Nowy Dziennik 2010/11/04 Weekend

Weekend

ILUSTROWANY MAGAZYN “NOWEGO DZIENNIKA”

6 LISTOPADA 2010 | NUMER 582

NUMER DLA ODWAŻNYCH

Weekend | NDZ | 6 LISTOPADA 2010 | 2

felieton Janka

KOSTKA BAUMA JAN LATUS Jak Polska długa i szeroka, lokalna siła robocza wymienia nierówne, wykruszające się płyty chodnikowe na tzw. kostkę bauma. Nie bierze się przykładu z pragmatycznej Ameryki, gdzie po prostu wylewa się duże płaszczyzny gładkiej, betonowej powierzchni, lecz – jakże by inaczej – z wychuchanych, precyzyjnych Niemiec. Na moim warszawskim podwórku, rok po roku, kolejne metry chodników mozolnie zamienia się na metry kostki.

Czas pokaże, czy te drobne kawałki cementu nie zaczną się też wykruszać i po pokryciu całej Polski kostką bauma robotnicy nie przystąpią do jej reperowania.

Można ironizować, ale to staranne wymienianie chodników, układanie krawężników, wymiana siatek drucianych na płoty z metalowych sztachet świadczy o tym, że dla Polaków estetyka otoczenia jest bardzo ważna.

Upiększenia te są widoczne wszędzie, dlatego Polaków z zagranicy uderza wielkość zmian.

Zdaniem malkontentów na te nowe przystanki tramwajowe czy czapki poczmistrzów marnotrawione są fundusze Unii Europejskiej. Skończą się – i nadal nie będzie nowych fabryk czy autostrad, będą za to ładne drogowskazy i estetycznie otynkowane kamieniczki na rynku.

Trudno mi to oceniać. Czasem pieniądze trzeba wydać, póki są; nie wiadomo przecież, czy dostanie się je drugi raz. Czasem trzeba je też wydać na określony cel.

Tak więc nie martwmy się marnotrawstwem. Cieszmy się, że UE finansowo nas wspiera – i chyba nie oczekuje za to niczego konkretnego, oprócz szybszego dorównania przez Polskę, choćby pod względem infrastruktury, bogatszym krajom na kontynencie.

Troska o urodę różni Polaków od wielu Amerykanów.

Właściciel cukierni wysila się na antyczne meble, starannie dobiera talerze i sztućce. Nowe domy kultury czy

ośrodki wypoczynkowe zadziwiają rozmachem, śmiałością architektury, wysmakowaniem szczegółów.

Podczas tegorocznego Światowego Forum Mediów Polonijnych wizytujemy Wydział Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na terenach nowego kampusu. Przepiękna aula, rozjaśnione przez szklane ściany foyer, pracownie dla studentów wyposażone w najnowsze zdobycze elektroniki...

Tę troskę o jakość i wygląd zauważam też w drobniejszych rzeczach: zwykli, młodzi mieszkańcy małych miast, nawet jeśli ich pensje nie są duże, ubierają się ze staraniem i gustownie.

Mamy zatem typową dychotomię Ameryka – Europa: czy mieszkać w pięciosypialniowym domu z płyty gipsowej czy w dwupokojowym mieszkanku w kamienicy o grubych, ceglanych ścianach? Mieć w szafie 50 T-shirtów sławnych światowych marek czy tylko kilka zmian eleganckich ubrań?

Ulubionym wątkiem Polaków odwiedzających kraj jest znajdywanie tam kontrastów: niewielu bogaczy, reszta żyje w biedzie; dużo drogich samochodów, ale nie ma dróg.

Drogi to istotnie pięta achillesowa Polski. Spędzam kilka godzin na Forum Ekonomicznym w Krynicy, nazwanym “Polskim Davos” (przez samych Polaków, Szwajcarów o zdanie nie pytali). Faktycznie, przyjechała cała elita polskiej polityki i biznesu. Wypełniła hotele dobre i gorsze, miała się gdzie pożywić – ale nie bardzo jak miała dojechać. Najważniejsi goście (Barroso, Komorowski) byli przewożeni helikopterami z Krakowa do Krynicy.

Po mnie śmigłowca nie wysłali, aby więc powrócić z Krynicy do Tarnowa (105 km), muszę wynająć taksówkę. Autobusy bowiem jeżdżą tylko dwa razy dziennie, a most kolejowy zawalił się w czasie powodzi.

Nie będąc żadną elitą, Polski ani w ogóle, siedzę sobie w kątku krynickiej restauracji, zamawiam kwaśnicę, smażone rydze i piwo. Za chwilę mija mnie nie kto inny, jak były prezydent Kwaśniewski...

Tak więc, będąc w Polsce, można poczuć się ważnym, ważniejszym niż na Zachodzie, gdzie sukcesom finansowym i zawodowym nie zawsze towarzyszy poczucie ważności, prestiżu, nie mówiąc już o sławie. W Polsce ważny jest co drugi człowiek; zwłaszcza dotyczy to mężczyzn. Po Nowym Jorku mogę chodzić w dżinsach, nawet czasem ubieram się tak do pracy. W Polsce chodzę w garniturze, mam bowiem kilka spotkań dziennie z panami również w garniturach: a to prezes, a to dyrektor departamentu, a to kierownik wydziału, a to właściciel firmy. Nasze, męskie grono. Spotykamy się w kawiarniach i restauracjach, w gabinetach dyrektorskich i salach obrad zarządu. Omawiamy ewentualną współpracę, składamy ogólnikowe oferty biznesowe, nawiązujemy kontakty, prowadzimy grę polityczną. A to wszystko, przypomnę, w krawatach. Sekretarki w wykrochmalonych białych bluzkach i obcisłych czarnych spódnicach (fantazja erotyczna wielu panów) usłużnie podają kawę. W Polsce można poczuć się mężczyzną – w każdym razie, jeśli ma się kasę, a przynajmniej ważne stanowisko.

A ważnych stanowisk jest wiele. Nie ironizuję: zadowalając się niezbyt wysokimi zarobkami, wielu Polaków, których spotkałem, ma poczucie, że wykonują ważną pracę, np. starając się dla Polski o fundusze Unii Europejskiej. Są dobrymi fachowcami, znają języki, jeżdżą służbowo po Europie. Słowem – ich życie wydaje się ciekawe i ważne (ale i tak narzekają i nam, Amerykanom, zazdroszczą).

Zauważyłem też – częstszą niż kiedyś – dumę Polaków, także z tych małych miast, z rozwoju kraju i regionu oraz ze swoich osiągnięć. Faktycznie, Polska jest dziś jednym z niewielu państw, gdzie widać od dwudziestu lat postęp, nieustanne zmiany na lepsze w postaci lasu dźwigów budowlanych w Warszawie, nowych sklepów, parków, stadionów, szkół.

Wszystko po prostu staje się nowsze, lepsze, bogatsze, nowocześniejsze. To urok przebywania w kraju rozwijającym się.

Ostatnia już obserwacja (miało być ostro, a znowu kończy się lirycznie): w Polsce zachwyca mnie... polszczyzna. Nie tylko specjaliści od kontaktów z prasą, ale zwykli ludzie: pracownicy biur, kierowcy, studenci, a nawet – kiedyś wyśmiewani – lokalni działacze polityczni mówią ładnie i składnie. To z kolei świadczy o ich kulturze i inteligencji. Może to moje skrzywienie zawodowe, ale – po latach obcowania umysłowego z amerykańską Polonią – rozmiękczyło mnie to zupełnie.

Ale z kostką bauma to już daliby sobie spokój.

LISTY: latus@dziennik.com

ZDJ¢CIE | ELENA PUMNEA ZDJĘCIE NA OK¸ADCE | ARCHIWUM

RYZYK, FIZYK

Stosunkowo niewielkim kosztem siedmiu i pół tysiąca dolarów zyskaliśmy niedawno wiedzę, która w niedalekiej przyszłości może się okazać bezcenna.

Zwłaszcza dla ubezpieczycieli, bankowców i w ogóle – sektora usług finansowych, z giełdą włącznie. Ale także dla właścicieli kasyn, sprzedawców sprzętu do BASE jumping, dilerów środków psychotropowych oraz psychoterapeutów zajmujących się prewencją uzależnień.

Naukowcy dokonali otóż (w czerwcu tego roku) analizy genotypu Ozzy’ego Osbourne’a.

Pomijając wyłaniający się z tych danych psychologiczny profil legendy rocka, DNA Ozzy’ego utwierdziło genetyków w już funkcjonującym w naukowym obiegu przekonaniu, że niektóre nasze cechy uchodzące dotąd za zależne wyłącznie od woli to sprawa nie psychologii, tylko biologii.

Już wcześniej znany był podział na geny określane w uproszczeniu jako ofensywne (warriors, czyli wojownicy) i defensywne (worriers, czyli zamartwiacze).

Pomijając wszystkie komplikacje wynikające z naukowego opisu tychże można uznać, że właściciele tych pierwszych okazują się w swoich życiowych wyborach odważniejsi, niż osoby (wyposażone w konkurencyjny zestaw DNA) przyjmujące wobec rzeczywistości postawę obronną.

Mechanizm przekładający dziedzictwo genetyczne na strategię życiową jednostki tkwi w mózgu.

Konkretnie, w jego chemii, czyli neuroprzekaźnikach sterujących temperamentem i nastrojem. Ich uwalnianiem do organizmu zarządza tak zwane ciało migdałowate, gdzie rodzi się (lub umiera) także i skłonność do zachowań określanych jako ryzykowne, co zdaniem naukowców wiąże się z wrodzoną, niższą od przeciętnej zdolnością do

odczuwania strachu. Ale za skłonnością do uprawiania sportów ekstremalnych i hazardu, nadużywania środków psychoaktywnych oraz inwestowania w niepewne papiery wartościowe stoi też obniżony poziom monoaminooksydazy (MAO), enzymu, który wyzwala produkcję “chemii przyjemności” – dopaminy i endorfin (działających – przypomnijmy – jak heroina).

Tak więc ludzie z wrodzonym, niskim poziomem MAO są generalnie w gorszym ogólnym nastroju niż przeciętny Kowalski. Potrzebują dodatkowej stymulacji już tylko po to, żeby poczuć się “normalnie”. No a żeby odczuć jeszcze w życiu tę odrobinę przyjemności, to już muszą “iść na całość”.

Geny typu warriors pchają więc swoich nosicieli do ciągłego podejmowania ryzykownych wyzwań, z jednej strony motywując ich obietnicą poprawy nastroju, a z drugiej osłabiając samokontrolę przez wrodzone upośledzenie zdolności do odczuwania strachu.

Te informacje to zresztą żadna nowość. Przypomniano je tylko z okazji analizy genotypu muzyka Osbourne’a. Bo po badaniu wyszło na jaw, że Ozzy (w prostej linii potomek neandertalczyków) posiada obydwa typy genów zarządzających ryzykiem – zarówno warriors, jak i worriers, co zdarza się podobno wyjątkowo rzadko. Zdaniem fachowców właśnie dlatego słynny konsument świeżej krwi nietoperzy i – w swoim czasie – ikona rockandrollowego trybu życia ciągle miewa się jeszcze całkiem dobrze. Specyficzne dziedzictwo genetyczne zawsze “kazało” bowiem Ozzy’emu zatrzymywać się na bezpiecznym progu wszelkiego ryzyka.

Do tego jednak niekoniecznie potrzeba DNA neandertalczyka. Zdaniem niektórych fachowców wystarczy kora przedczołowa. Obszar skutecznego hamowania i powściągania pierwotnych, rodzących się w starszych ewolucyjnie obszarach mózgu instynktów. Miejsce, gdzie koncentruje się ludzka świadomość, i zarazem najważniejszy z trzech istotnych ośrodków “zarządzania ryzykiem”.

To dlatego ludzie wyposażeni przez naturę w geny ofensywne czasem, owszem, stają się laureatami Nagrody Darwina, ale czasami odkrywają Amerykę albo zbijają fortunę na inwestycjach w nowe technologie. Z tych samych powodów genetyczni asekuranci zdolni są do przekraczania bariery ryzyka w imię celów ważniejszych niż osobiste bezpieczeństwo.

I w ten sposób sprawdza się najważniejsza zasada teorii gier; żeby wygrać, trzeba grać. Ale przedtem należy jednak ocenić, czy warto ryzykować.

wyrwij, zachowaj

NIEBEZPIECZNE ZAJĘCIA 10% Amerykanów, czyli bezrobotni, daliby się pokroić za jakąkolwiek pracę.

I wcale nie chodzi o pracę sapera, karmiciela drapieżników w zoo czy akrobaty cyrkowego.

EWA ÂRÓDKA Rządowa agencja Bureau of Labor Statistics przedstawiła raport za 2009, w którym najniebezpieczniejsze zawody wskazuje się na podstawie liczby śmiertelnych wypadków na 100 tys. pracowników danej branży.

Na pierwszym miejscu uplasowali się rybacy.

Wskaźnik śmiertelności w tym zawodzie to 200 osób.

To praca wymagająca dużej tężyzny fizycznej i poruszania się po śliskim, mokrym pokładzie, często w sztormie. Czy na pewno takie ryzyko warte jest 28 tys. dolarów rocznie? Wśród rybaków najgorszą opinią cieszy się zawód poławiacza krabów. Wykonuje się go zimą, kiedy ocean jest wyjątkowo nieprzewidywalny. Poławiacze muszą zaś utrzymać równowagę na oblodzonym i skaczącym pokładzie. Brr! Za rybakami ustawili się drwale (61 ofiar). Zarabiają oni nieco więcej niż ich koledzy na morzu, bo ok.

30 tys. dol. rocznie. Uskakiwanie przed spadającymi na ziemię, ciężkimi drzewami nie zawsze się udaje. Drugą równie częstą przyczyną wypadków jest nieuwaga przy operowaniu narzędziami.

Trzecie miejsce – łatwe do przewidzenia, bo o katastrofach lotniczych niestety słychać w mediach często – zajmują piloci (57 ofiar). A tych, którzy po przeczytaniu tej informacji postanowili już nigdy nie wybrać się do ro-

Foto: Archiwum

Ciekawe, ilu zdecydowałoby się na naprawdę niebezpieczne zajęcie?

dziny na Florydę samolotem, uspokajam. W tym przypadku statystki zawyżają piloci prywatnych awionetek, którzy decydują się na lot w niesprzyjających warunkach.

Jednak – przynajmniej finansowo – opłaca się być pilotem. W tej pracy dostaje się ok. 111 tys. dol. rocznie.

Czwarte miejsce pod względem ofiar w pracy (38) przypada farmerom. Zarabiają oni niecałe 50 tys. rocznie. Niestety chwila nieuwagi w pobliżu traktora czy kombajnu z włączonym silnikiem może kosztować życie.

Ze względu na pracę na wysokościach kolejną pozycję w rankingu zajmują dekarze (29 ofiar). Zarabiają podobnie jak inni pracownicy sektora budowlanego – ok. 37 tys. dol. W tym zawodzie zdarza się spaść z dachu, ale ryzyko podnosi także bliska obecność przewodów wysokiego napięcia. Nietrudno o porażenie, jeśli w kable zaplącze się aluminiowa drabina dekarza.

O dziwo, odrobinę mniej ryzykowna wydaje się praca robotnika budowlanego na wysokościach (30 ofiar).

Mimo że pracownicy ci często znajdują się wyżej na rusztowaniach niż dekarze na domach, rzadziej spadają. To pewnie dzięki zabezpieczeniom linowym, które są obowiązkowe w tej pracy. Wydaje się więc, że kto lubi prace na wysokościach, powinien raczej wybrać to zajęcie niż być dekarzem.

Miejsce nr 7 to pewnie największa niespodzianka: śmieciarze (25 ofiar). Ich wypadki to najczęściej wpadnięcie pod śmieciarkę lub wciągnięcie przez wysięgnik pojazdu. Niezależnie od tego, jak śmiesznie tego typu incydenty wyglądają w filmach, dla pracowników komunalnych niemal zawsze kończą się uszczerbkiem na zdrowiu. Śmieciarze ryzykują tak dla 33 tys. dol.

Zaraz za nimi znaleźli się operatorzy dźwigów na budowach (18 ofiar). Tu przyczyny wypadków wydają się oczywiste: ludzie pracują i poruszają się na placu budowy wśród ogromnych maszyn.

Dopiero na 9. miejscu znaleźli się kierowcy ciężarówek (18 ofiar). To zaskakująca informacja, zważywszy na fakt, że ludzie w pracy (we wszystkich profesjach łącznie) najczęściej giną w wypadkach drogowych. Profesjonalni kierowcy trucków zarabiają ok. 37 tys. dol. rocznie.

Na 10. miejscu znów pojawiają się robotnicy (35 tys. dol. rocznie), tym razem jednak ci, którzy pracują z maszynami ręcznymi, takimi jak młot pneumatyczny itp.

Roczna liczba ofiar w tym zawodzie jest podobna jak w dwóch poprzednich przypadkach.

Może jednak lepiej być bezrobotnym?

Foto: Archiwum

MARIAN POLAK

Weekend | NDZ | NOVEMBER 6, 2010 | 3

moim zdaniem

Weekend | NDZ | 6 LISTOPADA 2010 | 4

przez dziurkę od klucza

PRZEBIERAŃCY W EUROPIE Został nam już tylko jeden polski klub nocny na Greenpoincie; w zasadzie w całym Nowym Jorku.

Nic więc dziwnego, że w sobotni wieczór przed Halloween pękał w szwach. w dymach palarni – rzadkości w tych czasach, gdy nic już nigdzie nie wolno, nawet zapalić.

Mężczyźni najczęściej przebrani byli za maszkary. Młode kobiety zaś tradycyjnie, pod

pretekstem Halloween, ubrały się niezmiernie wyzywająco.

Naszym zdaniem Halloween powinien być organizowany częściej. Dobrze by to nam wszystkim zrobiło.

Zdj´cia: Jan Latus

JAN LATUS

W dymach i ciemnościach trudno było przyjrzeć się przebierańcom. Czasem nie wiadomo było nawet, czy to są Polacy, czy Amerykanie (zwykle można ich odróżnić po sekundzie). Inni jeszcze bardziej maskowali się

“LATAWCE, DMUCHAWCE, WIATR...”

Weekend | NDZ | NOVEMBER 6, 2010 | 5

Weekend poleca

Patrząc na kitesurferów wzbijających się na kilka sekund na wysokość kilku, a nawet kilkunastu metrów nad wodę, można nabrać apetytu na chwilę w przestworzach. Nie jest to takie trudne, DOROTA STANGRET

na jakie wygląda.

“Widzisz tych wariatów? Widzisz, jak szaleją i wywijają salta w powietrzu? Też bym tak chciał. Chociaż raz”. Tak zawsze mówił Andrzej do żony, kiedy spacerowali po plaży. Potrafił godzinami siedzieć na piasku i podziwiać kitesurferów. Wtedy, trzy lata temu, nie wiedział, że kiedy raz spróbuje, to już nie będzie odwrotu. Dziś mówi, że “kitesurfing to magia lotu i niezwykłe uczucie szybowania”.

Kitesurfing, zwany też kiteboardingiem, to obecnie najszybciej rozwijający się Kitesurfing, sport na świecie. Dlaczego? Bo jest prozwany też sty do opanowania i daje ekstremalne przekiteboardingiem, życia, połączone ze skokami. Kiteboar-

to dziś najszybciej rozwijający się sport na świecie.

ding może uprawiać również każda przeciętnie sprawna osoba. Wystarczy umieć pływać na podstawowym poziomie, a bez-

pieczny sprzęt i wykwalifikowany instruktor to klucz do świetnej zabawy i niezwykłych osiągnięć. Natomiast samodzielne próby podejmowania się sportu są zdecydowanie odradzane. Z kiteboardingiem

Naukę kitesurfingu rozpoczyna się od solidnych podstaw teoretycznych, później od sterowania latawcem treningowym na lądzie, a dopiero potem niekończącą się przygodę z pływaniem i skakaniem na wodzie. “Z każdym wejściem na wodę uczysz się czegoś nowego i szybko przekonujesz się, że kite to nie kwestia siły, ale finezji” – przekonuje Andrzej.

Pływanie z latawcem daje nieograniczone możliwości – można pływać po powierzchni wody i robić ewolucje w powietrzu i poczuć wiatr w przysłowiowych żaglach.

“Granice wyznacza jedynie czas, bo jeśli złapiesz bakcyla kiteboardingu, każdy wolny dzień chcesz przeznaczyć na pływanie” – mówi Andrzej i dodaje: “Ekstremum tego sportu nie polega wyłącznie na skokach i wykonywanych w powietrzu saltach. Poziom adrenaliny podno-

Foto: Dorota Stangret

jest podobnie jak z nurkowaniem. W obu sportach istnieją sztywne zasady bezpieczeństwa, których przestrzeganie w zasadzie eliminuje ryzyko.

si się również wtedy, kiedy trzeba zmierzyć swoje możliwości płynąc po wysokich i spienionych falach”.

Sport nie tylko dla panów

Każda dziewczyna, która lubi sport i świetną zabawę, powinna spróbować swego szczęścia w kiteboardingu.

Jest to głównie sport techniczny, niewymagający wielkiej siły fizycznej, co kobietom daje spore możliwości. Faceci

często nieufnie patrzą na drobną dziewczynę z latawcem, po czym szybko przekonują się, że dzięki bezpiecznej zabawie i zdobywanemu sukcesywnie doświadczeniu mają one świetne rezultaty. Panom bowiem zwykle spieszy się do skakania i wykonywania trików na kajcie, i to często ich gubi. A kiedy mowa o paniach i ich możliwościach, to warto tu wspomnieć o piętnastoletniej Asi Litwin, która jest jedną ze wschodzących gwiazd PKRA World Tour. Ta drobna dziewczynka nosi w sobie ogrom energii, spontaniczności i technicznego zaplecza w jednym. Jej możliwości są nieocenione!

Kite’owy raj

Ogromną popularnością cieszy się hiszpańska miejscowość Tarifa. To miejsce jest rajem dla kitesurferów.

Silny i stale wiejący przez cały rok wiatr sprawia, że plaże Tarfiy wypełnione są setkami latawców. Znajduje się tu również mnóstwo sklepów, szkółek i moteli.

Wszystko z myślą o kitesurferach.

Warto też wymienić greckie wyspy Naxos czy Paros oraz popularną Rodos z dwiema polskimi bazami na południu wyspy. Kolejnym dobrym miejscem będzie Egipt i miasta Hurgada, Safaga i Elgur. A w okresie zimowym warto też pamiętać o plażach Florydy, na których kitesurferskich wariatów nie brakuje. Co więcej, organizują oni między sobą zawody, rejsy “down-wind”. Zawodnicy ustalają punkt A, z którego wyruszają, i docelowy punkt B, gdzie kończą swój rejs. Taki rejs ma jednak rację bytu jedynie przy odpowiednich warunkach pogodowych, a dokładniej – przy odpowiednim kierunku wiatru.

Weekend | NDZ | 6 LISTOPADA 2010 | 6

Weekend nie poleca

MUZYKA POD ZNAKIEM RYZYKA Potrafią zniszczyć wytwórnię, reputację muzyków

Historia muzyki rockowej zna wiele przykładów projekPRZEMEK tów muzycznych, które łączyGULDA ły się z wielkim ryzykiem. Czasem nikt się tego nie spodziewał i dopiero w trakcie realizacji, albo już po jej zakończeniu, okazywało się, że dany projekt jest mniej lub bardziej nieudany, czasem jest wręcz tak, że od samego początku wiadomo, że to się po prostu nie może udać, a efektem będzie zła płyta i strata pieniędzy.

Jednym z najbardziej spektakularnych ryzyk w historii biznesu muzycznego był zespół Sex Pistols. Brytyjska ikona punk rocka, grupa uważana – zupełnie niesłusznie zresztą, bo przecież wiadomo, że ten gatunek narodził się w Nowym Jorku kilka lat przed powstaniem tej londyńskiej formacji – za pierwszą punkową kapelę świata, od samego początku była niesforna i wymykała się regułom obowiązującym w muzycznym światku. Prowokowała, atakowała, pluła na prawo i na lewo.

Kiedy wreszcie doszło do momentu, w którym gotowa była debiutancka płyta grupy i zaczęła ona szukać wydawcy, od razu wybuchł skandal – muzycy nie tylko zerwali kontrakt z pierwszą wytwórnią, która chciała wydać tę płytę, na dodatek potem napisali szyderczą piosenkę o tej oficynie, która zresztą koniec końców trafiła na rzeczony album, wydany już jednak przez kogoś zupełnie innego. To ryzyko ostatecznie bardzo się opłaciło. Płyta, otoczona aurą skandalu, już od samego początku sprzedawała się znakomicie i do dziś posiadanie praw do tego materiału przynosi liczne profity. A sami członkowie zespołu też chętnie odcinają kupony od swej popularności – niedawno zorganizowali trasę koncertową, na której grali swoje stare piosenki, inkasując za to potężne sumy.

Kilka lat później na brytyjskiej scenie pojawili się kolejni mistrzowie ryzyka. Tym razem jednak kompletnie nic nie zapowiadało, że takimi się okażą. Chodzi o ze-

SEX PIST OLS spół Happy Mondays, flagowy okręt w katalogu kultowej na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, pochodzącej z Manchesteru, wytwórni Factory Records. Po kilku bardzo dobrze przyjętych płytach, po stworzeniu nowego gatunku, zwanego rave, który cieszył się ogromną popularnością na Wyspach Brytyjskich i nie tylko, muzycy postanowili zaszaleć – postawili swoim wydawcom niewspółmierne do niczego warunki finan-

oses Guns n’R

Weekend

Magazyn Weekend redaguje: Jan Latus, 212-594-2266 w. 25.

Stali wspó∏pracownicy: Bo˝ena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanis∏aw Kokesz, Monika Âli˝, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyƒski.

Piszà z Polski: ¸ukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna

Krawczyƒska, Ewa Âródka, Daniel Wyszogrodzki.

Reklamuj si´ w Weekendzie. Dzia∏ Reklamy i Marketingu.

Dyr. Dominik Przyby∏o: Tel: 212-594-2266 wew. 34; Fax: 212-594-5538; Displays@dziennik.com

Zdjęcia: Archiwum

i zaufanie fanów. Ryzykowne projekty muzyczne.

sowe. Jako że zespół uważany był za złotą kurę, która znosi iście diamentowe jajka, nikt nie oponował. Muzycy dostali, czego chcieli, i pojechali na jedną z gorących oceanicznych wysp, gdzie mieli nagrywać nowy materiał. Szybko okazało się jednak, że nic z tego nie wyszło – muzycy wydawali pieniądze w miejscowych klubach, a materiału w zasadzie nie było. Efekt był opłakany dla wytwórni, która wkrótce przestała istnieć.

Rekordem muzycznego ryzyka okazał się ostatnio najnowszy projekt pod szyldem, który dziś mało kto pamięta – Guns n’Roses. Po nagraniu kilku ogromnie popularnych płyt, po niezliczonych koncertach dla tysięcy widzów w zespole zaczęło się wyraźnie psuć. Grupa co prawda zaczęła wspólnie nagrywać kolejny album, zatytułowany dość znamiennie “Chinese Democracy”, ale bardzo szybko jej skład się rozsypał i prace w zasadzie stanęły w miejscu. Po jakimś czasie okazało się, że Guns n’Roses to w zasadzie już tylko wokalista grupy Axl Rose i dochodzący muzycy, którzy zgodzili się z nim współpracować. Ale artysta bynajmniej nie zaprzestał pracy nad rozpoczętą płytą. W wywiadach zapowiadał, że powstaje arcydzieło, które przyćmi większość, a może wręcz całość muzyki rockowej, która do tej pory powstała. Prace przedłużały się w nieskończoność i mało kto wierzył, że płyta kiedykolwiek się ukaże. Jej tytuł rodził nawet dość oczywiste żarty – że prędzej w Chinach zapanuje demokracja, niż ujrzy ona światło dzienne. Koniec końców jednak, ku zaskoczeniu wszystkich, album się wreszcie ukazał. Stało się to kilka miesięcy temu i od razu okazało się, że buńczuczne zapowiedzi nie znajdują potwierdzenia w rzeczywistości. Nawet najbardziej życzliwi recenzenci przyznawali, że materiał jest co najwyżej przeciętny i z pewnością nie znajdzie się na niego miejsce w rockowych annałach. Tym razem znowu ryzyko zupełnie się nie opłaciło. Ani w artystycznym, ani finansowym tego słowa znaczeniu.

(Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç publikowanych og∏oszeƒ. The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine).

Piszcie listy do: weekend@dziennik.com

Weekend | NDZ | NOVEMBER 6, 2010 | 7

felieton z Utah

NA RYBY Hej, zastanów choć chwilę się, ciągle mówisz, że to jest pejoratywne, a to jest źle, skąd te pokłady mądrości transcedentnej w osobie twej, że wszystko tak zaraz

Piosenka tytułowa wykonywana przez zespół Konie.

“La, la, la, dużo jest opinii, więcej jeszcze poglądów, jedne lepsze inne gorsze czy coś tam, tak łatwo się w pajęczynę nieprawdy zaplątać, je, je, je, ale ty się temu nie poddaj, razem z nami uważaj, razem z nami jaka jest prawda się dowiedz, razem z nami miej poglądy”. Już po angielsku lepiej tę piosenkę nagrać by mogli, to by brzmiała chociaż mądrzej, tak myślał Staszek (też Masłowska).

Literackiego Nobla chyba Masłowska nie dostanie, ale kilka kobiet dostało, w tym polska poetka. Bo nie tylko mężczyźni piszą, kobiety też, nazwisk mógłbym przytoczyć tysiące, co załatwiło by felieton. Poetki były od starożytnych czasów, a w średniowieczu pisały przeważnie arystokratki. Małgorzata z Navarry, siostra francuskiego króla Franciszka I, napisała potężne dzieło “Heptameron”, wzorowane na włoskim “Dekameronie”.

W jednej z jej historyjek pokojówka Zuzanna jest molestowana słownie i ręcznie przez pana domu Wiktora, gdy jego żona Izabella nie widzi. Autorka pisze “mąż”, “żona”, “pokojówka”, ale dodałem imiona, bo bez imion pisanie mi nie idzie. Zuzia poskarżyła się pani Izabelli, która zawołała: “A to gnojek! Musimy coś wymyślić, żeby łajdaka ukarać”.

Wymyśliły. Zuzia przestała mówić “weź pan tę rękę, ja bardzo proszę” i Aleksander trzeciego dnia powiedziała, że w nocy w każdą sobotę Wiktor może do niej przyjść. Aż podskoczył z radości. “Nareszcie, króliczjeździ na ryby. ku śliczny”. Jak na skrzydłach leci w Wstaje bardzo nocy do łóżka Zuzanny, ale w tym łóżku czeka na niego Izabella. Na razie się wcześnie, nie ujawnia, udaje pokojówkę, nieśmiakiedy żona Lala łą i niedoświadczoną.

Są tego samego wzrostu, podobnie zajeszcze okrąglone, włosy tej samej długości, prawie klony, tyle że Zuzia młodsza. Ciemgłęboko śpi... no jak w mordę strzelił, ona nic nie mówi, łatwo się pomylić. Jest zdumiona jego niebywałym entuzjazmem, czego nie doświadczyła dotychczas. To ją wkurza, ale z drugiej i trzeciej strony daje sporo satysfakcji, czysto fizycznej wprawdzie, ale czemu nie? Jest niby Zuzią.

Są setki opowiastek i komedii scenicznych, w których pani czy pan zamienia się miejscami ze sługą, a powód tej zamiany bywa rozmaity, nieraz jest to dla żartu. Hra-

bina z pokojówką w operetce, milioner z bezdomnym w filmie; w powieści książę i żebrak. Tym razem chodzi o to, żeby skompromitować rozpustnego męża.

Po dwóch godzinach Wiktor opada z sił i kapituluje. Wychodzi na chwilę i na swoje miejsce wpuszcza przyjaciela, który czekał za drzwiami, jak się umówili. “Teraz twoja kolej”. Gdy Feliks wskakuje do łóżka, Izabella jest zaskoczona, że Wiktor jeszcze chce i może. Ba! Jest lepiej, bo Feliks jest młodszy, od Wiktora sprawniejszy, więc druga część nocy, od pierwszej znacznie, znacznie dłuższa, jest dla niej rewelacją.

A więc, gdy zegar na wieży ratusza wybija trzecią, w łóżku już nie Izabella ani Zuzanna, lecz Wenus, nimfa, rusałka, Salome, Tytania, Kleopatra, Szeherezada, Messalina, Lady Gaga, Angelina Jolie. Hej, niszczyć wroga, bić, szarpać, gryźć, żebra mu łamać, niech jęczy, niech o litość błaga, ale litości nie będzie. Oboje wciąż milczą, ale są w ruchu ciągłym, walka zacięta trwa, to ona gra teraz pierwsze skrzypce, po raz pierwszy w życiu.

Metamorfoza kompletna w niej nastąpiła.

– Czy on wciąż myśli, że to byłam ja? – pyta Zuzia.

– Dziś mu powiem, kto to był. Będzie błagał o przebaczenie.

(Dorota Masłowska)

Foto: Archiwum

STANIS¸AW KOKESZ

oceniać chcesz w apodyktycznym systemie, dobrze albo źle.

Izabella radośnie relacjonuje noc Zuzi, a Feliks więc auto do garażu, wraca do sypialni. Nie zapala świaWiktorowi. tła, rozbiera się i kładzie się obok Lali. Poruszyła się, – Fantastyczna dziewczyna, chętna, gorąca, pracowi- robiąc mu więcej miejsca, ale nie otworzyła oczu. Alekta, niezmordowana. Nie ma takiej drugiej w tym mieście. sander objął ciepłe ciało Lali, bo na czułości zbiera mu Byśmy mogli jeszcze wiele godzin bez jedzenia i bez spa- się, i szepcze: nia, bo oboje byliśmy w znakomitej formie, niestety, za– Pogoda dziś jest okropna. częło się robić jasno, więc ku obopólnemu żalowi muOna na to zaspanym głosem: siałem odejść. Kiedy mi znowu udostępnisz ten specjał?

– Woda loda doda pogoda niepogoda. Mimo to przy– Skąd masz tę obrączkę? szedłeś, a mój idiota mąż mimo to pojechał na ryby.

– Dla żartu zdjąłem jej w nocy z palca.

“Na ryby, na grzyby, a może na lwy by?” – śpiewa– Piekło i szatani! To obrączka mojej żony. li Starsi Panowie Dwaj.

Wiktor wali głową o ścianę, a Feliks myśli: “Jeśli Wiktor mi tej obrączki nie zabierze, poślę jej z buWOJ CIECH KOZAK kietem róż”. Głośno tego nie mówi. Mówi natomiast: – Niespodzianka. Wulkan namiętności, ocean rozkoszy, to była piękna Izabella. Po głosie nie poznałem, bo całą noc tylko: “Och, ach, ojojoj, ojejku”, nic więcej. Nie możesz mieć do mnie pretensji, powiedziałeś przecież: “Teraz twoja kolej”.

– Błagam cię, niech to zostanie między nami.

Rzecz jasna, nie zostało. Po tygodniu całe miasto wiedziało z najdrobniejszymi szczegółami. Najbardziej bawiło wszystkich – napisała w ostatnim zdaniu Małgorzata z Navarry – że Izabella, która nawet z nikim nigdy nie flirtowała, nieświadomie przyprawiła niewiernemu mężowi rozłożyste rogi.

Gdy ciemno, pomyłki się zdarzają. Aleksander w każdą sobotę jeździ na ryby. Wstaje bardzo wcześnie, kiedy żona Lala jeszcze głęboko śpi. Tej pamiętnej soboty wyjeżdża z garażu, ale widzi, że pogoda jest fatalna, porywisty wiatr prawie jak trąba powietrzna. Cofa

piórkiem w sedno

SCARY WORLD

RYZYKOWNA PELERYNA

Z poziomem ryzyka w świecie mody jest podobnie, jak w innych dziedzinach, choć powody poprawy bezpieczeństwa są tu zupełnie inne niż na drogach albo w relacjach międzynarodowych.

Podczas gdy w pierwszym przypadku zdecydowały o tym inwestycje w infrastrukturę oraz liczba fotoradarów BO˚ENA CHLABICZ przypadających na milę bieżącą autostrady, a w drugim wyścig zbrojeń wspierany przez zabiegi dyplomatyczne, na wybiegach wystarczyła demokracja.

A właściwie to populizm.

Ostatnim kodeksem odzieżowej poprawności był amerykański korporacyjny dress code. Ale i on upadł pod ciśnieniem globalizacji, uniformizacji i sklepów sieciowych.

W tej sytuacji określenie “dyktator mody” ma tyle znaczenia, co “książę” w epoce postfeudalnej. To już nic więcej niż tylko kurtuazja.

Dyktatorzy zniknęli z wybiegów nawet szybciej niż udzielni władcy z ostatnich już republik bananowych.

Emerytura Calvina Kleina (i spalenie kukły Karla Lagerfelda) nie znaczy jednak, że skoro wszystko wolno, to rzeczywiście można włożyć na siebie wszystko.

Jak to mawiają Amerykanie – you can. But you (rather) may not.

Ryzyko w modzie oznacza bowiem teraz okoliczność, że efekt okaże się Zawsze istnieje niewspółmierny do oczekiwania. A niebezpieczeństwo, strój, miast podkreślić urodę kroju, pokaże grubymi nićmi szyte “szwy” że nowy ciuch, na nie dość starannie dopasowanym który miał wizualnie wizerunku.

Zawsze istnieje niebezpieczeńwyszczuplić – stwo, że nowy ciuch, który miał widoda kilogramów. zualnie wyszczuplić – doda kilograMiast odmłodzić – mów. Miast odmłodzić – postarzy.

A zamiast ukryć, będzie dekonspipostarzy. rował przed całym Manhattanem nasz prowincjonalizm i brak gustu.

Na szczęście tej jesieni mielizn, na których osiąść może konfekcyjna kreatywność, jest stosunkowo niewiele.

Pierwsza i najważniejsza, to obcisłości. Niemal wszystkie aktualnie modne sweterki nie dość, że kończą się tuż nad biustem, to jeszcze ściśle opinają newralgiczne elementy damskiej anatomii. To może jeszcze i jakoś wygląda w rozmiarze 34, góra 36. Ale potem problem staje się coraz bardziej oczywisty.

Z ciasnymi strojami bywa jeszcze i taki dodatkowy kłopot, że przeglądanie się w nich w lustrze też nie daje pełnego obrazu sytuacji,

Zdjęcia: Archiwum

Weekend | NDZ | 6 LISTOPADA 2010 | 8

dział odzieżowy

o ile nie jest to lustro pozwalające obejrzeć się nie tylko z przodu, ale także z boku i od tyłu.

Zwłaszcza od tyłu...

No, chyba że ktoś zamierza demonstrować światu “zaplecze” przypominające obficie sfałdowany kombinezon bohatera reklamy opon Michelina.

Problem numer dwa, to najmodniejsze kozaki, których cholewki sięgają kolan, a nawet (w modelach a la muszkieter) trochę wyżej. Takie buty prezentują się doskonale, ale tylko na osobach bardzo szczupłych i bardzo wysokich. Nieco bardziej korpulentne łydki i kolana wyglądają jednak w takim obuwiu jak łożyska kulkowe. Z wysokich kozaków na bardziej masywnych nogach najlepiej prezentują się (też modne w tym sezonie) kowbojki. I – właściwie – tylko one.

Problem może też sprawić przebój wśród jesiennych okryć wierzchnich – peleryna.

Znowu zarezerwowana dla “tyczek grochowych”, niestety. Osoby niższe i nieco tęższe taki strój niechybnie upodobni bowiem do mobilnych namiotów trzyosobowych. Albo wędrujących kopek siana.

No i jeszcze te spódnice...

Owszem, długość “do pół łydki” to sama skromność i klasyka. Ale znowu – krojona z koła i obficie marszczona kreacja marki Louis Vuitton będzie wyglądać dobrze tylko na kandydatkach na wybiegi. Taki fason zaburza bowiem proporcje, skracając optycznie nogi i poszerzając biodra. Po prostu wizualnie skraca i pogrubia.

Z dwojga złego to już nawet lepiej wybrać krótszą wersję kreacji “retro” (Prada, Dries van Noten) i nieco odsłonić trochę zbyt pulchne kolana.

I jeszcze dzianiny. Wyjątkowo poręczne na chłodniejsze pory roku i – trzeba trafu – wyjątkowo teraz modne.

Pod warunkiem, że nie dysponując figurą Anji Rubik nie założymy włóczkowej sukni-worka od Missoni ani wiel-

kiego, sięgającego do połowy uda swetrzyska z norweskim wzorem z Max Mary. W sugerowanym przez producenta połączeniu, czyli w komplecie ze spodniami-dżokejkami i kozakami po kolana oraz parą futrzanych rękawiczek typu “yeti” każda przeciętnie kształtna kobieta będzie bowiem wyglądała jak... yeti.

Tak więc, choć wszystko w modzie wolno, to jednak nie wszystko wypada. To po prostu kwestia szacowania ryzyka.