Dünya Gazetesi - 9 Nisan 2020 by Dünya Gazetesi

ABONE DOLAR (TCMB Döviz Satış)

EURO (TCMB Döviz Satış)

REPO (Gecelik)

BORSA (BIST 100)

ALTIN

6.7827 (% 0.49)

7.3676 (% 0.40)

9.02 (% -2.28)

93225.25 (% 0.91)

1648.00 (% -0.30)

SAĞLIK Erc yes Ün vers tes COVID-19'u zole ett

(İAB-Dolar/Ons)

PETROL (Brent/varil$)

31.82 (% -3.75)

Kurucusu / NEZİH DEMİRKENT

9 Nisan 2020 • Perşembe

TURQUALITY

SANAYİ

277 f rmaya 3. 4 m lyar l ra

“Tedb r Al, Üret me Devam Et Türk yem!”

Bakan Pekcan: 180 marka destek programında /02

OSBÜK Başkanı Mem ş Kütükcü, OSB’lere çağrısını kampanya le duyurdu/ 16

"Swap, repo o da olmadı IMF olanağı"

PROJE BAZLI DESTEKLER DE ERTELENDİ

KOSGEB’in destek formülü genişliyor Salgının etkilerinin hafifletilmesi kapsamında KOSGEB’in destek kapasitesi genişletiliyor. Açıklanan ekonomik desteklere ilave olarak, KOSGEB aracılığıyla bankalar tarafından 136 binin üzerinde işletmeye kullandırılan kredilerin vadesi 3 ay süreyle ertelendi. Ertelenen kredi taksitleri vade sonuna eklenecek ve erteleme masraﬂarı da kurum tarafından karşılanacak. Bu kapsamda ertelenecek 713 milyon liralık kredinin 21 milyon liralık maliyeti KOSGEB tarafından karşılanacak.

XSalgın uzarsa yeni erteleme olabilir: KOSGEB, koronavirüs salgınının öngörülemez şekilde uzaması halinde, gereğini yapacak.

X80 milyon liraya kadar faizsiz kredi: KOSGEB aracılığıyla faizsiz olarak kullanılabilecek kredi miktarı da firma başına 2-3 milyon liradan 80 milyon liraya yükseltildi.

XVirüsle mücadele ürünlerine 6 milyon: Koronavirüsle ilgili mücadelede kullanılacak ürünleri üretme kabiliyeti olan firmalara yönelik de yeni bir destek paketi uygulamaya koyarak, başvuruları toplamaya başladı.

HÜSEYİN GÖKÇE/09

Türk ye'n n de IMF l k d tes nden yararlanması gerekt ğ n d le get ren uzmanlara göre, bu konudak end şe yers z DÜNYA’ya konuşan uzmanlar, IMF’nin, likidite sorununun aşılmasına yönelik duyurduğu 1 trilyon dolarlık programa Türkiye’nin de katılması gerektiği görüşünde. Uygulamanın, IMF garantörlüğünde basit bir swap işlemi şeklinde olacağı belirtiliyor. HİLAL SARI/10

1 5 M A D D E L İ K İ L AV E PA K E T Ö N E R D İ

ÖZLEM DERİCİ Sp nn:

GÜLAY E. YILDIRIM/ Şekerbank:

ORKUN GÖDEK Den z Yatırım:

Fed-IMF program kr ter çok katı olmayacak

Böyle mkanlar varken neden faydalanmayı düşünmeyel m

IMF’n n yen başlattığı program değerlend r leb l r

C Y V İ S İ O N’U N P R OJ E S İ N E 2 M İ LYO N D O L A R

TÜGİAD: Erteleme çığ b r kt r r Yerli hologram navigasyon Revo Capital’den yatırım aldı Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD), virüs salgınına karşı 15 maddelik ilave paket önerisi oluşturdu. DÜNYA’ya konuşan TÜGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Anıl Alirıza Şohoğlu, “Türkiye’nin pandemi biter bitmez ranta ve sıcak paraya dayalı ekonomiden çıkıp, uzun vadeli yapısal reformlara yönelmesi gerektiğini” söyledi. Odağa “sosyal devlet”in ve “dijitalleşme”nin alınması gereğine vurgu yapan Şohoğlu, “Sosyal devlet tanımı değişiyor. Türkiye bu düzeni kafasında kurgulamak zorunda. Bu

bir fırsat da olabilir” değerlendirmesini yaptı. KGF’den yalnızca gerçekten ihtiyacı olan firmaların yararlanmasını istediklerini ifade eden Sohoğlu, kredi ertelemeninin ödemesinin sıkıntı yaratacağını kaydetti ve “Bugünkü ertelemelerle bir çığ biriktiriyoruz” dedi. Şohoğlu, salgın sonrası süreçten en karlı çıkacak sektörün tekstil olduğunu, otomotivde ise ertelenmiş talebin hız kazanacağı görüşünü dile getirdi.

ZEHRA ORUÇ/07

H A L K I İ L AÇ S I Z B I R A K M AY I Z A M A . . .

‘Mücb r sebep’ kapsamına g rmel y z İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS) Başkanı Nezih Barut, COVID-19 hastalarının tedavisinde öne çıkan sıtma ilacını üretip, Sağlık Bakanlığı’na bağışlama sürecini yönetirken, diğer taraftan sektörün seyrine baktı. Öne çıkan konu başlıkları şöyle: Sadece ecza depolarından eczanelere yönelik satışlar ocakta 255 milyon 986 bin kutudan mart-

Revo Capital, devreye aldığı 41 milyon Euro’luk ikinci fonunun ilk yatırımını, yerli start-up CY Vision’un “Türkiye’nin Otomobili” projesinde kullanılacak hologram navigasyon teknolojisine yaptı. Revo Capital Yönetici Ortağı Cenk Bayrakdar, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada yatırım tutarının 2 milyon dolar olduğunu açıkladı. Bayrakdar, yeni fonun muhtemel ya-

ta 188 milyon 951 kutuya indi. Hastane ve tüketici ürünleri de dahil edildiğinde ilaca olan talep yüzde 40 azalmış. Barut’la konuşurken İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan’ın çağrısını anımsattım: Tüm sektörler “mücbir sebep” kapsamına alınsın. İlaç için de “mücbir sebep”i düşünmek gerekmez mi?

VAHAP MUNYAR’IN YAZISI/02

tırımlarına yönelik 6 firmayla daha görüşmelerin sürdüğünü belirterek, “Küresel anlamda yatırımların hepsi durdu. Ama bu hastalık bir şekilde yenilecek ve ortam yıl içinde değişecek. Biz ülkenin yarınından ve kendi çapımızda can suyu vermekten sorumluyuz. O nedenle gündelik sıkıntıların moralimizi bozmaması gerekiyor” diye konuştu.

ŞEBNEM TURHAN/06

ÇİN’DEKİ TOPARLANMA DENİZ TAŞIMACILIĞINI UMUTLANDIRDI

AROLAT’ TAN

COVID-19 Günler ’nde Erzurum ne yapıyor? Başkan Lütf Yücel k le değerlend r yoruz… /03

ALAATTİN AKTAŞ

Daha da güçlü çıkmak!

04 FATİH ÖZATAY

2019 lk çeyrekte %14.4 küçüldüğümüzü unutmamak gerek yor

04 ŞEREF OĞUZ

Kısa çalışma ödeneğ ne uzun evrak l stes

07 SERVET YILDIRIM

U mu? V m ? Yoksa L m ?

06 RÜŞTÜ BOZKURT

Koronav rüs sonrasının gündem ne olmalı?

08 TUĞRUL BELLİ

Yen dünya düzen … Ama nasıl b r düzen?

11 UTUKİAD Genel Müdürü Cav t Uğur, Ç n’den Türk ye’ye mal hareket n n artmasıyla hracatta yaşanan 'boş konteyner' sorununun azalacağına vurgu yaparken, DTO İzm r Şubes Başkanı Yusuf Öztürk de “Ç n’ n ekonom k hayata dönmes b le yüreklere su serpt ” ded . AYSEL YÜCEL/14

Koronav rüs salgınının kaynağı Ç n’dek toparlanma s nyal , taşımacıları umutlandırdı. Canlanmanın lk etk s n n konteynerden önce dökme ve kuru yükte görüleceğ n bel rten P r Re s Ün vers tes Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan, “Baltık Kuru Yük Endeks de bu s nyaller ver yor” ded .

Duayen ekonomist-gazeteci

ind

iri

rim 50

ele %

Sipariş için: (0216) 440 24 70-71-72

776 sayfada ekonomi ve iş hayatına dair 5.000’e yakın madde...

i ze

hazırladı

öz

Faruk Türkoğlu

DÜNYA FİYATI: 5.75 TL/KKTC: 6.25 TL l www.dunya.com l email: dunya@dunya.com l Rüzgarlıbahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul l TEL : (0216) 440 24 00 l ABONE: (0216) 440 24 70 l SAYI: 10573 - 12169

DUNYA

CMYK

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 02

GÜNCEL

Bugün

Turqual ty’den 277 f rmaya 3.4 m lyar TL destek ödemes ANKARA GÜNLÜĞÜ Canan Sakarya canan.sakarya@dunya.com

Devlet destekli markalaşma programı olan Turquality’den bugüne kadar 277 firmaya 3.4 milyar lira destek ödemesi yapıldı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in konuya ilişkin soru önergesini yanıtladı. Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve Turquality’nin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ çerçevesinde, halen 169

firma 180 markasıyla Turquality Destek Programı, 109 firma 111 markasıyla Turquality programına hazırlık olan Marka Destek Programı’ndan faydalanıyor. Toplamda 277 firmanın 291 markası destekleniyor. Marka Destek Programı ve Turquality Destek Programı kapsamında 2006 - 2019 döneminde toplam 3.4 milyar destek ödemesi yapıldı. Bakan Pekcan, desteklenen Türk şirketlerinin 15’nin hâkim ortağının (en az yüzde 51) yabancı olduğunu ifade etti. Ancak bu kapsamda desteklenen firmalar ile tebliğ kapsamında bu firmalara ne kadar devlet desteği sağ-

landığı bilgisini firmaya özel olması nedeniyle açıklamadı. CHP Niğde Milletvekili Gürer, Türk firmalarının yurtdışında markalaşmasını sağlamak için ödenen devlet desteğinden, bu firmaların büyük hisselerini satın alan yabancı ortaklarına destek aktarılmasını eleştirdi. Gürer, “Turquality’de amaç; marka potansiyeli taşıyan Türk firmalarının ve ürünlerinin yurtdışında markalaşmasını sağlamaktır. Yabancı ülke şirketleri olan firmalara markalaşma desteği adı altında milyarlarca lira aktarılması kabul edilebilir bir durum değildir” dedi.

● ERDOĞAN’DAN 65 YAŞ VE ÜSTÜ VATANDAŞLARA MEKTUP

“Bütün mkanları seferber ed yoruz” Cumhurbaşkanı Recep Tayy p Erdoğan, "M llet m z n sağlığını tehd t eden bu salgına karşı bütün mkanlarımızı seferber ed yoruz” ded . Yeni tip koronavirüs salgını tedbirleri doğrultusunda, 65 yaş üstü vatandaşlara ücretsiz dağıtım için hazırlanan hijyen kitlerinin bulunduğu pakette Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın vatandaşlara hitaben yazdığı mektup da yer aldı. Erdoğan mektubunda, “Devlet olarak gerekli tüm tedbirleri alıyor, milletimizin sağlığını tehdit eden bu salgına karşı bütün imkanlarımızı seferber ediyoruz” dedi. Küresel salgın haline gelen koronavirüse karşı ülkece milli bir mücadele içerisinde olduklarını belirten Erdoğan, mektupta kısaca şunları dile getirdi: “Türkiye, son 18 yılda temel hizmet alanlarında yaşadığı değişim ve dönüşüm sayesinde koronavirüs sal-

gınına en hazırlıklı ülkelerden biridir. Bugün, dünyanın en güçlü genel sağlık sigorta sistemini hayata geçirmiş, en modern hastanelerini inşa etmiş, dünyanın örnek aldığı bir Türkiye var. Bunun yanında 165 bin doktorumuz, 205 bini hemşire olmak üzere 490 bin sağlık ve 360 bin destek personelimizle devasa bir sağlık ordusuna sahibiz. Sosyal devlet anlayışıyla sağlık, güvenlik ve sosyal yardım kuruluşlarımız başta olmak üzere tüm ilgili birimlerimiz tam bir seferberlik anlayışıyla çalışmalarını sürdürüyor.”

R sk grubundak ler n ht yacı karşılanacak Erdoğan, bu süreçte, yüksek risk grubunda bulunan ve ihtiyaçları-

nı karşılayacak bir yakını da bulunmayan vatandaşları hiçbir şekilde mağdur etmeyeceklerini bildirdi. Erdoğan, ayrıca 112, 155 ve 156 telefon numaraları arandığı takdirde, vali ve kaymakamlar başkanlığında kurulan Vefa Sosyal Destek Grubu’nun tüm ihtiyaçları karşılamak üzere hazır olduğunu da hatırlattı.

AŞI GELİŞTİRMEK İÇİN KRİTİK AŞAMA

Erciyes Üniversitesi, COVID-19’u izole etti OKTAY ENSARİ- KAYSERİ

Erciyes Üniversitesi (ERÜ), yeni tip koronavirüsü hücre kültüründe izole etmeyi başardı. Önceki akşam, Sağlık Bakanı Prof. Dr. Fahrettin Koca tarafından COVID-19 virüsünün 21 Mart’ta ERÜ Aşı ve Araştırma Uygulama Merkezi’nde Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve ekibi tarafından izole edilerek, aşı çalışmalarına başlandığı açıklandı. ERÜ Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış, “Sağlık Bakanımızın da açıkladığı gibi gece-gündüz demeden çalışan Aşı Araştırma ve Uygulama Merkezimizin araştırmacıları aşı geliştirmek için kritik aşama olan Covid-19 virüsünü izole ettiler. Başta Prof.Dr. Aykut Özdarendeli olmak üzere tüm ekibimizi tebrik ederim. Aşı ko-

nusundaki çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor” dedi. Sağlık Bakanlığı'na bağlı TÜSEB tarafından COVID-19’a karşı aşı geliştirilmesiyle ilgili Stratejik Ar-Ge Projesi Hazırlama daveti alan Erciyes Üniversitesi'nden Özdarendeli ve ekibi, COVID-19 pozitif bir hastadan alınan örnekten Biyogüvenlik Seviye 3 (BSL-3) şartlarında hastalığa yol açan SARS-CoV-2 virüsünü hücre kültür sisteminde üretmeyi başardı. Özdarendeli, virüsün izole edildiğini ve 21 Mart 2020’de RT-PZR (Reverz Trankripsiyon Polimeraz Zincir Reaksiyonu) testi ile de izolasyonu doğrulayarak aynı gün Sağlık Bakanlığı’nı bilgilendirdiklerini ve akabinde virüs izolatının yeni nesil dizileme çalışmalarına başlandığını belirtti. Erciyes Üniver-

sitesi Aşı Araştırma Geliştirme Merkezi (ERAGEM) müdürü olan Özdarendeli, “Bu salgınla acilen mücadele etmek çok önemli olsa da, yapılacak temel araştırmalarla bu virüse karşı kapsamlı çözümler üretilmesi gerekiyor. 2013 yılında kurulan merkezimiz aşı geliştirme çalışmaları konusunda önemli bilgi birikimine ve altyapılara sahip. Merkezimizde, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığına (KKKAH) karşı aşı çalışmalarımız da halen devam ediyor. Aşı geliştirme konusunda sahip olduğumuz bilgi birikimi ve uluslararası standartlardaki altyapılarımız sayesinde COVID-19 hastalığına karşı aşı geliştirme çalışmalarına hemen başladık ve bu kapsamdaki çalışmalarımızı da hızla ilerleteceğimize inanıyorum” dedi.

T İ M , B İ R L İ K L E R E YA Z I İ L E D U Y U R D U

ABD’den sağlık malzemeler takas taleb FİKRİ CİNOKUR/ANTALYA

Koronavirüsü salgınında merkez ülke konumuna gelen Amerika Birleşik Devletleri (ABD) salgınla mücadele kapsamında, Türkiye’de kapasite fazlası bulunabilecek sağlık malzemelerin ABD tarafından satın alınabileceği, buna karşılılık da ABD’de halen fazla miktarda bulunan diğer sağlık malzemelerinin takas yapılmasını önerdi. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nden (TİM), İhracatçı birliklerine gönderilen bir yazıda, ABD’nin Ankara Büyükelçiliği tarafından COVID-19 salgınına karşı müca-

DUNYA

CMYK

delede küresel çapta seferberlik yapılmasının istendiği belirtildi. Yazıda şu görüşlere yer verildi: “Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü’nden alınan bir yazıya atıﬂa, TİM'den alınan bir yazıda, ABD Ankara Büyükelçiliği’nin yeni tip koronavirüs salgınına ilişkin 25 Mart 2020 tarihli ve 2000392 sayılı Diplomatik Nota gönderildi. Notada COVID-19 salgınına karşı mücadelede küresel çapta seferberliğin sağlanmasını teminen bütün ülkelerin dayanışma ve işbirliğini güçlendirmesinin ve nota eki listedeki sağlık malzemelerinin üretiminde artış kaydedilmesinin

teşvik edilmesi gerektiğinin ifade edildiği bildirilmektedir. Salgınla mücadele kapsamında, mümkün olduğu takdirde, ülkemizde kapasite fazlası bulunabilecek söz konusu malzemelerin ABD tarafından satın alınabileceği, buna mukabil, ABD’de halihazırda fazla miktarda bulunan diğer sağlık malzemelerinin de takas yöntemiyle ülkemize tedarik edilebileceği ifade edilmektedir.” TİM, Ticaret Bakanlığı’na iletilmek üzere bölgelerde sağlık malzemesi üreten tedarikçi firmaların iletişim bilgilerini ivedilikle gönderilmesini istedi.

Dış Ticaret Beklenti Anketi 2. Çeyrek 2020 beklentileri Ticaret Bakanlığı (TB) tarafından açıklanacak.

Sağlıkta ş ddet ç n yen yasa gel yor CHP İstanbul M lletvek l Al Şeker, sağlıkçılara ş ddet uygulayanlara ver len cezaları arttıran tekl f n doğrudan Mecl s gündem ne alınmasını sted . Şeker, m lletvek ller ne “Üç gün sağlıkçıları alkışladık ama Mecl s olarak b z sağlıkta ş ddet yasasını çıkartmayacaksak ne farkımız kaldı sokakta alkış yapandan. Sadece alkış yetmez, b z sorumlulukları yer ne get rel m”ded . Şeker, son 7 yılda 90 b n sağlıkçının ş ddete uğradığını, 2005-2019 yılları arasında 9 hek m n görev başında öldürüldüğünü söyled . CHP’l Şeker’ n tekl f redded ld ancak dün AK Part ve MHP sağlık çalışanlarına yönel k ş ddette cezaların yüzde 50 artırılması ve cezanın ertelenmemes ne yönel k b r yasa tekl f n Mecl s Başkanlığı'na sundu.

Trafik İstatistik Bülteni Mart 2020 sonuçları İçişleri Bakanlığı (İB) tarafından yayınlanacak. Kredi Kartı Harcamalarına İlişkin 14. Hafta 2020 İstatistikleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından açıklanacak.

Yarın İşgücü İstatistikleri Ocak 2020 sonuçları Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanacak. İnşaat Maliyet Endeksi Şubat 2020 verileri Türkiye İstatistik Kurumu’nca (TÜİK) yayınlanacak. Vergi Kimlik Numarası ve Mükellef Sayıları İstatistikleri Mart 2020 verileri Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca (HMB) açıklanacak.

Halkı ilaçsız bırakmayız ama ‘mücbir sebep’ kapsamına girmeliyiz

LAÇ Endüstrisi İşvecü değiştiriyor. Yurt dışından renler Sendikası (İEİS) gelen şoförler karantinaya Başkanı Nezih Barut, alınıyor. Bu da lojistik süreciCOVID-19 hastalarının ni yavaşlatıyor. tedavisinde öne çıkan sıtma İlaç sektörünün bu dönemde ilacını üretip, Sağlık Bakanlısatışlarının çok arttığının sanılğı’na bağışlama sürecini yönedığını belirtti: İŞ DÜNYASINDA DİYALOG tirken, diğer taraftan sektörün - Bağışıklık sistemini güçVahap Munyar seyrine baktı: lendirici ürünler ile vitamin vahap.munyar@dunya.com - Sadece ecza depolarınsatışları arttı. Bağışıklık sisdan eczanelere yönelik olatemi güçlendirici ürünlerin na bakıldığında Ocak 2020’de 255 milyon 986 kısa süreli “yok sattığı” oluyor. Onun dışında bin kutu olan sektör satışı, Mart 2020’de 188 satışlarda gerileme söz konusu. milyon 951 kutuya indi. Toplumda ve kamuda yerleşmiş algıya dikkat Bu verinin yüzde 25 küçülmeyi işaret ettiğini çekti: gördü, bir başka veriyi inceledi: - “İlaç sektörü çok para kazandı” gibi bir algı - Hastane ve tüketici ürünleri de dahil edil- var. diğinde ilaca olan talebin yüzde 40 azaldığı anSonra kur sorununu açtı: laşılıyor. - İlaç fiyatı halen 3.8166 TL’lik Euro kuru Gerilemenin nedenlerini araştırırken ekibin- üzerinden belirleniyor. Oysa Euro 7.30 lira düden biri tanıtım konusunu açtı: - İlaç sektörünün tanıtım temsilcileri 15-20 gündür hastanelere giremiyor. Eczaneleri de dolaşamıyorlar. Yani, tanıtım işi tümüyle durdu. Barut, sektörün bu konuda aldığı kararı ekibiyle paylaştı: - Millet can derdinde iken ilaç tanıtımı yapmak doğru olmaz. Satışlardaki gerilemenin asıl nedeni şöyle ortaya çıktı: -Acil vakalar dışında kimse hastaneye gitmiyor. Doktorlar da bunu tavsiye ediyor. İlaç satışlarındaki yüzde 40’lık düşüş diğer tedavilerin yavaşlaması veya askıya alınmasından kaynaklanıyor. Ekibiyle durum değerlendirmesinin ardından Barut’la görüştüm, ilk sözü şu oldu: zeyinde seyrediyor. Bu da sektörümüzü olduk- Halkın ilaca erişiminde sıkıntı olmaz. Sek- ça zorluyor. tör olarak yaşadığımız sıkıntılar var. Ancak, İlacın “mücbir sebep” kapsamındaki sektörhalkı ilaçsız bırakmayız. ler arasına alınmadığına vurgu yaptı: Ardından sıkıntılara değindi: - İlaç sektörü, bu dönemde “mücbir sebep” - Hammadde tedariki konusunda zorluklar kapsamına girmeli. oluyor. Dünyanın birçok ülkesi gibi ilaç hamBarut’la konuşurken İstanbul Sanayi Odamaddesini Çin ve Hindistan’dan alıyoruz. sı (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal BahçıHindistan, 15 Nisan’a kadar sokağa çıkma ya- van’ın çağrısını anımsattım: - Tüm sektörler “mücbir sebep” kapsamına sağı ilan etti. Bu durum üretimlerini etkiliyor. Ürün az olunca fiyat da artırıyorlar. alınsın. Lojistik konusuna işaret etti: Dünkü yazımda ambalaj ve temizlik üzerinden, - THY acil durumlarda yardımcı oluyor ama kağıt sektörünün “mücbir sebep” talebi vardı. yine de lojistikte aksamalar oluyor. Karayolu İlaç için de “mücbir sebep”i düşünmek gerektaşımalarında TIR’lar sınır kapılarında sürü- mez mi?

Geçen yıl 38.4 milyar liralık ilaç kullandık İLAÇ Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS) Başkanı Nezih Barut, sektörün satışlarının son 2-3 haftada yüzde 40 gerilediğini belirtince, geçen yılki verileri sordum, paylaştı: - Geçen yıl 2 milyar 209 milyon 590 bin kutu ilaç satıldı. Parasal değerini merak ettim, hesapladı: -Sektörümüzün geçen yılki satışları 38 milyar 479 milyon lira oldu.

Romatizma ilacı olur mu, o yönünü yeniden inceleriz ABDİ İbrahim Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut’a Sağlık Bakanlığı’na COVID-19 hastalarının tedavisi için bağışladıkları sıtma ilacı sürecini sordum, anlattı: - İlaç ilk Fransa’daki araştırmada farkedildi. Hastalarını yüzde 75’ini iyileştirdiği anlaşıldı. FDA (Food and Drug Administration) 28 Mart 2020’de, “COVID-19’a karşı bir numaralı ilaç budur” dedi. Ardından EMA (Avrupa İlaç Ajansı) da kabul etti. Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı’nın aynı yönde karar verdiğini belirtti: - Bu ilaç için ABD ve Avrupa ülkeleri gibi Sağlık Bakanlığımız da sadece hastanelerde acil kullanım yetkisi verdi. Ruhsatı bizde idi. Üretimi için hemen harekete geçtik. Sağlık Bakanlığı’na ilacın 70 bin kutuluk ilk parti bağışıyla ilgili hammadde sürecine değindi: - 134 kilo hammaddeyi Hindistan’da, 25 kiloyu da Çin’de bulduk. Hammaddeyi

Hindistan’dan getirebilmemiz için Sağlık Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, büyükelçimiz ve THY yardımcı oldu. Hindistan’da 15 Nisan’a kadar sokağa çıkma yasağı uygulandığını vurguladı: - Ülkede üretim yavaşladı. Bütün dünya bu hammaddenin peşine düştü. Yine de Hindistan’dan 200 kilo, Çin’den de 50 kilo için bağlantı kurduk. Sağlık Bakanlığı’na 90 bin kutu daha teslim edeceğiz. Bağışımız yıl sonuna kadar sürecek. Yaptıkları bağışın parasal değerini sordum, yanıtladı: - Hesabını yapmış değiliz… Daha sonrası için söz konusu ilaçla ilgili planlarını merak ettim, paylaştı: - Sıtma ilacı olarak biliniyor ama romatizma için de kullanılmış. Romatizma ile ilgili endikasyonlarına bakacağız. 1934’de bulunan bir molekülün bugün COVID-19’a karşı kullanılabileceği akla gelir miydi?

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 03

GÜNCEL

AROLAT’TAN ARO

Osman Arolat

osman.arolat@dunya.com

Erzurum’da COVID-19 Günleri… Er

rzurum Ticaret ve Sanayi Odası'nın iktisadi geçmişi 1838’e kadar uzanıyor. Bölgede bir OSB var, ikincisi kuruluyor. Besi OSB’si için çalışılıyor. Üç ülkeye komşu; transit ticarette bölgesel üs durumunda. Bu il COVID-19 Günleri’nde ne yapıyor? Erzurum TSO’nun kıdemli Başkanı Lütfi Yücelik’in notundan “sürekli bilgilendirme” esaslı çalışıldığını görüyorum. Salgından hemen sonra bölge taleplerini içeren bir rapor hazırlanmış, bunu ikincisi izlemiş. Başkan Yücelik‘in notlarında 5 konu öne çıkıyor, bunları özetliyorum : • KGF kredileri büyük önem taşıyor. Yeni KGF kredileri konusunda imkânlarımız ölçüsünde katkı sunacağız. • Ramazan dönemi için üyelerimiz için 100 bin liralık ihtiyaç fonu hazırladık.

• İran ve Kafkas ülkelerine yönelik ihracatımız durma noktasında. Karayolu taşımacılığı durdu. Sipariş var ama firmalar gönderecek araç ve şoför sıkıntısı yaşıyor. Demiryoluyla sınırlı sağlık ve temel gıda ihracatı gerçekleşebiliyor. • Bölge ihracatımız yüzde 15 azaldı, yakında yüzde 40 düzeyine ulaşacağını öngörüyoruz. İhracatımız Posof-Türkgücü, Çıldır-Aktaş, Hopa-Sarp, Ağrı-Gürbulak ve Van-Kapıköy sınır kapılarında takas ticaretine geçilmesini istiyoruz.

Türk ye’den Balkanlara tıbb yardım

Türkiye, koronavirüsle mücadeleye destek amacıyla, yardım talebinde bulunan 5 Balkan ülkesine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla tıbbi yardım malzemesi gönderdi. Sağlık Bakanlığı’nca hazırlanan maske, tulum ve hızlı tanı kitinden oluşan malzemeler; Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Bosna-Hersek ve Kosova için yola çıktı. İlk olarak Sırbistan'a gidecek uçaktaki yardım malzemelerinin üzerine, gönderilen ülke dillerinde ve Türkçe, Mevlana'nın, “Ümitsizliğin ardında nice ümitler var. Karanlığın ardında nice güneşler var” sözlerine yer verildi. Türkiye, geçen hafta da İtalya ve İspanya’ya tıbbi yardımda bulunmuştu.

M ll Dayanışma'ya bağışlar sürüyor Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başlattığı ‘Milli Dayanışma Kampanyası’na destekler gelmeye devam ediyor. 1.5 milyar lirayı aşan kampanyaya dün de yenileri eklendi. ● Türkiye Finans Katılım Bankası, Milli Dayanışma Kampanyası’na 8 milyon lira kaynak ayırdığını duyurdu. Türkiye Finans Genel Müdür Vekili Murat Akşam, Türk insanının en büyük özelliğinin zor günlerde sergilediği milli birlik ve beraberlik ruhu olduğunu, aynı ruhla ve fedakarlıkla bu zor günlerin atlatılacağını kaydetti. ● Renault MAİS, kampanyaya 1 milyon liralık ile katılıyor. Şirketten yapılan açıklamada, “Renault MAİS olarak, bu zorlu dönemin üstesinden dayanışma ve el birliğiyle gelineceğine inancımız tamdır” denildi. ● Bera Holding, Milli Dayanışma Kampanyası’na 240 bin lira bağış yaptı. ● Odeabank, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na koronavirüs salgınına karşı 1 Milyon TL’lik destek verdi.

DİYARBAKIR’DA TERÖR SALDIRISI

5 vatandaş hayatını kaybett Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde odun toplamaya giden köylülere yönelik, terör örgütü PKK’lı teröristlerce saldırı düzenlendi. Yola yerleştirilen patlayıcı, köylüleri taşıyan aracın geçişi sırasında infilak ettirildi, beş vatandaş hayatını kaybetti. Bölgeye çok sayıda jandarma ve sağlık ekibi sevk edildi. İçişleri Bakanlığı, teröristlerin yakalanması için operasyon başlatıldığını duyurdu. Yaklaşık 8 ay önce de Kulp ilçesinin Ağaçkorur köyü mevkiinde odun toplamaya giden köylülerin bulunduğu araca el yapımı patlayıcıyla saldırı düzenlenmişti. O saldırıda da 7 kişi hayatını kaybederken, 10 vatandaş da yaralanmıştı.

DUNYA

CMYK

BUGÜNÜN SÖZÜ İkt sat dünyasının saygın b rey Dr. Ahmet Kalın’ı (doğ.1952) COVID-19 salgınından kaybett k. Başımız sağolsun.

• Salgının etkisiyle kapanan firma yok. Devletin aldığı tedbirlerle hizmet sektörü işletmelerimiz kapasitelerini düşürerek işlerini yürütüyor. Alınan tedbirlerin olumlu etkisini görmeyi bekliyoruz. Zor günler dayanışmayla aşılır. Bu bilgilerden 2 sonuç çıkarıyorum. 1-Yeni bir KGF desteğinin KOBİ şirketlerinde etkili olacağı anlaşılıyor. İvedi işlerliği, kapanmaların önüne geçebilecek. 2-Olağandışı dönemlere has bir uygulama olan sınır (takas) ticaretinin 5 sınır kapısında uygulanması isteniyor. Bu konunun düşünülmesinde yarar görüyorum. Erzurum TSO Başkanı Lütfi Yücelik‘e verdiği bilgiler için DÜNYA adına teşekkür ediyorum. Bu tespitleri, Türkiye’nin tüm sanayi ve ticaret odaları ile birlikte yapmaya devam edeceğiz.

1441 H cr Şaban 16 Günün Uzaması 3 dak ka

O //10 SİNOP

İ EDİRNE/ 19

TRABZON / 10 KARS/8

BURSA/18 ESKİŞEHİR /18 ANKARA / 18

ERZURUM /10 SİVAS / 13 VAN/ 10

KAYSERİ / 17

İZMİR/19 İ İ 20 DENİZLİ/

1436 Rum Mart 27

İmsak Güneş Öğle İk nd Akşam Yatsı

AMSUN / 12 SAMSUN

İSTANBUL / 13 KOCAELİ /13

DİYARBAKIR / 17

KONYA / 16

MUĞLA/ 15 ANTALYA/ 21

EDİRNE 05:07 06:38 13:21 16:59 19:53 21:18

ADANA/ 24

GAZİANTEP/ 17

İZMİR İSTANBUL BURSA KOCAELİ ANTALYA ANKARA KONYA KAYSERİ ADANA G.ANTEP ERZURUM 05:14 05:00 05:01 04:56 05:03 04:47 04:53 04:39 04:44 04:36 04:13 06:39 06:29 06:29 06:25 06:26 06:14 06:18 06:05 06:07 05:59 05:41 13:18 13:11 13:11 13:07 13:04 12:55 12:57 12:45 12:46 12:37 12:22 16:56 16:49 16:49 16:45 16:41 16:34 16:34 16:22 16:22 16:14 16:00 19:48 19:43 19:42 19:39 19:32 19:27 19:26 19:15 19:14 19:06 18:53 21:08 21:07 21:04 21:02 20:50 20:48 20:45 20:35 20:32 20:24 20:15

Dünya’yı y oku

dunya.com

9 N san 2020 • PERŞEMBE / 04

GÜNCEL

EKONOMİDE UFUK TURU Fat h Özatay EKON

fatih.ozatay@etu.edu.tr

2009 ilk çeyrekte % 14.4 küçüldüğümüzü unutmamak gerekiyor

üresel finansal krizin ekonomi üzerindeki şiddetinin en çok hissedildiği günlere geri gidiyorum. 2009’un ilk çeyreği. Ekonomimiz o çeyrekte bir yıl öncesine kıyasla tam yüzde 14.4 oranında küçüldü. Şimdi şöyle düşünün: Küresel kriz aynı şiddetle yılın kalanında da sürseydi 2009 küçülme oranı ne olurdu? Yüzde 14.4 civarında bir küçülme ile karşı karşıya olacaktık. Bu bakış açısından içinde bulunduğumuz koşulların 2020 büyümesine olası etkisi hakkında alınacak önemli bir ders var. Önce 2020 büyümesini unutacağız. Hipotetik ‘bir’ yılı ele alacağız. Sonra, COVID-19 salgını ve (sorunsalımız

açısından) daha önemli olan bu salgına karşı alınan sosyal mesafe koyma önlemleri bütün bu yıl boyunca sürerse ne olur sorusuna yanıt aramalıyız. Böyle yapınca, kriz öncesi duruma kıyasla yüzde 40 civarında bir daralma olacağı hesaplanıyordu (bir önceki yazım). Çok büyük bir belirsizlik olduğuna göre bu kaba tahminin hem yukarısına hem de aşağısına doğru geniş bir aralık düşünmek gerekiyor. Mesela eksi yüzde 30-50 diyelim. Burada önemli olan büyüme için bir mertebe kestirebilmek: Eksi yüzde 5 mi? Eksi 25 mi? Yüzde 0 mı? Sonuçta son yazımdaki hesaplama eksi 5 ya da eksi 10 olmayacağını gösteriyor. Elbette şu andaki sosyal

mesafe koyma kararları bir yıl sürerse. Şimdi 2020 büyümesine dönebiliriz. 2020’nin ilk iki-iki buçuk ayında büyüme oranımızın yüksek olduğunu biliyoruz. Yüzde 5.5 diyelim. Geriye kalanında ne olacağını belirlemek için yine süre bilgisine ihtiyaç var. Sosyal mesafe koyma aynı biçimde üç, altı ya da dokuz ay sürsün. Bu sürenin sonunda önce bir toparlanma sonra da büyüme (yüzde 5.5) olsun. Böyle ele alırsanız, üç aylık bir süre için yüzde 10 değil yüzde 7 küçülme, altı aylık süre için de yüzde 20 değil yüzde 18 civarında bir küçülme değeri ortaya çıkar 2020 için. Peki, ne kadar ikna edici bu rakamlar? Tekrar 2009’un ilk çeyreğine dö-

nüyorum. O dönemde hizmet sektörünün katma değeri yüzde 23 azalmıştı. Peki, sosyal mesafe koyma davranışı nedeniyle otel faaliyetleri neredeyse durmuş, lokantalar, sinemalar falan kapatılmış mıydı? Havayolları seferlerini durdurdukları için o değer zincirinin içindeki her şirket (turizm acenteleri, uçak yolcularına yemek yapan şirketler, onların tedarikçileri, yolcuları taşıyan taksiler, havaalanlarının yanındaki oteller, havaalanlarındaki dükkânlar…) çalışmaz halde miydi? Ulaştırma sektörü de mi darbe yemişti? Yine o çeyrekte sanayi katma değeri yüzde 24.2 düşmüştü. Sektör o dönemde şimdiki koşullara kıyasla daha mı kötüydü?

Daha da güçlü çıkmak!

edi-sekiz yaşındaydım. Kayseri’de şimdi yerle bir edilmiş eski evimizdeki merdivenden düşmüştüm ve dizkapağımın altında neredeyse kemiğe kadar açılan bir yara oluşmuştu. Neyse ki kırık yoktu. Hayal meyal hatırlıyorum, ilk kez o zaman duymuştum bu sözü. Aile büyükleri, konu komşu “Bacağın daha da sağlam olur” diyordu. O zamanki aklımla bile bunun bir teselli sözü olduğunu idrak edebiliyordum. Kayseri Lisesi’ne başladığım yıl bu sefer bisikletten düşüp sol kolumu dirsek ile bilek arasından kırdım. Aynı cümle tekrar ediliyordu yine. “Üzülme kolun eskisinden daha sağlam olur.” Bundan sekiz yıl önceydi. Ankara’da buzda kayıp sol kolumdaki kırığı adeta tamamladım. Bu sefer kırık dirsek ile omuz arasındaydı. Ama neyse ki artık geçmiş olsun dileğinde bulunanlar “Kolun eskisinden daha sağlam olur” demiyordu. İnsan istemez şunu düşünüyor değil mi; madem kemikleri-

EKO / ANALİZ

Alaatt n Aktaş ala.aktas@gmail.com

Ekonom k kr z yaşıyoruz; söylenen "Bu kr zden güçlenerek çıkacağız". Deprem yaşıyoruz; söylenen y ne aynı. Ş md korona belası, b r ülke böyle b r salgından da mı güçlenerek çıkarmış! miz kırıldıkça eskisinden sağlam oluyor, şöyle usturuplu bir şekilde, canımızı da fazla yak-

madan ve zamana yayarak tüm kemikleri birer kere kırmanın hiç sakıncası yok! Bu şekilde sağlamlaşacak kemikler sayesinde yaşlılıkta düşüp oramızı buramızı kırmaktan da kurtuluruz! ★★★ Bu teselli cümlesi özünde aynı kalarak artık hemen her felakete uyarlanıyor ve topluma söyleniyor. Ne zaman bir ekonomik darboğaz yaşasak, ne zaman bir doğal afetle karşı karşıya kalsak teselli cümlesi aynı: “Ülke olarak bu sorunu daha da güçlenerek atlatacağız...” İyi güzel de bu nasıl olacak ya da şimdiye kadar oldu mu? Bir ekonomik darboğaz yaşadığımızda adeta dip yapıyoruz ya, herhalde o dip noktaya göre olan iyileşmeyi daha güçlü çıkmak olarak görüyor ya da hissediyoruz. Öyle ya, ayağınızı kırmış aylarca yürüyememişsiniz, alçı çıkıp bir süre sonra normal yürümeye başladığınızda o kötü günlere göre tabii ki müthiş bir iyileşme göstermiş oluyorsunuz. Yani dipten çıkıyorsunuz.

VİRÜS KRİZİNDEN ETKİLENDİ

Yaşamınız aslında V çizmiş oluyor; eski halinize göre değişen bir şey yok, ama V’nin dibine göre tabii ki bir yükselme hissediyorsunuz. Olsa olsa kastedilen bu olabilir. V’nin dibinde geçen süre sanki yaşamımızdan değilmiş gibi oradan çıktık diye teselli buluyoruz, hepsi bu. ★★★ Şimdi koronavirüs için de aynı terane. Neymiş, bu süreçten tüm ülke olarak daha da güçlü çıkacakmışız. Bırakın ekonomide yaşanan ve telafisi çok zor olan sıkıntıları, can kayıplarını ne yapacağız. Türkiye olarak bu felaketi birkaç bin can kaybıyla atlatabilirsek teselli bulacak durumdayız. Güçlenerek çıkmak nasıl olacak peki! Soruyu değiştirelim; ne demek güçlenerek çıkmak! Can kaybı yaşadığımız bir felaketten bırakın güçlenerek çıkmayı, kayıpsız çıkmaktan bile söz edilemezken... ★★★ Koronavirüs karşısında sağlık yönünden atılan adımlarda

Mesela uluslararası tedarikçilerinden mal tedarik edemedikleri için üretim yapamıyorlar mıydı? Küresel finansal kriz sırasında küçülmeye yol açan neydi? Finansal kriz nedeniyle, birincisi yurda dış kaynak girişi durmuş ve vaktiyle gelen sermaye de çıkmaya başlamıştı (ani duruş). İkincisi, bankalar kredi musluklarını kısmışlardı. Üçüncüsü, ihracat yaptığımız ülkelerin (özellikle Avrupa’nın) gelirlerindeki düşüş nedeniyle ihracatımız hızla düşmüştü. Dördüncüsü, ortada bir güven bunalımı ve büyük belirsizlik vardı. Bu koşullar altında ilk çeyrekte yüzde 14.4 oranında küçüldük ve bu koşullar sürseydi bütün bir yılın küçülme oranı da en az bu kadar ola-

caktı. Şimdi o zamanki koşulların ikincisi, üçüncüsü ve dördüncüsü var. İlki olan finansal kriz yok ama zaten onun sonucu olarak kaçacak yabancı sermaye bizde pek kalmadı. Kaldı ki uluslararası sermaye piyasaları çok tedirgin; dış kaynak girişi de söz konusu değil. Dolayısıyla, o koşulların hepsi şu anda da geçerli. O zamankinden farklı olarak şimdi bir de sosyal mesafe koyma davranışından gelen ve yukarıda tartışılan olumsuz koşullar var. Hem son yazımdaki hem de yukarıdaki iç karartıcı küçülme rakamlarına bu çerçevede bakmakta yarar var. İçimizi karartmak için değil, nasıl bir ekonomi programı uygulamamız gerekir diye düşünmek için.

çok geç kalınmadığı söylenebilir. Okulların tatil edilmesi, bazı işyerlerinin kapatılması gibi önlemlerde çok gecikilmedi. Hele hele İtalya, İspanya, Fransa, İngiltere ve ABD gibi ülkelerle kıyaslama yapıldığında Türkiye bazı konularda çok erken adım attı. Ama bizim o ülkelere göre ekonomik yönden ciddi bir dezavantajımız var. Özellikle ekonomisi güçlü olan ülkeler koronavirüsün yol açtığı ekonomik yıkıma karşı çok radikal ve içi dolu paketler açabilirken biz bunu yapamadık. Hele hele ilk açıklanan önlem paketinin yaraya merhem bile olamayacağı belliydi, nitekim daha sonra peş peşe yapılan düzenlemeler bir eksiklik olduğunun itirafı gibiydi. Ne var ki yapılanlar yine de yeterli değil ve hiçbir zaman da yeterli boyutta önlem alamayacağız. Bu kesin. Ekonomik krizden böylesine etkilenen tüm kesimleri kapsayacak bir paket açabilecek gücümüz yok, bunu herkes görüyor zaten. Hep dile getirilen bir öneri var; şu koşullarda yan etkileri ikinci plana atılıp para basmayı da kapsayan düzenlemelere yönelmek. Aslında bunun yapılmadığı da söylenemez. Merkez Bankası bir dizi mekanizmayı devreye sokarak piyasaya sürekli para pom-

palıyor. Ancak sorun çok büyük ve biz buzdağını yalnızca görünen kısmından ibaret sanıyoruz. Dolayısıyla şimdiye kadar atılan adımlar soruna ancak bir nebze çare olabildi. Son günlerde birkaç kez yazdık. Tekrar etmekte sakınca yok. Mevcut durumda 4.4 milyon işsiz var; sokağa çıkamadıkları için çalışamayanların sayısı 1.4 milyon; bu gidişle bir 4 milyon işsiz daha ortaya çıkabilir; toplam sayı yaklaşık 10 milyon. Yani çalışmak isteyen her üç kişiden birinin işsiz kaldığı ya da kalacağı (turizm için kalacağı diyoruz) günler söz konusu. 4 milyonluk ek çok büyük görülebilir; unutmayalım süreç uzarsa çok sayıda işveren konumundaki işletme sahibi de işsiz kalacak. Bu insanlar koronavirüs bitip işlerine kavuştuğunda bile çok zor koşullarda bir dönem yaşamış olmayacak mı? O kötü dönemi yok mu sayacağız? Şimdi girişteki soruyu soralım. Koşullar normalleştiğinde dipten döndüğümüz için mi kendimizi güçlenmiş hissedeceğiz, yani aslında kaybettiğimizi bulduğumuz için mi, yoksa ne gibi gelişmeler yaşanacak da işimizi kaybettiğimiz günden daha iyi olacağız?

İ S O’ N U N E N D E K S İ M A RT TA 3 5.7 ’ Y E D Ü ŞT Ü

Savunma ihracatı yarı yarıya azaldı

İhracatta 18 yılın en kötü ‘iklimi’

MEHMET KAYA / ANKARA

Avrupa’yı ve ABD’yi etkileyen ve ekonomide gerilemeye neden olan COVID-19 salgınında, Türkiye’nin ihracatı olumsuz etkilendi. İhracatçı birlikleri kayıtları üzerinden ihracat rakamlarını yayınlayan TİM verilerine göre sanayi sektörleri içinde Mart ayı içinde ihracatı en hızlı gerileyen sektör savunma ve havacılık oldu. Sektör ihracatındaki ana gerilemenin havacılık sanayiinden kaynaklandığı belirtiliyor. Türkiye’nin bu alandaki ihracatı en fazla Avrupa ve ABD’li şirketlere, ağırlıklı kısmı da off-set anlaşmalarına dayalı olarak yapılıyordu. Avrupa’da ve ABD’de havayolu şirketlerinin uçuşlarının büyük oran-

da azalması, uçak imalat ve bakım alanında da yavaşlamaya neden oldu. TİM kayıtlarına göre Türkiye’nin savunma ve havacılık ihracatı yılbaşında bir önceki yıla göre dengeli başlasa da mart ayında sert bir düşüş yaşadı. İhracat Ocak 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 4.3 düştü ancak şubat ayında yüzde 10 arttı. Bütün dünyada salgının etkisini gösterdiği Mart ayında ise yüzde 49.8 oranında geriledi. Mart ayında sanayi sektörü ihracatı genel olarak yüzde 20.5 azalırken, en faz-

la ihracat düşüşü yaşayan sektör savunma ve havacılık oldu. Bu sektörü yüzde 30.5 ile gemi-yat, yüzde 28.5 ile otomotiv izledi. Ocak-Mart döneminde de savunma ve havacılık sektörü ihracatı en fazla düşen sektör oldu. Mart ayındaki sert düşüşün etkisiyle bu sektörün ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 21.5 oranında geriledi. Bunu yüzde 1.1 ile çelik ve yüzde 10 ile otomotiv izledi. Savunma ve havacılık sektöründe 2020 ihracatı 4.5 milyar dolar, ciro da 23.1 milyar dolar olarak tahmin edilmişti.

J I M R O G E R S , G E L İ Ş E N P İ YA S A L A R D A K İ K AY I P L A R A D İ K K AT Ç E K T İ

Türkiye, yatırım fırsatı sunuyor Amerikalı yatırımcı ve finans uzmanı Jim Rogers, küresel piyasalarda borçlanmanın ve para basmanın çare olmadığına dikkat çekti; Türkiye’nin de içerisinde bulunduğu gelişen piyasalarda yatırım fırsatlarının bulunduğuna işaret etti. Küresel ekonomide koronavirüs darbesinin izlerinin silinmesinin zaman alacağının altını çizen Jim Rogers, “Henüz dibi gördüğümüzü düşünmüyorum. Şaşırtıcı miktarda harcama yapıp, para basıyorlar. Bu gelecek 8-9 ay için harika. Hayır, bu uzun vadede çok kötü olacak. 2008 yılında bi-

DUNYA

CMYK

zim dünyada faiz oranlarını azaltabilmek gibi bir seçeneğimiz vardı. Şu anda böyle bir seçeneğimiz yok. Faizler zaten sıfır seviyesinde. Önümüzdeki 2-3 sene zarfında faizler yeniden yükselecek ve bu kez her şey daha da kötüleşecek” değerlendirmesinde bulundu. Gelişen piyasalardaki yatırım fırsatları ile ilgilendiğini belirten Rogers, Çin’de ve Rusya’da son dönemde bazı hisse alımları yaptığını söyledi. Rogers, “Fırsatları araştırıyorum. Çin hisseleri geçen seneki seviyesinin yüzde 60 altında. ABD hisseleri şubat ayın-

da tüm zamanların en yüksek seviyesini görüyordu. Genelde düşük seviyedeyken bir şeyleri satın almak daha iyidir. Japonya’ya bakıyorum fakat henüz alım yapmadım” İfadelerini kullandı. Türkiye’deki yatırım fırsatların ilişkin olarak ise Rogers, “Tüm gelişmekte olan piyasalar bu süreçte önemli ölçüde düştü. Şu an sizinle konuşmuyor olsaydım, aslında gidip Türk piyasasına bakıp, oradan alım yapıp yapmamayı değerlendirirdim. Tüm gelişmekte olan piyasalar dağıldı. Bu durum genelde yatırımcılar için fırsatlar sunar” dedi.

İhracat İkl m Endeks martta 35.7’ye ger lerken, Türk ye’n n hracat pazarlarının tümünde ekonom k faal yet daraldı. Endeks ölçülmeye başladığı 2002’den bu yana en sert düşüşünü yaşadı. Koronavirüs salgınının küresel ekonominin büyük bölümünde bozulmaya neden olduğu martta, İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi sert düştü. İmalat sektörünün ana pazarlardaki ihracat koşullarını ölçen ve şubatta 50.4 düzeyinde olan endeks, martta 35.7’ye geriledi. Türk imalatçılarının ihracat ikliminde belirgin bir bozulmaya işaret etti. Endeksteki düşüş, küresel finans kriz döneminden bile daha yüksek oranda gerçekleşti ve seri başlangıcı olan Ocak 2002’den bu

yana en belirgin düzeyde kaydedildi. 50,0 eşik düzeyinin üzerinde ölçülen her değer ihracat ikliminde iyileşme olduğunu gösterirken, 50,0 eşik düzeyinin altında ölçülen değerler ise bozulmaya işaret ediyor. Ölçülen değer 50,0 eşik düzeyinden ne kadar uzaksa ihracat iklimindeki değişim o kadar yüksek oluyor.

En fazla etk lenen ülke İtalya Koronavirüs salgını ve salgına bağlı olarak uygulanan sokağa çıkma yasağının ekonomi üzerindeki sert etkisinin yansıması olarak, üretimi en yüksek oranda gerileyen ülke İtalya oldu. Türk imalat sektörü ihracatının yüzde 5’inden fazlasını oluşturan İtalya, ihracatçılar için kilit pazarlardan biri. Martta hemen hemen tüm pazarlarda aktivite düşüş gösterdi. En sert daralmanın gerçekleştiği ülke İtalya olurken, Almanya, Birleşik

Tünel n ucunda ışık bel rt s çok az İstanbul Sanay Odası Türk ye İhracat İkl m Endeks hakkında değerlend rmede bulunan IHS Mark t D rektör Yardımcısı Andrew Harker, şunları söyled : “Türk ye İmalat Sektörü İhracat İkl m Endeks , Mart’ta COVID-19 salgınının küresel ekonom üzer ndek etk s n ve hemen hemen tüm pazarların daraldığı b r ortamda

hracatçıların yen s par ş alma konusunda karşılaştığı zorlukları ortaya koydu. İhracat kl m ndek bozulma, 20082009 küresel f nansal kr z n n tüm aşamalarından daha kötü düzeyde gerçekleşt . Henüz tünel n ucunda ışık bel rt s n n çok az olduğu bu dönemde, önümüzdek b rkaç aya l şk n beklent ler zayıf seyred yor.”

Krallık, Fransa ve İspanya’daki ekonomik faaliyetlerde de sert düşüşler gerçekleşti. Çin ekonomisi şubat ayındaki sert daralmanın ardından istikrar işaretleri gösterirken, ABD’deki salgının etkisinin artmasıyla talep koşullarında Şubat 2009’dan beri en sert bozulma görüldü.

Suud Arab stan lk kez negat f bölgeye geçt Orta Doğu’da Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Katar’da ekonomik aktivite yavaşlamaya devam ederken Suudi Arabistan anketin başladığı Ağustos 2009’dan beri ilk kez negatif bölgeye geçti. Takip edilen tüm ülkeler arasında üretimde en sert düşüşlerden biri Lübnan’da yaşandı. Son olarak, salgın vakalarının daha geç başladığı Sahra Altı Afrika ve Güney Amerika’da üretim diğer bölgelere göre genel olarak daha ılımlı yavaşlama kaydetti.İSTANBUL/DÜNYA

DUNYA

CMYK

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 06

GÜNCEL

EKONOMİNİN HALLERİ Servet Yıldırım EK

servet.yildirim@dunya.com

İŞ ZİYARETLERİ TİCARET BAKANLIĞI'NA BAĞLANDI

U mu? V mi? Yoksa L mi?

ün DÜNYA’nın manşetiydi, “Firmaların yarısı yüzde 50’den fazla ciro kaybetti.” Derin bir krizden geçiyoruz. Firmalar üretim için gereken girdilerin temininde zorlanıyor, tüketiciler daha az tüketmeye çalışıyor. Yani hem talep hem de arz şoku yaşıyoruz. Salgın sona erdiğinde arz ve talep hemen normale döner mi? Zor. Çünkü iki taraf da ağır hasar aldı. Krizden çıkış senaryoları yapılmaya başlandı. Her krizde olduğu gibi bunda da çıkışın şekli harﬂerle açıklanmaya çalışılıyor. En iyimserler V’ciler. Hızla resesyona giren ekonominin dibi gördükten sonra hızla durgunluktan çıkmasını bekliyorlar. Salgın Mayısta sona erecek ya da büyük ölçüde hız kesecek; insanlar tekrar birbirlerine yaklaşacak; resta-

urantlar açılacak; uçaklar havalanacak; ertelen alışverişler yapılacak, işletmeler tekrar normal, hatta normalin üzerinde faaliyetlerine başlayacaklar. Basılan paralar ve verilen teşviklerin etkisiyle sağlanan canlılık büyümeyi kriz öncesi seviyelere yani normale doğru taşıyacak. Normale dönüş son çeyreği veya 2021 başını bulabilir. U’cular ise biraz daha ihtiyatlılar. Ekonomi dibi gördükten sonra hemen toparlanmak yerine bir süre daha dipte kalacak, sonra toparlanma başlayacak. Eğer salgının sona ermesi Temmuz-Ağustos’u bulur ve o zamana kadar insanlar birbirlerine mesafeli, restaurantlar kapalı ve uçaklar yerde kalırsa teşviklere rağmen toparlanma ancak 2020 sonunda başlar ve normale dönüş ise 2021 ikinci yarısını

bulabilir. Bir de L senaryosu var ki en ürkütücü olan o. Salgının yılın ikinci yarısında da etkisini sürdürdüğü senaryo bu. İki-üç ay kapalı kalmanın yükünü bile taşıyamayan işletmelerin çoğunun batması demek. L için mutlaka salgının sürmesi de gerekmiyor. Salgın biter ancak tüketim alışkanlıkları değişmiş, tasarruf eğilimi güçlenmiş olabilir. İşletmeler sermaye sorunu nedeniyle normale dönmekte zorlanabilirler. W’cilere göre ise virüs tekrar ortaya çıkabilir; sağlık ve sosyal mesafe önlemleri tekrar alınmak zorunda kalınır ve ekonomiler tekrar resesyona girerler. Mümkündür ancak bu dönem aşının ve ilaçların devreye girecek olması W’nin olasılığını azaltan tek umut. Süreci keskin dönüşlerin olmadığı La-

E K O S İ S T E M D E İ L K 1 0 ’A G İ R D İ

Mutlub ev yatırıma doymuyor İŞİN GELECEĞİ

Tem zl k taleb 3 kat arttı

SELENAY YAĞCI selenay.yagci@dunya.com

Online temizlik pazaryeri girişimi Mutlubiev, şimdiye kadar aldığı yatırımı 5 milyon dolara çıkardı. Girişim, geçen yıl aldığı 2.1 milyon dolar yatırımla ekosistemdeki ilk 10 yatırım arasına da girdi. Ankara'dan önce 2018'de Milano ile yurtdışına açılan girişim, şimdi İtalya ve İspanya ve İngiltere’de hizmet veriyor. Yaklaşık 6 yıl önce kurulan girişimin İstanbul, Barcelona, Madrid, Milano ve Londra’da ofisleri bulunuyor. Sistemine yüzde 97’si kadın olan 10 binin üzerinde temizlik personeli kayıtlı bulunuyor. Şimdiye kadar 50 binin üzerinde ev, binin üzerinde de ofis temizlyen girişim, ana ofiste direkt olarak 80 kişiye istihdam sağlıyor. Abonelik sistemi ve mobil uygulaması ile işleyişini tamamen otomatik bir hale getiren Mutlubiev'e bağlı temizlik personelleri, uygulama sayesinde işleri görebiliyor, sahiplenebiliyor ve puanlarını görüp kazançlarını hesaplayabiliyor. Temizlik siparişi veren kullanıcılar ise uygulama üzerinden temizlik personelinin konumunu harita üzerinden görebiliyor ve giriş-çıkış saatlerini de kontrol edebiliyor. Girişim, temizlik personeline Axa Sigorta anlaşması ile hayat sigortası, hastalıklara karşı da ücret garantisi veriyor. Şirketin kurucusu Tayga Baltacıoğlu, döviz kurunun oynaklığı ve politik risk-

lerin yüksek olması sebebiyle yatırımcıların Türkiye’ye yatırım yapmak istemediği bir dönemde, “Ben bu işi Ankara’dan önce Milano’da yapabilirim’ diyerek dünyaya açıldığını söyledi. Milano’da Türkiye’den daha hızlı büyüyünce daha çok yatırım yapmaya karar verdiğini belirten Baltacıoğlu, 2019’da da İspanya ve İngiltere’ye açıldıklarını kaydetti.

Marka şb rl ğ n büyütecek Baltacıoğlu, 3 yılda gelirlerinin yüzde 50’sinin Avrupa’dan elde eder hale geldiklerinin altını çizerek, Cleanzy markasıyla globalde yer alan

Mutlubiev’in temizlik alanında pazar lideri olduğunu ifade etti. Yapay zeka algoritması ile hangi temizlik profesyonelinin hangi müşteriyi memnun edebileceğini anladıklarını söyleyen Baltacıoğlu, rakiplerinden farklı olarak referanslı, adli sicilleri kontrol edilmiş ve düzenli eğitimlerden geçirilen temizlik profesyonelleri ile çalıştıklarını belirterek, “Sistemde üniversite mezunları da var. Kurumsal olarak ise Capitol AVM ve Basketbol Federasyonu gibi müşterilerimiz de var” dedi. Evlerin içine kadar girdikleri için pazarlama da yaptıklarını söyleyen Baltacıoğlu, “Örneğin temizlik profesyoneline hediye verdiğimiz Vestel ütülerle ütü işini yaptırdık. Sonrasında not bıraktık, ‘Bunu Vestel’le ütüledik, buradan şu kadar indirimle alabilirsiniz’ yazdık. Veya yaz başında dolaplara Juss meyve suları bıraktık. Yakında Dyson ile yapacağız” diye konuştu.

Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'nde yabancı ülkelerden Türkiye'ye, Türkiye'den de yurtdışına gerçekleştirilecek bütün iş ziyaretlerinin Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda yapılacağı duyuruldu. Genelgeye göre, uluslararası ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi, kamu kurumları, sektörel örgütler ve meslek kuruluşları arasında iş birliği ve uyumun sağlanarak kaynak israfının önlenmesi ve çalışmaların tek elden yürütülerek en yüksek ekonomik verimliliğin elde edilmesi amaçlanıyor. Organizasyonlar gerçekleştirilmeden makul bir süre önce Ticaret Bakanlığına bilgi verilecek ve bunlar bakanlığın koordinasyonunda yapılacak. ANKARA / AA

Revo Cap tal’den yerl oto hologramına yatırım ŞEBNEM TURHAN / İSTANBUL

Koronav rüs etk s yle son b r ayda 3 kat daha fazla talep aldıklarını kaydeden Tayga Baltacıoğlu, “B r ş b rl ğ le dezenfeks yon şlemler ne de başladık. Talepler her gün katlanıyor” ded . Koronav rüs salgınının yurt dışındak şler ne de etk s olduğunu bel rten Baltacıoğlu, özell kle İtalya’da bazı tem zl k profesyoneller n n evlere g tmek stemed ğ n fade ett . Baltacıoğlu, tüm of sler n n se evden çalıştığını bel rtt .

Tayga Baltacıoğlu, 2 yıl önce açıldığı M lano’da Türk ye’den daha hızlı büyüdüğünü söyled .

tin alfabesi dışındaki karakterlerle açıklayanlar da var, mesela Arap alfabesi. Ama bana en yakın görüneni harﬂerle değil de “tick” işareti ile açıklanan senaryo. Bunu bir kuyruğu uzun olan asimetrik V diye tanımlayan da var ancak şekil itibariyle en iyi açıklayan Nike’ın 1971’de bir öğrenci tarafından tasarlanan ve “Nike Swoosh” olarak bilinen ünlü sembolü. Bu senaryoda krizden çıkış girişe göre daha yavaş olacak; kriz öncesine dönüş 2021 ilk yarısını, hatta 3’üncü çeyreğini bulacak. Çin krize ilk giren ülkeydi, görünen o ki ilk çıkan da o olacak. O nedenle olacaklar konusunda bir fikir verebilir. Çin örneğine bakınca U ya da L’den çok V ya da tick’e benzer bir hareketin sinyallerini alabiliyoruz. Bunun W olması ise salgının tekrar ortaya çıkmasına bağlı.

Koronavirüs salgını yatırımcıların iştahını da sert bir şekilde kesti. Ekonomik aktivitenin tüm dünyada durma noktasına gelmesi ve sağlık endişelerinin ön plana çıkması yatırım ortamının da bozulmasına neden oldu. Tüm bu olumsuzluklar arasında ise Türkiye’den gelen bir haber yüzleri güldürdü. 2013 yılında ilk fonunun devreye alan Revo Capital böylesi sıkıntılı günlerde ikinci fonuyla ilk yatırımını yaptı. Revo Capital Yönetici Ortağı Cenk Bayrakdar, ilk kez DÜNYA Gazetesi’ne yaptığı açıklamayla CY Vision şirketine 2 milyon dolar yatırım yaptıklarını duyurdu. CY Vision, Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu’nun (TOGG) hazırladığı Türkiye’nin Otomobili projesinde üstlendiği hologram teknolojisi ile yer alıyor. Bu yatırım Revo Capital’in 41 milyon euro’luk yeni fonunun da ilk yatırımı oldu. Bayrakdar, bunun yanı sıra 6 firma ile yatırım süreçleri için görüşmeleri sürdürdüklerini vurgulayarak “Küresel anlamda yatırımların hepsi durdu kimse yatırım yapmak istemiyor ama bu hastalık bir şekilde yenilecek ve ortam yıl içinde değişecek. Biz ülkenin yarınından ve kendi çapımızda can suyu vermekten sorumluyuz. O nedenle gündelik sıkıntıların moralimizi bozmaması gerekiyor” diye konuştu.

“Otomot v devler bu teknoloj n n peş nde” Yeni yatırım yaptıkları CY Vision şirketinin sahiplerinin Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hakan Ürey ve Akbank’ın eski Dijitalden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Orkun Oğuz’un olduğu bilgisini

Kısa b r süre önce 41 m lyon euroluk k nc fonunu devreye alan Revo Cap tal, lk yatırımına da mzayı attı. Revo Cap tal Yönet c Ortağı Cenk Bayrakdar, DÜNYA aracılığıyla yerl otomob l projes ndek CY V s on’a 2 m lyon dolarlık yatırım yaptıklarını duyurdu.

10 ş rket m z sektörler nde l der Cenk Bayrakdar, Revo Cap tal’ n 2013’te lk fonunu kurduğunu ve 66 m lyon dolarlık b r fon olduğunu hatırlatarak, lk fonda 19 yatırım yaptıklarını hatırlattı. Bu fondak kend s n n kurduğu d ğer b r ş rketle b rl kte 20 ş rkete ulaştıklarını d le get ren Bayrakdar, “Üç ş rket m z de sattık. Bulut b l ş m üzer nde çalışan b r d ğer start-up’ımızın da satışı yakın. Ş rketler m z n 10 tanes kend sektörünün l der ” d ye konuştu. Revo Cap tal’ n portföyünde 2014 yılında yatırım yaptığı bulut b l ş m ş rket Bayrakdar, Revo Cap tal’ n k nc Skyatlas’ın yanı sıra Sonarworks, fonunun lk etabının 41 m lyon euro Z zoo, transferGo, Trusturk, Get r, olduğunu ve EBRD le Avrupa Yatırım Log wa, F gopara, V-Count, D g form, Fonu’nun (EIF) yanı sıra Enerj SA Peopl se, PayCore, Endeksa, Cosa, Enerj , F nberg, QNB F nansbank, Yıldız For ba, Smpl., Oned o ve Paraşüt Ventures g b kurumsal yatırımcıların ş rketler bulunuyor. desteğ n aldığını kaydett . Bu fon le de özell kle bulut serv sler n ana yatırımcısı verdi. Şirketin Ar-Ge’sinin Türkiolacaklarını söyleyen Bayrakdar, “İk nc ye’de, satış ve pazarlamasının Siliolarak f ntechler çok sev yoruz ve bu kon Vadisi’nde olduğunu söyleyen konuda yatırım sürecek. Ayrıca pazar Bayrakdar, “Bu start-up AR-Hud yerler ne yatırımlarımız devam edecek. yani arıtılmış gerçeklik teknolojiKoronav rüs sağlık teknoloj ler n de si ile görüntüyü hiçbir ek araç kulöne çıkardı. İk nc fonun bell b r kısmını lanmadan görmenizi sağlıyor. Yani sağlık teknoloj ler ne ayıracağız. Ve Google haritaya bakmayıp ön camı fonumuzun yüzde 65’ n Türk ye’ye, reﬂektör gibi kullanarak sürücü ve yüzde 35’ n Doğu Avrupa ve Baltık yolcular yol hakkında bilgi sahibi ülkeler ne yatıracağız. Yurtdışı oluyor. Proje şu an araştırma gelişş rketler ne yatırım yaptığımızda tirme aşamasında ve tüm küresel Türk ye en hızlı büyüyen pazarları otomotiv devleri bu teknolojinin oluyor ve ekonom ye de katkı peşinde” ifadelerini kullandı. yapıyoruz” şekl nde konuştu.

Yatırım ç n hang sektörler öne çıkıyor?

SALGIN SONUNA KADAR GÜNDE 500 ADET ÜRETECEK

S lverl ne, koruyucu s perl k üretmeye başladı Silverline Ankastre, Amasya’da bulunan fabrikasında sağlık çalışanlarının ihtiyacı için yüz siperliği üretimine başladı. Silverline Ankastre, ilk etapta destek için Amasya Merzifon, Suluova, Gü-

Sağlık çalışanı ve 65 yaş üstüne ücrets z serv s, market h zmet Ş rket, sağlık çalışanlarının evler nde sorun yaşamamaları ç n arızalanan ürünler ne de ücrets z bakım, onarım, serv s öncel ğ ve geç vak t serv s h zmet vermeye başladı. S lverl ne’a a t SSH Plus, aynı zamanda 81 lde 350 noktada, b n 200 çalışanı ve 600 aracı le aynı zamanda 65 yaş üstü tüm yaşlılara da ücrets z h zmet veren S lverl ne, ac l market ht yaçlarını da tem n ed yor.

DUNYA

CMYK

müşhacıköy Eğitim ve Araştırma hastanelerine N95 maske ve tulum gönderdi. Şimdi ise üretimine başladığı yüz siperliklerini çevre hastanelerden başlayarak ihtiyaç duyan hastanelere gönderiyor. Günde yaklaşık 500 adet yüz siperliği üreten marka, sürecin sonuna kadar üretime devam edecek. Tüm dünyanın zor günlerden geçtiğini ve kısa zamanda toparlanma dilediklerini belirten Silverline Ankastre Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Mustafa Laçin “Ülke olarak bu zor günleri birlik, beraberlik içinde atlatacağız. Biz de fabrika ve ofislerimizde tüm önlemleri aldık. 30 Mart5 Nisan arasında üretime ara verdik. Sadece dönüşümlü olarak bu sürece destek olmak amacıyla yüz siperliği üretimi yaptık. Şimdi ihtiyacı olan hastanelere gönderiyoruz. Herkes elinden geleni

yapmalı’ dedi. Silverline Samsun, Amasya, Merzifon, Suluova, Havza, Vezirköprü, Çorum - Osmancık ve Gümüşhacıköy Devlet Hastaneleri, Aile Hekimlikleri ve Sağlık Ocaklarına, Ankara Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü, Samsun OMÜ Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi, Çorum Hitit Üniversitesi Araştırma Hastanesi, Tokat Gazi Osman Paşa Üniversitesi Araştırma Hastanesi, Trabzon KTÜ Araştırma Hastanesi ve Ankara Şehir Hastane’lerine ürettiği yüz siperliklerini gönderdi.

9 N san 2020 • PERŞEMBE / 07

GÜNCEL

ÖNERİ - YORUM ÖNE

Şeref Oğuz

seref.oguz@dunya.com

Kısa çalışma ödeneğine uzun evrak listesi

oronaya karşı geliştirilen tedbirlerden biri de bu… Küçük ve Orta Boy İşletmeler (KOBİ) yanı sıra büyüklerin de başvurduğu bu çözüm için istenen evrak listesi, şart koşulan bürokrasi, çok ve zaman alıcı… Bu prosedürler pekâlâ azaltılabilir. Evrak eksik demek yerine beyanı esas alma vaktidir oysa… Bizde bürokrasi, vatandaşın devletini dolandıracağı ön kabulü üzerine şekillenmiştir. Bonapartizm diyebileceğimiz bu olguda kamu; kendisini kandırmaya gelen (!) yurttaşından bin türlü belge, bilgi, evrak ister ki korunabilsin. Oysa bazı uluslar, kişinin beyanını esas kabul eder ve buna göre işlemler yürür. Ancak beyanın hatalı çıkması halinde, çok ağır müeyyideler uygular ki baş-

kası yalan beyana, yanlış bilgiye tevessül etmesi… Kamunun geliştirdiği Korona karşıtı ekonomik çözümler ve kolaylıklarda, her 5 müracaatın ancak 1’inin “bürokrasi” aşabildiğini gördük. Bunun anlamı her 5 firmadan 4’ü, “bugün git, yarın gel” döngüsüne takılmış. Oysa belki bunun tam tersi olmalıydı. Hiç evrak istenmiyor değil de en zaruri olanı getiren her 5 firmadan en az 4’ü işleme alınabilmeli, geriye kalan 1’e de zaman kolaylığı tanınmalıydı. Sorumu yineliyorum; birbirimize şimdi değilse ne zaman güveneceğiz? Aynı gemide, aynı kıyıya ulaşma gayretindeki bizlerin, aralarına bürokrasi güvensizliği ve evrak dağları koymasının mantığı yok ki…

not NİYET BEYANI ESAS OLMALI Aslında devlet, yasaları gereğ ve odalar üzer nden kontrol mekan zmasıyla tüm ş rketler n b l yor. Özell kle söz konusu verg olduğunda Mal ye, tüm ş rketler n, f rma ve kurumların adeta doğal ortağı g b … Denetl yor, verg lend r yor, kred lend r p gerekt ğ nde cezalandırıyor da… O halde Korona sürec nde zaman kazanmak adına n yet beyanı esas olmalı. Ancak bu sayede üret len çareler etk n olacaktır.

TÜGİAD’dan 15 maddel k lave paket öner s Türk ye Genç İşadamları Derneğ , ülkedek tüm şubeler le reel sektör ç n Hükümete lave tedb r paket öner s nde bulundu. TÜGİAD Başkanı Anıl Al rıza Şohoğlu, “Pandem b ter b tmez Türk ye yapısal reformları gerçekleşt rmel ” ded .

TÜGİAD Başkanı Anıl Al rıza Şohoğlu (sağda), Cov d-19 salgını sürec nde ş dünyasını tehd t eden unsurlar ve v rüs sonrası oluşacak fırsatları DÜNYA Bursa Tems lc s Ömer Faruk Ç ftç ’ye değerlend rd .

ZEHRA ORUÇ/BURSA

Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD), iş dünyasının COVID-19 salgını nedeniyle karşı karşıya kaldığı olumsuzlukların engellenmesi için Hükümete 15 maddelik ilave paket önerisi oluşturdu. TÜGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Anıl Alirıza Şohoğlu, DÜNYA’ya açıklamalarda bulunarak, Türkiye’nin pandemi biter bitmez ranta ve sıcak paraya dayalı ekonomiden çıkıp, uzun vadeli yapısal reformlar yapması gerektiğinin altını çizdi. Şohoğlu, “Elbette iş dünyası olarak her şeyi devletten beklemiyoruz, bizlerin de eli taşın altında” dedi. Odağa ‘sosyal devletin’ ve ‘dijitalleşmenin’ alınması gerektiğine vurgu yapan Şohoğlu, iş insanları olarak reel sektörün beklentilerini listeleyen bir öneri paketi hazırladıklarını açıkladı. TÜGİAD’ın ilave paket önerisine Şohoğlu’nun yanı sıra TÜGİAD Ankara Şube Başkanı Zafer Yıldırım, TÜGİAD Bursa Şube Başkanı Ersoy Tabaklar, TÜGİAD Çukurova Şube Başkanı Gül Akyürek ve TÜGİAD Ege Şube Başkanı Melih Sebastien Durmuş da imza koydu. Salgının yaratacağı sıkıntının 2020 yılının sonuna kadar sürebileceğini kaydeden Başkan Şohoğlu, “Bu süreç atlatıldığında insanlığı bambaşka bir dünya bekliyor. Hem sosyal hem de ekonomik anlamda kartlar yeniden karılıyor. Yeni bir çağ başlıyor. Hiçbir şey eskisi gibi üretilemeyecek. Dijitalleşmenin önemi arttı. Uzun vadede eğitim, hukuk gibi pek çok meslek kolu dijitale geçiş yapacak. Tarım, sağlık ve enerjinin en kıymetli olduğu bir düzen başladı. Sosyal devlet tanımı değişiyor. Türkiye bu düzeni kafasında kurgulamak zorunda. Bu bir fırsat da olabilir. Pandemi biter bitmez ranta ve sıcak paraya dayalı ekonomiden çıkıp, uzun vadeli yapısal reformlar yapılması gerek” diye konuştu.

“İk ay ş rket n ayakta tutamayan ş adamı zaten kapatsın” Türkiye’nin kamu özel sektör tüm kesimlerinin birlikte hareket etmesi gerektiğine dikkat çeken Şohoğlu, “Eğer bir iş adamı iki ay kendi işletmesini yaşatamayacak kadar krizden etkileniyor ve ilk etapta işçisine maaş vermiyor, işçisini çıkarıyorsa o iş adamı o iş yerini zaten kapatsın. O zaman; sen zaten iş adamı değilsin. Kamu da pandemi sürecinde iki, ay kendi vatandaşının asgari ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tedbir alamıyorsa, oturup kendini sorgulasın. Bundan

DUNYA

CMYK

SUPERBOX'A TALEP İKİ KAT ARTTI Öğrenci, öğretmen, özel sektör ve kamu çalışanlarının artan ev interneti talebini karşılamak üzere 4.5G altyapısı üzerinden çalışan Turkcell Superbox'a talep, nisan ayının ilk haftasında iki kat artış gösterdi. Ev içi kablolama yapılmadan fiber hızda internet imkanı sunan Superbox’a gelen bu talep artışıyla toplam kullanıcı Ceyhun Özata, Superbox’ın nternet traf ğ nde de yüzde sayısının 400 bini açtığını söyleyen 67'l k artış olduğunu söyled . Turkcell Kurumsal ve Ev Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ceyhun Özata, “Superbox, kimimiz için bir okul, kimimiz için ise uzaktan işlerimizi yönetmemizi mümkün kılan bir platform haline geldi. Hal böyle olunca da bir nevi kamu görevi bilinciyle hareket ederek hanelerimizi internetle buluşturma çalışmalarımızı hızlandırdık. Bu durum rakamlarımıza da yansıdı. Son bir haftada Superbox'a gelen talep iki kat arttı, bu artış ve beraberindeki yoğun kullanıma bağlı olarak bazı saatlerde Superbox’ın internet trafiğinde yüzde 67'lik artışları meydana geldi" dedi. İSTANBUL / AA

Ş İ R K E T L E R İ N FA İ Z Ç AĞ R I L A R I S Ü RÜ YO R

MOSDER: Bankalar fa zler durdursun COVİD-19 salgınının olumsuz etkileri sürerken şirketlerle bankalar arasında yaşanan kredi limiti problemine Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’ndan tepki gelmişti. Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Mustafa Balcı da konuya ilişkin bir açıklama yayınladı. Balcı, “Bankalar mevduatı olanlara faiz ödemesin, kredi kullanan şirketlerden ve kredilerden faiz almasın” çağrısı yaptı. Balcı,

“Dünyanın farklı ülkelerinde sıfır faiz sistemine geçilmişken, yine dünyanın farklı ülkelerinde mevduat sahipleri bırakın faiz almayı üste saklama komisyonu verirken, bizler de faiz ödemek istemiyoruz. Bu faizi nasıl ödeyeceğiz? Bankaların faiz almasının bu süreçte uygun olmadığını düşünüyorum ve bankaların da bir an önce bizlere destek olacak şekilde elini taşın altına koyması gerektiği kanaatindeyim” ifadelerini kullandı.

MOSDER Başkanı Mustafa Balcı, dünyanın d ğer ülkeler nde sıfır fa z s stem ne geç lm şken, b z de fa z ödemek stem yoruz.

A DVA N C İ T Y 2 M İ LYO N 2 5 0 B İ N Ö Ğ R E N C İ Y E U L A ŞT I

“EN KÂRLI ÇIKACAK SEKTÖR: TEKSTİL” Salgın sürec n sektörel olarak değerlend ren Anıl Al rıza Şohoğlu, “Otomot vde ertelenm ş talep hızlanacak. Ç n’den gelen kalıp şler hareketl l k get reb l r. Tekst l bu süreçten en karlı çıkan sektör olab l r. Tarım pol t kaları hızlıca devreye g rerse, kaybett ğ n kazanacak. Tur zmde kayıp yıl olacak, sonrası ç n ç pazar canlanacak. Sanay de çarklar

dönmeye başladığında tur zm ç n ayrı b r paket çıkarılab l r. Koronav rüs etk s azalırken, petrolde hareketl l k yaşanacak. Dolar artacak. B tco n, co n ve sanal parada hareketl l k yaşanacak. Paranın d j talleşeceğ b r dönem yaşayacağız. İşs zl k çok c dd artacak. Sosyal yozlaşma en büyük tehd t olacak” öngörüsünde bulundu.

İşte reel sektörün bekled ğ 15 ek tedb r 1.

Kamu bankalarıyla destekler önces nde faal yet olmayan f rmaların da yen yönetmel klerle mkanlardan hızlı b r şek lde faydalanab lmeler n n önü açılmalı.

2. Katılım bankacılığında yapılandırma süreçler , lave mal yetler sebeb le çok masraflı. Bu süreçler daha masrafsız b r hale get r lmel .

3. F rmalar bu süreçte gel r elde edemed kler ç n, kamu bankaları öncel kl olmak üzere h çb r banka ertelenen kred lere fa z tahakkuk ett rmemel .

Bankaların f nansman sağlamak ç n talep ett kler potek şlemler n n tapu da reler ne g d lmeden onl ne olarak yapılab lmes n n önü açılmalı.

5. Gayr menkul satış teşv kler n n sonuç vereb lmes ç n bu kapsamdak gayr menkuller n satış şlemler onl ne olarak yapılmalı.

İmalat sanay ç nde bulunan f rmaların üret mler tüm sektörlere h tap ett ğ ç n tüm sektörler erteleme ve desteklerden faydalanmalı.

7. Müteahh tl k h zmetler ve müşav rl k sektöründe faal yet gösteren f rmaların, yurt dışındak görevl personel ç n (mücb r sebep kapsamında yurt dışında tat l ed len projeler) SGK ödemeler nde yurt dışı şç s pr m ödemeye devam etme zorunluluğu kaldırılmalı.

8. Otomot v ve tekst l sektörler nde b r km ş KDV alacakları, doğalgaz, elektr k g b kamusal alacaklarla mahsup ed lmel .

9. İşe devam kred s n n kullanım koşulları ve ceza şartları en hızlı şek lde bel rlenmel .

10. Tarımsal faal yetlerde bulunan f rmalar, gıda dışı tarım ürünler n n mevcut satış ve nakl ye kanallarının kapalı olması neden yle desteklenmel .

sonra yapılacak en önemli konu kamunun kendini kısıtlaması olmalı” dedi.

“Ertelemelerle b r çığ b r kt r yoruz” Anıl Alirıza Şohoğlu, KGF’den yalnızca gerçekten ihtiyacı olan firmaların faydalanması gerektiğine de vurgu yaptı. Öte yandan, özel bankaların sürece kamu bankaları gibi katkı göstermediğini savunan Şo-

11.

Gıda kapsamındak tarım ürünler nde hraç ed lemeyecek ürünler, ç p yasaya devlet sübvans yonları le sunulab lmel . Böylece hem üret c korunmalı hem de halkın ucuz ve taze ürüne ulaşımına katkı sağlamalı.

12. Tur zm sektöründek yet şm ş ş gücü şs z kalmamalı, SGK ve d ğer kamusal g derler bu süreçte tahakkuk ett r lmemel .

13. Faal yetler n tamamen üyeler n n katkıları le sürdüren STK’lar da mücb r sebep ç nde bulunan kuruluşlardan sayılmalı ve f nansman mkânları le de desteklenmel .

14.

SGK, muhtasar g b kamusal ödemeler ertelenmek yer ne ( şletmeler çalışmadığı ç n daha sonra ödemede sıkıntı çıkmaması adına) tahakkuk ett r lmemel .

15.

Kısa Çalışma Ödeneğ başvuruları çok hızlı b r şek lde net celend r lmel .

hoğlu, “Kamu bankalarının biraz rahatlatılması lazım. Özel bankalar ile kamu bankalarının iş birliği yapması sağlanmalı. Yapılan ertelemelerin ödemesi de zor olacak. Bugünkü ertelemelerle bir çığ biriktiriyoruz. Uzun vadeli reformlarla yaptıklarımızı destekliyor olsaydık daha az hasarla çıkardık. Bu senaryoda, ekim ayında neler olacağını merak ediyoruz” diye konuştu.

76 ün vers teye uzaktan eğ t m ver yor Üniversitelere uzaktan eğitim çözümleri sunan Advancity, akademik sektör için geliştirdiği yazılım ve çözümlerini bir hafta da devreye sokarak, uzaktan eğitime geçilen 76 üniversite ve 26 ortaöğretim okulunda 23 Mart’tan itibaren derslerin takip edilmesini sağladı. Advancity CEO’su Cem Atacık, 400 bin yeni öğrencinin eğitime dahil edildiğini belirterek “Korona Krizi öncesi hizmet verdiğimiz öğrencileri de eklediğimizde şu anda 2 milyon 250 bin öğrenciye hizmet veriyoruz. Yüzde 100 yerli olan teknolojimiz ile daha fazla sayıda akademik kuruma hizmet götürmeyi ve tüm üniversite öğrencilerimizin eğitimine kesinti-

siz şekilde devam etmesini amaçlıyoruz” dedi.

Perculus le 500 k ş l k sanal sınıf 1999’da kurulan Advancity’nin sürekli yenilik yaratan bir teknoloji şirketi olduğunu vurgulayan Atacık, “Şirketimiz 2004 yılında tamamen üniversiteler için uzaktan eğitim çözümleri üretmeye yoğunlaştı ve kendi alanında yerli malı belgesi alan ilk firma oldu. Yazılımlarımızın tümünü Ar-Ge ekibimiz geliştiriyor. Sakarya Teknokent’te bir merkezimiz var. Geliştirdiğimiz çözümlerle sadece internet aracılığıyla tek yönlü eğitim değil, canlı yayınların yapıldığı interaktif sanal sınıﬂar da oluşturuyoruz” ifadelerini kullandı.

Advancity’nin, öğretim ve uzaktan eğitim yönetim sistemi, okul yönetim sistemi gibi çözümlerinin yanı sıra “Perculus” adlı uzaktan canlı eğitim platformu da bulunuyor. Bu platform ile aynı anda 500 kişi sanal sınıf eğitimi alabiliyor. Uygulama aracılığıyla öğrenciler, bilgisayar veya mobil cihazları aracılığıyla sınıf ortamına bağlanak dersi takip ediyor ve sorular sorabiliyor. Advancity’nin hizmet verdiği kurumlar arasında İstanbul Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi, Atatürk Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Fırat Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi gibi kurumlar bulunuyor.

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E/ 08

YURT HABERLERİ

BUZDAĞININ DİBİ B

Rüştü Bozkurt

rustu.bozkurt@dunya.com

Koronavirüs sonrasının gündemi ne olmalı?

dını Churchill’in koyduğu Soğuk Savaşı bitiren Berlin Duvarı’nın yıkılışı sırasında Berlinale Genel Sanat Yönetmeni Dieter Kosslick’den okuduğum o tek cümlelik mesaj karanlık ve zor zamanlarda ışığım olur: “Duvarlarda daima çatlaklar vardır, umut asla tükenmez!” İnsanın olduğu yerde, ne erdemin özü özverinin birlikteliği ve dayanışma ruhu bitecektir; ne de kendi kısa çıkarlarını her şeyin üstünde görenler, çıkarlarını korumak için duvar yükseltenler eksik olacaktır. Gezegenin sınırlarını zorlayarak yaratılan iklim değişikliğinin olası etkilerini umursamayanlar varlığını koruyacaktır. Gıda güvenirliliğini ve erişilebilirliğini sorun etmeyenler eksik olmayacaktır. İçme-kullanma ve sanayi suyuna erişimin bir

insanlık hakkı olduğunu hiçe sayanlar eksik olmayacaktır. Sağlık sistemini, sosyal devlet anlayışının dışına iten ve neo-liberal anlayışın fetişizmine kurban edenler olacaktır. Ulaşım ve erişim konusunu da kârlılık ölçüsüne vuranları toplumsal yaşamdan uzaklaştırmak mümkün olmayacaktır. Düşüncelerini 56 yıldır yazıyla anlatan bir insan olarak, birikimimden çıkardığım dersleri paylaşmak isterim: Bir toplumda maddi ve kültürel zenginlikler üreterek yurttaşların yaşamını kolaylaştıran en önemli etken nedir? Birikimlerim bana şöyle dedirtiyor: Yeraltında var olan ve aklımıza gelebilecek bütün zenginlikleri, ülkenin ırmaklarını, alüvyonlu yüksek verimli ovalarını, otu bol serin yaylalarını terazinin bir kefesini koyun. Üzerine savunma için ürettiğiniz hızlı füzeleri, güçlü bombaları,

radara yakalanmayan uçakları; bol ışıklı ya da karanlık dev fabrikaları ekleyin. İnsan eliyle yapılmış yolları, köprüleri, havaalanlarını, limanları, taşıma sistemlerini ve taşıma araçlarını, oluşturduğunuz bütün fiziki sermaye stoklarınızı da terazinin aynı kefesine yığın. Terazinin öteki kefesine “değişmeleri kavramamıza ve anlamamıza yardımcı olan yeni kavramlar üreten yeteri kadar entelektüel sermaye” koyabiliyorsanız, toplumsal gelişmeyi güven altına alabilirsiniz. Yeni ihtiyaçlara uyumu hızlandıran yeni kavramlar üretme yerine, ciddi fikirlerin yerine sloganları koyan popülist anlatımlar ağırlık kazanıyorsa, rakamların kutsal şalı altında kötülükler bilerek ya da bilmeden saklanıyorsa, o zaman bütün mirasınızın kısa zamanda tükettiğinize tanıklık edersiniz.

Sağlıklı bir toplum oluşturmak istiyorsak, “koronavirüs öncesi ve sonrasına ilişkin düşüncelerimizi” yanılabilme özgürlüğünü sonuna kadar kullanarak tartışmalıyız. Öncelikle insanlara iş ve aş sağlayan, barınacakları konut almalarına destek olan “geçim örgütlenmesinin” nasıl bir “medeniyet tasavvuru” üzerine kurulması gerektiğini sorgulamalıyız. Canımızı ve aklımızı koruma, neslimizi sürdürmenin üretim örgütlenmesini öngöremiyorsak işimiz zor demektir. İkincisi, değişim ve dönüşümlere uyum sağlayarak uzun dönemli geleceğimizi güven altına alacak “yaratıcı yenilik” -inovasyon- yetkinliğimizi nasıl artırmamız gerektiğini irdelemeliyiz. Üçüncüsü, “rekabet sisteminin” hangi iş ve aş alanlarını saf dışı edebileceğine, hangilerine yeni fırsat kapıları açtığına ilişkin bilgiye dayalı net ve kaliteli fikir

üretmeliyiz. Bağlantı potansiyelleri alabildiğine artan, iletişimde sınır tanımayan ve işbirliklerini yenden yapılandıran “rekabet sistemi ve rakip algısını” tanımlamaya uğraşmalıyız. Dördüncüsü, “ürettiğimiz değerleri korumak ve geliştirmek” için onları “nasıl yalıtabileceğimizi” aşırı ve noksan değerlendirme yapmadan, ilkesiz gizlilik tuzaklarına düşmeden kararlaştırmalıyız. Beşincisi, dünya genelindeki evrimleşmesinin bizi götüreceği “yeni işbirliklerinin” nasıl işleyeceğini, yerel ve küresel anlamda “verimli eşleşmelerin” nasıl yapılması gerektiğini hâkimiyetçi rekabet odağından bakarak netleştirmeliyiz. Hâkimiyetçi rekabetin, “Rakibinin bütün hatlarına saldır, bütün potansiyellerini yok et; yok edemiyorsan işbirliği yap” anlayışın alternatif tepkilerini zamanında planlamalıyız. Koronavirüs öncesi ve sonrasına böylesi bir pencereden bakmalıyız…

81 İLDEN HABERLER XTOBB’UN ÇAĞRISINA ESO’DAN TAM DESTEK Eskişehir Sanayi Odası (ESO) Başkanı Celalettin Kesikbaş, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun firmaların kredi taleplerini geri çeviren bankaları eleştirerek, bankaları firmalara destek olmaya davet eden çağrısı için, “Bizler de bu çağrıya katılıyoruz ve tam destek veriyoruz” dedi. Kesikbaş, sanayicilerin bankalardan 2020 yılı boyunca koşulsuz destek beklediğinin altını çizdi. XAHBİB’İN MERCİMEK İHRACATI YÜZDE 116 ARTARAK REKOR KIRDI Akdeniz Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (AHBİB) Başkanı Hüseyin Arslan, koronavirüs salgınının dış ticaret üzerindeki etkilerine rağmen mart ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19 artış sağlayıp, 107,31 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiklerini açıkladı. Arslan, AHBİB'in martta gerçekleştirdiği kırmızı mercimek ihracatının ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 116 artarak 20,5 milyon dolar değer ile ihracat rekortmeni olduğuna dikkat çekti. X“SEBZE MEYVE EKİMİNDE SIKINTI YAŞANABİLİR” Balkan Rumeli Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (BALKANTÜRKSİAD) Gıda Tarım Hayvancılık Çalışma Grubu Başkanı Sabriye Şen, salgın süresince küresel gıda ticaretinde ortaya çıkan aksaklıkların, önümüzdeki aylarda daha belirgin bir şekilde ortaya çıkarak, günlük yaşamamızı etkileyeceğini söyledi. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın aldığı önlemlere rağmen yanlış bilgilendirmeler ve paylaşımlardan dolayı köy yerlerinde yaşayan tarım işçilerinin çalıştırılmasında güçlükler yaşandığına dikkat çeken Şen, mazot ve gübre masraﬂarının da çiftçiyi bu dönemde ekim yapmamaya ittiğini ifade etti. XYAŞAR ÜNİVERSİTESİ TARIM FAKÜLTESİ KURUYOR Yaşar Üniversitesi, Hollanda’nın tarım bilimleri ve teknolojileri alanında dünya markası sayılan Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi ile işbirliği gerçekleştirerek olan Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi kuruyor. Fakülte, 2021-2022 akademik yılında eğitime başlayacak. XÇİN’E KURU KAYISI İHRACATI YÜZDE 125 ARTTI Türkiye’den 1 Ağustos 2019- 30 Mart 2020 döneminde yapılan kayısı ihracatı yüzde 4 artarak 197 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde Çin’e yapılan kayısı ihracatı yüzde 125 artış gösterdi. Çin’e geçen sene 2 milyon dolar olan kuru kayısı ihracatı, bu sene 4,5 milyon dolara ulaştı. Kurucusu/Nezih Demirkent

Yayın türü: Yaygın süreli • Sayı: 12169 • 9 Nisan 2020 İmtiyaz sahibi: NASIL BİR EKONOMİ MEDYA HABER BASIN A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ Genel Koordinatör Vahap Munyar

Başyazar Osman Arolat

Başdanışman Rüştü Bozkurt

Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz

Ege’de ihracat koronavirüse paralel hareket ediyor İzmir notları Yaşar KUŞ yasar.kus@dunya.com

TRENDYOL’DAN KOBİ’LERE 80 MİLYON LİRALIK DESTEK Trendyol, koronavirüs salgını sürecinde iş ortağı KOBİ’lerin işlerini sorunsuz sürdürebilmeleri amacıyla pazarlama, eğitim ve finansman katkıları içeren 80 milyon liralık KOBİ Destek Paketi hazırladı. Salgın nedeniyle müşterilerinin sağlıkla evde kalmasına kesintisiz hizmet veren iş ortaklarına destek olmak için harekete geçen Trendyol, “Birlikten kuvvet doğar” sloganıyla yola çıktığını ve pazaryerinde iş ortağı KOBİ’lerin işlerini sorunsuz sürdürmesine destek olmak amacıyla destek paketini uygulamaya aldığını açıkladı. Paket kapsamında iş ortağı KOBİ’lere toplam 80 milyon liralık pazarlama, eğitim ve finansman desteği sunacak olan Trendyol, aynı zamanda ücretsiz eğitimlerle KOBİ’lerin dijitalleşmesine katkı sağlayacak, iş ortağı KOBİ’lerin operasyonel süreçlerinde ihtiyaç duymaları halinde geçici personel bulmalarına yardımcı olacak. Şirketin pazaryerindeki 45 bine yakın KOBİ iş ortağı bu destekten faydalanabilecek.

DEFACTO’DAN 1 MİLYON MASKE

Genel Yayın Yönetmeni-Tüzel Kişi Temsilcisi Koordinatör Ömer Türkdönmez Didem Eryar Ünlü

Sorumlu Yazıişleri Müdürü Handan Sema Ceylan Araştırma Müdürü Bader H. Arslan

Haber Koordinatörü Mustafa Kemal Çolak Dünya Online Yönetmeni Ferhat Polat

Görsel Yönetmen Birol Teoman Dijital Yayın Koordinatörü Selçuk Altun

EDİTÖRLER Aysel Yücel (İstihbarat), Kerim Ülker (Haber Araştırma), Faruk Şüyün (Kültür-Sanat), Mehmet Bars (Fotoğraf), Veysel Ağdar (Piyasalar) Şebnem Turhan (Finans), Hilal Sarı (Dış Haberler) Hüsniye Güngör (DÜNYA Executive)

Ankara Temsilcisi Ferit Barış Parlak

Yazarlar Temsilcisi Ali Ekber Yıldırım

Temsilciler Koordinatörü Ömer Faruk Çiftçi (Bursa)

BÖLGE TEMSİLCİLERİ Gülsüm Erdem Emen (Adana); Mehmet Kara (Antalya);

Osman Nuri Boyacı/Funda Akkoyun (Denizli); Mahir Solmaz (Diyarbakır); Tülay Taşkın (Eskişehir); M. Tekin Çiçek (Gaziantep); Çağlar Bakır, Deniz Aslan, Hakan Kılıç, Halim Aslan, Salim Aslan (İstanbul); Yaşar Kuş (İzmir); Ali Eskalen (Kahramanmaraş); Oktay Ensari (Kayseri) Sabiha Toprak (Kocaeli); İbrahim Çiçekçi (Konya); Hasan Coşkun (Sakarya); Osman Şişko (Trabzon); Fahriye Kutlay Şenyurt (Mersin) KOORDİNATÖR DANIŞMAN Zafer Sadıkoğlu (Bölgeler) YAYIN DANIŞMA KURULU Alp Orçun, Alaattin Aktaş, Bumin Doğrusöz, Cahit Düzel, İlter Turan, Ruhi Sanyer, Resul Kurt, Osman Ulagay, Servet Yıldırım, Veysi Seviğ REKLAM Nazlı Demirel (Koordinatör) M. İhsan Gök (Rezervasyon) 0216 440 24 68 ABONE Mecit Yılmaz (Koordinatör) 0216 440 24 70 İDARE Serkan Eroğlu 0216 440 24 82

DÜNYA Online Web: www.dunya.com

İletişim: dunyaweb@dunya.com Reklam: onlinereklam@dunya.com

Merkez: Rüzgarlı Bahçe Mahallesi, Cumhuriyet Cad. Gülsan Plaza No: 22 Kavacık 34805 Beykoz/ İstanbul Telefon: (0216) 440 24 00 e-posta: dunya@dunya.com Yazıişleri: (0216) 440 24 22 Fax: (0216) 440 24 98/99 İstihbarat: (0216) 440 24 21 Araştırma: (0216) 440 24 49 Reklam: 0216 440 24 60 Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No: 4 34060 Sancaktepe-İstanbul 0212 354 39 09 Ankara- Esenboğa Yolu, 13. km, Pursaklar/Ankara Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım A.Ş. Abonelik ve şikayetleriniz için: 0216 440 24 70-71-72-73-74 Adres değişiklikleri için fax: 0212 355 77 46 DÜNYA Gazetesi, basın meslek ilkelerine uyar. Yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve düzeltme hakkına riayet eder. Yayınımızla ilgili her türlü eleştiri ve şikayetlerinizi paylaşabilirsiniz.

handan.ceylan@dunya.com

DUNYA

CMYK

de 17’lik düşüşle 13.4 milyar dolara gerilerken, EİB’in ihracatındaki düşüş yüzde 4’te kaldı. Bu performansta tarım sektörlerinin önemli bir payı var. Çünkü Ege’nin ihracatının yüzde 40’ının üzerindeki kısmı hala tarıma dayalı ve mart ayında tarım ürünleri ihracatı yüzde 6’lık bir artış oranı yakaladı. Aynı dönemde sanayi ürünlerinin ihracatında ise yüzde 12’lik düşüş yaşandı. En büyük ihracat artışı ise koronavirüs nedeniyle insanların en çok ilgiyi gösterdiği un, makarna gibi dayanıklı gıdaların kayda alındığı Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin rakamlarında oldu. Bu birlik ihracatını bir önceki yılın Mart ayına oranla yüzde 120 yükseltti. Ege İhracatçı Birlikleri’nin ülkeler itibariyle mart ayı ihracat verilerindeki değişimler de dünya koronavirüs yayılım haritası ile paralellikler içeriyor. Ege’nin yıllar itibarıyla en çok ihracat yaptığı ül-

keler listesi çok fazla değişim göstermez. Bu listeye baktığımızda en büyük düşüşlerin koronavirüsten en çok etkilenen ülkelerde olduğunu görüyoruz. Örneğin EİB üyelerinin en çok ihracat yaptığı 10 ülke arasında yer alanlardan İtalya’ya ihracat yüzde 34, İspanya’ya yüzde 35, Fransa’ya yüzde 22, Rusya’ya yüzde 15 ve İngiltere’ye yüzde 10 gerilemiş durumda. Koronavirüsün etkisinin biraz daha sınırlı olduğu Almanya’ya ise Ege’den yapılan ihracat mart ayında yüzde 3.3 artmış. Bu virüsün yeni üssü konumundaki ABD’ye ihracatta da yüzde 1.2’lik artış söz konusu ama bu tabloya göre önümüzdeki aylarda ihracatın eksiye geçmesi sürpriz olmaz. Koronavirüsten nispeten daha az etkilenen Afrika ülkelerine EİB üzerinden yapılan ihracatın yılın ilk 3 ayında yüzde 31 artışla 262 milyon dolara yükselmesi de bu virüs ile Ege’nin dış ticareti arasındaki paralelliklerinden biri olarak sayılabilir.

Dayanışma destekler devam ed yor

DÜNYA Gazetesi ve eklerinde yayınlanan tüm haber, yazı, makale, resim, çizim, grafik ve fotoğrafların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Basın Kanunu’ndan doğan her türlü hakları Nasıl Bir Ekonomi Medya A.Ş’ye aittir. İzin alınmaksızın, kaynak gösterilerek dahi kısmen veya tamamen iktibas edilemez.

Genel Yayın Koordinatörü Talip Aktaş

Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne (TİM) bağlı tüm birlikler her ayın başında ihracat verilerini kamuoyu ile paylaşıyor. Bu veriler hem ilgili birliğin kapsadığı coğrafi alanın ekonomik yapısı, hem de dünya ekonomisindeki trendler hakkında önemli ipuçları barındırıyor. Ege İhracatçı Birlikleri’nin (EİB) ilk 3 aylık ihracat rakamlarına baktığımızda da son aylarda dünya ekonomisini sarsan koronavirüsün etkilerini açık şekilde görüyoruz. Bu göstergelerden biri Ege’nin tarım ve tarıma dayalı ihracata dayanan ekonomik yapısı. Türkiye’de tarım sektörünün en güçlü olduğu bölgelerin başında Ege geliyor. Koronavirüs nedeniyle tarım ve gıdanın önemi bir kez daha anlaşıldı. İnsanlar belirsizliği hissettikleri anda tüm dünyada gıda stoklama yolunu seçtiler. Diğer sektörlerde ihracat düşerken gıdada artış trendi devam etti. Mart ayında Türkiye ihracatı yüz-

DeFacto, “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” kampanyasına Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği, uluslararası standartlara uygun, çok kullanımlı anti bakteriyel 1 milyon maske ile destek olacak. DeFacto’dan yapılan açıklamada, 1 milyon adet maskenin ücretsiz olarak Sağlık Bakanlığı’na iletileceği, Sağlık Bakanlığı ve Ulaştırma Altyapı Bakanlığı’nın koordinasyonunda 20-65 yaş arası vatandaşlara dağıtılacağı belirtildi. DeFacto, sağlık çalışanlarının günlük ihtiyaçlarını karşılamak için hastanelere giyim seti dağıtımına başlamıştı. Bu kapsamda Başakşehir Devlet Hastanesi, Bağcılar Eğitim ve Araştırma Has-

tanesi, Küçükçekmece Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne toplam 3 bin adet ürün seti gönderildi. Ürün setleri her gün İstanbul genelindeki 500’den fazla sağlık çalışanına ulaştırılıyor.

OTOMOBİLCİLERİN ÜRETTİĞİ ÖRNEK ALMA KABİNLERİ HİZMETE GİRDİ

Sağlıkçıların virüsten korunması için Bursa’daki otomobil fabrikalarında geliştirilip, üretilen biyolojik örnek alma kabinlerinin ilk örneği Bursa Şehir Hastanesi’nde kullanılmaya başlandı. Bursa Şehir Hastanesi Acil Servisi’nde bulunan, negatif basınçlı odaya yerleştirilen örnek alma kabini, hem sağlık çalışanlarını koruyor hem de içindeki ultraviyole temizleme özelliği ile hastaların güvenliğini sağlıyor. Örnek alma kabininin, personeli COVID-19 risklerinden korumak ve hasta güvenliği sağlamak gibi önemli bir işlev üstlendiğini belirten Bursa Şehir Hastanesi’nde görevli Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzm. Dr. Özlem Çetinkaya Aydın, “Hasta veya virüs şüphesi olan kişi, bu kabine girdiği zaman izole edilmiş delikleri sayesinde temas olmaksızın örnek alıyoruz. Bu sayede hem sağlık çalışanı hem de kabine giren kişinin, virüsten etkilenmesini en aza indirmiş oluyoruz” dedi.

ile AEDAŞ hizmet bölgesi olan Antalya, Isparta, Burdur’da, BEDAŞ hizmet bölgesi olan İstanbul Avrupa Yakası’nda ve ÇEDAŞ hizmet bölgesi olan Sivas, Tokat ve Yozgat’ta bulunan tüm sağlık kuruluşlarına bekletmeden hizmet veriyor. ALO 186 Çağrı Merkezi’ndeki Hızlı Hat, özel hastaneler, devlet hastaneleri, aile sağlığı ve diyaliz merkezleri de dâhil olmak üzere tüm sağlık kuruluşlarına hizmet veriyor. XANTALYA VALİSİ MÜNİR KARALOĞLU, salgın nedeniyle ihtiyaç sahiplerine destek olmak amacıyla hayırseverlere yardım çağrısında bulundu. Vali Münir Karaloğlu, ANFAŞ Fuar Merkezi’nde Vefa Sosyal Destek Grupları’nca 2500 ve hayırsever Nergis Cömertoğlu’nun bağışladığı 7500 kolinin ihtiyaç sahibi vatandaşlara dağıtılmak üzere paketlenmesine yardım etti. Vali Karaloğlu, hayırseverlerden ayni yardım beklediklerini belirtti. XDENİZLİ MERKEZEFENDİ BELEDİYESİ, Çin’de ortaya çıkarak bütün dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınının yayılmasını önlemek,

BEDAŞ VE AEDAŞ’TAN HASTANELERE HIZLI HİZMET

vatandaşların sağlığına olumsuz etkilerini asgari seviyeye düşürmek amacıyla 130 bin vatandaşa ücretsiz maske dağıtacak. Denizli’de İl Pandemi Kurulu da olası bir acil durumda EGS Fuar Alanı’nın yoğun bakım alanı olarak düzenlenmesi için hazırlık yapılmasını kararlaştırdı. Ayrıca, 65 yaş üstü emeklilerin maaşlarının evlerde ödenmesi sağlanacak.

Akdeniz Elektrik Dağıtım AŞ (AEDAŞ), Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ (BEDAŞ) ve Çamlıbel Elektrik Dağıtım AŞ (ÇEDAŞ) sağlık kuruluşlarında enerji sorunu yaşanmaması için arıza, bakım ve onarım ekiplerini alarma geçirdi. Bu şirketlerin çağrı merkezi bünyesinde oluşturdukları özel Hızlı Hat

XDENİZLİ AUTO CENTER’da kiracılar nisan ve mayıs aylarında kira ödemeyecek. Toplam 110 işyerinin 96 oto galerinin bulunduğu DOC Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Gökşin, koronavirüs nedeniyle yaşanan olumsuz süreçte kiracılardan iki ay kira almama kararı verdiklerini söyledi.

XÖZEL OFM ANTALYA HASTANESİ Yönetim Kurulu Başkanı Osman Tarık Özçelik, koronavirüs salgını nedeniyle özel sağlık kurumlarının da zor durumda kaldığını belirterek, tüm olumsuzluklara rağmen hastane çalışanlarını işten çıkarmayacaklarını belirtti. Özçelik, OFM Antalya Hastanesi’nde 500’e yakın çalışandan hiç bir sağlık çalışanını işten çıkarmama ve çalışanların ücretlerini önümüzdeki aylarda ödemeye devam kararı alındı. XBİLETALL.COM Ceo’su Yaşar Çelik, “ 4 haftadır evden çalışıyoruz. Bu süre zarfında kimseyi işten çıkarmayacağız, hatta bazı ekiplerimizi büyütmeye devam ediyoruz. Gıda giderleri de arttığı için çalışanlarımızın maaşlarına ek destek ve prim ödemeleri yapmaya devam edeceğiz” dedi. XPOSCO ASSAN, koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında, Kocaeli’de bulunan Akmeşe Zihinsel Engelliler Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi’ne dezenfektan ve maske desteğinde bulundu. Posco Assan, çalışanları için tedarik ettiği başta FFP2 tipi N95 maskeleri olmak üzere cerrahi maskeleri, kolonya ve dezenfektanları daha önce gönüllülük faaliyeti gerçekleştirdiği merkeze teslim etti. XSLEEPY, yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgınıyla mücadele sürecinde hiçbir çalışanını işten çıkarmayıp, aksine Nisan 2020’de mevcut çalışan sayısının yüzde 20'sine kadar yeni işe alım yapılacağını duyurdu. Türkiye’nin önde gelen bebek bezi ve ıslak havlu markası Sleepy, bunun için ek olarak 2020 yılında 30 milyon TL’lik bütçe ayırdıklarını duyurdu. XKOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın, tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınıyla mücadele sürecinde hastalığa yakalanan çocuklara oyuncak gönderdi. XÇİÇEKSEPETİ.COM, koronavirüs salgını sürecinde aile bütçesine destek olmak için evden üretim yapan kişilere ürünlerini ÇiçekSepeti’nde satma imkanı sunuyor.

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E/ 09

GÜNCEL

Çalışan her 10 k ş den 6’sının düzen bozuldu Araştırma şirketi Barem tarafından gerçekleştirilen ve COVID-19 salgını öncesi çalışmakta olan kesimin salgın sırasında ne yaptığını irdelediği araştırma; pandeminin iş dünyasının çalışma düzenini fazlasıyla etkilediğini gösteriyor. Araştırmaya göre, 10 çalışandan 6’sının çalışma düzeni değişti. Çalışanların yüzde 13’ü ücretsiz izinde, yüzde 12’si ücretli izne çıkarıldı. İşten çıkarılan veya şirketini kapatanların oranı ise yüzde 9. 25-30 Mart tarihleri arasında gerçekleştirilen araştırmada, koronavirüs pandemisinin iş dünyası üzerindeki etkileri incelendi. Salgının, çoğunluğun çalışma biçimini değiştirdiğini ortaya koyan araştırma, çarpıcı veriler içeriyor. Araştırma kapsamında eve en yüksek

geliri getiren hane reisinin nasıl çalıştığı sorgulandı. Görüşülen kişilerin yüzde 37’si salgın sırasında da aynı şekilde çalışmayı sürdürdüğünü, yüzde 13’ü ücretsiz izinde olduğunu, yüzde 12’si kısıtlı gün ve saatlerde çalıştığını ve yine yüzde 12’si ücretli izne çıkarıldığını belirtti. İşten çıkarılan veya şirketini kapatanların oranı ise yüzde 9. Evden çalışma çözümünü kullananların oranı ise sadece yüzde 8.

Çalışanların yüzde 13’ü ücrets z z nde Çalışanlar; kendi işi, esnaf, özel sektör, kamu sektörü ve yarı zamanlı olarak incelediğinde farklılıklar oldukça net görülüyor. Esnaf dirençli: Kendi işinde çalışanların yüzde 34’ü aynı şekilde çalışmaya devam

ettiğini, yüzde 25’i geçici olarak işine gitmediğini, yüzde 17’si ise firmasını kapattığını belirtiyor. Kısıtlı gün ve saatlerde çalışanların oranı yüzde 12 iken evden çalışanların oranıysa sadece yüzde 8. Özel sektör ücretsiz izinde: Özel sektörde olup, çalışmayı sürdürenlerin oranı yüzde 38. Özel sektörün aldığı önlemler arasında yüzde 19 ile ücretsiz, yüzde 13 ile ücretli izin ve yüzde 11 ile kısıtlı gün ve saatlerde çalışma şekilleri görülüyor. Evden çalışanların oranı yüzde 7. İşten çıkarılan veya işini kapatanların oranı yüzde 9. Kamu ücretli izin yapıyor: Kamu sektöründeyse iş düzeni aynı kalanların oranı yüzde 39. Kamuda ücretli izin yüzde 27 ile diğer sektörlerden daha yaygın

bir uygulama. Kısıtlı gün ve saatlerde çalışanlar yüzde 15, evden çalışanlarsa yüzde 10 oranında. Ücretsiz izinli olduğunu söyleyenlerse sadece yüzde 6. Yarı zamanlı çalışanlar iş bekliyor: Gruplar arasında iş düzeni en çok değişen kesim yarı zamanlı çalışanlar. İş durumu aynı kalanların oranı yüzde 28 iken, iş bekleyenlerin oranı ise yüzde 44.

Sektör bazında çalışma düzen nasıl? Üretim, perakende ve hizmet sektörleri ayrı ayrı incelendiğinde farklılıklar görünüyor. Salgın öncesinde olduğu gibi çalışmaya devam edenlerin en yüksek oranda olduğu alan yüzde 42 ile sanayi. Bu oran hizmet sektöründe yüzde 36’ya, perakendede ise yüzde 22’ye düşüyor.

“İŞ DÜNYASINI ZOR GÜNLER BEKLİYOR” Bilgisayar destekli telefon görüşmesi yöntemiyle, 15 yaş ve üzeri Türkiye temsili 1007 kişi ile 25-30 Mart 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilen araştırmanın verilerini değerlendiren Barem Genel Müdürü Sencer Binyıldız, “Bu dönemde online perakende, lojistik ve sağlık gibi bazı sektörleri dışarda bırakırsak iş dünyasını çok zor günler bekliyor. Salgının başında sayılırız ve yaptığımız araştırmaya göre halihazırda 10 çalışandan 6’sının çalışma düzeni şu veya bu şekilde değişmiş. Ancak üretimin halen devam ediyor olmasıyla, toplumun dayanışmaya olan inancı ve desteğiyle bu zor günlerin aşılacağına inanıyorum” dedi.

Ekonom k durgunluğa karşı KOSGEB formülü gen şl yor Salgının ekonom de yarattığı tahr batı haf fletmek ç n etk nl ğ artırılan KOSGEB’ n bu fonks yonu b r adım daha öteye taşındı. KOSGEB kaynaklı kred ler n ger ödemes 3 ay ertelend . D ğerler nden farklı olarak, 713 m lyon l ralık kred y ertelemen n get rd ğ 21 m lyon l ralık mal yet n tamamı KOSGEB tarafından karşılanıyor. HÜSEYİN GÖKÇE /ANKARA

Koronavirüsün küresel salgın haline gelmesiyle birlikte, ekonomide durmaya başlayan çarkların yeniden harekete geçirilmesi amacıyla alınan önlemler, krizin etkilerine bağlı olarak genişletiliyor. Asıl işlevi küçük ve orta ölçekli işletmeleri desteklemek olan KOSGEB, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı kapsamında yeni görevler üstlendi. Bu doğrultuda ilk olarak KOSGEB’in yapısı değiştirildi ve kurum, sadece sanayicileri değil, tüm işletmeleri desteklemeye başladı. Pazartesi günü yapılan kabine toplantısının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın duyurduğu yeni ekonomi tedbirleri içerisinde, KOSGEB aracılığıy-

Koronav rüs le mücadele ürünler ne 6 m lyon l ra destek KOSGEB, koronav rüsle lg l mücadelede kullanılacak ürünler üretme kab l yet olan f rmalara yönel k de yen b r destek paket uygulamaya koyarak, başvuruları toplamaya başladı. Bu kapsamda, maske, solunum c hazı, koruyucu gözlük g b alanlarda üret m yapan f rmalara 1.8 m lyon l rası h be olmak üzere 6 m lyon l raya kadar f nansman desteğ sağlanab lecek. Bu destekle Türk ye’n n ht yacının karşılanmasının yanı sıra, hracata yönel k üret m n de sağlanması amaçlanıyor.

la bankalar tarafından 136 binin üzerinde işletmeye kullandırılan kredilerin vadesi 3 ay süreyle ertelendi. Kredi ertelemesinde, bankaların normal ticari ve bireysel müşterilerine uyguladıkları ertelemeden daha farklı bir model uygulanacak. Ertelenen kredi taksitleri vade sonuna eklenecek. Örneğin, Nisan ayında ertelemeden yararlanan bir işletme ilk 3 aydan sonra, yani

Temmuz ayında, ilgili ayın taksitini ödemeye başlayacak. Nisan, Mayıs ve Haziran aylarına ait taksitler ise kredinin vadesi bittikten sonraki 3 aylık zaman diliminde ödenecek. Bir diğer farklılık ise kredi ertelemenin maliyeti konusunda. Bankalar erteledikleri vadelerin faiz dahil erteleme maliyetini kredi kullanana yansıtırken, KOSGEB aracılığıyla kullandırı-

lan kredilerin tüm erteleme masrafı KOSGEB tarafından karşılanacak. Bu kapsamda 713 milyon liralık kredi ertelenirken, bunun 21 milyon liralık maliyeti KOSGEB tarafından karşılanacak. Ertelemeden yararlanan firmaların, bankalara veya KOSGEB’e herhangi bir başvuru yapmasına gerek yok. Erteleme otomatik olarak yürürlüğe girecek.

Proje bazlı destekler n ödemes ne de erteleme KOSGEB’in bankalar dışında, doğrudan kendisinin kullandırdığı proje bazlı kredilerin geri ödemeleri de aynı şartlarla 3 ay ertelendi. Firmalar önümüzdeki 3 aylık proje bazlı destek ödemelerini, proje süresinin sonunda herhangi bir cezai şarta bağlı olmaksızın öngörülen sürenin tamamlanmasını takip eden 3 ayda ödeyecekler.

Salgın uzarsa yen erteleme olab l r KOSGEB Başkanı Cevah r Uzkurt, bu süreçte KOBİ’ler ayakta tutmaya çalıştıklarını, f nansman mal yet n en aza nd rmey öngördükler n söyled . Uzkurt, koronav rüs salgınının öngörülemez şek lde uzaması hal nde, bu konuda da gereğ n yapacaklarını fade ett .

KOSGEB’ n yapısında tekn k değ ş kl kler Fa z desteğ sağlayacağı şletmeler n sanay c olma şartı kaldırılan KOSGEB’ n Genel Kurul ve İcra Kom tes nde de küçük değ ş kl kler yapıldı. Cumhurbaşkanlığının 4 sayılı kararnames nde yapılan değ ş kl kle, KOSGEB Genel Kurulu’nun toplantıya çağrılmasında tek yetk l k ş Cumhurbaşkanı oldu. Kararnamen n öncek hal nde Genel Kurulu Sanay ve Teknoloj Bakanı da toplantıya çağırab l yordu. KOSGEB İcra Kom tes ne, Stratej ve Bütçe Başkanlığı le Türk ye Kalkınma ve Yatırım Bankası b rer tems lc gönderecek.

80 m lyon l raya kadar fa zs z kred 3 N san’da yürürlüğe g ren düzenleme le KOSGEB aracılığıyla kullandırılan kred lerde fa z desteğ m ktarı 10 kat artırılmıştı. Düzenlemede, KOSGEB fa z destekler nden yararlananların sanay ş rket olma şartı kaldırılırken, ger ödemes z fa z desteğ n n m ktarı da 300 b n l radan 3 m lyon l raya çıkarıldı. Böylece, KOSGEB aracılığıyla fa zs z olarak kullanılab lecek kred m ktarı da f rma başına 2-3 m lyon l radan, 80 m lyon l raya yükselm ş oldu.

● REEL SEKTÖRLERİN MÜCBİR SEBEP ÇAĞRILARI ARTIYOR

“Salgın sonrasında fabrikalarımıza kilit vurmak istemiyoruz” OSMAN NURİ BOYACI- DENİZLİ

Makine Sanayici İşadamları Derneği (MAKSİAD) Başkanı Mehmet Sarı, makine sanayiinin mücbir sebep dışında tutulmasına anlam veremediklerini söyledi. Ayrıcalık değil eşit muamele istediklerini belirten Sarı, “Bizler salgın bittiği zaman, fabrikalarımıza kilit vurmak istemiyoruz. Bu nedenle sektör mücbir sebep kapsamında olmalı” diye konuştu. Koronavirüsün olumsuz etkilerini azaltmak için açıklanan Ekonomik İstikrar Paketi’nde 16 sektör mücbir sebep hali kapsamına alınmıştı. 155 üyesi bulunan Makine Sanayici İşadamları Derneği’nin Başkanı Mehmet Sarı, makina imalat sektörünün mücbir sebep kapsamına alınmamasına anlam vermediklerini söyledi. Alınan tedbirlerin önemli bir kısmını olumlu karşıladıklarını belirten Sarı, “Böyle bir ayrımcılık olayını anlamakta zorluk çekiyoruz. Hem ülke olarak, makine sektörünü stratejik sektör ilan edeceksin hem de ülkenin bekası nitelemesi yaptığın sektörü mücbir sebep dışında tutacaksın. Akıl alacak gibi değil. Sektörler içerisinde, makine sektörünü görmeyince adeta şaşkına döndük. Bu eksik

karardan, bir an önce vazgeçilmesini diliyoruz” dedi. Makinecilerin devletin vereceği destekle ayakta kalıp, salgından sonra kaldıkları yerden devam etmek istediklerini dile getiren Sarı, “Sektörü buralara getirmemiz çok kolay olmadı. Sahiplenilmezse ulaştığımız nokta ellerimizden kayıp gider” şeklinde konuştu. Denizli’de sektörde 3 bin 500 kişinin istihdam edildiğini, 60 milyon doları aşan ihracata ulaştıklarını söyleyen Sarı, kapanan gümrük kapılarının, iptal edilen siparişlerin ihracatta ciddi düşüşlere yol açtığını da vurguladı. Sektörün COVID-19 salgını nedeniyle ciddi yara aldığını kaydeden Mehmet Sarı, şöyle konuştu: “Eximbank, bu süreçte sektördeki sanayicilere uygun koşullarda kredi vermeli. İhracat yapan müşterilerin sigorta limitini 2 katına çıkarmalı ve şirketlerden teminat mektubu ile kredilendirme dışında, şirket varlıklarını da teminat alarak, doğrudan kredi verme fırsatı sunmalı. Muhtasar, KDV ve sosyal güvenlik primi indirimleri ve ödemelerin 6 ay ertelenmesi uygulamasına makine imalat sektörü de dahil edilmeli. Bunlar yapılmazsa, sektörün aldığı yara daha da büyüyecek. Taleplerimiz doğrultusunda gerekli tedbirlerin alınacağına inanıyoruz.”

Dökümcüler mücbir sebepte ‘netlik’ talep ediyor

“Makinenin kapsama alınması ekonomiye katkı sağlar” KÜBRA OĞURLU-KOCAELİ

BARIŞ SEDEF/İSTANBUL

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından çıkarılan COVID-19 salgınına yönelik mücbir sebep şartları birçok sektörü kapsıyor. Çıkarılan yönetmelikte, Türkiye’de yıllık 5,1 milyar euro değerindeki üretimi hacmine sahip olan döküm sektörünün yer alıp almaması konusundaki belirsizlikler ise dikkat çeken detaylar arasında yer alıyor. Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Umur Denizci, metal sanayisinin mücbir sebep şartlarından yararlanacak sektörler arasında bulunduğuna işaret ederek, “Çıkarılan yönetmelikte, ana metal sanayiinin ayrılmaz bir parçası konumunda bulunan metal döküm sektörünün, mücbir sebep kapsamına alınıp alınmadığı tam olarak anlaşılmamaktadır” dedi. Döküm sektörünün imalat sanayisinde önemli yere sahip olduğuna değinen Denizci, metal döküm sektörünün Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nun mücbir sebep şartlarından yararlanacak sektörler arasında yer alıp almadığının açıklığa kavuşturulmasını ilgililerden talep ettiklerini söyledi.

Kocaeli-Gebze VI. (İMES) Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (Gebze İMES) Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Küçükay, makine sanayiinin “mücbir sebep hali kapsamında değerlendirilen sektörler” arasına alınmasının, ülke ekonomisine katkı sağlayacağını ifade etti. Küçükay, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 18 Mart 2020 tarihinde açıklanan Koronavirüs salgınının etkilerini azaltmak için hayata geçirilen Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’nin, sektörler için büyük bir destek olduğunu söyledi. Sektörün Türkiye’nin toplam ihracatından yüzde 11’lik pay aldığını kaydeden Küçükay, “Makine sanayii, mücbir sebeb hali kapsamında değerlendirilen sektörler arasında değerlendirilmedi. Oysa sektör, Türkiye ekonomisinin büyümesine önemli katkı sağlıyor. Ara mal üretebilme ve inşaat, enerji, tekstil, tarım ve madencilik gibi önemli sektörlere girdi sağlaması sayesinde Türkiye’deki imalat sanayinin gelişiminde kilit rol oynuyor. Bu nedenle sektörün de mücbir sebep kapsamına alınması, ülke ekonomisine katkı sağlar’’ dedi.

OSB’de 208 şletme 10 b n k ş y st hdam ed yor Kocaeli-Gebze VI. (İMES) Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi olarak sanayileşme anlamında gelişim

gösteren hizmetler sunduklarını ifade eden Küçükay, ‘’Kurulduğumuz günden bu yana özellikle makine sektörünün gelişmesi ve sektörün dünya standartlarına ulaşmasını sağlamak adına kendi özelimizde birçok proje gerçekleştirdik. Hızlı bir büyüme ivmesi yakaladık ve kısa zamanda 208 işletme ile 10 bine yakın istihdam alanı oluşturduk. İlerleyen zaman dilimlerinde bu yoğunluğun daha da artacağını öngörüyoruz” diye konuştu.

Sektör 2019’da 19 m lyar dolarlık hracat yaptı Türkiye makine sektörünün son yıllarda gösterdiği istikrarlı gelişimi ile ülke ekonomisinin temel taşlarından birisini oluşturduğunu söyleyen İrfan Küçükay, “Makine sektörü 2019’da 171,6 milyar dolar olarak gerçekleşen toplam Türkiye ihracatından yüzde 11’e yakın bir pay aldı. Sektörün tamamı itibarıyla, ihracatı 2019’da 2018 yılına kıyasla yüzde 4 artarak 17.9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Serbest bölgelerden yapılan ihracat dahil edildiğinde bu tutar 19 milyar dolara çıkıyor. Türk makine sektöründe 2001 yılında yüzde 27 olan ihracatın, ithalatı karşılama oranı 2019’da yüzde 75,8’e çıktı” açıklamasında bulundu.

T.C. NEVŞEHİR 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNDEN İLAN

T.C. TRABZON ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNDEN İLAN

ESAS NO : 2019/647 Esas Davacı MEHMET ÖNDER EMİRMEHMETOĞLU (29582021920) hakkında 26/03/2020 TARİHİNDEN İTİBAREN BAŞLAMAK ÜZERE 1 (BİR) YIL SÜRE İLE GEÇİCİ MÜHLET KARARI VERİLMİŞ olup; İş bu ilanın yapıldığı tarihten itibaren 7 günlük kesin süre içinde dilekçe ile mahkememiz dosyasına itiraz ederek konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hal olmadığını delilleriyle birlikte ileri sürebilecekleri ve bu çerçevede mahkememizden konkordato talebinin reddini isteyebilecekleri İİK 288 maddesince gereği ilan olunur.

ESAS NO : 2020/166 Esas DAVALI : YASİN SARI (TCKN:18767770036) Duruşma Günü: 08/07/2020 günü saat: 10:25 Belirlenen gün ve saatte duruşmaya gelmediğiniz veya gelip de davayı takip etmediğiniz takdirde dosyanın işlemden kaldırılacağı, sulh için gerekli hazırlığı yapmanız duruşmaya gelmediğiniz takdirde diğer tarafın yargılamaya devam etmek istemesi durumunda yokluğunuzda yapılan işlemlere itiraz edemeyeceğiniz ve diğer tarafın muvafakatiniz olmadan iddia ve savunmasını genişletebileceği yahut değiştirebileceği duruşma günü yerine geçerli olmak üzere ilanen tebliğ olunur.

Resmi ilanlar www.ilan.gov.tr’de

DUNYA

CMYK

BASIN: 1158964

BASIN: 1158975

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 10

DIŞ HABERLER

WTO: KÜRESEL TİCARET 2020’DE %32 DÜŞEBİLİR

PETROLDE ‘OLUMLU SÜRPRİZ’ BEKLENTİSİ FİYATLARI YÜKSELTİYOR

Dünya Ticaret Örgütü (WTO) küresel ürün ticaretinin 2020 yılında koronavirüs salgını nedeniyle en kötü senaryoya göre yüzde 32 düşebileceğini öngördü. WTO, dün yayınlanan ve küresel ticarete ilişkin öngörülerin yer aldığı raporunda, ürün ticaretinin 2021 yılında ise keskin bir toparlanma yaşayacağını tahmin ediyor. İyimser senaryoya göre küresel GSYH 2020’de yüzde 2,5 daralacak ve 2021’de yüzde 7,4 büyüme görülecek. WTO’nun kötü senaryosuna göre ise küresel GSYH yüzde 8,8 daralacak ve 2021’de yüzde 5,9 artacak. WTO bu yıl küresel ürün ticaretinde yaşanacak düşüşe yüzde 13-32 arasında geniş bir aralık verirken aralığın geniş olmasının nedeni olarak daha önce hiç yaşanmamış bir sağlık krizi yüzünden piyasaların ne kadar etkileneceğinin tahmin edilememesini gösterdi. WTO salgının ne kadar daha devam edeceğine ve atılan politik adımların ne kadar etkili olacağına bağlı olarak 2021 yılında yüzde 21-24 arası bir toparlanma yaşanacağının beklendiğini ifade etti.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve petrol üreticisi müttefikleri (OPEC+) tarafından gerçekleştirilecek video konferans toplantıdan çıkacak ‘olumlu bir sürpriz’ beklentileri petrol fiyatlarını yükseltiyor. Küresel enerji otoritesi EIA 2020 yılında ABD’nin petrol üretiminin 470 bin varil/gün düşeceğini öngörürken, kuruluş bu yılki Batı Teksas Petrolü (WTI) varil fiyatına ilişkin öngörüsünü 10 dolar düşürerek 33 dolara çekti. ABD üreticilerinin stokları da 11,9 milyon varil artış kaydetti. Rystad Energy’den Bjornar Tonhaugen “Petrol piyasasında şu an tek umut üreticilerin olağan üstü toplantısı” diyor ve olumlu bir sürpriz gelmesi ihtimaliyle kimsenin petrolde ‘short’ pozisyon almak istemediğini belirtiyor. Brent önceki gün yüzde 3,6 düştükten sonra dün yüzde 1,7 yükselişle 32,41 dolara kadar çıktı. WTI ise yüzde 5 yükselişle 24,81 dolar/varil seviyesini gördü. Petrol fiyatları 2020 yılında hem arz fazlası hem de koronavirüs salgınının neden olduğu talep şokuyla tarihinin en büyük resesyonlarından birini gördü. Brent varil fiyatı 30 Mart’ta 21,65 dolara kadar inerek 2002’den bu yana en düşük seviyesine inmişti.

Irak'ın kuzeyinde Nahr Bin Umar petrol sahasında bir işçi Covid-19 salgını nedeniyle koruyucu maske ile çalışıyor.

G. KORE VİZE MUAFİYETİNİ ASKIYA ALIYOR Güney Kore, bazı ülkelerle vize muafiyet programlarını askıya alacağını duyurdu. Hükümetin önlemleri Avustralya ve Kanada gibi vizesiz giriş programı uygulanan 34 ülkeyle Fransa, Rusya, Tayland gibi vize muafiyet programı uygulanan 54 ülke için geçerli olacak. Güney Kore'de 1 Nisan'dan bu yana ülkedeki yurt dışı kaynaklı Covid-19 vakalarındaki artışı engellemek için tüm dış hat yolcuları, zorunlu olarak iki haftalık karantinaya alınıyor. Ülkede şimdiye kadar 10 bin 384 Kovid-19 vakasına rastlanırken, virüs nedeniyle 200 kişi hayatını kaybetti.

makale ve yorumlar

UĞUR CİVELEK

Salgının tet kled ğ değ ş me hazır olan var mı? ARKA PLAN dunya.com/yazarlar

Swap, repo, o da olmadı IMF şart DIŞ HABERLER HİLAL SARI hilal.sari@dunya.com

Swap ve repo imkanlarına ek olarak Fed, IMF ile birlikte belirli koşullara bağlı olarak, gelişmekte olan ülkelere dolar likiditesi sağlamaya çalışıyor. Programın hazırlık aşamasında olduğunu IMF Başkanı Kristina Georgieva duyurmuştu. IMF’nin koronavirüsle mücadelede 1 trilyon dolara yükselmesi beklenen kredi programında ülkelere 2008 krizinde de olduğu gibi dolar likiditesi sağlanabileceği belirtiliyor.

Katılmayan ülkede kur artıyor Bu likidite imkanlarından yararlanmayan ülkelerde dolar kurları yükselirken, Endonezya’nın yaptığı gibi yüklü dolar likiditesi sağlayan ülkelerin para birimleri koronavirüs krizini daha dirençli geçirebiliyor. Endonezya rupisi sadece mart ayında yüzde 15 değer kaybetmişti. Döviz rezervleri ise 9,1 milyar dolar düşüşle 121 milyar dolara gerilemişti. IMF’ye ek likidite için çağrı yapan Endonezya dün New York Fed’in repo imkanı aracılığıyla 60 milyar dolar likidite imkanı sağladı. DÜNYA gazetesine konuşan uzmanlar, dolar yaratan sektörlerde ciddi bir aksama olması nedeniyle, 800 milyar dolar büyüklüğündeki Türkiye ekonomisinin de bu imkanlardan faydalanmak zorunda olduğunu belirtiyor ve bunun nasıl olabileceğine dair öngörülerini paylaşıyor:

ABD Merkez Bankası (Fed) dolar dom nant küresel ekonom k s stemdek sıkışmayı açmak ç n önce swap ve repo mkanıyla desteklemeye başladı. ABD ş md de Fed destekl b r IMF programıyla dünyaya dolar l k d tes sağlamaya hazırlanıyor. Uzmanlara göre dolar yaratan sektörlerdek durma neden yle Türk ye de bu programlardan yararlanmalı.

Hang ülkelerle swap hattı var? • Kanada (BoC) • B rleş k Krallık (BoE) • Japonya (BoJ) • Avrupa (ECB) • İsv çre • Avustralya*

*19 Mart 2020’de Fed’ n geç c olarak açtığı yen swap hatları. İlk beş MB le da m swap hatları bulunuyor.

Sp nn Danışmanlık Kurucu Ortağı Özlem Der c Şengül:

Şekerbank Başekonom st Dr. Gülay El f Yıldırım:

Den z Yatırım Stratej st Orkun Gödek:

Fed-IMF program kr ter çok katı olmayacaktır

‘İk l l şk lerle bu mkanlardan faydalanmalıyız’

Önce swap kanallarını zorlamalıyız

Fed’ n swap mkanında lk şart, kend para b r m n zden para vermen z. İk nc şart se tem nat ç n ABD tahv ller n z n olması. Türk ye, 2018 yılında tahv llerde c dd b r azaltmaya g tt . Şu anda 3 m lyar dolara yakın ABD tahv l var. (Açılsa b le) Swap hatlarından ancak bu kadar faydalanab l yoruz. Dolayısıyla ABD tahv l olan ülke çok daha fazla yararlanab l yorlar. Türk ye buradan malesef faydalanamıyor. Ama daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan da tahv l portföyü düşük olan ülkeler n de yararlanması ç n Fed’e çağrı yapmıştı.

Fed 2008-2009’da da olduğu g b , b r nev ac l durum hattı n tel ğ ndek bu swap hatlarıyla l stedek ülkelere c dd b r l k d te kaynağı yaratıyor. 2008’de l stedek ülkerde belk de kr z n çok daha fazla büyümes n engelled . Fed' n şu an ç n swap mkanı vermed ğ ve IMF başkanı Georg eva’nın fadeler yle ‘h çb r suçu olmadığı halde’ v rüs neden yle l k d te sıkıntısı yaşayan ülkelere repo mkanı sağlıyor. Eğer swap açmadıysa, el n zde ABD haz ne tahv l varsa s ze dolar l k d tes sağlıyor.

Maalesef Türk ye lk etapta açılan swap hattı üyeler çer s nde yer almadı. Repo mkanından da son beş yılda portföyümüzdek ABD tahv ller n azalttığımızdan sadece 2.8 m lyar dolar kullanma durumumuz söz konusu. Bu da emsaller m ze göre f yatlamalarımızın negat f ayrışmasına maalesef özell kle mart ayı ortasından t baren zem n hazırladı. Ben m öner m bu noktada 3 farklı şek lde: Başvuru yaptık mı net b lg m yok ama lk etapta Fed’ n swap hatlarının zorlanması gerekt ğ kanaat ndey m. Şayet olmuyorsa rezerv yüksek farklı ülkelerle çeş tl swap anlaşmaları yapab l r, kullanmasak dah p yasaya güven kanalı üzer nden olumlu yansıması olmasını sağlayab l r z. Örneğ n, Ç n le yapılmış hal hazırda swap anlaşmamız var. M ktarı düşük. Bu rakamı güncellemek ç n çalışmalar başlatab l r z. Keza, Brez lya ve Rusya g b rezerv yeterl l kler yüksek sev yelerde bulunan farklı ülkelerle de benzer adımlar atılab l r.

2,5-3 m lyar dolar yeters z kalır Ş md Fed, IMF aracılığıyla b r program oluşturduğunu açıkladı. Detaylar henüz çıkmadı. Asıl end şe, ş n ç ne IMF g r nce koşullu olması. Ama ben bu şüpheye çok katılmıyorum çünkü olağanüstü koşullar neden yle IMF garantörlüğünde y ne bas t b r swap şlem g b olmasını bekl yorum. B z m şu an 2,5-3 m lyar dolara ulaşmamız çok yeters z. Çok daha büyük montanlı b r pencere olması gerek yor. IMF 50 m lyar dolarla başladığı mkanı 1 tr lyon dolara çıkartıyor. Belk de o fondan b r mkan yaratılab l r. Bu kadar çok hazırlık varsa ve ülkeler stekl yse, Fed de duyurduysa arkası gel r. Kısa b r süre sonra döv z l k d tes ne er ş m mkanından b z m de faydalanacağımızı öngörüyorum. Böyle b r mkandan yararlanmak, kurdak yüksel ş n önünü kesecekt r. Aşağı çeker m , 6,50’n n altına düşer m b lm yoruz, ama hızlı yüksel ş görülen kısa döngünün önünü kesecekt r.

Dünyadan kısa kısa TWITTER CEO’su Jack Dorsey, kurucu ortağı olduğu ödeme uygulaması Square’ n 1 m lyar dolar değer ndek h sseler n koronav rüsle ver len mücadeleye bağışlayacağını açıkladı.

Endonezya’nın 27-30 m lyar dolar ABD tahv l vardı Endonezya’nın el nde 27-30 m lyar dolar kadar ABD tahv l varken 60 m lyar dolar sev yes nde bu mkandan faydalanmış. Demek k orada kaldıraçlı b r s stem var. Bence bu b raz Fed’le anlaşmayla lg l . Dış t caret hacm ne de bakılıyor. Konuşulup Fed’le çözüleb lecek b r durum. Sayın Cumhurbaşkanımız da G20 toplantısında G20 ülkeler ne swap hattı açılması gerekt ğ n söylem şt . IMF konusunda koşullar olab leceğ end şes yle ş md l k çek mser z, ama Fed’le böyle b r anlaşmaya g rme n yet m z var. İran b le çağrıda bulunmuş. B z 800 m lyar dolarlık b r ekonom y z. Bu mkanlardan yararlanmazsak atılan adımların etk ler n hakkıyla görememe ht mal m z olab l r. Böyle mkanlar varken neden faydalanmayalım? Bu şartların heps k l l şk lerle netleşt r l r. Çözüleb l r ve çözülmes de gerek yor. ABD, gel şmekte olan ülkeler desteklerken, Türk ye kadar büyük b r ekonom y dışarda bırakmaz d ye düşünüyorum. Ayrıca ABD de doların güçlenmes n stem yor.

TRUMP, ABD’n n Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) sağladığı fonların askıya

GLOBAL İŞLER

alınab leceğ n söyled . Trump, “(DSÖ) Önce Ç n’e sınırlarımızı kapatmamız gerekmed ğ n söyled . Wuhan’da olanları görmeler gerek rd . Görmüş de olmalılar ama bunları b ld rmed ler” ded .

Ussal Şahbaz

AVRUPA BİRLİĞİ ülkeler Cov d-19 ekonom programında f k r b rl ğ ne varamadı. AB üye ülkeler mal ye bakanlarının 16 saat süren toplantı sonrası koronav rüsün etk ler karşı ortak ekonom k programı henüz bel rleyemezken, görüşmeler n bugün günü devam edeceğ bel rt ld . BOFA (ABD merkezl Bank of Amer ca) küresel ekonom n n yüzde 2.7 küçüleceğ n öngördü. Banka, söz konusu daralmanın savaş sonrası en zayıf ekonom k performanslardan b r olab leceğ uyarısını yaptı. HEMŞİRE ht yacı, Dünya Ekonom k Forumu’na (WEF) göre 5.9 m lyona ulaştı. Küresel hemş re ht yacının yüksek olduğu bölgeler arasında Afr ka, Güneydoğu Asya, Doğu Akden z ve Lat n Amer ka yer alıyor. FRANSA Merkez Bankası, koronav rüsün yarattığı tahr bat sebeb yle ekonom n n lk çeyrekte yüzde 6 daralmasının beklend ğ n duyurdu. İk nc Dünya Savaşı’ndan bu yana görülene en zayıf ver olab l r. Banka her 15 günlük tecr t n GSYH’y 1.5 yüzde puan aşağı çekeceğ n öngörüyor.

CMYK

IMF’n n programı değerlend r leb l r Son olarak se IMF’n n üzer nde çalıştığını açıkladığı ve Fed’ n repo mkanından yararlanamayacak ülkeler ç n l k d te sağlamak amacıyla hazırladığı program değerlend r leb l r. Henüz detayları yok. Günü geld ğ nde nceleneb l r. Bu swap/repo anlaşmalarını yapmanız demek kullanmak zorunda olduğunuz anlamına gelm yor. Devam eden süreçte se bugün olduğu g b benzer f nansal stres ortamlarında fonlama mkanına sah p ülkeler ve d ğerler n n varlıkları ayrışmaya devam edeb l r.

Korona mı tekeller m daha tehl kel ?

KATAR koronav rüs salgınının merkez üssü hal ne gelen İtalya’ya 2 sahra hastanes gönderd . Katar Haber Ajansı, hastaneler n b n yatak kapas teler n n bulunduğunu ve ek olarak koronav rüs tedav s nde kullanılan modern teknoloj k ek pman barındırdığını duyurdu.

DUNYA

• Brez lya* • Meks ka* • Dan marka* • Norveç* • Güney Kore* • Yen Zelanda* • S ngapur* • İsveç*

Ussal@me.com

OVID-19 salgınıyla beraber ortaya çıkan hayati ihtiyaçlardan biri de solunum cihazları (ventilatör) oldu. Bir aile büyüğünüzün korona olduğunu ve hastanede solunum cihazı kalmadığı için nefes alamayarak can verdiğini düşünün. Bu sahneler şu anda ABD’de, İtalya’da ve daha birçok ülkede yaşanıyor. Aslında Amerikan Sağlık Bakanlığı 2000’lerin başındaki SARS salgınından sonra, solunum yollarını etkileyen benzer bir salgına karşı ucuza üretilebilecek

çok sayıda solunum cihazına yatırım yapmak istemişti. Bakanlık 2006’da Newport Medical adında küçük bir şirketle bir Ar-Ge projesine başladı. Newport Medical piyasa fiyatı olan 10 bin doların üçte biri fiyata satılacak ve salgınlarda daha etkin kullanılacak bir solunum cihazı geliştirdi. Prototipler yapıldı. Amerikan Hükümeti ilk etapta 40 bin sipariş verecekti. Sonra ABD’nin büyük medikal ekipman üreticilerinden Covidien (isim talihsiz bir tesadüf ) yüklü bir tutara Newport Medical’i satın aldı. Covidien ilk iş ucuza solunum cihazı projesini durdurdu. ABD Sağlık Bakanlığı ne kadar ek fon teklif etse de “proje önceliğimiz değil” dedi. Tahmin edebileceğiniz gibi, Covidien halihazırda 10 bin dolarlık solunum cihazı pazarındaki başlıca oyunculardan biriydi. Bu gibi satın almalara “öldürmek için satın alma” (killer acquisition) deniyor. Amaç satın aldı-

ğınız start-up şirketinin ileride büyüyünce size rakip olacak ürününü öldürmek. Bu amaçla satın almalar sadece medikal sektörüyle sınırlı değil. Büyük dijital şirketler de sık sık rakiplerini satın alıp, ürünleri öldürüyorlar. Facebook bugüne kadar çoğu rakibi olan 90 start-up şirketi satın almış. Google, rakiplerini ortadan kaldırmak için 2008’den bu yana 20 milyar dolara yakın para harcamış. Bu şirketler dünyanın en büyük nakit rezervlerine sahip. Mesela Apple’ın 205 milyar dolar, Google'ın 117 milyar dolar, Facebook’un 45 milyar dolar nakdi var. Korona krizi nedeniyle dünyada finansmana erişim durup, yeni fon sağlayamayan startup şirketlerin sayısı arttıkça, bu global dijital şirketler akbaba gibi bugün veya yarın kendine rakip olabilecek şirketi satın alacaklar. ABD’de 80’lerden beri rekabet hukukunda “Bir satın alma sonucu eğer fiyatlar yükselmiyorsa re-

kabet hukuku açısından sakınca yoktur” yaklaşımı nedeniyle rekabet hukuku uygulamaları fiilen durmuştu. Oysa rekabet politikası bugün kadar yarınki inovasyonu, pazarın yarınki halini de düşünmelidir. Rekabet politikasının yeterli olmadığı durumlarda da aktif sanayi politikaları devreye girmelidir. Mesela medikal cihaz sektörümüzü geliştirmek için kamu alımlarını kullanmak için Sanayi İşbirliği Programı çok yerinde bir fikirdi. Ama birçok bakanlık aynı masaya oturunca uygulaması zor oldu. Her geçen gün yerli ve milli girişimleri geliştirmeye yönelik politikaların önemini anlıyoruz. Google ve Facebook bu ölçekte tekelleşmese acaba ne gibi daha iyi dijital ürünler kullanıyor olurduk? Covidien’in Newport Medical’i satın almasına izin verilmese acaba kaç kişi daha hayatta kalırdı? Tekelleşme kötüdür. Bazen ürünleri öldürür, bazen insanları.

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 11

FİNANS / BORSA

piyasaları yeniden umutlandırdı. Öğlene kadar kayıp yaşayan Borsa İstanbul yönünü yükselişe çevirdi dolar 6.76 liraya geriledi.

PİYASA ANALİZİ Şebnem Turhan sebnem.turhan@dunya.com

NE OLDU: Piyasalarda yaşananları yatırımcılar korku filmi gibi izliyor. Koronavirüs salgını piyasalardaki dalgalanmaları hızlandırdı. Önceki gün vaka ve ölüm sayılarındaki olumlu haberlerle iyimserlik içinde olan piyasalar dün sabaha oldukça kötü başladı. Bu kötümserlikte hem Avrupa Birliği maliye bakanlarının 16 saat boyunca anlaşamamaları hem de ABD ve Avrupa’daki yüksek ölüm sayıları etkili oldu. Dolar sert yükseldi, Türk Lirası karşısında 6.79 liraya kadar çıktı. Ardından Almanya maliye bakanından anlaşmaya yakın olduklarına ilişkin gelen açıklama küresel

NE OLACAK: Küresel piyasalar AB maliye bakanlarının bugün anlaşması umudunu taşıyor. Anlaşma Avrupa borsalarında hafta başında yaşanan iyimserliği geri getirme ihtimalini içinde barındırıyor. Ayrıca bugün küçük işletmelerin kredi programındaki artışı ABD senatosunda onaylanması ve devreye girmesi bekleniyor. ABD’nin bir sonraki teşvik paketinin de 1 trilyon dolar seviyesinde olacağı açıklamaları da piyasalara umut verecek gibi görünüyor. Ancak hiçbir uzman kısa vadede bir toparlanma beklemiyor. Dolardaki güçlenmenin de sürmesi muhtemel.

Euro Bölgesi’nde koronavirüs anlaşmazlığı

BİLİYOR MUSUNUZ? B

Birlik üyeleri yeni bir borçlanma sistemi geliştirme konusunda ikiye bölündü. Olası bir ortak karar entegrasyonun uzun vadede krizlere karşı hızlı tutum sergileme kabiliyetini artırır. Haftalardır devam eden koronavirüs salgınının yayılma hızında yavaşlama olduğuna dair Çin ve İtalya’dan haberleri takip ederken, salgının ekonomiler üzerindeki etkileri de ortaya çıkmaya başladı. Fransa Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamada GSYİH’nın koronavirüs nedeniyle ilk çeyrekte yüzde 6 küçüldüğü bildirildi. Almanya tarafında da kaynaklara göre bu yıl GSYİH’nın yüzde 4,2 küçüleceği öngörülmekte. Koronavirüs salgınının Avrupa Birliği ekonomilerini durma noktasına getirdiği ve Euro alanında yer alan ülkelerin koronavirüse karşı ortak bir ekonomik program konusunda anlaşamadıkları duyuruldu. Birlik üyeleri arasındaki anlaşmazlıkta yeni bir borçlanma sistemi geliş-

RTA Laboratuvarları koronav rüs tanısı ç n gerekl l k t üret m ve dağıtımı ç n tüm parametreler n tamamladı. Bağlı ortaklığı A1 Yaşam B l mler AŞ le 5 ülkeye hracat sürerken 10 ülkeden daha s par ş aldı. Gelen s par şlerle n san sonuna kadar 2 m lyon adet test n s par ş tesl m ed lecek.

tirme konusunda ikiye bölünüldüğü dikkat çekiyor. Almanya ve Hollanda, Avrupa İstikrar Mekanizması (ESM) kredilerinin şartlarında yumuşatılmayı savunurken, salgından en çok etkilenen İtalya ve İspanya öncülüğünde Fransa, İrlanda ve Lüksemburg ise ortak borçlanma sisteminin kurulmasını ve bu kapsamda Avrupa menkul kıymetlerini birleştirecek bir araç olarak “Euro Tahvil” ihraç etmek istemeleri dikkat çekti. Diğer yandan AB ülkeleri arasında yaşanan bu durumun birlik ülkeleri arasında ortak karar alma mekanizmasının zayıﬂığına işaret ederken, olası bir ortak kararın sağlanması entegrasyonun uzun vadede krizlere karşı hızlı tutum sergileme kabiliyetini artıracaktır.

PARA TRAFİĞİ

Mehmet Bilal BİRCAN InvestAZ

Yen dünya düzen … Ama nasıl b r düzen? bankaları eliyle şişirilirken kârlılık ve verimlilik geriye gitmekte, açgözlü şirketler “küresel ısınma” ve “çevre kirliliği” gibi dışsallıkları kendi lehlerine kullanarak giderek daha yaşanmaz bir dünyaya yol açmakta vs vs. Korona krizi ise bu “hazin” durumu bir kez daha gözler önüne sermiş durumda. Bu tip bir salgının çıkma ihtimalinin çok iyi bilinmesine rağmen batı devletleri toplumsal sağlık hizmetlerine gram yatırım yapmadıkları gibi, sosyal güvenlik sistemlerini de giderek zayıﬂattılar. Bu nedenle, sağlık hizmetlerinin aksaması ve hastalığın etkilediği kesimlerin ağırlıklı olarak dar gelirliler olması hiç de sürpriz değil. Hal böyle olunca, tekrar “Yeni Dünya Düzeni” tartışmaları gündeme girdi. Uzun yıllar neoliberalizm ile köreltilmiş ana akım ekonomi akademyasında da (Thomas Piketty’nin gelir dağılımı çalışmalarının da etkisiyle) bu konuda bazı uya-

GÜNDEM

Tuğrul Bell t.belli@turkishbank.com

zellikle 2008 küresel resesyonu sonrasında çok yazıldı, çizildi: Gelişmiş ülkelerde neoliberal akımların güç kazandığı 80’li yıllardan beri giderek artan bir “gelir dağılımı” eşitsizliği söz konusu, yüzde 1’in milli gelirden aldığı pay rekor seviyelere çıkmış durumda, sendikaların ortadan kalkması ile birlikte orta ve alt sınıﬂarın sosyal hakları erozyona uğramış vaziyette, “reel” ücretlerde gerileme söz konusu, finansal piyasalar merkez

BORSA

Günlük

DÖVİZ Kurları

DOLAR

0 0.91 91

BİST 100

9 Nisan 2020

SERBEST PİYASA

93225.25

kapanış

KAZANDIRANLAR Güler Yat. Hold ng L nk B lg sayar Döktaş Dökümcülük RTA Laboratuvarları Konya Ç mento Bosch Fren S stemler Aksu Enerj İş G r ş m Kl masan Kl ma QNB F nans F n. K r. T. Kalkınma ve Yatırım Bankası İhlas Ev Aletler

DÖVİZ ALIŞ 6.7705 4.1562 0.98378 7.3544 8.3321 6.9511 0.66883 4.8204 21.6673 0.65465 1.8011 6.2053 3.7391 1.5127 0.08898 0.01603 0.95284 0.04010 1.8491

ABD Doları Avustralya Doları Danimarka Kronu Euro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı İsveç Kronu Kanada Doları Kuveyt Dinarı Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 100 Japon Yeni Bulgar Levası Yeni Rumen Leyi Rus Rublesi 100 İran Riyali Çin Yuanı Pakistan Rupisi Katar Riyali

T.C. T C MERKEZ BANKASI ÇARPRAZ KURLAR 1.6252 6.8715 0.9718 10.08 108.85 1.4027 10.32 3.7592 1.0862 1.2328 3.2183

TL KARŞILIĞI

Arjantin Pesosu Azerbaycan Y. Manatı Brezilya Reali Çek Korunası Endonezya Rupisi Güney Afrika Randı Güney Kore Wonu Hindistan Rupisi Hong Kong Doları Irak Dinarı Macar Forinti Malezya Ringgiti Meksika Pesosu Mısır Lirası Polonya Zlotisi Singapur Doları Suriye Lirası Tayland Bahtı Ürdün Dinarı Yeni İsrail Şekeli

6.7827 4.1833 0.98861 7.3676 8.3756 6.9957 0.67575 4.8421 21.9508 0.65905 1.8043 6.2464 3.7880 1.5325 0.09014 0.01624 0.96531 0.04063 1.8733

6.7658 4.1371 0.98309 7.3492 8.3263 6.9407 0.66836 4.8026 21.3423 0.65419 1.7876 6.1823

0.10428 3.9945 1.2972 0.27092 0.00042 0.37243 0.00556 0.08893 0.87414 0.00568 0.02047 1.5580 0.27922 0.42918 1.6207 4.7460 0.01317 0.20686 9.5580 1.8861

EFEKTİF SATIŞ 6.7929 4.2084 0.99089 7.3787 8.3881 7.0062 0.67730 4.8605 22.2800 0.66056 1.8178 6.2701

D Dolar E Euro İİsviçre Frangı İİngiliz Sterlini JJapon Yeni SS. Arabistan Riyali İİsveç Kronu N Norveç Kronu D Danimarka Kronu A Avustralya Doları K Kanada Doları

ALTIN FİYATI A 2 24 Ayar Altın 2 22 Ayar Altın 1 18 Ayar Altın 1 14 Ayar Altın 2 22 Ayar Tel Bil. C Cum. Altını C Cum. Çey. Altın R Reşat Lira H Hamit Lira A Altın ons (dolar) 9 900 Ayar Gümüş

PARİTELER P EUR/USD USD/YEN USD/CHF GBP/USD EUR/GBP

CMYK

ALIŞ

SATIŞ

6.7800 7.3980 6.9730 8.3760 6.2100 1.7990 0.6720 0.6580 0.9860 4.1860 4.8190

6.7820 7.4000 7.0080 8.4180 6.2400 1.8080 0.6760 0.6620 0.9910 4.2070 4.8430

ALIŞ

SATIŞ

359.33 326.99 258.71 204.81 323.39 2389.52 580.31 2420.75 2371.29 1647.56 2.93

359.43 329.23 269.57 210.26 355.83 2429.77 598.46 2521.99 2411.47 2.94

LİBOR

1.0874 108.93 0.9711 1.2361 0.8799

O/N 1 ay 3 ay 6 ay 12 ay

10.00 10.00 10.00 10.00 9.98 9.98 9.98 9.97 9.96 9.95 9.94 9.92

KAYBETTİRENLER Günlük get r (%) -9.90 -9.70 -9.40 -9.09 -8.16 -7.36 -6.90 -6.90 -6.87 -4.39 -3.99 -3.85

Trend GMYO Uzertaş Boya Em n ş Ambalaj Egel & Co Tarım G r ş m Egel &Co Enerj Yatırım Marmar s Altınyunus Egel &Co Yatırım Hold ng Mensa Servet GMYO Halk S gorta İş Bankası (B) B rko Mensucat

PAHALI Endekse göre 52.03 50.75 40.64 39.53 38.91 36.92 33.36 31.93 29.94 27.75 27.41 26.86

Taç Tarım Ürünler İz Hayvancılık Tarım Altınyunus Çeşme Ek z K mya Euro Trend Yat. Ort. Metal Gayr menkul Burçel k Vana Serve F lm Prodüks yon S lverl ne Endüstr Mond T re Kutsan Kervansaray Yat. Hold ng Ray S gorta

SERBEST S PİYASA

Dün TCMB tarafından 15:30 itibariyle açıklanan gösterge kurlarıd kurlarıdır.

DUNYA

EFEKTİF ALIŞ

DÖVİZ FİYATI

Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu S. Arabistan Riyali 1 Euro 1 İngiliz Sterlini 1 Kuveyt Dinarı

DİĞER DÖVİZLER

DÖVİZ SATIŞ

0.24 0.82 1.31 1.22 1.05

dunya.com/dovizbulteni

UCUZ Endekse göre Info Yatırım Metro Yatırım Ortaklığı Egel &Co Yatırım Hold ng** Egel & Co Tarım G r ş m** Egel &Co Enerj Yatırım** Ged k Y. Men. Değ. Der mod* Ral Yatırım Hold ng Ed p Gayr menkul* Casa Emt a Petrol** Sekuro Plast k Olmuksan-IP*

-30.79 -22.45 -21.82 -20.37 -17.30 -14.56 -14.32 -13.75 -13.46 -12.17 -11.87 -11.47

DİP MMC San. Ve T c. Yat. Egel &Co Yatırım Hold ng Egel & Co Tarım G r ş m Sal x Yatırım Hold ng Kap tal Yat. Hold ng Egel &Co Enerj Yatırım Ged k Yatırım Hold ng Ereğl Dem r Çel k Vakıflar Bankası Ged k Y. Men. Değ.

1 yıllık d b ne yakınlık 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 2.67 5.66 7.41 7.88

ZİRVE İş G r ş m Döktaş Dökümcülük Avrasya Stratej k GMYF Kervansaray Yat. Hold ng Albaraka PY Batışeh r GMYF L nk B lg sayar Albaraka PY One Tower GMYF Albaraka PY Dükkan GMYF İz Hayvancılık Tarım Metal Gayr menkul

leri olan Batılı siyasetçilerin gene müesses nizam tarafından nasıl elimine edildiklerini de gördük.) Modern kapitalizm prekaryayı yaşam süresi boyunca oyalama üzerine kurgulanmıştır. (Eskiden olsa proleterya derdik, şimdi çoğumuz prekarya’yız.) Ebeveynleri daha ilk günden bir eğitim yarışına sokmak, bireyleri her an çıkarılabilecek işlerde çalıştırmak, konut ve tüketici kredisi gibi yüklerin altına sokmak, “ucuz” tüketim mallarıyla yalancı bir tatmin hissi verdirmek ve kalan zamanlarda da medya ve internetin daimi bombalamalarıyla “boş” ve “zararsız” meşgalelerle vakit geçirtmek. Bu yaşam döngüsünün gelişmiş kapitalist ekonomiler ve biraz da bizim gibi periferal ülkelerdeki çoğunluğu kapsadığını söyleyebilirim. (Yoksa, periferi dışındakilerde olanların yaşam şartları çok daha acımasızca maalesef.) Bunları yazarken de aklıma bu sene tüm önemli Os-

EURO

1 yıllık z rves ne yakınlık 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

GÜNLÜK KAPANIŞ BÜLTEN 08/04/2020 Adana Ç mento (A) Akbank Akçansa Aksa Aksa Enerj Aks gorta Alarko GMYO Alarko Hold ng Albaraka Türk Alk m K mya Anadolu Cam Anadolu Efes Anadolu Grubu Hold ng Anadolu Hayat Emek. Arçel k Aselsan Aygaz B m Mağazalar B z m Mağazaları Borusan Mannesmann Br sa Bursa Ç mento Coca Cola İçecek Çeleb Çemtaş Ç msa Deva Hold ng Doğan Hold ng Doğuş Otomot v Eczacıbaşı İlaç Eczacıbaşı Yatırım Ege Endüstr Emlak Konut GMYO Enerj sa Enerj Enka İnşaat Ereğl Dem r Çel k Ford Otosan Garant Bankası Global Yat. Hold ng Good-Year Gözde G r ş m Gübre Fabr k. Güneş S gorta Halk GMYO Hektaş İpek Doğal Enerj İskenderun Dem r Çel k İş Bankası (C) İş F n.K r. İş GMYO İş Y. Men. Değ. Kardem r (D) Karel Elektron k Karsan Otomot v Kartonsan Kerev taş Gıda Kl masan Kl ma Koç Hold ng Kordsa Tekn k Tekst l Koza Altın Koza Madenc l k Logo Yazılım Mav G y m M gros T caret MLP Sağlık Net Hold ng Netaş Telekom. Odaş Elektr k Otokar Özak GMYO Pegasus Petk m Reysaş GMYO Sabancı Hold ng Sasa Polyester Selçuk Ecza Deposu Soda Sanay Şekerbank Ş şe Cam Şok Marketler T. Halk Bankası T.S.K.B. Tat Gıda TAV Haval manları Tekfen Hold ng Tofaş Oto. Fab. Torunlar GMYO Trakya Cam Turkcell Tümosan Motor ve Traktör Tüpraş Türk Hava Yolları Türk Telekom Türk Traktör Ülker B sküv Vakıflar Bankası Vestel Yapı ve Kred Bank. Yataş Zorlu Enerj

Son kapanış 7.50 5.65 7.44 6.21 3.53 4.53 13.43 4.43 1.15 50.60 3.22 18.45 13.89 5.40 14.77 25.00 9.83 50.30 9.31 8.06 7.53 3.56 35.68 68.95 6.09 6.71 9.82 1.55 7.36 4.29 9.46 572.00 1.19 6.21 6.12 7.52 58.50 7.87 2.67 3.79 3.03 14.10 2.17 1.22 10.40 9.10 6.37 4.75 3.04 1.40 4.03 2.03 13.13 1.35 357.10 3.27 15.12 14.83 9.90 63.55 10.43 64.40 38.54 23.66 13.19 1.48 11.18 1.41 115.00 2.41 42.70 3.40 6.78 7.50 9.11 6.99 5.26 0.91 4.27 9.10 5.04 0.93 6.08 17.13 13.66 18.46 2.30 3.04 13.15 4.84 90.90 9.60 7.02 45.78 21.20 4.44 10.80 1.89 6.03 1.15

FAİZ Z

0 0.33 33

SERBEST PİYASA

0.26 0 26

GÖSTERGE TAHVİL G

6.7820

kapanış

7.4000

kapanış

BORSA İSTANBUL - BIST 100

Günlük get r (%)

KURLAR

minin belki de en mahir olduğu nokta toplumları baskıyla değil, çeşitli finansal yöntemlerle kontrol altında tutmaktır. Bu meyanda, tüketici kredileri vasıtasıyla “borçlandırma” en etkili yöntemlerden biridir. Buna bir örnek, gerek 2008 krizi sonrasında, gerekse de bugünlerde özellikle Anglo-Sakson ülkelerdeki “sol” çevrelerde gündeme getirilen öğrenci borçluluğu sorunsalı. Paralı eğitimin ve bunun için borçlanmanın toplumsal dinamikler üzerinde ne büyük bir yük oluşturduğu konusunda tüm toplum bilimciler görüş birliği içindeler. Ancak ABD’de 1.7 trilyon dolara ulaşmış bu borçların silinmesi çok konuşulduysa da, bugüne kadar bu konuda hiç bir somut adım atılmadı, kolay kolay atılacak gibi de gözükmüyor. Halbuki finansal sistemde borç yoktan var edildiği gibi, istenirse vardan da yok edilebilir. (Son dönemlerde bu ve buna benzer konularda “radikal” fikir-

nışlar olduğunu görmekteyiz. Bu noktada Daron Acemoğlu’nun son kitabı Dar Koridor’da vardığı sonuç “ekonomilerin yeniden eşitlikçi bir refah çizgisine çekilebilmesi için bizzat fertlerin isteklerini siyasetçilere duyurmak ve uygulattırmak için örgütlenerek toplu gösteri ve nümayiş yapmalarının gerekli olduğu” şeklinde. Bakın, değişim için “oy sandığı” yeterlidir demiyor, diyemiyor. Açık söyleyeyim, bu “gerçek” dünyada pek de sonuç getirebilecek bir reçete değil maalesef. Yunanistan’dan, Fransa ve İspanya’ya bu nümayişlerin nereye vardığını, daha doğrusu varamadığını hep birlikte görüyoruz. Gene toplumsal örgütlenme bağlamında “internet” mecrasının da müesses nizam tarafından ne kadar çabuk kontrol altına alındığını, pasifize edildiğini ve hatta “metalaştırıldığına” (bir kâr unsuru haline getirildiğini) da şahit oluyoruz. Günümüz “finansal” kapitaliz-

Günlük İşlem Hacm 4,012,659 188,031,964 1,322,186 9,487,788 19,902,861 2,510,765 25,371,681 68,037,456 61,276,909 4,203,941 14,431,958 12,038,079 7,216,737 1,636,668 111,732,562 872,286,505 6,981,930 88,900,749 20,702,354 6,937,664 18,799,379 11,655,519 18,266,753 22,496,528 17,799,690 8,304,348 25,920,021 39,614,938 9,823,734 135,302,983 7,878,012 61,421,892 64,662,935 24,451,050 11,245,209 136,086,264 25,846,474 703,132,731 12,609,665 14,923,336 17,653,459 44,220,722 66,925,814 9,860,188 30,530,510 425,425,630 3,645,614 118,294,248 397,908,011 91,245,205 24,080,291 120,924,565 21,969,757 56,667,682 34,250,922 17,984,755 10,730,973 69,192,519 40,347,716 266,279,929 263,796,185 32,317,473 19,403,876 59,641,812 15,080,534 5,716,433 22,536,411 103,164,649 10,389,375 45,001,793 1,002,652,300 211,963,258 68,276,155 60,964,001 648,639,050 20,340,582 26,408,982 10,422,673 78,043,354 13,102,577 123,356,402 41,210,032 8,507,952 91,806,163 70,924,756 25,820,314 173,746,811 16,971,908 205,613,471 10,772,338 321,266,803 813,983,950 141,341,045 8,729,610 21,083,045 179,100,273 51,318,031 192,671,940 47,285,976 24,552,353

Ağırlıklı Ortalama 7.49 5.61 7.42 6.14 3.51 4.46 13.39 4.44 1.14 50.62 3.19 18.43 13.84 5.39 14.72 24.67 9.69 50.08 9.34 7.99 7.42 3.50 35.73 68.67 6.07 6.68 9.90 1.55 7.29 4.33 9.48 555.44 1.18 6.19 6.13 7.58 59.44 7.83 2.65 3.70 3.01 14.14 2.16 1.21 10.34 8.86 6.37 4.71 3.00 1.38 4.00 2.03 13.06 1.35 351.01 3.25 14.17 14.64 9.75 63.85 10.31 63.32 37.98 23.67 13.23 1.45 10.98 1.40 113.61 2.43 41.96 3.41 6.71 7.54 9.04 7.03 5.26 0.91 4.27 9.14 5.02 0.93 6.04 17.11 13.61 18.48 2.34 3.04 12.94 4.79 90.92 9.56 6.91 44.52 21.13 4.47 10.71 1.88 6.01 1.15

car’ları kazanan Parazit filminin son sahneleri geldi. Egemen sınıfa karşı sert bir tepkiyi ortaya koyan filmin sonuç sahnesinde kahramanımız yaptıklarının yanlış olduğunu “kavramış” bir şekilde çok çalışarak “örnek” bir vatandaş olup, iyi para kazanıp, iyi bir yere gelerek fakir ailesine zengin ailenin oturduğu lüks malikaneyi almanın hayalini kuruyor. Tabii, bunun mümkün olamayacağını o da, biz seyirciler de biliyoruz! Belki de bu son gelişmeler bir “Yeni Dünya Düzeni” ortaya çıkaracak. Ancak, nasıl ki 11 Eylül sonrasında uluslararası terörizm demokratik batı ülkelerini daha baskıcı “gözetim” ve “kontrol” toplumları haline dönüştüren bir “düzen”i beraberinde getirdiyse, bu pandemik de sadece bu mevcut “düzen”in daha da kemikleşmesine ve derinleşmesine sebep olabilir. Evet, Yeni Dünya Düzeni de, nasıl bir düzen?

0.38 0 38 12.32

Tüm h sse senetler n n detayları ç n www.dunya.com ww.dunya.com

ALTIN GRAM/TL

0.13 0 13

kapanış

359.43

YATIRIM KAZANDIRANLAR YAT Günlük get r

Günlük En düşük

Günlük En yüksek

Günlük Get r

Yılbaşından Get r

Destek

D renç

7.44 5.56 7.25 6.06 3.44 4.41 13.13 4.36 1.12 50.15 3.14 18.25 13.64 5.28 14.53 24.32 9.53 49.76 9.18 7.81 7.08 3.27 35.16 65.25 5.95 6.57 9.70 1.52 7.13 4.22 9.36 530.50 1.17 6.14 6.03 7.49 58.50 7.74 2.59 3.55 2.94 13.87 2.12 1.19 10.13 8.38 6.33 4.67 2.86 1.34 3.88 1.99 12.80 1.34 330.50 3.15 13.08 14.50 9.48 62.80 9.87 59.80 36.78 23.20 13.05 1.39 10.70 1.35 111.90 2.38 38.98 3.37 6.46 7.49 8.60 6.96 5.23 0.89 4.21 9.03 4.98 0.92 5.95 16.86 13.41 18.12 2.27 3.01 12.65 4.69 88.85 9.41 6.72 42.80 20.56 4.42 10.47 1.86 5.78 1.13

7.54 5.65 7.54 6.25 3.57 4.53 13.70 4.50 1.15 51.35 3.24 18.56 14.04 5.46 14.85 25.00 9.83 50.35 9.47 8.12 7.68 3.66 36.48 71.00 6.25 6.81 10.14 1.56 7.48 4.47 9.65 576.00 1.20 6.28 6.21 7.75 60.45 7.88 2.69 3.79 3.08 14.35 2.19 1.23 10.47 9.13 6.45 4.75 3.07 1.41 4.07 2.05 13.34 1.37 359.80 3.35 15.12 14.83 9.99 64.90 10.57 65.90 38.54 23.96 13.50 1.50 11.18 1.43 115.80 2.48 43.46 3.45 6.99 7.66 9.38 7.18 5.31 0.92 4.31 9.29 5.07 0.94 6.10 17.31 13.81 18.94 2.43 3.07 13.15 4.85 92.20 9.68 7.03 45.94 21.46 4.53 10.94 1.90 6.21 1.16

-0.13 1.25 -0.80 0.81 0.86 1.12 -0.74 0.23 1.77 -0.39 -0.31 0.38 -0.29 -0.18 1.16 2.46 3.15 0.84 0.00 0.75 5.17 6.91 -1.44 4.23 -1.46 0.15 -1.90 0.65 1.10 -1.38 0.21 7.28 0.00 -0.16 1.66 -2.34 -1.10 0.77 0.75 4.41 -0.33 -1.26 -0.46 0.00 1.07 7.06 -0.47 0.85 3.05 2.19 3.33 -0.49 -0.91 -0.74 5.65 0.31 9.96 2.42 3.13 0.71 4.30 5.75 4.79 1.11 -0.83 2.78 1.73 -0.70 1.68 0.00 6.01 -0.58 0.89 -1.32 1.90 -1.96 -0.75 0.00 0.23 -1.41 0.20 0.00 0.66 0.88 0.37 -1.44 1.32 -0.65 3.95 1.26 1.06 0.73 4.15 5.48 2.32 -1.33 1.89 0.00 4.15 0.00

-22.76 -30.33 -23.25 -11.33 -7.11 -16.39 -11.54 -25.55 -24.84 32.05 -26.15 -20.06 -21.03 -11.26 -29.13 19.39 -19.07 7.80 -16.65 -29.61 -19.71 -11.08 -7.80 -32.47 -26.45 -26.10 9.23 -15.76 -22.69 15.63 -6.43 -1.46 -18.49 -7.81 -4.67 -16.81 -11.52 -29.35 -45.17 -6.42 -41.05 55.97 -0.46 0.00 29.68 17.88 -20.47 -25.90 -20.00 -20.45 0.08 -23.68 -9.64 -14.56 -8.41 0.31 -31.52 -25.88 -22.14 -14.18 3.99 5.92 -33.44 -2.31 -17.56 -43.08 -14.40 -2.47 -21.79 -6.23 -50.58 -10.76 47.71 -17.76 17.85 14.59 -14.89 -30.53 -18.98 -15.43 -14.72 -23.14 -0.06 -36.94 -29.30 -20.78 -16.36 -13.14 -4.71 -24.49 -28.31 -33.61 -4.75 -13.48 -5.19 -19.42 -14.42 -23.79 -17.85 -29.45

7.50 5.40 7.40 6.20 3.50 4.35 10.50 4.40 1.15 44.50 3.20 17.50 12.25 5.40 14.00 24.25 9.20 50.00 9.30 7.70 7.50 3.55 35.50 61.00 5.20 6.30 8.90 1.55 7.00 3.80 9.10 570.00 1.18 6.20 6.10 7.50 49.50 7.80 2.65 3.60 2.90 8.80 2.00 1.20 10.25 8.00 6.00 4.70 2.75 1.38 4.00 2.02 13.00 1.27 355.00 3.20 13.75 14.25 9.60 63.00 10.25 56.00 37.00 23.50 12.50 1.45 10.50 1.38 110.00 2.40 35.50 3.40 4.25 7.30 8.20 6.20 5.20 0.91 4.25 9.10 4.80 0.93 6.00 17.00 13.50 16.50 1.88 3.00 13.00 4.05 90.00 9.30 7.00 45.50 21.00 4.40 10.75 1.88 6.00 1.15

9.10 7.70 9.40 6.80 3.75 5.00 15.00 5.40 1.18 54.00 3.90 22.00 16.50 6.00 21.00 27.50 11.50 52.00 10.50 10.00 7.60 3.80 36.00 97.00 7.80 9.00 10.25 1.75 9.00 4.35 9.90 580.00 1.40 6.50 6.20 8.60 59.00 10.00 4.75 4.30 4.80 14.25 2.45 1.48 10.50 9.50 6.60 6.10 3.90 1.75 4.05 2.60 13.25 1.48 375.00 3.40 16.75 19.50 11.00 72.00 10.50 67.00 53.00 23.75 15.75 2.23 13.25 1.43 135.00 2.55 74.00 3.55 7.80 8.60 9.20 7.00 5.80 1.15 4.75 10.00 5.70 1.10 6.10 24.50 17.50 20.75 2.65 3.35 13.50 6.70 112.50 13.75 7.20 48.00 21.25 5.10 12.75 2.38 6.70 1.65

STCH

RSI

79.58 65.69 83.01 75.02 80.19 31.62 78.87 74.03 73.08 57.51 53.98 65.54 55.48 65.35 76.66 76.85 93.81 15.46 38.07 69.74 66.67 82.64 36.36 86.86 56.36 63.88 34.85 70.73 72.29 23.68 24.68 88.94 70.00 53.56 48.09 50.29 76.07 47.25 71.43 90.98 73.13 34.50 55.95 57.69 72.89 84.18 52.81 63.64 63.27 74.51 41.23 70.77 68.79 73.47 72.52 68.49 83.63 84.91 62.04 73.99 84.91 71.52 77.15 65.65 44.36 64.15 77.52 67.39 85.61 71.60 94.53 57.99 64.65 65.65 73.65 37.39 69.44 60.00 70.65 35.71 51.25 42.86 49.75 42.67 67.24 73.47 86.43 78.05 84.06 72.04 84.22 65.80 72.30 79.89 83.79 27.78 59.77 59.46 76.89 75.00

48.96 38.71 49.89 53.87 52.44 41.75 59.49 49.53 45.82 60.07 53.35 45.34 45.60 41.79 47.63 54.18 57.81 50.06 52.57 48.08 52.57 61.73 42.12 54.25 53.85 44.32 48.92 49.08 48.53 51.68 46.05 61.19 43.76 43.67 51.68 41.35 54.57 40.84 42.82 55.50 49.72 46.41 53.24 46.47 60.26 63.31 43.90 38.87 51.99 49.56 54.87 43.65 49.83 45.90 57.22 54.81 53.53 51.09 47.26 50.20 59.61 55.14 46.78 55.60 45.52 45.20 53.58 45.21 49.97 48.48 54.74 53.39 55.93 44.21 61.62 48.74 51.47 43.09 49.64 54.02 40.84 40.88 52.32 49.55 49.44 51.69 58.39 53.80 51.25 51.72 58.84 48.59 53.84 53.11 56.80 38.24 47.07 37.70 50.80 49.13

UYARI: HİSSE VERİLERİ TAVSİYE DEĞİL BİLGİ AMAÇLIDIR. YATIRIM İÇİN PROFESYONEL KURULUŞLARA BAŞVURULMALIDIR.

MOM

CCI

95.66 135.96 83.46 41.69 99.17 118.26 105.02 109.13 102.32 104.62 81.86 45.02 130.01 111.24 105.73 88.21 95.83 158.87 109.05 71.40 106.62 69.48 92.25 63.17 98.16 28.88 80.40 93.00 89.24 166.44 95.57 139.71 98.50 174.24 90.79 -87.28 99.25 5.27 102.15 108.35 105.31 110.95 118.67 143.02 86.52 30.49 97.80 182.84 109.34 62.86 86.80 124.13 98.79 -37.91 100.65 36.27 88.14 99.81 107.52 -7.15 85.84 -22.08 110.21 171.55 95.97 119.03 95.29 17.30 107.37 84.33 88.89 -29.48 89.37 138.82 82.15 31.79 76.95 93.24 100.80 135.88 92.10 89.80 86.61 -51.24 104.83 70.45 89.05 60.73 118.32 91.02 123.81 139.94 94.65 28.86 84.67 1.16 124.08 89.50 94.59 102.78 115.18 65.36 93.12 96.09 99.85 30.87 87.66 103.62 114.64 130.74 106.17 68.29 87.50 138.96 97.10 174.07 91.74 118.00 98.37 74.85 112.76 154.49 94.71 104.64 79.83 126.41 102.96 63.75 77.73 -2.29 90.24 111.98 105.87 114.75 87.58 72.79 96.92 151.75 95.26 113.38 106.70 155.63 103.66 77.78 127.20 78.75 87.27 96.33 130.14 86.41 94.72 -48.54 104.78 73.13 91.00 79.78 100.95 88.11 101.56 32.14 91.47 64.39 91.18 16.67 96.56 43.62 103.32 64.39 106.89 85.97 89.63 155.42 102.68 192.92 102.01 83.37 95.57 37.04 102.98 111.57 101.56 146.11 99.90 115.94 101.74 121.23 96.06 152.10 100.76 151.78 86.72 -104.12 99.63 106.35 82.17 16.13 95.56 168.97 98.29 120.91

İş Portföy Elektr kl Araç. Karma Fon İş Portföy Yab. H s. Sen. Fonu Ged k Portföy G-20 Ülkeler Yab. H s. Sen. Fonu TEB Portföy Yab. BYF Fon Sepet Fonu Den z Port. Euro. (Döv z) Borç. Araç. Fonu QNB F nans Portföy Gümüş BYF Ak Portföy Eurobond (Amer kan Doları) Borç. Araç.F. İş Portföy Bayraktarlar Hold ng Değ. Özel Fon TEB Portföy Euro. (Döv z) Borç. Araç. Fonu Yapı Kred Port. Koç Hol. İşt. H s.Sen. Fonu (HSYF) Yapı Kred Port. Eur. (Dolar) Bor. Araç. Fonu Osmanlı Portföy B r nc H sse Sened Fonu Yapı Kred Portföy PY B r. Değ. Özel Fon İstanbul Portföy B r. Değ. Fon Z raat Port. BIST Bank. Dışı L.10 End. H.S. Yğ. BYF

5.06 3.91 3.82 3.46 3.05 2.77 2.29 2.12 1.98 1.88 1.74 1.73 1.67 1.66 1.64

YATIRIM KAYBETTİRENLER Günlük get r Ak Portföy Petrol Yab. BYF Fon Sepet Fonu Yapı Kred Port. Yab. Tek. Sek. H s. Sen. Fonu İş Portföy İş Bank. İşt. End. H s. Sen. Fonu (HSYF) Mükafat Portföy Katılım H s. Sen. Fonu (HSYF) Ak Portföy Amer ka Yab. H s. Fonu Az mut PYŞ Kar Payı Öd. H s. Sen. Fonu (HSYF) Tac rler Portföy Değ. Fon Q nvest Portföy K ra Sert. Katılım (Döv z) Fonu Yapı Kred Port. Yab. Fon Sepet Fonu Ünlü Portföy H s. Sen. Fonu (HSYF) Z raat Port. BIST L k t Bank. End.H s.Sen. Yğ. BYF Ünlü Portföy Üç. Değ. Fon Ak Portföy Yen Tekn. Yab. H s. Sen. Fonu Kare Portföy B r. Değ. Fon Ak Portföy K ra Sert. Katılım Fonu

-3.57 -0.68 -0.53 -0.41 -0.41 -0.38 -0.36 -0.32 -0.30 -0.24 -0.18 -0.18 -0.17 -0.14 -0.14

EMEKLİLİK KAZANDIRANLAR Günlük get r Anadolu Hayat Em. B.R.I.C. Ülkeler Yab. Değ. EYF 4.43 All anz Yaşam ve Em. Karma EYF 3.18 All anz Hayat Em. Karma EYF 3.09 Anadolu Hayat Em. B r. Değ. EYF 2.96 All anz Yaşam ve Em. Karma Gr. EYF 2.81 BNP Par bas Card f Em. B r. K.D.B.A. EYF 2.44 All anz Yaşam ve Em. B r. K.D.B.A. EYF 2.39 Halk Hayat ve Em. K.D.B.A. EYF 2.34 All anz Hayat Em. K.D.B.A. Gr. EYF 2.27 Anadolu Hayat Em. B r. K.D.B.A. EYF 2.25 All anz Hayat Em. B r. K.D.B.A. EYF 2.19 BNP Par bas Card f Em. İk . K.D.B.A. EYF 2.13 Axa Hayat ve Em. K.D.B.A. EYF 2.07 Av vaSA Em. ve Hay. D.B.A. EYF 2.07 Av vaSA Em. ve Hay. Uzun Vad. D.B.A. EYF 2.05

EMEKLİLİK KAYBETTİRENLER Günlük get r Anadolu Hayat Em. İş Bankası İşt rak Endeks EYF -0.57 F ba Em. ve Hay. Den. Değ. EYF -0.29 Katılım Em. ve Hay. Agr. Katılım Değ. (Döv z) EYF -0.27 Vakıf Em.ve Hay. Turkcell Grb.Çal.Yön.Pera1 Değ.EYF -0.21 C gna F nans Em. ve Hay. OKS Agr. Katılım Değ. EYF -0.19 MetL fe Em. ve Hay. Katılım Stand. EYF -0.11 F ba Em. ve Hay. OKS Agr. Değ. EYF -0.09 Katılım Em. ve Hay. Katılım Katkı EYF -0.08 BNP Par bas Card f Emekl l k Katılım Katkı EYF -0.08 F ba Em. ve Hay. Global Md Port. Değ. EYF -0.07 C gna F nans Em. ve Hay. OKS D n. Katılım Değ. EYF -0.07 C gna F nans Em. ve Hay. OKS Agr. Değ. EYF -0.06 MetL fe Em. ve Hay. OKS Atak Katılım Değ. EYF -0.05 C gna F nans Em. ve Hay. OKS Katılım Stand. EYF -0.05 Katılım Em. ve Hay. Kamu K ra Sert. Katılım EYF -0.05

İSTATİSTİK Fon kategor s Endeks Get r (%) Emekl l k Fonları (BES) 0.81 Emekl l k Fonları (BES) - Borçlanma Araçları 1.19 Emekl l k Fonları (BES) - Fon Sepet Fonları 0.61 Emekl l k Fonları (BES) - H sse Sened 0.80 Emekl l k Fonları (BES) - Karma & Esnek Fonlar 0.85 Emekl l k Fonları (BES) - Katılım Fonları 0.13 Emekl l k Fonları (BES) - Kıymetl Madenler 0.74 Emekl l k Fonları (BES) - Para P yasası 0.02 Yatırım Fonları 0.18 Yatırım Fonları - Borçlanma Araçları Fonları 0.23 Yatırım Fonları - Fon Sepet Fonları 0.18 Yatırım Fonları - H sse Sened Fonları 0.36 Yatırım Fonları - Karma ve Değ şken Fon 0.42 Yatırım Fonları - Katılım Fonları 0.07 Yatırım Fonları - Kıymetl Madenler Fonları 0.72 Yatırım Fonları - Para P yasası Fonları 0.02

Kaynak: F nnet

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 12

PİYASA

'FINDIK İHRACATINDA TEK ENDİŞE LOJİSTİKTE OLABİLECEK SORUNLAR'

BAKAN PAKDEMİRLİ: GIDA ARZ GÜVENLİĞİNDE SIKINTI YOK

Dünyayı etkisi altına alan ve ticareti olumsuz yönde etkileyen Koronavirüs (COVID-19) salgını birçok sektörde ihracat rakamlarına da yansıdı. Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı AB ülkelerini sarsan salgın nedeniyle birçok sektörde ihracat rakamlarının gerilediği mart ayında fındık ve mamulleri ihracatında artış yaşandı. Sektörün toplam ihracatının yüzde 53,3 oranında artarak 136 milyon dolardan 209 milyon dolara yükseldiği mart ayında İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin (İFMİB) yüzde 100’ün üzerinde ihracat artışı gerçekleştirmesi dikkat çekti. 46.7 milyon dolar olan ihracatını

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’de gıda arz güvenliğinde bir sıkıntı olmadığını belirterek, “Ülkemizde ilk yeni tip koronavirüs (COVID-19) vakası görülmeden önce bazı adımlar attık. Bunlardan en önemlisi, perakende zincirlerini ileride yaşanabilecek olası sıkıntılara hazır olmaları konusunda yönlendirmemizdi. Bu sayede marketlerimizin stokları iyi ve raﬂarı dolu durumda” ifadelerini kullandı. Bakanlık olarak bu yıl içinde 10,4 miyar liralık destekleme ödemesini çiftçilerin hesaplarına yatırdıklarını anımsatan Pakdemirli, “Hasat zamanından önce fiyatları açıklayacağız. Artan maliyetler karşısında bu yılı da doyurucu fiyat politikasıyla telafi edeceğiz. Kimse merak etmesin, siz ekmeye, biçmeye alın teri dökmeye devam edin. Siz üretin. Ürününüz tarlada, serada, etiniz, sütünüz ise elinizde kalmayacak, gerekirse devlet olarak biz alacağız.” Pakdemirli, bu yıl 83 milyon fidanı toprakla buluşturma hedeﬂerinin olduğunu da sözlerine ekledi. ANKARA-AA

ÇİN MENŞELİ SUNİ DERİ İTHALATINA GÖZDEN GEÇİRME SORUŞTURMASI

azalmadığına dikkat çekti. Türk fındık sektörünün eylül ayına kadar yapılmış kontratları olduğunu da bildiren Gören, “Stoklarındaki 2018 mahsulü ürünün 20 bin tonunu daha önce piyasaya süren TMO, geçtiğimiz gün 20 bin ton fındığı daha ihaleye çıkardı. Bunlar da ihracata yansıyacaktır. Talepte şu ana kadar bir daralma yaşanmadı. Nisan ayında da böyle devam edeceğini düşünüyoruz. Ancak tek endişemiz lojistik anlamında olası sorunların karşımıza çıkması. Ülkelerin kapılarını kapatması ve giriş çıkışları iyice yavaşlatması halinde sektör sıkıntı yaşayacaktır. Özellikle finansman açısından firmalarımızı rahatlatabilecek çözümlere ihtiyaç duyabiliriz” dedi.

İFMİB Başkanı Ali Haydar Gören

yüzde 105,4 gibi çok yüksek bir oranla artırarak, 96 milyon dolara çıkaran İFMİB, sektörün toplamda ulaştığı başarıda da pay sahibi oldu. Türk fındığının en büyük alıcısının İtalya başta olmak üzere AB ülkeleri olduğuna değinen İFMİB Başkanı Ali Haydar Gören, salgının en hızlı yaşandığı dönemde dahi İtalya’da çikolata üretiminin

Ticaret Bakanlığı, yerli üreticilerin başvurusu üzerine, Çin menşeli 5603.14 ve 3921.13 GTİP’li koagüle suni deri ithalatına yönelik yürürlükte bulunan dampinge karşı kesin önleme ilişkin nihai gözen geçirme soruşturması açılmasına karar verdi. Soruşturma için, yerli üreticiler; Depar Deri Plastik Sn.ve Tic. AŞ ile Doğuş Suni Deri Kösele San. ve Tic. AŞ ile Flokser Tekstil San. ve Tic. AŞ başvuruda bulunmuştu. Yapılan incelemede dampinge karşı önlemin kaldırılması halinde yerli üreticilerin zararının devam edeceği sonucuna ulaşıldığı için nihai gözden geçirme soruşturması açılması kararlaştırıldı. Soruşturma sonuçlanana kadar, bu ürünle ilgili yürürlükteki önlemler uygulanmaya devam edecek. ANKARA-DÜNYA

● ULUSAL PAMUK KONSEYİ’NDEN YENİ EKİM DÖNEMİ ÖNCESİ ÇAĞRI

Pr m borcu s l ns n, 2020 destekler açıklansın Pamuk ç ftç s yen ek m dönem ne hazırlanırken, Ulusal Pamuk Konsey , Hükümet’ten beklent ler ne l şk n b r rapor hazırladı. Üret c n n kred borçlarının b r yıl fa zs z ertelenmes talep ed len raporda, bu yıla l şk n Pamuk Fark Ödemes Desteğ ’n n en az 1.5 TL olarak bel rlenmes ve zaman geç r lmeden lan ed lmes gerekt ğ ne vurgu yapıldı. YASEMİN SALİH

Tarımda yılın hasadını kaçırmamak için kritik süreç başladı. Çiftçinin, seyahat engeli, sokağa çıkma yasağı gibi olağanüstü şartlarda eli kolu bağlı. Bu durumun 2020 yılı tarımsal üretimini olumsuz etkileyeceğini belirten sektör temsilcile-

‘Farklı şeh rlerdek tarlalar ç n özel uygulama gerek’ İzmir Ticaret Borsası Meclis Başkanı Barış Kocagöz, mevsimlik tarım işçileri ve diğer çiftçiler için seyahat engeli, sokağa çıkma yasağı gibi kuralların tarımda kritik haftalarda esnetilmesi gerektiğini belirtti. Kocagöz, “Artık tarımda daha mevsimlik işçi yerine 45 dakika mesafede oturan gündelikçileri daha çok tercih eder olduk. Ancak bazı tarlalar diğer ilin sınırları içinde kalabiliyor. Öte yandan tarımda işgücü yaşı yüksek. Bu nedenle tarlalarda hijyen denetimlerini artırmak, taşıma şartlarını

ri, acil önlemler alınması gerektiğini söylüyorlar. 2020 hasadının COVID-19 şartlarından en az hasarla çıkması için bir an önce çalışmalara başlanması gerektiği yönünde bir rapor hazırlayan Ulusal Pamuk Konseyi, üretici için finansal ve sosyal destek taleple-

Pamuk ç ftç s n n hükümetten 6 beklent s

iyileştirmek gibi tedbirlerle bu işe bir çözüm bulunması gerekiyor” dedi. Önümüzdeki birkaç haftalık sürecin doğadan mahsul almak için çok kritik olduğunu dile getiren Kocagöz, seyahat etmek zorunda olan çiftçilere de ikametgah ve Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) Belgesi’ni göstermeleri şartıyla özel izin verilebileceğine dikkat çekti. Kocagöz, “ÇKS belgesi olana yasak kalksın. Nisan 15’te doğanın size sunduğu tarla işleme süresi başlıyor. 15 Mayıs’a kadar ne yaparsanız o. Yoksa bu yılı kaybederiz” diye konuştu.

rinin yer aldığı bir dosyayı Tarım ve Orman Bakanlığı’na gönderdi. Konsey Başkanı Bertan Balçık, “Yedi maddeden oluşan öneri ve isteklerimizin de bulunduğu dosyayı önceki gün bakanlığa gönderdik. Cuma (yarın) Bitkisel Üretim Genel Müdürü ile video-konferans görüşmesi yapa-

X2019 yılına ait Pamuk Fark Ödemesi desteği bu ay içinde ödenmelidir. XSübvansiyonlu krediler de dahil olmak üzere Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifleri ve özel bankalara olan kredi borçları faizsiz olarak bir yıl ertelenmelidir. XBağ-Kur prim borçları silinmelidir. X2020 yılı pamuk fark ödemesi desteği en az 1.5 TL olarak belirlenmeli ve

cağız. Konuyu enine boyuna konuşacağız” dedi.

‘Mevcut tedb rler yeterl değ l’ Tarımsal ve sınaî hâsıla ile istihdamda çok büyük bir paya sahip olan pamuk üretiminin devam etmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı’na somut önerilerini sundukları-

EMTİA PİYASALARI / FİYATLAR Sıcak Haddelenm ş Rulo 1.2 1.5 2 2.5 3 4 5 6-10 arası 12-20 arası Kutu Prof l 0.7-1.2 1.5 2 2.5-7.00 mm arası Doğalgaz Borusu 1/2-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası

IPE 80 IPE 100 IPE 120 IPE 140 IPE 160 IPE S yah Testl Boru 1/2”-4” arası 5”-6” arası 8”-10” arası Galvan zl Borular 1/2-4” arası İskele Borusu (İskonto) 26.9-2.5-3.00 mm 33.7-2.5-3.00 mm 42.4-2.5-3.00 mm 88.9-2.5-3.00 mm Köşebent 30’luk

Hazırlayan: Veysel AĞDAR Hazırlayan: / Tel:Veysel 0216 440 AĞDAR 24 31

> VADELİ İŞLEM ve OPSİYON PİYASASI

> ÇELİK ($/ton)-KDV har ç Fot/Fob İskenderun Tosçel k 40’lık 60’lık 70’l k 80’l k 90’lık 100’lük 120’l k U Dem r 40 U 50 U 65 U 80 U 100-120-140 U 160 U İ Dem r 80 İ 100 İ 120 İ 140 İ 160 İ

Vadel İşlemler Pazarları

Tek ve Ç ft Çatal (PVC) Boyut Ø50 50 (TÇ) 5.69 75 (TÇ) 8.54 110 (TÇ) 13.47 110 (ÇÇ) 23.32

Ø75 8.54 12.88 19.49 35.80

84.57

D rsek (PVC) Boyut 45 Açık 87 Kapalı D şl d rsek 20x1/2 20x3/4 25x1/2 25x3/4

TUĞLA KİREMİT (KDV Har ç - Peş n) TL/Adet 8.5 Tuğla (190x190) 0.61 13.5 Tuğla (190x190) 0.65 Asmolen (25’l k) 2.65 Asmolen (20) 2.39 Isı tuğla 19’luk 2.25 Baca (Yuvarlak) 150.0 Baca (Kare) 220 Baca (Şöm ne) 300.0

Ø75 7.07 10.22 13.10 23.51 45.55

Ø50 2.76 3.37

Ø75 4.93 6.53

İç 6.91 9.27 8.43 10.07

Dış 8.97 12.60 10.01 12.60

Kütük 12M (S235 JR) Kütük 12M (S185MLZ) ORMAN ÜRÜNLERİ (KDV Har ç TL/ M3) Tomruk 3. SNB Göknar 3. SNB Karaçam 3. SNB Sarıçam

TEL (KDV Har ç TL/m2) Gal. Örgü (60x60)2.5 mm PVC Kaplı (60x60)3.50 mm Gal. Örgü (50x50)2.5 mm PVC Kaplı (50x50)3.50 mm Gal. Örgü (40x40)3.00 mm PVC Kaplı (40x40)3.50 mm

9.45 15.00 11.20 18.53 24.65 25.97

Nervürlü (KDV har ç TL/TON) 12-32 mm 2543 12-32 mm (yuvarlak) 2343

ÇİMENTOLU YONGA LEVHA (KDV har ç TL/M2) 06 mm 9.72 8 mm 12.96 10 mm 16.20 12 mm 19.44 14 mm 22.68 16 mm -

Prof ller (KDV har ç TL/Ton) NPI-U 160-300 (STD) 3100 NPI-U 320-550 (STD) 3170 HEB - 120-200 (STD) 3115 HEB - 220-260 (STD) 3190 G 1-110 (TL) 3190 H1 p k 2165 H2 p k 2130

STRAFOR (KDV dah l) TL/M3 (Paket) 67.10 1cm /10 kg/m3 64.35 3cm / 10 kg/m3 67.10 5cm /10 kg/m3 3 132.00 2cm / 20 kg/m 119.38 5cm / 20 kg/m3 Asmolen 23 cm/ 10 kg (Ad) 20.01

> PLASTİK MADDELERİ

($, ton, peş n) Ürün türü Süspans yon F lml k F lml k Rafyalık F lml k (%100’lük bazda)

(KDV har ç) 958-975 949-1007 1021-1093 992-1071 949-1007 -

POLİSTİREN Kr stal Pol st ren Ant şok Pol st ren

1200-1224 1288-1314

Kaynak: Chemorb s.com (23-29 Mart 2020 dönem yurt ç pol mer f yatları Türk ye depo tesl m , peş n)

> ELEKTRİK TÜKETİCİ FİYATLARI

DUNYA

Tek Zamanlı

600-800 1200-1500 1200 800-1000

KONTRPLAK (Kavak) (KDV har ç TL/adet) 4 mm 220 X 170 75.00 8 mm 220 X 170 115.00 10 mm 220 X 170 139.00 12 mm 220 X 170 166.00 Kontrplak 18 mm 170 X220250.00

İNŞAAT DEMİRİ (Kardem r) Düz Yuvarlak (KDV har ç TL/TON) 12-18 mm 2560 20-100 mm (SAE 1010) 3015 130-260 mm (SAE 1040) 3200 130-260 mm (S23JR) 3145

Dağıtım S stem Kullanıcıları ORTA GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma ALÇAK GERİLİM Sanay T carethane Mesken Tarımsal Sulama Aydınlatma Genel Aydınlatma

2405 2260

> KERESTE (KDV Har ç) TL/ M3 Çam Doğ. (Ekstra) 1900-2500 Çam Doğ. 1’ nc Kal te 1900-2000 Çam Doğ. 2’nc Kal te 1500 Çam Doğ. 3’üncü Kal te 1100-1300 Göknar Doğrama 1200-1300 Lambr Ekstra 1900-2200 Lambr 1’ nc Kal te 1400 Döşeme Ekstra 2000 Döşeme 1’ nc Kal te 1900 İnşaatlık NB. 1050 İnşaatlık Kereste 1100-1300

SAC (KDV Dah l Peş n $/TON) 0.35 940 0.40 900 0.45 870 0.70 850 1.00 830 2.00 780

BORULAR Su Boruları TL/M 10 ATÜ YYPE lac vert pol et len 20 4.65 25 6.73 32 11.24 40 16.95 50 26.88 75 59.16

Ürün c ns Pol v n l klorür (SPVC) Yüksek Yoğ. Pol et len (YYPE) Alçak Yoğ. Pol et len (AYPE) Pol prop len Homopol mer (PPH) Alçak Yoğ. Pol et len (LAYPE) Sudkost k

İşlem M ktarı

109.781 81.717 21.994 2.628 24.485 21.857 18 0 0 0 0 262.480 1 1 0 54 38 16 5 3 2 60 262.540

1.951.001 450.946 303.119 25.815 782.121 79.044 152 0 0 0 0 3.592.198 200 200 0 227 189 38 14 4 10 441 3.592.639

İşlem Hacm

S. S. Açık Poz. Say.

1.393.000.493,00 5.041.376.285,00 2.061.441.740,40 190.682.364,46 284.209.474,07 889.115.430,27 1.862.348,40 0,00 0,00 0,00 0,00 9.861.688.135,60 220.000,00 220.000,00 0,00 2.743.200,00 2.316.000,00 427.200,00 92.850,00 28.000,00 64.850,00 3.056.050,00 9.864.744.185,60

> HURDA DEMİR SERBEST PİYASA (TL/Ton) DKP 1515 Ekstra DKP 1390 1. grup hurda 1300 2. grup hurda 1250 3. grup hurda Talaş 1050 GEMİ HURDASI (TL/Ton)* Gem hurdası Gem sacı Ekstra (*) İzm r Gem Söküm Sanay c ler Derneğ

Tek Ter ml (Güç bedel har ç-Krş/kWh) Gündüz

Puant

Gece

Dağ.Bedel

47,9493 52,0613 34,9169 47,1977 47,5776

48,6220 52,6721 35,6434 47,7490 -

80,7751 87,6626 62,1031 79,2157 -

22,6713 24,8316 14,4837 22,6038 -

11,2441 19,7890 19,4023 16,2679 18,9937

48,3295 52,2826 34,3800 47,3788 47,7867 28,2244

49,0020 52,8934 35,1066 48,8225 -

81,1551 87,8838 61,5664 79,3969 -

23,0514 25,0529 13,9468 22,7849 - -

17,3969 23,5764 23,0585 19,3723 22,5811 22,5811

CMYK

BİTKİSEL YAĞLAR Ayç çekyağı KDV har ç TL (B ryağ) 1 kg (Pet) 8.70 2 kg (Pet) 16.75 5 kg (Pet) 40.05 10 kg (Tnk) 79.85 18 kg (Tnk) 139.70 Raf ne Ayç çekyağı (Trakyağ) 1 kg 8.25 2 kg 15.80 5 kg 38.15 10 kg 75.20 18 kg 132.15 PEYNİR (KDV dah l/peş n TL) B. Pey. 19 kg (TN) 375.00 B. Peyn r 5 kg (TN) 135.00 B. Pey. (Lüks) 1kg (TN) 35.00 Örgü Peyn r (12 kg) 390.00 Kaşar Peyn r (1 kg) 35.00 Bez Tulum Peyn r (1 kg) 30.00 Lor Peyn r (18 kg) 90.00 Tereyağ (1 Kg) 40.00 PİRİNÇ-BAKLİYAT (Dökme KDV har ç TL/Kg) Gönen baldo p r nç 8.30 P r nç (Osmancık) 7.00 P r nç (Luna) 6.20 Fasulye (Battal/İthal) 13.00 Fasulye 8-8.5 mm 12.50 Fasulye 7.5-8 mm 12.00 Barbunya 9 mm 14.00 Nohut Meks ka 10-11 mm 10.50 Nohut 9 mm (Yerl ) 4.80

> SU ÜRÜNLERİ Alabalık Ç pura Hams İstavr t Kalamar Kalkan (İthal) Kar des Levrek Mezg t Mırlan Palamut (6’lı) Somon Tek r Uskumru (İthal) Vanoz Zargana

İSTANBUL TİCARET BORSASI (Canlı) En az En çok Dana (karkas/kg) 28.00 İnek (karkas/kg) 29.00 Koyun (karkas/kg) 25.00 Kuzu (karkas/kg) 40.00 Sığır (karkas/kg) -

4.20 3.90 8.20 6.50 9.50 7.50 7.00 7.50

ZEYTİN (kg/TL) (KDV har ç/Bursa TB.) S yah zeyt n S yah zeyt n (yağlık) Yeş l zeyt n (kırma)

ŞEKER (Konya Top. KDV dah l/TL) Toz Şeker (50 Kg) KURUYEMİŞ (KDV har ç TL/Kg) Badem (Kal forn ya) 70.00 K. Kayısı (1. Kal.) 35.00 Antep Fıstığı (Kab.) 91.00 Fındık (G resun) 57.00 Fıstık (Kabuklu) 20.50 Cev z ekstra (ABD) 69.00 Tuzlu fıstık 26.00 Ayçek rdeğ 16.50 D. Lebleb (Sarı) 14.00 K. Çek rdeğ (Nevşeh r) 38.50 Kuru üzüm (10 Nu.) 15.00 Kuru İnc r (Ekstra) 40.00 UN (KDV Har ç - TL) Un Baklavalık (50 Kg) 107.00-165.00 Un T p550 (50 Kg) 102.00-142.00 Un (25 kg) 44.00

36.50 48.00

ADANA TİCARET BORSASI Dana Et (kmk/kg) 36.00 Kuzu Et (kmk./kg) 50.00 Sığır (kmk/kg) 30.00 Dana (adet/TL) 8600 Sığır (adet) 11.115 Kuzu (adet) 700

AFYON TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 33.00 Koyun (adet) 960 Kuzu (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 28.00

DENİZLİ TİCARET BORSASI Dana (karkas/kg) 30.00 Sığır (karkas/kg) 26.24 Kuzu(karkas/kg) 35.00 İnek (adet) 4697

ERZURUM TİCARET BORSASI İnek (karkas/kg) 24.00 Dana (karkas/kg) 29.00 Kuzu (karkas/kg) 35.00

EDİRNE TİCARET BORSASI Dana (canlı /kg) 15.80 Koyun (canlı/ kg) Kuzu (canlı /kg) 22.90

(TL) En düşük 17.00 26.00 140.00 21.00 20.00 9.00 -

ANKARA TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 36.00 Kuzu et (karkas/kg) 48.00

En yüksek 17.00 26.00 160.00 21.00 20.00 9.00 -

KONYA 1426 1633 1288 1244

ESKİŞEHİR 1577 1575-1599 1355-1360 1852 1349

POLATLI 1680 1550 1279 -

1.kal te

Barbunya 10.00 B ber (Dolma) 12.00 Brokol 4.00 Domates 3.00 Fasülye (Çalı) 10.00 Havuç (Beypazarı) 3.00 Ispanak 3.00 Kabak (Sakız) 8.00 Karnabahar 3.00 Kerev z 5.00 Kıvırcık 3.00 Kıvırcık (2.Kal te) 2.00

C ns Mantar Pancar Patates Pazı Pırasa Roka Salata (Ç.Köy) s lor Sem zotu Soğan (Taze) Tereotu Turp (Kırmızı) Yer Elması

Duble Esk Ana Yen Ana Yarka P l ç Kılavuz

34.0 23.0 32.0 31.0 26.0 21.0

37.0 36.0 34.5 32.5 29.0 25.5

ÇORUM 1314 -

EDİRNE 1602 1569 -

BANDIRMA 1630 1550 -

14.00 4.00 4.00 3.00 2.50 2.00 6.00 6.00 3.00 2.00 2.00 3.00

C ns Ananas (İthal) Armut Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane

1.kal te 12.00 3.00 8.00 9.00 12.00 8.00 3.00 7.00 12.00 5.00 5.00 25.00

C ns K v (Yerl ) L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Pep no (İthal) Portakal Üzüm

136.13 8.60 3.00 9.65 8.50 3.20 1.20 1.35

KÜSPELER (İthal) Soya fasulyesi (Adana) Ayçiçeği küs. (Adana) Buğday kepeği (Adana) Mısır kepeği (Adana) Pamuk Çek. Küs. (Adana)

2.35 1.17 1.08 1.27 1.05

YAĞLI TOHUMLAR (Denizli) Anason TTS Haşhaş toh. (Beyaz)TTS Haşhaş toh. (Mavi) TTS Haşhaş toh. (Sarı) TTS Keten toh. TTS

20.80 19.50 16.80 24.81 6.20

FINDIK (TL/Kg) TMO 16.50-17.00 Tombul Kab. (Düzce) 18.76-20.38 Tombul Kab. (Gir.) 20.00-21.00 Tombul Kab. (Ordu) 20.00-21.00 Tombul Kab. (Trab.) 18.80-19.50 PAMUK İPLİĞİ (KDV hariç TL) 10/1 Open end dok. (telefli) 12.00 10/1 Open end dok. (telefsiz) 14.50 20/1 Open end dok. 15.50 24/1 Open end dok. 16.00 30/1 Open end dok. 16.50 20/1 Karde dokuma 18.00 30/1 Karde dokuma 19.00 36/1 Karde dokuma 20.50 20/1 Penye dokuma 20.00 30/1 Penye dokuma 20.50 36/1 Penye dokuma 22.00 40/1 Penye dokuma 23.00

GÜNLÜK İŞLEMLER Ürün

Birim

ENERJİ Doğalgaz Etanol Kalorifer yakıtı Nafta (Avrupa) Petrol (Brent) Petrol (Batı Teksas) Uranyum*

mmBtu/dolar Dolar/Galon Litre/dolar Dolar/Ton Dolar/ Varil Dolar/Varil Dolar/Lb.

1.83 0.86 1.01 31.60 24.29 28.70

DEĞERLİ MADEN Altın Paladyum Platin Gümüş

Dolar/100oz Troy/Ons Troy/Ons Dolar/5000oz

1669.80 2110.30 738.40 15.15

ENDÜSTRİYEL MADEN Alüminyum Ton/Dolar Bakır Ton/Dolar Çinko* Ton/Dolar Demir cevheri Mt/Dolar Teneke Ton/Dolar Kurşun Ton/Dolar Nikel Ton/Dolar

Ağ. Ort. Fiyat (Kg/TL)

Ürün

Mısır Arpa Buğday Ekm. K. Sert Buğday Mak. Düşük Vasıflı Buğday Ekm. Kırmızı Diğer Buğday Ekm. Beyaz Sert Buğday Ekm. Beyaz Diğer Buğday Makarnalık Buğday Ekm. K. Düşük Vasıflı

08/04/2020

İşlem Miktarı (KG)

İşlem Hacmi (TL)

1,2953 1.408.121 1.823.879 1,2967 1.176.860 1.526.057 1,6479 142.020 234.036 1,7414 114.460 199.323 1,6412 100.100 164.281 -

10.00 7.00 3.00 12.00 5.00 12.00 8.00 8.00 35.00 7.00 3.00 10.00

C ns Barbunya B ber (Dolma) Brokol Domates Havuç (Beypazarı) Hıyar Ispanak Kabak (Beyaz) Karnabahar Kerev z Kıvırcık Lahana (Beyaz)

1.kal te 6.80 4.20 2.80 1.60 1.80 2.30 1.80 2.80 1.50 1.70 1.10

C ns Mantar Marul (Kıvırcık) Pancar Patates Patlıcan Pazı Pırasa Roka Sem zotu Soğan Kuru Ananas Armut

1477.35 4994.50 1932.00 80.99 14.502.00 1692.80 11.349.00 547.00 328.50 1874.00 119.50 1198.00 53.57 92.50 119.63 309.00 2338.00 102.25 854.25 294.30 0.27 10.25 335.90

(*) 07 NİSAN 2020 08 NİSAN 2020 verileri

BORSA BİRİMLERİ Bushel (Buğday’da): 36.7 Lt. 1 Bushel (Mısır’da): 39 Lt. 1 Gallon (ABD): 3.78 Lt. 1 Gallon (İng.): 4.5 Lt. 1 L bre (lb): 0.450 Kg. 1 Btu: 0.29307111111 Watt / Saat 1 Ounce: 28.35 Gr. 1 Ounce (sıvı): 29.5 Mlt. 1 Troy Ounce: 31.1 Gr. 1 Pound: 0.453 Kg. 1 Gra n: 0.065 Gr

DÜNYA BORSALARI LME: Londra Metal Bor. LIFFE: Londra T caret Bor. NYMEX: New York T c. Bor.

ANTALYA SEBZE 1.kal te

Fiyat

TARIMSAL Buğday Cent/Bushel Mısır Dolar/Ton Kakao Dolar/Ton Kahve (Arabica) cent/kg Kahve (Robusta) Dolar/Lb Pamuk Cent/Lb Büyükbaş hayvan Dolar/Adet Besi sığırı Dolar/Adet Kereste Dolar/Ton Palm yağı* MYR/Ton Portakal suyu Cent /Lb Soya fasulyesi Cent/Bushel Soya küspesi Cent/Bushel Soya yağı Dolar/Lb Şeker Dolar/Lb Rafine şeker Dolar/ton

Firmaların liste fiyatlarından (ortalama) alınmıştır.

35.0 35.0 34.0 33.0 32.0 -

Mond /Paper 140-350 gr 920 Paper Plus 70-120 gr 820 900 Kombassan 1. H. E. 70 g/m2 Kombassan 1.H. B 70 g/m2 800 1000 Kombassan 1. H.E. 60 g/m2 900 Kombassan 1.H.B 60 g/m2 Apr l/Chambbr l 70-120 gr 840 ŞAMUA KAĞITLAR (Ebat/Euro) Sorapr nt Opaque Crem 50 gr 1350 Sorapres Cream 70-110 gr 920 Sorapres Cream 140 gr 960 KİTAP VE GAZETE (Ebat /Euro) Enso Creamy H gh Bulk 53 gr 800 Snow Br te 55 gr 780 AMBALAJ KAĞITLARı (Ebat/Euro) Kotlas (Kahvereng ) 70 gr. 1000 Ipack (Beyaz) 40 gr. 975 SÜLFİT KAĞITLAR (Ebat/$) Arkhange SK Sülf t 40 gr. Ipack MF Beyaz 40 gr GRİ MUKAVA (Ebat/Euro) Sol dus630-1134 gr 640 F rmaların l ste f yatlarıdır

> DÜNYA BORSALARI

PAMUK (Adana TL/Kg) Çukur. Std.1B (Roll) Çukur. Std.1 Ege Std. 1B. Sawgin Std. 1HB. Kütlü (Mak. Top. 40) Çiğit (Mak. %3 Emp.) Pamuk Çekirdeği (Roll.)

YUMURTA (KDV Har ç Adet/Krş.) Afyon Kayser Yum-B r

İSTANBUL MEYVE 1.kal te

PAMUK (İzmir TL/Kg) 41 Renk Liverpool A (cent/kg)

> Türkiye Ürün İhtisas Borsası ADANA 1740 1500 1385 1270

> SEBZE VE MEYVE HALLERİ İSTANBUL SEBZE C ns

23.34 12.10 24.55

GAZİANTEP TİCARET BORSASI Dana et (karkas/kg) 34.50 Kuzu et (canlı) 890 Sığır et (gövde/kg) 25.00

> HUBUBAT PİYASALARI (Kg/TL) A. K. Sert Buğday E. K. Yarı Sert Buğday E. Bey. Yarı Sert E. Bey. Yumuşak Yeml k K. Buğday Beyaz Arpa Yulaf Mısır

KUŞE (Ebat/Euro) UPM Star Mat Bulk 1.2 70+80 gr 840 UPM Star 70+80 gr 810 H kote orj 90+ gr. 800 H kote / Lum 115-200 gr. 770 H kote / Prescol 90-400 gr. 750 MAGAZİN (Bob n/Euro) UPM Ultra LWC 60 gr 740 Perlen LWC60 gr 675 TEK YÜZLÜ KUŞELER (Ebat/Euro) APP Nev a75- 80 gr. 900 KUŞE BRİSTOL KARTONLAR (Ebat /$) Bohu 190 gr 900 Chenm ng/Bohu 210 gr. 850 N ngbo Chenm ng 230 gr.+ 825 RENKLİ FOTOKOPİ (Paket /$) Excel Pro A4 A3 90 gr. (500 TBK/5’l k) 7.30 120 gr. (250 TBK/6’lık) 5.20 4CC/90 gr. (500 TBK/5’l k) 8.00 4CC /120 gr. (500 TBK/4’lÜk) 12.00 1. HAMUR (Ebat/$) Enso / Berga Wr te 60 gr. 920

61.730 11.389 -33.516 695 7.705 6.212 -6 0 0 0 0 54.209 200 200 0 75 52 23 12 2 10 287 54.496

> TARIMSAL SANAYİ

Nohut 8.5 mm (Yerl ) Bulgur p lavlık K. Merc mek (yerl ) K. Merc mek (İthal) S. Merc mek (Yerl ) S. Merc mek ( thal) Y. Merc mek (yerl ) Y. Mer. (6.5-7 mm/ İthal)

B r m K logram K logram Kutu Kutu K logram K logram Kasa K logram Kasa Kasa Ç ft K logram Kasa Kutu Kasa Kasa

> KAĞIT (KDV har ç)

Açık Poz. Say. Değ.

1.631.822 462.118 728.352 25.869 870.886 60.040 6.262 0 0 0 0 3.785.349 339.419 73.329 266.090 27.032 15.454 11.578 65.344 48.168 17.176 431.795 4.217.144

> ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ 90

HAZIR BETON (KDV Har ç) TL /m3 Anadolu Avrupa C 30 230 260 C 35 240 275 C 40 245 280

PLASTİK BORU KDV Har ç TL/Adet PVC Dublex Boru (ISO 3633-3.2 mm) Boyut Ø50 150 4.06 250 5.78 500 8.07 1000 13.62 2000 26.79

07/04/2020

İşlem Sayısı

VIOP-PAY VIS-TRY VIOP-ENDEKS VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-TRY VIOP-DOVIZ VIS-USD VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-TRY VIOP-KIYMETLI MADENLER VIS-USD VIOP-ENERJI VIS-TRY VIOP-EMTIA VIS-TRY VIOP-YABANCI ENDEKSLER VIS-TRY VIOP-METAL VIS-TRY VIOP-TLREF VIS-TRY VIOP-VIS-TOPLAM VIOP-PAY OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP- ENDEKS OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-DOVIZ OPSIYON-TRY ALIM OPSİYONLARI SATIM OPSİYONLARI VIOP-OPSIYON-TOPLAM VIOP-TOPLAM /TOTAL

> İNŞAAT MALZEMELERİ ÇİMENTO (KDV Har ç)TL/TON Dökme 52.5 (Fab. tes.) 290.00 P.K.Ç. Dök. 42.5 (Fab. tes.) 280.00 K.Z.Ç/A (Torbalı) 250.00

nı ifade eden Balçık, şöyle konuştu: “COVİD-19 salgınından etkilenmeyen sektör kalmadı. Herkes ayakta kalmaya çalışıyor. Şu ana kadar açıklanan tedbirler tarımsal üretimin devam etmesi için yeterli değil. Ürün bazında daha somut finansal adımlara ihtiyaç var. Gıda ön planda tutuluyor ama yağ ithalatına 1.5

COMEX: New York Metal Bor. IPE: Uluslararası Pet.Bor. CBT: Ch cago T caret Bor.

ANTALYA MEYVE 1.kal te 7.80 1.70 4.30 4.00 1.20 1.80 0.70 1.00 3.20 9.80 6.80

C ns Avakado Ayva Ç lek (I. Kal te) Elma (Golden) Er k (Anjel k) Greyfurt H nd. Cev z (İthal) Hurma Karpuz (1.Kal te) Kavun Kestane K v (Yerl )

1.kal te 4.80 5.80 5.80 5.30 7.20 2.60 6.00 -

C ns

1.kal te

L mon Mandal na Mango (İthal) Muşmula Muz (kg/İthal) Muz (Yerl ) Nar Papaya (İthal) Portakal Portakal (sıkmalık) Üzüm (S yah) Pep no (İthal)

7.20 4.30 7.00 10.25 6.80 4.80 40.00 3.20 2.30 7.00

hemen ilan edilmedir. X2020 yılı için öngörülen girdi destekleri hemen açıklanmalıdır. XTarımsal üretim girdilerinin KDV ve ÖTV oranları en aza indirilmelidir. XTarım ilaçları ve mineral gübreler için etkin madde içeriği esasına dayalı tavan fiyatlar belirlenmeli ve bu fiyatlar belirli aralıklarla denetlenmelidir.

milyar, yem ithalatına 1 milyar dolar ödediğimiz düşünülürse 300 bin ton pamuk yağı ve 800 bin ton civarı pamuk küspesi üretiminin ülkemiz açısından önemi kendiliğinden ortaya çıkar. Pamuk üretiminin desteklenmesi konusunda kararlar alınırken ürünün bu özelliği mutlaka dikkate alınmalıdır.”

“ETLERİN TAMAMI YERLİ”

ESK: “Depolarındak etler çürüdü” dd ası gerçek dışı Et ve Süt Kurumu (ESK) Genel Müdürlüğü, depolarında uygun koşullarda muhafaza edilen etlerin çürümeye terk edildiği iddiasının tamamen gerçek dışı olduğunu bildirdi. Et ve Süt Kurumu'ndan yapılan yazılı açıklamada, İyi Parti Kocaeli Milletvekili Lütfü Türkkan’ın TBMM’de yaptığı konuşmada, “ESK’nın depolarındaki etlerin bekletildiği ve çürüdüğüne dair" kamuoyunu yanıltıcı iddialarda bulunduğu aktarıldı. Açıklamada, Türkkan’ın iddialarına ilişkin, “Depolarımızda uygun koşullarda muhafaza edilen etlerin çürümeye terk edildiği iddiası tamamen gerçek dışıdır ve kurumumuza yapılan çirkin bir iftiradır” değerlendirmesinde bulunuldu. Kurumun, 1952’den beri sağlıklı, güvenli, kaliteli ve ekonomik ürün çeşitlerini “Et ve Balık Kurumu” markası ile tüketicilerine ulaştırdığına işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi: “ESK, üreticileri korumak amacıyla hayvanlarını satın almakta, depolamakta ve piyasa ihtiyaçları doğrultusunda et fiyatlarını regüle etmek için stokunda bulundurduğu etleri, ihtiyaç olduğu dönemlerde iç piyasada satışa sunmaktadır. Depolarımızdaki etlerin tamamı yerli üreticilerden alınan hayvanların etleri olup ithal et stokumuz bulunmamaktadır.” ANKARA-AA

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 13

GÜNCEL / MEVZUAT

TARIM SİGORTALARI HAVUZU İŞLETME BEDELİ YÜKSELTİLDİ AKİF AKARCA

HİLMİ DEVELİ

MEHMET ŞAFAK

“COVİD 19”un KOBİ’lere yarattığı sorunlara TOSYÖV’den çözüm öner ler ...

Mücb r sebep hal kapsamında olan mükelleflerde NACE Kod değ ş kl kler

EKONOMİDE SATIR ARASI dunya.com/yazarlar

VERGİ PORTALI dunya.com/yazarlar

UĞUR TANDOĞAN

HASAN AKDOĞAN

“Ya üret m, ya üret m”

Korona sürec nde gümrük davaları

NOT DEFTERİ dunya.com/yazarlar

GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET dunya.com/yazarlar

FATOŞ KARAHASAN

Kr z yönet m n n üç altın öge MARKALAR&İÇGÖRÜLER dunya.com/yazarlar

Mükellef haklarını koruyan İdar yorum

HUKUKA GÖRE

Dr. A. Bum n Doğrusöz bumin.dogrusoz@dunya.com

on yazılarımda mücbir sebebin sonuçlarının hep daraltıcı yoruma tabi tutulduğunu, bunun da mükellef haklarını dışlayıcı sonuç yarattığını, oysa bu önemli sorunun yorum yolu ile aşılabileceğini söylemiştim. İçinde bulunduğumuz olumsuz koşulların hem hak kaybına yol açmaması, hem de kişilerin yargı yolundan yararlanmak amacıyla adliyelerde sosyal mesafeyi tehlikeye düşürecek şekilde bir araya gelmesini önlemek amacıyla çıkartılan 7226 sayılı Kanun’un yargı ile ilgili bir kısım süre ve başvuru yollarını durduran ve hakları koruyan hükümlerini de aktarmıştım. Ancak bu kanunda (geçici md. 1) geçen “bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin haklar” ibaresinin, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan bir kısım hakları da kapsadığını veya en azından kapsar şekilde yorumlanması gerektiğini, bu sebeple de uzlaşma, indirimden yararlanma gibi müesseselere müracaat sürelerinin de durması gerektiğini, ancak bazı hukukçuların bu ibarenin yargı yolları ile ilgili olarak anlamlandırılması gerektiğine ilişkin görüşleri dolayısıyla bu konuda duraksama olduğunu ifade etmiştim. Nihayet Gelir İdaresi Başkanlığı konuya ilişkin yorumunu açıkladı. 31.3.2020 tarih ve 41721 sayı ile duyurulan 2020/2 sayılı Uygulama İç Genelgesi ile ifade edilen uygulamayı yönlendirici açıklamanın sonuç bölümü aynen şöyle; “Bu hüküm (7226 s.K. gç. md. 1) uyarınca 2577 sayılı İdari yargılama Usulü Kanunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda taraﬂar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamında cezada indirim talep etme, uzlaşma

başvurusu, kanun yolundan vazgeçme süreleri, dava açma süreleri gibi bir hakkın doğumu, kullanımı ve sona ermesine ilişkin süreler 30.4.2020 tarihine kadar durmuş bulunmaktadır. Diğer taraftan, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil usulü Hakkında Kanun kapsamında ise işlemler ve 30.4.2020 tarihine kadar durmuş bulunmaktadır”. Gelir İdaresi’nin, 7226 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinde yer alan “bir hakkın doğumu, kullanımı ve sona ermesine ilişkin süreler” ibaresin, amaca uygun şekilde ve mükellef haklarını da gözeterek yaptığı yorum, son derece doğru, haklı ve yerinde bir yorumdur. Ve kutlamak gerekir. Hukukta asıl olan kişilerin haklarını kısıtlamak, hak kayıplarına elverişli yorumlar yapmak, süreleri dar yorumlayarak mükelleﬂeri hep belirsizlikler veya zor durumlar içinde bırakmak, maharet veya hukuk değildir. Bu İç genelge 7226 sayılı Kanunu’nun geçici 1. maddesi kapsamında, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlenen cezada indirim talep etme, uzlaşma başvurusu, kanun yolundan vazgeçme sürelerinin de 30.4.2020 tarihi sonuna kadar durduğu açıklığa kavuşmuştur. Hata ve düzeltme başvuru sürelerinin burada zikredilmemesi ise bir eksiklik değildir. Zira bu konuda kanunda bir süre yoktur. Tarh zamanaşımı süresi içerisinde her zaman düzeltme talep edilebilir. Tarh zamanaşımı süresi ise zaten genelde yılsonunda dolmaktadır. Düzeltme talep edilenlerin şikâyet yoluna gitmeleri (VUK. md. 124) hususunda da zaten bir süre kanunda yoktur. Söz konusu İç genelge de bir önemli açıklama da, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil usulü Hakkında Kanun kapsamındaki işlemlerin 30.4.2020 tarihine kadar durdurulduğu açıklamasıdır. İdare bu açıklaması ile ödeme emri tebliği, haciz, satış gibi işlemleri de durdurduğunu açıklamaktadır. Bu açıklama da zaten zor durumda olan, virüs korkusuyla yaşayan kişi ve mükelleﬂere gösterilen bir anlayışı yansıtması bakımından son derece olumludur.

TEKNİK KADROYA TÜBİTAK l se mezunu 34 usta şe alacak Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Savunma Sanayi Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü bünyesinde görev yapmak üzere, meslek lisesi mezunu 34 usta alacak. Resmi Gazete’de yayınlanan duyuruya göre, elektronik teknolojisi, makine teknolojisi, kimya teknolojisi, metal teknolojisi, metalürji teknolojisi, endüstriyel otomasyon teknolojisi, torna-tesviye, otomotiv alanlarını bitirmiş olanların alımı yapılacak. ANKARA- DÜNYA

DUNYA

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım Sigortaları Havuzu Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’te değişiklik yaparak, işletme bedellerini yeniden belirledi. İşletmeci şirkete verilecek işletme bedeli 500 milyon liranın üzerindeki prim tutarları için yüzde 1’den yüzde 2’ye çıkarıldı. TARSİM tarafından işletmeci şirkete, devlet prim desteği dahil, fesih ve iptaller düşüldükten sonra havuz hesabına aktarılan yıllık toplam prim üzerinden kademeli olarak işletme bedeli ödeniyor.

Bu oran, 100 milyon liraya kadar olan primler için yüzde 6, 100-200 milyon lira için yüzde 5, 200-300 milyon lira için yüzde 4, 300-400 milyon lira için yüzde 3, 400-500 milyon lira için yüzde 2 ve 500 milyon liranın üzeri için yüzde 1 seviyesindeydi. Yapılan düzenleme ile kademeli prim tablosunun son iki satırı yürürlükten kaldırıldı. Böylece 500 milyon liranın üzerindeki primler için daha önce yüzde 1 işletme bedeli ödenirken, yeni dönemde bu oran yüzde 2’ye çıkarılmış oldu. ANKARA- DÜNYA

“Maske ve eld venler ayrı poşette toplanmalı” Çevre ve Şeh rc l k Bakanlığı’nca, tek kullanımlık maske, eld ven g b h jyen malzeme atıklarının yönet m ne l şk n genelge yayımlandı. Maske ve eld ven atıkları, kurum ve şletmeler n g r ş çıkışları le ortak kullanım alanlarında b r kt r lecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan bir genelge ile koronavirüsten korunmak amaçlı kullanılan maske ve eldiven gibi ürünlerin, diğer atıklardan ayrı bir şekilde biriktirilmesi istendi. Genelgede bu atıkların 72 saat geçici depolama alanında bekletildikten sonra belediyeye teslim edilmesi gerektiği belirtildi. Genelgede, bunların diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilmesi için, bina girişlerine, ortak kullanım alanlarına, gri renkli özel biriktirme ekipmanı yerleştirilmesi gerektiği bildirildi. Kapaklı olması önerilen bu ekipmanlarda biriken atıkların, özel görevliler tarafından, geçici depolama alanına ta-

şındıktan sonra kontrollü olarak temizlenmesinin önemine işaret edildi.

“Atık torbaları en fazla dörtte üçüne kadar doldurulmalı” Biriktirilen atıkların ekipmanlardan rahat bir şekilde, atıklara temas etmeden alınabilmesi için ekipmanların içerisine torba geçirilmesi gerektiğine vurgu yapılan genelgede, “Atık torbaları açılmamalı, karıştırılmamalı, küçük miktarlı atıkların birbirleri ile birleştirilmesi yoluna gidilmemelidir. Ekipmanlardaki atık torbalarının dörtte üçü dolduktan sonra ağızları sıkı bir şekilde kapatılarak ikinci bir torbaya alınmalı ve geçi-

ci depolama alanına götürülmelidir” denildi.

“72 saat beklet lmel ” Atıkların geçici depolama alanlarında en az 72 saat bekletildikten sonra belediyeye teslim edilmesi istenen genelgede, “Atıklar, atık toplama saatinden kısa bir süre önce çıkartılmalı ve ‘diğer atık’ olarak evsel atık kapsamında yönetilmek üzere belediyeye teslim edilmesi sağlanmalıdır. Belediyeler tarafından maske, eldiven ve diğer kişisel hijyen malzeme atıklarının biriktirilmesi ve teslimine yönelik yapılacak duyuru ve talimatlara da ayrıca riayet edilmelidir” denildi.

Yüzeyler k reç, çamaşır suyuyla tem zlenmel Genelgede, bu ürünlerin toplama, taşıma ve depolama sırasında dökülmelerini engellemek için tedbir alınması gerektiği belirtilerek, kirlilik oluşması halinde bu yüzeylerin, kireç, çamaşır suyu, dezenfektan gibi malzemeler kullanılarak temizlenmesi istendi.Genelgenin son bölümünde, “Atıkların toplanması, taşınması, işlenmesi ve bertarafı ile görevlendirilen personelin çalışma sırasında eldiven ve maske gibi kişisel koruyucu malzeme kullanması, atıkla temas etmemeye dikkat etmesi, toplama ve taşıma işlemleri sırasında özel iş elbisesi giymesi sağlanmalıdır. Görevli personelin yanında yeterli miktarda dezenfektan bulundurmasına ile hijyeninin sağlanmasına özen gösterilmelidir” ifadeleri yer aldı. Gazeteniz DÜNYA’nın Ankara Sohbetlerine konuk olan Çevre Mühendisleri Başkanı Baran Bozoğlu, 6 Nisan’da yayınlanan röportajında, “maske ve eldivenler diğer çöplerden farklı poşetlerde toplanmalı” şeklinde uyarıda bulunmuştu. ANKARA- DÜNYA

TEK ELDEN KOORDİNASYON

Tüm dış t caret organ zasyonlarını T caret Bakanlığı koord ne edecek Cumhurbaşkanlığı genelgesi ile oda ve borsalar, ihracatçı birlikleri, DEİK ve KOSGEB dahil sivil toplum kuruluşlarının tüm dış ekonomik organizasyonlarının, makul bir süre önce Ticaret Bakanlığı’na bildirilmesi hükme bağlandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan genelgede, ihracat pazarlarında rakip ülkelerin aktif stratejiler geliştirerek, uluslararası ticarette paylarını artırmaya çalıştığı dönemde, dış ticaret politikalarının eni bir anlayış ve yapıyla yürütülmesinin zorunlu kı-

R E S M İ G A Z E T E ' D E YAY I M L A N D I

Hızlı tren hatları yen den bel rlend Kamu hizmeti yükümlülüğü kapsamında yolcu taşımacılığı hizmeti verilecek demiryolu hatlarının belirlenmesine ilişkin kararda değişiklik yapılarak, bazı hızlı tren hatları yeniden belirlendi. Listeye Ankara-Karaman hızlı tren hattı eklendi. Daha önceki kararda hızlı tren hatları; Ankara-Eskişehir, Ankara-Konya, Ankara-Sivas, Ankara-Söğütlüçeşme-Halkalı, Konya-Söğütlüçeşme-Halkalı, Sivas-Söğütlüçeşme-Halkalı şeklindeydi. Yeni düzenleme ile Ankara-Karaman hattı listeye eklendi. Söğütlüçeşme-Halkalı bağlantılı hatlar ayrıldı. Yeni haliyle, Konya-Söğütlüçeşme, Sivas-Halkalı ve Sivas-Söğütlüçeşme hatları yer aldı. ANKARA- DÜNYA

lındığı bildirildi. 10 Temmuz 2018’de yayınlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararnamesine atıfta bulunulan genelgede, Ticaret Bakanlığı’nın görevleri arasında kuruluşların iç ve dış ticaret politikasını etkileyen faaliyetlerin koordinasyonunun yer aldığı hatırlatıldı. Genelgede, kamu kurumları, sektörel örgütler ve meslek kuruluşları arasında işbirliği ve uyum sağlanarak mükerrerliğin önüne geçilmesinin amaçlandığı belirtilirken, kaynak israfının önlenmesi ve çalışmaların tek elden yürütülmesinin de öngörüldüğü bilgisi yer aldı. ANKARA- DÜNYA

Hang organ zasyonlar kapsamda Genelge kapsamında, gerçekleşt r lmeden önce T caret Bakanlığı’na b lg ver lmes gereken organ zasyonlar şunlar: “Yabancı ülkelerden Türk ye’ye, Türk ye’den yurt dışına gerçekleşt r lecek t caret konsey , t caret heyet , alım heyet , ş forumu ş nsanı heyet g b z yaretler.”

Kapsamda hang kuruluşlar var? “T caret ve sanay odaları, t caret odaları, sanay odaları, den z t caret odaları, t caret borsaları, hracatçı b rl kler , esnaf ve sanatkar odaları ve bunların üst kuruluşları, kalkınma ajansları, s v l toplum kuruluşları, dernekler le DEİK, KOSGEB.”

9 N san 2020 â&#x20AC;˘ P E R Ĺ&#x17E; E M B E / 14

DENÄ°ZCÄ°LÄ°K VE LOJÄ°STÄ°K

YILPORTâ&#x20AC;&#x2122;UN ABD YATIRIMINA VÄ°RĂ&#x153;S RĂ&#x2013;TARI YÄąldÄąrÄąm Holdingâ&#x20AC;&#x2122;in limancÄąlÄąk Ĺ&#x;irketi YÄąlportâ&#x20AC;&#x2122;un ABDâ&#x20AC;&#x2122;deki yatÄąrÄąm planlarÄą koronavirĂźs salgÄąnÄą nedeniyle Ăśtelendi. YÄąlport, bu yÄąlÄąn baĹ&#x;Äąnda ABDâ&#x20AC;&#x2122;nin Mississippi eyaletindeki Gulfport LimanÄąâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn iĹ&#x;letme hakkÄąnÄą devralmak iĂ§in anlaĹ&#x;ma imzalanmÄąĹ&#x;tÄą. Ĺ&#x17E;irket, Gulfportâ&#x20AC;&#x2122;ta 2020â&#x20AC;&#x2122;nin ikinci yarÄąsÄąnda terminali devraldÄąktan sonra, acil yatÄąrÄąmlarla 2 yÄąlda 600 bin TEU yÄąllÄąk iĹ&#x; hacmine ulaĹ&#x;mayÄą taahhĂźt etmiĹ&#x;ti. YÄąlport Holding YĂśnetim Kurulu BaĹ&#x;kanÄą YĂźksel YÄąldÄąrÄąm, 1 Temmuzâ&#x20AC;&#x2122;da faaliyete geĂ§irmeyi planladÄąklarÄą limanda salgÄąn nedeniyle yatÄąrÄąmlarÄąn yÄąl sonuna ĂśtelendiÄ&#x;ini aĂ§ÄąkladÄą.

YĂźksel YÄąldÄąrÄąm, salgÄąn neden yle l mandak yatÄąrÄąmlarÄąn yÄąl sonuna ertelend Ä&#x; n aĂ§ÄąkladÄą.

â&#x20AC;&#x153;Haval manlarÄąnda k ralar ertelenmel â&#x20AC;? Hem AtatĂźrk hem de Ä°stanbul havalimanlarÄąnda faaliyetlerine devam eden hava kargo acenteleri, dĂźĹ&#x;en iĹ&#x; hacimleri sebebiyle finansal zorluklarla karĹ&#x;Äą karĹ&#x;Äąya. Firmalar, kiralarda Ăśteleme bekliyor. UluslararasÄą TaĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąk ve Lojistik Hizmet Ă&#x153;retenleri DerneÄ&#x;i (UTUKÄ°AD) Genel MĂźdĂźrĂź Cavit UÄ&#x;ur, koronavirĂźs salgÄąnÄą ile mĂźcadele sĂźrecinde kiralarÄąn ertelenmesi gerektiÄ&#x;ini belirterek, â&#x20AC;&#x153;Her iki havalimanÄąndaki ofislerin kira Ăśdemeleri devam ediyor. Oysa hava kargo hacmi Ă§ok dĂźĹ&#x;mĂźĹ&#x; ve bu ofisler nerendeyse iĹ&#x;levsiz olarak durmaktadÄąr. Bu nedenle hem Ä°stanbul HavalimanÄą iĂ§in Ä°GAâ&#x20AC;&#x2122;dan

hem de AtatĂźrk HavalimanÄą iĂ§in THY ve DHMÄ°â&#x20AC;&#x2122;den havalimanlarÄąndaki ofislerin kiralarÄąnÄąn geĂ§ici sĂźre ile durdurulmasÄąnÄą talep edeceÄ&#x;iz. Kargo acenteleri taĹ&#x;ÄąmasÄąnÄą gerĂ§ekleĹ&#x;tirdikleri yĂźklerin taĹ&#x;Äąma Ăźcretlerini tahsil edemiyor. Ama firmalar bunlarÄą vadesi geldiÄ&#x;inde UluslararasÄą Hava TaĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äą BirliÄ&#x;i (IATA) Ăźyesi uĂ§ak Ĺ&#x;irketlerinin tahsilat sistemi olan CASSâ&#x20AC;&#x2122;a Ăśdemek zorunda. IATAâ&#x20AC;&#x2122;dan bu Ăśdemelerin vadelerinin uzatÄąlmasÄą UTÄ°KAD tarafÄąndan talep edildi. Ancak bu talep Ĺ&#x;imdilik reddedildi. Bu Ăśdemelerin de mutlaka Ăśtelenmesi gerekiyor. Yoksa pek Ă§ok kĂźĂ§Ăźk ve orta boy hava kargo acentesi Ă§ok zor durumda

kalacakâ&#x20AC;? diye konuĹ&#x;tu.

â&#x20AC;&#x2DC;Beklemeâ&#x20AC;&#x2122; faturalarÄą dava konusu olacak COVID-19 salgÄąnÄą sebebiyle alÄąnan Ăśnlemlerin ilk olarak taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąk sektĂśrĂźnĂź etkilediÄ&#x;ini dile getiren Cavit UÄ&#x;ur, limanlarda bekletilmek zorunda kalan konteynerler sebebiyle yĂźksek demuraj ve ardiye Ăźcretlerinin sĂśz konusu olduÄ&#x;unu ve bunlarÄą kimin ĂśdeyeceÄ&#x;inin bĂźyĂźk bir sorun olduÄ&#x;unu sĂśyledi. Kimsenin sorumluluÄ&#x;u Ăźzerine almak istemediÄ&#x;ine dikkat Ă§eken UÄ&#x;ur, bu tĂźr masraďŹ&#x201A;arÄąn ileride pek Ă§ok davaya konu olacaÄ&#x;Äąna dikkat Ă§ekti.

Ä°lk didrolik hibrit sistemli

PEKÄ°N BĂ&#x153;YĂ&#x153;KELĂ&#x2021;Ä°SÄ° ABDULKADÄ°R EMÄ°N Ă&#x2013;NEN:

Ă&#x2021;inli Ĺ&#x;irketlerle salgÄąn sonrasÄą iĂ§in online baÄ&#x;lantÄąda kalÄąn HANDAN SEMA CEYLAN

TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin Pekin BĂźyĂźkelĂ§isi Abdulkadir Emin Ă&#x2013;nen, Covid-19â&#x20AC;&#x2122;a salgÄąnÄąna ilk gĂźnden beri tanÄąklÄąk eden isim. Hem TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;den aldÄąÄ&#x;Äą saÄ&#x;lÄąk ĂźrĂźnleri konusunda hem Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in yaĹ&#x;adÄąÄ&#x;Äą deneyim konusunda TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;yi bilgilendiriyor. Hali hazÄąrda TĂźrkiye ve Ă&#x2021;in arasÄąnda ticari iliĹ&#x;kiler durmuĹ&#x; deÄ&#x;il, ilaĂ§ ve saÄ&#x;lÄąk ĂźrĂźnleri ithalatÄąnda artÄąĹ&#x; bile bulunuyor. BĂźyĂźkelĂ§i Ă&#x2013;nenâ&#x20AC;&#x2122;e TĂźrk iĹ&#x; dĂźnyasÄąnÄąn bu dĂśnemde neler yapmasÄą gerektiÄ&#x;ini sorduk. Ă&#x2013;nen, â&#x20AC;&#x153;FirmalarÄąmÄązÄąn daha Ăśnce iĹ&#x;birliÄ&#x;i iĂ§erisinde olduklarÄą, ticaret yaptÄąklarÄą Ă&#x2021;inli firmalar ile bu sĂźreĂ§te yakÄąn irtibatlarÄąnÄą sĂźrdĂźrmelerinde, online gĂśrĂźĹ&#x;me ve toplantÄąlarÄąnÄą sĂźrdĂźrmelerinde hem yaratacaÄ&#x;Äą olumlu psikolojik etki hem de krizin birlikte atlatÄąlmasÄąnda karĹ&#x;ÄąlÄąklÄą gĂśrĂźĹ&#x; alÄąĹ&#x;veriĹ&#x;inin sĂźrdĂźrĂźlmesi sayesinde yaratÄąlacak tecrĂźbe paylaĹ&#x;ÄąmÄą aĂ§ÄąsÄąndan bĂźyĂźk fayda var" diye konuĹ&#x;tu. Ă&#x2013;nen, korunacak iliĹ&#x;kiler sayesinde, salgÄąn sonrasÄąnda iĹ&#x; hacminin artÄąrÄąlacaÄ&#x;Äą gĂśrĂźĹ&#x;Ăźnde. BĂźyĂźkelĂ§i Ă&#x2013;nen, TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;e ihracatÄąnda ilk 5â&#x20AC;&#x2122;te mermer ve traverten, boratlar ve peroksiboratlar, krom cevherleri ve konsantreleri, kÄąymetli metal cevherleri ve konsantreleri, kurĹ&#x;un cevherleri ve konsantreleri olduÄ&#x;u sĂśyledi. Ă&#x2013;nen, Ĺ&#x;unlarÄą kaydetti: â&#x20AC;&#x153;SĂśz konusu ĂźrĂźn gruplarÄąndaki ihracatÄąmÄązda Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in payÄą yĂźzde 70.8 ve bunun parasal karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äą 1.8 milyar dolar. DolayÄąsÄąyla Ă&#x2021;in ekonomisinde ortaya Ă§Äąkacak kayda deÄ&#x;er bir yavaĹ&#x;lama bu ĂźrĂźnlere yĂśnelik Ă&#x2021;in kaynak-

KĂźresel e-t caret platformlarÄąyla l Ĺ&#x;k ler der nleĹ&#x;t r lmel KoronavirĂźs salgÄąnÄą sonrasÄąnda dĂźnya ticaretinin geĂ§ireceÄ&#x;i evrimde en Ăśnemli konulardan birinin e-ticaret olduÄ&#x;u vurgulayan Ă&#x2013;nen, â&#x20AC;&#x153;FirmalarÄąmÄąza kĂźresel e-ticaret platformlarÄąyla iliĹ&#x;kilerini daha da derinleĹ&#x;tirmenin Ăśnemini hatÄąrlatmakta fayda varâ&#x20AC;? dedi.

lÄą talebi daha da olumsuz etkileyecektir. Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;den yapÄąlan ithalat verilerimiz incelendiÄ&#x;inde ilk 5â&#x20AC;&#x2122;te telefon, ses ve gĂśrĂźntĂź cihazlarÄą, otomatik bilgi iĹ&#x;lem makineleri, sentetik filament iplikleri, sadece veya esas itibariyle 85.25 ila 85.28 pozisyonlarÄąnda yer alan cihazlara mahsus aksam ve parĂ§a, hava veya vakum pompalarÄą var. SĂśz konusu ĂźrĂźn gruplarÄą ithalatÄąmÄązda Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in payÄą yĂźzde 53.9. Bu da 10 milyar dolar. KoronavirĂźs krizinin etkisiyle tĂźm dĂźnya ekonomisi sÄąkÄąntÄąlÄą bir sĂźrece girdi. Ancak, var gĂźcĂźmĂźzle ayakta kalmak ve ticaret ortaklarÄąmÄązla birbirimize destek olarak ticari varlÄąÄ&#x;ÄąmÄązÄą sĂźrdĂźrmek zorundayÄąz. Pandeminin genel olarak yavaĹ&#x;lamaya baĹ&#x;lamasÄąndan sonra baĹ&#x;ta gÄąda ĂźrĂźnleri olmak Ăźzere Ă&#x2021;in'le ticaretimizi daha da gĂźĂ§lenerek sĂźrdĂźrmek en bĂźyĂźk hedefimiz.â&#x20AC;?

Ă&#x2021; n, lk etk y kuru ve dĂśkme yĂźkte yapacak Ă&#x2021; nâ&#x20AC;&#x2122;dek toparlanma s nyal taĹ&#x;ÄąmacÄąlarÄą umutlandÄąrdÄą. Den z taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äąnda lk etk n n kuru ve dĂśkme yĂźkte olmasÄą beklen yor. Konteynerde Avrupa ve ABD pazarlarÄą bel rley c olacak. Hava kargoda se yolcu uĂ§aklarÄą devreye g rene kadar sÄąkÄąntÄąnÄąn devam edeceÄ&#x; ĂśngĂśrĂźlĂźyor.

SEYÄ°R DEFTERÄ° AYSEL YĂ&#x153;CEL aysel.yĂźcel@dunya.com

KoranavirĂźs salgÄąnÄąnÄąn ilk ortaya Ă§ÄąktÄąÄ&#x;Äą Ăźlke olan Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;deki toparlanma sinyali, taĹ&#x;ÄąmacÄąlarÄą umutlandÄąrdÄą. Deniz taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äąnda ilk etkinin kuru ve dĂśkme yĂźkte olacaÄ&#x;Äą ĂśngĂśrĂźlĂźyor. Konteynerde Avrupa ve ABD pazarlarÄą belirleyici olacak. Hava kargoda ise yolcu uĂ§aklarÄą devreye girene kadar navlundaki artÄąĹ&#x;Äąn sĂźrmesi bekleniyor. Piri Reis Ă&#x153;niversitesi RektĂśrĂź Prof. Dr. Oral ErdoÄ&#x;an, Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;de, salgÄąnÄąn etkilerinin azalmasÄąnÄąn ve Ăźlkenin yeniden ihracata baĹ&#x;lamasÄąnÄąn denizcilik piyasalarÄąna etkisini deÄ&#x;erlendirerek, â&#x20AC;&#x153;Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in yeniden hareketlenmeye baĹ&#x;ladÄąÄ&#x;ÄąnÄą ve Ăśzellikle kĂźĂ§Ăźk ve orta boy iĹ&#x;letmelerin yarÄąya yakÄąnÄąnÄąn faaliyetlerine geri dĂśndĂźÄ&#x;ĂźnĂź duyuyoruz. Bu iĂ§ piyasadaki hÄązlÄą canlanmanÄąn Ăźretim yapmak isteyen bir Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;e ediyor. Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;deki bu canlanmanÄąn ilk etki-

mÄązÄąn son derece azalmasÄą, Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in ihracatÄąndaki daralma ve de armatĂśrlerin salgÄąn sebebiyle uÄ&#x;rak iptallerinden kaynaklanÄąyor. Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in ihraĂ§ mallarÄąnÄąn Ăźlkemize gelmeye baĹ&#x;lamasÄą ile boĹ&#x;alan konteynerlere Ăźlkemizin ihraĂ§ mallarÄąnÄąn yĂźklenmesi mĂźmkĂźn olabilecekâ&#x20AC;? dedi.

Ă&#x2021; nâ&#x20AC;&#x2122;den thalatta artÄąĹ&#x; beklent s SektĂśr tems lc ler Ă&#x2021; nâ&#x20AC;&#x2122;den TĂźrk yeâ&#x20AC;&#x2122;ye mal akÄąĹ&#x;ÄąnÄąn salgÄąn neden yle dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x;e geĂ§t Ä&#x; n ancak tamamen durmadÄąÄ&#x;ÄąnÄą bel rterek, k Ăźlke arasÄąnda mal akÄąĹ&#x;ÄąnÄąn devam ett Ä&#x; n bel rtt . TĂźrk yeâ&#x20AC;&#x2122;n n dÄąĹ&#x; t caret ver ler ne gĂśre, Ă&#x2021; nâ&#x20AC;&#x2122;den TĂźrk yeâ&#x20AC;&#x2122;ye yapÄąlan t caret 2019 yÄąlÄąnda

sini konteynerden Ăśnce dĂśkme ve kuru yĂźkte gĂśstermesini bekliyorumâ&#x20AC;? dedi. Oral ErdoÄ&#x;an, EylĂźl 2019â&#x20AC;&#x2122;da 2 bin 518 puan seviyelerinde olan BaltÄąk Kuru YĂźk Endeksiâ&#x20AC;&#x2122;nin 10 Ĺ&#x17E;ubatâ&#x20AC;&#x2122;a kadar tarihi dip sayÄąlacak 411â&#x20AC;&#x2122;e kadar gerilediÄ&#x;ini, daha sonra toparlanma yavaĹ&#x; da olsa baĹ&#x;ladÄąÄ&#x;ÄąnÄą ve bugĂźnlerde 600â&#x20AC;&#x2122;lere geldiÄ&#x;ini hatÄąrlatarak, â&#x20AC;&#x153;Bu anlamda Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in hareketlenmeye zaten hazÄąr olduÄ&#x;unu gĂśrĂźyorduk, Ĺ&#x;imdi de devletin desteÄ&#x;i ile en azÄąndan fabrikalarÄąn iĂ§ piyasaya veya stoÄ&#x;a da Ă§alÄąĹ&#x;sa canlanma olasÄąlÄąÄ&#x;Äą bulunuyor. Bu durum Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in Ăśncelikle ithalatÄąna etki yapar ve dĂśkme yĂźk de canlanma beklenebilirâ&#x20AC;? diye konuĹ&#x;tu.

sert dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; yaĹ&#x;amÄąĹ&#x;tÄą. ArdÄąndan bu yÄąl yÄąlÄąn ocak ayÄąnda TĂźrk yeâ&#x20AC;&#x2122;n n Ă&#x2021; n thalatÄą yĂźzde 25, Ĺ&#x;ubat ayÄąnda se yĂźzde 21 arttÄą. Mart ayÄąnda se salgÄąnÄąn etk s le Ă&#x2021; nâ&#x20AC;&#x2122;den thalat yer nde saydÄą. Ă&#x2021; nâ&#x20AC;&#x2122;de Ăźret m n yen den baĹ&#x;lamasÄą le TĂźrk yeâ&#x20AC;&#x2122;ye yapÄąlacak thalatta da artÄąĹ&#x; beklen yor.

Konteynerde arz sÄąkÄąntÄąsÄą azalacak UluslararasÄą TaĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąk ve Lojistik Hizmet Ă&#x153;retenleri DerneÄ&#x;i, (UTUKÄ°AD) Genel MĂźdĂźrĂź Cavit UÄ&#x;ur, Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in kÄąsa vadede salgÄąn Ăśncesi sĂźrece dĂśnmesinin ĂśngĂśrĂźlmediÄ&#x;ini, Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in ihracatÄąn tam olarak baĹ&#x;layabilmesi iĂ§in Ăśzellikle ABD ve Avrupaâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;den mal talep edebilecek ekonomik yapÄąlarÄąna kavuĹ&#x;masÄą gerektiÄ&#x;ine dikkat Ă§ekti. UÄ&#x;ur, Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;deki geliĹ&#x;melerin TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin ihracat taĹ&#x;ÄąmalarÄąnda yaĹ&#x;anan en bĂźyĂźk sÄąkÄąntÄąlardan biri olan â&#x20AC;&#x2DC;boĹ&#x; konteynerâ&#x20AC;&#x2122; yani konteyner bulamama sorununa etkisine yĂśnelik ise, â&#x20AC;&#x153;Ă&#x153;lkemizin ihracatta konteyner bulamama sorununun ithalatÄą-

â&#x20AC;&#x153;Ă&#x2021; nâ&#x20AC;&#x2122; n dĂśnĂźĹ&#x;Ăź yĂźreklere su serpt â&#x20AC;? Deniz Ticaret OdasÄą (DTO) Ä°zmir Ĺ&#x17E;ubesi BaĹ&#x;kanÄą Yusuf Ă&#x2013;ztĂźrk, Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;deki toparlanma sinyallerinin umut verici olduÄ&#x;unu vurgulayarak, â&#x20AC;&#x153;Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;de baĹ&#x;layan salgÄąnÄąn merkezi Ĺ&#x;imdi Avrupa ve ABD oldu. DolaysÄąyla Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;de salgÄąnÄąn baĹ&#x;lamasÄą ve pik nokta sonrasÄąndaki konteyner hareketinden bir artÄąĹ&#x; olacak. Fakat aktarma ve tahliye limanlarÄąndaki hali hazÄąrda gelmiĹ&#x;, henĂźz alÄącÄąsÄąna teslim edilememiĹ&#x; mallardan dolayÄą Avrupa ve ABD limanlarÄąnda bir tÄąkanÄąklÄąk yaratacak.Tabii ki bu musibet bitmek zorunda ve bitecek. Hayat normale dĂśnecek. Bana gĂśre Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in ekonomik hayata dĂśnmesi bile yĂźreklere su serptiâ&#x20AC;? dedi. Havada navlun artÄąĹ&#x;Äą sĂźrecek Lufthansa Cargo TĂźrkiye Genel MĂźdĂźrĂź Hasan HatipoÄ&#x;lu, Ă&#x2021;inâ&#x20AC;&#x2122;in ihracata baĹ&#x;lamasÄąnÄąn hava kargoya olumlu yansÄąyacaÄ&#x;ÄąnÄą ancak, yolcu uĂ§aklarÄą seferlerine dĂśnĂźnceye kadar kargo kapasitesinin sÄąnÄąrlÄą olacaÄ&#x;ÄąnÄą belirtti. HatipoÄ&#x;lu, maliyet artÄąĹ&#x;larÄąndan dolayÄą navlunda artÄąĹ&#x;Äąn sĂźrebileceÄ&#x;ini sĂśyledi.

P R O F. D R . O R A L E R D O Ä&#x17E; A N :

PROGRAM GELÄ°Ĺ&#x17E;TÄ°RDÄ°

Kosterde kr z fÄąrsata Ă§evr lmel

MSCâ&#x20AC;&#x2122;den 'esnek kargo' Ă§ĂśzĂźmĂź

Piri Reis Ă&#x153;niversitesi RektĂśrĂź Prof. Dr. Oral ErdoÄ&#x;an, koronavirĂźs salgÄąnÄąnÄąn piyasalara etkisini ve ĂśnĂźmĂźzdeki dĂśnemlere yĂśnelik ekonomik beklentilerini DĂ&#x153;NYAâ&#x20AC;&#x2122;ya deÄ&#x;erlendirdi. AynÄą zamanda finans dalÄąnda ĂśÄ&#x;retim Ăźyesi olan ve birĂ§ok Ăśnemli kuruluĹ&#x;a danÄąĹ&#x;manlÄąk hizmeti sunan Prof. Dr. Oral ErdoÄ&#x;an, geliĹ&#x;meleri TĂźrk armatĂśrler aĂ§ÄąsÄąndan deÄ&#x;erlendirerek, â&#x20AC;&#x153;TĂźrk iĹ&#x;letme sahipleri dÄąĹ&#x; dĂźnyadaki bĂźyĂźk tonajlarda zaten Ă§ok rakip olamÄąyor. KĂźĂ§Ăźk orta boy gemi tonajÄąnda ise Karadeniz ve Akdeniz Ă§anaÄ&#x;Äąndaki yavaĹ&#x;lama artmÄąĹ&#x; durumda. Bu sĂźrecin TĂźrkiye denizcilik piyasalarÄąnÄą da bir iki ay daha olumsuz etkileyebileceÄ&#x;i kanaatindeyimâ&#x20AC;? dedi. DiÄ&#x;er yandan, bu sĂźreĂ§te koster yenileme projesinin bir fÄąrsat olabileceÄ&#x;ine vurgu yapan ErdoÄ&#x;an, â&#x20AC;&#x153;BĂśyle bir atmos-

DUNYA

CMYK

ferde Ăśzellikle teknik anlamda standartlarÄą yĂźksek Ă§evreye Ă§ok daha duyarlÄą olabilecek gemiler ile hala yaĹ&#x;lÄą olan filonun yenilenmesi ve piyasadan Ă§ÄąkmÄąĹ&#x; olan gemilerin yerine yenilerinin konulmasÄą Ĺ&#x;eklinde fÄąrsatÄąmÄąz olabilir. 20 yÄąldÄąr Ăźzerinde uÄ&#x;raĹ&#x;Äąlan proje belli bir noktaya geldi. BakanlÄąk devreye girdi. Ben bĂśyle gĂźnlerde yatÄąrÄąmcÄąyÄą ayakta tutmakta fayda gĂśrĂźyo-

rum. Bu iĹ&#x;e kontrolsĂźz bir Ĺ&#x;ekilde girmemekte de fayda var. Bu projede kontrolĂź saÄ&#x;layacak tarafta bankalarÄąn da olacaÄ&#x;ÄąnÄą biliyorum. Bankalar bu iĹ&#x;in kredisini, kredibiliteyi saÄ&#x;lÄąklÄą bir Ĺ&#x;ekilde ĂślĂ§erek verecek. Bu Ă§erĂ§evede de kontrolsĂźzlĂźÄ&#x;Ăźn oluĹ&#x;mayacaÄ&#x;Äąna inanÄąyorum. Makul sayÄąda gemi inĹ&#x;asÄąna izin verecek Ĺ&#x;ekilde faydalÄą bir sĂźreĂ§ yaĹ&#x;ayabiliriz. BĂźyĂźk tonajda kĂźresel geliĹ&#x;meler etkili olacaktÄąr ancak koster tonajÄąnda yapÄąlacak adÄąmlar olduÄ&#x;unu dĂźĹ&#x;ĂźnĂźyorum. Bu adÄąmlarÄąn da hÄązlÄą atÄąlmasÄą gerekiyorâ&#x20AC;? diye konuĹ&#x;tu.

Resesyon 1 yÄąlÄą geĂ§erce â&#x20AC;&#x2DC;KĂźresel depresyonâ&#x20AC;&#x2122; kapÄąda Ekonomiye yĂśnelik beklentilerini aĂ§Äąklayan ErdoÄ&#x;an, Ĺ&#x;unlarÄą kaydetti: â&#x20AC;&#x153;KĂźresel anlamda baktÄąÄ&#x;ÄąnÄązda hem birinci Ă§eyrek hem de ikinci Ă§eyrek ekonomi-

Gem f yatlarÄą dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x;te ErdoÄ&#x;an, koronav rĂźs salgÄąnÄąnÄąn gem f yatlarÄąnÄą aĹ&#x;aÄ&#x;Äą Ă§ekt Ä&#x; n bel rterek," P yasada yaklaĹ&#x;Äąk 80 b n t car gem var. BunlarÄąn bĂźyĂźk kÄąsmÄą seferler n azaltmÄąĹ&#x; ya da durdurmuĹ&#x; durumda. Bu durum gem f yatlarÄąnÄą doÄ&#x;al olarak aĹ&#x;aÄ&#x;Äą Ă§ek yorâ&#x20AC;? ded .

lerin genel olarak daraldÄąÄ&#x;ÄąnÄą gĂśreceÄ&#x;iz. Bu Ă§erĂ§evede 2008 dĂśneminde yaĹ&#x;anan tarihi resesyonu tarihe gĂśmen yeni tarihi bir resesyon yaĹ&#x;adÄąÄ&#x;ÄąmÄązÄą gĂśrĂźyoruz. Buradan Ă§ÄąkÄąĹ&#x; eÄ&#x;er bir yÄąl iĂ§erinde olmazsa bunun adÄą resesyon deÄ&#x;il depresyon olacak. Ancak buradan Ă§ÄąkÄąĹ&#x; ĂźĂ§ĂźncĂź Ă§eyrek itibariyle toparlanma ve hÄązlÄą bir canlanma olarak da gelebilir. KÄąsa vadeli olarak gelebi-

lecek olan bu canlanma aldatÄącÄą bir bahar olabilir. ArdÄąndan daha yapÄąsal sorunlarla karĹ&#x;ÄąlaĹ&#x;tÄąÄ&#x;ÄąmÄąz bir dĂśnem beklentisi oluĹ&#x;abilir. Ĺ&#x17E;u anda ise parasal geniĹ&#x;lemeyi kontrolsĂźz bir Ĺ&#x;ekilde artÄąran devletler â&#x20AC;&#x2DC;gĂźnĂź kurtaralÄąm da sonrasÄąna sonra bakarÄązâ&#x20AC;&#x2122; politikasÄą izliyor. Bu da ciddi bir enflasyon dĂśnemi getirebilir. DolayÄąsÄąyla ĂźĂ§ĂźncĂź Ă§eyrekteki toparlanma sinyali var ama bunun geĂ§ici olma endiĹ&#x;esi de var.â&#x20AC;? Son olarak, nisan ayÄą itibariyle sermaye piyasalarÄąnÄąn gĂśstergesi olan hisse senedi borsalarÄąnda arada da olsa tavan denilebilecek Ĺ&#x;ekilde fiyatlamalar oluĹ&#x;tuÄ&#x;una dikkat Ă§eken ErdoÄ&#x;an, â&#x20AC;&#x153;Yani sermaye piyasalarÄą genellikle geleceÄ&#x;i daha iyi ĂśngĂśren milyonlarca insanÄąn fiyatlamasÄąnÄą iĂ§erir. Bu Ă§erĂ§evede bir iyimserliÄ&#x;in olduÄ&#x;una inanÄąyorumâ&#x20AC;? dedi.

MSC, salgÄąnÄąn etkilerinin azalmasÄą durumunda yĂźk hizmetlerine olan talepteki iyileĹ&#x;meye hazÄąrlÄąklÄą olmak amacÄąyla Transit TaĹ&#x;ÄąmanÄąn AskÄąya AlÄąnmasÄą (SOT) adÄą altÄąnda bir konteyner taĹ&#x;ÄąmasÄą programÄą geliĹ&#x;tirdi. Yeni SOT giriĹ&#x;imi, Ăśzellikle geniĹ&#x; bir yelpazeye daÄ&#x;ÄąlmÄąĹ&#x; mallar iĂ§in talebin tekrar yoÄ&#x;unlaĹ&#x;maya baĹ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą UzakdoÄ&#x;uâ&#x20AC;&#x2122;ya odaklanÄąyor. Program, tĂźm dĂźnyadaki Ăśnde gelen stratejik noktalarda depolama alanlarÄą sunmak Ĺ&#x;artÄąyla hammaddelere ve bitmiĹ&#x; ĂźrĂźnlere Asyaâ&#x20AC;&#x2122;dan tekrar gelmeye baĹ&#x;layan talebin karĹ&#x;ÄąlanmasÄąnÄą amaĂ§lÄąyor. Bu stratejik noktalar arasÄąnda Almanyaâ&#x20AC;&#x2122;daki Bremerhaven, GĂźney Koreâ&#x20AC;&#x2122;deki Busan, Suudi Arabistanâ&#x20AC;&#x2122;daki King Abdullah LimanÄą, Togoâ&#x20AC;&#x2122;daki Lome, Panamaâ&#x20AC;&#x2122;daki Rodman PSA Panama International Terminal ve TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;deki TekirdaÄ&#x; Asyaport yer alÄąyor.

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 15

DENİZCİLİK VE LOJİSTİK

Cemre, Olymp c Prawn’ı suya nd rd Türkiye’nin önde gelen tersanelerinde Cemre, 2018 yılının ilk çeyreğinde sözleşmesini imzaladığı NB66 – Olympic Prawn adlı balıkçı gemi projesini tamamladı. Cemre Tersanesi yetkilileri, balıkçı gemisinin geçtiğimiz günlerde tüm gerekli sağlık koşulları dikkate alınarak tören gerçekleştirilmeden denize indirildiğini duyurdu. Tersaneden yapılan açıklamaya göre; NB66 balıkçı gemisinin deniz içi donatım işlerinin tamamlanması sonrası bu yılın üçüncü çeyreğinde Norveçli alıcısına teslim edilmesi planlanıyor. Gemi, bu yıl içerisinde teslim edilen iki adet projeden biri. Cemre yetkilileri, toplamda teslim

edilmesi planlanan ve üretim süreci devam eden 14 projeleri olduğunu söyledi. Cemre yetkilileri, tersanede koronavirüs salgınına karşı gerekli tüm önlemleri alarak üretime devam

ekiplerimize kadar mevcut durumun ciddiyetini göz önünde bulundurarak ve her şeyden öte “önce insan” diyerek, olağanüstü güvenlik ve sağlık önlemlerimiz ve devletimizin tüm karar ve kurallarını harfiyen uygulayarak, üretimimize, ihracatımıza devam ediyoruz. Bize inanan, üreten ve birlikte yürüdüğümüz tüm çalışanlarımıza, ayrıca Ülkemiz adına ihraç eden firmaların önemli olduğunu hissettiren, şu ana kadar tamamlanan ve devam eden projelerimizin ve sözleşmelerini imzaladığımız yeni projelerin finansmanından tedarik aşamasına bize destek veren, katkı sağlayan tüm değerli iş ortaklarımıza teşekkür eder ve işbirliklerinin devamını dileriz.”

ettiklerini vurgulayarak, şu açılamayı yaptı:” Bu zorlu ve öngörülmeyen bir çok sıkıntı ile karşılaştığımız; karşılaşmaya devam ettiğimiz süreçte, yönetim kadromuzdan alt işveren

Avrupalı taşımacılar sınırlarda kolaylık st yor Uluslararası Karayolu Taşımacılığı B rl ğ (IRU), koronav rüs salgını le mücadele sürec nde Türk ye’den sınır geç şler nde kolaylık sağlamasını bekl yor. Şoförler n ‘14 gün karant na’ sorununa çözüm ç n de ‘hızlı tanı’ test sten yor.

“Taşımacılara f nansal destek sağlanmalı” Taşımacılık sektörünün f nansal desteğe ht yacı olduğunu vurgulayan Erman Ereke, “Sürücüler n temel ht yaçları, ş rket n faal yetler n sürdüreb lmes ne mkan sağlayacak, sürücüler n ve çalışanlarının maaş ödemeler g b ac l ödemeler devam ett recek l k d te ht yaçları var. Bu bağlamda söz konusu sektör f rmalarına f nansal destek müh m ve elzem b r konu. Y ne yolcu taşımacılığı konusunda ac l f nansal desteğe ht yaç var. Özell kle tur zm sektöründek yolcu taşımacılığı faal yetler b rçok yerde yüzde 100 oranında durmuş durumda. Tüm bunlar göz önüne alındığında f rmaların b rçoğu f nansal destek olmaksızın ayakta kalma konusunda büyük zorluk çekecekler” d ye konuştu.

AYSEL YÜCEL/İSTANBUL

Cenevre merkezli Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği (IRU), koronavirüs salgını ile mücadele sürecinde hayati öneme sahip olan tıbbı malzeme ve temel gıda ürünlerinin alıcısına ulaştırılması için Türk makamlarına, sınırlarda Avrupalı şoförlere kolaylık sağlanması çağrısında bulundu. IRU özellikle Kapıkule’de uygulamaya geçmesi planlanan hızlı tanı testlerinin de tüm sınır kapılarında hayata geçirilmesini bekliyor. Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği (IRU) Türkiye temsilcilerinden Erman Ereke, koronavirüs salgını (Covid-19) sonrası küresel karayolu sektöründe yaşanan sorunları ve IRU’nun bu konudaki çözüm önerini DÜNYA’ya anlattı. IRU olarak, karayolu taşımacılık sektörünün koronavirüs salgını kaynaklı sorunlarının çözümü konu-

sunda çok sayıda bölgesel ve uluslararası paydaşlarla çalışma yürüttüklerini vurgulayan Ereke, “IRU olarak, karayolu eşya taşımacılığının sorunsuz şekilde devam ettirilmesi ve sektörün acil ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için çözüm önerilerimizi Birleşmiş Milletler, Avrupa Komisyonu, Uluslararası Taşımacılık Forumu (ITF) gibi tüm uluslararası birliklere ayrıca, ilgili ülkelerdeki kamu kurumlarına düzenli olarak iletiyoruz. Bu konuda tüm ilgili kurum ve kuruluşlarla görüşmelerimizi sürdürüyoruz” dedi. Ereke, karayolu taşımacılık sektörünün en önemli sorunlarının başında sınır kapılarındaki uzun beklemeler olduğunu söyledi. Ereke, “Bu zor zamanlarda, temel malların onlara en çok ihtiyaç duyanlara ulaşabilmesi elzem bir konu. Ülkelerin nüfuslarını korumak için uygun önlemleri almaları hayati olmak-

la birlikte, hayati derecede öneme sahip tıbbi malzemelerin, ilaçların ve gıda kaynaklarının sınır kapılarından bekletilmeksizin geçirilerek, mal taşımacılığının devamına izin verilmesinin IRU olarak tüm ülkelerden temel beklentimizi oluşturuyor” diye konuştu.

“Sınırdak beklemeler tüm Avrasya’yı etk l yor” Türkiye sınır kapılarında yaşanan sıkıntılara ve bu konuda IRU’nun beklentilerine değinen Ereke, “Şu anda Türkiye’de yaşanan ve 66 ülkeden gelen sürücülerin nereden geldiğine bakmaksızın sadece pasaportu nedeniyle girişine izin verilmemesi önemli bir sorun. Yine sınır kapısındaki sürücülere yönelik 14 günlük karantina uygulaması da ticaretin akışını durduran bir uygulama olarak şikâyetleri beraberinde getiriyor. Bu önlemler sadece bölgede-

TIR parklarına 60 m lyon euro bütçe COVID-19 sorununun ortaya çıkması önces nde, karayolu taşımacılığı sektöründek sürücü yeters zl ğ , sektörün temel ve kr t k sorunlarından b r olduğunu hatırlatan Erman Ereke, şöyle devam ett : “Avrupa’dak lave sürücü ht yacının yüzde 20 düzey ndek olduğu uluslararası raporlara yansıyordu. Mevcut pandem ve müteak p sınırlama önlemler , sadece taşımacıları değ l aynı zamanda tüm tedar k z nc r n ve sonuçta b r bütün olarak toplumu da öneml ölçüde etk led . Bugün, sürücü kıtlığının ana nedenler nden b r de sınırlardak uzun bekleme süres n n yanı sıra kamyon park yerler n n eks kl ğ d r. Bu konu le lg l IRU olarak Avrupa Kom syonu nezd nde gerçekleşt rd ğ m z g r ş mler sayes nde 60 m lyon

euroluk b r kaynağın güvenl kl TIR parklarının nşası ç n ayrılmasını sağladık. Bu kaynak le b rl kte nşa ed lecek yen park alanları ve emn yet ve güvenl k mkânları arttırılacak mevcut park alanları hem sürücülere hem de taşımacı f rmalara fayda sağlayacak.” COVID-19 le lg l ülkelerde yaşanan son gel şmeler, alınan önlemler ve bu süreç zarfında IRU olarak yapılan tüm lob çalışmaları IRU nternet sayfasındak COVID-19 b lg merkez üzer nden tüm paydaşlarının d kkat ne sunulmakta ve düzenl olarak güncellenmekted r. Y ne uluslararası TIR sürücüler n n COVID-19 le lg l alması gereken önlemlerde paydaşlarımız olan uluslararası karayolu taşımacılığı sektör tems lc ler le paylaşılmaktadır.

ki ticareti etkilemekle kalmayıp aynı zamanda Türkiye'nin coğrafi konumu itibariyle daha geniş Avrasya ticaret akımlarını da kesintiye uğratıyor” dedi.

Hızlı test yabancı şoförlere de yapılmalı IRU olarak bu konuyu Ulaştırma, Sağlık ve Ticaret Bakanlarına ayrı ayrı ilettiklerini açıklayan Ereke, son olarak Kapıkule sınır kapısında sürücülere yönelik hızlı test uygulamasına yönelik alınan kararı memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, ancak bu uygulamanın kapsamının genişletilmesi gerektiğine vurgu yaptı. Ereke, “Bahse konu test işlemlerinin tüm sınır kapılarında ve tüm ülke sürücülerine uygulanması, sadece vatandaşı olduğu ülkenin pasaportuna bakarak sürücülerin durdurulmaması ve COVID-19 belirtisi göstermeyen ve yapılacak test sonucu negatif çıkacak ağır vasıta sürücülerinin bekletilmeksizin sınır geçiş işlemlerinin tamamlanması gerek IRU’nun hatta Türkiye ile ticaret yapan gösteren tüm ticaret erbaplarının temel beklentisi” dedi. Türk f rmalar da ş kayetç Erman Ereke, karayolu taşımacılığının küresel ekonominin can damarı olduğunun altını çizerek, “Özellikle Avrupa’ya yapılan ihracatın yarısına yakınını yabancı taşımacılar tarafından yapılıyor ve gerek 14 günlük kısıtlama gerek ise belirli ülke sürücülerine getirilen giriş yasağı, Türkiye’deki birçok ticaret erbabının ticari faaliyetlerine zarar veriyor. Bu konu Türk ihracat ve ithalatçıları tarafından da bizlere iletiliyor” dedi.

MESİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI HASAN ENGİN:

Ard ye ve trans t araç fuzul şgal ye ücretler 6 ay alınmasın MESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Engin, Mersin Uluslararası Limanı’nda yüzde 20 ila 50 oranında indirim yapılan konteyner ardiye ve transit araç fuzuli işgaliye ücretlerinin sektörün desteklenmesi için 6 ay alınmaması çağrısı yaptı. Koronavirüs salgını nedeniyle başta hizmet sektörü olmak üzere havayolu, deniz ve kara taşımacılığı sektörlerinin zorlu bir dönemden geçtiğini kaydeden Mersin Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (MESİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Hasan En-

DUNYA

CMYK

gin, transit ticaret sektörünü destekleyecek uygulamaların geliştirilmesi çağrısı yaptı. Konuyla ilgili olarak

tüm sektör bileşenlerinin katılımıyla ‘Milli Ticaret Dayanışma Kampanyası’ başlatılması gerektiğini kaydeden Başkan Engin, “Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği’nin (MIP) pandemi sürecinde yüklerin sevk işlemlerinde yaşanan beklemeler karşısında sektöre destek olmak amacıyla 30 Nisan 2020 tarihine kadar limandan karayolu ve demiryolu ile kapı çıkış veya iç boşaltım yapan veya yapacak olan konteynerlerin ardiye tutarları ve transit yük taşıyan araçların fuzuli işgaliye ücretlerinde yüzde 20 ile yüzde

50 arasında indirim yapmasını olumlu buluyoruz. Yalnız bu ücretlerin bu süreçte 6 ay kadar alınmamasının ihracatçılarımız ile lojistik sektörüne nefes olacağı ve başta Mersin olmak üzere ülke ekonomisini daha da rahatlatacağı inancındayız” diye belirtti. İŞKUR tarafından verilecek kısa çalışma ödeneğinin de en kısa sürede devreye alınarak hem iş veren hem de işçilerin desteklenesi gerektiğini kaydeden Engin, resmi sürecin uzamasından kaynaklanacak sorunların gün geçtikçe büyüyeceği uyarısı yaptı. MERSİN / DÜNYA

9 N san 2020 • P E R Ş E M B E / 16

GÜNCEL

TOKİ VE BAKANLIKLARDA ATAMALAR TOKİ Başkan Yardımcılıklarına Dursun Baştürk ve Hakan Akbulut atanırken, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğüne Murat Yaman, TEİAŞ Genel Müdür Yardımcılığına Mustafa Pustu getirildi. Resmi Gazete’de yayınlanan atama kararlarına göre Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda Çanakkale, Hakkari, Manisa ve Van İl Müdürleri görevden alındı. Eskişehir İl Müdürlüğüne Afyonkarahisar İl Müdürü Alper Sezer, Afyonkarahisar İl Müdürlüğüne Kocaeli İl Müdürü Bekir Yümnü, Kırklareli İl Müdürlüğüne Yalova İl Müdürü Faruk Uysal, Çanakkale İl Müdürlüğüne Muhammet Mermer, Denizli İl Müdürlüğüne Süleyman Erdoğan, Sinop İl Müdürlüğüne Melih Keleş, Sivas İl Müdürlüğüne Harun Tan atandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğüne İsmail Tüzgen, Bolu İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Cemil Sarıcı, Kilis İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Mehmet Emin Akkurt getirildi. ANKARA/DÜNYA

AKBANK SENDİKASYONUNA YENİ BANKALAR KATILDI Akbank sendikasyonu 605 milyon dolara çıkardı. Akbank, 1 Nisan'da temin ettiği yaklaşık 560 milyon dolar tutarlı ve akordiyon özellikli sendikasyonun ilave taleple 605 milyon dolara yükseldiğini açıkladı. Banka, daha önce 367 gün vadeli söz konusu sendikasyonun tutarının 9 Nisan'a kadar gelebilecek ilave taleplerle artabileceğini açıklamıştı. Banka dün KAP'a yaptığı açıklamada, "Krediye gelen ilave talepler ile birlikte, toplam tutar yaklaşık 605 milyon dolara yükselmiştir" dedi. Açıklamaya göre, sendikasyon 256 milyon dolar ve 316 milyon eurodan oluşuyor.

A Ğ I R D I R ’ D A N ' S A L G I N S O N R A S I D Ü N YA V E T Ü R K İ Y E '

Bu krizden konuşan değil dinleyen sağlam çıkacak YENER KARADENİZ

COVID-19 salgını sonrası tüm dünyanın daha öncekilerden farklı bir ekonomik krize gireceğini söyleyen Konda Genel Müdürü Bekir Ağırdır, “İş dünyası hep konuşmak üzerine bir iletişime sahip. Bundan sonra ise konuşan değil, ekosistemini, çalışanlarını dinleyen bu krizden sağlam çıkacak” dedi. Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), salgın ile mücadele sürecinde bilgilendirme ve farkındalık oluşturmak için Webinar Serisi başlattı. Webinar serisinin “Koronavirüs ve Sonrası; Nasıl Bir Türkiye? Nasıl Bir Dünya?” teması ile düzenlenen ikincisine Araştırma ve Danışmanlık Şirketi Konda’nın Genel Müdürü Bekir Ağırdır konuk oldu. Ağırdır, koronavirüsün ciddi bir ekonomik krizi de beraberinde getireceğini belirterek bu süreçte insanların, devletlerin, kurumların kendini sorgulaması gerektiğini anlattı. Bu krizden farklı olanın değil iyi olanın sağlam çıkacağını vurgulayan Ağırdır, “Herkes kendi işinde iyi olmak zorunda. Mor inek hikayeleri geride kaldı. Bu kadar karmaşık ve belirsiz hayat içinde aslolan ekosisteminle beraber iyi ve sağlam durmaktır. İş dünyası hep konuşmaya yetkin. Böylesine karmaşık hayat dinleme esaslı olmalıdır. Toplumun, çalışanlarınızın ihtiyaçlarını, taleplerini dinlemelisiniz. Artık konuşmak değil içeriye doğru dinlemek daha önemlidir. Ekosisteminizi ne kadar diri tutabilirseniz toplumdaki itibarınız da bu krizden daha da güçlenerek çıkacaktır. Umutsuz olmak için neden yok” diye konuştu.

“Ş rketler ç n sadakat dönem başladı” Herkesin hayatına dokunan noktalarda yeni bir döneme geçilmesi gerektiğini ifade eden

KARANTİNA GÜNLERİNDE YARDIM KAMPANYALARINA İLGİ ARTTI

Ağırdır, devletin kuralları koyan ve denetleyen rolünün nitelikli hale gelmesi gerektiğini belirterek, “Serbest piyasa dediğimiz şey hoyratlık mıdır? Kaz dağları yakılıp yıkılmaya, yatırım yapıyorum diye zeytin ağacı kesilmeye, nehirleri kirletilmeye, baca filtresi olmayan çimento fabrikaları doğaya zarar vermeye devam edecek mi? Kendi rollerimiz tartışmayacak mıyız” diye konuştu. Bu süreçte şirketlere yönelik de eleştiri getiren Ağırdır, şöyle devam etti: “Bütün şirketlerin sadakat programı var. Ama bu kriz sadakatin sadece müşterilerin markalara gösterdiği ilgi ile sağlanamayacağını gösterdi.”

AĞIRDIR’DAN ŞİRKETLERE 4 ÖNERİ ● Öncelikle ekosisteminizi ayakta tutmaya çalışın. Buna bayileriniz, yemek aldığınız lokanta, fotokopilerinizi çektiğiniz matbaacı da dahil. ● Sadece devlet değil, siyaset değil her birimizin kendi rollerimizi tanımlama dönemindeyiz. Şirketleler de çalışanlarına, tesislerinin olduğu coğrafyaya sadakat göstermeli. ● Devletten talepte bulunurken kendimizin de ekosistemimizi ayakta tutmak için neler yapmamız gerektiğini unutmamamız lazım. ● Panikle daralmaya çalışmayın. İnsan çıkarmak yerine hangi fonksiyonlarınızı geleceğe nasıl taşıyacağınızı odaklanmalısınız. Daralmak değil budanmak gerekiyor.”

●

Yaşanan COVID-19 salgınına karşı en büyük korunma yöntemi olarak yaşamımıza giren ev karantinası döneminde yardım kampanyalarına olan ilgide artışlar yaşandı. 16-23 Mart tarihleri arasında yardım kampanyalarındaki tutar yüzde 232 artarken, işlem adedinin yüzde 104 oranında yükselmesi, insanların karantina günlerinde daha fazla bağış yapmaya yöneldiğini gösteriyor. Karantina dönemi, internet üzerinden alışverişe yönelik talebi de tetikledi. Ödeme altyapı sağlayıcısı iyzico’nun araştırmasıyla ortaya çıkan veriler, internet üzerinden alışverişte özellikle bazı sektörlere ve ürünlere olan talepte hızlı yükselme yaşandığına işaret ediyor. Gönüllü karantina sürecinin başladığı haftalarda kendini ve çevresindekileri korumak için ‘Evde kal’ çağrısına uyanların zor günlerinde en büyük destekçisi kitap oldu. Çağrının yaşandığı süreçte, bir haftada kitap sektöründeki satışlarda bir önceki haftaya göre yüzde 32 artış yaşanmasına yol açtı. Evde

izolasyonun ikinci haftasında da satışlar devam etti. Karantina sürecinde kitap stokları yenilendi ve kitap satışlarında %30 artış gerçekleşti. Kitap mağazalarındaki ortalama sepet tutarı ise 80 TL seviyesinde gerçekleşti. Çocuklara yönelik kutu oyunları da izole günlerinin eğlencesi oldu. Zeka oyunları, evde kal çağrısına uyulan ilk hafta, hobi ve oyun sektöründeki satışlarda bir önceki haftaya oranla yüzde 46 artış gerçekleşti. Evde izolasyonun ikinci haftasında hobi, oyun, eğlence ürünleri kategorisinde artış devam etti ve ortalama sepet tutarı 75 TL seviyesine ulaştı. Özellikle aydınlatma ürünleri, beyaz eşya ve mobilya gibi temel yaşam malzemelerine yönelimde önemli artış gözlendi. Gündelik ev eşyalarında işlem hacminde yüzde 165, işlem adedinde yüzde 117 gibi rekor artışlar yaşandı. Pek çok insan, ihtiyaç sahiplerinin sesine kulak vermek için sivil toplum kuruluşlarına ulaşıp onlara destek oldu.

OSBÜK BAŞKANI KÜTÜKCÜ’DEN 335 OSB’YE ÇAĞRI

Üret me devam ederek Türk ye’ye örnek olun OSBÜK Yönet m Kurulu Başkanı Mem ş Kütükcü, Türk ye’n n sanay üret m n n yüzde 33’ünü tems l eden ve 2 m lyon nsana st hdam sağlayan organ ze sanay bölgeler ne “Üret me, tüm tedb rler alarak devam ed n” çağrısını b r kampanya le duyurdu.

335 2 MİLYON

HANDAN SEMA CEYLAN

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, 32 bin işletmenin üretim yaptığı organize sanayi bölgelerine (OSB) “Bu dönemde en önemli önceliğimiz çalışanlarımızın sağlığını ve işyerlerimizi korumak. İşyerlerimizde tüm tedbirlere eksiksiz uyarak üretim hayatımıza devam edelim. Bunun için bir çağrıda bulunuyoruz, ‘Tedbir Al, Çalışanını Koru, Üretime Devam Et Türkiyem’ diyoruz” şeklinde konuştu. OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda 80 şehirdeki 335

SANAYİ ÜRETİMİNDE OSB’LERİN PAYI

80 İLDEKİ OSB SAYISI

OSB’LERDEKİ ÇALIŞAN SAYISI

organize sanayi bölgesine ‘Tedbir Al, Çalışanını Koru, Üretime Devam Et Türkiyem’ başlıklı bir yazı gönderdiklerini bildirerek, Türkiye’nin pek çok kentindeki fabrikaların ve OSB’lerin morale ihtiyacı olduğunu ve bu çağrıya olumlu dönüş yapacaklarını dile getirdi. Kütükcü, “Küresel salgın ilan edilen Covit-19 virüsünü işletmelerimize, OSB’lerimize bulaştırmamak, yayılmasını önlemek için her gün yeni tedbirler alıyoruz. Tüm algılarımız, iş yap-

ma süreçlerimiz, çalışanlarımızın mesaileri, müşterilerimizle ilişkilerimiz yeniden şekillendi” açıklamalarında bulundu.

Hem şletmen n hem çalışanın sağlığı korunmalı OSBÜK Başkanı Kütükcü, salgının ne kadar daha devam edeceğinin öngörülemediğini kaydederek, bu durumunun daha çok belirsizlik sağladığını dile getirdi. Kütükcü, “COVID-19 virüsünün hayatımızda başlattığı bu sürecin henüz

Tedb r elden bırakmadan üret n OSBÜK Başkanı Mem ş Kütükcü, "Türk ye’de sanay üret m n n yüzde 33’ünü tems l eden, 2 m lyon nsana doğrudan st hdam sağlayan, planlı sanay üret m alanları OSB’ler olarak, Türk ye’ye örnek olma zamanı. İnanıyorum k , bu sürec de tedb r elden bırakmadan üreterek, b rl kte aşacağız. B z de yen den canlanmaya örnek olacağız” şekl nde konuştu.

neresindeyiz? Sonuna yaklaştık mı? Bunu bilmiyoruz. Bunun için, OSB camiası olarak devletimizin belirlediği hijyen kuralları başta olmak üzere, tüm tedbirlere en üst düzeyde uyarak üretim hayatımızı sürdürmeliyiz” diye konuştu. Kütükcü, “Devletimizin ilan ettiği tüm tedbirlere eksiksiz uymak, çalışanlarımız ve işletmelerimiz için hayati öneme sahip. Bu dönemde en önemli iki önceliğimiz, çalışanlarımızın sağlığını ve işletmelerimizi korumak olmalı” dedi.

IPSOS ARAŞTIRMASINA GÖRE

Koronav rüs end şes ‘z rve’ yaptı Koronavirüsün halk üzerinde yarattığı endişe hızla yükseliyor. Araştırma şirketi Ipsos’un Türkiye’de koronavirüs vakasının ilk kez tespit edilmesini takiben vatandaşların farkındalık düzeylerini, endişelerini, değişen davranışlarını ortaya koymak ve hükümetin bu konudaki politika ve uygulamalarının kamuoyundaki yansımalarını düzenli olarak takip etmek araştırma yapıyor. Koronavirüs Salgını ve Toplum Genel Kamuoyu Araştırması’nın 3. Dönem sonuçlarına göre kamuoyunun endişe düzeyi ilk döneme göre 15 puan artış ile yüzde 94’e çıktı.

Ipsos’un Türkiye Barometresi Araştırması’nda düzenli olarak takip edilen “Türkiye’nin En Önemli Sorunu Nedir?” sorusu Koronavirüs ve Toplum Araştırması’nda da soruldu. Buna göre Ocak 2020’de Türkiye’nin en önemli sorunu yüzde 55 ile ekonomi olarak belirtilirken toplumun

yüzde 84’ünün şu an için en önemli sorun olarak koronavirüsü dile getirdi. Araştırmaya göre 13-16 Mart tarihli araştırmada bireylerin yüzde 45’i, virüsün birkaç ay içinde sona ereceğini düşünürken 26-30 Mart tarihlerine gelindiğinde ise salgının birkaç ay içinde biteceği-

K ş sel ekonom lere dönük tehd t de büyüyor “Koronav rüs K ş sel Ekonom m İç n Tehl ke Oluşturuyor” d yenler n oranında c dd b r sıçrama oldu. İlk vakanın açıklanmasından bugüne

gel nd ğ nde ekonom ler ç n c dd b r tehl ke oluşturuyor düşünces nde olanların oranı yüzde 44’den yüzde 69’a yükseld .

ni düşünenlerin oranı yüzde 36’ya geriledi. 6 aydan daha uzun sürede biteceğini düşünenlerin oranı ise yüzde 24’den yüzde 32’ye yükseldi. Buna bağlı olarak da halkın endişe düzeyi yüzde 79’dan 15 puan artış ile yüzde 94’e çıktı. Ipsos tarafından gerçekleştirilen Koronavirüs Salgını ve Toplum Genel Kamuoyu Araştırması Online Görüşmeler (CAWI) ile 18 yaş üstü İBBS 1 düzeyinde Türkiye temsili 800 birey ile gerçekleştirildi. 26-30 Mart 2020 saha tarihi ile 3. Dönem verilerini kapsayan araştırmanın istatistiki hata payı, yüzde 95 güven aralığında yüzde 3 olarak belirtildi. İSTANBUL/DÜNYA

TOKKDER YÖNETİM KURULU BAŞKANI İNAN EKİCİ:

Günlük araç kiralama yüzde 50’den fazla azaldı Uçuş ve havayolu yolcu sayılarına doğrudan bağımlı olan kısa dönem ve günlük araç kiralama iş hacminde son haftalarda yüzde 50’den fazla daralma meydana geldi. Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Yönetim Kurulu Başkanı İnan Ekici, COVID-19 salgınının daha fazla yayılmasının önüne geçmek için seyahatlerin kısıtlanması yönünde devletin kritik karar aldığını belirtti. Buna bağlı olarak uçuşlarda ve hava yo-

DUNYA

CMYK

lu yolcu sayılarında kayda değer azalma olduğunu söyleyen Ekici, “Bu zorunlu durum, uçuş ve hava yolu yolcu sayılarına doğrudan bağımlı olan kısa dönem ve günlük araç kiralama iş hacminde birkaç haftalık sürede yüzde 50’den fazla daralma meydana getirdi” dedi. Kredi faiz oranlarındaki düşüşün ve ekonomideki toparlanmanın da etkisiyle gerek operasyonel araç kiralama gerekse kısa dönem ve günlük araç kiralama

sektörünün 2020 yılına oldukça olumlu başladığını aktaran Ekici, “Ancak, Çin’de başlayan ve kısa zaman içinde neredeyse tüm dünya ülkelerine yayılan yeni koronavirüs salgını hem bireyleri hem de işletmeleri zorlu bir sürece soktu. Bu süreçte birçok sektör, salgının sonuçları ile mücadele etmek durumunda kalıyor. Bu durumdan sektörümüz de elbette olumsuz etkileniyor” değerlendirmesinde bulundu. Salgının devam etmesi duru-

munda daralma daha da artacağını ifade eden Ekici, “Hal böyleyken, araç kiralama şirketlerinin hava limanlarındaki ofisleri için ödedikleri kira bedelleri ile işlerini sürdürmeleri mümkün değil. Bu çerçevede, kısa dönem ve günlük araç kiralama şirketlerinin hava limanlarındaki ofisleri için hava limanı işletmelerine ödedikleri kira bedelleri ve tahakkuk eden diğer ödemelerde geçici bir süre için yüzde 100 indirim yapılmasını bekliyoruz” diye konuştu.

9 NİSAN 2020 • PERŞEMBE / 17

ENERJİ

AKSA İNTERNETTEN JENERATÖR SATACAK

IEA Başkanı B rol: Petrol f yatları 10-20 dolara ger leyeb l r Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, petrol piyasasında “çok kaygı verici” gelişmeler yaşandığını söyledi. Petrol talebinin yüzde 60’ının ulaştırma sektöründen geldiğine işaret eden Birol “3,5 milyar insan evlerinde hapsolmuş durumda ve ulaştırmayla ilgili herhangi bir faaliyet yok. Bu yüzden de talep düşüyor. İkinci neden ise Suudi Arabistan ve Rusya üretimlerini daha da artırmaya karar verdi. Arz fazlalığı fiyatlarda ciddi bir düşüş getirdi” dedi.

Daha da ger leyeb l r Halen 30 dolar bandındaki fiyatların çok daha aşağı gidebileceğini belirten Fatih Birol, bunun petrol ve doğal gaz gelirine

●

bağlı ekonomilerde ciddi bir çöküşe yol açabileceği uyarısında bulundu. Petrol fiyatlarının 1020 dolar seviyesine kadar gelebilecek olmasının Türkiye için de iyi olmadığı görüşünü dile getiren Birol “Çünkü böyle bir durumda dünya ekonomisinde bir kırılma olacak. En önemli ticaret partnerlerimizin zayıﬂaması bizim ticaretimizi olumsuz etkileyecek” dedi.

“İn s yat f üret c lere bırakılamaz” Bütün dünyayı etkileyeceği için petrol fiyatlarının gelişimini sadece

üretici ülkelerin inisiyatifine bırakmamak gerektiğini belirten Fatih Birol şöyle konuştu: “Konunun G20’de tartışılmasına yönelik önerim kabul edildi. Beklentim, ülkelerin ciddi bir dayanışma göstermesi petrol ve doğal gaz sanayisinin çökmesini engellemeye çalışmasıdır.”

“Günlük 10 m lyon var l kısıntı yetmez” Petrol piyasalarını düzlüğe çıkarmak için günlük 10 milyon varil üretim kısıntısının yeterli olmayacağını

ifade eden Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol , “Çünkü arz balonu çok büyük, bunun üzerine çıkmak gerekiyor” diye konuştu. Birol, bu haftaki G20 toplantısında piyasalara ciddi bir işaret verilemezse fiyatlar üzerindeki aşağı yönlü baskının devam edeceğini düşünüyorum" dedi.

“M lyonlarca petrol şç s şs z kalacak” Petrol fiyatlarındaki düşüşün geçen yıllarda ABD’de birçok kişinin işini kaybetmesine neden olduğunu hatırlatan Birol’a göre bu sefer bütün dünyada benzin istasyonlarında ve rafinerilerde çalışan milyonlarca kişi işsiz kalacak.

Aksa Jeneratör, e-ticaret üzerinden jeneratör satış uygulaması başlattı. Aksa Jeneratör Satış ve Pazarlama Genel Müdürü Rıdvan Özer, dünyadaki üretim ve pazarlama trendlerini yakından izleyerek müşterinin tüm ihtiyaç ve satın alma davranışlarına uyumlu yapısını güçlendirmeyi amaçladıklarını belirterek “E-ticarette ürün çeşitliliğini artırarak müşteri odaklı alternatif satış kanallarımızı geliştireceğiz” dedi. Özer, yılsonuna kadar shopaksa.com.tr üzerinden alışverişlerle yurt içi portatif jeneratör satışlarında yüzde 20 artış sağlamayı hedeﬂediklerini söyledi.

SATIŞLARI DİBE ÇAKILAN İSTASYONLAR ÇÖZÜM ARAYIŞINDA

Akaryakıtçı 'nöbetç stasyon' st yor Tam gün açık tutulmasına rağmen satışları yüzde 80 ger leyen akaryakıt stasyonları ayakta kalma mücadeles ver yor. İşletme sah pler , neredeyse h ç satış yapamadıkları gece saatler nde stasyonlarını kapatab lme hakkı st yor. MEHMET KARA

Tüm dünya ile birlikte Türkiye’yi de derinden etkilemeye devam eden COVID-19 salgınına karşı alınan önlemler birbirini kovalıyor. Bu önlemler başlangıçta salgının yayılmasını Engellemeye yönelik insan hareketlerini kısıtlamaya başladı. Bu kısıtlar kademe kademe giderek sıkılaştı. Aynı zamanda dezenfeksiyon, temizlik ve sosyal mesafe ayarı gibi uygulamalar da hızla devreye alındı. Tüm bunlar ekonomik hayatı ciddi şekilde etkiledi. Sağlık başta olmak üzere salgını önlemeye yönelik rolü bulunan sektörlerde aksiyon artarken, lojistik, konaklama, yerinde tüketim, demir çelik gibi sektörlerde işler yavaşladı.

PETDER: ÖNCELİĞİMİZ KESİNTİSİZ HİZMET Yavaşlamanın en sert şekilde hissedildiği alanlardan biri de akaryakıt dağıtım sektörü oldu. Akaryakıt ana dağıtıcılarını bünyesinde bulunduran Petrol Sanayi Derneği’nin (PETDER) Genel Sekreteri Niyazi İlter, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, sahadan ve bayilerden aldıkları verilere göre akaryakıt satışlarında yüzde 5070 bandında bir düşüş yaşandığını, bu gerilemenin özellikle turizm destinasyonlarında daha belirgin olduğunu söyledi. PETDER olarak bu süreçte kesintisiz hizmeti birinci öncelik olarak aldıklarını ifade eden Niyazi İlter, “İkmal zincirinin kopmaması için sokağa çıkış kısıtlamalarından kritik sektör çalışanlarının etkilenmemesine yönelik düzenlemeler yapıldı. Madeni yağ sektörü ve akaryakıt dağıtım sektörünün tedarikçileri de bu kapsama alınmalı, tüm ilgili sektörlerde minimum personelle hizmeti kesintisiz sürdürmek istiyoruz” dedi.

PÜİS: FİYAT DÜŞÜŞLERİ DE BAYİLERE ZARAR ETTİRDİ Petrol Ürünleri İşverenleri Sendikası (PÜİS) Genel Başkanı İmran Okumuş, DÜNYA’nın sorularını cevaplarken, bu dönemde akaryakıt satışlarının şehir merkezlerinde yüzde 75-80, kır-

sal bölgelerde ise yüzde 50-60 arasında düştüğünü söyledi. Yılbaşından bu yana motorinde yüzde 22,83, benzinde yüzde 28.55 indirim meydana geldiğini hatırlatan Okumuş “Akaryakıt bayilerinin bir yandan satışları çok büyük oranda düşerken, bir yandan da fiyatlarda peş peşe yapılan indirimler bayilerin zarar etmelerine neden oldu. İndirim anında bayilerin depolarında bulunan yakıtın tutarı zarar olarak gösterilebilmeli. Sektörün daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için kalıcı teşvikler getirilmeli” dedi.

Geceler nöbetleşe açalım PÜİS Genel Başkanı İmran Okumuş, akaryakıt istasyonlarında gece saat 22:00’den sabah saat 07:00’ye kadar çok az satış yapılabildiğini hatırlatarak “Gün boyunca yaptığımız satışlarımızın sadece yüzde 4’lük kısmını sattığımız bu saatler, istasyonlarımızda elektrik tüketiminin en çok olduğu saatler. Bayilerimiz salgın nedeniyle çok zor günler geçiriyor. Maliyetleri düşürmek bu süreçte çok önemli. Teklifimiz gece 22:00’den sabah 07:00’ye kadar istasyonların kapanması ve nöbetçi akaryakıt istasyonu uygulamasına geçilmesi” diye konuştu. Okumuş ayrıca, istasyonlarda kullanılan doğalgaz, elektrik ve suyun vergiden arındırılmasını istedi.

TABGİS: SATIŞLAR TEHLİKELİ SEVİYEDE Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası (TABGİS) Başkanı Ferruh Temel Zülfikar da DÜNYA’ya yaptığı açıklamada yaklaşık bir aylık süre içinde istasyon satışlarının bazı yerlerde yüzde 40-60, bazı yerlerde ise yüzde 70-90 oranında azaldığını söyledi. “Bu oran akaryakıt istasyonlarının ticari faaliyetleri açısından çok tehlikeli bir seviye” diyen Zülfikar, gerek ürün maliyeti, gerekse 7 gün 24 saat hizmet vermesi nedeniyle genel giderleri oldukça yüksek olan akaryakıt bayilerinin ekonomik

E L E K T R İ K P İ YA S A S I

Spot elektr k f yatı 151 TL/MWh’ye ger led UĞURAY ALTAYLI BORUSAN ENBW ENERJİ SATIŞ MÜDÜRÜ

Geçtiğimiz hafta 226 TL/MWh seviyesinde oluşan piyasa takas fiyatı (PTF) ortalaması bu hafta 151 TL/MWh oldu. Sistem marjinal fiyatları (SMF) ise 188 TL/MWh seviyesinden 119 TL/MWh seviyesine geriledi. PTF 01-07 Nisan tarihleri arasında Çarşamba 134 TL/MWh, Perşembe günü 183 TL/MWh, Cuma 263 TL/MWh, Cumartesi 191 TL/MWh, Pazar 50 TL/MWh, Pazartesi 145 TL/MWh ve Salı günü 89 TL/MWh oldu. SMF ise Çarşamba günü 233 TL/MWh, Perşembe 219

DUNYA

CMYK

TL/MWh, Cuma 182 TL/MWh, Cumartesi 95 TL/MWh, Pazar 55 TL/MWh, Pazartesi 9 TL/MWh ve Salı günü 40 TL/MWh’dan uzlaştı. 2020 yılı Nisan ayı ilk 7 gün PTF ortalaması 151 TL/MWh ve SMF 119 TL/MWh olarak gerçekleşti.

PÜİS: SEKTÖRE ÖZEL TEDBİR PAKETİ LAZIM PÜİS Genel Başkanı İmran Okumuş, satışları düşen stasyonların dağıtım ş rketler ne ödemeler n yapamadıklarını, satış taahhütler n de yer ne get remed kler n vurguladı. Buna bağlı olarak bay lerden ödeme alamayan dağıtım ş rketler n n de raf ner lerden yakıt almakta zorlandıkları b lg s n paylaşan Okumuş “Sektörün ödeme konusunda rahatlaması şart, bunun ç n sektörümüzün tümünü kapsayan özel b r ekonom paket hazırlanmalı” fadeler n kullandı.

EPGİS: STOKU OLAN ZARARDA, BANKALAR ESNEK DAVRANMALI Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası Başkanı Fesih Aktaş DÜNYA’ya yaptığı açıklamada istasyon satışlarının şehir merkezlerinde yüzde 40-60 arasında azalırken şehirlerarası yollarda ve kırsalda yüzde 80’leri geçtiğini anlattı. Son 26 günde benzinde 1 lira 35 kuruş, motorinde yaklaşık 94 kuruş fiyat indirimi yaşandığını kaydeden Aktaş “Hen bu indirimler hem de satış yapılamaması nedeniyle elinde mal kalan istasyonlar depo kapasiteleri oranında zarar etti” dedi. Kısa çalışma ödeneğinin temel şartlarının, akaryakıt istasyonlarının personel gerçekleri ile uyuşmadığını ifade eden Aktaş, “Bu yüzden kısa çalışma ödeneğinden faydalanma imkanı pek yok. Şartların sektöre uyumlu olması konusunda esnetilmesi elzem. Bankaların ek kredi limiti ve teminatlamada esneklik göstermesi nefes alınmasını sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.

olarak ayakta durmaya çalıştığını vurguladı. Akaryakıt bayilerinin şu andaki en büyük sorununu “yok denecek kadar azalan gece satışları” olarak ifade eden Zülfikar, “Akaryakıt ve otogaz istasyonlarının gece 22:00-08:00 saatleri arasında kapatılmasına izin verilmesini istiyoruz. Böylece hem temas azaltılarak kamu sağlığı korunacak, hem de istasyonların özellikle elektrik vb. giderleri azalacaktır” diye konuştu.

65 yaş üstü stasyon müdürler ne z n TABGİS Başkanı Ferruh Temel Zülfikar, çok tehlikeli sınıfta faaliyet gösteren işyerleri ka-

İSTASYON TUVALETLERİ SIKINTILI, KAPATABİLİRİZ TABGİS Başkanı Zülf kar, akaryakıt stasyonlarında dezenfeks yon ve sosyal mesafey korumaya büyük özen gösterd kler n , ancak sosyal mesafe ve h jyen kurallarının uygulanmasında özell kle tuvaletler açısından çok büyük sıkıntılar yaşandığını anlattı. Zülf kar, “B zler markette sosyal mesafeye d kkat etsek de tuvaletlerde bunu kontrol etmek mümkün değ l. Bu sebeple, stasyonlarımızdak tuvaletler geç c b r sürel ğ ne h zmete kapatab l r z” d ye konuştu.

bul edilen istasyonlarda işlerin denetimli şekilde yürüyebilmesi için istasyon sahibi, istasyon müdürü gibi yetkili konumda olup yaşı 65 ve üzeri olan kişilerin sokağa çıkma yasağından muaf tutulmasını da talep etti. Bu kişilerin sağlık, emniyet, çevre kurallarının düzgün ve doğru bir şekilde uygulanıp uygulanmadığını uzaktan takip ederek, olası bir eksikliği yine uzaktan tespit edemeyeceklerini kaydeden Zülfikar, “Geçtiğimiz günlerde, 20 yaş altındakiler için sokağa çıkma yasağına getirilen istisnalar gibi bu kişiler için de benzer bir karar alınmasını istiyoruz” dedi.

1.4

milyon

sürdürüleb l r

Türk ye’de 1.4 m lyon ot zml b rey ve bu sorundan etk lenen 5.5 m lyon a le ferd bulunduğu tahm n ed l yor. Dünyada her 20 dak kada b r çocuk ot zm tanısı alıyor. Hazırlayan: DİDEM ERYAR ÜNLÜ • d dem.eryar@dunya.com

ILO: 2020 sonuna kadar küresel şs zl k 25 m lyonu aşab l r Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun yen raporuna göre, COVID-19 kr z , 2020’n n k nc çeyreğ nde dünya genel nde toplam çalışma süres nde yüzde 6,7 oranında kayıp yaratacak. Bu oran, 195 m lyon tam zamanlı çalışan eşdeğer nde kayıp anlamına gel yor. Arap ülkeler nde yüzde 8,1 veya 5 m lyon tam zamanlı çalışan; Avrupa’da yüzde 7,8 veya 12 m lyon tam zamanlı çalışan; ve Asya-Pas f k’te yüzde 7,2 veya 125 m lyon tam zamanlı çalışan olmak üzere büyük çaplı düşüşler öngörülüyor. Bu hasarın, 2008-2009 mal kr z n n etk ler n fazlasıyla aşacağı da fade ed l yor. Rapora göre; en büyük r sk altında olan sektörler konaklama ve y yecek h zmetler , malat, perakende, t caret ve dar h zmetler.

9 N san 2020 • Perşembe

TON BALIĞINA TALEP ARTTI

Dardanel üret m %50, st hdamı %30 artırdı YAKIN PLAN DİDEM ERYAR ÜNLÜ didem.eryar@dunya.com

Gıda güvenl ğ ve tüket c n n sağlığı her şey n üzer nde 2020 yılında küresel şs zl kte gerçekleşecek artışın, büyük ölçüde pol t ka önlemler ne bağlı olacağına d kkat çeken rapor, yıl sonu rakamlarının ILO’nun lk tahm n olan 25 m lyonun üzer ne çıkma ht mal n n yüksek olduğuna yer ver yor. Raporda yer alan ver lere göre, toplam 3,3 m lyarlık küresel şgücünün yüzde 81’ , daha ş md den, şyerler n n tamamen veya kısmen kapanmasından etk lenm ş durumda. ILO Genel D rektörü Guy Ryder, “Hem gel şm ş hem de gel şmekte olan ülkelerde çalışanlar ve şletmeler b r felaket le karşı karşıya. Hızlı, kararlı ve b rl kte hareket etmek zorundayız. Sağ kalma le çöküş arasındak farkı doğru ve ac l önlemler yaratacak. Uluslararası şb rl ğ n n karşı karşıya olduğu en büyük sınavı yaşıyoruz. B r ülke kalırsa, hep m z kaldık demekt r. Yen s stemler m z , daha güvenl , daha ad l ve daha sürdürüleb l r b ç mde yen den nşa etmel y z” d yor.

Yüksek r sk altında olan sektörlerde 1,25 m lyar nsan çalışıyor ILO, COVID-19’u “II. Dünya Savaşı’ndan bu yana en ağır küresel kr z” olarak tanımlıyor. 18 Mart’ta yayınlanan ve daha sonrasında güncellenen ILO araştırma b lg notunda pandem n n etk ler hakkında sektörel ve bölgesel b lg ler yer alıyor. Bu yen çalışmaya göre; “büyük çaplı ve yıkıcı” şten çıkarma artışları, ücret ve çalışma süres düşüşler bakımından yüksek r sk altında olduğu bel rlenen sektörlerde hal hazırda 1,25 m lyar nsan çalışıyor. Dünya genel nde kayıtdışı çalışan 2 m lyar nsan se daha büyük b r r sk altında. Rapor; bu süreçle mücadele ç n dört temel maddeye odaklanılması gerekt ğ ne yer ver yor: 1. İşletmeler, st hdam ve gel r n desteklenmes ; 2. Ekonom ve şler n canlandırılması; 3. İşyer nde şç ler n korunması; 4. Çözüm bulmak üzere hükümet, şç ler ve şverenler arasında sosyal d yaloğun kullanılması.

Dardanel’in 2020 hedefini, “Ton balığında dünyanın en büyük 3 üreticisinden biri olmak” diye özetleyen Dardanel İcra Kurulu Başkanı Mehmet Önen, açıklamalarına şöyle devam ediyor: “Şirketimizin sürdürülebilirliği ve güçlü hedeflerinin ardındaki sırrı ‘güven’ olarak özetliyoruz. Bugün gıda üretimindeyseniz; tüketicilerinizle uzun soluklu bir ilişki kurabilmenizin birinci kuralı onları güvende hissettirmek. Hem sattığınız ürünle hem de onlara verdiğiniz mesajlarla. Dardanel olarak gıda güvenliğini ve tüketicilerin sağlığını her şeyin üzerinde tutuyoruz. Ürünlerimize güvendiğimiz; balıkların yakalanmasından sofralara gelinceye kadar geçen süreyi yakından takip ettiğimiz için de bu konuda içimiz çok rahat. Böyle bir dönemde, yaşanan tüm zorlukların fiyatlara yansımaması da, tüketicilerimizle kurduğumuz güven ilişkinin sürdürülebilirliğini sağlıyor.”

DUNYA

CMYK

“Çanakkale başta, ülke ekonom s ne katkı sağlamayı sürdürüyoruz” 1984 yılında Türkiye’yi ton balığıyla tanıştıran ilk marka olan Dardanel’in İcra Kurulu Başkanı Mehmet Önen, “Toplumun sağlıklı gıdaya erişebilmesini, sadece işimiz olarak değil, bu dönemde aynı zamanda toplumsal bir sorumluluk olarak görüyor ve başta Çanakkale olmak üzere, ülkemizin ekonomisine ve ihracatına katma değer yaratmaya devam ediyoruz” bilgisini veriyor. 300 k ş l k yen st hdam “Bildiğiniz gibi her ülkenin bazı stratejik sektörleri vardır. Gıda da bu sektörlerin başında geliyor” diyen Mehmet Önen, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Tüketicilerin gıda ihtiyacına karşılık verebilmemiz; bu ülkeye, bu millete karşı en büyük sorumluluğumuzdur. Bu sorumluluğun bir gereği olarak faaliyetlerimize devam ediyoruz. Bu süreçte çalışanlarımız başta olmak üzere tüm paydaşlarımızın sağlığını birinci öncelik olarak konumlandırıyoruz. Üretim alanla-

rımızda, ilgili birimlerin yönlendirmelerine uygun şekilde tüm önlemlerimizi aldık ve almaya devam ediyoruz”. Kısa çalışma ve işten çıkarmaların gündeme geldiği bir süreçte, Dardanel’in istihdam yaratmaya devam ettiğine de değinen Mehmet Önen, “Böylesine önemli bir dönemde ek istihdam yaratma çalışmalarımıza başladık. İlk aşamada 200 kişilik ek istihdam oluşturmak için düğmeye bastığımızı belirtmiştik. İhracat ve iç piyasada artan ürün talebine karşın ek istihdam rakamını 300’e çıkardık. İşe alımlarımız için çalışmalarımızı sürdürüyoruz” diyor.

F yatlarda artış yok Bir diğer önceliklerinin tüketicilere karşı sorumluluklarını yerine getirmek olduğunu kaydeden Önen, “Onların gıda erişimini aynı şekilde sürdürebilmeleri için fiyatlarımızı bu süreçte sabit tutacağız. Bağışıklık için önemli bir besin olan balığı, aynı hijyenik şartlarla ve aynı fiyatlarda temin edebilmeleri için çalışmalarımız sürüyor” diyor.

E V D E S İ N A M A YA L N I Z D E Ğ İ L S İ N K A M PA N YA S I B A Ş L AT T I

Avon’dan ş ddet gören kadınlara 1 m lyon dolar yardım Avon, COVID-19 salgını kaynaklı sosyal izolasyon nedeniyle artan aile içi şiddete karşı “Evdesin ama Yalnız Değilsin” kampanyası başlattı. Kadınlar için Avon Vakfı, yardıma ihtiyacı olan ve tehlike altındaki kadınları ve çocukları desteklemede çalışan derneklere 1 milyon dolarlık yardımda bulunacağını duyurdu. Avon CEO'su Angela Cretu, “Aile içi şiddet zaten kapalı kapılar ardında saklanan bir salgın. COVID-19 gibi sessiz bir katil. Koronavirus ile mücadele et-

10 teknoloj ş rket nden COVID-19 mücadeles ç n 1.4 m lyar dolar Learnbonds.com s tes nde yer alan habere göre, dünyanın önde gelen teknoloj ş rketler koronav rüsün etk ler n azaltmak ç n sağlık personel ne ve zarar gören sektörlere 1.4 m lyar dolar bağışta bulundu. Habere göre en fazla bağış 800 m lyon dolar le Google’dan geld . C sco 225 m lyon dolar bağış yaparken, Facebook 120 m lyon dolar, Dell Vakfı 100 m lyon dolar ve Netfl x 115 m lyon dolar bağışta bulundu. Bağış yapan d ğer ş rketler arasında Amazon (32 m lyon dolar),

COVID-19 kaliteli ve sağlıklı gıdanın önemini her zamankinden daha fazla ön plana çıkarmış durumda. Salgınla mücadelede bağışıklık sistemini güçlendirmek çok önemli. Bu doğrultuda haftada en az iki defa balık tüketilmesinin faydalı olduğunu açıklayan Dünya Sağlık Örgütü, konserve ton balığını da bağışıklığı güçlendirecek besinler arasında sıralıyor. “Ton balığı doğal ortamda yetiştiği için tam bir bağışıklık silahı görevi üstlenebiliyor. Bu nedenle Dardanel ürünlerinin, Atlantik ve Hint Okyanusu’nun tertemiz denizlerinden sofralarımıza geldiğini her fırsatta tekrarlıyoruz” diyen Dardanel İcra Kurulu Başkanı Mehmet Önen, “Doğal Omega-3 almanın en kolay yolu ton balığı tüketmek. Günlük 100 ila 300 gram ton balığı tüketimiyle, gerekli Omega-3 ihtiyacı kolayca karşılanabiliyor” bilgisini veriyor. Hal böyle olunca, ton balığına yönelik talepte ciddi bir artış olduğunu ifade eden Mehmet Önen, Dardanel ton balığında satışın üç katına çıktığını vurguluyor. Önen, şu bilgileri veriyor: “Korona mücadelesiyle birlikte ton balığı ihracat ve iç piyasa satışlarımız 3 katına çıktı. Bu yükselen talebi karşılamak için Çanakkale’deki tesislerimizde üretim kapasitemizi yüzde 50 artırarak çalışmalarımıza devam ediyoruz. Fabrikamızda çalışan bin kişiye ek olarak 300 kişi daha istihdam etmek için çalışmalarımızı hızlandırdık. Market raﬂarından alınabilecek en temiz Protein ve Omega-3 deposu ton balığı sofralarınızdan eksik olmayacak.”

Dünya Sağlık Örgütü, konserve ton balığını bağışıklığı güçlend recek bes nler arasında sıralıyor. Dardanel İcra Kurulu Başkanı Mehmet Önen, “Korona mücadeles yle b rl kte ton balığı satışlarımız 3 katına çıktı. Bu yükselen taleb karşılamak ç n üret m kapas tem z yüzde 50, st hdamı yüzde 30 artırdık” d yor.

Samsung (29 m lyon dolar), Apple (15 m lyon dolar), M crosoft (1 m lyon dolar) ve Tw tter (1 m lyon dolar) yer aldı. COVID-19 salgınının öncel kl olarak darbe vurduğu sektörler n başında seyahat ve tur zm endüstr s gel yor. Bu k sektörde en büyük kaybın Ç n tarafında yaşanması beklen yor. Bu sene ülken n tur zm ve seyahat sektörler nden elde edeceğ gel r n 70.5 m lyar dolar olması beklen yor. Bu da 2019’da 117.8 m lyar dolara ulaşan gel r sev yes n n yüzde 40 altına gel yor.

mek için gereken izolasyon önlemlerinin istenmeyen bir sonucu, savunmasız kadınların ve çocukların evde istismarcılarıyla hapsolmuş olması ve yardıma ulaşamamalarıdır. Avon sadece bir marka değil aynı zamanda bir harekettir, 5 milyon kişiden oluşan güçlü ağımız ve geniş dijital erişimimiz sayesinde sesimizi duyuracağız. Herkesi de bize katılmaya davet ediyoruz. Kadınlar için Avon Vakfı aracılığıyla sivil toplum kuruluşlarına fon sağlamanın yanı sıra Avon ekiplerimiz, dünyanın dört bir ya-

nındaki sığınma evlerine kişisel bakımdan el dezenfektanlarına ve sabunlara kadar hayati önemi olan ürünler bağışlayacak” diye konuştu. COVID-19 nedeniyle yaşanan sosyal izolasyon, aile içi şiddet olaylarını da artırmış durumda. Dünyanın dört bir yanından, kadınlara yardım eden kuruluşların yayınladıkları raporlarda, aile içi şiddete bağlı yardım taleplerinin arttığına dair uyarılar yapılıyor. Bazı kaynaklara göre İngiltere ve ABD'deki aile içi şiddet yardım hatlarına yapı-

lan ihbarlar iki katına çıkmış durumda. Türkiye’de de benzer tablo söz konusu. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun açıklamasına göre; koronavirüsün ilk 15 gününde 12’si evde olmak üzere maalesef toplam 18 kadın öldürüldü. Avon ve Kadınlar için Avon Vakfı bağışlarını artırarak 2020 yılında kadın ve kız çocuklarının sağlık ve refahını destekleyen kuruluşlara hayat kurtarıcı hizmetlerine devam edebilmeleri için 10 milyon dolar yardımda bulunma sözü veriyor.

Japon öğrenc ler robotlar aracılığıyla mezun oldu

5.44

Japonya'da bulunan Bus ness Breakthrough Ün vers tes (BBT Ün vers tes ), yen t p koronav rüs (Cov d-19) sebeb yle mezun yet tören ne katılamayan öğrenc ler ç n uzaktan görüntülü katılıma mkan sağlayan robotlar aracılığıyla mezun yet tören düzenled . Törende görevl olan 4 öğrenc n n kontrol ett ğ robotlara, mezun olacak öğrenc ler Zoom s ml v deo konferans programıyla uzaktan bağlandı. Robotun yüz kısmındak tablet üzer nde görüntüler yer alan öğrenc ler, mezun yet elb ses g yd r lm ş robotlar aracılığıyla sırasıyla ün vers te yetk l ler nden d plomalarını aldı. Öğrenc ler bu sayede akt f b r şek lde yetk l lerle let ş m kurma mkanı da buldu. BBT Ün vers tes İşletme Fakültes Küresel Yönet m Departmanı Dekanı Prof. Shugo Yanaka, ün vers te olarak koronav rüs neden yle özel b r mezun yet tören düzenlemeye karar verd kler n bel rterek, mezun yet tören nde yer alan robotların Japonya merkezl robot

Dünya elektr ğ n n yüzde 5,44’ünü tek başına rüzgar enerj s karşılıyor.

teknoloj ler alanında üret m yapan b r f rmanın "newme" s ml "Avatar" robotları olduğunu söyled . Törende kullanılan robot, saatte 2,9 km hızla hareket edeb l yor. 15,5 k logram ağırlığa ve 150 cm uzunluğa sah p olan robot, yüz kısmında yer alan Full HD ekrana sah p tablet aracılığıyla farklı amaçlara yönel k kullanılab l yor.