Nowy Dziennik 2010/12/16 Weekend

Weekend

ILUSTROWANY MAGAZYN “NOWEGO DZIENNIKA”

18 GRUDNIA 2010 | NUMER 588

GORĄCZKA PRZEDŚWIĄTECZNA

Weekend | NDZ | 18 GRUDNIA 2010 | 2

felieton Janka

PRZEDŚWIĄTECZNE PORZĄDKI JAN LATUS

Jako mały chłopczyk, w jednej z książek dla młodzieży przeczytałem opis, jak to pewna dziewczynka, szykując się na przyjście do jej mieszkania ulubionej nauczycielki, tak się tym przejęła, że zrobiła porządek nawet w apteczce.

Częścią polskiego ceremoniału szykowania się do świąt – zarówno Bożego Narodzenia, jak i Wielkiej Nocy – jest gruntowne porządkowanie mieszkania.

Mieszkańcy bogatego i leniwego Zachodu (do którego Polska należy już, choć tylko troszeczkę) przed Bożym Narodzeniem oddają się wyłącznie zakupom. Wysiłki w domu ograniczają się do udekorowania choinki i ugotowania trochę lepszego niż zwykle obiadu. A do Wielkiej Nocy nie szykuje się tu specjalnie nikt, może trochę imigrantów-katolików; poszczenie i umartwianie się jest bowiem obce sybarytom z Nowego Jorku i Londynu.

Polacy także kupują sobie prezenty – komercjalizacja świąt i ich już dotyczy. Też dekorują choinkę, ale dużo więcej wysiłku poświęcają na przygotowanie wigilijnej wieczerzy. Dwanaście potraw być musi i już.

Tak więc polskie przygotowania do świąt koncentrują się na kuchni, gdzie pani domu, tym razem korzystając z pomocy innych domowników, gromadzi wszystkie potrzebne składniki, potem to zawczasu piecze, gotuje, smaży.

Nie ma chyba innego posiłku w polskiej tradycji, który byłby tak czasochłonny w przygotowaniu. To jeden z powodów, dla których postne, niekoniecznie bardzo smaczne, potrawy wigilijne tak bardzo nam smakują.

Innym stałym elementem polskich przygotowań do chrześcijańskich świąt jest gruntowne uprzątnięcie mieszkania. W moim domu tata zakładał ciepłe wdzianko i beret na głowę, i tak cudacznie ubrany wynosił dywany na podwórko, aby tam wytrzepać je na śniegu. Inne jego aktywności na świeżym powietrzu, wymagające założenia wyżej opisanego stroju, obejmowały mycie kredą (!) okien (trzeba było rozkręcać podwójne framugi) oraz tarcie chrzanu na balkonie. W moim demokratycznym, wyprzedzającym trendy feminizmu domu właśnie tata (którego, zauważcie Państwo, piszę małą literą, gdyż żyje i ma się dobrze) robił porządki w domu, te gruntowne wymagające odsuwania mebli, większego wysiłku. Moja siostra i ja, jak to maluchy, próbowaliśmy pomagać, ale większość tych funkcji przerastała nasze fizyczne możliwości; kończyło się na prośbach: “Jasiu, przynieś nową szmatę”.

Tak, również w apteczce robiliśmy porządek. Przy okazji szliśmy do fryzjera i szykowaliśmy najlepsze ubrania.

Częścią oczyszczania było też, rzecz jasna, oczyszczanie się wewnętrzne – przez spowiedź, pokutę, postne dania.

Dochodzimy tu do sedna polskich porządków. Nie tylko była to tradycja – że raz na jakiś czas trzeba dobrze wysprzątać i niech te, wiosenne na przykład, porządki odbędą się przed Wielkanocą. To sprzątanie było częścią jakichś powszechnych ablucji, próby oczyszczenia się, poprawienia, podejmowanej jednocześnie przez większość społeczeństwa.

Nie jestem antropologiem ani etnografem, wiem jednak o wielu obrzędach religijnych czy obyczajach, niezależnie do czasów czy miejsca na globie, które polegają na oczyszczaniu się, ablucjach, paleniu rzeczy starych, zastępowaniu ich nowymi. Takie żegnanie się z brudami przeszłości i rozpoczynanie jakby nowego życia leży więc pewnie w naturze człowieka.

Jest jeszcze inny aspekt – szacunek dla innego człowieka, którego mamy gościć w domu. Na lekcjach religii ksiądz tłumaczył dzieciom, że mają przyjąć Chrystusa, tak więc należy “posprzątać” w samym sobie, oczyścić sumienie, aby być gotowym na Jego przyjęcie.

W wymiarze ludzkim te porządki oznaczały, że chcemy godnie podjąć gości, zwykle rodzinę. Odwiedziny w cudzych domach przynosiły niezwykłe gratyfikacje: wszędzie było czyściutko, pachniały świeże kwiaty w wazonie, wyprane firanki, wypastowane podłogi, pomarańcze na paterze. Błyszczały szybki w kredensach i wyjątkowo elegancka zastawa na stole. Ludzie też byli jacyś tacy czyści, odświętni.

Tu pozwolę sobie na nieładną dygresję, że wielu Polaków było kiedyś z higieną na bakier. Święta były przyjemne i z tego powodu, że w te dni byli oni wymyci, uczesani, pachnący nawet. A do kościoła ubrani w imponujące karakuły.

A już najpiękniej wymyte były ich samochody, polskie fiaty lśniące lakierem w kolorze bahama yellow i groszkowym, zaś wartburgi i zaporożce pachnące w środku choinką zapachową.

Rozmawiamy dziś o porządkach świątecznych, a przecież samo oczyszczanie ma także walor duchowy. W kulturze azjatyckiej rozpowszechnione są miejsca, gdzie można w ciszy poddawać się niekończącym się ablucjom. Japończycy spędzają godziny szorując się, potem kąpiąc. Woda, pozwalając na prozaiczne wymycie się, ma też w sobie coś mistycznego. To obmywanie, choćby pod prysznicem w luksusowym spa, oczyszcza nas też duchowo, uspokaja, oddala od brudów i hałasów codziennego życia.

Ciekawe, że Polacy w Ameryce przejęli właściwie bez zmiany wyniesione z kraju zwyczaje świąteczne. Z wielkim staraniem odtwarzają ze szczegółami wigilijną ucztę, idą na pasterkę. Czy także się oczyszczają? Niektórzy tak, sądząc po kolejkach przed konfesjonałami. Tradycyjnie ruch panuje też w salonach kosmetycznych i fryzjerskich, co pozwala żyć nadzieją, że i na kolejne święta Polacy wyglądać będę schludnie.

Ale czy ich przywiązanie do tradycji jest totalne i niewzruszone? Czy zrobili też porządki w apteczkach?

LISTY: latus@dziennik.com

ZDJ¢CIE | ARCHIWUM ILUSTRACJA NA OK¸ADCE | STEFAN HEY

WHITE CHRISTMAS IN NEW YORK

Weekend | NDZ | DECEMBER 18, 2010 | 3

Weekend w Nowym Jorku

Spędzenie świąt w Nowym Jorku to zawsze doskonały pomysł.

Miasto przygotowało się, jak co roku, na najazd turystów i kusi atrakcjami. O tej porze roku nawet robienie zakupów jest szczególnym doświadczeniem. Wielkie sklepy handlowe, takie jak Macy’s, Bloomingdale’s czy Lord and Taylor, co roku przygotowują specjalne, świąteczne dekoracje swoich witryn. Każdy sklep wybiera sobie jakiś temat i próbuje zachwycić i przyciągnąć przed swoje okna więcej przechodniów. I tak np. teraz w Macy’s można zobaczyć interpretację autentycznej historii o 8-letniej Virginii O’Hanlon. Wysłała ona w 1897 roku do “New York Sun” list z pytaniem o istnienie Świętego Mikołaja i otrzymała od jednego z redaktorów piękną odpowiedź. Inne sklepy, oprócz pomysłowych dekoracji, oferują także show – jak np. Saks na Fifth Ave., gdzie do 6 stycznia można codziennie oglądać pokaz świetlny “The Snowflake and the Bubble”. Widowisko jest naprawdę nieW święta zwykłe, ponieważ do oświetlenia budynku wykorzystano technologię 3D, dzięki “window której cały budynek zostaje zanimowany, shopping” a wygenerowane komputerowo śnieżynki gromadzą się m.in. na ramach okien. Ponabiera kaz odbywa się po zmroku, co 15 minut i w Nowym naprawdę warto go zobaczyć.

Oczywiście w święta całe miasto jest jeszJorku cze bardziej niż zwykle rozświetlone i, nowego oprócz Saks, swoje kroki warto skierować jeszcze w parę innych miejsc, aby podziznaczenia. wiać dekoracje bożonarodzeniowe. Będąc w dzielnicy Queens można odwiedzić Gantry Plaza State Park, skąd jest fenomenalny widok na cały Manhattan. Na Brooklynie zaś warto udać się pod adres 310 W. 22 St. (między 6 i 7 Ave.; dojazd: pociągi R i F). Stoi tam wyjątkowy dom, przez nowojorczyków regularnie ogłaszany największym wydarzeniem w kategorii domowej sztuki dekoracyjnej. W tym roku motywem przewodnim jest Rock and Roll Extravaganza z lat 50. Cała dekoracja jest zrobiona przez do-

Ilustracja: Archiwum

The Rockettes w Radio City Hall

Foto: PAP/EPA/Peter Foley

EWA ÂRÓDKA

Uroczystość zapalenia lampek na słynnej choince w Rockefeller Center

mowników ich własnymi rękami. Oprócz światełek nie używają oni żadnych gotowych paneli, kupionych w sklepach. Całość robi wrażenie! Będąc na Brooklynie obowiązkowo trzeba też odwiedzić Dyker Heights. To miejsce także słynie z dekoracji świątecznych i są tu nawet organizowane wycieczki autobusowe. Trzyipółgodzinny tour kosztuje 55 dol. i, mimo że jest droższy od objazdówek typu Manhattan Lights Tour, warto się na niego udać.

Domy, które się odwiedza, są naprawdę niezwykle przystrojone. W czasie wycieczki jest postój we włoskiej piekarni Mona Lisa, gdzie można skosztować obłędnych deserów, a nawet kupić tradycyjne świąteczne torty do domu (ok.

40 dol.).

Każdy turysta na pewno “obowiązkowo” pobiegnie do Rockefeller Center, aby popatrzeć na słynną ślizgawkę i ogromną choinkę. Kto szybko marznie, powinien wiedzieć, że może te atrakcje podziwiać z okien Rock Center Cafe. To idealne miejsce na rodzinny obiad – dlatego warto wcześniej zrobić tu rezerwację. Restauracja oferuje niezłe jedzenie i takie atrakcje specjalne dla dzieci, jak “śniadanie ze Świętym Mikołajem”. A na łyżwach

można też pojeździć w Bryant Park. Ta ślizgawka, zwana Citi Pond, otwarta jest w sezonie świątecznym codziennie od 8 rano do północy. Wejście jest darmowe, a wypożyczenie łyżew kosztuje 13 dol.

Inną znaną nowojorską atrakcją jest show The Rockettes w Radio City Hall. To najchętniej oglądane widowisko na żywo w USA; co roku gromadzi ponad 2milionową publiczność. Tańczące tancerki-renifery, zastępy Mikołajów, żołnierzyków, żłóbek... – a wszystko to z wielkim rozmachem i w bardzo amerykańskim stylu. Zdecydowanie warto zobaczyć, nawet jeśli jest najbardziej oklepany turystycznie pomysł. Każde dziecko będzie zachwycone tym przedstawieniem, a i dorośli powinni się świetnie bawić. Wejściówki na weekend świąteczny jeszcze są dostępne, ale warto je jak najszybciej zarezerwować (np. online). W zależności od miejsca na sali i pory dnia, bilety kosztują od 55 do 105 dol. Tańszy spektakl jest 19 grudnia o 8 pm (najlepsze miejsca są wtedy po 75 dol.).

POŻYTECZNE LINKI:

pers: mapa dla windows shop m sights/l/bl_xmaswindows.ht mas st i chr od/ gonyc.about.com/ ler Center: na ślizgawkę na Rockefel restauracja z widokiem p?restaurants_id=18 patinagroup.com/restaurant.ph na Brooklynie: info na Facebooku o domu Holiday Light Spectacular ts: wycieczki do Dyker Heigh .html asliceofbrooklyn.com/christmas The Rockettes/Radio City: .com/newyork/ http://www.radiocitychristmas

Weekend | NDZ | 18 GRUDNIA 2010 | 4

wyrwij, zachowaj

SKIPPING CHRISTMAS Do osobistych wrogów Bożego Narodzenia: Grincha, Johna Grishama i biur podróży – żyjących z wyciągania ludziom pieniędzy z kieszeni poprzez wyciąganie ich z domu także w

Foto: PAP/EPA/Janos Bugany

I od razu okazali się gorsi (w tym sensie, że bardziej skuteczni), niż postać z bajki dla dzieci, literat i organizatorzy ruchu turystycznego, razem wzięci.

Specjaliści od liczenia kasy wykazali, że organizacja tradycyjnych świąt kosztuje fortunę.

Mniej więcej to samo napisał wcześniej John Grisham, w swojej humorystycznej opowiastce “Skipping Christmas” (Odpuścić sobie Boże Narodzenie). Bohaterowie jego swoistej antypowieści wigilijnej po podli czeniu świątecznego budżetu, który w ich Ile możesz przypadku przekroczył sześć tysięcy dolazaoszczędzić rów, postanowili zrezygnować z tradycji na rzecz przyjemności i zdrowego finansowerezygnując go rozsądku. Pani i Pani Krank zdecydowali, że spędzą święta na egzotycznej poz Bożego dróży, wydając na to zaledwie skromną część Narodzenia. kwoty przeznaczonej na choinkę, dekoracje, kartki świąteczne oraz uroczyste przyjęcie. A resztę zaplanowali zaoszczędzić na lepsze czasy, w przezornym przewidywaniu nadciągającego nad Amerykę kryzysu ekonomicznego.

Oczywiście z tych planów nic nie wyszło, a robione w ostatniej chwili przygotowania świąteczne pochłonęły jeszcze więcej kasy niż normalnie. Przecież wszystkim doskonale wiadomo, co się stało z bohaterem Opowieści Wigilijnej, i co – dokładnie według tego przykładu – grozi jego potencjalnym, także współczesnym, naśladowcom.

Ale że nie wszystkie późne wnuki Scrooge’a przepadają za literaturą amerykańską, uświadamianiem Amerykanów w kwestii wydatków świątecznych zajął się w ubiegłym roku popularny periodyk finansowy “Forbes”.

Ten od Listy Najbogatszych “Forbesa”. W wydaniu z lipca 2009 zamieścił artykuł pod tytułem “Jak dużo możesz zaoszczędzić rezygnując z Bożego Narodzenia” (How Much Money You’d Save By Skipping Christmas).

Autor tekstu zabrał się do pracy bardziej metodycznie niż John Grisham, sięgając po dane z bazy National Rertail Federation, z których wynika, że statystyczny Amerykanin w minionym sezonie świątecznym na same tylko prezenty gwiazdkowe wydał 750,68 dol. W tym na upominki dla rodziny jakieś 430, a dla przyjaciół 94 dolary. Współpracownikom Amerykanie ku-

Foto: Archiwum

święta – w epoce kryzysu dołączyli także doradcy finansowi.

pują podarunki za średnią kwotę 27 dolarów. Nie zapominają też o sobie, bo kto wie, czy inaczej znaleźliby cokolwiek w wigilijnej skarpecie nad kominkiem.

Owo “coś” kosztuje przeciętnie 119 dol.

Wydatek na choinkę (żywą) to kolejne 41 dol. Do tego trzeba doliczyć 23 dol. na kartki świąteczne, 22,50 na kwiaty i 94,60 na tradycyjne bożonarodzeniowe słodycze. Plus 500 na świąteczne menu. Plus kolejne 200 na alkohole i napoje chłodzące. Plus 52 na dekoracje wokół domu – różne reniferki, mikołajki i bałwanki.

To daje dwa tysiące dolarów z okładem. Tyle samo trzeba wydać planując ucieczkę od tradycji w góry Catskill, do Krakowa albo na Dominikanę. Lekko licząc, bo w tym przypadku nie sposób uniknąć nadprogramowych wydatków.

Co więc proponują Amerykanom finansiści, za pośrednictwem magazynu “Forbes”?

Oczywiście radzą im włożyć całą tę kwotę na procent do banku.

Gdzie – dodajmy już od siebie, nauczeni doświadczeniem ostatniego kryzysu – fachowcy od polityki pieniężnej zarobią dla nich dodatkowe sto dolarów. Albo stracą dwieście. Czas pokaże.

W aktualnej sytuacji na rynku usług finansowych zapewne niewielu czytelników “Forbesa” skorzysta więc z podobnej opcji.

Zmęczeni, znudzeni lub uczuleni na świąteczną tradycję Amerykanie, jeśli już zdecydują się w tym roku “ominąć święta”, wybiorą się raczej na krótki zimowy wypoczynek. Wprawdzie kryzys zatrzyma w domach pewną liczbę chętnych, ale według badania wykonanego na zlecenie firmy turystycznej Hideaways International Holliday Travel aż 76 procent respondentów wyraziło zainteresowanie wyjazdem na święta. I to niekoniecznie wyjazdem kończącym się przy stole u bliskiej rodziny na drugim krańcu Ameryki. Coraz większą popularnością cieszą się Karaiby, Europa oraz... święta w Nowym Jorku.

Co akurat o tyle zrozumiałe, że w tym roku wybiera się tam (wirtualnie) także spore grono naszych rodaków znad Wisły. Właśnie wymusili na telewizji Polsat (która nareszcie zapragnęła zmienić świąteczną ramówkę) tradycyjną już, bo powtarzaną przez minione lata, bożonarodzeniową emisję filmu “Kevin sam w Nowym Jorku”.

Tak więc, niezależnie od wysiłków bajkopisarzy (Grinch), literatów (Grisham) i doradców finansowych z magazynu “Forbes”, Amerykanie coraz częściej pakują w święta manatki, by – wzorem rodziny Kranków – “ominąć Christmas”. To, co przeżyją na stoku albo pokładzie cruiselinera, jest bowiem bezcenne. A za wszystko inne zapłacą – tradycyjnie – Visą albo MasterCard.

Foto: PAP/EPA

MARIAN POLAK

Weekend | NDZ | DECEMBER 18, 2010 | 5

kijem w mrowisko

OH, JINGLE BELLS, JINGLE BELLS...

Komercjalizacja, czyli przeprowadzka świąt religijnych ze świątyni do centrum handlowego, nie cieszy się przychylnością ludzi wiary.

W związku z postępującą i – jak się zdaje – nieodwracalną sekularyzacją świątecznego obyczaju, organ prasowy Watykanu “L’Osservatore Romano” już cztery lata temu wzywał nawet do likwidacji Bożego Narodzenia!

Oczywiście nie chodziło o delegalizację kolęd, opłatka i barszczu z uszkami, a jedynie o pozbawienie Dnia Narodzenia Pańskiego jego oficjalnego statusu. Innymi słowy – szło o, by w tym konkretnym przypadku respektować zapisany także i we włoskiej ustawie zasadniczej rozdział Kościoła od państwa. Redaktorzy podjęli ten wątek w przekonaniu, że tylko w ten sposób ”Komercyjny można by jeszcze zwrócić Boże Narodzenie wspólnocie wierzących chrześcijan. charakter” Inaczej na powrót zatonie ono – prędzej leży po prostu czy później, ale raczej prędzej – w odmętach komercyjnego pogaństwa. w naturze Bo to – rzeczywiście – święta prawda, świętowania. że już teraz zarówno dla nieprzesadnie praktykującego Kowalskiego, jak i średnio konfesyjnego Smitha święta zaczynają się nie od adwentu, tylko od pierwszej emisji znanej wszystkim konsumentom napojów chłodzących na świecie reklamy koncernu Coca-Cola. A Święty Mikołaj to nie starożytny biskup, tylko przerośnięty krasnal, przy dźwiękach “Jingle bells” wręczający prezenty niegrzecznym dzieciom w supermarkecie.

Dwanaście potraw pochodzi zwykle z pobliskiej garmażerii (tak się kiedyś mówiło na catering). Zamiast kartek świątecznych wysyłamy zdawkowe SMS-y. Natomiast prezenty nie mieszczą się już zwykle pod żadną, nawet największą i najbardziej sztuczną choinką, o poczciwych skarpetach nad kominkiem już nawet nie wspominając.

Dlatego zresztą rachunki za Christmas spłaca się potem przez najbliższe pół roku (do chwili zaciągnięcia kolejnego kredytu – tym razem na egzotyczne wakacje).

Pytanie tylko, dlaczego jest z tym jakiś problem.

W gruncie rzeczy święta, co potwierdzają zresztą gruntowne badania antropologiczne i historyczne, od zawsze mają w ludzkiej kulturze składnik materialny. Pierwiastek metafizyczny jest w nich – przynajmniej teoretycznie – najważniejszy, niemniej nie jest znany bodaj jeden przypadek tradycji świątecznej, która byłaby wolna od kosztownego ceremoniału.

Oczywistym elementem święta w ogóle, czy będzie to festiwal płodności w amazońskim buszu, czy też Boże Narodzenie na Manhattanie, jest też towarzysząca rytuałom przesadna konsumpcja – wystawna uczta, paradne stroje i kosztowne “ofiary” materialne. Obchody poprzedzają też zwykle długotrwałe przygotowania, składające się na to, co dzisiaj zwykliśmy określać jako “atmosferę świąt”.

Tak więc można spokojnie założyć, że “komercyjny charakter” leży po prostu w naturze świętowania w ogóle, a konsumpcyjne podejście do wszelkich ceremonii to element tradycji. I to tradycji znacznie, znacznie starszej niż Boże Narodzenie czy – w ogóle – cała współczesna obrzędowość religijna.

Zdjęcia: Archiwum

ALFA OMEGA

Zresztą jeśli postępująca sekularyzacja świąt rzeczywiście oznacza, że nasze obyczaje stają się coraz bardziej pogańskie, to w pewnym sensie wracamy w ten sposób do samych źródeł tego rytuału. Przecież Dzień Narodzenia Pańskiego nie bez powodu obchodzimy właśnie 25 grudnia, chociaż gdyby stosować się ściśle do litery Ewangelii, powinniśmy go świętować w zupełnie innym terminie.

Tyle że akurat pod tą datą wypada moment przesilenia zimowego, powszechnie i uroczyście celebrowany przez ludy pogańskiej Europy w czasach przedchrześcijańskich.

Boże Narodzenie wchłonęło po prostu najważniejsze elementy pogańskiej tradycji, nadając im jedynie nowe znaczenia i nakładając na stare obrzędy nową symbolikę sakralną. Toteż Christmas jest świętem konsumpcji niejako “z natury”.

I nic w tym złego. Te wszystkie światełka, kolędy, choinki i Mikołaje tuzinami spacerujące od listopada po centrach handlowych, wbrew pozorom, a zgodnie z wynikami badań socjologicznych, w rzeczywistości przyczyniają się do budowania “atmosfery świąt” w sferze publicznej. Przy okazji komercjalizacja pozytywnie wpływa na gospodarkę (w ostatnim kwartale roku większość firm wypracowuje połowę swojego rocznego dochodu) i – mimochodem – sprzyja też upowszechnieniu na świecie kultury szeroko ro-

zumianego “chrześcijańskiego Zachodu”. W tym sensie “upaństwowienie” Bożego Narodzenia, które sprzyja rynkowemu podejściu do świąt, z drugiej strony jest też swoistym narzędziem ewangelizacji, choć oczywiście ewangelizacji rozumianej nad wyraz powierzchownie.

Natomiast fakt, że dla coraz większej liczby chrześcijan święta zaczynają się i kończą na prezentach, choince i okolicznościowym programie TV, to chyba jednak nie jest wyłączna wina marketingu, reklamy i supermarketów.

Weekend | NDZ | 18 GRUDNIA 2010 | 6

wyrwij, zachowaj

ŚWIĄTECZNY CZAS, GALERII CZAS

Burmistrz Nowego Jorku zapala

świeczki na gigantycznej choince.

Sezon Bożego Narodzenia rozpoczęty.

Czas na zakupy!

MO NI KA ÂLI˚

W galerii, jak na wojnie: wszystkie chwyty są dozwolone

Zakupy można robić w różnych miejscach, ale to właśnie tłum ludzi w galeriach dla większości jest częścią świątecznych zakupów. W galerii jest dużo sklepów i zdobycie wszystkiego, czego potrzebujemy, jest najłatwiejsze. Do zakupów w galeriach przyczyniają się spece od marketingu, którzy bezwzględnie manipulują naszymi słabościami, stosując np.: aromaterapię (niektóre zapachy bardziej zachęcają do odwiedzania określonych stoisk).

Przy wejściu do supermarketu zazwyczaj jest stoisko z pieczywem, bo zapach chrupiących bułek wzmaga apetyt i na samą myśl odczuwamy ssanie w żołądku.

W galerii możemy spędzić beztroski czas, nie martwiąc się o dzieciaki, które mogą pojeździć na łyżwach na sztucznym lodowisku czy też wspólnie z innymi ubierać choinkę. Możemy także spotkać Mikołaja, który wręczy dzieciom prezenty (które oczywiście wcześniej mu dostarczymy).

Cud na 34 Ulicy

Ważnym elementem dekoracji są wystawy sklepowe.

Te najbardziej znane i jednocześnie najbogatsze wysta-

an Bergdorf Goodm wy świąteczne organizuje Macy’s. Wystawy co roku zaskakują nową tematyką związaną z Bożym Na ro dze niem. Wystawy w oknach Ma cy’s przedstawiały między innymi sceny z filmu “Cud na 34 Ulicy’’. Dzieciaki z niedowierzaniem patrzą na ruchome postaci, które odgrywają swoje role w przedstawieniach. Dech w piersiach mogą zapierają także sceny, które prezentuje Lord&Taylor. Są one zazwyczaj tradycyjne, ale uwagę przykuwają szczegóły ich wykonania, które przyciągają przed sklep długie kolejki rodziców z dziećmi. W pamięci utkwiła mi wystawa Barneys sprzed kilku lat – jedynym motywem związanym ze świętami był śnieg – oraz wystawa luksusowego domu towarowego Bergdorf Goodman, który prezentował sceny surrealistyczne, gdzie kolorystyka przywoływała dziecięce marzenia o królewnie Śnieżce i siedmiu krasnoludkach.

Zdjęcia: Archiwum (2), Monika Śliż (2)

Dzisiaj chodzenie po galeriach stało się nowym świątecznym rytuałem, wyznaczonym przez marketingowców. Ludzie akceptują ten rytuał, bo pomaga im się przygotować do świąt. Należy kupić choinkę, nowe ubranie i prezenty. Zakupy spełniają podstawowe kryterium, jakie stawia się świętowaniu: wybieramy się na nie z bliskimi, spędzamy czas. Świętowanie Ci, którzy we wszystkich kulturach znaczy jedno: częściej dają, niż bycie z innymi. Nawet jeżeli cofniemy się dziesiątki tysięcy lat, to okaże się, biorą prezenty, że ludzie świętowali podobnie jak my – gromadząc się wokół ogniska (dzisą w lepszej siaj ognisko zastąpiły lampki na chokondycji ince). Tak jak pokolenia naszych przodków wspólnie jemy, rozmawiamy, śpiepsychicznej wamy kolędy. Człowiek największą i fizycznej. przyjemność czerpie z przebywania razem z innymi.

Lord&Taylor

Dlaczego warto dawać prezenty?

Macy’s

Weekend

Magazyn Weekend redaguje: Jan Latus, 212-594-2266 w. 25.

Stali wspó∏pracownicy: Bo˝ena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanis∏aw Kokesz, Monika Âli˝, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyƒski.

Piszà z Polski: ¸ukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna

Z badań wynika, że ci, którzy częściej dają, niż biorą prezenty, są w lepszej kondycji psychicznej i fizycznej. Nie chodzi o dawanie drogich prezentów, ale o wręczanie z czułością drobiazgów czy choćby miłe gesty.

Osoby, które częściej starają się sprawiać radość bliskim, chorują rzadziej niż te, które same są obdarowywane. Lepiej też radzą sobie ze stresem i przygnębieKrawczyƒska, Ewa Âródka, Daniel Wyszogrodzki.

Reklamuj si´ w Weekendzie. Dzia∏ Reklamy i Marketingu.

Dyr. Dominik Przyby∏o: Tel: 212-594-2266 wew. 34; Fax: 212-594-5538; Displays@dziennik.com

niem. Naukowcy tłumaczą to tym, że robienie przyjemności bliskim powoduje wydzielanie się w mózgu oksytocyny – hormonu, który zmniejsza stres, obniża ciśnienie i wzmacnia odporność.

(Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç publikowanych og∏oszeƒ. The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine).

Piszcie listy do: weekend@dziennik.com

JAK WYDAWAĆ, TO TYLKO W GRUDNIU!

Weekend | NDZ | DECEMBER 18, 2010 | 7

Polska na zimno

Najpierw zaciskanie pasa, a potem zaskakująca hojność.

W instytucjach budżetowych koniec roku bywa czasem obfitości.

To swego rodzaju znak czasów, świadectwo tego, że Polacy coraz bardziej uczą się żyć w nowych warunkach, w nowej sytuacji. Jeszcze kilkanaście lat temu było inaczej; wręcz odwrotnie: instytucje budżetowe, których działalność byFestiwal ła finansowana z pieniędzy przyznawanych z zewnątrz, np. przez władze loMetropolia kalne czy centralne, często miały problem Jest Okey z proporcjonalnym rozłożeniem środków na cały rok. Wynikało to po części z kookazał się nieczności nauczenia się funkcjonowakolosalnym nia w warunkach innych od komunistycznej gospodarki planowej – cokolwiek sukcesem miałoby w praktyce oznaczać pojęcie frekwencyjnym. “planowa” – a po części z niestabilności samej gospodarki i zdarzających się nieustannie mniejszych lub większych wahań koniunktury albo kursów walut, od których zależało przecież finansowanie wielu projektów. Efekt był taki, że mniej więcej od połowy roku pieniędzy zaczynało coraz bardziej brakować i trzeba było mocno zaciskać pasa.

Po paru latach sytuacja zaczęła się odwracać. Urzędnicy zajmujący się kontrolowaniem wydawania pieniędzy w instytucjach budżetowych nauczyli się to robić dużo skuteczniej – a to w praktyce oznaczało najczęściej, że jak Kordecki Częstochowy bronili kasy przed wszystkimi, którzy chcieli wyciągnąć z niej jakieś pieniądze. Taka polityka zaczęła przynosić efekty – pieniędzy starczało na cały rok. A kiedy strategia ta weszła w krew finansowym decydentom w instytucjach budżetowych, coraz częściej było widać ciekawy, zaskakujący efekt: dzięki konsekwentnemu oszczędzaniu i zaciskaniu pasa okazywało się, że pod koniec roku nie tylko pieniędzy nie brakowało, ale wręcz zostawały spore, niewykorzystane zapasy.

Zdarzało się nawet, że udało się oszczędzić tyle pieniędzy, by na koniec roku zaszaleć i dokonać jakichś zupełnie nieprzewidzianych wydatków. Biura zyskiwały dzięki temu bardziej eleganckie wyposażenie, ruszały dawno odkładane remonty, a czasem uruchamiane zostały czekające na swój moment całymi latami projekty, na które wcześniej nie było pieniędzy.

Najlepszy przykład, który pojawił się kilka lat temu i do dziś bardzo sprawnie funkcjonuje w praktyce, wpisując się coraz mocniej w trójmiejski kalendarz kulturalny, jest festiwal Metropolia Jest Okey. To kilkudniowa, bardzo obfita w najróżniejsze wydarzenia, prezentacja wszystkiego, co najlepsze na lokalnej, trójmiejskiej scenie kulturalnej. Impreza odbywa się w dniach między świętami a syl-

westrem, czyli w czasie, kiedy zwykle kompletnie nic się nie działo w kulturze. A powstała właśnie z powodu nad-

Plakaty anonsujące kolejne edycje festiwalu

Zdjęcia: Archiwum

PRZEMEK GULDA

Zespół Biafra i Leszek Możdżer podczas pierwszej edycji festiwalu Metropolia Jest Okej

miaru środków finansowych, które trzeba było wydać, Impreza okazała się kolosalnym sukcesem frekwenżeby się nie zmarnowały. Kilka lat temu urzędnicy finan- cyjnym – na poszczególnych koncertach pojawiały się sujący trójmiejską kulturę zauważyli, że na skutek oszczęd- niewiarygodne tłumy młodych ludzi. Metropolia Jest ności i ostrożnej polityki budżetowej, na koniec roku w Okey okazała się bardzo ok, więc w kolejnych latach kasie została spora nadwyżka, którą można było z powo- przygotowywane były następne edycje, coraz większe, dzeniem wydać na jakiś pożyteczny cel. Ktoś wpadł na coraz ciekawsze, coraz bardziej oblegane przez publiczpomysł, żeby zorganizować duży festiwal muzyczny, a ność. Następny festiwal już za kilka dni, program jest jako że było za późno na zapraszanie gwiazd, zdecydo- jeszcze ciekawszy niż w ubiegłych latach, trójmiejska wano bazować na lokalnych wykonawcach. Miało to zresz- publiczność nie może się już doczekać. To się nazywa tą w założeniu podwójny sens: z jednej strony pokazy- dobre wykorzystanie zalegających zapasów. wało, jak dużo ciekawych artystów działa w Trójmieście i jak ważnym jest ono miejscem WOJ CIECH KOZAK na muzycznej mapie Polski, z drugiej zaś – dowodziło także swego rodzaju wspólnoty wewnątrz trójmiejskiej sceny, wzajemnej współpracy i porozumienia między muzykami, którzy podczas realizacji festiwalu pomagali sobie nawzajem, np. pożyczając sobie sprzęt.

piórkiem w sedno

FLAGS WIKILEAKS

Weekend | NDZ | 18 GRUDNIA 2010 | 8

dział odzieżowy

NOT TO! BO˚ENA CHLABICZ

Nie ma chyba ani jednej takiej kobiety (a przynajmniej sama nie znam takiej osobiście), która z okazji przedświątecznych porządków nie natknęłaby się w szafie na:

kilka sztuk bielizny osobistej w nieodpowiednim rozmiarze, n biustonosz typu push-up (jak wyżej) albo uszyty z plastikowej koronki, n koszulkę nocną w panterkę, wykonaną z poliestru, n obcisłą, mocno wyciętą bluzeczkę z dużym dodatkiem lycry, n parę samonośnych pończoch typu kabaretki n coś przeźroczystego, n coś kusego, n coś różowego, n coś z dżerseju albo pluszu.

To wszystko prezenty od mężczyzn, którzy chcieli dobrze. I tylko – jak to teraz mawiają wczesne roczniki studentów nad Wisłą – “coś jakby nie wyszło”.

Nosić się tego nie da. Wyrzucić też jakoś szkoda.

Dlatego, skoro właśnie wchodzimy w sezon kupowania podarków gwiazdkowych, zamiast sugerować, co kupić To wszystko dziewczynie (lub/i żonie, narzeczonej, prezenty szefowej, teściowej and so on) zajmiemy się tym razem asortymentem, któod mężczyzn, rego w tym charakterze kupować abktórzy chcieli solutnie nie wypada.

No, chyba że przed wyjazdem do budobrze. tików na Manhattan otrzymamy od zaNosić się tego interesowanej pisemne zamówienie, obejmujące rozmiar, kolor, fason oraz nie da, metkę, która powinna figurować na ale wyrzucić oczekiwanym pod choinką akcesorium albo sztuce garderoby. też szkoda.

To zastrzeżenie jest istotne z powodów jak najbardziej praktycznych.

Weźmy rozmiar konfekcji. Wbrew pozorom i logice, choć są to wielkości opisane konkretnymi cyframi, to tutaj dwójka dwójce, a czwórka czwórce nierówna (ską-

dinąd jest to chyba jedyny taki przypadek, gdy dwa to tylko czasem dwa, a cztery to też nie zawsze cztery). Na dodatek producenci konfekcji pracują w co najmniej trzech systemach, których nie sposób ze sobą jakoś sensownie skoordynować. Teoretycznie europejska czterdziestka to amerykańska ósemka, ale 40. włoska, z Benettona albo Prady, oznacza amerykańską czwórkę i francuski rozmiar między 4 a 8. Wszystko zależy od konkretnej kolekcji. Sprawę dodatkowo komplikują oznaczenia literowe (S dla small, M dla medium i L dla large) bowiem – podobnie jak z liczbami – to, co jest L dla sieci Zara, jest ledwie M dla – dajmy na to – Anne Klein i S w przypadku Kenara. A przecież trzeba jeszcze brać pod uwagę, że metka rzadko kiedy uwzględnia parametry wzrostu, więc zdarza się, że rozmiar się zgadza, lecz za to talia wypada tuż pod biustem, bo rzecz została pomyślana stosownie do proporcji osoby mierzącej 160 cm, tymczasem trafiła do rąk panienki o piętnaście centymetrów wyższej niż konfekcyjne standardy.

Z bielizną jest podobnie. Nie każde C to C, a A to A. Na domiar złego panowie mają ogólną tendencję do pomniejszania gabarytów swoich dziewczyn. Kiedy ich o to zapytać, to podobno niewielkie nadmiary w obwo-

Zdjęcia: Archiwum

n

dach są OK. Jeśli są w tych deklaracjach szczerzy, to bardzo ciekawe, skąd się – w takim razie – bierze ta popełniana zbiorowo przy półkach w Victoria’s Secret pomyłka freudowska.

Nie tylko rozmiar ma znaczenie. Pozostaje jeszcze sprawa fasonu, deseniu, dodatków, rodzaju tkaniny oraz – last but not least – koloru. Akurat w tej dziedzinie gusty mężczyzn wyjątkowo rozmijają się z upodobaniami dziewczyn. (To znaczy – większości dziewczyn, bowiem bywają i takie, co same z siebie lubią różowe bluzeczki, białe kozaczki, spódniczki mini w panterkę i lateksowe kurteczki). Mężczyźni, znacznie chętniej niż kobiety, kupują też damską garderobę w kolorze czerwonym.

Problemy z trafnym wyborem gwiazdkowego prezentu dotyczą również kosmetyków (zwłaszcza perfum, więc lepiej jednak przedtem zapytać). A także – wbrew pozorom – biżuterii. Bywają bowiem osoby, które złoty pierścionek (i to nawet z ogromnym brylantem) ukryją na samym dnie szuflady, jako szczyt bezguścia. Natomiast chętnie założą drewniane dyby (niekoniecznie tańsze niż pierścionek, a czasem wręcz przeciwnie) z galerii na Chelsea.

Kładzenie pod choinką grubej koperty z plikiem dolarów to z kolei gruby nietakt.

Więc może jednak gift certificate do Bloomingdale’sa albo Sachsa?