Nowy Dziennik 2010/09/23 Weekend

Weekend

ILUSTROWANY MAGAZYN “NOWEGO DZIENNIKA”

25 WRZEÂNIA 2010 | NUMER 576

OKTOBERFEST

NARESZCIE IDZIE JESIE¡!

Weekend | NDZ | 25 WRZEÂNIA 2010 | 2

felieton Janka

PRECYZJA JAN LATUS Precyzja jest zanikajàcà umiej´tnoÊcià i coraz rzadziej docenianà zaletà. Precyzja zwalnia tryby post´pu, jest ˝mudna i nudna. Triumfuje teraz chaotycznoÊç, improwizacja i bylejakoÊç.

Precyzja jest potrzebna, ˝eby wykonaç r´cznie precyzyjny zegarek. KiedyÊ r´cznie robione by∏y wszystkie czasomierze, dlatego te˝ mo˝na by∏o, po ich dok∏adnoÊci i trwa∏oÊci, odró˝niç szwajcarski od radzieckiego. DziÊ precyzyjne czynnoÊci wykonujà roboty, a nielicznie wykonywane wed∏ug staroÊwieckich metod zegarki sà niezmiernie kosztowne, obnoszone jako dowód zamo˝noÊci w∏aÊciciela, jako status symbol.

Precyzji wymaga∏o zawsze wykonanie wielu urzàdzeƒ, samochodów, maszyn. DziÊ cierpliwoÊci trzeba ju˝ tylko przy projektowaniu robotów. Te zaÊ nigdy przy pracy si´ nie nudzà, nie majà kaca, zawsze sà równie precyzyjne.

KiedyÊ mo˝na by∏o odczuç – gdy samochód rozkraczy∏ si´ na drodze – ˝e jest to produkt polski czy nawet angielski, a nie – dok∏adnych robotników niemieckich czy japoƒskich. DziÊ minimalne ró˝nice jakoÊci samochodów wynikajà bardziej z tego, kto jakie poczyni∏ oszcz´dnoÊci przy wybieraniu materia∏ów. Roboty nie sà chaotyczne jak W∏osi, leniwe jak angielscy zwiàzkowcy. Sà wsz´dzie takie same.

Niemniej ludzka precyzja ciàgle jest niezb´dna przy wytwarzaniu niezliczonych dóbr. Uwa˝a si´, ˝e najdok∏adniejsi w pracy sà Azjaci, zw∏aszcza – Azjatki. Tote˝ one w∏aÊnie szyjà nam, gdzieÊ w Wietnamie, koszule, to Chinki wk∏adajà karty pami´ci do naszych laptopów, to one sk∏adajà iPhone’y i telewizory plazmowe, to one precyzyjnie podrabiajà torebki Louis Vuitton.

KiedyÊ prac wymagajàcych precyzji by∏o znacznie wi´cej: odr´czne pisanie by∏o zarazem kaligrafià. Bywa∏o, ˝e urod´ zapisu oceniano równie uwa˝nie, jak jego treÊç.

Ciàgle w Japonii uczy si´ dzieci kunsztu odr´cznego pisania; w innych krajach ju˝ tylko bazgrzemy swój podpis na dole dokumentu.

Dok∏adnoÊç konieczna by∏a kiedyÊ przy malowaniu, rysowaniu, grawerowaniu, malowaniu pisanek, grze na skrzypcach. DziÊ komputer zapisuje nasze myÊli w postaci takich samych liter, a keyboard zawsze w tonacji odtworzy ˝àdany dêwi´k. Fotografia zaÊ odzwierciedli rzeczywistoÊç precyzyjniej ni˝ najwi´kszy malarz flamandzki.

Wydaje si´, ˝e d∏ubanina jest ceniona tylko w kilku kulturach: w Niemczech mo˝e, w Szwajcarii, nade wszystko jednak – w krajach azjatyckich. Osobliwym przyk∏adem jest Japonia, gdzie, mimo produkcji szybkich pociàgów i motocykli, nadal zauwa˝a si´ pi´kno w wy-

cyzelowanej ozdobie i w starannym u∏o˝eniu utensyliów na stole biesiadnym. W tym ludnym, a˝ huczàcym od maszyn i samochodów kraju ludzie znajdujà spokój ducha pochylajàc si´ nad idealnie uformowanà fili˝ankà herbaty, tam tylko ludzie godzinami kl´czà, by utrzymaç ∏ad w przydomowym ogródku.

Precyzja nudzi dziÊ m∏odzie˝. Nie chodzi tylko o wykonywanie przedmiotów – tak˝e o pismo i mow´.

Lektura jakichkolwiek zapisów w internecie przekonuje, ˝e dok∏adnoÊç i staranie w ogóle nie jest dziÊ cenione. Byle jaka konstrukcja zdania, swobodny przep∏yw myÊli, ca∏kowicie ignorowana ortografia... taki zapis jest brudny, nawet gdy nie przenosi ˝adnych brudnych myÊli.

A przecie˝ by∏o zawsze pi´kno w idealnie u∏o˝onych na stronie ksià˝ki czy gazety tekstach i zdj´ciach. Pi´kno zawiera si´ w takim cyzelowaniu tekstu, aby nie tylko nie zawiera∏ literówek, ale tak˝e osiàga∏ idea∏ pod wzgl´dem stylistycznym.

Nie ka˝dy to dziÊ rozumie, jakà mo˝na mieç satysfakcj´, gdy dostrze˝e si´ i usunie w ostatniej chwili podwójny odst´p mi´dzy s∏owami.

KiedyÊ precyzyjny musia∏ byç ka˝dy sonet, tak˝e pod wzgl´dem plastycznym. Mozolono si´ nad wyglàdem ka˝dej strony pisma “Skamander”. Dumano, jakà daç ilustracj´ na ok∏adk´ p∏yty, jakà czcionkà zapisaç teksty piosenek, jakà zaprojektowaç nalepk´.

Nie wàtpi´, ˝e i dziÊ sztaby fachowców cyzelujà graficznie ok∏adki kolorowych magazynów i strony internetowe, ale czy ten trud jest zauwa˝any? Czy ktoÊ wpatruje si´ w szat´ graficznà pisma lub webpage? Raczej nie, raczej oddzia∏uje to na naszà ÊwiadomoÊç podprogowà, czy jak si´ tam okreÊla sk∏anianie nas do kupienia czegoÊ mimo woli.

Precyzja zanika te˝ w mowie. Dawne usi∏owania wypowiedzenia si´ w formie doskona∏ych, a nawet kunsztownych zdaƒ, zastàpi∏ small talk. Wystarczy tysiàc s∏ów, wype∏nianych jakàÊ watà, jak like, a nawet s∏owami wulgarnymi na f (USA) i k (PL).

Przywiàzywanie wagi do detalu okreÊla nie tylko narody, ale i cz∏owieka. Czasem jest to pedanteria. Czasem – ju˝ obsesja. Cz´Êciej jednak – dowód estetyzmu i klasy. Gdy idzie o dba∏oÊç o wyglàd, w tyle zostajà, niestety, nasi bracia Amerykanie, a czo∏ówk´ znowu tworzà Azjatki. Popatrzmy na te wizytujàce Nowy Jork lub nawet tu mieszkajàce – ile˝ w ich ubiorze klasy i wysmakowania. Czasem wr´cz odnosi si´ wra˝enie, ˝e Japonka przed wyjÊciem na ulic´ oglàda si´ w lustrze! Znowu nie da si´ tego powiedzieç o wielu Amerykankach.

Na pewno o detal stroju dbajà Francuzki i W∏oszki, w nieco mniejszym stopniu – Polki, które w zwiàzku z tà uwagà obra˝à si´ i gremialnie przestanà mnie teraz czytaç; szkoda.

Z wywodów tych wynika, ˝e idea∏em, gdy idzie o wysmakowanie, jest Japonka noszàca szwajcarski zegarek i podajàca wysmakowanymi ruchami herbat´ – lub robiàca zawodowy masa˝. Nie musi jednak koniecznie pisaç po japoƒsku. Mo˝e byç nawet po polsku. Ale bez b∏´dów, prosz´, bez b∏´dów!

LISTY: latus@dziennik.com

ZDJ¢CIE | ARCHIWUM ZDJ¢CIE NA OK¸ADCE | PAP/EPA/ANDREAS GEBERT

Weekend | NDZ | SEPTEMBER 25, 2010 | 3

felieton z Utah

KFAJER J´zyk angielski jest popieprzony, jeÊli chodzi o rodzaje p∏ci. Teacher to mo˝e byç albo nauczycielka albo nauczyciel, worker – robotnik albo robotnica, nurse to zwykle piel´gniarka, ale mo˝e te˝ byç STANIS¸AW KOKESZ

piel´gniarz. To mo˝e prowadziç do nieporozumienia. Podobnie ze s∏owem lover.

Foto: Archiwum

Janis Joplin, lat 26, by∏a w hocieniu, nie pchajà si´ do przodu, telu w pobli˝u Woodstock, bo najak to robià cz´sto inni, s∏ychaç ich, st´pnego dnia mia∏a wystàpiç dla ale nie widaç. Jednak genialnej mepó∏ miliona ludzi, ale nie dosz∏o galomance wydawa∏o si´, ˝e to ona do tego, bo by∏ deszcz, a ona zajest w ich cieniu, wi´c zerwa∏a miesza∏a wódk´ z tequilà i herowspó∏prac´ z Big Brother. B∏àd. inà, wi´c nie by∏a w formie. ÂpieSformowa∏a Kosmic Blues Band. wa∏a nast´pnego dnia. Na razie by∏ Ka˝dy muzyk z osobna by∏ dobry, u niej na noc niejaki Vince. Nad a razem im nie za dobrze sz∏o. ranem powiedzia∏a: Brawa na koncertach by∏y teraz – Leci do mnie z San Francisco mizerne, recenzje z∏e, pisano namój (my to mo˝e byç mój albo mowet, ˝e to koniec Joplin. Stopnioja) lover. Nie wiem, kiedy doleci wo jednak Kosmic Blues poprai dojedzie, to mo˝e byç ka˝dej wia∏ si´ i wyst´py w Europie stachwili. W razie czego musisz si´ ∏y si´ sukcesem. Nagra∏a jeszcze zmyç. p∏yt´ “Pearl”, która posz∏a do Troch´ póêniej ktoÊ zapuka∏ do sprzeda˝y po jej Êmierci. Mówidrzwi. Vince wsta∏ go∏y z ∏ó˝ka i ∏a, ˝e heroina jej nie zniszczy jak otworzy∏. Za drzwiami sta∏a m∏oinnych, bo jest silna i b´dzie ˝y∏a da kobieta. Joplin zawo∏a∏a: d∏ugo. Nie sprawdzi∏o si´.

– To my lover. Ubieraj si´ szybTeraz kilka s∏ów na ca∏kiem inko, Vince, i sp∏ywaj. ny temat. W Utah zamieszanie, bo By∏ kompletnie zaskoczony, w tegorocznych wyborach guber˝e lover jest tej samej p∏ci co gwianatora mormon republikanin ma zda, ale bez s∏owa us∏ucha∏. A to groênego przeciwnika. Coroon to by∏a Peggy Caserta, w roku 1969 popularny burmistrz. Mniejsze sta∏a towarzyszka ˝ycia Joplin, te˝ miasta i przysió∏ki to mormoni realkoholiczka i narkomanka. Po publikanie, a Salt Lake City i okoÊmierci Janis napisa∏a ksià˝k´ ze lica ju˝ nie, dlatego by∏a nawet burwspomnieniami. mistrz katoliczka, którà zna∏em.

(Bior´ to z ksià˝ki “Pearl”, któCiekawe, ˝e Coroona popiera g∏orà napisa∏ Ellis Auburn). Êno by∏a gubernator republikanka.

Rok 1975. 16-letnia dziewczyRobi to na z∏oÊç kolegom repuna Êpiewa na ma∏ej estradzie, publikanom, bo gdy wskoczy∏a z wiblicznoÊç rzuca w nià pomidorace na opró˝niony sto∏ek, podstawiami. Potem siedzi z opuszczonà g∏oli jej nogi, uwa˝ajàc, ˝e kobieta guwà na korytarzu. Podchodzi do niej bernator to wstyd dla Utah i powinimpresario. Za nim niewiele od no to byç konstytucyjnie zabronioniej starsza Joan Jett. ne. Naprawd´ tak by∏o! Meksyka– Jak si´ nazywasz? nie, nawet legalni, a jest ich sporo, – Cherie. przewa˝nie nie majà prawa g∏osu.

– Anga˝ujemy ciebie, ˝ebyÊ weJednak gdy Meksykanka zosta∏a sz∏a do historii rock and rolla.

Miss World czy Miss Universum, – ˚artujesz. powiedziano, ˝e w ca∏ej Ameryce, – Cherie Bomb. z wyjàtkiem Arizony, b´dzie wi“Hello, Dad, hello, Mom, Chetana z otwartymi ramionami. rie Bomb” – Êpiewa wkrótce.

Letterman zaprosi∏ jà do swojeKristen Stewart Êpiewa i gra na go programu. Wi´c przylecia∏a z gitarze jako Joan Jett. Prawdziwa Las Vegas do Nowego Jorku i wyJett jà zaakceptowa∏a. Dakota stàpi∏a. W Las Vegas nie mówi∏a Fanning te˝ Êpiewa jako solistka po angielsku, mia∏a t∏umacza, a trzy The Runaways Cherie Curry. dni póêniej w Nowym Jorku ju˝ Ca∏kiem nieêle. Raz Êpiewajà we po angielsku mówi∏a. Nieêle. Modwie do jednego mikrofonu. Gdy ja znajoma j´zyk hiszpaƒski opaBrawa na koncertach by∏y teraz mizerne, recenzje z∏e, pisano nawet, Cherie by∏a u szczytu krótkiej kanowa∏a dopiero po pi´ciu dniach i riery, pisano, ˝e jest jak Brigitte nocach z Meksykaninem, co i tak ˝e to koniec Janis Joplin.

Bardot. Dakota nie przypomina by∏o ca∏kiem dobrym wynikiem.

Bardot, raczej Monroe, przynajmniej w tym filmie, choç Joan Jett wcià˝ wyst´puje, ale zespó∏ nastoletnich Polski jest trudniejszy. Chinki, które grajà w ping-ponga nie imituje Marilyn, jak robi∏a to Zellweger w “Chica- dziewczàt nie istnieje. Nie by∏ z∏y, w filmie jest orygi- jako Polki, z pewnoÊcià musia∏y uczyç si´ d∏u˝ej. go”. Cherie Bomb. nalne nagranie The Runaways z przed 33 lat. Rzecz jaChinki dosta∏y polskie paszporty, Szwedzi ˝u˝lowKristen ma wielkà scen´ pod koniec filmu, gdy wpa- sna nie jak Doors, Big Brother and the Holding Com- cy tak˝e, a urodzona w Danii Polka, która chcia∏a graç da w histeri´, rozbija instrumenty i demoluje studio, bo pany albo Jefferson Airplane, jednak lepszy od wi´k- w tenisa i wygrywaç turnieje jako Polka, polskiego paCherie, z którà si´ kocha∏y, razem çpa∏y i wàcha∏y pro- szoÊci zespo∏ów, które przysz∏y potem, a˝ do dnia dzi- szportu nie dosta∏a, wi´c musi graç jako Dunka. Ja pachy, nagle odesz∏a z zespo∏u. Cherie nigdy ju˝ nie wy- siejszego. Gdy by∏ Woodstock, ich jeszcze nie by∏o, by- szport USA dosta∏em bez trudu, bo po angielsku móst´powa∏a, d∏ugo walczy∏a z alkoholizmem i narkoma- ∏y ma∏ymi dziewczynkami. wi´ ∏adniej ni˝ wi´kszoÊç Amerykanów i s∏ów znam nià. Napisa∏a ksià˝k´ ze wspomnieniami, na podstawie Patrz´ na archiwalny fragment koncertu. Janis Joplin wi´cej. Wiem, ˝e kfajer znaczy chór, a pisze si´ choir. której w roku 2010 zrobiono film. przy mikrofonie w Êwietle reflektorów, Big Brother w Kfajer, choir.

Weekend | NDZ | 25 WRZEÂNIA 2010 | 4

technologia ˝ywienia

JESIE¡ W GARNKU Jesieƒ – w Polsce najcz´Êciej zimna i deszczowa – ma jednak swoje zalety. Jednà z nich jest czas zbiorów po lecie i uroEWA ÂRÓDKA dzaj warzyw oraz owoców. Dynie, papryki, kabaczki, cukinie, patisony, bak∏a˝any a˝ si´ proszà, aby je pokroiç i wrzuciç do garnka. Mo˝na z nich np. zrobiç fantastyczne myÊliwskie danie w∏oskie z kurczakiem: cacciatore.

Do przyrzàdzania tego typu wszelkich jednogarnkowych potraw Êwietnie nadaje si´ rondel zwany po angielsku Dutch oven. To charakterystyczny garnek na trzech nó˝kach, który jest ˝aroodporny. KiedyÊ ustawiano go bezpoÊrednio nad paleniskiem. DziÊ u˝ywa si´ go m.in. do cacciatore i innych potraw, których sk∏adniki najpierw poddusza si´ na ogniu, a potem piecze w piecu. Po pierwszej wojnie Êwiatowej sprytni Francuzi podkradli duƒski pomys∏ i uczynili z tego garnka w∏asny produkt – w tej wersji: bez nó˝ek, czyli... French oven. W takim w∏aÊnie naczyniu najcz´Êciej przyrzàdza si´ we Francji podobne danie do w∏oskiego cacciatore: coq au vin. Francuska wersja ró˝ni si´ od w∏oskiej tym, ˝e nie wymaga pieczenia. Przyrzàdzajàc koguta w winie warto wiedzieç, ˝e jeÊli nie mamy a˝ dwóch dni, aby mi´so dok∏adnie wymoczy∏o si´ w winie, to warto zastosowaç francuskà sztuczk´ dla poprawienia smaku mi´sa. Po podsma˝eniu kurczaka i prze∏o˝enia ca∏oÊci do French oven, zanim zalejemy potraw´ winem, dodajmy do niej 1/4 szklanki koniaku lub brandy. Alkohol nale˝y ostro˝nie podpaliç w garnku, a potem wymieszaç potraw´ i dopiero zalaç winem. Tak robi si´ tak˝e, jeÊli do potrawy u˝yto zwyk∏ego kurczaka – w oryginalnym przepisie powinien to byç naprawd´ stary kogut, którego mi´so ma nieco inny smak. Receptura coq au vin wymaga wina z Burgundii. GdybyÊmy jednak przypadkowo dysponowali wy∏àcznie ˝ó∏tym francuskim winem, podobnym do sherry, tzw. vin jaune, to wtedy zamiast pieczarek lepiej u˝yç smardzów, które lepiej pasujà do wykwintnego wina.

OczywiÊcie nie trzeba si´ te˝ kurczowo trzymaç receptur. Zawsze warto eksperymentowaç. Przy potrawie jednogarnkowej, nawet jeÊli dodamy czegoÊ za du˝o lub

Coq au vin

Zdj´cia: Archiwum

Kto nie ma za du˝o czasu na przyrzàdzanie posi∏ków, powinien kupiç szybkowar.

CACCIATORE Z KURCZAKIEM

Kurczak cacciatore za ma∏o, mo˝na uratowaç smak jedzenia kolejnymi modyfikacjami. Warto tylko pami´taç o pewnych zasadach.

Najpierw do naczynia, w którym b´dziemy dusiç potraw´, wk∏ada si´ mi´so. Potem doprawia si´ je Êwie˝ymi lub suszonymi zio∏ami, a nast´pnie wlewa p∏yn – np. wino czy sos warzywny. Kiedy mi´so jest lekko podgotowane, dodaje si´ na koƒcu warzywa, które gotujà si´ najszybciej. Zawsze podczas duszenia nale˝y trzymaç “oven” dok∏adnie przykryty – inaczej potrawa szybko si´ spali.

1/2 cebuli 1 puszka krojonych pom idorów po 1 ∏y˝eczce: suszonej baz ylii, oregano i majeranku 2 szklanki* makaronu w kszta∏cie ry˝u (orzo) 4 kawa∏ki kurczaka wg uzn ania pó∏ g∏ówki czosnku 1 ˝ó∏ta cukinia 1 cukinia zielona 1 zielona papryka 1 czerwona papryka Niektórzy narze2 ∏y˝eczki odsàczonych kap arów kajà, ˝e przygoto*szklanka = cup wywanie tego typu Piec rozgrzaç do 450 st.

F. Dutch oven wypotraw zawsze zajsmarowaç oliwà. Cebul´ posiekanà w piórka muje sporo czasu. u∏o˝yç na Êrodku garnka . Odsàczyç pomidoFaktycznie, tzw. ry, a sos przelaç do miski; dodaç zio∏a i dosoul food, ma wpilaç wody tak, aby w sum ie by∏y 2 szklanki sane w swojà nap∏ynu. Z sosu odlaç pó∏ szk lanki na póêniej. tur´ wolne gotoCebul´ zasypaç ry˝em i pol aç wi´kszà cz´wanie na ma∏ym Êcià sosu. Na ry˝u u∏o˝yç kurczaka (mo˝e ogniu lub d∏ugie byç mro˝ony), doprawiç go solà, pieprzem i posiekanym czosnkiem. zapiekanie. Kto Nast´pnie dorzuciç pomidory i reszt´ warzy absolutnie nie w. Cukinie nale˝y pokroiç ukoÊnie, a papryk mo˝e wygospoi w s∏upki. Polaç resztà sosu. Naczynie dok darowaç jednej ∏adnie przykryç pokrywkà i piec oko∏o 50 czy dwóch gominut. dzin na przyrzàdzenie sobie posi∏ku, powinien zainwestowaç w szybkowar. Mo˝na w nim przyrzàdziç m.in. smaczne gulasze. Czas gotowania mi´sa w takim urzàdzeniu skraca si´ nawet do 20 minut, a potrawa smakuje bardzo podobnie jak duszona przez par´ godzin na niewielkim ogniu.

i zalaç winem. Dodaç Kur´ podzieliç na 8 cz´Êci ul´, marchewk´ pokroCOQ AU VIN prawie ca∏à posiekanà ceb ∏a (zwiàzane nitkà w zio i jonà wzd∏u˝ na 4 cz´Êci 1 du˝a kura lub 2 ma∏e owaç do lodówki na p´czek). Ca∏oÊç nale˝y sch kurczaki odsàczyç mi´so i e˝y nal 1 dob´. Kolejnego dnia go one rw cze i elk but 1/2 aç. Kur´ z dodatkami nawarzywa, a wino zachow dy zbràzowieje, kurczawina wytrawnego Kie le˝y obsma˝yç na oleju. samym rondlu poddusiç 6 pasków bekonu ka nale˝y wyjàç i w tym pnie do du˝ego French st´ 0,5 funta pieczarek posiekany czosnek. Na ka i warzywa, doprawiç oven nale˝y w∏o˝yç kurcza 12 szalotek em. Doprowadziç do aç à i pieprzem oraz zal win sol u snk czo ków zàb ´ par ykryç i na bardzo ma∏ym wrzenia, a nast´pnie prz ki 2 godzin. Pod koniec ew do rch nà 2 ma ogniu dusiç przez jed , nale˝y podsma˝yç bekon, olej duszenia obok, w rondlu kura jest ugotowana, dy 1-2 cebulki i grzyby. Kie mas∏o zuciç zawartoÊç rondla i do French oven nale˝y dor 2 garÊcie Êwie˝ego Gotowà potraw´ nale˝y . min gotowaç ok. 3 tymianku i liÊci laurowych ca∏oÊç posypaç pietruszkà. pietruszka

Weekend | NDZ | SEPTEMBER 25, 2010 | 5

wyrwij, zachowaj

DRZEWA ZASYPIAJÑ STOJÑC Nie wszystkie ˝ywe istoty podzielajà zmartwienie Ala Gore’a zwiàzane z ociepleniem ziemskiego klimatu. Dla niektórych wieczne lato oznacza bowiem szans´ na ˝ycie.

JeÊli nie wieczne, to z pewnoÊcià trwajàce znacznie d∏u˝ej ni˝ teraz, kiedy liczy ono zaledwie kilka krótkich miesi´cy.

Na roztopieniu lodowców, wy˝szym ni˝ dotàd st´˝eniu dwutlenku w´gla w atmosferze, trwa∏ym podwy˝szeniu temperatury, wzroÊcie wilgotnoÊci i nast´pstwie tylko dwóch pór roku – suchej i deszczowej, najbardziej skorzystajà zdaje si´ mchy i paprocie.

I nie jest to wcale kolejna Bajka z Mchu i Paproci, bo mchy i paprocie ju˝ kiedyÊ mia∏y taki okres wyjàtkowej klimatycznej prosperity. A dzia∏o si´ to w tych samych czasach, kiedy Z mrozem wÊród niemal miliona gatunków gigani Êniegiem tycznych paprotników przechadza∏y si´ (skàdinàd niema∏e) dinozaury. No a teradzà sobie raz paprotki, zredukowane do roli “paliczne gatunki protki”, nie doÊç, ˝e mieszczà si´ w byle doniczce, to jeszcze ich liczebnoÊç, roÊlin w sensie gatunkowym, spad∏a do niecawieloletnich. ∏ych 10 000. A wszystko przez kolejne zlodowacenie. Tote˝ nic dziwnego, ˝e na och∏odzenie ziemskiego klimatu Êwiat roÊlin zareagowa∏ niezwykle ozi´ble.

W sytuacji kiedy regularnie, ka˝dego roku, po ciep∏ym lecie nast´powa∏a zimna zima, wi´kszoÊç organizmów ˝ywiàcych si´ Êwiat∏em s∏onecznym, wodà i dwutlenkiem w´gla musia∏a – w intencji przetrwania jako gatunku – zamknàç biografi´ swoich kolejnych pokoleƒ w sztywnych granicach kilku miesi´cy. Ten czas musi im teraz wystarczyç na kie∏kowanie, kwitnienie, wydawanie owoców i rozpylenie nasion. Lub “wymyÊlenie” jakiejÊ za-

st´pczej, równie skutecznej formy przechowania materia∏u genetycznego, w myÊl zasady: “aby do wiosny”.

W konsekwencji och∏odzenia klimatu przewa˝ajà w tej chwili w strefie umiarkowanej roÊliny jednoroczne, które ju˝ od póênego lata rozpoczynajà proces ˝egnania si´ ze Êwiatem, jednoczeÊnie przygotowujàc do wejÊcia w ˝ycie (po przetrwaniu najtrudniejszych miesi´cy) nast´pne pokolenie. Wielkiemu wymieraniu towarzyszy wi´c wielkie gromadzenie zapasów energetycznych, które – w formie ziaren, bulw, cebulek lub k∏àczy ukrytych zimà pod bezpiecznà warstwà gleby – pozwolà “potomstwu” szcz´Êliwie wykie∏kowaç na wiosn´.

Na te zapasy sk∏ada si´ g∏ównie skrobia, bia∏ko i cukry oraz podstawowe sole mineralne. Zresztà – ka˝dy wie, jak to wyglàda w przypadku cebuli, ziemniaka czy fasoli.

(Konsumujàc frytki albo grochówk´ odbieramy przysz∏oÊç ma∏ym kartofelkom i fasolkom. Nie wstyd wam, wegetarianie?).

OczywiÊcie nie ca∏a flora z ka˝dà nast´pnà zimà musi ˝egnaç si´ ze Êwiatem. Z mrozem i Êniegiem radzà

Zdj´cia: Archiwum

MARIAN POLAK

sobie z powodzeniem stosunkowo liczne gatunki roÊlin wieloletnich. Zima nie stanowi wi´kszego problemu dla drzew. Potrafià one, i to w dobrej kondycji, przetrwaç tysiàclecie w niemal ka˝dym klimacie (no, mo˝e z wyjàtkiem arktycznego). Czego najlepszym dowodem polskie d´by. Ale i drzewa, by przeczekaç okres najwi´kszych ch∏odów, muszà przygotowaç si´ do tego strategicznie na jesieni.

Nawet dla roÊlin wieloletnich Ênieg, a zw∏aszcza mróz oznaczajà brak po˝ywienia. I to – wbrew pozorom – nie z powodu niewielkiego nas∏onecznienia, ale z uwagi na problemy z wodà, która – jak wiadomo – w niskich temperaturach po prostu zamarza. A to stwarza – obok groêby Êmierci z pragnienia – dodatkowe zagro˝enie. Zmieniajàc stan na skupiony woda zwi´ksza tak˝e swojà obj´toÊç, co powoduje “syndrom p´kajàcych rur c.o.”. W podobny sposób p´ka∏yby zimà tak˝e nasycone wodà drzewa, gdyby nie okolicznoÊç, ˝e jeszcze jesienià wydrenowa∏y jà, do ostatniej kropli, z ga∏´zi i pnia, a nawet (cz´Êciowo) z korzeni. Z tych samych powodów jeszcze przed rozpocz´ciem tego procesu pozby∏y si´ te˝

najbardziej “wodolubnych” elementów swojej anatomii – liÊci. Jedyny wyjàtek od tej regu∏y to izolowane grubà warstwà ochronnych wosków iglaki, którym nawet przy najwi´kszych mrozach nie grozi zamarzni´cie. Ale i tak wi´kszoÊç z nich te˝ dokonuje przed zimà drena˝u wody, bo nawet zostawiajàc ig∏y zawieszajà one jednak proces fotosyntezy, przechodzàc na Êcis∏à diet´ opartà na zgromadzonych w korzeniach “zapasach”. Tak samo czynià wszystkie drzewa liÊciaste, które ograniczajà do minimum swoje potrzeby ˝yciowe, zapadajàc w roÊlinnà odmian´ snu zimowego – jak niedêwiedzie.

Tak wi´c global warming to ca∏kiem interesujàca perspektywa dla ca∏ego Êwiata roÊlinnego. Bo teraz, to wraz z nadejÊciem jesieni jedne robià zapasy, a potem wymierajà.

Inne schodzà na zim´ do podziemia. A jeszcze inne, jak drzewa – nagie i kostropate tak, ˝e z powodu jesiennej aparycji pewnie te˝ by si´ ch´tnie zapad∏yby pod ziemi´ – zasypiajà stojàc.

LEK NA JESIENNE SMUTKI Jedni mówià o niedoborach witaminy D3. Inni zrzucajà ca∏à win´ na deficyt Êwiat∏a, ALFA OMEGA

które ma ponoç istotne znaczenie dla gospodarki hormonalnej.

Jeszcze inni sk∏onni sà stosowaç w tym przypadku teori´ “snu zimowego”. ˚e niby organizm, um´czony trudami wakacji w modnym kurorcie, musi odreagowaç, wi´c z nastaniem pierwszych ch∏odów prze∏àcza si´ na tryb awaryjny. Byç mo˝e wszystkie te koncepcje sà zresztà prawdziwe. Bo – jak dotàd – lekarze w zwiàzku z “depresjà jesiennà” (nazywanà SAD, od Seasonal Affective Dosorder) sà zgodni w jednej tylko kwestii. Ich zdaniem sezonowy spadek nastroju, dopadajàcy jesienià jedCywilizacj´ mamy nà czwartà populacji, wynika z wprawdzie dzisiejszà, wi´cej ni˝ jednej przyczyny. I to ale mózgi wczorajsze – w∏aÊnie dlatego brakuje, jak dotàd, skutecznych metod leczenia nie nauczy∏y si´ jeszcze jesiennych smutków.

Tymczasem byç mo˝e medyreagowaç poprawà cy i psycholodzy upierajàcy si´ nastroju na zaj´cia przy z∏o˝onej etiologii SAD nie majà racji. Bowiem – jak twierzawodowe. dzi w swojej wydanej niedawno pracy “Lifting Depression” amerykaƒska profesor psychiatrii, Kelly Lambert – za wspó∏czesnà epidemi´ chorób depresyjnych odpowiada zwyczajne lenistwo.

Z tym, ˝e tylko w niewielkiej cz´Êci bierze si´ ono ze Êwiadomego wyboru. Najcz´Êciej jest to bowiem uboczny skutek nowoczesnego sposobu ˝ycia.

Profesor Lambert, po latach sp´dzonych w towarzystwie wiecznie zdepresjonowanych laboratoryjnych szczurów, dosz∏a do wniosków (popartych obrazowymi badaniami szczurzych mózgów), ˝e desperacja bierze si´ u nich w∏aÊnie z nudów. Szczury, pozamykane w komfortowych klatkach i sp´dzajàce czas na bieganiu po labiryncie albo rozwiàzywaniu zagadek logicznych z zespo∏em wybitnych naukowców, nudzi∏y si´ otó˝ Êmiertelnie, tracàc powoli motywacj´, a w chwil´ potem ch´ç do ˝ycia w ogóle. Jak wykaza∏y badania, ich poziom satysfakcji z egzystencji jest bowiem zwiàzany wy∏àcznie z zaanga˝owaniem w czynnoÊci po˝yteczne lub inaczej – sensowne z punktu widzenia szczurzej spo∏ecznoÊci ˝yjàcej w warunkach naturalnych. Tymczasem stworzenia z laboratorium nie mia∏y tam, z punktu widzenia “normalnego” szczura, nic specjalnego do roboty. Tote˝ szybko popad∏y w depresj´.

Gryzonie to nie ludzie, niemniej – przynajmniej zdaniem profesor Lambert – podstawowy powód narastania

Weekend

Magazyn Weekend redaguje: Jan Latus, 212-594-2266 w. 25.

Stali wspó∏pracownicy: Bo˝ena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanis∏aw Kokesz, Monika Âli˝, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyƒski.

Piszà z Polski: ¸ukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna

Zdj´cia: Archiwum

Weekend | NDZ | 25 WRZEÂNIA 2010 | 6

Weekend poleca

stanów depresyjnych jest u nas bardzo podobny jak u laboratoryjnych stworzeƒ. A to z powodu mechanizmu, który amerykaƒska uczona okreÊli∏a jako Effort-Driven Reward, czyli nagrod´ wynikajàcà z wysi∏ku. Ta nagroda to dobre samopoczucie, bioràce si´ ze st´˝enia w mózgu “hormonu szcz´Êcia” – serotoniny. Uwolnienie si´ w organizmie tego naturalnego antydepresantu zale˝y jednak od dwóch warunków dodatkowych. Wysi∏ek musi anga˝owaç zarówno umys∏, jak i – co wa˝ne – tak˝e cia∏o, czyli zawieraç w sobie komponent w postaci pracy fizycznej. A po drugie, musi to byç zaj´cie po˝yteczne w najprostszym, pragmatycznym rozumieniu.

Co si´ sta∏o, ˝e w ciàgu minionego stulecia zachorowalnoÊç na depresj´ (w tym jesiennà) wzros∏a dramatycznie i, wed∏ug danych WHO, w tej chwili stanowi ona drugie (po schorzeniach kardiologicznych) zagro˝enie dla zdrowia i ˝ycia obywateli cywilizacji Zachodu? I dlaczego jest to choroba wcià˝ niemal nieznana tam, gdzie ludzie ciàgle zmuszeni sà ci´˝ko pracowaç, by po prostu prze˝yç?

Zdaniem autorki “Lifting Depression” to wynik zmiany trybu ˝ycia, jaki wymusi∏a na nas cywilizacja, która obok urbanizacji przynios∏a te˝ wàskà specjalizacj´ i nowà organizacj´ pracy, a wi´c i rezygnacj´ z tradycyjnych zaj´ç domowych. Kto dziÊ jeszcze gotuje trzydaniowe obiady? Piel´gnuje ogród? Robi konfitury? Kisi ogórki na zim´? Reperuje auto?

Zbija pó∏ki? W∏asnor´cznie plewi grzàdki, piecze ciasta, pastuje pod∏ogi albo prasuje koszule?

To wszystko robià za nas – w ramach swoich z kolei obowiàzKrawczyƒska, Ewa Âródka, Daniel Wyszogrodzki.

Reklamuj si´ w Weekendzie. Dzia∏ Reklamy i Marketingu.

Dyr. Dominik Przyby∏o: Tel: 212-594-2266 wew. 34; Fax: 212-594-5538; Displays@dziennik.com

ków zawodowych – inni. A my robimy “swoje”. Ta specjalizacja – utrzymuje profesor Lambert – pozbawia nas satysfakcji p∏ynàcej z dobrze wykonanych, acz dziÊ archaicznych i prozaicznych zadaƒ domowych. Tymczasem cywilizacj´ mamy ju˝ wprawdzie dzisiejszà, ale mózgi ciàgle wczorajsze. I nie nauczy∏y si´ one jeszcze doÊç skutecznie reagowaç poprawà nastroju na zaj´cia zawodowe. Tak wi´c gotowy program, sprawozdanie czy prezentacja wprawdzie cieszy, ale inaczej, ni˝ w∏asnor´cznie wykonana szarlotka, choçby i z zakalcem.

Inaczej te˝ wp∏ywa na poziom serotoniny, chroniàcej przed depresjà. Kolejny projekt nie uruchamia mechanizmu Effort-Driven Reward. Nowy szalik osobiÊcie zrobiony na drutach – jak najbardziej tak. A wszystko przez biologicznà zasz∏oÊç w mózgu.

Tymczasem wracamy z aktywnych wakacji i... znowu nic si´ nie dzieje. Tylko praca i praca. A po pracy bar albo TV. Spadek nastroju gwarantowany!

Tote˝ profesor Lambert zaleca zdepresjonowanym czytelnikom (z których mniej wi´cej po∏owa, zgodnie ze Êrednià statystycznà, nie zareaguje na ˝adne znane farmaceutyki antydepresyjne) swoistà terapi´ zaj´ciowà, polegajàca na obowiàzkowej pracy “w domu i zagrodzie”. Zamiast prozacu – dwie godziny koszenia trawnika. W miejsce zoloftu – zmywanie talerzy. Lub mycie okien. To podobno pomaga lepiej ni˝ wellbutrin.

OczywiÊcie przy zdiagnozowanej depresji klinicznej najwa˝niejsze sà leki. No ale SAD to jeszcze nie jest problem psychiatryczny, a tylko “za∏amanie nastroju”.

Zresztà – spróbowaç zawsze warto. Jak nie pomo˝e, mo˝na przecie˝ wyjechaç na Karaiby, pole˝eç w solarium, zjeÊç tabliczk´ czekolady lub banana, pójÊç na d∏ugi spacer, za˝yç ch∏odnej kàpieli, w∏àczyç komedi´ w TV lub – po prostu – wziàç pigu∏k´.

Ale jeÊli pomo˝e, to nie tylko wyleczymy si´ z sezonowej subdepresji. Na dodatek zostanà nam jeszcze w∏asnor´cznie zrobione szaliki, pó∏ki i konfitury.

(Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç publikowanych og∏oszeƒ. The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine).

Piszcie listy do: weekend@dziennik.com

Weekend | NDZ | SEPTEMBER 25, 2010 | 7

Polska na ciep∏o

JAK PRZETRWAå JESIE¡ W czasie deszczu dzieci si´ nudzà – to wiadomo nie od dziÊ za sprawà dzieci´cej piosenki sprzed lat. Ale przecie˝ w d∏ugie jesienne wieczory mo˝na robiç tyle atrakcyjnych rzeczy, ˝e o nudzie nie mo˝e byç mowy.

Lato koƒczy si´ bezlitoÊnie i coraz szybciej. Zmierzch zapada znacznie wczeÊniej ni˝ w lipcu czy sierpniu, temperatura maleje ka˝dego dnia, a deszcz leje coraz cz´Êciej.

Nic wi´c dziwnego, ˝e wraz z szortami i koszulkami z krótkimi r´kawami do szafy na kilka miesi´cy pow´drowaç muszà tak˝e typowo letnie sposoby sp´dzania czasu, a wi´c przede wszystkim ró˝nego rodzaju aktywnoÊç na wolnym powietrzu. Plenerowe koncerty, zabawy w parku czy przesiadywanie w knajpianych ogródkach – o takich przyjemnoÊciach mo˝na na razie zapomnieç. Ale to przecie˝ nie znaczy, ˝e do czasu, kiedy Êwiatem zaw∏adnie kolejna wiosna, mo˝na ju˝ tylko zapaÊç w sen zimowy.

Co wi´c mo˝na robiç jesienià, ˝eby ∏atwiej by∏o przetrwaç napawajàce nostalgià, a mo˝e wr´cz i smutkiem, ponure wieczory? Atrakcji z pewnoÊcià nie zabraknie.

Pierwszy pomys∏: kino. Latem nie jest to przecie˝ najlepszy sposób na sp´dzaJesieƒ jest nie czasu. Raz, ˝e szkoda zamykaç si´ w Polsce w ciemnym pomieszczeniu, gdy za Êcianà Êwieci s∏oƒce, dwa – letni repertuczasem, kiedy ar to zwykle miernej jakoÊci filmy rozodbywa si´ rywkowe. Jesienià sprawa wyglàda inaczej – dni, kiedy s∏oƒce nie wychyla wi´cej ni˝ si´ zza chmur ani na chwil´, albo wr´cz w goràcych pada deszcz, wydajà si´ idealne na pojedyncze seanse, a mo˝e nawet d∏u˝miesiàcach sze filmowe maratony. Repertuar zadomowych ch´ca do wizyty w kinie: nie doÊç, ˝e na ekrany trafiajà ciekawsze pod wzgl´imprez dem artystycznym propozycje z bie˝àtowarzyskich. cego repertuaru (w tym roku jest to choçby najnowszy film Woody’ego Allena, zapowiadajàcy si´ ca∏kiem dobrze), wiele kin organizuje tak˝e specjalne pokazy retrospektywne klasyki kinematografii.

A co po kinie? Najlepiej oczywiÊcie spotkaç si´ ze znajomymi. Gdzie? Podstawowe opcje sà dwie. Pierwsza: klub, druga: dom. W klubach rozpoczyna si´ w∏aÊnie jesienny sezon. Muszà one przestawiç si´ na inny tryb funkcjonowania – z du˝ych miast odp∏ywajà turyÊci, trzeba si´ wi´c skupiç na pozyskaniu i zatrzymaniu sta∏ych klientów. Nic wi´c dziwnego, ˝e w ofercie klubów pojawia si´ sporo atrakcji: koncerty, imprezy taneczne i inne przed-

Zdj´cia: Archiwum

PRZEMEK GULDA

Mieszkaƒcy Oslo chodzà jesienià do kina Saga si´wzi´cia (np. pokazy filmowe czy konkursy z atrak- woÊci czekajàcych na przeczytanie, na które za nic nie cyjnymi nagrodami, np. talonem na drinki w barze). Tej mo˝na by∏o znaleêç czasu latem.

Jak widaç, opcji i mo˝liwoÊci jest du˝o. A wi´c, choç jesieni polskie kluby czeka zresztà rewolucja, która mo˝e przynieÊç ró˝ne skutki. Chodzi o wprowadzenie za- pogorszenie nastroju, a mo˝e nawet opiewana swego kazu palenia. Jedni prorokujà, ˝e jego skutkiem b´dà czasu przez s∏ynny trójmiejski zespó∏ Kury “jesienna pustki w klubach, inni zaÊ – znaczne zwi´kszenie si´ deprecha” b´dà pewnie nieuniknione, mo˝na próbowaç liczby osób, które b´dà je odwiedzaç. To ostatnie prze- minimalizowaç ich skutki, korzystajàc z ca∏ego wachlakonanie oparte jest na za∏o˝eniu, ˝e du˝o osób do klu- rza jesiennych atrakcji. I aby do wiosny! bów nie chodzi, bo nie chce si´ przez kilka godzin truç dymem z cudzych papierosów. Jak b´WOJCIECH KOZAK dzie naprawd´, oka˝e si´ pod koniec listopada.

Jak nie klub, zostaje oczywiÊcie dom. Jesieƒ jest czasem, kiedy odbywa si´ znacznie wi´cej ni˝ w goràcych miesiàcach mniejszych i wi´kszych domowych imprez towarzyskich. Czasem sà to kameralne spotkania przy kawie i np. filmie z dvd czy planszy jakiejÊ gry, czasem zaÊ – wielkie “domówki”, na których bawi si´ t∏um, a mieszkanie trzeba potem doprowadzaç do ∏adu przez d∏u˝szy czas. Ale warto si´ poÊwi´ciç – to wszak jeden z najlepszych sposobów przetrwania d∏ugich jesiennych wieczorów.

JeÊli zaÊ ktoÊ nie lubi albo nie ma ochoty na towarzystwo, zawsze zostajà mu jeszcze jesienne rozrywki, które najlepiej smakujà w pojedynk´. Na pierwszym miejscu wymieniç tu trzeba z pewnoÊcià czytanie ksià˝ek – mo˝e wreszcie przyjdzie czas na wzi´cie do r´ki choç kilku tomów z coraz wy˝szej sterty ciekawych no-

piórkiem w sedno

WTC

TYDZIE¡ Z G¸OWY Nowojorski Tydzieƒ Mody, pierwszy po przenosinach z Bryant Park do Lincoln Center, w∏aÊnie minà∏.

O tym, czy kolekcje prezentowane podczas oÊmiu dni nieustannych pokazów oka˝à si´ sukcesem, b´dzie si´ mo˝na przekonaç ju˝ za szeÊç miesi´BO˚ENA CHLABICZ cy. Z terminami w modzie jest bowiem troch´ tak, jak z niektórymi Êwi´tami. Pierwszy Maja – na przyk∏ad – w Ameryce wypad∏ w tym roku piàtego wrzeÊnia (Âwi´to Pracy). A Pierwszy Stycznia – trzynastego (akurat wtedy przypad∏a data Nowego Roku w kalendarzu hebrajskim). Tote˝ i w tym, ˝e na wybiegach w∏aÊnie zacz´∏a si´ wiosna, nie ma w∏aÊciwie nic osobliwego. ˚e jednak ludzie (z pomini´ciem fashion victims, of course) ubierajà si´ Czy kolekcje zwykle wed∏ug pór roku, a nie terminów pokazów, tote˝ to, co dzia∏o si´ prezentowane na wybiegach, nijak si´ mia∏o do tepodczas oÊmiu dni go, co mo˝na w∏aÊnie oglàdaç w witrynach H&M i Bloomingdale’a nieustannych W tym roku by∏o jednak troch´ inapokazów oka˝à si´ czej ni˝ zwykle. Bowiem znanà wszystkim (oprócz, jak si´ zdaje, organisukcesem, zatorów fashion shows) prawid∏owoÊç, b´dzie si´ mo˝na ˝e statystycznych klientów interesuje konfekcja na aktualnà por´ roku, g∏oprzekonaç Êno i odwa˝nie obwieÊci∏ Êwiatu noza szeÊç miesi´cy. wojorski “Vogue”, organizujàc dla wzmocnienia efektu specjalny pokaz na dziedziƒcu Lincoln Center. Jedyny – podczas ca∏ego Fashion Week – na którym prezentowano mod´ na jesieƒ. W ten sposób Najwi´kszà Innowatorkà Nowojorskiego Tygodnia Mody okaza∏a si´ naczelna magazynu – Anna Wintour. A przekonanie, ˝e w modzie ludzi spoza bran˝y zajmuje g∏ównie to, co aktualnie wisi w sklepach, awansowa∏o na Odkrycie NYFW 2010.

W okolicach nowojorskich wybiegów pad∏o te˝ mnóstwo innych rekordów. Takich, jak te oto: ■ Najbardziej Zaj´ta Celebrytka Tygodnia – Kelly Osbourne. Odwiedzi∏a najwi´kszà liczb´ z 98 pokazów; ■ Najwi´kszy Antykomplement – “trzynastka, wyglàdajàca na dziewi´çdziesiàtk´ siódemk´” (“funny little girl who was 13 and looked 97” – sprawi∏ go Michael Roberts z “Vanity Fair” popularnej nastoletniej blogerce modowej Tavi; ■ Najwi´kszy Komplement – “Hey, you look great, anyway” (pierwsza powiedzia∏a tak Anna Wintour o Rogerze Federerze, a potem wszyscy o wszystkich); ■ Najwi´ksze Ego (i brak kompleksów) – Victoria Beckham – (za wypowiedê: “Moje torebki sà równie dobre jak Birkin”); ■ Trendy Tygodnia – Zen, czyli Zachodnie Wybrze˝e, Minimalizm, czyli Wybrze˝e Wschodnie, oraz East Mets West – ca∏a reszta Ameryki; ■ Kolor Tygodnia – bielszy odcieƒ bieli (i ca∏a reszta jej odcieni);

Zdj´cia: Archiwum

Weekend | NDZ | 25 WRZEÂNIA 2010 | 8

dzia∏ odzie˝owy

■

■ ■

■

■ ■ ■

■

■

Kolorysta (i J´zykoznawca) Tygodnia – Narcisio Rodriguez. To w jego kolekcji pojawi∏a si´ biel kredowa, biel per∏owa i biel lniana. Nikt w ca∏ej historii NYFW nie wykona∏ dotàd a˝ tylu j´zykowych akrobacji tylko po to, ˝eby nie powiedzieç , ˝e “bia∏e jest bia∏e”; Alians Tygodnia – og∏oszony w kuluarach pokazu kontrakt na wspó∏prac´ domu mody Valentino z siecià Gap; Ikona Tygodnia – Rzeêba (lub Manekin). Prze∏amywanie rutyny wybiegów polega∏o w tym roku g∏ównie na tym, ˝e modelki przez ca∏y pokaz sta∏y nieruchomo w jednej pozie. U Valentino – wokó∏ sadzawki w Lincoln Center. Albo na show marki Marchesa w muzeum na Chelsea; Zwierzàtko Tygodnia – M∏ody Lew, a w∏aÊciwie to nawet Dwa M∏ode Lwy, towarzyszàce Julienne Moore na billboardach reklamujàcych najnowszà kolekcj´ Bulgari Laureat Tygodnia – Karl Lagerfeld, uhonorowany specjalnà nagrodà “za ca∏okszta∏t”; Najliczniejszy Pokaz – 171 modeli i t∏umy publicznoÊci – Vogue Show w Lincoln Center; Pokaz Najmniej Liczny – setka starannie wyselekcjonowanych goÊci w pracowni Toma Forda przy Madison Avenue; Akcent Narodowy – prezentacja kolekcji Ewy Minge “Solidarity” (debiut na FYFW), zaskakujàco dobra, a i sam pokaz udany; Najkrótszy Show – Vogue Show – 15 minut (po pó∏toragodzinnym opóênieniu). Przy okazji “Vogue” usta-

■

■

■

nowi∏ te˝ rekord pr´dkoÊci wybiegów.

Niemal 180 kreacji zosta∏o pokazanych w ciàgu niespe∏na kwadransa; Afera Tygodnia – by∏y liczne, ale drobne. W tej sytuacji na Skandal Tygodnia wyros∏a awantura o drzewa, wyci´te z okazji przenosin Tygodnia z Bryant Park do Lincoln Center w Riverside Park (powi´kszy∏y liczne grono fashion victims); Najwi´ksze T∏umy Tygodnia – wcale nie na pokazach, tylko podczas Night Out, czyli Nocy Handlowej na Herald Square. Pod Macy’s by∏ t∏ok, jakiego Êwiat nie widzia∏. A w Êrodku ceny niewiele (o ile w ogóle) ni˝sze ni˝ normalnie; Najdro˝sze Bilety Tygodnia – 400 dol. Za dobre miejsce na Vogue Show, kiedy to, po raz pierwszy w historii NYFW, wielka moda otworzy∏a si´ na potrzeby (a raczej ciekawoÊç) ma∏ych klientów z Macy’s i H&M, na wielkim otwartym pokazie na dziedziƒcu Lincoln Center. Najtaƒsze bilety kosztowa∏y 25 dol. za sztuk´.

(Bez wzgl´du na cen´ i tak nie by∏o nic widaç).

Tak wi´c kolejny NYFW ju˝ za pó∏ roku. Na wybiegach zostanie pokazana moda na jesieƒ.

Anna Wintour