Nowy Dziennik 2010/10/07 Weekend

Weekend

ILUSTROWANY MAGAZYN “NOWEGO DZIENNIKA”

9 PAŹDZIERNIKA 2010 | NUMER 578

CZERWONE JEST PIĘKNE!

Weekend | NDZ | 9 PAŹDZIERNIKA 2010 | 2

felieton Janka

CZERWIEŃ WYGRYWA, SZARE PRZEGRYWA Czego ludzie tak się wstydzą? Dlaczego boją się, że gdy kupią i założą coś czerwoneJAN LATUS go albo żółtego, albo groszkowego, stracą autorytet i prestiż?

Jeśli spojrzeć na to z – mojej ulubionej – perspektywy krążącego nad ziemią kosmity, nie ma to najmniejszego sensu. Dziewczyna nosi czerwone botki – jest ladacznicą. Na pogrzeb założy jakiś niecałkowicie czarny dodatek – nie chce oddać należytej czci zmarłemu.

Na wielu nudnych imprezach amerykańskich, których istotą jest wręczenie nieważnych wyróżnień i zjedzenie obiadu, mężczyzna, który nie nałoży takiego samego jak inni czarnego fraka lub smokingu, będzie traktowany pogardliwe, a może nawet niewpuszczony na salę. Przyjęło się też, że panna młoda jest na biało, a pan młody na czarno – nigdy odwrotnie.

Wybór barwy świadczy o naszej odwadze i ekstrawagancji lub też – konformizmie. Który kolor jest odważny, a który spokojny, ktoś już dawno określił i nie ma od tego odwołania. Jaskrawe barwy ujdą u dzieci.

Uważa się wręcz, że ich pokój powinien być pomalowany na jakieś jadowite kolorki. Salon rodziców natomiast na spokojne odcienie: sage, olive, linen white. W Polsce, w ogóle w Europie, większość decyduje się po prostu na ściany białe.

Kody dotyczą miejsc publicznych: wnętrze banku lub kancelarii adwokackiej ma być spokojne i poważne. Szarości i złamane zielenie w szpitalach i przychodniach dentystycznych mają uspokajać (akurat!) zdenerwowanego pacjenta. Tło w supermarkecie ma nie odciągać uwagi od produktów, które z kolei powinny krzyczeć kolorami. Drogi butik lub pokój w luksusowym hotelu ma uspokajać gościa odcieniami drewna i ciepłym oświetleniem. Tu włącza się dziwna paranauka: psychologia odbioru kolorów, teraz na usługach specjalistów od marketingu, czyli ludzi usiłujących coś nam wcisnąć.

Coś ci psychologowie wiedzą – pewne barwy, jak szary, naprawdę uspokajają, a czerwień istotnie podnosi poziom adrenaliny, co sprawdzili właściciele burdeli. Ale w pozostałych przypadkach ocena wybranego koloru – i idąca za tym ocena człowieka – jest za daleko idąca.

Obawiamy się opinii innych ludzi, boimy się wychylić. Tylko nieliczni mają potrzebę i umiejętność szokowania; zwykle artyści, że wymienimy tu kapelusze Tomasza Stańki, czerwone trzewiki Rafała Olbińskiego i rozpięte do siwego pępka białe koszule Janusza Głowackiego. Pozostali ludzie obawiają się, że zostaną przez innych ofuknięci i wyśmiani. Wybieramy więc najczęściej stonowane kolory, bezpieczne kombinacje, zestawy uznane za klasyczne. Szary z czarnym, biały z granatowym, brąz z beżem. Jako osobna kategoria traktowane są blue jeans – tak opatrzone, że już chyba nie zauważamy ich niebieskiego koloru.

Kto decyduje, które kolory pasują do siebie? Moim arbitrem była pani od wychowania plastycznego w liceum, która podyktowała nam, iż należy ubierać się w harmonii z barwami przyrody, czyli na biało i szaro w zimie oraz na brązowo i zgniłozielono jesienią. Postulat harmonii z przyrodą spełnia moda wojskowa, gdyż zielone mundury piechoty i stal czołgów zlewają się z lasem, a niebieski mundur lotnika z niebem (a górnika z węglem).

Ale czy przyroda kieruje się jakimiś prawidłami w doborze kolorów? Zoolog na pewno wskaże niejedną sierść, łuskę i pióra o kolorze spełniającym określone funkcje: kamuflażu czy przeciwnie – przyciągania amanta. Wielką przyjemnością jest z tego powodu obserwowanie egzotycznych ptaków i ryb. Znamienne, że tak jak Polacy i Rosjanie są bardziej ponurzy niż Filipińczycy i Hawajczycy, takoż ich flora i fauna robi bardziej przygnębiające wrażenie, że porównamy wróbla na dachu do papugi kakadu albo karpia w wannie do złotej rybki.

Niemniej w danych okolicznościach przyrody nikt zestawów kolorów nie projektuje. Stwórca nigdy nie usunął jakiegoś gatunku krzewów z wąwozu albo kraba z morza, gdyż nie pasowały kolorystycznie do reszty.

Mimo to jest w dobrym tonie zachwycać się, nieporównywalnym z niczym, pięknem przyrody.

Co dotyczyło natury, nie obowiązywało wszakże, gdy trzeba ją było namalować. Tu istniały kanony piękna, reguły symetrii i złotego środka, kryteria dobrego smaku. Zburzyła je sztuka awangardowa, ale popatrzmy na nadal popularne widoczki, widokówki i ozdoby – powściągliwość nadal jest najpewniejszym sposobem znalezienia nabywcy.

A przecież to, co nas naprawdę rajcuje, jest żywe w barwach. Często – właśnie czerwone. Świeczki na stole podczas świątecznego obiadu, ozdoby i lampki choinkowe, wino w czasie randki, bielizna z Victoria’s Secret na seks rocznicowy. Kobieta, kiedy chce być agresywna, maluje usta na karminowo. Mężczyzna wkłada w butonierkę pąsowy goździk i wręcza wybrance obowiązkowo czerwone róże. Samochód Polonez mógł sobie być szary, jakikolwiek zresztą, ale Ferrari obowiązkowo jest czerwone. Najlepiej w tym kolorze prezentuje się także Porsche.

Ostatnio dietetycy – zawód wyśmiewany (“dietetyk myli się niejeden raz”) – powiedzieli nam, że najzdrowsze pokarmy są czerwone, a w każdym razie – w żywych kolorach. Wedle tej klasyfikacji, którą teraz ochoczo zacytują za nami wszelkie pisma kobiece, najzdrowsze są jabłka red delicious, czerwona papryka, kapusta włoska, wiśnie, śliwki, granaty, buraki i marchew, a najmniej zdrowe – ryba w galarecie, sztuka mięsa, pyzy z tłuszczem, wielkopolska gzika z ziemniakami na szybko oraz szare renety. Siwucha przegrywa z wiśniówką, a czarny kawior – z czerwonym.

Naprawdę, warto być daltonistą.

LISTY: latus@dziennik.com

ZDJ¢CIE | ARCHIWUM ZDJĘCIE NA OK¸ADCE | ARCHIWUM

CZERWIEŃ KRWI, CZERWIEŃ FLAG PRZEMEK GULDA

Czerwień pojawia się w historii od zawsze. I od zawsze ma mocne, czasem brutalne konotacje.

Jeśli spróbować przyjrzeć się historii przez pryzmat barw, dojść można do wniosku, że jedną z najważniejszych z nich jest czerwień. Od wieków pojawia się na tarczach herbowych, sztandarach, samolotowych statecznikach czy symbolicznych obrazach pokazujących ważne z punktu widzenia historii momenty. Czemu właśnie czerwień? Najszybciej nasuwa się wyjaśnienie najbardziej oczywiste, żeby nie powiedzieć: organiczne. Czerwień to przecież kolor krwi, kolor, który co i rusz objawiał się ludziom – dawne czasy były wszak brutalne, więc zadawanie ran czy zabijanie było na porządku dziennym, a widok krwi był widokiem powszechnym.

Czerwień od zawsze była jednym z podstawowych kolorów tzw. tynktury, czyli zestawu barw stosowanego w heraldyce. Używana w rycerskich herbach była symbolem wspaniałomyślności i hartu ducha, w języku barw używanych w Kościele katolickim, np. przy dekoracji świątyń, na obraCzerwień zach czy ołtarzach, miała bardzo istotne znaczenie, odnosiła się bowiem do krwi Chryczęsto stusa, jednego z najważniejszych elementów trafiała chrześcijańskiej liturgii.

W późniejszych czasach czerwień barna flagi dzo często trafiała na narodowe. flagi narodowe. Patrząc dziś na zestawienie flag najstarszych europejskich narodów od razu można zauważyć, że czerwień jest wśród nich jednym z dominujących kolorów. Mają go na swej narodowej fladze m.in.: Duńczycy, Brytyjczycy, Niemcy czy Hiszpanie. Mają oczywiście i Polacy. Oficjalnie – od 1831 roku, kiedy to białe kokardy, przypinane tradycyjnie do mundurów polskiego wojska zastąpione zostały kokardami dwukolorowymi, biało-czerwonymi. Ale czerwień używana była przez polskich władców od dużo wcześniejszych czasów – już królowie z dynastii Piastów stosowali herby w postaci białego orła na czerwonym polu.

Czerwoni Khmerzy wkraczają do Phnom Penh ły bowiem za swoją różnorodne ugrupowania podpisujące się pod hasłami mniej lub bardziej skrajnej lewicy, a zwłaszcza – komunizmu. Czerwona flaga powiewała od

W XIX wieku czerwień zyskała jeszcze jedną ważną konotację historyczną, niezwiązaną tym razem z narodowością, ale z poglądami politycznymi. Tę barwę przyję-

tego czasu nad wszystkimi wystąpieniami robotniczymi, strajkami i wszelkimi spotkaniami przedstawicieli tej opcji politycznej.

Siłą rzeczy stała się więc ona także niemal automatycznie symbolem państwa, które swoją genezę wywodziło z rewolucji proletariackiej – Związku Radzieckiego. Czerwień stała się tam błyskawicznie kolorem podstawowym i służącym do najróżniejszych celów: czerwona była flaga narodowa, miano “czerwonej” zyskała armia, przymiotnik ten używany był w oficjalnych bądź nieoficjalnych nazwach wielu instytucji i organizacji. Żeby nie szukać daleko, wystarczy podać choćby najbardziej symboliczny przykład – najważniejszy plac w stolicy komunistycznego państwa, czyli w Moskwie, nazywał się przecież nie inaczej, jak plac Czerwony.

W historii najnowszej czerwień zyskała jeszcze jedno – tym razem chyba jeszcze bardziej krwawe niż w średniowieczu – skojarzenie. Taką właśnie barwę uzna-

li jako swoją komunistyczni rewolucjoniści z Kambodży, zwani Czerwonymi Khmerami. Byli oni jednym z najważ-

niejszych podmiotów politycznych toczących brutalną walkę o rządy w kraju przez całą praktycznie drugą połowę lat 50.; przez kilka lat zdecydowanie przeważali nad swoimi przeciwnikami, obejmując samodzielną władzę w Kambodży w latach 1975-79. Choć ich nazwa nawiązywała oczywiście do czerwieni jako dominującego koloru w symbolice komunistycznej, szybko okazało się, że o wiele bardziej adekwatne jest inne skojarzenie. Chodzi oczywiście o krew, której za sprawą Khmerów, zwłaszcza w okresie ich panowania nad krajem, przelano potężną ilość. Szacuje się wręcz, że na skutek rozpętanego

przez nich terroru zginęła ćwierć populacji całego kraju, a więc około 2 milionów ludzi. Nic więc dziwnego, że na-

Plac Czerwony w Moskwie

zwa Czerwoni Khmerzy kojarzy się dziś przede wszystkim z czerwienią krwi. Tym samym historia symbolicznego użycia tej barwy zatacza swego rodzaju koło i wraca do swych średniowiecznych korzeni. n

Weekend | NDZ | OCTOBER 9, 2010 | 3

kijem w mrowisko

Weekend | NDZ | 9 PAŹDZIERNIKA 2010 | 4

technologia żywienia

SPOSÓB NA DŁUGOWIECZNOŚĆ Jedzenie sosu pomidorowego dwa razy w tygodniu o 25% zmniejsza u mężczyzn ryzyko raka prostaty.

Dorodne, czerwone warzywa i owoce mogą nam zapewnić piękny wygląd i dobre samopoczucie. Oczywiście pod warunkiem, że będziemy ich jeść więcej. Sprzyja temu jesień, kiedy targi pełne są pachnących słońcem pomidorów, czerwonej papryki, żurawiny czy ciemnych winogron.

Piękną skórę, włosy i paznokcie lepiej od suplementów diety w pastylkach zapewnią nam pomidory, marchew, papryka, dynia, morele i brzoskwinie. Sporo jest w nich beta-karotenu, czyli prowitaminy A. Beta-karoten to także przeciwutleniacz, który naprawia uszkodzone komórki w organizmie i przeciwdziała starzeniu. Witamina A odpowiedzialna jest w dużej mierze za odnowę naszej skóry, która pod jej wpływem nie wysusza się i nie łuszczy. Aby dostarczyć sobie odpowiednią ilość beta-karotenu wystarczy zjeść raz na dzień średniej wielkości warzywo.

Pomidory, także pod postacią sosu czy zupy, często powinni jeść Y BARSZCZ CZERWONY CZYST mężczyźni. Dowieków ra ty bu dziono bowiem, że 2 fun tryny cy pół osoby spożywające po2-3 ząbki czosnku midory przynajmniej Dorodne, majeranek suszony dwa razy w tygodniu, czerwone obniżają ryzyko zacho2 listki laurowe rowania na raka prostawarzywa pieprz ka warzywnego lub z kurcza ty o 25%. A to wszysti owoce mogą ko dzięki likopenowi, 3-4 szklanki bulionu raki gotować aż zmiękną i łatwo Umyte, nieobrane bu Następnam zapewnić czyli substancji, która będzie odchodzić z nich skóra (ok. pół godz.). kawałna jak le by wa nie tylko nadaje warzyskórę i pokroić warzy by piękny wygląd wom czerwoną barwę, nie zdjąć ok. rzywa ły ledlitrem wody, tak aby wa PROSTY SOS ki. Zalać dzo małych bar na ć towa ŻURAWINOW ale i zabezpiecza ludzkie i dobre 1 funt żura wo przykryte wodą, i go od lić e dzi Y DO MIĘS winy Uzyskany sok od DNA przed uszkodzeogniu przez ok. godzinę.

1/2 szklanki samopoczucie. niami, które mogą pro- warzyw (buraki można użyć np. do sałatki) i dopracukru parę goździ z cytryny i majerankiem. kó wadzić do raka. w wić go czosnkiem, sokiem doprowadzając do wrze anyż Często, szczególnie Wrzucić listki laurowe. Nie ie Zm iu. s na małym ogn cynamon nia, zupę trzymać cały cza przez Francuzów, pować powoli i próbować; le do lion Bu . łem so szać z ro gałka musz sz wtarzane jest twierdzebar ł wa no katołowa smak nie zdomi należy uważać, aby jego lić! nie, że picie kieliszka so czarny piep Nie . em prz pie pę zu wić pra rz do nie p stę czu. Na czerwonego wina dziennie gwafasoli z puszki. imbir dać z łyżką drobnej, białej po na ż Mo rantuje świetne zdrowie. Prawda Świeżą żura jednak leży gdzie indziej. Czergotować. K winę zalać do połowy iedy popęka wodą i zadalej gotow wone wino zawiera silny poi puści so ać

go obecność w czerwonym winie. Zamiast więc opijać się winem, o wiele bardziej przysłużymy się naszemu zdrowiu, jeśli będziemy po prostu jeść codziennie garść ciemnych winogron. Resweratrol nie tylko neutralizuje wolne rodniki, jak inne antyoksydanty, również pomaga chronić mózg oraz uzależniony – do 1-1,5 godziny. C k, posłodzić i układ nerwowy, a także przedłuza je gotowania st od pożądanej konsy s gotowania ża czas życia komórek ludzkich. doprawiać st encji. W cz suszonymi asie Niektórzy lekarze nawet nazywaprzyprawa mi. ją resweratrol lekiem na długowieczność. Trzeba tylko pamiętać o tym, że najwięcej jest go w skórce i pestkach winogron.

Kupując te wszystkie cenne dla naszego zdrowia produkty, warto pamiętać o paru sprawach. Przede wszystkim lepiej jest kupować warzywa i owoce na targu, od rolnika, niż wybierać je w supermarkecie, gdzie ich ładny wygląd jest głównie kwestią spryskania substancjami konserwującymi lub w najlepszym razie przetrzymania w chłodni. A na nasze zdrowie najsilniejszy wpływ mają warzywa o intensywnym smaku i zapachu. Dlatego kompletnie nie opłaca się kulifenol, zwa- pować w zimie szklarniowych, bezsmakowych pominy resweratro- dorów. Świeże, mocno pachnące warzywa mają więlem. Jed nak cej wspomnianej witaminy A, której odpowiedni poprzede wszyst - ziom utrzymuje w dobrym stanie błonę śluzową ukłakim jest on zawar- du oddechowego i chroni nas przed wnikaniem zarazty w skórkach czerwo- ków. Jeśli więc tylko mocno pachną, to chrupmy wszystnych winogron, i to stąd je- kie czerwone warzywa na zdrowie! n

Zdjęcia: Archiwum

EWA ÂRÓD KA

Weekend | NDZ | OCTOBER 9, 2010 | 5

Weekend poleca

NA ZDROWIE! W epoce dyktatury chuderlawych gruby każdej diety się chwyta.

Modelki aspirujące do rozmiaru “zero” konsumują więc kłębki waty nasyconej sokiem owocowym, popijane wodą z roztworem cytryny i pieprzu cayenne. Natomiast zwykli śmiertelnicy, zamiast owijać problem w bawełnę, stawiają na jajka na bekonie, kiełki albo... grę w kolory. Czyli wymyśloną przez Davida Hebera (eksperta firmy Herbalife) i sformułowaną w jego pracy “Kod kolorów” teorię klasyfikacji pożywienia na “grupy kolorystyczne”.

Według autora “Kodu” choroby cywilizacyjne (i wszystkie inne chyba też) biorą się z tego, że jemy “szaro”. Konsumujemy chleb w kolorze spranej ścierki, ziemiste kluski i kartofle, mięsa w odcieniu papierowej pulpy podlane burymi sosami, brunatną karkówkę z grilla i wędliny o barwie tektury.

Ignorujemy w ten sposób prawo natury stanowiące, że pokarmy “komunikują” nam o swojej wartości odżywczej za pośrednictwem koloru, przy czym Zdaniem najzdrowsze – przez co najbardziej odDavida Herbera powiednie jako podstawa codziennej diety – są produkty we wszystkich odpokarmy mianach czerwieni.

“komunikują” nam o swojej wartości odżywczej za pośrednictwem koloru, przy czym najzdrowsze są produkty czerwone.

Dlaczego wszystko, co czerwone, miałoby być zdrowe? Otóż dlatego właśnie, że czerwone.

Rewelacje doktora Hebera, w których pobrzmiewa niepokojące echo filozofii New Age, potwierdza nauka. Za charakterystyczne zabarwienie pomi do rów,

b u r a k ó w, śliwek, borówek, czerwonych jabłek i ka baczków odpowiadają za war te w nich związki chemiczne – karotenoidy i flawonoidy. Fioletowe odcienie ciemnych odmian winogron prowokuje zaś należący do tej ostatniej grupy resweratrol.

Swoją drogą cząsteczka tego związku jest – generalnie – szara. Niemniej winogrona, które stanowią najbogatsze znane źródło resweratrolu, mają wyraziste, purpurowe zabarwienie, co kwalifikuje je do najwyższej kategorii “Kodu” doktora Hebera, czyniąc z nich produkt pierwszej dietetycznej potrzeby. I rzeczywiście – prowadzone już od kilku lat badania dowodzą, że właśnie winogrona, a zwłaszcza ich najbardziej ceniona przez smakoszy pochodna – czerwone wina, to prawdziwa krynica zdrowia i – co nawet jeszcze ważniejsze – młodości.

Jak dotąd o resweratrolu wiadomo, że: n stymuluje układ odpornościowy, n przeciwdziała infekcjom bakteryjnym, n działa przeciwmiażdżycowo, zapobiegając utlenianiu lipidów LDL, n rozkurcza ściany naczyń krwionośnych (obniżając ciśnienie krwi) i zmniejsza ich kruchość, n przeciwdziała agregacji płytek krwi (co oznacza zapobieganie zakrzepom i zatorom naczyniowym oraz – na tych samych zasadach, wszelkim chorobom związanym z upośledzeniem krążenia, na przykład trudnemu do leczenia zwyrodnieniu plamki żółtej oka (prowadzącemu do utraty wzroku), n wykazuje działania antyangiogenne i antyproliferacyjne, co oznacza, że może stanowić skuteczną broń przeciw nowotworom, n niedawno ujawnione własności resweratrolu pozwalają także na stosowanie go – jako “bezpieczniejszego” substytutu estrogenów – w hormonalnej terapii zastępczej.

Jako silny antyoksydant resweratrol przede wszystkim działa jednak prewencyjnie, zapobiegając zmianom degeneracyjnym organizmu na poziomie komórkowym, i dlatego jest niezwykle cennym sprzymierzeńcem nie tylko w profilaktyce chorób rozrostowych, ale przede wszystkim w opóźniania negatywnych skutków upływu czasu. Mówiąc po ludzku, jest to najbardziej w tej chwili skuteczne ze znanych nam, naturalnych “lekarstw na młodość”.

Jak już była o tym mowa wyżej, największe ilości naturalnego resweratrolu występują w czerwonych winogronach oraz (w skoncentrowanej formie) w czerwonym winie.

Zdjęcia: Archiwu m

MA RIAN PO LAK

Z je go (umiar ko wa nej) konsumpcji bierze się więc nie tylko prawda, jak chcieli starożytni, ale także dłuższa, choć niekoniecznie wieczna młodość. n

Weekend | NDZ | 9 PAŹDZIERNIKA 2010 | 6

Weekend w muzeum

MAN(KIND) IN RED W Nowym Jorku, jak wiadomo, wszystko jest “naj”.

Także największy czerwony obraz na świecie.

Foto: Archiwum

BO˚ENA CHLABICZ

Dzieło Barnetta Newmana, spełniające owo kryterium przynajmniej w sensie wymiarów (242,2 x 541,7 cm), znajduje się w stałej kolekcji sztuki współczesnej nowojorskiego Museum dern Art. Namalowany w of OMo“wiel kości” płótna jednego z najsłynniejszych amerykańskich abstrakpołowie dwucjonistów przesądzają jednak nie tylko dziestego stule- ga baryty. Namalowany w połowie dwucia “Vir Heroicus dziestego stulecia “Vir Heroicus Sublimi” to jedno z tych nielicznych dzieł sztuSublimi” to jedno ki współczesnej, przed którym goście MoMA zwykle zatrzymują się na dłuz tych nieliczżej. A kiedy już to zrobią, to potem stonych dzieł sztuki ją tak, i stoją. A niektórzy nawet płaczą.

To zapewne kwestia wrażliwości na współczesnej, bodźce estetyczne, ale również i niejaprzed którym go- kiego przygotowania do odbioru speście MoMA zwy- cyficznej twórczości najnowszej.

Nim jednak tajemnica reakcji bywalkle zatrzymują ców MoMA na twórczość Newmana zyska objaśnienie naukowe (nad którym się na dłużej. właśnie pracują neurobiolodzy z NYU), wypada podejrzewać, że za fascynacją jego “największym” obrazem stoi z jednej strony psychofizjologiczna reakcja na czerwień, samą w sobie, a

Weekend

Magazyn Weekend redaguje: Jan Latus, 212-594-2266 w. 25.

Stali wspó∏pracownicy: Bo˝ena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanis∏aw Kokesz, Monika Âli˝, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyƒski.

Piszà z Polski: ¸ukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna

z drugiej – symbolika, jaką purpury, karminy i szkarłaty obrosły w dziejach twórczości plastycznej przez ostatnie dwa tysiąclecia.

A jest tego sporo. Wystarczy zajrzeć do pierwszego z brzegu słownika ikonografii.

Czerwień to i Ogień Piekielny, i Krzak Gorejący. Szkarłatne są skrzydła serafinów i płaszcze świętych męczenników, ale także suknie Jezebel i ziemska powłoka Bestii z kart Apokalipsy. Karminowe usta kurtyzan – kapłanek kultu ciała – konkurują w malarskiej tradycji z krwią męczeńską, przelaną w imię ducha. Czerwień symbolizuje więc zarówno grzech i śmierć, jak ofiarę i odkupienie. To kolor Doczesności Zwycięskiej, oznaczający zarówno witalność i płodność, dominację i władzę – również tę zdobywaną ogniem i mieczem. Ale to także barwa Metafizyki Triumfującej – Zmartwychwstania, Miłości i Bożego Miłosierdzia. Symbol posłuszeństwa (prowadzącego aż do ostatecznego poświęcenia), ale także rewolucyjnego buntu.

Współczesne teorie percepcji, opierające się nie tyle na “filozofii barwy”, co na badaniu procesu widzenia i poszukiwaniu związków między kolorem i psychiką, pozwalają przypuszczać, że za bogatą artystyczną symboliką czerwieni stoi ludzka fizjologia. I że kojarzenie tej barwy z cierpieniem, ale też witalnością, z zagrożeniem i zarazem dostojeństwem płynącym z władzy, z ofiarą, Krawczyƒska, Ewa Âródka, Daniel Wyszogrodzki.

Reklamuj si´ w Weekendzie. Dzia∏ Reklamy i Marketingu.

Dyr. Dominik Przyby∏o: Tel: 212-594-2266 wew. 34; Fax: 212-594-5538; Displays@dziennik.com

ale też z triumfalnym świętowaniem zwycięstwa, wynika z głębokiego, utrwalonego w historii naszego gatunku lęku przed krwią i płomieniem. Ale to już raczej domena antropologii (także tej kulturowej).

Być może właśnie dlatego “ściana czerwieni” Newmana wywołuje u co wrażliwszych gości MoMA reakcje psychofizjologiczne – lęk i towarzyszące mu głębokie emocjonalne poruszenie. Jeśli zaś naprzeciw szkarłatnego płótna, na którym nie ma nic, oprócz wielkiej płaszczyzny czystej czerwieni, stanie osoba świadoma symbolicznych znaczeń tej barwy w naszej kulturze, dostrzeże w nim... wszystko. Zwłaszcza uniwersalizm ludzkiego doświadczenia i wspólnotę losu (stąd łacińska nazwa obrazu).

Zobaczy krew ofiar, płomień stosów, ogień piekielny, czerwony sztandar i chorągiew Rezurekcji. Płaszcz męczennika, suknię kurtyzany i anielskie skrzydła serafinów.

Na tym właśnie polega zresztą wszelka artystyczna abstrakcja. W tym sensie największy bodaj czerwony obraz na świecie sam w sobie stanowi reprezentację wszystkich przed nim “czerwonych obrazów”. Oraz prosty, wyrazisty i przejmujący symbol skomplikowanych losów człowieka w konfrontacji z Naturą (paski szare i brązowy) i wyrażoną poprzez subtelny akcent bieli Metafizyką. n (Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç publikowanych og∏oszeƒ. The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine).

Piszcie listy do: weekend@dziennik.com

Weekend | NDZ | OCTOBER 9, 2010 | 7

Weekend poleca

MARYSIA Usiadła na kanapie z prezentami. Ponad nią kiwała się na boki kiść wesołych balonów, przypominając jej o przemile spędzonym wieczorze.

Uśmiech nie znikał z ust Gabi.

DOROTA STANGRET

“Przyjaciele są jak ciche anioły, które podnoszą nas, kiedy zapominamy latać”.

Autor nieznany

Dokładnie trzy lata temu, krótko przed trzydziestymi urodzinami, marzyła o tym, aby móc dumnie przejść przez ulice miasta, w pięknej czerwonej sukience. Chciała być szczęśliwa z etapu, w jaki wkracza, otworzyć drzwi dojrzałej już kobiecie, która wie, czego chce od życia. Kilka miesięcy przed urodzinami wpadł w jej ręce wywiad z jedną z polskich gwiazd, która w swoje trzydzieste urodziny dokładnie tak zrobiła; nie płakała nad sobą, nad dodatkowym rokiem na karku, zmarszczką na czole czy pierwszym siwym włosem. Wręcz przeciwnie! Założyła piękną czerwoną suknię i przeszła przez ulice miasta, wzbudzając zazdrość wszystkich, którzy ją mijali. Gabi natychmiast pomyślała: “Ja też tak zrobię, zarażę wszystkich swoim uśmiechem, przecież to wyjątkowy okres w życiu każdej kobiety!”.

Los jednak pisał jej zupełnie inny scenariusz. Krótko po tym, jak złożyła obietnicę, zaszła w ciążę. Długo z mężem starali się o ten wyjątkowy czas i kiedy zobaczyli po raz pierwszy migające małe serduszko na ekranie monitora w gabinecie lekarskim, ich radość sięgnęła zenitu. Starannie przygotowywali się do nowej roli. Na Marysię czekały pluszowe misie, różowe kaftaniki i łóżeczko ozdobione w chmurki i gwiazdki.

2 października Dzień przed trzydziestymi urodzinami Gabi przyszła na świat jej śliczna córeczka Marysia. Niestety pospieszyła się o ponad dwa miesiące i, mimo starań lekarzy, nie przetrwała próby życia. Mógłby to być najbardziej wyjątkowy czas w życiu Gabi, a okazał się być najsmutniejszym. Nie było miejsca na czerwoną sukienkę. Były tylko łzy, a świat wyglądał dla niej, jak jedna wielka szara chmura, która wisiała nad każdą jej myślą, przywołując tylko więcej i więcej łez. Ten smutny czas trwał długo i kroił jej serce na wskroś. Na pierwsze urodziny Marysi i trzydzieste pierwsze Gabi wyjechali z mężem za miasto, byleby tylko uciec od smutnych myśli. Kiedy październik się kończył, serce się uspokajało. Na moment. Przyjaciele pocieszali, mówiąc, że z czasem przestanie boleć. I to wtedy właśnie bolało najbardziej. Wiedziała przecież, że już nigdy nie przestanie, i że już nigdy nie będzie tak samo.

Foto: Archiwum autorki

Założyła piękną czerwoną suknię i przeszła przez ulice miasta, wzbudzając zazdrość wszystkich, którzy ją mijali.

Nowy etap Za dwa dni Gabi obchodzi trzydzieste trzecie urodziny. Jak zwykle, w urodziny Marysi, pakują z mężem walizkę, by pobyć sam na sam z myślami.

Wydarzyło się jednak coś wyjątkowego. Kilka tygodni wcześniej otworzyły się przed nią nowe drzwi: dostała wyjątkową propozycję pracy. Dokładnie za trzy dni, dzień po urodzinach, zaczyna się dla niej nowy etap w życiu, nowa kariera. A dystyngowana, francuska “mała czarna” będzie jak najbardziej wskazanym uniformem do pracy. W wieczór przed planowaną “ucieczką” Gabi przyjaciółki zorganizowały dla niej cudowną kolację we francuskiej restauracji. Był szampan, fromage i creme brulee. Były też łzy. Gabi zdobyła się jednak na odwagę, by wznieść toast. Za wspaniałych przyjaciół, których miała wokół siebie, wtedy kiedy było jej najtrudniej. Za przyjaciół, którzy rozumieli jej ból i pomogli jej przez niego przejść najłatwiej, jak to było możliwe.

Wspomniała im o jej marzeniu i czerwonej sukience, i o uśmiechu na twarzy, który chciała z dumą nosić w swoje trzydzieste urodziny. Niestety nie było wtedy na to miejsca. Los przyniósł jej to marzenie dziś, w trzydzieste trzecie urodziny.

A zamiast czerwonej sukienki jest “mała czarna”, ale za to jak wyjątkowa! I nie ma już znaczenia, czy ma to miejsce trzy lata później, czy trzy lata wcześniej. Życie płynie dalej, a Marysia spogląda na nią każdego dnia.

Gabi złożyła przyjaciółkom obietnicę, że od tego roku każde następne urodziny będą dla niej dużą radością, i że nie będzie już bronić się i uciekać przed październikowym czasem.

A jutro, wspólnie z mężem, nad morzem na piasku, napiszą Marysi najlepsze życzenia urodzinowe. n

WOJ CIECH KOZAK

piórkiem w sedno

Weekend | NDZ | 9 PAŹDZIERNIKA 2010 | 8

dział odzieżowy

CZERWONE (I CZARNE) Dlaczego właściwie “czarny” jest czarny, a nie na przykład czerwony? Kolor ciepły, dynamiczny, twarzowy i bogaty w odcienie?

Zdjęcia: Archiwum

BO˚ENA CHLABICZ

Wszystko przez czarny PR. Oraz przez Hollywood, bo czerwony podobno kiepsko wygląda na czerwonym dywanie.

Największym wrogiem czerwonego jest zdaje się mało nobliwa konfekcyjna tradycja. Pech chce, że szkarłat już od średniowiecza był ulubionym kolorem dam absolutnie pozbawionych pruderii. W czerwonych kapturach gustowali także kaci “z epoki” oraz owocześni kabareciarze i satyrycy, określani hurtem mianem błaznów.

W purpurę stroili się też “purpuraci”, a w karmazyn “karmazyni” – dostojnicy reprezentujący władzę duchowną i Co jakiś czas na świecką. No ale w powszechnym przewybiegi wracają świadczeniu czerwień uchodziła jednak za barwę cechową profesjonalistów zaLadies in Red, rabiających na grzechu, odpowiednio – rozwiązłości, nienawiści i chciwości od stóp do głów (jak mordercy i złodzieje – klienci kaowinięte ta) oraz pychy i głupoty.

Na domiar złego, w późniejszych czaw cynobry, sach czerwień postawili raz jeszcze w amaranty, dwuznacznym kontekście rewolucjoniści oraz psychoanalitycy, którzy na nokarmazyny wo zinterpretowali popularną bajkę o i szkarłaty.

Czerwonym Kapturku oraz krasnoludkach (w czerwonych czapeczkach) i sierotce Marysi. No a z takim dziedzictwem trudno robić karierę na współczesnych wybiegach (zwłaszcza w kontekście biednej sierotki, of course).

Toteż “czarnym”, czyli kolorem dyżurnym elegantów i oficjeli, ostatecznie został czarny.

Ale czerwony – może z racji swojej odkrytej przez kolegów Zygmunta Freuda natury – ciągle działa jednak na podświadomość projektantów, bo co jakiś czas na wybiegi wracają Ladies in Red, od stóp do głów owinięte w cynobry, amaranty, karmazyny i szkarłaty.

Na przykład tej jesieni.

Nowym czarnym jest teraz wprawdzie szary, a zaraz po nim karmelowy. Ale czerwień także zajmuje

poczesne miejsce na konfekcyjnej jesiennej palecie.

A jak się już pojawi w którejś z liczących się kolekcji, to od razu w konwencji total look. Od szpilek po przysłowiową kokardę (A propos kokard, to właśnie także wróciły, głównie w formie krawieckich i kaletniczych detali).

To, że czerwone suknie (raczej wieczorowe) pokazały się u Valentino, który lansuje czerwień konsekwentnie od dwóch dekad, zupełnie nie dziwi. Natomiast za niewątpliwą nowość (i w pewnym sensie osobliwość, bo w tych kręgach czerwienie uchodzą za pospolite) należy uznać koralowe płaszcze z oferty Oscara de la Renty oraz szkarłatne garsonki i trencze od Soni Rykiel.

Nieco mniejsze zaskoczenie stanowią czerwienie wizytowych sukien z metką Marchesa, kreacje w stylu “flamenco” sygnowane przez duet Dolce&Gabbana czy amarantowe botki (i takież dodatki) z jesiennej kolekcji Givenchy. Nie szokują także odważne zestawienia czerni i czerwieni w ofercie DSquared2, utrzymane w konwencji neopunkowej (jak to zwykle u braci Catenów, kreatywnych marki).

Obok najmodniejszej wersji monochromatycznej (czerwone na czerwonym) purpury i szkarłaty występują też w duecie z czernią (nie tylko w kolekcji DQuared2, ale także u Tommy’ego Hilfigera oraz Paula Smitha) oraz na przykład z błękitem. Jak u Jean-Paula Gaultiera. No i, oczywiście, z “nowym czarnym” numer jeden i dwa, czyli szarym i karmelowym.

Fashion victims pomnym na los Hester Prynne (i w ogóle – ponadprzeciętnie uwrażliwionym na konteksty kulturowe) zostają w odwodzie szkarłatne dodatki.

Czerwone mogą być w tym sezonie nie tylko płaszcze, sukienki, spodnie czy żakiety, ale także rękawiczki, torebki, szale, a zwłaszcza buty. No i biżuteria. Głównie bransoletki. Co ma i tę dodatkową zaletę, że taka bransoletka pięknie komponuje się z czerwoną nitką, którą modne kabalistki zazwyczaj noszą właśnie na nadgarstku.

A tak a propos Kabały, to – poza wszystkim – moda na czerwienie jest dobra nie tylko ze względu na jesienną szarość ulic i monotonię obowiązkowych nowojorskich czerni. Czerwony – jak powszechnie wiadomo – odpędza przecież złe uroki! n