Nowy Dziennik 2010/01/21 Weekend

Weekend

ILUSTROWANY MAGAZYN “NOWEGO DZIENNIKA”

23 STYCZNIA 2010 | NUMER 541

KONCERT ˚YCZE¡

Weekend | NDZ | 23 STYCZNIA 2010 | 2

felieton Janka

OBIAD NA MIEÂCIE JAN LATUS

Stolik w restauracji gdzieÊ na Manhattanie.

Osoby: Kasia, Monika, Adam, Maciek oraz kelnerka Jennifer.

Maciek: To co, zostajemy tutaj?

Kasia: Sama nie wiem... ma∏o ludzi... jakby by∏a dobra kuchnia, to by mieli ful.

Adam: Ale ful by∏ w poprzedniej i dlatego nie chcia∏aÊ tam czekaç na stolik.

Maciek: A dobra, siadajmy ju˝ tutaj, szkoda czasu.

Jennifer: Hi guys! Mo˝e na razie powiem, jakie mamy specjalnoÊci dnia. Na przystaw...

Monika: ... przepraszam, gdzie tu jest restroom?

Jennifer: Trzeba przejÊç przez kuchni´ i potem schodami do piwnicy i w lewo, za workami... Wi´c specjalnoÊci... mamy sa∏at´ z araguli z wyciàgiem vinaigrette z truflami, garnirowanà gruszkami prowansalskimi. G∏ówne dania to ciel´-niemowl´ karmione organicznà trawà, grillowane z m∏odymi organicznymi sezonowymi warzywami, podane z polentà z kaparami w sosie beszamelowym. Na deser mamy sorbet malinowo-mi´towy posypany czekoladà i podpalony... OK, guys, jak b´dziecie gotowi, prosz´ powiedzieç. CoÊ na razie do picia?

Maciek: Heineken, please.

Kasia: Ja poprosz´ tylko wod´ niegazowanà.

Adam: Dla mnie te˝ heinekena.

Monika: Ja te˝ tylko wod´.

Kasia: W∏aÊciwie to wcale nie jestem g∏odna. Najwy˝ej zjem coÊ lekkiego, jakàÊ sa∏at´ albo salmona. Co tu majà w karcie... Przyty∏am ostatnio dwa funty, to teraz postanowi∏am wziàç si´ za siebie.

Monika: Ja te˝ poprosz´ sa∏at´... i to mi chyba wystarczy. W∏aÊciwie ostatnio nie jem mi´sa. Nie to, ˝ebym by∏a wegetariankà, ale staram si´ po prostu ograniczyç.

A ty, Adam?

Adam: Ja wezm´ hamburgera. Jak nie zjem mi´sa, to nie mam si∏y.

Kasia: Ale oni tu nie majà hamburgerów. To chyba w∏oska knajpa.

Adam: Excuse me? Hamburger?

Jennifer: ... przepraszam, co? Ach, burger, nie, nie mamy, przepraszam.

Adam: To ja poprosz´ tego chicken, ale no pasta, potatoes please.

Jennnifer: Ale my nie mamy ziemniaków. Przepraszam.

Adam: S∏yszeliÊcie? Ziemniaków nie majà. A taka droga knajpa. A ... z nimi. Niech b´dzie ta pasta. Pasta, yes, OK. Maciek: Dla mnie to samo prosz´.

Monika: S∏uchajcie, ten nasz stolik taki na wylocie, przy kuchni... przenieÊmy si´ mo˝e tam, pod okno.

Adam: Co za ró˝nica? No i co, kelnerka ma to wszystko przenosiç? Wkurzy si´ na nas.

Monika: Co ty si´ tak o nià martwisz. To jej praca. Co, spodoba∏a ci si´?

Kasia: Zwyczajna jest taka, nawet wulgarna. Ale wy lubicie takie: uÊmiech, cycki na wierzchu. I widaç, ˝e ju˝ ma po trzydziestce.

Po chwili, ju˝ przy nowym stoliku.

Kasia: Ta sa∏ata jakaÊ byle jaka. Ja mam czu∏e podniebienie i od razu wyczuwam, ˝e by∏a w lodówce. W ogóle musz´ was zaprosiç na mojà sa∏at´. Wszyscy si´ nià zachwycajà... dodaj´ zamiast octu Êwie˝o wyciÊni´ty sok z lemonki, a zamiast tych czerwonych papryczek, jak u nich, daj´ zielone, bu∏garskie.

Monika: Sa∏at´ ∏atwo zrobiç. Jak czasem ktoÊ niespodziewanie wpadnie, to pó∏ godzinki, zaimprowizuj´ coÊ, wrzuc´ do miski i ju˝ gotowe. A ty, Adam, co robisz, jak wpadnà do ciebie niespodziewani goÊcie?

Adam: Do mnie tam nie przychodzà ˝adni goÊcie. Tylko Maciek wpada, a wtedy zamawiamy chiƒczyka albo idziemy do polskiego sklepu po kie∏bas´ i chleb, a do monopolu po piwo i wódk´.

Monika: Ja ci si´ dziwi´, jak w ogóle mo˝esz to piç.

Piwo strasznie tuczy, tak poza tym. A wódki nie znosz´. Co najwy˝ej w drinkach. Ja do sa∏aty zawsze pij´ dobre wino. OczywiÊcie czerwone. Przy okazji – czytaliÊcie? – obni˝a cholesterol i przed∏u˝a ˝ycie.

Maciek: Ja to sobie ˝ycie wódkà przed∏u˝am (rechot Adama).

Kasia: Ale ty jesteÊ g∏upi. Wódka ˝ycie skraca, to tylko wino przed∏u˝a. Pisali o tym ostatnio w “Vivie”. I musi byç czerwone.

Maciek: Ja tych damskich pism, tych pierdu∏ek, nie czytam. I tak umr´, zdrowy czy chory. Tak samo papierosów nie rzuc´, bo je lubi´.

Adam: ... No i i jaka ta wasza sa∏ata? Tyle samo wydacie na jedzenie co my, a g∏odne wyjdziecie.

Monika: Ale˝ mnie to zupe∏nie wystarczy, ja mog´ ˝yç na samej sa∏acie. A wasz chicken?

Adam: Kura jak kura. Mo˝e byç.

Kasia: Nie jedz skóry, bo jest niezdrowa.

Adam: Ale skóra jest najlepsza.

Kasia: Do ciebie w ogóle nic nie dociera. Zobaczysz, roztyjesz si´, dostaniesz brzucha, potem mia˝d˝ycy i si´ przekr´cisz.

Adam: Ty te˝ si´ przekr´cisz, a nawet ˝ycia nie zakosztujesz.

Monika: Po tej sa∏acie to, wiecie, nasz∏a mnie ochota na malutki deser. Co tu majà...

Do Jennifer: Poprosz´ tiramisu... ale prosz´ przynieÊç dwa talerzyki, bo nie dam rady sama zjeÊç, we will share.

Maciek: No tak, sa∏atka, sa∏atka, jak królik, a potem ciasto wpieprzasz i si´ martwisz, ˝e przyty∏aÊ.

Do Jennifer: Heineken, two more, please!

Monika: Jak ty do mnie mówisz przy KaÊce... rozmówimy si´ w domu... ale tylko spróbuj poprosiç o jakieÊ ciasto. Niby s∏odyczy nie jadasz, a kto jogurty owocowe z lodówki w nocy wyjada!

Maciek: Jogurt dobry jest na te... na kiszki jest dobry.

Adam: I kiszka te˝ jest dobra (rechot).

Maciek: A najlepsza od “Kiszki”! (rechot).

Kasia: Wy to nigdy nie zmàdrzejecie. Dla was, facetów, to byle gówno zjeÊç, byle mo˝na popiç i zapaliç.

Dzisiaj wsz´dzie piszà, ˝eby nie paliç, nie piç... oprócz lampki czerwonego wina oczywiÊcie... ... pyszne to tiramisu, zamówi´ jeszcze kaw´. Capuccino, ale s∏abe, bo mam wra˝liwy ˝o∏àdek. A dla was co?

Maciek: My spasujemy. Jeszcze dwa piwa, rachunek i spadajmy stàd.

Kasia: RzeczywiÊcie, mnie ten lokal te˝ rozczarowa∏.

Monika: Kuchnia niespecjalna.

Adam: A co ty wiesz o kuchni, jak wsz´dzie to samo zielsko zamawiasz?

Monika: A ty wsz´dzie to samo mi´cho!

I to samo piwo!

Adam: Przynajmniej wiem, jak smakuje.

A co mam zamawiaç, jak ˝ywca nie majà?

Maciek: Ile tego wysz∏o razem? 80? A tam, nie liczmy si´, dajmy po dwadzieÊcia. I dajcie piàtk´ tej kelnerce. Wolna by∏a, ale niech ma.

LISTY: latus@dziennik.com

ZDJ¢CIE | JAN LATUS ILUSTRACJA NA OK¸ADCE | MARCIN KULABKO

CHUDSZY WEEKEND

Z przykroÊcià informuj´ Czytelników, ˝e poczàwszy od tego numeru Weekend b´dzie liczy∏ 8, zamiast dotychczasowych 12, stron.

Poniewa˝ jednak od kilku miesi´cy jestem redaktorem nie tylko tego dodatku, ale ca∏ej gazety, postaram si´ zrekompensowaç t´ strat´ uatrakcyjniajàc weekendowe wydanie “Nowego Dziennika”.

Jan Latus

Weekend | NDZ | JANUARY 23, 2010 | 3

co w g∏owie piszczy

WALKA P¸CI Gdy by∏am ma∏a, doroÊli cz´sto pytali mnie: “JesteÊ dziewczynkà czy ch∏opczykiem?”.

By∏o to strasznie g∏upie pytanie, bo skàd niby mia∏am wiedzieç? kohol pomaga rozwik∏aç kilka z tych konfliktów. JeÊli si´ dobrze wynegocjuje, wtedy jest zwiàzek. Zwiàzki mi∏osne generalnie przypominajà mi palenie marszmeli w ogniu.

Jest fajnie, jest ogniÊcie i spokojnie; marszmele sà s∏odkie, coraz s∏odsze i w koƒcu zaczynajà Êciàgaç marzenia o kiszonej kapuÊcie... o ile wczeÊniej si´ nie spali∏y. Ka˝dy ma inaczej, ale mnie najbardziej doskwiera fakt, ˝e zwiàzek odbiera potrzeb´ pisania. Mog´ teraz tragizowaç, ˝e albo mi∏oÊç albo kariera... ale w okresie trwania zwiàzku, a zw∏aszcza po jego rozpadzie, rzeczywiÊcie nie pisz´ ani s∏owa. Jak... Tony.

Tony by∏ mi∏ym zwiàzkiem i trwa∏ rekordowo d∏ugo. Zosta∏ mi po nim telewizor. Tony kiedyÊ zapowie-

Foto: Archiwum

Gdy troch´ podros∏am i wyLudzie udajà. Z trzech stron otoczona oknami a˝ do sz∏o jasno, ˝e dziewczynkà, pod∏ogi siedz´ jak w kapsule, prawie na chodniku, z dopytali mnie: “Wolisz tatusia skona∏ym widokiem i niestety równie˝ doskonale wiczy mamusi´?”, wywo∏ujàc doczna. Patrzy∏am na tego faceta, gdy przechodzi∏ i teMAGDALENA przy tym ogromne poczucie raz on tu stoi, pali pod moim oknem i próbuje z∏apaç WYPYCH winy. A jeszcze póêniej py- mój wzrok. Po co stoi tu i udaje, ˝e stoi przypadkowo? tali: “Chcia∏abyÊ mieç braciszka czy siostrzyczk´?”. Jak- Przecie˝ gdzieÊ szed∏. Czego on oczekuje? Czy˝by inby mo˝na by∏o sobie wybraç. W∏aÊciwie dziwi´ si´, ˝e ne kobiety na to reagowa∏y? Mam do niego wyjÊç? Trzepo tak radykalnym dzieleniu p∏ci nie zosta∏am gejem ba mu b´dzie pokazaç palec. lub transwestem, by trzymaç ze swoimi. W∏aÊciwie wiem, Za oknem trzy samice w letnich sukienkach trz´sà si´ dlaczego nie zosta∏am transwestem. Poniewa˝ trakto- z zimna i idà z dwoma samcami. Chodzi o tego wysowa∏am doros∏ych powa˝nie i zawsze odpowiada∏am: kiego, wyraênie si´ wokó∏ niego grupujà. Pierwsza trzy“Jestem dziewczynkà”. “Wol´ tatusia”. “Chc´ mieç bra- ma si´ bardzo blisko niego, co chwil´ go dotyka, gra w ciszka”. Nie podoba∏o si´ to im. Zawsze lepiej trakto- fizycznoÊç. Druga Êmieje si´ g∏oÊno i zwraca na siebie wali dzieci, które zamiast odpowiadaç, wtyka∏y sobie palce do buzi, wyba∏usza∏y oczy i Êlini∏y si´ g∏upio.

Teraz, uÊwiadomi∏am sobie, równie˝ ciàgle przegrywam z kobietami, które s∏odko chichoczà i wyba∏uszajà oczy. Nie, nie sà g∏upie, m´˝czyêni, którzy je wybrali, nigdy by si´ nie zdecydowali na g∏upie. Sà s∏odkie, utrzymujà wcià˝ kolor w∏osów blond i zachowujà si´ jak na plakatach z lat pi´çdziesiàtych: wiecznie sprzàtajà oraz piekà ciasteczka. Typ mi∏y i niezbuntowany. Dostajà najlepszych facetów.

Z resztà kobiet jest problem. Sà zbyt Êwiadome i sà trudne. Jak te kobiety sprytne i màdre, które zawsze bardzo wyraênie artyku∏ujà. Które wiedzà, jak zapewniç sobie istotne elementy do egzystencji. Kiedy k∏amaç i kiedy milczeç.

Lub te kobiety w p∏askich czó∏enkach, które nie poprawiajà im kszta∏tu ∏ydki i nie dajà im ˝adnego dystansu do pod∏o˝a. Te kobiety sà dziwnie szczup∏e, jakby nigdy nie jad∏y lub by∏y na jedzenie odporne. ¸atwo nawiàzujà kon- Zwiàzki mi∏osne generalnie przypominajà mi palenie marszmeli w ogniu takty z m´˝czyznami i protestujà sporadycznie. ca∏à uwag´, gra gwarancj´ dobrej zabawy. Trzecia, wyNigdy nie uwa˝a∏am, ˝e kobiety pi´kne sà g∏upie. Mie- raênie przegrywajàc, odwraca taktyki tamtych, utrzywajà byç mo˝e ma∏o selektywnà inteligencj´, nie my- muje dystans, pozoruje niedost´pnà, gra w tajemniczoÊç. Êlà g∏´boko ani daleko, ale myÊlà intensywnie, w opar- Ni˝szy samiec jest tylko wing manem, amortyzuje syciu o detal. Zawsze nienawidzi∏am tych suk. tuacj´, by walka nie by∏a tak oczywistà. Nie widz´ twaZwykle potrafià przekonaç zarówno siebie, rzy wysokiego samca i nie mog´ wywnioskowaç czy to Ka˝dy jak i wszystkich wokó∏, ˝e majà racj´. To alfa. Trzyma ostentacyjnie r´ce w kieszeniach, ca∏kiem ma prawo skupienie na detalu. Ten luz cz∏owieka, któ- mo˝liwe, ˝e alfa. ry wie, bo nie wàtpi.

Amerykaƒscy ch∏opcy... Ze spotykania si´ z ch∏opdo swojej Ka˝dy ma prawo do swojej perspekty- cami amerykaƒskimi wyp∏ywa kilka korzyÊci. Mo˝na perspektywy. wy. Âwiat to perspektywa m´ska. Podejrze- si´ lepiej nauczyç angielskiego. Najwi´cej korzyÊci ma wam nawet, ˝e rewolucja feministyczna by- si´ z ch∏opców, z którymi si´ du˝o emailuje. Mo˝na si´ Âwiat to ∏a odgórnie kierowana przez m´˝czyzn. Dà- dobrze nauczyç angielskiego pisanego. Dzi´ki temu przeperspektywa ˝yli do tego, by kobiety zyska∏y ideologi´ sta∏am u˝ywaç czasowników posi∏kowych na rzecz prawna to, by staç si´ ∏atwe, a seks by∏ dost´p- dziwych, pi´knych czasowników, finezyjnych. m´ska. niejszy i mniej obwarunkowany. WszystRozmowy z amerykaƒskimi ch∏opcami zawsze wykie piosenkarki, które wyglàdem przypominajà ladacz- glàdajà tak samo: negocjuje si´ mi´dzy m´skim dà˝enice, rodzaj m´ski przekona∏, ˝e tak wyglàdaç jest naj- niem do jak najszybszego interkursu a kobiecym dà˝elepiej, ˝e tylko tak zarobià i odniosà sukces. Jest gorzej. niem do zyskania na czasie i wywo∏ania po drodze jaCoraz wi´cej facetów wchodzi w role kobiet, by doga- kichÊ uczuç. Negocjuje si´ równie˝ mi´dzy “nowojordzaç innym m´˝czyznom, podporzàdkowuje si´ tej m´- skim stylem ˝ycia” a europejskà moralnoÊcià, ∏atwoskiej perspektywie. Êcià a przyzwoitoÊcià, mi´dzy cia∏em a rozumem. Al-

dzia∏ si´ z niespodziankà, wi´c przygotowa∏am wazon i na wszelki wypadek jeszcze kieliszki, a on wparowa∏ do mieszkania z p∏askim telewizorem pod pachà, by móc oglàdaç “Titanica” na szerokim ekranie. Telewizja k∏óci si´ z moim Êwiatopoglàdem, a w dodatku zacz´∏a ujemnie wp∏ywaç na moje zdrowie. Bo zamiast biegaç wieczorem po parku, le˝a∏am odtàd szczelnie zamkni´ta w ramionach Tony’ego, z r´kà w czipsach i t∏uk∏am na pami´ç “Titanica”.

W∏aÊciwie nie by∏o nam êle, a czasami naprawd´ dobrze. Tony zajmowa∏ si´ wszystkimi wa˝nymi sprawami od “skoƒczy∏a mi si´ w przedpokoju ˝arówka” po “zimno mi, jedêmy na Karaiby”. Po kilku miesiàcach b∏ogoÊci usiad∏am w nocy na ∏ó˝ku i stwierdzi∏am g∏oÊno, ˝e jestem za wycofaniem wojsk z Iraku oraz z Afganistanu. Tony próbowa∏ to zignorowaç i zamknàç mnie szczelnie w ramionach, ale ja ˝àda∏am krwi. Amerykanie nie wymyÊlili telefonu, Tony, Bell by∏ Brytyjczykiem i Amerykanie w ogóle nic nie wymyÊlili. Tony by∏ jednak na innym poziomie, w innych okopach, w ogóle na innej planecie. Nasta∏a walka mi´dzy cia∏em a rozumem. Po dwóch dniach Tony si´ wyprowadzi∏.

Weekend | NDZ | 23 STYCZNIA 2010 | 4

Polska na zimno

PALENIE PÓJDZIE Z DYMEM?

Jeszcze miesiàce, mo˝e wr´cz tylko tygodnie dzielà Polsk´ od rewolucji.

Uda∏a si´ prawie w ca∏ej Europie,

To mo˝e byç jedna z najwi´kszych zmian w polskiej obyczajowoÊci ostatnich lat, zmiana bezprecedensowa, którà trudno porównaç z czymkolwiek innym. Mo˝e jedynie z wprowadzeniem na szerokà skal´ telefonów komórkowych czy internetu – wydarzeƒ, które zrewolucjonizowa∏y polskà rzeczywistoÊç na wielu poziomach: od technologicznego do towarzyskiego. Tym razem jednak nie o technologi´ chodzi, a o zdrowie, higien´ i dobre samopoczucie. W czym rzecz? W Co kilka miesi´cy papierosach. A raczej – w zakazie ich palenia w miejscach publicznych. kolejny kraj Dyskusja na ten temat toczy si´ w Polsce ju˝ od jaeuropejski kiegoÊ czasu. W koƒcu wprowadza przecie˝ zmienia si´ pod tym wzgl´dem przepisy ca∏a Europa – co kilograniczajàce ka miesi´cy kolejny kraj wprowadza mo˝liwoÊç wymagane przez palenia prawo wspólnotowe przepisy ograniczaw miejscach jàce bardzo znacznie publicznych. mo˝liwoÊç palenia papierosów w miejscach publicznych. Padajà kolejne europejskie twierdze zatwardzia∏ych, bezlitosnych dla otoczenia palaczy: Wielka Brytania, Francja, Hiszpania, Niemcy. Coraz cz´Êciej te zmiany dotyczà tak˝e Polaków, którzy wszak du˝o podró˝ujà po Europie. JeÊli chcà zapaliç, muszà zamykaç si´ w dymoszczelnych kabinach na lotniskach albo wychodziç z pubów i klubów na dwór, choçby przy najbardziej nie sprzyjajàcej temu pogodzie.

Ale do tej pory zawsze mogli si´ pocieszaç, ˝e to tyl-

czy uda si´ nad Wis∏à?

ko europejskie wymys∏y, ˝e kiedy wrócà do domu, b´dà mogli bez ˝adnych ograniczeƒ i zahamowaƒ paliç w ka˝dej kawiarni, ka˝dym klubie, nie b´dà musieli przejmowaç si´ niczym i nikim. I rzeczywiÊcie, przez d∏ugi czas tak by∏o i – mimo pewnych obostrzeƒ wprowadzanych przez w∏adze samorzàdowe (np. bardzo g∏oÊno krytykowanej decyzji radnych Gdaƒska, którzy zakazali palenia na pla˝y) – nadal tak jest.

Ale ju˝ nied∏ugo. Coraz bli˝ej uchwalenia jest ustawa zakazujàca palenia w miejscach publicznych. Ustawa, której projekt przechodzi∏ najró˝niejsze losy, zmieniajàc kilkakrotnie charakter i moc. Wszystko zacz´∏o si´ kilka lat temu od dramatycznego wystàpienia sejmowego dr. Jacka Jassema, onkologa specjalizujàcego si´ w nowotworach p∏uc. W mocnych s∏owach pot´pi∏ on brak ustawowego zakazu palenia w miejscach publicznych i wniós∏ pod obrady projekt ustawy na ten temat. Projekt bardzo radykalny – w myÊl znajdujàcych si´ w nim przepisów, papierosy mia∏y byç zakazane wsz´dzie tam, gdzie ich palenie narazi∏oby na wdychanie dymu osoby, które sobie tego nie ˝yczà. Niepalàcy zacz´li liczyç dni do uchwalenia projektu. Ale do tego momentu by∏a jeszcze bardzo daleka droga. Daleka i znaczona licznymi trudnoÊciami. Najpierw projekt zosta∏ bardzo powa˝nie zmieniony na wst´pnym etapie konsultacji sejmowych. Zosta∏ z niego w zasadzie tylko kikut – jeden z najwa˝niejszych przepisów, ten o zakazie palenia w klubach i pubach, zmieniono w taki sposób, ˝e to w∏aÊciciel lokalu mia∏ decydowaç, czy b´dzie si´ w nim pali∏o, czy nie. W praktyce wi´c taka zasada nie mia∏aby ˝adnego znaczenia – powszechnie panujàce, choç nie oparte na ˝adnych przekonujàcych badaniach, przekonanie, ˝e zakaz palenia natychmiast ograniczy zyski w∏aÊcicieli wszelkich lokali, z pewnoÊcià sprawi∏oby, ˝e ˝aden z nich nie zdecydowa∏ si´ na taki ruch. Przeciwnicy palenia w miejscach publicznych byli zdruzgotani, wprowadzenie w ˝ycie tak okrojonego projektu na d∏ugie lata pozbawi∏oby ich bowiem nadziei na zmian´.

Zdj´cia: Archiwum

PRZEMEK GULDA

Ale wówczas wydarzy∏ si´ cud – podczas obrad podkomisji zdrowia pos∏owie zg∏osili poprawki, które przywróci∏y prawie w ca∏oÊci pierwotne brzmienie projektu. Gdyby wszed∏ w ˝ycie w takiej postaci, by∏by jednà z najradykalniejszych regulacji w Europie, zabraniajàcej nawet palenia w s∏u˝bowym samochodzie. Prace w podkomisji zakoƒczy∏y si´ w pierwszych dniach stycznia, a projekt zosta∏ skierowany pod obrady plenarne i g∏osowanie. Nie wiadomo jeszcze, kiedy pos∏owie majà si´ zajàç tà sprawà. Nie wiadomo te˝, jakie jeszcze zmiany b´dà chcieli wprowadziç do projektu. Nie wiadomo, co zrobià senatorowie, a na koƒcu – czy ustaw´ w ustalonym przez parlamentarzystów brzmieniu podpisze prezydent. Przeciwnicy palenia dr˝à wi´c nadal.

A palacze? Palà. Przecie˝ wcià˝ jeszcze mogà.

MARSJANIE NA MANHATTAN

Weekend | NDZ | JANUARY 23, 2010 | 5

Weekend w muzeum

Do trzech razy sztuka! Dopiero za trzecim razem uda∏o mi si´ odwiedziç s∏ynnà i ciàgle obleganà przez turystów wystaw´ w Museum of Modern Art, które – pod pretekstem prezentacji nigdy wczeÊniej

nie pokazywanych publicznie prac plastycznych – w paêdzierniku ubieg∏ego

Kadr z filmu “Gnijàca panna m∏oda”

WejÊcie na wystaw´ pracownik rekwizytorni jego minionych produkcji.

Wi´kszoÊç przestrzeni wystawienniczej wype∏niajà tam bowiem fragmenty scenografii, kostiumy oraz detale po˝yczone od realizatorów najg∏oÊniejszych kinowych przebojów kultowego re˝ysera. Mo˝na wi´c zobaczyç z bliska prototyp robota-terrorysty z firmujàcej wystaw´ reklamówki (wykonany wed∏ug rysunku Burtona w Londynie). Na muzealnych parkietach napotkamy tak˝e delegacj´ z “Fabryki czekolady” Willy’ego Wonki, reprezentacj´ ekipy “Edwarda No˝ycor´kiego”, delegacj´ z rekwizytorni “Batmana” oraz silne grupy pod wezwaniem “Gnijàcej panny m∏odej” i “Miasteczka Halloween”. Nie liczàc Marsjan, którzy swoim zwyczajem atakujà zwiedzajàcych ze wszystkich stron ekspozycji.

Wobec takiego bogactwa fascynujàcych gratów-eksponatów tylko nieliczni wielbiciele sztuk plastycznych zwracali wi´c uwag´ na to, co stanowiç mia∏o najwi´kszà atrakcj´ Burtonowskiej retrospektywy w MoMA, a okaza∏o si´ w praktyce co najwy˝ej wygodnym do niej pretekstem – jego malarstwo i grafik´.

Jak si´ okazuje, Tim by∏ niez∏ym malarzem i rysownikiem. A raczej jest, bo jak wynika z wystawy, wszystko to, co przybiera potem postaç kultowego dzie∏a utrwalonego na taÊmie filmowej, ciàgle rodzi si´ Timowi na papierze lub p∏ótnie.

Przed ekspozycjà w MoMA mogli o tym wiedzieç tylko najbli˝si

Foto: Archiwum

Jako wielbiciel “Miasteczka Halloween” i kinoman wyznajàcy kontrowersyjne wÊród filmoznawców przekonanie, ˝e to w∏aÊnie Burton nakr´ci∏ najlepszà ze wszystkich wersji “Batmana”, po raz pierwszy próbowa∏em wejÊç na ekspozycj´ “sposobem”, w piàtkowe popo∏udnie, kiedy mo˝na zwiedzaç muzeum nieodp∏atnie. Odstawszy trzy kwadranse na mrozie w t∏umie podobnych sobie ch´tnych, zobaczy∏em jednak wy∏àcznie reklamówk´ wystawy – krótkà animacj´ z udzia∏em robota-terrorysty, wysadzajàcego w powietrze balonik z napisem “MoMA”. A i to tylko dlatego, ˝e filmik wyÊwietlano na parterze, na wielkim ekranie przy wejÊciu do sal projekcyjnych. Jak si´ okaza∏o, zaszczytu przekroczenia bramy Burtonlandu, wyglàdajàcej jak filcowa wersja Paszczy Lewiatana, dost´pujà wy∏àcznie w∏aÊciciele ÊciÊle limitowanych wejÊciówek.

Za drugim razem te˝ si´ nie uda∏o. Bilet biletem, ale zajmujàca zaledwie kilka sal wystawa ma pojemnoÊç, niewspó∏miernà do zainteresowania, które zdaje si´ przekroczy∏o najÊmielsze oczekiwania organizatorów. MoMA pokazuje wi´c teraz Burtona metodà sprawdzonà w przypadku najwi´kszych atrakcji Disneylandu – grupowo, wpuszczajàc nielicznych ch´tnych w ÊciÊle okreÊlonym na wejÊciówce czasie zwiedzania. Spóênialscy nie majà szans.

Ja te˝ stawi∏em si´ przy wejÊciu o pó∏ godziny za póêno...

Tak wi´c przys∏owie “do trzech razy sztuka” sprawdzi∏o si´ i w moim przypadku. I to dos∏ownie, bo w odniesieniu do sztuki. No, ale chodzi∏o przecie˝ o Tima Burtona...

Za trzecim podejÊciem stawi∏em si´ przy wejÊciu punktualnie, wi´c nareszcie mog∏em przespacerowaç si´ po filcowym j´zyku przybranego potwora, jak celebryta po czerwonym hollywoodzkim dywanie. Wra˝enie udzia∏u w oscarowej gali pot´gowa∏ jeszcze rzàd ustawionych wzd∏u˝ pomalowanych w bia∏o-czarne pasy Êcian galerii monitorów, na których pokazywano wczesne filmy i animacje s∏ynnego re˝ysera. Gesty t∏um narzuca∏ tempo i jeden kierunek zwiedzania – z pràdem. Kolejne próby nurkowania w stron´ monitorów koƒczy∏y si´ zawsze powrotem do g∏ównego nurtu rzeki zwiedzajàcych. Kres beznadziejnej walce z falà przyp∏ywu niosàcà wielbicieli twórczoÊci Burtona po∏o˝y∏ wreszcie asystent informujàcy, ˝e materia∏y pokazywane w tej cz´Êci ekspozycji mo˝na obejrzeç w internecie.

Kiedy majàc w polu widzenia niewiele wi´cej ni˝ tylko powieszonà u sufitu, mierzàcà kilkanaÊcie metrów gigantycznà replik´ szalika Beetlejuicea, dotar∏em wreszcie do g∏ównej cz´Êci ekspozycji, poczu∏em si´ jak statysta na planie wszystkich naraz filmów Tima. Albo raczej jak

roku otworzy∏o retrospektywnà wystaw´ twórczoÊci Tima Burtona.

Foto: Michael Locasiano

MARIAN POLAK

Robot boy ze spotu Tima Burtona wspó∏pracownicy znanego re˝ysera, a i to nieliczni, bowiem wi´kszoÊç prac plastycznych wydobytych na widok publiczny przez kuratorów wystawy nigdy wczeÊniej nie opuszcza∏a czterech Êcian jego pracowni. Teraz jednak wiadomo, ˝e pierwszy casting do obsady “Miasteczka Halloween” dokona∏ si´ na podstawie portretów zdj´tych bohaterom przez Burtona wprost z jego surrealistycznej wyobraêni i utrwalonych o∏ówkiem na kartkach z zeszytu. Albo – jak w przypadku Rag Doll i Jacka Skellingtona – olejem na p∏ótnie.

Nowo odkryta plastyczna twórczoÊç s∏awnego re˝ysera oceniana jest przez fachowych krytyków niejednoznacznie, ale sàdzàc z reakcji t∏umu robi pozytywne wra˝enie na zwiedzajàcych, którzy przewa˝nie kierujà si´ w tej mierze spontanicznym instynktem, niekoniecznie wdajàc si´ we wnikliwe analizy estetyczne.

Natomiast co do ca∏ej wystawy, jest to pozycja obowiàzkowa w kulturalnym kalendarzu ka˝dego wielbiciela “Sweeneya Todda”. Choçby dlatego, ˝e przy okazji mo˝na te˝ nadrobiç ewentualne zaleg∏oÊci w filmografii kultowego re˝ysera, bowiem muzeum oferuje projekcje wszystkich jego filmów.

Weekend | NDZ | 23 STYCZNIA 2010 | 6

rozmowy Weekendu

KOMPUTEROWE DINOZAURY

Bart∏omiej Kluska jest autorem ksià˝ki “Dawno temu w grach”, traktujàcej o poczàtkach gier komputerowych.

¸UKASZ DZIATKIEWICZ: Wielbiciele wspó∏czesnych gier komputerowych patrzà na te archaiczne z uÊmiechem politowania. Ci, którzy zagrywali si´ owymi zabytkami przed laty, wspominajà je z rozrzewnieniem i twierdzà, i˝ te wspó∏czesne do nich si´ nie umywajà...

BART¸OMIEJ KLUSKA: Na pewno wspó∏czesna technologia otwiera przed twórcami zdecydowanie wi´ksze mo˝liwoÊci, pozwala konkurowaç z kinem tak pod wzgl´dem wizualnym, jak i przy opowiadaniu historii – to zupe∏nie nowe Êrodki wyrazu, o których producenci dawnych gier nie mogli nawet marzyç. Jednak w tej pogoni za efektownymi fajerwerkami cz´sto ginie zwyczajna przyjemnoÊç z grania. Mam wra˝enie, ˝e dawni projektanci, nie majàc do dyspozycji realistycznej grafiki i animacji, bardziej koncentrowali si´ na czystej rozrywce tkwiàcej w zabawie.

¸UKASZ DZIATKIEWICZ

A grywasz czasem w nie?

Jasne! Okazuje si´, ˝e jest bardzo liczna grupa ludzi zajmujàcych si´ przerabianiem, unowoczeÊnianiem czy przepisywaniem dawnych gier na wspó∏czesne platformy sprz´towe, odkrywaniem kolejnych mo˝liwoÊci, które tkwi∏y w tych malutkich, mieszczàcych si´ cz´sto w kilku kilobajtach pami´ci, programach. Mimo ˝e min´∏o tyle lat – tamte gry wcià˝ ˝yjà i wcià˝ potrafià bawiç.

Ciekawe, czy wspó∏czesne tytu∏y równie˝ oka˝à si´ tak odporne na up∏yw czasu.

W pradziejach gry pisali pojedynczy ludzie lub kilkuosobowe zespo∏y. Teraz tworzà je pot´˝ne ekipy, bo gry stajà si´ biznesem porównywalnym z filmowym. Sàdzisz, ˝e ten proces b´dzie narasta∏?

MyÊl´, ˝e to nieuchronne i ˝e konsekwencjà tego b´dzie coraz mniej indywidualny charakter gier i coraz mniejsza rozpoznawalnoÊç samych autorów. KiedyÊ twórcy gier byli jak pisarze, a gry jak ksià˝ki – od poczàtku do koƒca stanowi∏y wizj´ jednego cz∏owieka, który z czasem móg∏ dorobiç si´ w∏asnego, charakterystycznego stylu i grupy fanów.

BART¸OMIEJ KLUSKA

Wiek: 29 Zawód: historyk /kluska.net/ Strona prywatna: http:/ : “Jet Set Willy” Ulubiona gra sprzed lat IV” sna: “Grand Theft Auto Ulubiona gra wspó∏cze próskà pol gà dru jest dopiero “Dawno temu w grach” pukom r gie w ejó dzi pra i à˝k bà opisania w formie ksi ∏o. w USA wysz∏o ju˝ niema terowych. Takich ksià˝ek kwatny ade ma ski Klu e∏o dzi Niewielkie (120 stron) Ale ii gier komputerowych”. podtytu∏: “Szkice z histor pokaja – zas go ni˝ , tyt ape za mimo ˝e bardziej rozbud yczw par´ zagadnieƒ histor bo zaledwie wprowadza godnà à ycj poz t jes – e suj opi nych, a nie dog∏´bnie je awy którzy znajà opisane spr polecenia zarówno tym, ielom lbic wie dym m∏o i jak ji, choç po cz´Êci z autops zà pierwsi zapewne dowied gier komputerowych. Ci stchnà. we ià talg nos z j nie pew si´ czegoÊ nowego i naj fazwyk∏y zarys korzeni ich ZaÊ ci drudzy poznajà nie gry by∏y te ˝e , iejà zum zro ˝e mo scynacji. Wszyscy inni w. kiedyÊ rozrywkà dzieciakó

Zdj´cia: Archiwum

Dlaczego uzna∏eÊ, ˝e warto owych starych grach napisaç?

Gry komputerowe to cz´Êç popkultury, która dorobi∏a si´ ju˝ swojej historii. Jeszcze nie tak bujnej, jak kino czy komiks, ale na pewno kryje si´ tutaj sporo ciekawych opowieÊci, barwne postaci i interesujàce wydarzenia, których nikt, przynajmniej w Polsce, jeszcze nie opisa∏. KtoÊ musia∏ zaczàç.

DziÊ zamiast autora mamy d∏ugà, coraz d∏u˝szà list´ nazwisk, przewijajàcych si´ szybko jak napisy po zakoƒczeniu filmu, których prawie nikt nie czyta. Troch´ szkoda.

Wspó∏w∏aÊciciel najwi´kszej polskiej firmy dystrybuujàcej gry (Micha∏ Kiciƒski z CD-Projektu) porówna∏ obecny poziom rozwoju biznesu gier z przemys∏em filmowym czasu kina niemego.

Ma racj´ – choç tempo zmian jest tutaj zdecydowanie szybsze. Od pierwszych automatów z “Pongiem” czy “Space Invaders” min´∏o nieco ponad 30 lat, a ju˝ teraz bran˝a elektronicznej rozrywki zaczyna obracaç wi´kszymi pieni´dzmi ni˝ przemys∏ filmowy. MyÊl´, ˝e teraz kino osiàgn´∏o kres pewnych mo˝liwoÊci rozwoju, przynajmniej jeÊli chodzi o sposób opowiadania historii, którà widz mo˝e tylko biernie obserwowaç, ci´˝ko tu o jakàÊ rewolucj´. A to punkt, gdzie gry dopiero zaczynajà si´ rozp´dzaç.

Kiciƒski stwierdzi∏, ˝e granica Êredniego wieku gracza si´ przesuwa; potwierdza to, ˝e teraz to ju˝, wbrew pozorom, 30-latek. I ˝e za kilkadziesiàt lat b´dà gry tworzone tak˝e z myÊlà o ludziach w podesz∏ym wieku.

Gry komputerowe stale powi´kszajà docelowà grup´ odbiorców i ju˝ dzisiaj ci´˝ko mówiç o graczach jako o zamkni´tej zbiorowoÊci. Mi´dzy mi∏oÊnikiem szybkiej akcji i ciàg∏ego strzelania a fanem spokojnych strategii wojennych czy ekonomicznych jest ogromna ró˝nica. Gry to tylko forma opowiadania interaktywnych historii – twórcy mogà wk∏adaç w t´ form´ rozmaite treÊci. Od takich skierowanych do dzieci po takie dla emerytów. Zupe∏nie jak w kinie.

Czy w np. 2050 r. ma∏o kto b´dzie spoglàda∏ z politowaniem na gry komputerowe – co ma miejsce teraz?

Takie spojrzenie na gry wynika przede wszystkim z niewiedzy i tylko ktoÊ, kto w ogóle nie gra∏ we wspó∏czesne produkcje albo widzia∏ zaledwie jeden czy dwa tytu∏y, mo˝e patrzeç na gry, jak na bezwartoÊciowà zabaw´ dla dzieci. Gdyby zechcia∏ zajrzeç g∏´biej, szybko zobaczy, jak zró˝nicowane jest to zjawisko i jakie niesie mo˝liwoÊci.

Piszesz o gatunkach gier, które odesz∏y do historii (np. gry tekstowe czy tzw. olimpiady). Jakie z obecnie istniejàcych podzielà ich los, a które w przysz∏oÊci b´dà królowaç?

Nie potrafi´ odpowiedzieç na to pytanie i nie wiem, czy ktokolwiek potrafi. Gry sà dopiero na poczàtku swojej drogi, jedne gatunki b´dà umieraç, inne si´ rodziç i jeszcze wielokrotnie nas zaskoczà. Jako gracz bardzo si´ z tego ciesz´.

Internet kompletnie zmieni∏ gry komputerowe. Na co mia∏ najwi´kszy wp∏yw?

To prawdziwa rewolucja, bo przecie˝ gry – nie tylko te komputerowe zresztà – sà stworzone do wspólnej zabawy. Przed erà internetu ˝ywych przeciwników lub wspó∏pracowników próbowano zast´powaç komputerem, ale to jednak nie to samo, przygody prze˝ywane w wi´kszym gronie cieszà zdecydowanie bardziej i internet to umo˝liwia, znosi ograniczenia przestrzeni.

Zdecydowa∏eÊ si´ wydaç swà ksià˝k´ w∏asnym sumptem. Dlaczego? I czy by∏o to trudne?

Wspó∏czesne technologie pozwalajà skróciç dystans mi´dzy autorem a czytelnikiem, zaÊ ∏aƒcuszek generujàcych koszty poÊredników szybko okazuje si´ zb´dny. Poza tym chcia∏em na w∏asnej skórze sprawdziç, jak wyglàda proces powstawania ksià˝ki – od napisania pierwszego s∏owa, a˝ po wniesienie do domu paczek z gotowymi, wydrukowanymi egzemplarzami. Zrealizowaç taki projekt ca∏kowicie w∏asnymi si∏ami to du˝a satysfakcja.

FIDRYGA¸KI

Weekend | NDZ | JANUARY 23, 2010 | 7

felieton z Utah

Sà sprawy wa˝ne, powa˝ne, które majà wp∏yw na ca∏y Êwiat lub chocia˝ na kraj, na spo∏eczeƒstwo, ale gdy

felietonista si´ w te sprawy zbyt zag∏´bia, czytelnik przestaje W felietonie woli raczej fidryga∏ki, dyrdyma∏ki, plotki, ciekawostki, coÊ lekkiego. Tak STANIS¸AW mi si´ przynajmniej wydaje i KOKESZ chyba mam racj´, wi´c staram si´ takie oczekiwania spe∏niaç.

Plotki na temat Dody i Alicji Bachledy-CuruÊ pomin´, bo czytelnik znajdzie je gdzieÊ indziej. O Lady Gaga innym razem. No to coÊ na temat Utah, bo to moja specjalnoÊç.

JakiÊ czas temu by∏a tu wrzawa – o czym pisa∏em – po zakuciu w kajdany pary gejów, którzy si´ ca∏owali na terenie mormoƒskim; oni twierdzili, ˝e ca∏kiem niewinnie. Nie wolno w tej cz´Êci ÊródmieÊcia paliç papierosów, chodziç w szortach czy w mini itp. ˚eby nie by∏o ˝adnych wàtpliwoÊci i nieporozumieƒ, przedwczoraj dooko∏a swojego terenu postawili wielkie tablice z takim napisem: “Wchodzisz na teren prywatny, na którym obowiàzujà nasze przepisy. KoÊció∏ nasz rezerwuje sobie prawo wykopania z tego terenu ka˝dego z jakiegokolwiek powodu”. Wcale nie przesadzam, tak jest w napisie: “... z jakiegokolwiek powodu”. Bardzo sprytnie.

Jeszcze z Salt Lake City. Po siedmiu latach psychiatrzy zwolnili brodatego porywacza Elisabeth, wi´c stanà∏ nareszcie przed sàdem. D∏ugà brod´ mia∏ zawsze.

W pierwszym dniu procesu ona przedstawi∏a swojà wersj´ ˝ycia z rzekomym prorokiem, który – jak to okreÊli∏a – zmanipulowa∏ jà. Nie tylko nie próbowa∏a od niego uciec, pomaga∏a mu nawet w porwaniu kole˝anki na trzecià jego ˝on´. To si´ zresztà nie udaSzwajcarzy ∏o. Myli∏em si´ tylko co do jej wieku. Mia∏a wtedy 14 lat, a wi´c wi´cej ni˝ ta, któdobrze ra wiele lat temu mia∏a seks z Polaƒskim. pami´tajà, Gdy byliÊmy prawie sto lat temu studentami szko∏y filmowej w ¸odzi, nie za co Polaƒski bardzo go lubi∏em i uwa˝a∏em, ˝e Basia napisa∏ Kwiatkowska pope∏nia wielki b∏àd, wyza niego. Plusy Romana: by∏ kao szwajcarskich chodzàc walerem, mia∏ mieszkanie i skuter. Inni, dziewcz´tach. którzy chcieli si´ ˝eniç z pi´knà gwiazdà bez matury, albo musieliby si´ dla niej rozwodziç, albo, jeÊli któryÊ nie mia∏ ˝ony, mieszka∏ z rodzicami lub w internacie. Minus: wed∏ug Ewy Frykowskiej seks z Romkiem by∏ – choç on zaprzecza – lichy, dlatego Barbara go z koniecznoÊci zdradza∏a.

Ale gdy dosta∏a pierwszy wielki kontrakt we Francji, kupi∏a mu auto i zanim sam stanà∏ na nogi, by∏ tam na jej utrzymaniu. Jak napisa∏ w swojej autobiografii, by∏ wtedy tylko m´˝em gwiazdy. Pomog∏o jej poczàtkowo, ˝e dobrze mówi∏ po francusku. Potem sama mówi∏a po francusku i po w∏osku, wi´c nie by∏ ju˝ jej potrzebny. Lubi∏em go czy nie lubi∏em, nigdy nie ˝yczy∏em mu êle i teraz nie ˝yczy∏em mu, ˝eby Szwajcarzy wydali go na pastw´ krwio˝erczego s´dziego w Los Angeles. Ten s´dzia, gdyby móg∏, posadzi∏by Romana na krzeÊle elektrycznym za to, ˝e 30 lat temu nie stawi∏ si´ w sàdzie, uciekajàc do Europy.

Przest´pstwo pope∏ni∏ jak setki amerykaƒskich nauczycieli, nie mówiàc o gitarzystach i perkusistach, bo mia∏ seks z nieletnià. Przed sprawà siedzia∏ za kratkami 90 dni, grozi∏o mu znacznie wi´cej. Mimo listu goƒczego FBI, we Francji i w Polsce by∏ bezpieczny, a dlaczego aresztowali go akurat Szwajcarzy, wiem po przypomnieniu sobie jego ksià˝ki autobiograficznej. Szwajcarzy pami´tajà, co napisa∏ o szwajcarskich dziewcz´tach.

Mam do tej ksià˝ki ró˝ne zastrze˝enia, ale jednego nie mog´ mu odmówiç. Jest mi∏oÊç do Polski i nienawiÊç do komunizmu. Gdy pisa∏, w Polsce by∏ stan wo-

Weekend

Magazyn Weekend redaguje: Jan Latus, 212-594-2266 w. 25.

Stali wspó∏pracownicy: Bo˝ena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanis∏aw Kokesz, Monika Âli˝, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyƒski.

Piszà z Polski: ¸ukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna

Foto: Archiwum

czytaç, bo o wa˝nych, powa˝nych sprawach czyta gdzieÊ indziej.

Catherine Deneuve w filmie “Wstr´t” Polaƒskiego jenny. Tu˝ przed stanem wojennym widzia∏em po raz dej nocy inna, skaka∏a z okna w Ênieg w koszuli nocnej i ostatni Romana na ˝ywo. W teatrze warszawskim gra∏ bieg∏a do auta. W aucie by∏o bardzo dobre ogrzewanie.

Mozarta w sztuce “Amadeusz”. Potem gra∏ Mozarta po Sylwia, Monika, Izabella, Violetta, Bibi, Julia, Ewa, francusku na scenie w Pary˝u.

Fifi, Anna, Teresa, Paloma, Margaret, Klaudia, AngeliKilka lat po zamordowaniu jego drugiej ˝ony, Sharon na, Lola, Nina, Fryderyka, Gigi, Zuzanna, Kitty, Lilian, Tate, po kl´sce “Makbeta”, produkowanego przez “Play- Dorota, Konstancja, Nanette czy Marianna, wszystkich boya” z nagà Lady Makbet – Polaƒski chcia∏ zrobiç lep- imion nie pami´ta, ka˝da bieg∏a do auta na seks ze s∏ynszego “Makbeta” ni˝ Orson Welles i Akiro Kurosawa, zro- nym re˝yserem. Taka by∏a jego relacja, a czy to prawda, bi∏ du˝o gorszego – stanà∏ jednak znów na nogi. Zrobi∏ czy fantazja erotomana, któ˝ to wie? Nie wszystkie dziew“Chinatown” i “Lokatora”, po czym przez kilka miesi´cy cz´ta by∏y Szwajcarkami, niektóre z innych krajów, takjego kochankà by∏a, jak pisze, 15-letnia Nastassja Kinski. ˝e kilka Amerykanek, ale Szwajcarom ten fragment ksià˝Póêniej obsadzi∏ jà w g∏ównej roli w filmie “Tess”. ki si´ nie podoba∏. No i wreszcie go dopadli.

ProÊba. Uprzejmie prosz´ nie przekr´caç nazwiska Kinski na Kinsky, jak to robià cz´sto Amerykanie. W internetowej WiWOJCIECH KOZAK kipedii sà poprzekr´cane nazwiska. Na przyk∏ad Êpiewaczk´ Mart´ Eggert, ˝on´ Kiepury, przekr´cili na Eggerth, bo najbardziej lubià dodawaç “h”. Gdyby im pozwolono, pisaliby Clintonh, Obamah, Tuskh, Mozarth, Chopinh, Fellinih, Kokesh, Latush. Pradziadek Busha nazywa∏ si´ Walenty Bus, ale dodali mu “h”.

Do niedawna Polaƒski jeêdzi∏ w zimie do Szwajcarii. Mieszka∏ w Gstaad, gdzie mia∏ czy jeszcze ma wynaj´ty domek. Jeêdzi∏ na nartach, czyta∏ scenariusze. Dooko∏a sà pensje dla dziewczàt: Montesoro, Le Mesmil, Le Rosay i La Videmanette.

Setki, setki dziewczàt w wieku od 17 do 19 lat, w tym wiele ∏adnych. Po lekcjach przesiadywa∏y w kawiarniach. Do niego przychodzi∏y zwykle po trzy, pos∏uchaç muzyki i porozmawiaç.

Opowiada∏ im na przyk∏ad, ˝e w jednej scenie filmu “Wstr´t” Catherine Deneuve gra∏a w koszulce nocnej bez majtek, chocia˝ przedtem mówi∏a, ˝e si´ na to nie zgadza, ˝e nie ma o tym mowy. W dzieƒ by∏y tylko pogaw´dki, ale w nocy podje˝d˝a∏ autem pod okna sypialni dziewczàt. KtóraÊ z nich, ka˝-

Krawczyƒska, Ewa Âródka, Daniel Wyszogrodzki.

Reklamuj si´ w Weekendzie. Dzia∏ Reklamy i Marketingu.

Dyr. Dominik Przyby∏o: Tel: 212-594-2266 wew. 34; Fax: 212-594-5538; Displays@dziennik.com

piórkiem w sedno

HAITI

(Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç publikowanych og∏oszeƒ. The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine).

Piszcie listy do: weekend@dziennik.com

MALOWANE LALE Najwi´kszym paradoksem wszelkich utopii, w∏àcznie ze sztukà spod znaku science fiction, jest to, ˝e wszelkie nowe Êwiaty sà budowane na fundamencie starych wyobra˝eƒ.

Tote˝ ma∏o kogo dziwi, ˝e istoty, którymi zaludni∏a ksi´˝yc Pandora wyobraênia JameBO˚ENA CHLABICZ sa Camerona, wyglàdajà jak dobrze wyroÊni´ci i wyp∏ukani w roztworze nadmanganianiu potasu krewniacy kota Filemona. A ju˝ na bywalcach pokazów mody, to powierzchownoÊç gromady awatarów z plemienia Na’ni nie robi najmniejszego wra˝enia.

Zw∏aszcza na tych, co obejrzeli z bliska aktualne kolekcje Johna Galliano i Alexandra McQueena. Trudno bowiem dworowaç sobie z fizjonomii Pandorian w sytuacji, kiedy i Ziemianie przestajà powoli wyglàdaç jak ludzie.

Od jakiegoÊ czasu s∏ychaç opinie krytyków, ˝e umasowienie mody doprowadzi wkrótce (o ile ju˝ nie doprowadzi∏o) do jej kresu. W dobie oplatajàcych Êwiat “sieciówek”, które najbardziej aktualne tendencje stylistyczne b∏yskawicznie t∏umaczà na j´zyk dost´pnej dla wszystkich konfekcji masowej, amatorom haute couture trudno d∏u˝ej broniç okupionej tysiàcami dolarów pozycji snobistycznej, odzie˝owej awangardy. Tote˝ przedmiotem estetyzacji i wyszukanego elitaryzmu zamiast ubrania i akcesoriów coraz cz´Êciej staje si´ samo cia∏o, poddawane torturom body buildingu, restryktywnych diet i ucià˝liwych zabiegów kosmetycznych, a w ostatecznoÊci maltretowane w gabinetach chirurgii plastycznej.

To zresztà nic nowego. Drastyczne ingerencje w naszà fizycznoÊç sà chyba rówOpalenizna, nie stare, jak sama ludzkoÊç. Poczàtki zw∏aszcza praktyk deformujàcych cia∏o w celach ta z solarium, estetycznych si´gajà przedhistorycznych Chin i staro˝ytnego Egiptu, a wiele wskaod dawna jest zuje na to, ˝e pewnych zabiegów tego rona wybiegach dzaju dokonywano ju˝ w epoce kamienia ∏upanego. Przek∏uwanie uszu i sztuka tajedynie z∏ym tua˝u, a tak˝e mocny makija˝ “struktuwspomnieniem. ralny” praktykowane sà zresztà do dzisiaj przez liczne plemiona, które jak na razie nie dosz∏y jeszcze w swoim cywilizacyjnym rozwoju do etapu haute couture.

Ale ˝e dramaty historii lubià si´ powtarzaç (przewa˝nie jako farsa), tote˝ mod´ zaczyna wypieraç z targowiska trendów tak zwana body art, obok piercingu i tatua˝u oznaczajàca teraz sztuk´ agresywnej stylizacji i krzykliwego, teatralnego make-upu.

Tote˝ karnacja modelek prezentujàcych najmodniejsze kolekcje sezonu zima 2010 miejscami niewiele ró˝ni∏a si´ w tym roku od pigmentacji gromady awatarów z Cameronowskiej Pandory. Opalenizna, zw∏aszcza ta z solarium, ju˝ od dawna jest wprawdzie na wybiegach jedynie z∏ym wspomnieniem, ale nie oznacza to wcale powrotu do naturalnoÊci. Wr´cz przeciwnie. Krew z mlekiem okraszona panieƒskim rumieƒcem jest jeszcze bardziej passe ni˝ przys∏owiowe strzaskanie na mahoƒ. Teraz obowiàzujà heroinowe biele, opalizujàce i podbarwione sinym b∏´kitem, jak karnacja wampirów ze “Zmierzchu”. Przydymione oczy to ju˝ nie dyskretne cienie, tylko mieniàce si´ wszystkimi odcieniami fioletu, ró˝u, ˝ó∏ci, zieleni i b∏´kitu (typowymi dla dwutygodniowych siniaków), wielkie ko-

∏a obejmujàce ca∏à powierzchni´ oczodo∏ów. Natomiast brwi i rz´sy nosi si´ teraz g∏´boko odmro˝one, pokryte warstwà bia∏ego szronu lub pob∏yskujàce metalicznymi odcieniami srebra, antracytu albo z∏ota.

Usta nie pozostajà w tyle. Czasem wyst´pujà z granic, rozlewajàc si´ (jak u McQueena) na po∏ow´ twarzy. Innym razem tracà kolor i faktur´, pokryte fioletowà szminkà i grubà warstwà metalicznych “opi∏ków”. Podobnà metamorfoz´ przechodzà w∏osy, farbowane na jaskrawe, plastikowe odcienie ró˝u, ˝ó∏ci albo b∏´kitu lub chowane pod agresywnà w kolorze, nylonowà perukà. Innym zabiegiem upodobniajàcym modelk´ do wampira albo /i cyborga z thrillera klasy C jest nak∏adanie jej na g∏ow´ kornetu (Galliano), welonu, kapelusza w stylu futurystyczno-industrialnym (McQueen), ewentualnie turbanu obszytego orientalnymi ozdobami z metalu (znów Galliano).

W ten sposób typowa klientka Zary czy H&M za kilkoma pociàgni´ciami p´dzla makija˝ysty-futurysty zmienia si´ w z∏otoustego awatara z miedzianym czo∏em, w kornecie z plastikowego worka na Êmieci z metkà Alexander McQueen.

JeÊli jednak mówiç o modzie na ingerencj´ w naszà fizycznoÊç, przywo∏ujàc w tym w kontekÊcie materia∏ z wystawy “I am Art: An Expression of the Visual & Artistic Process in Plastic Surgery”, którà pokazano w maju tego roku w przestrzeni Apexartu w nowojorskiej TriBeCe, te wszystkie tatua˝e, kola˝e i plastikowe makija˝e to zaledwie nieÊmia∏y poczàtek...

Zdj´cia: Archiwum

Weekend | NDZ | 23 STYCZNIA 2010 | 8

dzia∏ odzie˝owy