już piątek nowy dziennik
CO GDZIE KIEDY
DODATEK ROZRYWKOWY Piątek 3 stycznia 2014
FOTO: BALTHUS (BALTHASAR KLOSSOWSKI) "THÉRESE DREAMING" 1938 OLEJ NA PŁÓTNIE. THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART, Z KOLEKCJI JACQUES'A I NATASHY GELMAN, 1998, © BALTHUS
prowokacje balthusa
35 prac najbardziej znanego na świecie malarza polskiego pochodzenia można oglądać w Metropolitan Museum of Art. Większość obrazów zebranych na wystawie „Balthus: Cats and Girls – Paintings and Provocations” pochodzi z prywatnych zbiorów kolekcjonerów ze Stanów Zjednoczonych. To pierwsza tego typu ekspozycja w tym kraju od ponad 30 lat
Wystawa prezentuje najsłynniejsze prace artysty najbardziej znanego z malowania kotów i młodych dziewczyn, zamkniętych w pokojach przed zewnętrznym światem. Skupia ich ponad trzydzieści. Wszystkie pochodzą z lat 1930-1950. To wtedy powstała słynna seria portretów Thérese Blanchard, jego młodej paryskiej sąsiadki i muzy. Pozuje mu sama, z kotem albo z dwoma swoimi braćmi. Kolejne z prezentowanych powstały po przeprowadzce do Szwajcarii, podczas I wojny światowej. Teraz zimne wnętrze paryskiej pracowni przechodzi w bardziej kolorowy, przyjazny i przytulny wystrój podalpejskiej willi. Wystawę wieńczą obrazy przedstawiające modelkę Frederique Tison. W Metropolitan zawisła również niepokazywana dotąd publicznie seria rysunków tuszem, przedstawiająca przygody 11-letniego Balthusa i bezpańskiego kocura Mitsou. Obrazki te, opublikowane przez poetę Rainera Marię Rilkego w jego tomiku wierszy z 1921 r., stanowiły debiut Balthusa jako świetnie zapowiadającego się artysty. Cztery z obrazów prezentowanych na wystawie pochodzą ze zbiorów muzeum Metropolitan, kilka zostało wypożyczonych z muzeów we Francji. Anglii, Szwajcarii i Australii, reszta pochodzi z prywatnych kolekcji w Stanach Zjednoczonych. To pierwsza tak duża wystawa prac Balthusa w Ameryce od 30 lat. Balthus, właśc. Balthasar Kłossowski de Rola urodził się 29 lutego 1908 r. w Paryżu. Jego rodzina przybyła tam z Wrocławia. „Jestem polskim szlachcicem, wywodzę się z polskiego rodu szlacheckiego. Mój ojciec przekazał mi ten sygnet z herbem Rola. Róża i lemiesze... Mówi się, że sięga niepamiętnych czasów” – zwykł mówić artysta. Zarówno jego ojciec, polski historyk sztuki Eryk Kłossowski herbu Rola, jak i matka, Elżbieta Dorothea Spiro, córka kantora z synagogi Pod Białym Bocianem Abrahama Baer Spiro, zajmowali się malarstwem. Również wuj Balthusa, Eugen Spiro, był malarzem. Po wybuchu pierwszej wojny światowej jego rodzina przeniosła się do Szwajcarii, odwiedziwszy uprzednio Niemcy. W 1924 Balthus wrócił do Paryża, gdzie rozpoczął studia artystyczne. Tam też odbyła się jego pierwsza wystawa. Malarstwo Balthusa, oryginalne i niepoddające się próbom klasyfikacji, należy do najbardziej pasjonujących zjawisk XX-wiecznej sztuki. Twórca zachowuje realizm, lecz malowane przez niego wnętrza i pejzaże miejskie bliskie są surrealizmowi. Właściwie nie przyłączył się do żadnej grupy ani szkoły. Częstym motywem jego dzieł są koty i młode dziewczęta. Ze względu na tematykę jego twórczość po dziś dzień budzi kontrowersję. Sam autor tłumaczył się, że to stan swobody i ufności właściwy dzieciństwu, stan radosnej niewinności. O swoim malarstwie mówił wręcz, że jest głęboko religijne, a sam fakt malowania uznawał za modlitwę. Oprócz obrazów tworzył także ilustracje książkowe oraz scenografie teatralne. Zmarł 18 lutego 2001 r. w Rossiniere w Szwajcarii. AT
„Balthus: Cats and Girls – Paintings and Provocations” Do 12 stycznia 2014 METROPOLITAN MUSEUM OF ART 1000 Fifth Ave. (przy 82 Ulicy) New York, NY 10028