Nowy Dziennik 2010/12/22 Weekend

Weekend

ILUSTROWANY MAGAZYN “NOWEGO DZIENNIKA”

PO SWOJEMU, ALE ŚWIĘTUJMY!

25 GRUDNIA 2010 | NUMER 589

Weekend | NDZ | 25 GRUDNIA 2010 | 2

felieton Janka

OPOWIEŚĆ WIGILIJNA JAN LATUS A niby takie dobre jedzenie w samolotach dają! Mój Stefan co prawda wszystko zjadł, ale on to wszystko zje, zwłaszcza jak już zapłacone.

Ja od początku nie chciałam jechać do tej Ameryki na święta. Nie za dobrze ostatnio się czuję, a to długa droga. Lekarz co prawda powiedział, że ogólnie jestem zdrowa i mogę latać, ale on taki nieprzyjemny był. Zmieniłam go potem na innego. Mówię mojej Moniczce, że lepiej byłoby przyjechać na wiosnę, jak już cieplej będzie, bo w zimie to co ja tam będę robiła, ani na pole nie wyjdę, tylko w domu będę siedzieć. A ona w kółko, że na święta powinniśmy wszyscy być razem. Ja uważam, że Boże Narodzenie powinno się obchodzić w domu, i w Polsce, bo to polskie święto. To część naszej tradycji. Jak sobie pomyślałam, że w Ameryce będę musiała zrobić dwanaście polskich potraw wigilijnych, to aż się za głowę złapałam. Monika co prawda mówiła, że tu wszystko gotowe można kupić, ale ja gotowego nie uznaję. Co by ludzie powiedzieli!

No to przylecieli my ze Stefanem do córy na święta.

Lotnisko ogromne, tłumy jakichś Murzynów i Arabów, a każdy cudacznie ubrany; Stefan mówi, że to jak na jakimś targu w Afryce. Od razu chciał wracać, ale jak tu córce taką przykrość robić?

Zawieźli mnie do swojego mieszkania... co ja tam będę mówić, powiedzą, że się wtrącam. Chce w Ameryce, to niech mieszka w Ameryce. Tyle tylko jej powiedziałam, że jakby była w Polsce, to by nie mieszkała w takim ulu z tektury, tylko w prawdziwym domu, z cegły. Stefan dodał, że by jej robotę w ministerstwie załatwił, a tam nikt sobie nie krzywduje, wystarczy na ich samochody popatrzeć. A Monika taką minę na to zrobi-

ła, jakbyśmy nie wiem jaką przykrość jej robili, a my przecież tylko z troski, szczerze, od serca. Ale potem mówię do Stefana: jak im się nasze uwagi nie podobają, to nic nie mówmy. Chce sobie życie – i swojemu dziecku – zmarnować, to jej sprawa. Ech...

Przed świętami chodziła ja po polskiej dzielnicy, ale tu zupełnie nie ma atmosfery świąt. Niby wszystko udekorowane, ale inaczej. Ludzie też stoją w kolejkach, ale insze te ludzie. Ale niech tam, dla jedynego dziecka się poświęcam.

To stałam w tych kolejkach i kupuję wszystko na święta. Uparli się, żeby gotowe... a tu wszystko niby dobre, ale jednak trochę inne. Troszkę słodsze niż w Polsce albo bardziej słone, albo rzadsze... no, wszystko tu nie takie.

Pierogi sama chciałam zrobić, ale mąka inna. Zupę ugotować, to z suszonymi grzybami problem. Ale i tak co mogę, to gotuję i piekę. Jedną córkę mam, to się poświęcę. I wnuczusi może zasmakuje. Bo ta wnuczusia to już Amerykanka. Co jej podetkam jakiś chlebek ze smalczykiem albo skwareczkę, albo laną kluseczkę, to ona się krzywi. Krzywicy się nabawi, przekonają się!

Raz nas córka zabrała na Manhattan. A tam, jakie bogactwo! I tłok taki, że aż strach chodzić, aż mi się w głowie zakręciło. Ludzie kupują, całe torby ze sklepów wynoszą, a podobno tu jest kryzys. I wszędzie te dzwonki dzwonią, aż to denerwuje, i swoje kolędy grają. “Bóg się rodzi” by lepiej raz zaśpiewali!

Do polskiego kościoła na pasterkę my poszli. Wszystko niby takie same, ale jednak w Polsce piękniej, bo w katedrze, i wielkie organy tam są. I też mi się nie podobało, że tu ksiądz to jak jakiś kolega się zachowuje.

Po mszy wszystkim rękę podaje – tylko autorytet stra-

ci. A jak przyszedł do nas po kolędzie, to z moim zięciem po imieniu byli. Ale ten mój zięć to już inna historia... a co ja będę mówić, po co mam się denerwować. Uparła się Monika, postawiła na swoim, choć lepiej mogła wybrać... ale miałam się nie denerwować.

Ale ta Anusia, moja wnuczusia, to aniołeczek. Paciorka po polsku ją uczę, a za to różne łakocie jej podsuwam, bo ona mizerna strasznie. A Monika ciągle, żeby jej ciastek nie dawać, bo to niezdrowe i się jej ząbki popsują. Domowej roboty ciasteczka na pewno nie zaszkodzą. Zdrowsze to niż te ich amerykańskie marchewki z nie wiadomo czym w środku.

Ale ona w tej swojej babci zakochana! I dziadzię też lubi! Stefan niby groźny dla niej, ale ona i tak wokół palca go sobie owinęła.

My niebogaci, ale kupiliśmy wnuczusi komputer i taką grę komputerową, co sobie zażyczyła.

Na święta ładną, naturalną jodełkę kupili i polskie bombki. No, trzeba przyznać, starała się córa ze swoim Maćkiem, żeby te święta polskie były. Ale ta choinka jednak nie pachniała jak nasza.

Na Wigilię opłatek z Polski przywiozłam, polskie kolędy puściliśmy – aż się popłakałam, bo to przecież smutne święto.

Powspominaliśmy sobie Polskę, młodość, tych, co umarli i nie mogli być przy stole, i znowu się popłakałam, i Monika nawet też. Jedna Ancia nie rozumiała, dlaczego my tacy poważni i tylko o prezentach myślała. Co takie dziecko ze świąt rozumie... Ale z komputera ucieszona była! Teraz nam mówi, że na następne święto chce rower górski (my z gór i na rowerach zawsze jeździli, ale nie wiemy, co to jest) i jakiegoś ajfona; też się dowiemy.

W sumie miłe święta były, ale jednak czułam się tu obco. W telewizji jakieś głupie programy i filmy – nie mają ani Telexpressu, ani Olejnik, ani polskiego “Tańca z gwiazdami”. Co to za Gwiazdka bez “Tańca z gwiazdami”! I nie mają tu też w telewizji Turnieju Czterech Skoczni. Stefan aż musiał brać jakąś tutejszą polską gazetę, aby się dowiedzieć, jak skakał Małysz.

No i te święta tu za krótkie są – parę dni i już. W Polsce trwają od 20 grudnia do 5 stycznia. A tu – praca, praca, pieniądze.

Ale tak sobie Monika z Maćkiem wybrali, to niech się męczą. My ze Stefanem wracamy zaraz po Trzech Królach i już się nie możemy doczekać. Ale Anusię to byśmy ze sobą zabrali.

LISTY: latus@dziennik.com

ILUSTRACJA | ARCHIWUM ZDJĘCIE NA OK¸ADCE | PAP/EPA/ FRANCK ROBICHON

ŚWIECKIE ŚWIĘTA Przez wszystkie media nagłaśniane, nadchodziły święta.

Kożuchowska stała pod oknem i piła herbatę. Stała już tak przynajmniej trzy lata, wyraźnie się martwiąc.

Jej niewzruszona obecność pod oknem wyprowadzała z równowagi najwierniejszych fanów serialu “M jak miłość”. Dosłownie nawet tych, którzy bez zmrużenia akceptowali sztuczne dekoracje, kartonowe postacie i oczywiste zbiegi okoliczności. Nie żądali dużo, jedynie konfliktu, “żeby coś się działo” – mówili. Coś, co oderwie ich od własnych problemów. Ale Kożuchowska stała niewzruszona. Czasami siadała w końcu na tapczanie i wzdychała, by już od początku następnego odcinka stać pod oknem.

Ale w kuchni gra radio i wartko się toczy akcja. Ja jestem w sekcji pierogowej. Wycinam idealne kółka w cieście szklanką od piwa. W radiu grają piosenki, o których istnieniu zapomniałam, ale w Polsce o niczym się nie zapomina. Grają również nowe polskie piosenki, więc czepiam się słów, zboczona zawodowo. Przykryte melodią, teraz głośno wydobyte na wierzch, wywołują śmiech całej sekcji pierogowej.

“Zabierz mnie do pierwszej łzy” – błaga wokalistka.

“Rzucę się dla ciebie pod pociąg” – odpowiada wokalista.

Turnau natomiast śpiewa już nie o deszczu na Brackiej, ale o gorących plażach, proszę, proszę, jaka zmiana. Ale już za chwilę pada polskie “jestem chory na wszystko, mam chorobę na powiekach”.

Nietzsche miał rację we wszystkim.

Ale nigdy nie myślał pozytywnie.

Nigdy nie pomyślał o braku cierpienia jako rozwiązaniu.

Zima staje się senna, ciało zastyga w nostalgii. Nostalgiczność jest charakterystyczna dla grudnia, dla całej siedmiomiesięcznej polskiej zimy. Nie wyrwiemy się do słońca. Będziemy zawsze pamiętać o rzeczach smutnych, nie odpuścimy. Będziemy nosić świeczki na groby; stać w kościele ze świecą; wspominać najczarniejszą przeszłość, czcić bohaterów i stawiać pomniki. Na placach głównych miast stoją pomniki powstańców, bohaterów, nieznanych żołnierzy, byś pamiętał o męczeństwie i śmierci. Będziesz przechodził obok tego złomu z nadzieją, że dojrzysz sztukę, lecz nic z tego. Tylko dzieci, nadzieja narodu, tylko one próbują coś z bezczynnością pomników robić. Oceniają kąty ustawienia, odległości i wyciągają deskorolki.

Kościół przeprasza za homoseksualność księży.

Kościół przeprasza za pedofilię.

Janek C. też przepraszał i dostał dziesięć lat.

Księża, ukryci w klasztorze, pokazują twarz tylko zza kratek konfesjonału.

Na święta zjechali wszyscy, wraz z narzeczonymi, mężami i małymi dziećmi. Wyjątkowo harmonijnie tego roku unikali konfliktu. Zwykły zgiełk dużej rodziny, gdzie ktoś ma poczucie humoru, a ktoś cierpliwość.

Ryby zyskały imiona i zostały zarżnięte. Zakaz rozmów o Kościele katolickim i księżach pedofilach został ustalony twardo i zawczasu. Opowiedz lepiej coś o Ameryce.

– Czy można o desakralizacji Brooklynu?

– Tak, tak, o dezacji luklinu! – krzyczą dzieci.

Desakralizacja Brooklynu polegała na odebraniu kościołów organizacjom kościelnym przez miasto. Ponieważ były jednocześnie zabytkami pierwszej klasy, nie można ich było zburzyć, zamieniono je więc na mieszkania. Wybudowano ściany, wydzielono mieszkania i wynajęto. Tak, zwyczajni ludzie tam te-

Foto: Archiwum

MAGDALENA WYPYCH

Zaczęły się zapisy na karpia. Mikołaj przyniósł święte mandarynki.

Foto: Magdalena Wy pych

Weekend | NDZ | DECEMBER 25, 2010 | 3

co w głowie piszczy (28)

Małgorzata Kożuchowska stała pod oknem. Stała już tak przynajmniej trzy lata. raz mieszkają. Mają wysokie sufity i mały dostęp do światła, możliwe, że przez to mniejszy czynsz. Ja bym chciała tam mieszkać. Tak, w kościele. Prowadzą do nich piękne, kamienne schody. Można na nich rano pić kawę. Tym się różni Ameryka od Polski, że mo-

żesz się modlić, pijąc rano kawę na kamiennych schodach kościoła.

Trzeba zrozumieć ten serial. Kożuchowska stoi nieruchomo trzecią zimę... bo ona jest pomnikiem, symbolem.

Czeka. Jak to, na co? Na miłość, na M jak miłość.

ZDZICZENIE OBYCZAJÓW ŚWIĄTECZNYCH Pierwszej gwiazdki i tak nie warto

wypatrywać, zwłaszcza w Nowym Jorku.

Obyczaj wigilijny, nawiązujący do biblijnej

opowieści o Gwieździe Betlejemskiej, odchodzi w zapomnienie nie tylko z powodu MARIAN POLAK Przyczyna jest w tym przypadku znacznie bardziej prozaiczna.

Nad dużymi miastami gwiazd i tak nie widać, z powodu tak zwanego “light pollution”.

Ale co tam gwiazdka, skoro statystyki wyraźnie wskazują, że – przynajmniej w obszarze dominacji kultury euroamerykańskiej – wyraźnie spada także udział wiernych w praktykach religijnych Choinka, okresu adwentu, rozumianego (zgodnie z łacińską nazwą tego okresu roku liturbez której gicznego), jako przygotowanie duchowe trudno sobie do Dnia Narodzenia Pańskiego. Tak z ręką na sercu: kto – poza wąskim gronem wyobrazić wiernych dysponujących zarówno czasem, Boże Narodzenie, jak i stosownym poziomem religijnej gorliwości – wstaje w naszych zabieganych trafiła czasach przed świtem, by – zanim uda się do zestawu do codziennych zajęć zawodowych – zdążyć jeszcze na roraty? symboli Cóż, “nie tak to, dawniej, na Litwie byświątecznych wało”. No, ale od tamtych czasów minęły dwa stulecia z okładem. A i współczedopiero sne M-ileś w metropolii nad Hudsonem w XVIII wieku. lub Wisłą w niczym nie przypomina modrzewiowego dworu na Wołyniu.

Toteż nic w tym dziwnego ani gorszącego, że tradycyjna obrzędowość świąteczna powoli odchodzi do lamusa, ustępując miejsca “nowej, świeckiej tradycji” Bożego Narodzenia na miarę potrzeb zglobalizowanej kultury masowej.

Ale lista nieobecności zanikających zwyczajów świątecznych staje się przez to coraz dłuższa.

Ofiarą urbanizacji pierwsze padły obrzędy związane z tradycją,nazwijmy to, agrarną. Czyli te przykrojone do potrzeb życia na wiejskiej prowincji.

Trudno się przecież dziwić, że w bloku na Brooklynie albo w Radzyminie nie da się kultywować zwyczaju ustawiania w rogach wigilijnej izby czterech snopków zboża (pszenica, żyto, jęczmień, owies), co – jak pamiętamy z opowieści dziadków – miało stanowić zapowiedź przyszłego urodzaju. Tym bardziej że unijne (i federalne) dopłaty do upraw rolnych zupełnie nie zale-

coraz luźniejszego stosunku współczesnych do świątecznej tradycji.

Zdjęcia: Archiwum

Weekend | NDZ | 25 GRUDNIA 2010 | 4

wyrwij, zachowaj

żą od wysokości plonów z hektara. Ten sam los spotyka coraz częściej siano kładzione – zgodnie z tradycją – pod wigilijny obrus. Z powodu braku siana, ale też z uwagi na fakt, że swataniem starych panien i kawalerów (sorry, singli) zajmują się teraz portale randkowe w internecie. A te, zamiast wróżyć ze świeżości źdźbeł (zielone oznacza szybkie małżeństwo, na wpół zeschłe kolejne lata w wolnym stanie, natomiast całkiem suche – brak nadziei na udane życie osobiste), korzystają z testów do profilowania osobowości.

W ten sposób siano, przez liczne wieki stanowiące – przynajmniej w polskiej obrzędowości świątecznej – podstawę bożonarodzeniowego wystroju, już wkrótce zapewne podzieli los zapomnianej podłaźniczki i jej tradycyjnych dekoracji – jabłek i słomianych “pająków”.

Zastąpionych teraz przez szklane bombki i elektryczne lampki zawieszone na gałązkach plastikowej choinki.

W przeszłość, wraz z sianem, jabłkami, złoconymi szyszkami i łańcuchami z kolorowej bibułki (kto dzisiaj pamięta, że te łańcuchy miały symbolizować okowy grzechu) odeszli także kolędnicy, którzy – jeśli jeszcze trafiają się gdzieniegdzie w okolicznościach świątecznych, to najczęściej tylko w reklamie.

W zbiorowej niepamięci przepadły także specyficzne, wigilijne tradycje kulinarne. Kto dziś klaruje masło do pierogów, gotuje w mleku, a potem miele mak (koniecznie trzy razy) i ręcznie uciera żółtka z cukrem na ciasto, pamiętając, by czynić to wyłącznie w prawą stronę (od groźbą sprofanowania tradycji oraz zakalca)?

Prawie nikt (poza męczennikami tradycji), choćby dlatego, że strucle makowe i tak lepiej wychodzą fachowcom od Bliklego (i cukiernikom z Boro Parku).W związku z rozwojem technologii w zaniku jest też prawie wszędzie, poza Ameryką, wysyłanie kartek świątecznych.

Upadek obyczajów?

Skądże znowu. To tylko ewolucja historyczna.

Nie wszyscy pamiętają, że choinka, bez której dzisiaj trudno sobie w ogóle wyobrazić Boże Narodzenie, trafiła do żelaznego zestawu symboli świątecznych – za pośrednictwem Niemiec – dopiero w osiemnastym stuleciu. A Święty Mikołaj, jakim go dziś znamy, czyli zażywny jegomość w czerwonym kubraku, to koncepcja jeszcze młodsza niż choinka, bo wymyślona na początku minionego wieku w Ameryce. Krótki żywot mają też bombki choinkowe i kartki świąteczne, a także renifer Rudolf i kolęda “Cicha noc”.

Tak więc niektóre obyczaje i symbole Bożego Narodzenia odchodzą do historii, ale w ich miejsce pojawiają się nowe.

W ten sposób nad Wisłę przywędrowały w ostatnich latach wieszane na drzwiach świąteczne wieńce z ostrokrzewu, skarpety na prezenty wieszane nad kominkiem czy kalendarze adwentowe.

I tylko patrzeć, kiedy zamiast makowca na nasze stoły wigilijne trafi pudding śliwkowy, pierniki zastąpi ginger bread, a karpia – sushi. W końcu w większości polskich supermarketów już teraz częściej niż “Bóg się rodzi” czy “Lulajże, Jezuniu” słychać “Jingle bells”.

Weekend | NDZ | DECEMBER 25, 2010 | 5

Weekend poleca

MIASTECZKO SANTA CLAUS Choć komercyjny Christmas time trwa już prawie dwa miesiące – w Stanach zaczyna się po Thanksgiving, w Polsce trwa od Wszystkich Świętych, a kończy na Trzech Króli – i tak wielbiciele kolęd i choinki odczuwają niedosyt.

Niektórzy już tak bowiem mają, że najchętniej zamieszkaliby na stałe na biegunie północnym, biorąc etat w fabryce zabawek u Świętego Mikołaja.

Dla nich więc, a także dla wszystkich, którzy jeszcze nie dojrzeli do bożonarodzeniowego wypadu na Karaiby, ale też nie potrafią wytrzymać całego dnia przy stole, w otoczeniu rodziny, wymyślono Christmas Museums.

Gdzie jest mniej więcej tak, jak w Macy’s w okresie między Thanksgiving i Nowym Dla tych, którzy Rokiem. Tyle że Gwiazdka trwa tam jak rok długi, zupełnie niezależnie od kalennie potrafią darza liturgicznego i harmonogramu fawytrzymać chowców od świątecznego marketingu.

Pomijając biegun, o permanentną atcałego dnia mosferę świąteczną najłatwiej powinno przy stole być chyba w Bethlehem – czyli zaledwie o sto mil od Nowego Jorku i 150 od w otoczeniu Bostonu. W takiej właśnie właśnie odlerodziny, głości od obu największych miast Wschodniego Wybrzeża leży Bethlehem, wymyślono CT, w którym już od trzech dekad w adChristmas wencie, zazwyczaj na samym początku grudnia, organizowany jest słynny na okoMuseums. licę Christmas Town Festival.

W programie, obok zwiedzania bajkowego, osiemnastowiecznego miasteczka, na tę okazję udającego scenografię “Dziadka do orzechów”, jest wieczorna procesja ze świecami, zakończona zapalaniem światełek na wielkiej choince, uroczyste powitanie Świętego Mikołaja, ekspozycja zabytkowej szopki neapolitańskiej (drugą taką ma w Ameryce już tylko nowojorskie Metropolitan Museum) oraz – oczywiście – wielki jarmark świątecznych różności.

A na co dzień Bethlehem w Connecticut to zwyczajne, prowincjonalne miasteczko.

w Paradise, PA stmas Museum National Chri

Przez cały rok bożonarodzeniowych atrakcji można za to doświadczać w... Petersburgu. Z Nowego Jorku to będzie trochę dalej niż do Bethlehem, ale nie aż tak bardzo, bo chodzi o Petersburg w stanie Kentucky, gdzie mieści się The Nativity and Creation Museum. Tutaj nie uświadczy wprawdzie Świętego Mikołaja w otoczeniu Rudolfa i tuzina elfów, ale za to można uczestniczyć (w charakterze publiczności, oczywiście) w misterium Narodzenia Pańskiego, pomóc Trzem Królom pakować walizki przed podróżą do krainy króla Heroda i zajrzeć do domu Joachima i Anny, rodziców Jana Chrzciciela. Ale też spojrzeć, przez teleskop w lokalnym planetarium na trajektorię Gwiazdy Betlejemskiej, zerwać owoc z Drzewa Wiadomości Dobrego i Złego w tutejszym Rajskim Ogrodzie i sprawdzić, jak kreacjoniści godzą przekaz biblijny o Sześciu Dniach Stworzenia z niekwestionowaną już dzisiaj przez nikogo (poza Maciejem Giertychem) teorią ewolucji. A po wszystkim wypić kawę w Arce Noego. Od dziesiątego grudnia Nativity Museum zmienia się – podobnie jak Be-

Claus, IN useum, Santa Santa Claus M

thlehem – w Christmas Town. Tyle że jest to Christmas Town w wydaniu bliskowschodnim raczej niż północnobiegunowym. Rażącą nieobecność świty Santa Clausa próbują więc – jak mogą – wypełnić żywe owieczki spacerujące pod naturalnymi palmami w doniczkach.

Z dyskusyjnym rezultatem.

Toteż Amerykanie, którzy nad historię biblijną przedkładają narrację na temat bieguna północnego, zamiast do Kentucky powinni się raczej udać do stanu Indiana, do miasteczka Santa Claus.

Ale tak naprawdę, to świąteczna atmosfera, do jakiej przyzwyczaił nas wystrój sklepów na Herald Square, panuje jak rok długi tylko w Paradise.

Czyli niedaleko, bo jak wiadomo lokalny Raj mamy tuż za nowojorską miedzą, w Pensylwanii. Mieszczące się tu National Christmas Center jest ekspozycja stałą, zrealizowaną w formacie ulubionych przez Amerykanów “parków tematycznych”.

Toteż, owszem, część ekspozycji zadowoli najbardziej nawet wybrednych miłośników historii biblijnej, ale nieopodal znają też coś dla siebie wielbiciele Santa Clausa i renifera Rudolfa. A nawet globaliści głoszący ideę Bożego Narodzenia ponad etnicznymi podziałami, takiego z szopką (Christmas), menorą (Chanuka), rogiem obfitości (Kwanza) i bałwankiem (Winter Holidays).

Zdjęcia: Archiwum

ALFA OMEGA

Ale tak naprawdę, to nie warto wyjeżdżać w święta ani do Bethlehem, ani tym bardziej do Petersburga. Bowiem w rankingu Travel Channel dotyczącym The Most Christmasy Places in America, obok Paradise, PA, i Santa Claus, IN, znajdziemy także... Nowy Jork. Na liście znalazł się wprawdzie tylko sklep FAO Schwartz (na zdjęciu poniżej), ale spokojnie można by na nią wpisać także okolice Rockefeller Center, Herald Square i cały środkowy Manhattan.

A zresz tą trudno, żeby mia ło być inaczej, skoro je dy ny praw dzi wy Święty Mikołaj z bieguna przyjeż dża na święta właśnie do Nowego Jorku.

Kto nie wierzy, w tych dniach zawsze może spotkać się z nim w Macy’s.

Weekend | NDZ | 25 GRUDNIA 2010 | 6

technologia żywienia

ŚWIĘTA PO EUROPEJSKU Uszka z grzybami, barszcz, smażony karp, śledzik... Jemy te pyszności co roku na Wigilię

A inni Europejczycy? Jakie są ich kulinarne zwyczaje bożonarodzeniowe? Jak się okazuje, czasem zaskakująEWA ÂRÓDKA co podobne, a czasem zupełnie inne.

Wigilijny stół naszych sąsiadów, Niemców, różni od naszego przede wszystkim obecność kiełbasek. Obok nich pojawia się też sałatka ziemniaczana, a w pierwszy dzień świąt, obowiązkowo, pieczona gęś. Podobieństw można się za to dopatrzyć w słodkościach i opłatku. Tym ostatnim jednak Najbardziej nikt się nie łamie – używa się go tylko jazadziwiającą ko spodu do wypiekania pierników. Dla Niemców jednak najbardziej świątecznym potrawę przysmakiem jest Stollen, zwany w Polświąteczną sce kerststol albo keks. To rodzaj słodkiego, drożdżowego chleba z nadzieniem oferuje z rodzynek i utartych migdałów. W DreźŚląsk. nie co roku, na początku grudnia, organizowany jest nawet Festyn Placka Bożonarodzeniowego (Dresdner Stollenfest). Stu miejscowych piekarzy piecze wtedy 4,5-metrowy placek, który potem jest sprzedawany na rynku.

Austriacy natomiast nie wyobrażają sobie TRĄG świąt bez wędzonego AUSTRIACKI WĘDZONY PS pstrąga. Serwuje się go gi rą pst 2 wędzone tradycyjnie jako przy2 czerwone jabłka stawkę przed bożonarosok z połowy cytryny dzeniowym obiadem.

2 łyżki majonezu Połączenie smaków słonej ryby z bitą śmie1 szklanka bitej śmietany rawin taną i kwaśną żurawi2 łyżki przesmażonych żu ną jest naprawdę świetsól, pieprz gniazne. Danie podaje się z nąć usu i ić kro e prz yć, Jabłka um nkie plasterki pieczywem i lampką da nasienne. Pokroić w cie deżyć Uło ny. try białego, wytrawnego cy z m kie so i skropić je Pstrągi obrać ze wina. A ponieważ my koracyjnie na półmisku. kroić pionowo także jemy dużo ryb skóry, usunąć ości i prze łożyć na jabłpodczas świąt, można na cztery części. Rybę roz mieszać z maw tym roku skorzystać kach. 3 łyżki śmietany wy obić jabłka. Poz podanego poniżej jonezem; sosem tym ozd żu z ć miesza przepisu i podać ten zostałą bitą śmietanę wy i pieprzem, rawinami, doprawić solą austriacki przysmak – ułożyć na pstrągu. zamiast lub obok – innych rybnych dań.

Zdjęcia: Archiwum

i pewnie większość Polaków nie wyobraża sobie świąt bez tych potraw.

a a zupa rybn n ij il ig w a k Węgiers Więcej warzyw niż my jedzą podczas świąt Hiszpanie. Charakterystyczną potrawą bożonarodzeniową jest

tam mus z awokado. A ponieważ i w innych strefach klimatycznych kupno awokado w zimie nie jest już żadnym problemem, może i ta przystawka kogoś zainspiruje? Hiszpański mus robi się podobnie jak meksykańskie guacamole, tyle że do rozgniecionego widelcem awokado dodaje się drobno pokrojonego ogórka i posiekany koperek. Mieszankę doprawia się sokiem z cytryny, połową szklanki bulionu, oliwą, i tabasco. Po schłodzeniu w lodówce mus dekoruje się kleksem jogurtu naturalnego i pokrojonymi oliwkami.

Także Belgowie gustują w zieleninie na Boże Narodzenie. Tam każdy tradycyjny obiad świąteczny rozpoczyna zupa z porów. Składniki są podobne jak w znanej zupie-kremie z tych warzywa, tylko że Belgowie nie miksują składników. Duszone na maśle pory zalewa się bulionem i gotuje ze sporą ilością pokrojonych w kostkę ziemniaków.

li keks Stollen, czy

Weekend

Magazyn Weekend redaguje: Jan Latus, 212-594-2266 w. 25.

Stali wspó∏pracownicy: Bo˝ena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanis∏aw Kokesz, Monika Âli˝, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyƒski.

Piszà z Polski: ¸ukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna

Krawczyƒska, Ewa Âródka, Daniel Wyszogrodzki.

Reklamuj si´ w Weekendzie. Dzia∏ Reklamy i Marketingu.

Dyr. Dominik Przyby∏o: Tel: 212-594-2266 wew. 34; Fax: 212-594-5538; Displays@dziennik.com

Czasem jednak najbardziej nietypowe potrawy ŚLĄSKA ZUPA PIERNIKOWA znajduje się na własnym 1 szklanka śliwek suszonyc h podwórku. Dla mnie ta2,5 łyżki jabłek suszonyc h kim zaskoczeniem była 2,5 łyżki gruszek suszonyc h zupa z piernika (!), któ2,5 łyżki rodzynek rą tradycyjnie jada się w 3 łyżki cukru okresie świątecznym na 1 łyżka mąka pszenna Śląsku. Ni to deser, ni dakromka piernika nie obiadowe: zmiksowany piernik z bakaliacynamon mi i ziemniakami. Ta 2-3 średnie ziemniaki odważna kompozycja Owoce (oprócz rodzynek ) moczyć w ma jednak wielu miłogarnku przez parę godzi n (woda powinśników, którzy podkrena przykrywać owoce). Zie mniaki obrać ślają też, że dzięki tai ugotować do miękkości.

W tym czasie, kim kulinarnym pow tej samej wodzie, w któ rej się moczymysłom nic się w doły, należy ugotować owo ce, dodając rodzynki. Gotować do mię mu nie marnuje. Do kkości. Następnie owoce przetrzeć prz zupy doskonale naez sito lub zmiksować blenderem. Połączy daje się bowiem pierć z wodą z owoców, dodać rozkruszo nik już trochę zleżany piernik, cukier i cynamon. Chwilę go ły, nieco suchy. Absotować – aż piernik zupełnie rozmięk lutnie nie należy jednie. Potrawę zagęścić niewielką ilością nak używać pierniczmąki i wody, ponownie zagotować i zdj ków z lukrem czy ąć z ognia. W trakcie gotowania potra wę trzeba stale szwedzkich, cienkich mieszać – inaczej się prz ypali. Pokrojone ciasteczek piernikoziemniaki przełożyć do ta lerzy i zalać wych. Do tej zupy naprzygotowanym przecie rem. leży dodać piernika na miodzie, domowej roboty.

Prawdziwi smakosze i miłośnicy poznawania regionów przez ich kuchnie powinni rozważyć wyjazd na święta. Większości specjałów, których można wtedy skosztować, nie da się zjeść podczas wycieczki w innej porze. A za rok, bogatsi o nowe doświadczenia jedzeniowe – znów możemy zająć się robieniem uszek i karpia.

(Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç publikowanych og∏oszeƒ. The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine).

Piszcie listy do: weekend@dziennik.com

Weekend | NDZ | DECEMBER 25, 2010 | 7

Polska na ciepło

CHOINKA PRZY KOLE STEROWYM

Kiedy będziesz siadał do wigilijnej kolacji,

nie zapominaj o tych, którzy też chcieliby

usiąść, ale nie do końca mogą. Albo siadają,

ale zupełnie nie tam, gdzie chcieliby siadać.

Wigilia, Boże Narodzenie, Nowy Rok – to czas, który nieodmiennie kojarzy się z rodziną, spokojem, sielską atmosferą, odpoczynkiem i beztroską. I rzeczywiście – większość Polaków właśnie w taki sposób spędza ten czas. Ale nie wszyscy. Są przecież tacy, którzy nie mogą cieszyć się w święta wolnymi dniami, którzy nie mogą cieszyć się spotkaniami z rodziną.

– Wigilia to na statku zawsze szczególny czas – opowiada Michał, marynarz, pływający od kilku lat na polskich statkach handlowych. – Każdy z nas jest daleko od rodziny, więc, niezależnie od tego, jak banalnie i górnolotnie to zabrzmi, my wszyscy, cała załoga, musimy być dla siebie jak rodzina. Zawsze organizuje się kolację wigilijną, której przewodzi kapitan: składa życzenia, dzieli się opłatkiem, dając przykład wszystkim pozostałym. Kuchnia zawsze stara się – o ile to możliwe – przygotować tradycyjne wigilijne potrawy, śpiewamy wspólnie kolędy, większość pomieszczeń jest udekorowana różnymi Na tyle, na ile świątecznymi elementami, więc jest prato możliwe, wie jak w domu, chociaż bywa tak – jeśli jesteśmy akurat w strefie kalendastaramy się rzowego lata – że za oknem jest czterstworzyć dziestostopniowy upał.

Marynarze to jednak specjalna kateświąteczną goria zawodowa – to wszak ludzie, któatmosferę rzy dużą część swego dorosłego życia w izbie przyjęć. spędzają poza domem, więc, przynajmniej teoretycznie, powinni być dość nawykli do bycia daleko od rodziny. Bywają też jednak tacy, którzy są blisko rodziny, a jednak nie mogą świętować z bliskimi.

– Wigilijny dyżur nie jest oczywiście zbyt lubiany – opowiada Ania, młoda lekarka z pogotowia ratunkowego – ale przecież ktoś musi się na niego zdecydować. Na tyle, na ile to możliwe, staramy się stworzyć świąteczną atmosferę w izbie przyjęć: zawsze mamy jakąś małą choinkę, bombki, anielskie włosy, radio włączone na jakąś stację nadającą kolędy. Wczesny wieczór zwykle jest dość spokojny, później zaczyna się, że tak powiem, ruch. Od lat przeważają tej nocy zgłoszenia związane z przejedzeniem.

Podobną regułę zauważają taksówkarze: dla nich również ruch zaczyna się trochę późniejszym wieczorem, właśnie wtedy, kiedy powoli kończą się wigilijne kolacje.

– Wcześniej kursy zamawiają najwyżej ci, którzy muszą jednego wieczoru “obskoczyć” dwa albo trzy domy – opowiada pięćdziesięcioletni Marian, kierujący taksówką już od prawie dwóch dekad. – Potem gorą-

...i na statku na Morzu Śródziemnym

Zdjęcia: Archiwum

PRZEMEK GULDA

Wigilia w bazie lotniczej w Łasku...

co zaczyna się robić po godz. 22-23, kiedy ludzie wracają do siebie po kolacji u rodziny. Drugi szczyt tej nocy pojawia się około godz. 2, kiedy kończy się transmisja pasterki z Watykanu, którą mnóstwo osób ogląda, a dopiero potem żegna się z bliskimi. Sporo ludzi jeździ. I większość obładowana prezentami, wiadomo.

Niełatwo mają kierowcy nocnych autobusów. Ci, którym przypadnie praca w wigilijny wieczór, muszą zaplanować tradycyjną kolację w miarę wcześnie, żeby zdążyć do zajezdni przed rozpoczęciem swojego kursu.

– Żona zawsze mi zapakuje ryby kawałek i ciasta trochę – opowiada jeden z nich, trzydziestokilkuletni Jacek. – Więc jak zgłodnieję, mogę sobie przypomnieć wigilijne klimaty. To nawet nie jest jakiś wielki problem z tą wcześniejWOJ CIECH KOZAK szą kolacją – dzieciaki się bardzo cieszą, bo prezenty szybciej dostają. Jasne, że potem chciałoby się posiedzieć z rodziną, film jakiś obejrzeć razem czy

coś, ale jak trzeba jechać, to trzeba. W końcu ludzie jakoś muszą do domu wrócić, nie? Włączam zawsze kolędy, żeby im jakoś tą wigilię przedłużyć jeszcze trochę, nawet w autobusie.

– Noc, jak noc – stwierdza gorzko Andrzej, stróż w jednym z dużych zakładów przemysłowych – siedzieć trzeba i pilnować. Na szczęście ludzie mają tyle przyzwoitości, że w święta jakby mniej kradną. U nas nigdy nie było żadnego włamania ani interwencji w Wigilię. Mam nadzieję, że w tym roku też nie będzie. Posiedzę spokojnie, kolęd posłucham w telewizji. Choinkę mam w dyżurce, więc świąteczna atmosfera będzie na pewno.

piórkiem w sedno

BIG BROTHER LEAKS

BO˚ENA CHLABICZ

Modna suknia na sylwestra – niezależnie od długości i fasonu, w których to dziedzinach panuje tym razem wyjątkowa różnorodność – powinna być złocista.

SYLWESTER W FORT KNOX

No i już mniej więcej wiadomo, jak wyglądałaby – od strony kolorystyki kreacji – sylwestrowa impreza w redakcji Weekendu. Wszyscy pretendujemy przecież do tego, by brano nas za osoby inteligentne, szczupłe, tudzież nad wyraz eleganckie.

Tyle że w profesjonalnych (jak nasza) instytucjach organizuje się jedynie oficjalne “opłatki” (lub – odpowiednio – Christmas parties), na których obowiązuje biurowy dress code.

No ale dzięki temu w sylwestra, spędzanego na domówce, balu albo w klubie Europa, można spokojnie odwiesić do szafy małą czarną (wraz z całą przysługującą jej elegancją i inteligencją). I przebrać się tak, jak chcą nas teraz widzieć projektanci mody, czyli za milion dolarów!

Z tym milionem to wcale nie przesada, pod warunkiem, że mamy na myśli nie pliki zielonych banknotów z wizerunkiem prezydenta, tylko złoto w sztabach lub bitej monecie.

Ewentualnie płatkowe.

W grę wchodzą także zastępniki, czyli wszelkie tanie podróbki, bo na szczęście nie wszystko złoto, co się świeci, tymczasem teraz chodzi głównie o to, żeby się świeciło.

Karolina Korwin-Piotrowska: Czy każdemu jest dobrze w kolorze czarnym? Czy każdemu ten kolor pasuje?

Agnieszka Ścibor: Egzystencjaliści ubierali się na czarno, bo w czarnym kolorze wygląda się inteligentnie! Czarny jest elegancki, albo może taki być. Co jednak najważniejsze, czarny wyszczupla!

(Viva Moda, 9/2010)

Zdjęcia: Archiwum

Weekend | NDZ | 25 GRUDNIA 2010 | 8

dział odzieżowy

Z jakichś nieznanych bliżej powodów – z których najbardziej oczywistym wydaje się kryzys gospodarczy, skutkujący obawami przed dramatyczną dewaluacją najważniejszych walut –projektanci konfekcji wizytowej postawili w tym sezonie na “prawdziwe wartości”, i nie chodzi tu bynajmniej o dołujący sektor real estate. Suknie sylwestrowe (i karnawałowe) niezależnie od fasonu mają teraz bowiem odcienie drogich metali szlachetnych. A więc złota. Ewentualnie srebra oraz miedzi.

Owszem, tym sposobem powróciliśmy do obyczajów typowych dla ludów pierwotnych, gdzie kobiety cały swój dobytek osobisty – ulokowany w kosztownej biżuterii – mają zawsze przy sobie, a raczej na sobie. Ale w trudnych czasach ludzkością zawsze powodują podstawowe instynkty.

Toteż żadna dbająca o dywersyfikację pasywów kobieta Zachodu nie ruszy się w domu na sylwestra bez swoich żelaznych oszczędności ulokowanych w złocistej kreacji. Bo a nuż jakiś przebiegły minister finansów zarządzi na przełomie roku wymianę pieniędzy?

A zresztą – być może przyczyny mody na metaliczne sukienki są zupełnie inne, i chodzi wyłącznie o to, żeby zabłysnąć w towarzystwie (tymczasem,

jak już była o tym mowa wyżej, po odwieszeniu do szafy małej czarnej, trudno błyszczeć intelektem).

Tak czy inaczej, modna suknia na sylwestra – niezależnie od długości i fasonu, w których to dziedzinach panuje tym razem wyjątkowa różnorodność – powinna być złocista. Może być krótka lub długa i powłóczysta. Dopasowana albo wręcz przeciwnie. Prosta albo drapowana. Zabudowana bądź prowokująca głębokim dekoltem. Z rękawem albo bez. Gładka albo naszywana pokaźnych rozmiarów metalicznymi płytkami (cekiny wyszły z mody). Najważniejsze, żeby miała wyrazisty, metaliczny połysk, najłatwiejszy do uzyskania w kreacjach szytych z lamy.

Kto zaś nie potrafi nawet w sylwestra zrezygnować z wyrafinowanej elegancji, do małej czarnej powinien przynajmniej dobrać wyrazistą (by nie powiedzieć: agresywną), metalową biżuterię.

Z tym, że modny naszyjnik ma teraz rozmiar opony zimowej, a bransoletka en vogue przypomina wielkością średniowieczne dyby. Oczywiście najlepiej, żeby komplet sylwestrowej biżuterii był z platyny (lub białego złota). Wówczas będzie czym zabłysnąć. A powitania Nowego Roku nie zepsuje nam obawa przed pełzającą inflacją.