Nowy Dziennik 2010/05/20 Weekend

Weekend

ILUSTROWANY MAGAZYN “NOWEGO DZIENNIKA”

22 MAJA 2010 | NUMER 558

Weekend | NDZ | 22 MAJA 2010 | 2

felieton Janka

NIEPOTRZEBNE RZECZY JAN LATUS Rodzimy si´, w´drujemy, osiedlamy, znowu przenosimy, zak∏adamy rodziny, zyskujemy i tracimy bliskich, zakorzeniamy si´, uciekamy, umieramy. A za nami wsz´dzie w´drujà rzeczy.

Nie wypada chwaliç rzeczy. Ich przeciwstawieniem sà przecie˝ sprawy od nich wa˝niejsze: myÊli, uczucia, wiara, zdrowie itd. “Ja do rzeczy si´ nie przywiàzuj´”.

“To tylko rzeczy” – s∏yszy si´ cz´sto, nawet w tak nieprawdopodobnych momentach, jak rozbicie mercedesa lub spalenie si´ domu.

Tak byliÊmy wszyscy uczeni. “To rzecz nabyta”. Uczuç natomiast, przyjaêni, zdrowia, dyplomów i nagród, nie mówiàc ju˝ o zbawieniu, kupiç podobno nie mo˝na (jednak wielu to si´ udaje).

A przecie˝ przedmioty sà wa˝ne. M´˝czyêni od ma∏ego ch∏opca marzà o rzeczach: motocyklach, samochodach, komputerach. W tych marzeniach bywajà bardzo szczegó∏owi: marzy im si´ konkretny model, najnowsza technologia, presti˝owa marka. Potrafià ca∏e ˝ycie zadr´czaç si´, ˝e tych rzeczy nie posiadajà, a wiele ich karier s∏u˝y temu, aby te “zabawki dla m´˝czyzn” wreszcie posiàÊç.

Kobiety z kolei, nawet te wykszta∏cone i og∏adzone, potrafià wype∏niaç myÊli butami, ciuchami, kosmetykami. Znowu nie jakimiÊ tam, ale okreÊlonych fasonów, marek, jakoÊci. Tak˝e kobieta potrafi si´ zadr´czyç faktem, ˝e jakichÊ rzeczy nie posiada.

Rzeczy sà wa˝ne nie tylko dla – wy˝ej wymienionych – ludzi o nastawieniu konsumpcyjnym. Sà tak˝e istotne dla estetów. KtoÊ o wyczulonym smaku, na przyk∏ad projektant wn´trz, wr´cz cierpi, gdy widzi, ˝e coÊ nie

pasujàce do reszty wn´trza, krawat gryzie si´ z marynarkà, wazon ustawiono nie w tym punkcie sto∏u. Dekoratorzy nigdy nie sà zadowoleni z wn´trza, w którym przebywajà (w∏asnym lub cudzym); jeÊli coÊ im nie pasuje, uwiera im to jak kamyk w bucie. Jest to, ktoÊ powie, przesadna wra˝liwoÊç, nerwica. Dla artysty jednak pi´kno zewn´trzne jest czymÊ pierwszoplanowym. Poszukiwanie pi´kna jest bowiem tak˝e poszukiwaniem ∏adu, stosowaniem surowych regu∏ estetycznych, odrzucaniem tego, co t´ harmoni´ niszczy. A przeciwieƒstwem harmonii jest dysonans, wi´c – niepokój.

Wkraczamy tu na grzàski teren. Architekt, który obsesyjnie poprawia projekt fasady, jest materialistà, ale poeta nie jest? Ale przecie˝ i poeta (nie ka˝dy co prawda) stara si´ napisaç wiersz wyró˝niajàcy si´ idealnà budowà formalnà.

Biedne te rzeczy... wszyscy na pokaz nimi pogardzajà – ale i tak otaczamy si´ nimi bez umiaru. Nie ma wakacji, z których nie przywieêlibyÊmy komuÊ, lub sobie, jakiegoÊ bzdeta. Zawsze wracamy z ci´˝szà walizkà. Nie ma osoby, która na jakiejÊ promocji nie wzi´∏aby dawanych za darmo gad˝etów.

Obrastamy w rzeczy. Czy kupujemy dom na w∏asnoÊç, czy wynajmujemy na chwil´ pokój, pojawiajà si´ w nim przedmioty i sprz´ty. Czasem brzydkie, tanie, przypadkowe. Czasem – nawet jeÊli pobyt jest chwilowy, ale lokator jest estetà – te akcesoria muszà ze sobà wspó∏graç, tworzyç pi´knà ca∏oÊç, atmosfer´; dom.

Przyj´∏o si´ ceniç bibeloty z dawnych epok, zw∏aszcza jeÊli podkreÊlajà jakieÊ wa˝ne dla historii narodu czy choç-

by rodziny zdarzenia. Jedyny portret dziadka-powstaƒca, broszka po babci, rodzinne srebra majà niekwestionowanà przez nikogo wartoÊç historycznà i emocjonalnà. Co jednak z pierwszym samochodzikiem-zabawkà? Zepsutym starym telewizorem? Szkolnym mundurkiem?

Wszyscy obrastamy w materialne wspomnienia. W gara˝ach przy amerykaƒskich domach pe∏no jest takich gratów. Albo w pokoju syna, który ju˝ si´ wyprowadzi∏. Albo w piwnicy, gdzie kiedyÊ bawi∏y si´ dzieci.

Obrastajà przedmiotami tak˝e imigranci. Nawet najwi´ksza oferma wracajàca z USA do Polski wiezie ze sobà kufry, jeÊli nie kontenery, rzeczy. Ile˝ tego nagromadziliÊmy! – nie mo˝emy si´ nadziwiç, skoro nasze ˝ycie by∏y takie skromne. Ale rzeczy tu tanie.

Du˝o Polaków wraca teraz do kraju na sta∏e. To trudna decyzja, tak˝e z powodów logistycznych. Trzeba sprzedaç dom, kupiç nowy, sprzedaç meble, inne zapakowaç, wsadziç w kontenery. A obok nich: bibeloty, telewizory (ale czy b´dà dzia∏a∏y?), komputery... ∏y˝ki te˝? Obrusy? Niedopity koniak?

Najsmutniej jest chyba powracajàcym do kraju osobom samotnym. Pakujàc ka˝dà rzecz z osobna zadajà sobie pytanie: czy po to ˝y∏em tu tyle lat? Aby to sobie kupiç? I to? Czy zamiast tego nie lepiej by∏o zrobiç... no w∏aÊnie, co?

Kupowanie rzeczy jest te˝ ludzkà reakcjà na samotnoÊç, chandr´, depresj´, niskà samoocen´. JeÊli ktoÊ jest zupe∏nie sam, musi znaleêç jakieÊ formy wype∏niania wolnego czasu, jakieÊ punkty zaczepienia dla myÊli, oczu, ràk. (Wi´êniowie wariujà w pustych celach). Niech wi´c b´dzie dla takich osób pociechà, ˝e za∏o˝à na siebie pi´knà sukienk´ lub garnitur. Albo wsiàdà do nowiutkiego, pachnàcego skórà samochodu.

Przecie˝ oni te˝ wiedzà, ˝e to nie jest wa˝niejsze od rodziny, zdrowia czy s∏awy. Ale nie majàc akurat tamtych rzeczy, cieszà si´ i tà zdobyczà.

Rzeczy naprawd´ czasem sà nam potrzebne. Nie potrafimy ˝yç w kompletnej ascezie, nie zwa˝ajàc na otoczenie, ˝yjàc wy∏àcznie ideami i uczuciami. Na przegubie niejednego ksi´dza – który skàdinàd mo˝e byç Êwietnym duszpasterzem – lÊni drogi zegarek. Niejeden pisarz lubi filozof lubi komfort drogiego hotelu podczas konferencji albo woli pisaç piórem drogiej marki. Rzeczy, rzeczy... niby takie niewa˝ne, niepotrzebne, ale jak˝e jest mi∏o na nie popatrzeç, wziàç do r´ki, pomacaç.

Jednak˝e, gdy je wk∏adamy do kontenera lub z niego wyciàgamy, albo gdy porzàdkujemy mieszkanie po zmar∏ej bliskiej osobie i bierzemy setki rzeczy do r´ki – cià˝à nam one, dra˝nià nas swojà zb´dnoÊcià. Tym, ˝e ktoÊ poÊwi´ci∏ tyle ˝yciowej energii, czasu, nerwów, zdrowia, ˝eby je mieç.

LISTY: latus@dziennik.com

ZDJ¢CIE | ARCHIWUM ILUSTRACJA NA OK¸ADCE | INGA FOLTA

MAGDALENA WYPYCH

Weekend | NDZ | MAY 22, 2010 | 3

co w g∏owie piszczy (15)

WIERSZE O DZIEWCZYNKACH I WAMPIRACH

I Ma∏a wkurwiona dziewczynka Ma∏a wkurwiona dziewczynka w krainie wiecznego konfliktu z ulicà Idzie W s∏uchawkach z Grace Jones W s∏oƒcu Pewnie szuka swego tatusia Który jà kiedyÊ skrzywdzi∏, porzuci∏, Zdradzi∏ jà z w∏asnà matkà Nowi tatusiowie Oferujà tylko doskonalsze formy dewastacji Zwi´kszajà agresj´. Wylaç jà.

Na sprzedawców, na przechodniów, patrzycieli Znaleêç bójki. Rozpoczàç wojny.

Pozbyç si´

Ma∏a idzie w kierunku miejsc bezpiecznych Gdzie mo˝e schroniç si´ przed sobà.

Byleby tam dotrzeç. Odnaleêç spokój Lecz ma∏a wkurwiona dziewczynka nigdy nie odnajdzie Pewnego dnia urodzi innà ma∏à dziewczynk´ I przejdzie jej w∏asne ja.

II “Pod Trzema Ma∏pami” Siedzia∏a i pi∏a piwo Na ∏aweczce pod knajpà “Pod Trzema Ma∏pami” Przez ca∏e lato Teraz opowiada Siedzia∏a i pi∏a piwo “Pod Trzema Ma∏pami” Sama je rysowa∏a Mia∏a na górze Mieszkanie za czterysta Teraz opowiada Siedzia∏a, pi∏a piwo Prowokacyjnie nielegalna Facetom to imponowa∏o Brali od niej po ∏yku I po kilku minutach rozmowy Szli za nià na gór´

Foto: Archiwum

Ulica jak zwykle zaczyna pierwsza “Takie ci´˝kie buty na upa∏...”

“Spierdalaj, bo ci´ skopi´” Jak dobrze by∏oby mu naprawd´ przyjebaç G∏oÊniej Jones!

Na dnie androgenicznego jej g∏osu panuje pewnoÊç

Co dawno straci∏y i ˝adne pieniàdze ju˝ nie kupià: M∏odoÊci.

Po Êwiecie chodzi∏y równie˝ Czerwone Kapturki.

Czerwone Kapturki chodzi∏y po Êwiecie i nie mia∏y pieni´dzy.

Mog∏yby te˝ wiedzieç wi´cej.

Wampiry mia∏y pieniàdze i wiedz´ jak je zarobiç.

Zaprasza∏y Kapturki na egzotyczne wyspy palmowe I tam przyglàda∏y si´ jak pijà na s∏oƒcu pinakolady.

Kapturki szybko traci∏y trzeêwoÊç.

Wampiry upija∏y si´ tym widokiem.

Upija∏y si´ ich Êmiechem i Êwie˝oÊcià I dziwi∏y si´, ˝e m∏odoÊç tak szybko si´ regeneruje.

Nocà gwa∏ci∏y Kapturki.

Kapturki udawa∏y, ˝e jest kól i by∏y kól.

Lecz p∏yny wampirów, które w siebie wch∏ania∏y, Postarza∏y je.

To nie by∏a symbioza. To by∏ efekt naczyƒ po∏àczonych.

Potem inne Kapturki jeêdzi∏y na wyspy.

IV Nocny bar

III Bajka na dobranoc o wampirach

Zapali∏a Êwieczki Kto przyjdzie dziÊ?

Czy przyjdà idioci gestykulujàcy s∏owa?

Przyjdà sprawdziç czy ich myÊlenie ma sens Czy przyjdà niemili, warczàcy wyrazy?

By dowieÊç wy˝szoÊci pogardy nad ignorancjà Kto odbije si´ dziÊ w lustrze?

Po Êwiecie chodzi∏y stare wampiry.

Szuka∏y Êwie˝ej krwi, czyli tego

Czy przyjdà starzy ludzie?

Co unikajà widoku swych pomarszczonych cia∏?

Wraca∏a, piwo i pi∏a

Za ma∏o cia∏a, zbyt ma∏o t∏uszczu. Ju˝ tylko szkielet Blisko sà trupa.

Czy przyjdà m∏ode dziewczyny?

Które odwracajà równie˝ wzrok od swego odbicia Bo t∏uszcz na biodrach. Bo cia∏a za du˝o Nie na ok∏adk´.

Stojà na zewnàtrz “Wol´ umrzeç na raka ni˝ byç gruba” – mówi M∏oda do Starego zapalajàc papierosa.

Potem robi si´ zimno i gasnà Êwieczki Lustra tracà swe odbicia Kochankowie obudzà si´ jednoczeÊnie

V Wampiriada Niemal nie˝ywam – tchu mi brak Rzecze ona, o ˝arzàcych oczach i bladych licach To niemal radoÊç kto wcià˝ koƒca wyczekuje Dar losu przyspiesza tortury Testament spisany. Kilka telefonów WiadomoÊci od tych co niezgodà Êmierç witajà W sam czas by powiedzieç Czego dotàd im nie mówi∏a Teraz ju˝ tylko s∏odkoÊç i sen ...

Obudzona lekko i strawnie, Za du˝o Êwiat∏a Skàd ta lekkoÊç?

Jest oddech, spokojny Ra˝à oczy nowe kolory Oto dzieƒ pierwszy ˝ycia nowego Magdalena Wypych

WALKA CZY KOOPERACJA? Jednym z podstawowych za∏o˝eƒ darwinizmu jest definicja egzystencji jako brutalnej walki o przetrwanie, w której prze˝ywajà najsilniejsi.

MARIAN POLAK

Kto nie walczy, albo walczy i przegrywa, ten ginie.

Tak wi´c wspó∏czesny samiec alfa, który nawykowo Êciga si´ z innymi samcami w gabinecie, na parkiecie, w gazecie i w toalecie, to uboczny produkt ewolucji.

Problem w tym, ˝e koncepcja rozwoju ˝ycia biologicznego jako wojny wszystkich ze wszystkimi od poczàtku by∏a troch´ naciàgana, co zresztà niepokoi∏o jej autora, Karola Darwina. Ju˝ on sam znalaz∏ bowiem liczne przyk∏ady na potwierdzenie zupe∏nie innej Êcie˝ki ewolucji, której podstawowym za∏o˝eniem by∏a Koncepcja nie rywalizacja, ale wspó∏praca.

W tym modelu rozwoju, kto rywarozwoju ˝ycia lizuje, tego ˝ycie marginalizuje. Nabiologicznego tomiast êród∏em post´pu jest konstruktywna wspó∏praca jednostek, grup i cajako wojny ∏ych spo∏ecznoÊci. wszystkich Ten paradoks uda∏o si´ zneutralizowaç poprzez teori´ doboru krewniaze wszystkimi czego, ale neodarwiniÊci i socjobioloby∏a naciàgana, dzy znajdujà coraz wi´cej argumentów za kooperacyjnà koncepcjà ewoco zresztà lucji. Tym bardziej ˝e potwierdza jà niepokoi∏o na ka˝dym kroku praktyka spo∏eczna.

A ta dowodzi, ˝e samiec alfa ju˝ zrojej autora, bi∏ swoje. Wi´c mo˝e spokojnie odejÊç Karola Darwina. tam, dokàd swego czasu posz∏y dinozaury, a za nimi neandertalczycy.

O ile bowiem dobór naturalny okaza∏ si´ strategià skutecznà na wczesnych etapach rozwoju naszego gatunku, o tyle wy˝sze formy socjalizacji, które pozwoli∏y na integracj´ w´drownych grup naszych przodków w pierwsze spo∏ecznoÊci, wymaga∏y ju˝ nie tyle walki, co wspó∏pracy wszystkich ze wszystkimi.

W rozwini´tych spo∏eczeƒstwach demokratycznych agresja przeszkadza w rozwoju, tote˝ wiele wskazuje na to, ˝e ewolucja naszego gatunku promuje kooperacyjny model relacji spo∏ecznych.

Mo˝na to nazywaç “feminizacjà”, mo˝na “zemstà samców beta”, niemniej nawet w sposobie zarzàdzania wielkimi korporacjami wyraênie odchodzi si´ od modelu autorytarnego szefa-dyktatora. Zapewne przyczyni∏y si´ do tego badania wykazujàce zdecydowanie wi´kszà skutecznoÊç dyrektorów stawiajàcych na wspó∏prac´ w zespole. Firmy zarzàdzane demokratycznie rozwijajà si´ otó˝ lepiej i przynoszà wi´ksze zyski, ni˝ te kierowane

przez “zamordyst´”, w nich bowiem wi´kszoÊç energii pracowników poch∏aniajà konflikty wewn´trzne i rywalizacja wszystkich ze wszystkimi.

Stawianie na wspó∏prac´ kosztem zachowaƒ rywalizacyjnych wydaje si´ o tyle racjonalne, ˝e otwarte konflikty sà zdecydowanie kosztowniejsze (i biologicznie, i ekonomicznie) od wszystkich ra-

WOJCIECH KOZAK Foto: PAP/EPA/Ed Oudenaarden

piórkiem w sedno

Foto: Archiwum

Weekend | NDZ | 22 MAJA 2010 | 4

wyrwij, zachowaj

Modelowa spo∏ecznoÊç demokratyczna

KOLCE

zem wzi´tych technik kooperacji. Stàd rosnàce znaczenie tak zwanych “soft skills” – zdolnoÊci komunikacyjnych, mediacyjnych i talentów do budowania dobrych relacji mi´dzyludzkich.

Ograniczanie agresji wydaje si´ byç zresztà podstawowym kierun-

kiem ewolucji tak˝e u innych naczelnych. Jak dowodzi historia tak zwanej “The Garbage Dump Troop”, grupa szympansów, która straci∏a wi´kszoÊç samców alfa, sta∏a si´ modelowà spo∏ecznoÊcià demokratycznà. Rywalizacja ustàpi∏a tam kooperacji, przez co Garbage Troop okaza∏a si´ atrakcyjna tak˝e dla znacznej liczby “obcych” szympansów. Przyjmowano je “z otwartymi r´kami”.

Ale pod jednym warunkiem. ˚adnej agresji! Gdyby ma∏py zna∏y alfabet, tabliczka przy wejÊciu na Szympansi Âmietnik informowa∏aby pewnie uprzejmie: “Samcom alfa ju˝ dzi´kujemy!”.

Weekend | NDZ | MAY 22, 2010 | 5

Weekend w kinie

AGRESJA NA EKRANIE Agresja to coÊ, czego nie brak we wspó∏czesnym kinie.

Nagminnie oskar˝a si´ je przecie˝ o nadmiar przemocy.

W du˝ej cz´Êci ma ona charakter bezmyÊlny, w zamierzeniu efektowny i ekscytujàcy, i tylko epatowaniu, bawieniu ¸UKASZ widza ma s∏u˝yç. Niemniej nie DZIATKIEWICZ brakuje filmów, gdzie pokazanie agresji s∏u˝y czemuÊ wi´cej, a twórcom przyÊwieca okreÊlony cel i osiàgajà intrygujàcy efekt.

Znanemu raczej z pozytywnych ról Michaelowi Douglasowi powierzono rol´ agresora w “Falling Down” (1993).

Umiej´tne zobrazowano w nim cz∏owieka w kraƒcowej sytuacji. Oto zwyk∏y facet nie wytrzymuje i wybucha, i to nieomal dos∏ownie. Zostaje zwolniony z pracy. Stojàc w upale w korku wysiada z auta i od tej pory nie ma zamiaru darowaç nikomu, kto wejdzie mu w drog´. Nie zawaha si´ si´gnàç po broƒ i odp∏acaç pi´knym za nadobne. A co najlepsze, widz staje po jego stronie!

W g∏oÊnym “Taksówkarzu” (1976) wietnamski weteran (Robert De Niro) po powrocie do ojczyzny nie potrafi odnaleêç si´ w normalnym ˝yciu. Pracujàc jako taksówkarz obserwuje mroczne strony nowojorskiej metropolii, zbrodni´ i okrucieƒstwo. Gdy spotyka m∏odziutkà prostytutk´ (Jodie Foster), postanawia uwolniç jà z ∏ap str´czyciela, Nie brak filmów, robi to w sposób krwawy i bezlitopodczas oglàdania sny. I ma nasze przyzwolenie.

JesteÊmy tak˝e po stronie bohatektórych odczuwamy ra “˚yczenia Êmierci” (1974) z Charwy∏àcznie odraz´ lesem Bronsonem. Powierzono mu rol´ architekta z Nowego Jori przera˝enie. ku, którego ˝on´ i córk´ napadni´to, pobito i zgwa∏cono. Ledwie prze˝y∏a tylko m∏odsza z najbli˝szych mu osób. Wobec bezradnoÊci policji zdesperowany m´˝czyzna bierze sprawy we w∏asne r´ce. Ten udany komercyjny film zaowocowa∏ jeszcze czterema kontynuacjami przebiegajàcym wedle podobnego schematu, ale z coraz gorszym efektem ekranowym.

Podobnie trzymamy kciuki za tytu∏owego bohatera cyklu “Brudny Harry” z Eastwoodem (V cz´Êci) i wielu, wielu innych filmów o policjantach czy innych ludziach, którzy przeciwstawiajà si´ z∏u, prowadzà prywatne Êledztwa lub te˝ biorà odwet. W przypadku stró˝ów prawa istotny jest fakt, ˝e naginajà je bàdê wr´cz ∏amià w imi´ walki z przest´pcami, z którymi prawo sobie nie radzi. Jeden z nowszych filmów traktujàcych o dochodzeniu do prawdy i samotnym wymierzeniu sprawiedliwoÊci to “Edge of Darkness”. Córka policjanta (Mel Gibson) zostaje zamordowana. Ojciec za wszelkà cen´ chce ustaliç, kto pozbawi∏ jà ˝ycia, nie cofajàc si´ przed uÊmiercaniem winnych. Ze zbli˝onà sytuacjà mamy do czynienia w “Taken” (2008). Córka eks-agenta s∏u˝b specjalnych (Liam Neeson) zostaje uprowadzona przez gang zmuszajàcy m∏ode kobiety do prostytucji. Zdeterminowany tata nie przebiera w Êrodkach – jak trzeba, morduje z zimnà krwià. Uderzajàca jest scena, gdy strzela do ˝ony znajomego, by w ten sposób zmusiç go do pomocy w uwolnieniu swego dziecka.

Bestie

W ka˝dym z wymienionych dzie∏, nawet jeÊli nie popieramy protagonistów, to budzà naszà sympati´ lub choç po cz´Êci jesteÊmy w stanie ich zrozumieç. Ale nie brak filmów, podczas oglàdania których towarzyszy nam wy∏àcznie odraza i przera˝enie wobec agresywnych poczynaƒ ich zdecydowanie negatywnych bohaterów. Ma to miejsce w prawie ka˝dym filmie o seryjnym mordercy. SpoÊród niezwykle licznych obrazów na ten temat wyró˝nia si´ “Summer of Sam” (1999). Âledzimy w nim przede wszystkim nie mordy dokonywane przez autentycznego zwy-

Ilustracje: Materia∏y promocyjne

Mo˝na ich zrozumieç

“Mechaniczna pomaraƒcza” Stanleya Kubricka rodnialca Davida Berkowitza, ale mieszkaƒców Bronksu, których ogarnia strach i obsesja na punkcie owego dewianta. Owocem tego b´dzie agresja skierowana przeciw bogu ducha winnym ludziom – rzekomym podejrzanym.

Poza seryjnym mordercami kino ch´tnie si´ga po indywidua lubujàce si´ w zadawaniu cierpienia, a nawet zabijaniu innych. Ich zaistnieniu sprzyja czas zam´tu i anarchii. Z takimi ludzkimi potworami walczy np. tytu∏owy bohater “Mad Maxa” (1979).

Filmy koƒca lat 70. i 80. szczególnie obfitowa∏y w kreatury rzeczonego rodzaju. Chcia∏bym tu przypomnieç przyk∏ad jaskrawy, choç ju˝ mocno zapomniany – “Klasa 1984” z 1982 r. W szkole Êredniej, gdzie zaczyna prac´ nauczy-

ciel, rzàdzi gang kierowany przez nietuzinkowego m∏odzieƒca o cechach psychopatycznych, czerpiàcego zyski z handlu narkotykami. Konfrontacja mi´dzy tà dwójkà jest nieuchronna. Tak˝e adaptacja “Mechanicznej pomaraƒczy” (1971) prezentuje m∏odocianego kryminalist´ lubujàcego si´ w maltretowaniu innych. Mamy tu jednak do czynienia z próbà przywrócenia go na ∏ono spo∏eczeƒstwa przez pozbawienie cech agresywnych. W∏adze zamierzajà to uczyniç za pomocà mocno kontrowersyjnego eksperymentu wychowawczo-naukowego.

Szczególnie wstrzàsajàcy obraz potwornej agresji, a jednoczeÊnie przemocy inspirowanej przez media da∏ Michael Haneke w “Funny Games” (1997 i dziesi´ç lat póêniejszy wierny remake). Dwójka m∏odych m´˝czyzn nachodzi trzyosobowà rodzin´ w ich domu nad jeziorem. Zaczyna dr´czyç i katowaç ofiary, bawiàc si´ cierpieniem. Warto podkreÊliç, i˝ w przeciwieƒstwie do “Mechanicznej...” kaci nie sà przedstawicielami subkultury i nie majà korzeni robotniczych, ale pochodzà przypuszczalnie z inteligenckich, dobrych domów.

Agresja czy szerzej przemoc, czy jeszcze szerzej z∏o, sà nieod∏àcznà cechà ludzkoÊci i jako takie muszà byç przez kino pokazywane. Rodzi to oczywiÊcie wiele wàtpliwoÊci i pytaƒ – podstawowe to: w jakim celu? Oby jak najcz´Êciej nie ku uciesze widza, ale by pobudziç go do refleksji.

ALFA ZAWAŁOWCY

Wró˝enie z r´ki to wcale nie zabobon, tylko wa˝na wskazówka diagnostyczna.

Kszta∏t d∏oni mówi wszystko o ludzkiej sk∏onnoÊci do agresji, która wià˝e si´ z kolei z zagro˝eniem chorobami serca. Do rozpoznania przysz∏ego zawa∏owca wystarczy wi´c jedno spojrzenie doÊwiadczonego kardiologa na naszà “lini´ ˝ycia”.

Jak to mo˝liwe? Otó˝ informuje o tym ró˝nica mi´dzy d∏ugoÊcià palców serdecznego i wskazujàcego. Im czwarty palec jest d∏u˝szy od drugietym wi´cej m´˝czyzny w kobiecie.

Niekontrolowane go, I odwrotnie. Ta sama proporcja wskawybuchy z∏oÊci zuje te˝ – bez wzgl´du na p∏eç – na ryzyko “wieƒcówki”. ponaddwukrotnie podwy˝szone Jak wykaza∏y stosowne badania, o zwi´kszajà wrodzonym poziomie agresji oraz – okazji – d∏ugoÊci palców u d∏oni ryzyko zawa∏u. przy decyduje ˝ycie p∏odowe, a konkretnie ekspozycja p∏odu na dzia∏anie testosteronu wytwarzanego przez organizm matki (g∏ównie w korze nadnerczy oraz ∏o˝ysku).

W jaki sposób agresywnoÊç przek∏ada si´ na zagro˝enie chorobà wieƒcowà? Podwy˝szajàc ciÊnienie, t´tno oraz poziom cholesterolu uwalnianego podczas ataku gniewu albo z∏oÊci.

Tote˝ najbardziej zagro˝eni chorobà niedokrwiennà serca sà ludzie reprezentujàcy osobowoÊç typu A, czyli nap´dzani testosteronem, ambitni, nastawieni na sukces osobnicy typu alfa. Tego rodzaju charakter, obok

przebojowoÊci i braku empatii, charakteryzuje tak˝e “wrogoÊç”. Definiowana jako specyficzne po∏àczenie chwiejnoÊci emocjonalnej, egotyzmu, poczucia wy˝szoÊci i narcyzmu – sk∏adowych osobowoÊci “borderline” (pogranicza psychopatii). Nie bez powodu w kardiologii istnieje termin “zawa∏ serca na pod∏o˝u wrogoÊci”.

Ta przypad∏oÊç dotyka g∏ównie stosunkowo m∏odych m´˝czyzn, ale coraz cz´Êciej dotyczy tak˝e kobiet z kadry kierowniczej. Sama eksponowana pozycja zawodowa nie stanowi jeszcze o zagro˝eniu wieƒcówkà. Zdecydowanie bardziej wià˝e si´ to w∏aÊnie z typem osobowoÊci A, zale˝nym z kolei od naturalnego poziomu testosteronu. Im on wy˝szy, tym gorzej dla naszego serca.

Zdaniem badajàcego owà korelacj´ doktora Murraya Mittlemana, który analizowa∏ owà zale˝noÊç na ∏amach “New York Timesa”, decydujàce sà w tym procesie niekontrolowane uczucia gniewu i wrogoÊci, skutkujàce nag∏ym obkurczeniem (zw´˝eniem) naczyƒ krwionoÊnych. “Niektórzy – zdaniem Murraya – podchodzà do ˝ycia ze z∏ym, negatywnym nastawieniem. Sà cyniczni, zapalczywi, ∏atwo tracà panowanie nad sobà. (...) Wpadajà w z∏oÊç niewspó∏miernà do jej przyczyn”. Tymczasem niekontrolowane wybuchy z∏oÊci ponaddwukrotnie zwi´kszajà ryzyko zawa∏u, które utrzymuje si´ przez niemal dwie godziny od ataku wÊciek∏oÊci. Ochron´ przed takim zagro˝eniem stanowi – zdaniem doktora Murraya – umiej´tnoÊç powÊciàgania negatywnych emocji. Czyli trzymanie agresji pod kontrolà wy˝szych poziomów ÊwiadomoÊci.

Foto: Archiwum

ALFA OMEGA

Có˝ z tego jednak, skoro inni naukowcy dowodzà z kolei, ˝e t∏umienie negatywnych uczuç to prosta droga do rozwoju chorób nowotworowych?

Jest tylko jedno wyjÊcie. Nie nale˝y przebieraç si´ w skór´ owcy, pozostajàc psychicznym wilkiem, tylko popracowaç nad sobà i na trwa∏e przebudowaç swojà osobowoÊç, co jest mo˝liwe nawet w przypadku osób agresywnych z natury.

Inaczej osoby z palcem serdecznym znaczàco d∏u˝szym od wskazujàcego padnà po prostu poÊrednià ofiarà ewolucji. I bezpoÊrednià – zawa∏u.

lekarz duszny

S¸USZNY GNIEW

Albo raczej powinienem powiedzieç, jestem agresywny w rozumieniu agresji, jako parcia do przodu, dà˝enia ku swoim celom w Êwiecie zewn´trznym. Jest to rozumienie najbardziej ogólne, taka agresja jest podstawà wszystKRZYSZTOF kich naszych aktywnych dziaKOLECKI ∏aƒ i stanowi postaw´ ˝yciowà kraƒcowo ró˝nà od biernoÊci, wycofania i t∏umienia w∏asnych potrzeb. Jest to postawa bardzo premiujàca we wspó∏czesnym Êwiecie, nie by∏oby bez niej ani przedsi´biorczoÊci, ani wynalazczoÊci, no i w rezultacie w ogóle ˝adnego post´pu.

CzymÊ innym w sensie aksjologicznym jest Oj tak, agresja, jako akt dzia∏ania nakierowanego na krzywdzenie innych – nazywany jà agregniewu sja wrogà (lub gniewnà). jest we mnie Jednym z dogmatów psychologii jest twierdzenie, ˝e agresja najcz´Êciej bierze si´ z gniewiele. wu (uczucia), który jest efektem odczuwania frustracji (która zaÊ jest stanem, nie uczuciem, jak sàdzà niedouczeni). Przyznam si´ Wam – jestem cz∏owiekiem gniewnym! Oj tak, gniewu jest we mnie wiele. KiedyÊ mnie, jako dziecku (jak prawie wszystkim) wmawiano: “nie gniewaj si´, to jest z∏e, niegrzeczne! Zostaniesz ukarany!”. Tymczasem gniew, jako emocja, nie jest niczym z∏ym, jest bardzo potrzebna – daje nam niezb´dnà energi´ do zmiany tego, co nam nie pasuje, da-

Weekend

Magazyn Weekend redaguje: Jan Latus, 212-594-2266 w. 25.

Stali wspó∏pracownicy: Bo˝ena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanis∏aw Kokesz, Monika Âli˝, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyƒski.

Piszà z Polski: ¸ukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna

je si∏´ i motywacj´ do walki z powodujàcymi frustracj´ przeciwnoÊciami losu. Niezadowolenie by∏o matkà wszelkich wynalazków. Bez “wkurzenia si´” na k∏od´ zwalonego przez wichur´ drzewa nie mielibyÊmy si∏y do odciàgni´cia go na bok lub poci´cia na kawa∏ki, aby umo˝liwiç sobie przejazd drogà. Gniew jest jak narz´dzie, mo˝na je wykorzystaç efektywnie i konstruktywnie lub tylko do bezmyÊlnego niszczenia.

Co wywo∏uje cz´sto mój gniew? Ot, w∏aÊnie k∏ody rzucane mi pod nogi przez system spo∏eczny oparty na tysiàcach przepisów, regu∏ i praw, cz´sto niepotrzebnych, g∏upich, bardziej utrudniajàcych ˝ycie, ni˝ u∏atwiajàcych.

Stawianych nam w imi´ zapewnienia z∏udnego poczucia bezpieczeƒstwa. Ot, taki bana∏ – wymóg czekania o 23:00 (nik∏y ruch uliczny) na zielone Êwiat∏o pozwalajàce mi na skr´t w prawo, gdy woko∏o ˝ywej duszy! Powiem praw-

Foto: Archiwum

Weekend | NDZ | 22 MAJA 2010 | 6

Weekend nie poleca

Krawczyƒska, Ewa Âródka, Daniel Wyszogrodzki.

Reklamuj si´ w Weekendzie. Dzia∏ Reklamy i Marketingu.

Dyr. Dominik Przyby∏o: Tel: 212-594-2266 wew. 34; Fax: 212-594-5538; Displays@dziennik.com

Nie jestem cz∏owiekiem agresywnym, ale...

d´ – nie czekam! Nie jestem psem Paw∏owa, na có˝ mi Êwiat∏o dowolnego koloru, gdy moja ocena sytuacji pozwala mi na wykonanie ruchu! Tak – bardzo niepokorny ze mnie u˝ytkownik dróg. To po pierwsze. Po drugie, stale rosnàcym êród∏em mojego gniewu sà w∏aÊnie informacje o bezmyÊlnym niszczeniu, które odbywa si´ pod pozorem budowania dobrobytu. Niszczeniu zdrowia, wolnoÊci i godnoÊci ludzkiej, niszczeniu przyrody, mordowaniu naszej wra˝liwoÊci, spontanicznoÊci, duchowoÊci, aby zrobiç jak najwi´cej miejsca dla czystych automatyzmów: “Êpij, konsumuj, kupuj, p∏aç i bój si´, nie zadawaj pytaƒ”. Wiedz´ o tych tysiàcach niegodziwoÊci serwowanych zwyk∏ym ludziom przez the powers to be czerpi´ z wielu filmów (jak˝e to silnie przemawiajàce przekazy medialne) dokumentalnych. Cz∏owiek dobrze poinformowany po prostu nie mo˝e nie czuç gniewu. Festiwalem informacji o z∏u trzymajàcym w szponach nasze spo∏eczeƒstwo jest Planet Doc Review. Gdy tak si´ naoglàdam przyk∏adów pod∏oÊci, wyzysku, niegodziwoÊci serwowanych nam g∏ównie przez agresywne megakorporacje, wpadam w straszny gniew! I zaczynam wtedy rozumieç bohatera (“bohaterów” – bo rozdwojona jaêƒ) powieÊci Palachniuka “Fight Club”, którzy po cichu, lecz z potwornà konsekwencjà wprowadzajà w ˝ycie plan wysadzenia z siode∏ tych, którzy manipulujà systemem kredytów. Trzymajàc w garÊci nieistniejàce, k∏amliwe pieniàdze doprowadzajà do bankructwa rodziny i ca∏e paƒstwa (patrz: Grecja). MÓJ GNIEW JEST OGROMNY! Pytanie: co z nim zrobi´? Czy wykorzystam go konstruktywnie? A co z nim zrobicie Wy? (Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç publikowanych og∏oszeƒ. The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine).

Piszcie listy do: weekend@dziennik.com

WALKA BEZ WALKI

Weekend | NDZ | MAY 22, 2010 | 7

kijem w mrowisko

Jedni zbrojà si´ na pot´g´, inni – Êwiadomie wyrzekajà si´ jakiejkolwiek broni.

Niedawno na ekrany w Stanach Zjednoczonych i w Europie wszed∏ jeden z najbardziej przewrotnych i zabawPRZEMEK nych filmów ostatnich tygoGULDA dni, “Cz∏owiek, który gapi∏ si´ na kozy”. To satyra na militaryzm, zabawna tym bardziej, gdy uÊwiadomiç sobie, ˝e oparta na faktach. Nie wchodzàc w szczegó∏y, by nie zepsuç zabawy tym, którzy chcieliby si´ na ten film wybraç do kina, doÊç powiedzieç, ˝e jednym z g∏ównych bohaterów filmu jest dowódca eksperymentalnej, jednej z najbardziej nietypowych jednostek w armii amerykaƒskiej. Ten nafaszerowany hippisowskimi ideami ˝o∏nierz (grany w bardzo przekonujàcy spoBycie sób przez Jeffa Bridgesa), wbrew swemu zapacyfistà wodowi, wbrew samej idei armii, próbuje wpoiç swoim podkomendnym ide´ unikania walwydaje si´ ki, rozstrzygania konfrontacji z wrogiem drogà przekonania go do od∏o˝enia broni i podziÊ niechania agresywnych myÊli. za ma∏o Choç to oczywiÊcie jedna wielka kpina, namedialne. suwa skojarzenia z obecnà w Êwiatowej kulturze od bardzo dawnà ideà pacyfizmu. Ideà, która w dzisiejszych czasach wydawaç si´ mo˝e anachroniczna i idealistyczna, ale przecie˝ to w∏aÊnie ona – paradoksalnie – mo˝e byç interpretowana jako najskuteczniejsza strategia przetrwania.

Gdyby spojrzeç pod tym kàtem na histori´ ludzkoÊci, jednym z pierwszych, a z pewnoÊcià – najs∏ynniejszych (wyglàda na to, ˝e s∏ynniejszym nawet od The Beatles)

Foto: Archiwum

I nawet jeÊli na Êwiecie jest coraz mniej idealistów, pacyfiÊci wcià˝ sà wÊród nas.

pacyfistów by∏ sam Jezus Chrystus, który nawo∏ywa∏ swoich uczniów, by nadstawiali drugi policzek, kiedy ktoÊ ich uderzy. Ta koncepcja nie przyj´∏a si´ jednak w Êwiecie staro˝ytnym i Êredniowiecznym, w którym czasem zanim cz∏owiek zdo∏a∏ nadstawiç drugi policzek, traci∏ ju˝ – dos∏ownie – g∏ow´. Potem by∏o jeszcze kilka mniej lub bardziej spektakularnych prób wypromowania idei odrzucenia przemocy – choçby pomys∏y niektórych ugrupowaƒ religijnych w czasach reformacji, których przedstawiciele nosili u boku drewniane miecze albo koncepcja obywatelskiego niepos∏uszeƒstwa i wycofania si´ z ˝ycia politycznego Thoreau – ale to by∏y tylko epizody.

Idea powróci∏a dopiero po kilku setkach lat i to w ma∏o chrzeÊcijaƒskim wydaniu. Po jednej stronie globu jej najwi´kszym propagatorem by∏ indyjski polityk Mahatma Gandhi, po drugiej – czerpiàcy bezpoÊrednio lub tyl-

ko poÊrednio z jego ideowej spuÊcizny amerykaƒscy, a potem tak˝e europejscy hippisi. Gandhi zas∏ynà∏ z tego, ˝e walczy∏ z angielskimi urz´dnikami, szarog´szàcymi si´ w jego ojczystych Indiach, za pomocà uporczywego unikania jakiejkolwiek agresji. Dok∏adnie tà drogà poszli uczestnicy hippisowskich dzia∏aƒ pod koniec lat szeÊçdziesiàtych, którzy albo realizowali w praktyce has∏o “Make Love Not War” i oddawali si´ wolnej mi∏oÊci, zamiast ruszaç na wojn´ w Wietnamie, albo urzàdzali najró˝niejsze pacyfistyczne akcje w rodzaju sittingów: spokojnego siedzenia na ulicy w obliczu nacierajàcych, uzbrojonych w pa∏ki i armatki wodne oddzia∏ów policji.

Ikonicznym, ale jednoczeÊnie tragicznym przyk∏adem tego typu postawy w ostatnim czasie by∏a s∏ynna, reprodukowana w niezliczonych iloÊciach, choç jednoczeÊnie anonimowa scena z zamieszek na pekiƒskim placu Tiananmen: bezbronny m´˝czyzna stojàcy naprzeciw kolumny nadje˝d˝ajàcych czo∏gów. To skrajna, samobójcza forma pacyfizmu, która mo˝e uczyç odwagi, ale ka˝e si´ jednoczeÊnie zastanowiç nad sensem tego typu dzia∏aƒ (czy mo˝e raczej: braku jakichkolwiek dzia∏aƒ).

Czy w dzisiejszej rzeczywistoÊci jest miejsce na pacyfizm? Na walk´ bez walki? Na unikanie konfrontacji? Dla wspó∏czesnych spo∏eczeƒstw, którym dostarczaç trzeba coraz silniejszych bodêców, tego typu postawa mo˝e byç nijaka, a mo˝e – za ma∏o spektakularna: przecie˝ tych, którzy rzucajà kamieniami w policj´, telewizja poka˝e o wiele ch´tniej ni˝ tych, którzy siedzà skuleni na chodniku. Bycie pacyfistà wydaje si´ dziÊ za ma∏o medialne. Co najwy˝ej mo˝na staç si´ bohaterem ironicznej komedii.

A czy to wystarczy, ˝eby zmieniç Êwiat?

moim zdaniem

WYBACZYå?

JeÊli Jan Pawe∏ II potrafi∏ wybaczyç swemu niedosz∏emu zabójcy, to i my nie powinniÊmy mieç oporów, by wybaczaç Dlaczego zatem wydaje si´ to byç takie trudne? Czemu ∏atwiej jest nam dopuÊciç si´ zemsty, zamiast zapomnieç?

Nie umiemy wybaczaç ju˝ od najm∏odszych lat. Uczymy si´ oceniaç krytycznie wszystko i wszystkich. Zapominamy tym samym, ˝e zemsta nigdy nie równowa˝y krzywdy, natomiast wybaczanie przynosi wielkà ulg´.

Jak zauwa˝y∏ niegdyÊ Mahatma GanWybacz sobie, dhi, gdybyÊmy post´powali wedle bizasady “oko za oko”, bylibyÊmy wyrzuç z serca blijnej ju˝ wszyscy Êlepi.

Wybacz sobie, wyrzuç z serca poczupoczucie winy, cie winy, a potem wybacz innym. Nie a potem gromadê z∏ych emocji g∏´boko w serwybacz innym. cu, pozbàdê si´ ich jak najszybciej. Czasami wystarczy pomyÊleç o poszczególnych osobach, wyobraziç je sobie i wybaczyç im w myÊlach. Nie musisz ich nawet o tym informowaç. Wystarczy, ˝e ty sam szczerze to zrobisz. Wybaczanie jest bardzo wa˝nym procesem dla nas samych, dla naszego prawid∏owego funkcjonowania umys∏u, dla zdrowia.

Pami´taj, ˝e ty równie˝ jesteÊ tylko cz∏owiekiem, ˝e nie jesteÊ nieomylny. Kiedy wybaczysz, zauwa˝ysz jak natychmiast poprawi si´ twoje samopoczucie. JeÊli ty

DOROTA STANGRET

b´dziesz potrafi∏ wybaczaç innym – inni b´dà wybaczaç tobie.

Twoje samopoczucie zale˝y od twoich myÊli. JeÊli skoncentrujesz si´ tylko na pozytywnych odczuciach, raz na zawsze wyrzucisz z siebie urazy – ludzie i sytuacje zacznà ci sprzyjaç.

“JeÊli straci∏eÊ bliskà osob´ i nie zdà˝y∏eÊ jej powiedzieç, ˝e wybaczy∏eÊ, wykreuj sytuacj´ rozmowy” – radzi Teresa, siedemdziesi´ciolatka, która nie zdà˝y∏a powiedzieç swojemu by∏emu m´˝owi, ˝e dawno mu wybaczy∏a jego zdrad´ i to, jak jà to bardzo przez te wszystkie lata bola∏o. “Postaw dwa krzes∏a naprzeciw siebie, usiàdê na jednym z nich, wyobraê sobie t´ osob´, z którà chcesz porozmawiaç, i powiedz jej o wszystkim, co bola∏o, które s∏owa rani∏y, a na koniec dodaj, ˝e wybaczy∏aÊ. Potem zapal Êwieczk´”. Mimo dreszczy na skórze, wierz´ w s∏owa Teresy. “Po takiej szczerej rozmowie od razu lepiej si´ Êpi, je, myÊli i ˝yje” – dodaje doÊwiadczona ˝yciem starsza pani.

Psychologowie podkreÊlajà, ˝e ˝ycie w nienawiÊci wp∏ywa niekorzystnie na procesy fizjologiczne zachodzàce w naszym organizmie. Mo˝e byç przyczynà podwy˝szonego ciÊnienia krwi i zmian hormonalnych, g∏ównie hormonu stresu, co wià˝e si´ z ryzykiem chorób sercowonaczyniowych, obni˝onà odpornoÊcià i zaburzeniami pa-

Foto:Archiwum

innym z powodu du˝o mniejszych przewinieƒ.

Mahatma Gandhi mi´ci. “Uwalniajàc ból emocjonalny i rezygnujàc z dociekania, dlaczego dzieje si´ tak, jak si´ dzieje, osiàgamy stan wewn´trznego spokoju” – pisze Caroline Myss w “Anatomii duszy”. Musimy zatem dopuÊciç do siebie uzdrawiajàcà energi´ wybaczenia i pozwoliç sobie ˝yç lepiej, w harmonii z samym sobà. Zawsze warto zaprosiç spokój i szcz´Êcie do swojego ˝ycia. Krótko mówiàc “Êpieszmy si´ kochaç ludzi, tak szybko odchodzà”. Te s∏owa Jana Twardowskiego powinny staç si´ naszym mottem ˝yciowym. Pami´tajmy, ˝e ˝ycie jest kruche. Witajmy si´ zawsze tak, jakbyÊmy widzieli si´ po raz pierwszy. ˚egnajmy si´ tak, jakby to by∏o po raz ostatni. I wybaczajmy sobie b∏´dy. Warto.

Weekend | NDZ | 22 MAJA 2010 | 8

dzia∏ odzie˝owy

AKTORZY ULICZNEGO TEATRU

Co komunikuje Êwiatu wielbicielka talentu Rei Kawakubo, prezentujàca na nowojorskiej ulicy nowà kreacj´ od Commes des Garcons?

˚e posz∏a na “Alicj´ w krainie czarów” Burtona i nie wie, jak wróciç? Ubiera si´ w second-handach na Lower East Side, gdzie w∏aÊnie trafi∏a kolejna partia starych kostiumów z Broadwayu? Reklamuje swój blog modowy? Robi test na tolerancj´ estetycznà przeci´tnych nowojorczyków? Epatuje bur˝uazj´?

Czy osoba, która ma na sobie milion dolarów, kupuje drogie kreacje, bo pragnie czuç si´ jak ów milion? (Czy rzeModa to czywiÊcie wyglàda, to ju˝ zupe∏nie inna kwestia. Wystarczy spojrzeç na Paris Hilnajmniej ton). Lady in red jak Lady in Red? Lady kosztowny w skórzanych majtkach i ró˝owym gori pracoch∏onny secie jak Lady Gaga?

Byç mo˝e. ze sposobów Na razie wiemy tylko tyle, ˝e wybierajàc agresywne fasony, krzyczàce forwyra˝ania my, jaskrawe kolory i prowokujàce desiebie. tale ich w∏aÊciciel pragnie coÊ zademonstrowaç Êwiatu (a czasami sobie). To rzecz bezsporna i wielokrotnie udowodniona przez fachowców od komunikacji spo∏ecznej.

Wiadomo te˝ na pewno, ˝e strój nigdy, nawet za czasów prehistorycznych, nie s∏u˝y∏ g∏ównie celom utylitarnym (˝eby by∏o ciep∏o, wygodnie, higienicznie i takie tam). G∏ównà rolà konfekcji nie by∏o te˝ wcale podkreÊlanie statusu spo∏ecznego, przynale˝noÊci do grupy czy presti˝u. To równie˝, oczywiÊcie. Ale nie przede wszystkim. Chcemy tego, czy nie chcemy, ulegamy czy te˝ nie ulegamy podobnym pokusom, miasto i jego ulice to wielkie kulisy teatru jednego aktora.

Osobom wyró˝niajàcym si´ z t∏umu pod wzgl´dem konfekcji z pewnoÊcià chodzi o zrobienie wra˝enia na otoczeniu i wy∏amanie si´ z szarego t∏umu

Zdj´cia: Archiwum

BO˚ENA CHLABICZ

ubranego w H&M. Nawet jeÊli zaprzeczajà, to w oczywisty sposób nie chcà byç “jak wszyscy”.

Zdeklarowani indywidualiÊci majà na to swoje sposoby. Reszcie w tym sezonie z pomocà przychodzà niektórzy projektanci.

Pierwsza jest – jak zwykle zresztà – marka Comme des Garcons z kolekcjà inspirowana burtonowskà Alicjà. Dla wielbicielek baÊni z tysiàca i jednej nocy (oraz produkcji made in Bollywood) najlepszy b´dzie Versace (oraz Cacharel i Chloe). Wszystkie wymienione domy mody lansujà na lato suknie pow∏óczyste, przezroczyste i barwne jak kostiumy do kolejnej wersji Lawrence’a z Arabii.

Animal instincts najlepiej wyrazi kolekcja od Alexandra McQueena, a niezrealizowane fantazje erotyczne zakomunikuje kostium od Chanel (z parà at∏asowych majtek z koronkà w charakterze spódnicy) lub gorset z metkà Dolce &Gabbana.

Gorzej b´dzie tego lata z feminizmem, anarchià i wszelkà wyra˝anà poprzez agresywnà konfekcj´ krytykà politycznà. Có˝, akurat mamy teraz mod´ na nastroje haremowe, prowokacj´ erotycznà, infantylizm oraz zagubione po drugiej stronie lustra bezradne kobieciàtka w ró˝owych koronkach.

No ale neopunki, metalowcy i wszelkie temu podobne subkultury i tak omijajà przecie˝ firmowe butiki na Madison i Piàtej.

Moda to zresztà najmniej kosztowny i pracoch∏onny ze znanych sposobów na “wyra˝ania siebie”. Z tym, ˝e – jak ka˝dego “j´zyka” – trzeba jej u˝ywaç z przynajmniej minimalnà znajomoÊcià frazeologii, fleksji oraz gramatyki. Inaczej przebierajàc si´ za Alicj´ w Krainie Czarów mo˝na – mimo woli – zostaç bohaterkà Pami´tnika Chiƒskiej Kurtyzany.