Feitenreconstructie 2012-2017

De commissie deelt de strekking van het advies via de diverse partijlijnen met een aantal Tweede Kamerfracties in Den Haag om te toetsen of er draagvlak bestaat voor de uitkomst en zo minister Kamp te bewegen het advies over te nemen en met een samenhangend pakket voor de regio te komen.

Het punt was dat, als je zo’n advies opstelt, dat ook moet gaan landen. Je moet de landingsbaan dan vrij van obstakels maken.

Openbaar verhoor William Moorlag, 14 september 2022

De coalitiefracties worden geïnformeerd over het advies van de commissie-Meijer. Moorlag: “Ik ben op 16 oktober 2013 samen met Wim Meijer naar de fractie van de PvdA in de Tweede Kamer geweest. Die fractie was belangrijk en de PvdA maakte deel uit van de coalitie”. Van den Berg hierover: “Er is stevige druk uitgeoefend op de PvdA-fractie. Dat gaat altijd wel over de aardgaswinning, de hoeveelheid et cetera. Maar in dit geval stond het totale samenhangende pakket centraal. Dat ging toch over heel veel ingrijpende dingen tegelijk: veiligheid, het leefgebied, het economisch perspectief. Dat bij elkaar leidde ertoe dat wij op een gegeven ogenblik probeerden via anderen signalen af te geven aan de minister dat hij toch moest onderhandelen”.308 Ook de andere coalitiepartner, de VVD, is positiever na het advies van Meijer. Woordvoerder René Leegte: “Ik was daar in het begin wat strenger op. Maar de commissieMeijer heeft daar een verstandig voorstel voor gedaan, en dat is ook gevolgd. In dat voorstel was onderbouwd waar het geld voor nodig was en waar het naartoe ging. Dat vind ik veel verstandiger, omdat je dan mensen mee kan nemen in wat de overweging is geweest” 309

Advies Meijer: onbalans lusten en lasten gaswinning herstellen Conform planning presenteert de commissie op 1 november 2013 haar eindadvies Vertrouwen in een Duurzame Toekomst, een stevig perspectief voor Noord-Oost Groningen 310 In het advies, gepresenteerd in Vita Nova in Middelstum, stelt de commissie-Meijer dat er een onbalans is ontstaan tussen de lusten en lasten van gaswinning, waarbij bewoners en ondernemers vooral de lasten dragen. Het Rijk en de NAM doen volgens het advies te weinig om daar verandering in te brengen. Inwoners voelen zich niet gezien en gehoord, krijgen te maken met schade en voelen zich onveilig in hun eigen woning. Daarnaast zijn er andere negatieve gevolgen van gaswinning voor het gebied, dat al te kampen heeft met problemen zoals krimp, vergrijzing en werkloosheid. De commissie is daarom voorstander van een langdurig programma en een brede set aan maatregelen.

De commissie pleit voor een structureel, langjarig programma met drie programmalijnen:

1. veiligheid en toekomstzekerheid (voor individuele inwoners en ondernemers);

2. kwaliteit van de woon- en leefomgeving;

3. duurzaam economisch perspectief (voor de regio).

308 Verslag openbaar verhoor van de heer Van den Berg, 5 september 2022.

309 Verslag openbaar verhoor van de heer Leegte, 13 september 2022.

310 Commissie Duurzame Toekomst Noord-Oost Groningen (november 2013).

Voor de drie programmalijnen stelt de commissie in totaal elf maatregelen voor. Daarnaast komt de commissie met het voorstel voor een Dialoogtafel (maatregel 12), om tot nieuwe verhoudingen tussen overheid en samenleving te komen.

Geadviseerde maatregelen Inschatting van kosten per programmalijn (miljoen €)

3.1 Veiligheid en toekomstzekerheid met onafhankelijk toezicht

Bron: Commissie Duurzame Toekomst Noord-Oost Groningen, november 2013

Wat opvalt is dat de commissie vier potentieel grote kostenposten niet van een bedrag voorziet, maar aangeeft dat deze kosten voor de NAM moeten zijn. Dat is bewust. De commissie-Meijer stelt: “De commissie gaat ervan uit dat NAM (lees: Maatschap Groningen) de financiering van schadeherstel, aardbevingsbestendig bouwen en andere preventieve maatregelen voor haar rekening neemt, evenals de waardedaling van onroerend goed, wat de kosten daarvan ook mogen zijn de komende decennia. Ook de hieraan gerelateerde uitvoeringskosten zijn voor rekening van