Nowy Dziennik 2010/08/05 Weekend

Weekend ˚ Y C I E

ILUSTROWANY MAGAZYN “NOWEGO DZIENNIKA”

7 SIERPNIA 2010 | NUMER 569

T O W Y Â C I G

Weekend | NDZ | 7 SIERPNIA 2010 | 2

felieton Janka

NA WYÂCIGI! JAN LATUS Jednà z form rozwijania sprawnoÊci fizycznej – ale i si∏y charakteru – dzieci sà zaj´cia sportowe w szkole. Nie polegajà one jedynie na odbijaniu mi´dzy sobà pi∏eczki – to nie rozwija∏oby takich cech charakteru, jak wola zwyci´stwa. Do tego s∏u˝à zawody, kiedy dzieci Êcigajà si´ biegajàc mi´dzy s∏upkami, przeskakujàc przez skrzyni´ i wciàgajàc si´ po linie. Poniewa˝ cz´sto rywalizujà zespo∏y, oferma czuje si´ upokorzona nie tylko jako jednostka, ale jako osoba, która zawiod∏a ca∏y team.

Miliardy dolarów sà wydawane na rowery coraz l˝ejsze i sztywniejsze, na metody treningowe coraz doskonalej ∏àczàce trening si∏owy z szybkoÊciowym i mentalnym oraz odpowiednie ˝ywienie, nie wspominajàc ju˝ o niedozwolonym dopingu – wszystko, aby jeden kolarz przejecha∏ w ciàgu 3 tygodni tras´ ca∏ego wyÊcigu o jednà minut´ szybciej ni˝ drugi zawodnik na podium.

A dla zwyci´zcy – s∏awa, splendory, kobiety, sponsorzy, monografie ksià˝kowe.

Jest nie do zaakceptowania, ˝e zwierz´ta czasem walczà ze sobà o prymat w stadzie lub o zdobycz, ale ta rywalizacja nie ma jakiegoÊ uporzàdkowanego charakteru. W sukurs przyszli – màdrzejsi od zwierzàt – ludzie.

Stworzyli ca∏e ga∏´zie biznesu, dyscypliny sportowe, kana∏y telewizyjne, stadiony i tory wyÊcigowe, gdzie pokazuje si´: wyÊcigi konne, zaprz´gów konnych, psów,

zaprz´gów psich. Organizuje si´ tak˝e zawody halowe, który pies najszybciej pokona tor przeszkód.

matycznych czy – w zasadzie decydujàcego w USA o dalszym losie cz∏owieka – testu SAT.

Jeszcze do niedawna urod´ kobiety uwa˝ano za rzecz subiektywnà. Kres temu majà po∏o˝yç konkursy, gdzie kandydatki majà numery startowe, sà mierzone i wa˝one, przechodzà eliminacje, a potem dostajà miejsca od jednego do trzech. W∏aÊciwa kobietom zazdroÊç z powodu wyglàdu innej kobiety przybra∏a postaç skodyfikowanego, dobrze zorganizowanego wyÊcigu. Miss Afrodyta, Pierwsza Wicemiss Wenus, Druga Wicemiss Kleopatra.

Nieprawda, ˝e literatura i sztuka to dziedziny niewymierne. Ten film i aktor robi kas´, który dosta∏ Oscara.

Urzàdza si´ konkursy fotografii z nagrodami pieni´˝nymi, a najzdolniejszego skrzypka lub harfistk´ wy∏ania konkurs, gdzie kandydatów najzwyczajniej w Êwiecie si´ punktuje.

W licznych programach telewizyjnych g∏ówna idea to eliminacja kolejnych osób rywalizujàcych o coÊ, np. kontrakt p∏ytowy, w∏asny telewizyjny program o urzàdzaniu wn´trz, praca u Trumpa, przyjaêƒ filmowej starletki. Ju˝ nie wystarcza, ˝e gwiazdka odrzuca zaloty niektórych, nie odpowiada na telefony innych i – jak to w ˝yciu – kogoÊ wybiera. Teraz ma to charakter sformalizowanej, sportowej rywalizacji przed kamerami.

Dzieci uczà si´ rywalizacji nie tylko wtedy, gdy do upad∏ego trenujà codziennie o Êwicie p∏ywanie czy szermierk´. WyÊcigiem o miejsce w zespole, klasie, reprezentacji, dobrej szkole jest te˝: balet, gra na fortepianie, wyst´py na scenie. W niektórych dziedzinach ta rywalizacja jest prostsza, np. w przypadku olimpiad mate-

Organizm ludzki – ten cud Boski, nieogarniona komplikacja, nieskoƒczone i niezrozumia∏e do koƒca wspó∏zale˝noÊci – te˝ da si´ opisaç w liczbach. Wspó∏czesny diagnostyk posy∏a pacjenta na testy – bez nich nawet nie chce (i nie potrafi) nic powiedzieç. Cyferki i literki, poziom cholesterolu “z∏ego” i “dobrego”, skoki ciÊnienia, wykres fal mózgowych.

Cyfryzacjà organizmu pasjonujà si´ nie tylko lekarze, ale i tzw. medycyna sportowa. Dyscyplina ta zajmuje si´ takim manipulowaniem organizmem, aby osiàga∏ on jak najwy˝szà – i osiàgalnà w precyzyjne obliczonym czasie – sprawnoÊç. Wyra˝onà w liczbach.

Tak˝e poczciwy alkohol rywalizuje o gard∏a pijaków.

Toczà si´ “wojny cenowe”, czyli przebijanie si´ producentów coraz to ni˝szymi cenami, a tako˝ ró˝ne promocje, obni˝ki za zakupy w hurcie, “happy hours”. Piwa i wina rywalizujà o nagrody na targach oraz jak najwi´cej punktów i gwiazdek przyznanych przez recenzenta fachowego pisma.

Inna rywalizacja toczy si´ mi´dzy produktami spo˝ywczymi. Jak wybraç ser? Który sok lepszy, zdrowszy? Pomagajà w tym nalepki, a na nich: iloÊç t∏uszczu i cukru, zawartoÊç kaloryczna. Lepsza gouda czy edam? Kwestia gustu, liczby jednak nie k∏amià i to nimi nale˝y si´ kierowaç przy zakupie. To piwo light ma 100 kalorii w butelce, a to – tylko 90! To mleko ma tylko 2% t∏uszczu!

Liczby pozwalajà nam lepiej rozumieç ró˝nice pomi´dzy poszczególnymi krajami, a tak˝e – hierarchizowaç je. A to pod wzgl´dem: dochodu narodowego, dochodu na g∏ow´, liczby samochodów na 100 mieszkaƒców, obszaru, ludnoÊci, produkcji ropy, d∏ugoÊci autostrad.

Rywalizacja mi´dzy paƒstwami, kontynentami i systemami politycznymi toczy si´ wi´c nie tylko na polach bitew i przy sto∏ach konferencyjnych, ale i na kartach roczników statystycznych.

W jednej z najbardziej wymiernych dyscyplin sportowych – tenisie, gdzie sumuje si´ pi∏ki, gemy i sety – wynik meczu to ludziom za ma∏o. Obsesyjnie Êledzà wi´c rankingi najlepszych graczy, a ostatnio ranking doÊç dziwny – ile który z tenisistów i tenisistek zarobi∏ w ciàgu roku.

PodejÊcie do rywalizacji tenisistów nale˝a∏oby rozciàgnàç na reszt´ Êwiata. Niewa˝ne, co robisz, ile mia∏eÊ na teÊcie SAT czy na 100 metrów w szkole i ile mil na godzin´ ma twój serw – wa˝ne, ile masz na koncie!

W kierunku takiego uproszczonego, ale zrozumia∏ego dla wszystkich obrazu Êwiatowej rywalizacji, ochoczo zmierzamy.

LISTY: latus@dziennik.com

ZDJ¢CIE | PIOTR POWIETRZY¡SKI ILUSTRACJA NA OK¸ADCE | PIOTR POWIETRZY¡SKI

WYRWANE STRONY Ja i Jeff, pi´ç i pó∏ cala niewysokoÊci mojej, kontra szeÊç i pó∏ wysokoÊci jego.

Pozna∏am go dzi´ki temu wzrostowi. Wyró˝nia∏ si´. Mia∏ na sobie elegancki garnitur: pracowa∏ w finansach. Nowy Jork MAGDALENA przyciàga dwa typy ludzi: fiWYPYCH nansistów i artystów.

FinansiÊci sprzedajà Nowy Jork i kupujà, a potem chodzà na wystawy sztuki, jak ta, na której pozna∏am Jeffa. Wkrótce po tym wydarzy∏a si´ dziwna rzecz nowojorska: spotkaliÊmy si´ przypadkowo na ulicy. Jeff okaza∏ si´ mieszkaç blisko szko∏y baletowej, wygodnie by∏o wi´c wpadaç do niego po szkole na drinka. A teraz idziemy razem na obiad: Finansjera i Artystka.

Niedawne spotkanie pewnej siebie Evy, która pracowa∏a w seksie, przypomnia∏o mi, jak Êwiat jest êle urzàdzony; jak wartoÊci wymieniajà si´ na gotówk´; jak pieniàdz zmienia to˝samoÊç. Jak ma∏o przestrzeni pozostaje dla kobiety mi´dzy purytanizmem a pornografià; jak ma∏o istnieje miejsc, by si´ znaleêç, by si´ dobrze znaleêç. Obarczy∏am b∏´dem kultur´. Patriarchat. Styl ˝ycia bogaczy, od którego, na koƒcu piramidy, zale˝ymy. Nie da si´ atakowaç pieni´dzy, pieniàdze zawsze majà racj´.

Strona 44

Cyniczny uÊmiech, ale czegoÊ dotkn´∏am, na pewno.

– Bzdury. Czuj´ si´ ca∏kiem dobrze jak na kogoÊ martwego. Codziennie biegam w Centralnym, po Ulicy! – powiedzia∏ w koƒcu, ale bez charyzmy. – Zresztà jaki kontakt z ulicà ty masz? Co trac´? Spotkania z jakimiÊ wariatami, co rozdajà zapalniczki?

– Ale nie tylko zapalniczki. Wiesz, na rogu Pi´çdziesiàtej Szóstej i Szóstej taki koleÊ siedzi, wiem, mam obsesj´ na punkcie bezdomnych, ale wydaje mi si´, ˝e oni coÊ wiedzà wi´cej, ˝e ju˝ siedzà, a nie biegajà za sprawami jak ca∏a reszta, mo˝e nawet zrozumieli egzystencj´ cz∏owieka.

– Srutu tutu (Bullshit). Przegrali, nie zrozumieli.

– Zrozumieli, ˝e nic nie ma sensu. Ta ca∏a pogoƒ... op∏acanie swojej egzystencji... W ka˝dym razie, cholera jasna, on tam siedzi, otulony kocem i komentuje ludzi, którzy przechodzà.

– ˚e robi co?

– Patrzy na cz∏owieka i coÊ mówi, ale mówi dziwne rzeczy. S∏ysza∏am, jak do faceta w garniturze powiedzia∏: “nawet o tym nie myÊl...”.

– Serio? – rozbawiam go.

– Serio, mi te˝ coÊ powiedzia∏.

KiedyÊ, co prawda.... powiedzia∏ mi, ˝ebym nie zakrywa∏a dekoltu, nie Êmiej si´, to te˝ mo˝e byç metafora, ale ostatnio spojrza∏ na mnie i powiedzia∏: “oczywiÊcie, ˝e tak”.

– Daj spokój, jak mo˝esz wierzyç w takie rzeczy.

– Wierz´ – nie wierz´, ale myÊl´...

– Lepiej myÊl, jak zarobiç pieniàdze...

– Powiedz mi wi´c, jak.

– Mówi∏em ci. Planujesz. Masz jakiÊ pomys∏, tworzysz plan.

Sprawdzasz, czy jest realny. JeÊli jest, realizujesz go. Nie pytasz ludzi z zapalniczkami, w którà stron´ iÊç. Sama dok∏adnie wiesz.

jà innych, by uwierzyli w to, co istnieje tylko w ich g∏owie... nie widz´ ró˝nicy.

– Pod koniec dnia, bardzo realnie, moje konto si´ zape∏nia.

– Nic mnie to nie obchodzi, to tylko pieniàdze.

– Skup si´. To a˝ pieniàdze. Po gówno ci ta zapalniczka?

– Dosta∏am jà. Ma wymiar metafizyczny.

– Srutu tutu (Bullshit).

– Wiesz, Jeff, ty masz bardzo ma∏y, powiem ci w liczbach, kilkuprocentowy kontakt z ulicà i nie doceniasz prostych ludzkich odruchów, jak ci bohaterowie opowieÊci wigilijnych. Mieszkasz na 37. pi´trze, wysoko ponad ulicà, skàd spoglàdasz na Êwiat z góry, jak jakiÊ pieprzony bóg, nie zaprzeczaj. W dodatku te twoje biznesy i transakcje, wszystko jest wirtualne, jak w grze wideo. Gdyby chocia˝ ktoÊ postawi∏ przed tobà walizk´ z trzydziestoma milionami, gdybyÊ zobaczy∏ fizycznie, co robisz, gdybyÊ chocia˝ dotknà∏...

Jeff ironicznie si´ uÊmiecha.

– No, dawaj, dalej...

– ... pracujesz ju˝ tylko w domu... dostarczajà ci jedzenie; jeêdzisz na spotkania z takimi jak ty, z nimi chodzisz potem na bankiety, gdzie dalej omawiasz biznes.

Wszyscy wchodzà ci w ty∏ek, kobiety i m´˝czyêni wokó∏ ciebie, Êwiat w wersji A, gdzie liczà si´ tylko korzyÊci. Wracasz taksówkà, nie mijasz ˝adnych przechodniów. Doorman... nawet nie próbuj, nie jest ˝adnym przyk∏adem ulicy. Kiedy ostatni raz jecha∏eÊ metrem, w dziewi´çdziesiàtym dziewiàtym? To dlatego kolegujesz si´ ze mnà i z Marià, bo ulica przychodzi do ciebie, gdyby nie my, by∏byÊ martwy!

Strona 45

– Jeff, chcesz zapalniczk´ z zielonym Êwiate∏kiem?

Idziemy przez Manhattan do starannie wybranego baru.

– Skàd masz, przecie˝ nie palisz?

- Jest taki bezdomny... zawsze gdy mnie widzi, daje mi zapalniczk´. Znam go od lat, mam ich mnóstwo, ró˝ne kolory. Daje mi te˝ rady.

– Och, tak? Jakà ci da∏ rad´?

– To Êmieszne... ostatnio powiedzia∏ mi, ˝e powinnam iÊç do jakiegoÊ baru, poda∏ mi adres, nawet go zapami´ta∏am.

– Po co?

– Nie wiem, ale mo˝e powinnam pójÊç i sprawdziç, po co.

– Bierzesz porady od bezdomnych w∏ócz´gów z zapalniczkami?

– A ty bierzesz porady od facetów w czerwonych szelkach, którzy wierzà w sekretne ˝ycie liczb. I nak∏ania-

– ¸atwo jest krytykowaç kultur´ – powiedzia∏ w koƒcu Jeff. – O wiele trudniej jest nauczyç si´ w niej ˝yç. I czerpaç korzyÊci. Mnie si´ uda∏o, zaplanowa∏em wszystko.

I teraz, gdy wszystko si´ u∏o˝y∏o, jestem dok∏adnie tam, gdzie mia∏em byç. Ty zaÊ pewnie nic nie zaplanowa∏aÊ.

Jad∏am sa∏at´. LiÊç, który mia∏am na widelcu, przypomina∏ chwast, który wyplewia∏am u babci w ogródku, gdy by∏am ma∏a.

– Zaplanowa∏am... po prostu... mi nie wysz∏o.

– Wi´c nie obwiniaj teraz wszystkiego wokó∏ za to, ˝e ci nie wysz∏o.

– Nieprawda, mam prawo buntu wobec “mainstreamu”, dok∏adnie zaplanowanego Nie da si´ Êwiata, które realizuje nie moje cele. To b´d´ robiç. atakowaç – Tylko dlatego, ˝e nie staç ci´ na iPhopieni´dzy, ne’a – parsknà∏ Jeff, d∏awiàc si´ w mojej wyobraêni chwastem. pieniàdze – Nie potrzebuj´ go. Wybieram nie stuzawsze kaç w ekran, tylko w klawisze.

– Lepiej si´ przyzwyczajaj, kilka lat i nikt majà racj´. nie b´dzie nawet pami´ta∏, ˝e klawiatura istnia∏a.

– Pewne rzeczy nie znikajà, Jeff. Jak... d∏ugopis. Ludzie ciàgle piszà. Podpisujà r´cznie umowy, wtedy majà one wi´kszà wartoÊç...

– Tak, ale coraz cz´Êciej podpisujemy si´ elektronicznie. Post´p ci´ przera˝a?

– Wiele rzeczy mnie przera˝a.

Po chwili zastanowienia dodaj´: – Przera˝ajà mnie bogaci ludzie...

Spojrzenie Jeffa nie kry∏o rozbawienia.

– ... a raczej... rzeczy, które ci muszà robiç, by staç si´ bogatymi... niez∏omnoÊç, chodzenie po trupach, rezygnacja z emocji, poÊwi´cenie szcz´Êcia osobistego...

– Ci´˝ka praca...

– Tak... ale... wiesz, co mnie najbardziej przera˝a?

Przera˝a mnie przepaÊç, jakà tworzà mi´dzy sobà a resztà ludzi.

Kelner w milczeniu zbiera talerze z resztkami liÊci.

Foto: Archiwum

Strona 43

Jeff odk∏ada telefon na blat baru. Zaraz go podniesie znowu, bo b´dzie pika∏. Bez przerwy podnosi, sprawdza, odk∏ada. Przeprasza i coÊ pisze. Odk∏ada i podnosi. Patrz´ zza brudnej szklanki na czerwone Êwiate∏ko, jest jak bicie serca.

– KtoÊ wydaje jutro przyj´cie, zaprosi∏ mnie. Pójdziesz?

– pyta.

– Nie wiem, wiesz, mi si´ ju˝ nie chce.

– No to jesteÊ stara.

– Jestem.

– Wyczerpana.

– Tak. – Wi´c jakie jeszcze masz bodêce? – wróci∏ do sprawdzania pikania, a ja do picia.

– Dramaty. Jeff, urodzi∏am si´, by prze˝ywaç dramaty... Lecz nie mam aktualnie ˝adnych dramatów, mam spokój, p∏ac´ rachunki... Ale sà miejsca, w których sytuacja moja jest wyraêniejsza... Wiesz, Jeff, bogaci muszà istnieç, by biedni mogli coÊ z tego ˝ycia mieç.

– Co niby?

- Nigdy nie by∏eÊ biedny, to nie wiesz. Nie wiesz, co tracisz.

D∏ugi Êmiech.

– Mog´ sobie z ∏atwoÊcià wyobraziç.

– Nie wiesz, czy jesteÊ zdrowy, bo nie wiesz, jak to jest byç chorym. Chory najlepiej uchwyci treÊç zdrowia.

Jeff, cz∏owiek, któremu niczego do szcz´Êcia nie brakuje, powiedzia∏: – OczywiÊcie, ˝e jestem zdrowy. A wiesz, skàd wiem?

Bo nie czuj´ si´ chory i mam lekarza, który to mo˝e potwierdziç.

Weekend | NDZ | AUGUST 7, 2010 | 3

co w g∏owie piszczy (20)

Weekend | NDZ | 7 SIERPNIA 2010 | 4

Weekend w kinie

DWIE LEGENDY, CZTERY KO¸A

Amerykanie kochajà samochody, wr´cz nie mogà bez nich ˝yç.

Nic dziwnego, ˝e na ˝adne podwy˝ki nie reagujà tak nerwowo, jak na wzrost ceny paliwa.

I wcale nie myÊlà wtedy, i˝ podro˝ejà inne towary – ich interesuje g∏ównie koniecznoÊç zap∏acenia wi´cej za galon benzyny.

Ta mi∏oÊç znalaz∏a odzwierciedlenie w amerykaƒskiej automitologii, w której specjalnà rol´ odgrywajà produkcje z “fabryki snów”. Wi´kszoÊç tych filmów przynajmniej po cz´Êci traktuje o wspania∏ych czterech ko∏ach i m´˝czyznach za kó∏kiem. Poza tym wiele gwiazd ma specjalny stosunek do swoich wozów i sama je prowadzi. Dla dwóch legend Hollywood jazda samochodem by∏a czymÊ wi´cej ni˝ pasjà.

¸UKASZ DZIATKIEWICZ

SpoÊród filmów Jamesa Deana najwi´kszà s∏aw´ zyska∏ drugi z jego udzia∏em – “Buntownik bez powodu” (1955). Zw∏aszcza dla amerykaƒskiej m∏odzie˝y sta∏ si´ on szczególnie wa˝ny, bowiem jako pierwszy pokaza∏ zbiorowy konflikt pokoleƒ. Jednà z najs∏ynniejszych scen tego dzie∏a jest scena samochodowa (w dzie∏ach Deana auta nie odeW historii kina pozosta∏ych gra∏y istotnej roli, bowiem ich akcj´ umiejscowiono w pierwszej çwierci XX najmocniej wieku). Postaç grana przez Jamesa stazapisa∏a si´ je do szalonego wyÊcigu. Zasada “zabawy” chicken run wyglàda tak: dwie scena poÊcigu jadà na wprost siebie na “czo∏ówz filmu “Bullitt”. osoby k´” albo w kierunku niebezpiecznej przeszkody; kto pierwszy skr´ci, ten tchórz. W “Buntowniku…” bohaterowie przyj´li ten drugi wariant, owà przeszkodà by∏a przepaÊç… Do pojedynku u˝yli kradzionych aut. Jednym kierowa∏ Jim Stark (Dean), drugim – chuligan imieniem Buzz. To on jako pierwszy usi∏owa∏ wyskoczyç z samochodu, ale zaczepi∏ kurtkà o drzwi. Nie zdo∏a∏ si´ uwolniç...

Urodzony w 1931 r. Dean do chwili Êmierci w 1955 r. zagra∏ tylko w trzech filmach. Ostatni – “Olbrzym” – wszed∏ na ekrany, gdy ju˝ nie ˝y∏. Odniós∏ wielki sukces, czego nie przewidzia∏ dystrybutor i producent. Szef Warner Bros. Jack L. Warner mia∏ powiedzieç: “Kto przyjdzie do kina, aby oglàdaç zw∏oki?”.

Jimmy zginà∏ 30 wrzeÊnia 1955 r. Tego dnia razem ze swoim mechanikiem Rolfem Wütherichem odebrali sportowe auto Porsche 550 Spyder. Wóz by∏ przygotowywany do wyÊcigu w Salinas (Kalifornia), w którym mia∏ startowaç aktor. Pierwotnie porsche plano-

Steve McQueen w filmie “Bullitt”

Zdj´cia: Archiwum

Jimmy

James Dean zginà∏ w tym wyÊcigowym porsche wano dowieêç na miejsce rajdu, jednak w ostatniej chwili Dean podjà∏ decyzj´, ˝e osobiÊcie nim pojedzie, chcia∏ lepiej poczuç wóz. Ruszyli. O 15:30 aktor dosta∏ mandat za zbyt du˝à szybkoÊç. Jecha∏ na zachód autostradà stanowà oznaczonà obecnie 46, kiedy obok miejscowoÊci Cholame z przeciwleg∏ego pasa zjecha∏ swoim fordem custom tudor 23-letni student Donald Turnupseed. Próbowa∏ skr´ciç ku rozwidleniu drogi, nie dostrzeg∏ porsche Deana. Dosz∏o do niemal czo∏owego zderzenia. Powa˝nie rannego aktora w ci´˝kim stanie zabra∏ ambulans. Mechanik, mimo ˝e wypad∏ z samochodu, odniós∏ obra˝enia niezagra˝ajàce ˝yciu. Po przewiezieniu Deana do szpitala stwierdzono jego zgon.

By∏a 17:59. Ostatnie odnotowane s∏owa Dean wypowiedzia∏ tu˝ przed wypadkiem: “Ten facet si´ zatrzyma si´… Zobaczy nas”.

Wbrew rozpowszechniony opiniom porsche kierowane przed Deana w chwili wypadku nie jecha∏o z szalonà pr´dkoÊcià. Policjant, który by∏ na miejscu, okreÊli∏ jà na niespe∏na 90 km/h.

McQ

Niespe∏na rok starszy od Deana Steve McQueen nieco ust´puje mu miejsca w firmamencie mitycznych s∏aw Hollywood. On równie˝ by∏ zaciek∏ym wielbicielem motoryzacji (równie˝ motorów) i tak˝e bra∏ udzia∏ w wyÊcigach samochodowych. Powiedzia∏ kiedyÊ: “Nie jestem pewien, czy jestem aktorem, który bierze udzia∏ w wyÊcigach, czy kierowcà wyÊcigowym, który para si´ aktorstwem”.

Mia∏ ten aktor imponujàcà kolekcj´ samochodów, a ˝e jest dobrym kierowcà próbowa∏ udowodniç nie tylko na torze. Roman Polaƒski w swej autobiografii “Roman” tak napisa∏ o przeja˝d˝ce z “Bandito”, jak go zwano: (…) bardzo nalega∏, byÊmy si´ przejechali jego odkrytym land roverem, (…) usiad∏em obok niego. Potem ruszy∏ przez pustyni´ jak rajdowiec, w kompletnej ciemnoÊci. Pru∏ przez krzaki, ogromne wydmy, od czasu do czasu pojazd spada∏ w pró˝ni´ a˝ do md∏oÊci. Mia∏em uczucie, ˝e lecimy na oÊlep poÊród piaskowej burzy. Przez chwil´ wydawa∏o mi si´, ˝e dziewczyny chichoczà, ale wkrótce zda∏em sobie spraw´, ˝e to okrzyki przera˝enia (…) widok siƒców i guzów Sharon przekona∏ mnie, ˝e to kawa∏ palanta”. Polaƒski mia∏ na myÊli swojà ˝on´ aktork´ Sharon Tate, która wraz z Mià Farrow mia∏a “nieprzyjemnoÊç” odbyç t´ przeja˝d˝k´.

Bezapelacyjnie najs∏ynniejszym obrazem z udzia∏em McQueena by∏ nowatorski “Bullitt” (1968). Zagra∏ w nim tytu∏owego gliniarza z San Francisco, który na w∏asnà r´k´ prowadzi Êledztwo. Obna˝y ono rozmiary korupcji i brudne interesy polityków powiàzanych z mafià. W historii kina najmocniej zapisa∏a si´ scena poÊcigu z tego filmu. Bullitt jecha∏ zielonym fordem mustangiem z 1968 r., zaÊ dwaj umykajàcy przest´pcy czarnym dodgem chargerem z tego samego roku. Zapierajàca dech w piersiach, niezwykle dynamiczna scena trwa 9 minut i 42 sekundy, ale do jej nakr´cenia potrzeba by∏o trzech tygodni.

U˝ywano po dwa egzemplarze obu wozów. Wszystkie cztery zosta∏y specjalnie przygotowane przez weterana wyÊcigów samochodowych.

Dopóki samochody b´dà wa˝nym elementem amerykaƒskiego stylu ˝ycia, dopóty b´dziemy mogli je oglàdaç w filmach “made in USA” z celebrytami za kierownicà. Inna sprawa, ˝e te rzadziej ni˝ przed laty sà produkcji amerykaƒskiej.

Weekend | NDZ | AUGUST 7, 2010 | 5

wyrwij, zachowaj

TRZY, DWA, JEDEN...

Podró˝ pociàgiem z Bombaju do Kalkuty pod koniec XIX stulecia – trzy dni.

Podró˝ pociàgiem w relacji PrzemyÊl – Szczecin pod koniec XX wieku – dwie doby.

Tak wi´c – idziemy, a raczej jedziemy z post´pem.

Z tym, ˝e nie wszyscy w jednym tempie, niestety. No ale to ju˝ szczegó∏ techniczny czy raczej geograficzny.

W naszych czasach Êwiat mo˝na oblecieç dooko∏a (i to wcale nie Concorde’em, tylko zwyczajnà Cessnà) w 61 godzin. Tyle wynosi aktualny rekord.

Natomiast w epoce, kiedy podró˝ z Bombaju do Kalkuty zajmowa∏a trzy doby, okrà˝enie globu dost´pnymi wówczas Êrodkami transportu trwa∏o dok∏adnie 80 dni. O czym wiemy dzi´ki wyprawie niejakiego Fileasa Fogga.

A by∏a to eskapada ekstrawagancka nie tylko ze wzgl´du na nowatorski program, który do dzisiaj przysparza klientów agencjom wyspecjalizowanym w wycieczkach na antypody.

Angielski d˝entelmen Fileas ekspedycj´ “W 80 dni dooko∏a Êwiata” odby∏ Podró˝ bowiem wy∏àcznie w rzeczywistoÊci liFileasa Fogga terackiej, na kartach wydanej pod koniec XIX stulecia powieÊci Juliusza Vermo˝na uznaç ne’a, brytyjskiego autora ksià˝ek awanza symboliczny turniczo-podró˝niczych.

Ale choç wymyÊlona za biurkiem w poczàtek Londynie, jego wyprawa sta∏a si´ przetrwajàcego cie˝ “podró˝à wszystkich podró˝y” i “wyÊcigiem wyÊcigów”, przy okazji dado dzisiaj jàc te˝ poczàtek szczególnemu rodzawyÊcigu jowi rywalizacji, polegajàcej na walce z przeciwnikiem znacznie trudniejszym technologii. ni˝ inni ˝eglarze, sprinterzy czy kierowcy F1. By∏ to bowiem bodaj pierwszy wyÊcig z niewidzialnym przeciwnikiem – czasem. I z ograniczeniami anachronicznych technologii.

W ten sposób zerwana zosta∏a si´gajàca czasów antycznych (a mo˝e jeszcze dawniejszych) tradycja rywalizacji bezpoÊredniej i zmierzajàcej do fizycznego wyprzedzenia konkurentów w maratonie czy powo˝eniu rydwanami. Tutaj chodzi∏o o coÊ innego. Podró˝ Fogga mo˝na uznaç za symboliczny poczàtek trwajàcego do dzisiaj wyÊcigu technologii.

A zacz´∏a si´ ona ca∏kiem zwyczajnie, od przypadkowego zak∏adu. Stawkà by∏a pokaêna jak na tamte czasy kwota 20 tysi´cy funtów brytyjskich. Chodzi∏o zaÊ

Katamaran “Groupma 3” Francka Cammasa

Zdj´cia: Archiwum

ALFA OMEGA

Tà cessnà mustangiem Jared Issacman okrà˝y∏ kul´ ziemskà w 61 godzin, 50 minut i 15 sekund o przeprowadzenie dowodu na – jakbyÊmy to dzisiaj wyrazili – post´pujàcà globalizacj´ zwiàzanà z doskonaleniem Êrodków transportu.

D˝entelmeni z londyƒskiego klubu (zrzeszajàcego, jak to w Anglii, d˝entelmenów w∏aÊnie) wyrazili wàtpliwoÊç wobec opinii Fogga, ˝e Ziemia coraz bardziej si´ nam “kurczy”, skoro podró˝ dooko∏a globu mo˝na odbyç w nieca∏e trzy miesiàce. Fileas otrzyma∏ wi´c zadanie, by empirycznie dowieÊç swojego przekonania. Mia∏ tego dokonaç obje˝d˝ajàc Êwiat w 80 dni. I dokona∏.

Po szczegó∏owe sprawozdanie z wyprawy wypada w tym miejscu odsy∏aç zainteresowanych do powieÊci Verne’a, tutaj wymieniajàc tylko kolejne Êrodki transportu wykorzystane przez Fogga do wyÊcigu z czasem i przestrzenià, a by∏y to: statek parowy, kolej ˝elazna, ∏ódê ˝aglowa, a tak˝e s∏oƒ, balon i sanie z ˝aglami.

Niemniej zadanie zosta∏o wykonane, a Fileas sta∏ si´ natchnieniem dla licznych naÊladowców, starajàcych si´ przemierzyç Êwiat od kraƒca do kraƒca najszybciej, jak tylko mo˝na.

Teoretycznie optymalne wydajà si´ w tym celu statki powietrzne z nap´dem odrzutowym (czyli podró˝ Concorde’em). Ale wspó∏czesnym naÊladowcom obie˝yÊwiata Fogga chodzi jeszcze o inne sprawy. Liczy si´ te˝ na przyk∏ad post´p w konstrukcji ∏odzi ˝aglowych czy szybowców. Oraz nowoczesne techniki nawigacji.

Tote˝ Nagroda Juliusza Verne’a przyznawana od 1994 roku jest trofeum przeznaczonym nie dla najszybszych oblatywaczy odrzutowców, ale dla... ˝eglarzy. Aktual-

ny rekord nale˝y w tej dziedzinie do Francka Cammasa i jego katamaranu “Groupma 3” – którym Franck op∏ynà∏ Êwiat w 48 dni, 7 godzin i 44 minuty. Najszybsza ˝aglówka Êwiata przemierzy∏a ów dystans ze Êrednià pr´dkoÊcià przekraczajàcà 2 w´z∏y (3,6 km) na godzin´.

WyÊcig z czasem i technologià oczywiÊcie trwa tak˝e w awiacji. Do ubieg∏ego roku rekord w tej dziedzinie, ustanowiony przez Brytyjczyka M. Neviede w 1991 r., wynosi∏ 82 godziny. W∏aÊnie tyle zaj´∏o wówczas najszybsze okrà˝enie Êwiata ma∏ym samolotem odrzutowym. Tras´ d∏ugoÊci 36 770 rekordzista pokona∏ ze Êrednià pr´dkoÊcià 448 km/h.

Ten wynik poprawi∏ w ubieg∏ym (2009) roku Amerykanin Jared Issacman, niespe∏na trzydziestoletni milioner z fantazjà, który swojà cessnà mustangiem okrà˝y∏ kul´ ziemskà w czasie 61 godzin, 50 minut i 15 sekund, poprawiajàc wyczyn Brytyjczyka o 30 procent!

Jared Êciga∏ si´ z czasem i technologià, podobnie jak jego s∏ynny poprzednik, Fileas, z pobudek wa˝niejszych ni˝ presti˝ czy pieniàdze. Bi∏ rekord w ramach promocji fundacji Make-A-Wish, finansujàc ca∏y projekt z w∏asnej kieszeni i ∏àczàc przyjemne (czym jest dla zapalonego pilota bicie rekordu pr´dkoÊci) z po˝ytecznym – pomocà chorym dzieciom. W czym zresztà Issacman jest podobny do wszystkich wielkich podró˝ników znanych z historii i literatury. Nie motywujà ich bowiem rekordy dla rekordów ani rywalizacja dla rywalizacji.

Oni po prostu spe∏niajà w ten sposób marzenie o dalekiej, egzotycznej podró˝y.

Weekend | NDZ | 7 SIERPNIA 2010 | 6

Polska na ciep∏o

OBSTAWIACZE Sà troch´ tajemniczy, bardzo dyskretni i skryci. Tworzà swoistà kast´,

To jedna z cz´sto powtarzajàcych si´ scena w ró˝nych polskich filmach i serialach, PRZEMEK najcz´Êciej kryminalnych, z lat GULDA 70. czy 80.: bohater w poszukiwaniu kogoÊ trafia na tor wyÊcigów konnych. Tu otaczajà go niby zwyczajni ludzie, od których jednak od razu bije specyficzna aura. Z wyglàdu zupe∏nie poczciwi m´˝czyêni noszà w sobie jakàÊ tajemnic´ i nie wiadomo tak naprawd´, co kryje si´ pod ich zgrzebnymi, szarymi jesionkami i nasuni´tymi na czo∏o kaszkietami. Bohater wie, ˝e musi uwa˝aç, ale jednoczeÊnie – ˝e uzyska tu to, czego chcia∏: dowie si´ czegoÊ, czego nikt inny nie chcia∏ mu powiedzieç, po˝yczy pieniàTajemniczy Êwiat oficjalnie dze, których nikt inny nie chcia∏ mu dawnych koƒskich zapewniç, albo pozna prawd´ o kimÊ, kto przez d∏ugi czas go ok∏amywa∏. “obstawiaczy” Takie sceny, w których rozmowy odbywajà si´ tylko szeptem, niemal odchodzi zag∏uszane przez t´tent Êcigajàcych si´ w niepami´ç. koni i okrzyki tych, którzy w∏aÊnie stracili spore sumy albo wygrali fortun´, zbudowa∏y bardzo mocny stereotyp tego Êrodowiska.

Na ile jest on zgodny z rzeczywistoÊcià? A mo˝e raczej – na ile by∏ on zgodny z rzeczywistoÊcià sprzed 20-30 lat, kiedy wyÊcigi konne by∏y rozrywkà znacznie popularniejszà ni˝ dziÊ?

– Ale my przecie˝ nie robiliÊmy ˝adnych z∏ych rzeczy, nie mieszaliÊmy si´ w ˝aden krymina∏ – zarzeka si´ Czes∏aw, siedemdziesi´cioletni dziÊ mieszkaniec Sopotu, który w latach 80. sp´dza∏ prawie ka˝dy weekend na torach wyÊcigów konnych. – Znaczy, przychodzi∏y tam jakieÊ szemrane typki, ale to by∏ margines. Wi´kszoÊç z nas to zwykli ludzie, porzàdni, spokojni. Tacy, co to w

Foto: Archiwum

do której trudno jest dotrzeç. To ci, którzy grajà na wyÊcigach.

pracy nie zarabiali za du˝o, to przychodzili na wyÊcigi troch´ dorobiç. Ale najcz´Êciej raczej tracili.

Czes∏aw twierdzi, ˝e zawsze gra∏ uczciwie, przeglàda∏ wyniki wczeÊniejszych gonitw, ocenia∏ szanse poszczególnych koni, form´ i wag´ d˝okejów. Wspomina, ˝e jednym z najwa˝niejszych rytua∏ów sta∏ych wyÊcigowych “obstawiaczy” by∏o wspólne oglàdanie koni, zanim stan´∏y na starcie, i komentarze na temat stanu ich nóg.

listy do redakcji

Pytanie bez odpowiedzi Szanowny panie Janie, lubi´ czytaç Pana felietony w Weekendzie. Jednak felieton z 17 lipca pt. “Zdrowie, uroda” zasmuci∏ mnie niepomiernie. Przyczyni∏ si´ do tego w∏aÊciwie jeden z paragrafów na temat lodów i deserów dla dzieci, jak i dla ka˝dego.

W tym˝e paragrafie poleca Pan dzieciom lody jogurtowe z sacharynà zamiast cukru. Czy˝by nie s∏ysza∏ Pan, ˝e sacharyna to rakotwórczy zwiàzek chemiczny? Sacharyna ma∏o ma wspólnego ze zdrowym ˝ywieniem, a du˝o z przemys∏em militarno-chemicznym.

Jest wiele naturalnych s∏odkich produktów do s∏odzenia, gdzie cukry sà bardziej z∏o˝one, a wi´c zdrowsze, jak np. syropy zbo˝owe oraz suszone owoce.

A wracajàc do sacharyny, to zapewne Panu wiadomo, ˝e wynalaz∏ jà jeden z prekursorów z∏owrogiego koncernu Monsanto (tego od manipulacji genetycznych). W zwiàzku z tym goràco Panu polecam do przeczytania ksià˝k´, którà napisa∏ William Engdahl pt. “Seeds of Destruction”.

JeÊli chodzi o soj´ i tzw. soymilk to znowu z dwojga z∏ego, lepiej u˝ywaç mleka, a najlepiej mleka zbo˝owego. Soja jest ci´˝kostrawna. Azjaci spo˝ywajà jà od wie-

Weekend

Magazyn Weekend redaguje: Jan Latus, 212-594-2266 w. 25.

Stali wspó∏pracownicy: Bo˝ena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanis∏aw Kokesz, Monika Âli˝, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyƒski.

Piszà z Polski: ¸ukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna

ków g∏ównie w zdrowej, ∏atwo przyswajalnej formie – albo fermentowanà jako miso, natto, tempeh lub sos sojowy, lub jako wytràcanà (precipitated) w formie tofu.

Je˝eli chce Pan naprawd´ zainteresowaç si´ zdrowiem i ˝yciem, to polecam Panu ksià˝k´ “The Book of Macrobiotics” napisanà przez Michio Kushi.

A teraz, na koniec, chc´ Panu zadaç pytanie bez odpowiedzi. Dlaczego w “NDz” zazwyczaj okreÊla si´ Polsk´ jako by∏y kraj komunistyczny? O ile wiem, Polska by∏a krajem socjalistycznym. Ludzie posiadali to i owo.

Tak naprawd´ to komunizm by∏ i jest w klasztorach. Komu zale˝y na tym neurolingwistycznym chwycie u˝ywania wyrazu komunizmu?

Z powa˝aniem DANUTA NGUYEN WOODSIDE, NY

Ale, prosz´ Pani, ten mój ca∏y felieton to by∏ ˝art...

A na pytanie – tak jak Pani sobie ˝yczy∏a – nie otrzyma Pani odpowiedzi.

Pozdrawiam Jan Latus

Krawczyƒska, Ewa Âródka, Daniel Wyszogrodzki.

Reklamuj si´ w Weekendzie. Dzia∏ Reklamy i Marketingu.

Dyr. Dominik Przyby∏o: Tel: 212-594-2266 wew. 34; Fax: 212-594-5538; Displays@dziennik.com

– Sami specjaliÊci tam byli – ˝artuje Czes∏aw. – Ka˝dy si´ zna∏ lepiej ni˝ jakiÊ weterynarz czy hodowca. Oglàda∏o si´ te konie, a potem lecia∏o obstawiaç. A potem mieli si´ z pyszna ci, którzy byli pewni, ˝e “ich” koƒ wygra, a przybiega∏ ostatni, jak jakaÊ ∏achudra.

Ale nie ma najmniejszych wàtpliwoÊci, ˝e wokó∏ obstawiania wyÊcigów zawsze pojawia∏a si´ otoczka nielegalnoÊci i krymina∏u. Ju˝ sam fakt “ustawiania” wyÊcigów, czyli przep∏acania d˝okejów, ˝eby nie starali si´ jechaç zbyt szybko, budzi∏ kontrowersje co do uczciwoÊci ca∏ej zabawy. Do tego dochodzi∏a jeszcze kwestia obracania pieni´dzmi, bez kontroli ze strony oficjalnych instancji. Co wi´cej – cz´sto by∏y to naprawd´ spore sumy. Nic wi´c dziwnego, ˝e wyÊcigi bardzo cz´sto uwa˝ane by∏y za wielkie pralnie brudnych pieni´dzy – chodzi∏y plotki, ˝e to w∏aÊnie tu naj∏atwiej by∏o wpuÊciç do obiegu pieniàdze pochodzàce z nielegalnego êród∏a.

Jak to wyglàda dziÊ? WyÊcigi sprawiajà wra˝enie instytucji bardzo archaicznej. Przecie˝ dziÊ, jeÊli ktoÊ chce coÊ obstawiaç, pójdzie raczej do któregoÊ z nowoczesnych biur bukmacherskich, gdzie bez trudu mo˝na postawiç pieniàdze na najró˝niejsze wyÊcigi, mecze, zawody i inne przedsi´wzi´cia sportowe i oko∏osportowe z ca∏ego Êwiata. Ba, nie trzeba nawet iÊç do ˝adnego biura – wystarczy graç w internecie.

Tajemniczy Êwiat dawnych koƒskich “obstawiaczy” odchodzi wi´c si∏à rzeczy w niepami´ç. Odchodzi zresztà w sensie czysto dos∏ownym: sà oni przecie˝ coraz starsi, coraz trudniej im wybraç si´ na wyÊcigi, staç godzinami na zimnie i oglàdaç biegajàce konie.

– Czasem si´ jeszcze wybior´ – mówi Czes∏aw. – Ale rzadko. Zdrowie ju˝ nie to, nie pozwala za bardzo.

A poza tym, co ja mam za pieniàdze z emerytury. Szkoda w ogóle obstawiaç takie ma∏e sumy. Wi´c jak si´ zbior´ i pójd´ na tor, to ju˝ raczej po to, ˝eby starych znajomych spotkaç. Tych, co jeszcze ˝yjà i na wyÊcigi chodzà. Ale coraz mniej ich jest. Wymieramy. Nie wiem, kto b´dzie te wyÊcigi za par´ lat obstawia∏. Chyba ju˝ nikt.

(Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç publikowanych og∏oszeƒ. The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine).

Piszcie listy do: weekend@dziennik.com

Weekend | NDZ | AUGUST 7, 2010 | 7

moim zdaniem

WE CAN WIN THE RACE! W roku 1800 Stara Europa wytwarza∏a w przeliczeniu na dzisiejsze realia 23 procent Êwiatowej produkcji przemys∏owej.

Stany Zjednoczone – niewiele ponad 1 procent. Natomiast prawdziwà pot´gà gospodarczà, supermocarstwem, które przez ponad tysiàclecie dominowa∏o w globalnej rywalizacji na polu ekonomicznym i naukowym, by∏y... Chiny.

MARIAN POLAK

Zdj´cia: Archiwum

Tak, Chiny. Decydowa∏a o tym wielkoÊç terytorialna oraz demografia.

Ale to si´ zmieni∏o z chwilà, kiedy Europa, sto razy mniej wówczas liczna od Azji, postawi∏a na innowacyjnoÊç i wzrost wydajnoÊci, co skutkowa∏o rewolucjà przemys∏owà oraz “epokà ˝elaza i stali”. Azjatom zaÊ drog´ do modernizacji zamkn´∏y archaiczne relacje spo∏eczne i uporczywy tradycjonalizm. Tak wi´c – w okolicach roku 1800 liderem Êwiatowej gospodarki (i co za tym idzie Wygra ten kraj, tak˝e kultury) sta∏a si´ Europa. który b´dzie liderem Ale Stary Âwiat nied∏ugo cieszy∏ si´ pozycjà prymusa globalw dziedzinie badaƒ nej ekonomii. naukowych i post´pu Ju˝ w sto lat póêniej (a dok∏adnie oko∏o roku 1890) na pierwtechnologicznego. sze miejsce w Êwiatowym gospodarczym rankingu wysun´∏y si´ bowiem Stany Zjednoczone. Zdystansowa∏y ekonomiczPoczàtek XX wieku to technologiczna nie najsilniejszà wówczas w Europie Wielkà Brytani´ dominacja USA, czego dowodem choçby i sta∏y si´ najwi´kszym mocarstwem na Êwiecie. ten most (Pulaski Skybridge) Co o tym przesàdzi∏o? Zdaniem fachowców od historii ekonomii – relacje spo∏eczne. Bo choç Europa pierwsza postawi∏a na nowe technologie i rozwój naukowy, to Ameryka doda∏a do tego wszystkiego katali- mo licznych problemów n´kajàcych w tej chwili Nowy ■ zaprojektowanie nowych narz´dzi do badaƒ naukowych przyspieszajàcych post´p technologii. zator, jakim jest swoboda dzia∏alnoÊci gospodarczej. Kie- Âwiat – przewodzà zaÊ Stany Zjednoczone.

Zdaniem naukowców z wiodàcych placówek badawdy Europa pogrà˝a∏a si´ w uprzedzeniach narodowych Ale w tej wojnie o przywództwo nie ma zawieszenia i klasowych oraz budzi∏a upiory polityki historycznej, broni. Zaci´ta walka trwa wi´c w najlepsze, wzd∏u˝ li- czych to nie zasoby ropy, taniej si∏y roboczej, czo∏gów co skoƒczy∏o si´ ostatecznie katastrofà nii frontu nakreÊlonej dwa lata temu przez uczest- czy czego bàdê innego, a potencja∏ intelektualny oraz dwóch kolejnych wojen Êwiatoników konferencji w National Science Foun- polityczna wola, by go racjonalnie wykorzystaç, to najwych, Amerykanie robili bidation, wÊród których znaleêli si´ m.in. wa˝niejsza broƒ w walce o dominacj´ na Êwiecie. I ju˝ znes. I inwestowali w Larry Page (wspó∏twórca Google’a) wiadomo, kto go wygra, przynajmniej w aktualnym pó∏wieczu. OczywiÊcie, ˝e znów Ameryka. post´p techniczny. oraz Ray Kurzweil.

Tote˝ nast´pNaukowcy nà wojn´, tym wskazali wówrazem zaledwie czas tych kilWOJCIECH KOZAK “zimnà”, wygrakanaÊcie dzie∏y pospo∏u nowodzin, których czesne amerykaƒopanowanie zaskie doktryny polipewni kandydatyczne oraz nowe ametom do Êwiatowerykaƒskie technologie. go przywództwa Od tego czasu w wystatus supermocarÊcigu o Êwiatowe przystwa. A sà to (w kowództwo wygrywa ten, Chiƒczycy wymyÊlili proch, ale potem d∏ugo nic lejnoÊci strategiczkto jest liderem w dzienego znaczenia): dzinie badaƒ naukowych i post´pu technologicznego i ■ technologie zapewniajàce nieograniczony dost´p do taniej energii (s∏oƒce, zimjednoczeÊnie oferuje korzystne rozwiàzania systemona fuzja, wodór) we w dziedzinie polityki spo∏ecznej.

W obu tych dziedzinach, niezale˝nie od rosnàcego ■ oszcz´dzajàce Êrodowisko i niedrogie technologie dostarczajàce czystej woznaczenia Azji w gospodarce Êwiatowej, wcià˝ – pomidy pitnej i przemys∏owej ■ usprawnienie infrastruktury miejskiej Maszyny tkackie by∏y ■ opracowanie metod sekwestracji dwuwynalazkiem brytyjskim tlenku w´gla (racjonalna ekonomicznie walka z niekorzystnymi zmianami klimatu) ■ opracowanie cyklu przetwarzania azotu (tanie i bezpieczne dla Êrodowiska technologie rolnicze) ■ nowe, skuteczne leki na najpowa˝niejsze choroby XXI wieku ■ stworzenie czynnoÊciowego modelu mózgu ■ zabezpieczenie cyberprzestrzeni ■ zapobie˝enie terrorowi nuklearnemu ■ usprawnienie rzeczywistoÊci wirtualnej ■ racjonalne reformy systemów zdrowotnych i edukacyjnych (inwestycje w jakoÊç ˝ycia obywateli)

piórkiem w sedno

BARBED WIRE HEART

HIDE AND SEEK Âwiat mody bez skandali to jak wokalistka Doda bez Nergala albo IV RP bez “uk∏adu”.

Zazwyczaj skarpety do sanda∏ów, wrogie przej´cia domów modowych czy przepychanki na caltwaku to jednak burze w BO˚ENA CHLABICZ szklance wody, które nie interesujà nikogo poza garstkà uczestników afery. I tylko czasem, mniej wi´cej dwa razy na stulecie, panowie krawcy i panie modelki kreujà wydarzenie, które trafia na czo∏ówki dzienników, a potem do podr´czników historii.

Tak by∏o z paleniem biustonoszy, spódnicà mini, zrzuceniem gorsetu (i kaProblem, pelusza), spodniami, które za∏o˝y∏y jak zachowaç dziewczyny-kwiaty.

Tego lata te˝ dosz∏o do jednej z epobezgrzeszne kowych rewolucji w dziedzinie konfeksumienie cji, chocia˝ jej efekt jest ma∏o widoczny na nowojorskich ulicach. w epoce Temu akurat trudno si´ dziwiç, bo wszechobecnoÊci rzecz ca∏a zacz´∏a si´ nie tutaj, tylko w Pary˝u, gdzie tym razem za projektobezwstydnie wanie mody zabrali si´ nie designerzy, tylko politycy. obna˝onych I uchwalili – ˝adnych burek! Nie po poÊladków to Pan Bóg do spó∏ki z re˝yserem Vadimem stworzyli kobiet´, ˝eby teraz miai biustów, ∏a ona chodziç w worku! Zw∏aszcza po majà nie tylko bulwarach nad Sekwanà!

Co innego w Anglii. Tam, to w∏aÊciwyznawcy wie nale˝a∏oby nawet rozszerzyç ten naProroka. kaz na rodowite córki Albionu (z powodów wiadomych ogólnie), wi´c brytyjscy parlamentarzyÊci nie podj´li inicjatywy legislacyjnej kolegów zza kana∏u La Manche. Có˝, Chanel nie bez powodu urodzi∏a si´ po drugiej stronie English Channel.

Wracajàc zaÊ do burek, to we Francji ich noszenie w miejscach publicznych jest teraz przest´pstwem, za które odpowiadajà zresztà nie zakutane w bure szmaty panie, tylko ich w∏aÊciciele – panowie. Ustawodawca wyszed∏ bowiem z jak˝e s∏usznego za∏o˝enia, ˝e ˝adna normalna kobieta z w∏asnej woli nie za∏o˝y na siebie czarnego worka z zazdrostkà. Zw∏aszcza w lipcowe upa∏y.

Bo Francja jest, owszem, ojczyznà markiza de Sade’a, ale noszenie burki to przecie˝ nie sadyzm, tylko austriacki masochizm. Zupe∏nie niefrancuska perwersja.

Natychmiast podnios∏y si´ g∏osy, ˝e taka ustawa to gwa∏t na obyczaju, a nawet ograniczanie swobód religijnych.

Szare przeÊcierad∏a stojà bowiem, czy te˝ raczej wiszà na stra˝y moralnoÊci. Nie kobiet, oczy-

Zdj´cia: Archiwum

Weekend | NDZ | 7 SIERPNIA 2010 | 8

dzia∏ odzie˝owy

wiÊcie, tylko m´˝czyzn, którzy patrzàc na obna˝one damskie biusty doznajà pokus zamykajàcych im drzwi do raju (swojà drogà pe∏nego dziewic rozebranych do roso∏u).

Obroƒcy burek ujawnili si´ zresztà nie tylko w Êrodowiskach, które kwestie raju pe∏nego dorodnych hurys traktujà z nale˝nà hurysom powagà. Wsparcie nadesz∏o bowiem tak˝e znad Wis∏y, gdzie burki wyst´pujà jedynie w kiepskich lumpeksach.

Tymczasem to Micha∏ Zarzeczny, felietonista z “Polski The Times”, napisa∏: “No wi´c – bezczelnie – ja jestem za burkami. Czemu? Ano, rozejrzyjcie si´ po pla˝y, po sklepie.

Czy wielu ludzi byÊcie nie zakryli, ˝ebyÊmy si´ razem nie m´czyli.

W∏asnym widokiem?”.

I wiecie co? Trudno mu odmówiç racji. Mniejsza ju˝ o te hurysy. Worki przyda∏yby si´ czasem z powodów estetycznych!

Albo chocia˝ d˝insy. Spódnice maksi. Bluzki z r´kawami.

Bo teraz to niektóre panie ods∏aniajà stanowczo wi´cej, ni˝ rzeczywiÊcie majà do pokazania.

W ka˝dym razie – jest sprawa. A nawet regularny skandal.

Do zabawy w hide and seek, która dotyczy przecie˝ kwestii mody, czynnie w∏àczyli si´ – obok polityków i etatowych stró˝ów hurys – tak˝e projektanci. I zaproponowali coÊ dla paƒ, które na mocy ustawy b´dà zmuszone zdjàç burki. W swojej ofercie na aktualne lato niektórzy designerzy okazali tak daleko idàcà przenikliwoÊç, ˝e z wyprze-

dzeniem odczytawszy intencje francuskich parlamentarzystów wrócili do d∏ugoÊci maksi – spódnic po kostki, malowniczych i szykownych d∏ugich sukni, szerokich spodni o nogawkach zamiatajàcych nadsekwaƒskie trotuary. W kolekcjach najmodniejszych marek pokaza∏y si´ te˝ cienkie, letnie bluzki z r´kawem d∏ugim albo trzy czwarte. Interesujàcà i szykownà kolekcj´ d∏ugoÊci “do ziemi” pokaza∏ dom mody Chloe.

Ale konfekcj´ utrzymanà w tej samej konwencji lansuje tak˝e Ann Demuelemeester, Yohji Yamamoto, Dries van Noten oraz Marc Jacobs. Towarzystwo projektantów broniàcych hurys i ich raju jest wi´c – jak widaç po tej krótkiej liÊcie nazwisk – mi´dzynarodowe.

A co do burek, to problem, jak zachowaç bezgrzeszne sumienie w epoce wszechobecnoÊci bezwstydnie obna˝onych poÊladków i biustów, majà nie tylko wyznawcy Proroka. Niedawno na pomys∏ obowiàzkowego zas∏aniania dekoltów (pod groêbà relegowania z KoÊcio∏a) wpadli zakonnicy – franciszkanie. Zgadnijcie, gdzie. Dla u∏atwienia podpowiadamy, ˝e to nie by∏o w Afganistanie. Ani nawet w Pary˝u.