ş rketler n uzun vadel varoluş ve d renc n sağlamak adına çevreler ndek topluluklarla b rl kte hareket etme model n n yaygınlaşacağı yönünde” d yor.

Amacımız 3 ay içinde işlerimizin yüzde 51’ini online ortama taşımak “1.5 yıl önce d j talleşme yatırımlarımıza başladık” d yen S stem Global Danışmanlık Yönet m Kurulu Başkanı Karslıoğlu, “Onl ne şler 2021’de devreye almayı planlamıştık. Ancak Cov d-19 sürec yle ş m z n dörtte b r n onl ne hale get rd k. Amacımız 3 ay ç nde şler m z n yüzde 51’ n onl ne ortama taşıyab lmek” d yor. Yenilikçi iş modelleri ve dijital çözümleri kullanarak bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarına yönelik çözümler üretmeyi hedeﬂeyen Sistem Global Danışmanlık, şirketlerin Covid-19 salgınına karşı dirençlik kazanmaları için kriz yönetimi ve yol haritası sunmaya, şirketlerin “doktoru” gibi çalışmaya odaklanıyor. Sistem Global Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Karslıoğlu, “Hepimizin bildiği gibi Korona Virüs (Covid-19) tüm dünya ve insanlık için hem trajik sonuçlar doğuruyor hem de artan belirsizliklere sebep oluyor. Dünya ve ülke gündemini sağlık ve ekonomi başta olmak üzere doğrudan etkiliyor. Ekonomik boyutlarını ele almak gerekir ise; şirketlerin çalışma yöntemleri ve iş modelleri bu durumdan büyük ölçüde etkileniyor. Şirketlerin; Covid-19’a karşı ivedilikle direnç kazanması gerekiyor. İşte bu noktada şirketlere kriz yönetimi ve yol haritası sunan danışmanlık firmaları; şirketlerin ‘doktoru’ olacak” yorumlarını yapıyor. Hüseyin Karslıoğlu, şirketlerin ‘öncelikli ve bütünleşik’ olarak odaklanması gereken bu dönemde, sürdürülebilirliği doğrudan etkileyen başlıca konuları, “iş gücü / istihdam; tedarik zinciri & operasyonlar; finansal Konular; BT & şirket içi operasyonlar; vergisel konular; risk ve mevzuat yönetimi ile ilgili konular” olarak sıralıyor.

Kamu ve özel sektör yatırımlar konusunda daha akt f hareket etmel Karslıoğlu, belirsizlik sürecini yönetmek adına atılması gereken adımlar konusunda şu bilgileri veriyor: “Firmalar sürdürülebilirlikleri için öncelikli konulara önem vermekle beraber güncel ekonomik paketleri de takip etmeliler. Bu anlamda özellikle teşvik ve destekler ön plana çıkıyor. Ama konuya sadece bu açılardan bakılmamalı. Özellikle mücbir sebep kapsamında olumsuz etkilenen sektörler için olumlu açıklamalar yapıldı. Ek destek ve teşvikler önem teşkil ediyor. Fakat sadece çözümler bunlarla sınırlı kalmamalı. Mücbir sebep dışında kalan sektörlere de rahatlatmalar gerekmekte. Örnek vermek gerekirse; mücbir sebep kapsamındaki firmalara SGK ve benzeri kapsamlarda düşük faizli krediler uygulanabilir. Kamu teşviklerinde avans uygulamaları sistemi rahatlatabilir. Sanayi Bakanlığı HAMLE programına başlamıştı, bu süreç hızlandırılabilir. Bunların dışında kamu ve özel sektör de yatırımlar konusunda daha aktif hareket etmeli. Yatırım Bankası ve Varlık fonu etkinliklerini artırabilir. Özel sektör firmaları ihtiyaçlarını doğrultusunda yatırım ve şirket ortaklıklarına yönelebilir.”

D j talleşme hız kazanıyor “1.5 yıl önce dijitalleşme yatırımlarımıza başlamıştık” diyen Karslıoğlu, “Online işleri 2021’de devreye almayı planlamıştık. Ancak Covid-19 süreciyle işimizin dörtte birini online hale getirdik. Son 1,5 ayda danışmanlık ve eğitimlerimizi de online ortama taşıdık. eDanışman dijital platformumuzdan Sistem Global’in birçok danışmanlık ve eğitimlerini online ortamda sunabilmekteyiz. Amacımız 3 ay içinde işlerimizin %51’ini online ortama taşıyabilmek. Bu noktada robotik yapıları kullanıyoruz. Mobil taraﬂara yatırım yapıyoruz. Bu noktada küçük şirketlere yatırım yapma arayışındayız. Sistem Global olarak 300 kişi evden ve online olarak hizmetlerimize aralıksız devam etmekteyiz” bilgilerini veriyor.

AR-GE VE TEKNOLOJİ YATIRIMI YAPMIŞ KOBİ’LER DEĞER KAZANACAK Hüsey n Karslıoğlu’na göre ç nde bulunduğumuz süreçte, d j talleşme, Ar-Ge ve teknoloj yatırımları yapmış KOBİ’ler, ş rket b rleşme ve satın alma şlemler değer kazanacak. Kr zden olumlu etk lenen sektörler ç n organ k ve norgan k büyüme fırsatlarının doğacağını söyleyen Karslıoğlu, “Kr zden olumsuz etk lenen sektörler ç n de h sse satışı ve ş rket ortaklıkları yolu le f nansman sorunlarını ortadan kaldırab lme mkanı doğuyor. Ayrıca d j talleşmeye geç kalmış ş rketler n radarında küçük ama d j talleşm ş, teknoloj k, Ar-Ge yapan ş rketler yer alıyor” d yor.

DUNYA

CMYK

30 yıllık araştırma geçmişi ile strateji, kriz yönetimi, itibar yönetimi, çevik dönüşüm gibi alanlarda hizmet veren danışmanlık şirketi Stratejico. hızla değişen dünyada şirketlere rehberlik etmeyi amaçlıyor. Stratejico. Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı Selim Oktar, önümüzdeki dönemde, kendisi için çalışan şirketlerle, ait olduğu ekosistemde kazan-kazan yaklaşımını benimseyip, çevresiyle birlikte büyüyen şirketlerin ayrışacağını söylüyor. Covid-19 salgının yol açtığı sürecin tam olarak hangi noktaya evrileceğinin henüz netleşmediğini kaydeden Oktar, “Öngörümüz, son zamanlarda sıkça tartışılan paydaş kapitalizminin, yani şirketlerin uzun vadeli varoluş ve direncini sağlamak adına çevrelerindeki topluluklarla birlikte hareket etme modelinin yaygınlaşacağı yönünde” diyor.

Çev k b r ş rket olarak, d j tal dönüşümümüzü tamamladık Oktar’ın önümüzdeki döneme dair beklediği diğer değişim-

ler arasında, dijital para ve cüzdanların iş döngüsünde daha büyük rol oynaması ve dijital dönüşümün artık bir tercihten öte zorunluluk haline gelmesi yer alıyor. “İş dünyası, hiç olmadığı kadar belirsizlik ve risk tehdidi altındayken, paradigmalar bu hızla değişirken bu yeni sürece ayak uyduramayan kurumların operasyonlarını başarılı şekilde yürütmesini beklemek iyimserlik olur” diyen Selim Oktar’ın yorumları şöyle: “Çevik çalışan bir şirket olarak dijital dönüşüm uzun süredir gündemimizde olan bir konuydu. Bütün işlerimizi, raporlarımızı dijital ortama taşıyıp bulut sistemine geçiş yapmıştık. Teknik altyapımız sayesinde de dileyen arkadaşlarımız evden ve dışarıdan çalışabiliyordu. Müşterilerimizin istekleri doğrultusunda çalışmalarımızı çoğunlukla yüz yüze gerçekleştiriyorduk. Koronavirüs salgını ile birlikte de müşterilerimizle etkileşim yollarını farklılaştırdık. 7/24 Kriz Destek Hattı’nı yayına aldık, bu kriz anında danışman-

lığa ihtiyaç duyan herkes bize online veya telefon yoluyla ulaşabiliyor. Verdiğimiz hizmetten çalışma biçimimize kadar dijital dönüşümü tamamlamış olduğumuza inanıyoruz.

Salgını tak p ed yorduk ve hazırlıklıydık Oktar, şirket olarak Covid-19’a karşı aldıkları önlemleri ise şöyle anlatıyor: “Şirket olarak, koronavirüs salgınının gelişimini uzun süredir takip ediyorduk ve hazırlıklıydık. Dört farklı katmanda önlemler aldık. Ofis içerisinde el dezenfektanları ve hava temizleme cihazları yerleştirdik, temizlik sıklığını artırdık. 16 Mart’tan itibaren evlerimizden çalışmaya başladık. Bu süreçte hem müşterilerimizin operasyonlarına devam edebilmesi hem de bizim

onlara kesintisiz hizmet verebilmemiz için eylem planlarımızı hayata geçirdik.” Çevik iş yapış prensiplerini içselleştirmiş, sert değişikliklere hızlıca adapte olabilen bir şirket yapısına sahip olmanın sürdürülebilirlik açısından çok önemli olduğunu kaydeden Oktar, geleceğin dünyasına hazırlanırken önceliklerini şöyle sıralıyor: “Öncelikle sağlıklı bir nakit akış döngüsünü yürütebilmek bu dönemde herkes gibi bizim için de hayati önem taşıyor. Bunun dışında tüm alanlardaki müşterilerimize değer katan hizmetlerimizi artırarak sürdürmek ve sürekli gelişim içinde olmak da başlıca önceliklerimiz arasında. Çalışan katılımını artırarak ekip motivasyonunu yüksek tutmak da bir diğer önceliğimiz.”

“İlkemiz, doğadan aldığımızı doğaya geri vermek” M syonunu, “Ç ftl kten sofralara süt değer z nc r n ve emanet ed len kaynakları en ver ml şek lde yönet p gel şt rmek” olarak tanımlayan Sütaş, bu anlayışla, 1975 yılında Bursa Karacabey’de günlük 5 ton süt işleme kapasitesine sahip ilk tesisini kuran Sütaş, bugün Karacabey, Aksaray ve Tire’de bulunan, günlük 3 bin 600 ton süt işleme kapasitesine sahip 3 entegre tesisinde üretim yapıyor. “Sütün iyiliğini ve bereketini yayma misyonumuzla, ineklerin beslendiği ottan sofralara ulaşan süt ve süt ürünlerine kadar tüm süreci, ‘Çiftlikten Sofralara’ entegre iş modeli ile yöneten Sütaş, üretim tesislerinin yanı sıra; süt üreticilerine yem desteği sağlayan yem fabrikaları, hayvan sağlığı ve refahı prensiplerine uygun süt sığırı çiftlikleri, damızlık yetiştirme merkezleri, süt üreticilerine, öğrencilere ve girişimcilere yönelik uygulamalı eğitim merkezleri ile geri kazanım ve enerji tesisleri kuruyor. Misyonunu, “Çiftlikten sofralara süt değer zincirini ve emanet edilen kaynakları en verimli şekilde yönetip geliştirmek” olarak tanımlayan şirket, bu anlayışla, toprak, su, hava gibi doğal kaynakları doğanın emanetleri olarak görüyor ve tüm faliyetlerini “doğadan aldığımızı doğaya geri verme” ilkesiyle sürdürüyor. Sütaş Yönetim Kurulu Üyesi Duygu Yılmaz, “Sunduğumuz ürünlerin doğallığını, kalitesini ve lezzetini güvence altına almak için, ineklerin beslendiği ottan, sofralara ulaşan süt ve süt ürünlerine kadar olan tüm süreci ‘Çiftlikten Sofralara’ entegre iş modelimizle yönetip, denetliyoruz. Bu modelin gereği olarak, süt ürünleri üretim tesislerimizin yanı sıra; süt üreticilerine yem desteği sağlayan yem fabrikaları, hayvan sağlığı ve refahı prensiplerine uygun süt sığırı çiftlikleri, süt üreticilerine sağlıklı ve verimli damızlık temini için damızlık yetiştirme merkezleri, süt üreticilerine, öğrencilere ve girişimcilere yönelik uygulamalı eğitim merkezleri kuruyoruz” bilgilerini veriyor. Duygu Yılmaz, “Sürekli geliştirdiğimiz bu model, tedarik zincirinin tüm aşamalarında

toprak, su, hava g b doğal kaynakları doğanın emanetler olarak görüyor ve tüm fal yetler n “doğadan aldığımızı doğaya ger verme” lkes yle sürdürüyor.

sosyal, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasını, çevresel etkilerin en aza indirilerek, kaynakların verimli kullanılmasının şirket faaliyetlerinin tamamına entegre edilmesini öngörüyor. Sürdürülebilirlik; ekonomik, çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim boyutlarıyla işimizin doğal bir parçası olarak özünde yer alıyor” diye ekliyor.

Süt üret c s ne eğ t m Sütaş’ın toplumsal yatırım kapsamında önem verdiği konulardan birinin de sektörün gelişimine katkıda bulunmak ve bu kapsamda nitelikli insan gücünün yetiştirilmesini desteklemek olduğunu söyleyen Yılmaz, bu doğrultuda süt üreticilerine, öğrencilere ve girişimcilere yönelik çeşitli eğitim fırsatları sunduklarını belirtiyor.

3 temel stratej k amaç Sütaş Grubu’nun sürdürülebilirlik yaklaşımını üç temel stratejik amaç üzerine inşa ettiklerini kaydeden Duygu Yılmaz, bu amaçları “Sağlıklı bireylerin ve nesillerin yetişmesine katkı sağlamak; yerel paydaşlarımızı

destekleyecek ve geliştirecek toplumsal projelere liderlik etmek, ve çevresel etki alanımızı en aza indirerek, doğadan aldığımızı doğaya geri vermek” olarak sıralıyor.

SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GIDAYA GEÇİŞ ŞART 2050 yılında dünya nüfusunun 9 m lyarı aşacağı, artan bu nüfusu beslemek ç n gıda üret m n n 2010 yılına oranla yüzde 70 artırılması gerekt ğ tahm n ed l yor. Küresel kl m değ ş kl ğ ne sebep olan sera gazlarının dörtte b r nden sorumlu olan ve tatlı su kaynaklarının yüzde 70’ n kullanan tarım, kl m değ ş kl ğ ve demograf k gel şmelerden en fazla etk lenen sektörlerden b r olarak karşımıza çıkıyor” d yen Duygu Yılmaz, şu yorumları yapıyor: “2050 yılının tarımı; kısıtlı ve %75’ bozunmuş araz üzer nde, azalan su

ve enerj kaynaklarıyla ve kl m değ ş kl ğ n n yaratacağı olumsuzlukların etk s nde kalacak. Yan sürdürüleb l r tarım ve gıdaya geç ş şart. Sütaş olarak, üret mde en öneml hammaddem z süt... Süt ç n hayvanlara, hayvanların beslenmes ç n de yem b tk ler ve yem maddeler n n üret m ne ht yacımız bulunuyor. Dolayısıyla sürdürüleb l rl k faal yetler m z n temel , hayvansal ve b tk sel üret mdek sürdürüleb l rl ğe bağlı. Bu nedenle sürdürüleb l rl ğ ş yapış b ç m m z n merkez ne yerleşt rd k.”

kat

sürdürüleb l r

Geçt ğ m z 50 yıl çer s nde nsan nüfusu k katına çıktı. Küresel ekonom yaklaşık 4 kat, küresel t caret se 10 kat arttı Hazırlayan: DİDEM ERYAR ÜNLÜ • d dem.eryar@dunya.com

20 N san 2020 • Pazartes

Türk-Alman TSO'dan salgına karşı yen l kç projelere destek Alman-Türk T caret ve Sanay Odası Genel Sekreter ve Yönet m Kurulu Üyes Dr. Th lo Pahl, “Alman ekonom s n n Türk ye’dek tems lc s olarak, bu olağanüstü zamanlarda her zamank nden fazla üyeler m z n yanında olmak st yoruz” d yor. Dr. Pahl, teknoloj kullanımının yaygınlaştığı ve normalleşt ğ b r dönemde, yen l kç projeler desteklemeye hazır olduklarını söylüyor. COVID-19 krizinin etkileYAKIN PLAN rinin en fazla hissedildiği alanların başında uluslaraDİDEM ERYAR ÜNLÜ rası ticaret geliyor. Ticaret didem.eryar@dunya.com Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre Mart ayında Türkiye’nin ihracatı İspanya'ya ve İtalya'ya yüzde 40, Fransa’ya yüzde 32,5, Almanya'ya yüzde 14, İngiltere'ye ise yüzde 12 oranında azaldı. Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası Genel Sekreteri ve Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Thilo Pahl, “Alman ekonomisinin Türkiye’deki temsilcisi olarak, bu olağanüstü zamanlarda her zamankinden fazla üyelerimizin yanında olmak istiyoruz” diyor. Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası (AHK Türkiye) 1994’ten bu yana Türkiye ile Almanya ekonomileri arasında köprü görevi üstleniyor ve ikili ekonomik ilişkilerin teşviki ve sürekli genişletilmesi için önemli bir çözüm ortağı olarak çalışmalar yürütüyor.

Dayanışma kampanyası Dr. Pahl, mart ayı başında, üyeleri arasında bir anket yaptıklarını ve sonuçlarını www.dtr-ihk.de üzerinden paylaştıklarını belirterek şu bilgileri veriyor: “Tüm üyelerimizi, acil sorunları ve endişeleri hakkında bilgi toplamak ve çözüme katkıda bulunmak amacıyla aradık. Üyelerimizin birçoğu sosyal

sorumluluk almak ve salgının yarattığı acil problemler ile mücadele etmek için bir katkıda bulunmak amacıyla bizlere ulaştı. Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası, üyelerinden gelen bu büyük talebe karşılık olarak, COVID-19’un etkilerini önlemek ve sağlık görevlilerine sarf malzemeleri, ekipman ve koruyucu ekipmanlarla destek olmak için bir dayanışma kampanyası düzenliyor. Şu anda hızlı ve bürokratik olmayan bilgiler oldukça değerli. Bu nedenle güncel konularda gerçekleştirdiğimiz webinarlara ek olarak, bir de dijital paylaşım platformumuz, www.ahkturkiye.com ile üyelerimiz arasında deneyimleriyle ilgili doğrudan fikir alışverişi imkanı tanıyoruz.”

Ş rketler sam m olmalı Özellikle kriz zamanlarında, şirketin temel yetkinliklerini hatırlamalarının büyük önem taşıdığını söyleyen Dr. Pahl’in önerileri şöyle: “Bu dönemde firmalar müşterileri ve toplum için neler yapabileceklerini samimi bir biçimde ortaya koymaları; onların firmalarına hangi platformlardan ulaşabileceklerini ve kendileriyle nasıl iletişime geçebileceklerini açıkça belirtmeleri çok önemli. Tüketicinin yanında olan ve itibarını koruyabilen markalar bu dönemden daha güçlü ve güven veren kuruluş-

lar olarak çıkacaklar. Bu süreçte satış amaçlı değil, tüketici, tedarikçi ve çalışanlar ile kurumun bağını güçlendirecek şekilde hareket etmek markaların, imajına ve şirketlerin gelecekteki itibarına katkı sağlayacak. Öte yandan, krizlere proaktif olarak hazırlıklı olmak ve bir kriz planı dahilinde hareket etmek tüm kurumsal firmalar için bir gereklilik.”

Yen ş alanları doğacak Dr. Pahl, COVID-19 salgınının tüm dünyada başlamış olan dijital dönüşümü hızlandırdığını söylerken, şu günlerde teknolojinin hiç olmadığı kadar yoğun kullanılmasının sağladığı faydanın açıkça görüldüğünü ifade ediyor. Pahl, şu yorumları yapıyor: “Teknoloji kullanımı yayılacak ve normalleşecek. Dijitalleşme ve Endüstri 4.0 için gereken yetkinlikler en iyi şekilde şirketler tarafından aktarılabilir. Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası olarak bu alandaki yenilikçi projeleri desteklemekten mutluluk duyarız. Böylelikle hem ekonomiye, hem de başarılı bir kariyer arayışındaki gençlere katkıda bulunmak mümkün olur. Çalışmalarımızı sürdürmek istediğimiz için, dijital dünyanın bize sunmuş olduğu olanakları keşfediyor ve kabulleniyoruz ya da eskisinden daha yoğun kullanmak zorunda kalıyoruz. Gelecekte, yüz yüze iletişim azalacak, fakat böylelikle belki de eskisinden daha değerli olacak. Örneğin, bir toplantıya katılmak için yolda geçireceğimiz zamanı gerçekten harcamak isteyip istemeyeceğimizi tekrar düşüneceğiz. Bugün sürdürmekte olan faaliyetlerimiz için alternatif çözümler bulmamız, sunduğumuz hizmetlerin hala talep görüp görmediğini değerlendirmemiz gerekecek. Bu durumda şüphesiz yeni iş alanları da doğacak.”

V rüsün ekonom k etk ler n , salgın kontrol altına alındıktan sonra göreceğ z Alman-Türk T caret ve Sanay Odası Genel Sekreter ve Yönet m Kurulu Üyes Dr. Th lo Pahl, “AHK Türk ye'n n faal yet gösterd ğ 1994’ten bu yana, k ülke arasındak t caret hacm beş kattan fazla artış göstererek, 7 m lyar 579 m lyon dolardan 36 m lyar 545 m lyon dolara ulaşmış durumda. “Türk ye, Almanya le olan t carette 2020 yılına y b r başlangıç yapmıştı” d yen Dr. Pahl, 2019’un Ocak ve Şubat aylarında Türk ye’den Almanya’ya hracat 2 m lyar 509 m lyon dolar olurken, 2020 yılının aynı dönem nde 2 m lyar 550 m lyon dolara yükseld . COVID-19 bugün tüm dünyada nsan hayatlarını tehd t etmekle kalmıyor, aynı zamanda ekonom k hayata da zarar ver yor. Fakat bu v rüsün ekonom k etk ler ancak salgın kontrol altına alındığında tam olarak ortaya çıkacak” açıklamasını yapıyor.

“D O Ğ A N I N YO K O LU Ş U V E PA N D E M İ L E R İ N Y Ü K S E L İ Ş İ’

WWF’den Pandem Raporu WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) yeni koronavirüs pandemisinin doğa tahribatı ve yaban hayvanı ticareti ile ilgisini ortaya koyan “Doğanın Yok Oluşu ve Pandemilerin Yükselişi’ adlı çarpıcı bir rapor yayınladı. Rapora göre; yeni koronavirüs aslında Ebola, AIDS, SARS, kuş gribi ve domuz gribi gibi son yıllarda ortaya çıkan hayvan kaynaklı hastalıkların son örneği. Bu hastalıkların yayılmasında ise doğanın insan tarafından aşırı sömürülmesinin ve yaban hayvanı ticaretinin etkisi çok büyük. Yeni görülen hastalıkların yüzde 60'ının yaban hayvanlarından bulaştığını ortaya koyan rapora göre; doğal ekosistemlerin tahrip edilmesi ve değiştirilmesi, ormansızlaşma, yaban hayvanı türlerinin yasadışı veya kontrolsüz ticareti virüs gibi patojenlerin yabani ve evcil hayvanlardan insanlara geçme ihtimalini yükseltiyor. Ayrıca, insan davranışları ve demografik faktörler bu risklerin seviyesini önemli ölçüde artırırken, kıtalar arası seyahat hızı pandemilerin hiç fark edilmeden yayılmasına neden olabiliyor. WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Bayar, “Bu krizden dersimizi alma-

lı ve bu günlerin ileride unutulmamasını sağlamak için büyük değişimler yapmalıyız. COVİD sonrası süreçte, bireyler, iş dünyası, yerel yönetimler ve hükümetler olarak doğayla ilişkimizde yeni bir başlangıca ihtiyaç var. İnsan sağlığının ve refahının güvencesi, sağlıklı bir doğa, sağlıklı bir yaban hayatıdır” dedi.

Atılması gereken 10 ac l adım COVİD-19 benzer tehd tlerden sakınmak ç n ac len atılması gereken adımlar şunlar: 1. Ulusal ve uluslararası düzeyde yaban hayvanı t caret n n yasaklanması. 2. Yaban hayvanı pazarlarının kapatılması. 3. İnsanların yaban hayvanlarıyla kontrolsüz temasının kes lmes . 4. Canlı türler ve popülasyonlarının yok olmasının önüne geç lmes , doğal yaşam ortamlarının korunması.

DUNYA

CMYK

5. Kaçak avcılığın sona erd r lmes , kara avcılığının salgın dönem nde yasaklanması ve salgın r skler ne karşı yen den düzenlenmes . 6. Bozulmuş ekos stemler n restore ed lmes , yen den kazanılması. 7. Yaban hayatı dostu geleneksel tarımsal uygulamaların teşv k ed lmes . 8. COVİD-19 sonrası dönemde sürdürüleb l r yatırımların teşv k ed lmes , nsanın, doğa üzer ndek

zararlı etk s n artıracak yatırımların (tüket m, k rl l k, vs) desteklenmemes . 9. Ekonom y canlandırma planlarının en az %50’s n n enerj ver ml l ğ , yen leneb l r enerj , elektr kl ulaşım g b çevresel olarak sürdürüleb l r yatırımlara yönelt lmes . 10. COVİD-19 kr z ndek kolekt f çabanın kl m kr z ve b yoçeş tl l k kaybını önlemek ç n b reyler, ş dünyası, yerel yönet mler ve hükümetler düzey nde kararlılık ve dayanışma le yürütülmes .