Nowy Dziennik 2014/03/15 Weekend

WEEKEND

nowy dziennik

NUMER 756

| 15 MARCA 2014

STRONA 8

ARTUR SZYK

ILUMINATOR

STRONA 3-6, 14

STRONA 12

STRONA 13

STRONA 14

TEMAT TYGODNIA:

ZATOPIONE SKARBY

NAJWIĘKSZY IMAC ŚWIATA

CZESKI PIES

NOWA CHOROBA: LEKOMANIA

2

WEEKEND

nowy dziennik

| 15 MARCA 2014

c

FELIETON JANKA

d

TRUDNE CZASY Nigdy nie cieszyły się szczególną popularnością osoby próbujące uświadomić nam, że „wAfryce głodują”. Zdawaliśmy sobie zawsze sprawę, że należymy do tego uprzywilejowanego miliarda, że gdzie indziej w świecie ludzie żyją za dolara dziennie, a może i za dolara na miesiąc, że dzieci mają krzywiczne brzuszki a ludzie chodzą boso. Owszem, współczuliśmy zawsze tym ludziom i życzyliśmy im, żeby w końcu wyszli z nędzy. Uważaliśmy też, tak generalnie, że to nie jest sprawiedliwe, że jednak nie powinno być biedy na świecie.

Ale tak naprawdę Afryka czy Indie nigdy nas nie wzruszały. Polska może i jest katolicka, wydała Jana Pawła II i wielbi Matkę Teresę, ale nie jest ważną cząstką mentalności polskiego katolika dzielenie się z ubogimi, dokarmianie głodnych, poświęcanie sił i czasu na charytatywne akcje.

Nie przejmujemy się zatem tym, że miliardom ludzi na świecie jest bardzo ciężko, ciężej nic nam. Wynika to też z (starannie ukrywanych i gorąco zaprzeczanych) rasistowskich zapatrywań. Wiadomo, czarny człowiek nierówny białemu Europejczykowi, biedny Hindus nie zasługuje na taką litość – i pomoc – jak ubogi Polak, Czech, Francuz, Amerykanin. Są to po prostu ludzie gorsi, mniejsi. Subiektywnie, głodny i bezdomny Hindus powinien być nie bardziej sfrustrowany niż Amerykanin, który boryka się z płaceniem kredytu za swój sześciopokojowy dom.

Odsuwamy w odległy kąt świadomości nie tylko mieszkańców Trzeciego Świata (znamienna nazwa, nawiasem mówiąc). Także krajów, z których wyemigrowaliśmy. Fakt – imigranci w Ameryce wysyłają paczki i przekazy pieniężne, martwią się o swoje rodziny, odwiedzają je. Ale pamięć o poziomie życia w pierwszej ojczyźnie powoli zanika. Przybysze z Peru, Polski i Polinezji po np. dwudziestu latach mieszkania w Stanach Zjednoczonych nie potrafią ciągle porównywać, nadal pamiętać jak ciężko im było tam, skąd przyjechali. Po jakimś czasie zaczynają więc narzekać na swoje amerykańskie życie i uznają je za rozczarowujące. Spodziewali się wyższego standardu, wolniejszego tempa, większej siły nabywczej zarobków, nawet splendoru. Co z tego, że w Afryce spali na klepisku – po jakimś czasie ma się dość jeżdżenia na nowojorskiej taksówce po 12 godzin dziennie i być w stanie żyć za to tylko w jakimś byle jakim mieszkaniu na Queensie.

Co jest slumsem, a co mieszkaniem ze wszystkimi wygodami? Amerykańskie slumsy – o których, o ile pamięć mnie nie zawodzi, rozpisywała się komunistyczna prasa – to w gruncie rzeczy ceglane kamienice, tyle że stare, z syczącymi kaloryferami, pralnią w piwnicy, hałaśliwymi windami. Albo małe, drewniane domki (Ameryka jest przecież drewniana). Trudno jest jednak sobie wyobrazić, żeby najgorsze nawet lokum w Ameryce nie miało okien, łazienki, kuchni, bieżącej wody ciepłej i zimnej, elektryczności, jakiejś formy ogrzewania, a nawet klimatyzacji (!).

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Świat się wali, Ameryka kończy, Polska wyprzedana, pracy nie ma... ależ my staliśmy się rozpieszczeni! Żyjemy przecież dziś lepiej niż w jakimkolwiek momencie historii powszechnej. A będzie jeszcze lepiej.

Slumsy w Dżakarcie, Indonezja

Można też porównywać swoje obecne życie do wiedzionego w historii, nawet tej najnowszej. Kto ciekaw, niech zapozna się z fotografiami Jacoba Riisa z połowy XIX wieku pokazującymi imigrantów nieprawdopodobnie stłoczonych w małych, ciemnych mieszkankach dzielnicy Lower East Side. Nawet zresztą bogacze nie mieli w tamtych czasach oczywistych dziś dla nas wygód. Astor, Vanderbilt (a dużo wcześniej Ludwik XIV i cesarze rzymscy) nie mieli klimatyzacji, sprawnego ogrzewania, wyciszeń, izolacji. Musieli uciekać do letnich rezydencji, robić przeciągi, wychodzić na powietrze, posiłkować się liczną służbą.

Kiedyś mordęgą były podróże, nawet jeśli kogoś było stać na powód. Nie było przecież po drodze sieci eleganckich hoteli i restauracji, drogi były nieutwardzone, niebezpieczeństwo wypadku bądź napaści realne. Podróż morska także była niebezpieczna i zawsze niezwykle dokuczliwa.

W ciągu kilkudziesięciu lat nastąpił nieprawdopodobny skok w poziomie życia, za sprawą technologii, ale też stopniowego bogacenia się społeczeństw. Jeszcze w latach 50. ubiegłego wieku w Nowym Jorku ludzie spali w upalne noce na dachach i schodach przeciwpożarowych – dziś nie do pomyślenia jest

Redaguje Jan Latus (212) 594-2266 w. 115. Stali współpracownicy: Bożena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanisław Kokesz, Monika Śliż, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyński, Magdalena Wypych, Zuzanna Ducka-Lubas. Piszą z Polski: Łukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna Krawczyńska, Ewa Śródka, Daniel Wyszogrodzki.

WEEKEND

mieszkanie bez klimatyzacji (bo i klimatyzatory potaniały). Kiedyś wyprawa samolotem była przywilejem bogaczy – dziś latają wszyscy i sarkają, że jest za ciasno między fotelami, jedzenie byle jakie, a stewardesy niemiłe.

Czy trzeba im przypomnieć, jak podróżowali emigranci do Ameryki, w cuchnących ładowniach statków?

Bogacą się całe społeczeństwa – coraz mniejsze są plamy nędzy na mapach Brazylii, Kolumbii, Meksyku, Chin. My też tu, w Ameryce, żyjemy coraz lepiej. Kto kiedyś słyszał o tym, żeby każde dziecko miało osobny pokój, gość osobną łazienkę, a każdy domownik

własny samochód? Kto by pomyślał, że w każdym bez mała domu i mieszkaniu, nawet nielegalnych imigrantów bez pracy, będą wszystkie niezbędne sprzęty: łóżka, krzesła, garnki, telewizor i radio, łyżki i zestawy przypraw?

Warto pomyśleć o takich rzeczach, gdy nie ma się pracy, gdy życie zmusza do wzięcia sublokatora, zadłużenia karty, zrezygnowania z wychodzenia do restauracji. Te nasze poświęcenia są niczym, są nic nie znaczącymi kompromisami wobec udręki, jaką było ludzkie życie jeszcze sto, ba – nawet pięćdziesiąt lat temu.

JAN LATUS

ODSUWAMY W ODLEGŁY KĄT ŚWIADOMOŚCI NIE TYLKO MIESZKAŃCÓW TRZECIEGO ŚWIATA. TAKŻE KRAJÓW, Z KTÓRYCH WYEMIGROWALIŚMY.

REKLAMUJ SIĘ W WEEKENDZIE.Dział Reklamy i Marketingu, Dyr. Delfina Kozimor: Tel: 212-594-2266 wew. 304; Fax: 212-594-5538; e-mail: displays@dziennik.com.

(Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń).

The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine.

Piszcie listy do: jl@dziennik.com

NA OKŁADCE: ARTUR SZYK

ILUSTRACJA: ARCHIWUM

nowy dziennik

WEEKEND

3

GRUPA APTEKA

WINO NA WEEKEND

PRZEMEK GULDA Apteki funkcjonują dziś w Polsce prawie na każdym rogu – w centrach miast jest ich niemal tyle, ile banków. Ale tym razem nie chodzi o miejsce, gdzie można kupić leki lecz o zespół, który zamiast tabletek ma dla swoich słuchaczy mocne piosenki.

Wokalista Jędrzej Kodymowski, lider grupy Apteka

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

NIE TYLKO PIWO

| 15 MARCA 2014

Grupa Apteka to dziś jeden z klasyków, jedna z legend wręcz, rodzimego muzycznego undergroundu, zespół którego nie sposób nie znać, jeśli chce się wiedzieć, na czym polegała alternatywna scena muzyczna w Polsce, zespół, na którego twórczość powołuje się sporo młodych muzyków, a jednocześnie – zespół, który cieszy się popularnością znacznie większą niż inne formacje, wywodzące się z tego kręgu.

Wina niemieckie przeżywają poważny kryzys już od wielu lat.

Wielu konsumentów kojarzy je po prostu ze słodką lemoniadą (Liebfraumilch) i nie rozumie skomplikowanego systemu nazewnictwa stosowanego w Niemczech.

Mówiąc o winach niemieckich nie sposób nie wspomnieć o szlachetnym Rieslingu, najbardziej chyba niedocenianej na świecie odmianie winogron. Cechą charakterystyczną dla tych doskonałych gron jest fakt, iż oddają one najwięcej z miejsca w którym rosną.

Oznacza to, iż te same grona uprawiane na różnych glebach i w różnych warunkach klimatycznych dają zupełnie inne wina. Niemcy twierdzą wręcz, iż do każdej istniejącej potrawy są w stanie dopasować Rieslinga.

Niemcy począwszy od 1988 roku mają serię bardzo udanych roczników (w przeciwieństwie do innych części Europy). Warto zatem zwrócić uwagę na wina niemieckie, które w znacznej mierze niedoceniane, mogą nam dostarczyć doskonałych win białych po bardzo przystępnych cenach.

(OPR. JL)

Apteka powstała w Trójmieście na początku lat osiemdziesiątych, a jej założycielem był gitarzysta i wokalista Jędrzej Kodymowski. Grupa od samego początku odróżniała się od całej reszty polskich formacji alternatywnych, prezentując lekko psychodeliczne brzmienie, piosenki wypełnione licznymi ścieżkami głośnych, rozwichrzonych gitar. Można się było o tym przekonać już

przy okazji dwóch pierwszych utworów, które opublikował zespół – kompozycje zatytułowane „Synteza” i „AAA...” znalazły się na kultowej dzisiaj składance „Gdynia”, zawierającej – jak się łatwo domyślić – nagrania zespołów z tego właśnie miasta. Nic dziwnego, że Apteka trafiła na tę płytę – zespół był wówczas jednym z filarów tzw. Gdańskiej Sceny Alternatywnej, muzycznego środowiska związanego zTrójmiastem, a album wypełniały utwory jego najważniejszych przedstawicieli.

Dwa lata później, w roku 1990 zespół, który wówczas skurczył się tylko do dwóch członków – oprócz Kodymowskiego grał w nim perkusista Maciej Wanat – opublikował swój pełnowymiarowy debiut, płytę – a właściwie wówczas jeszcze tylko kasetę – zatytułowaną dość adekwatnie do swej zawartości „Big Noise”. Ale przełomem w jej historii, momentem, po którym zespół zyskał popularność znacznie szerszą od środowiskowej, było wydanie w 1992 roku płyty „Narkotyki”. Wszystko zaczynało się układać: grupa grała coraz więcej koncertów, niemal w biegu wydała kolejną płytę, ale potem szczęśliwy okres został brutalnie przerwany – w wypadku samochodowym zginął perkusista zespołu i najbliższy współpracownik Kodymowskiego, Wanat. Zespół zagrał jeszcze jeden specjalny koncert, poświęcony pamięci swego członka – w Jarocinie „93 – i zawiesił działalność.

Do powrotu na scenę przekonał Kodymowskiego inny ważny dla trójmiejskiej sceny muzycznej artysta, basista Olaf Deriglasoff, który był siłą napędową grupy podczas nagrywania płyty „Menda” – jego wkład do muzycznej strony tego materiału był wyraźnie widoczny, piosenki były o wiele bardziej punkowe niż wcześniej. Ten skład nie przetrwał jednak zbyt długo i Apteka znów zawiesiła działalność.

Na dobre powróciła dopiero po dziesięciu la-

tach, w 2007 roku, Kodymowski zbudował nowy skład i nagrał z nim album, będący nowym początkiem dla zespołu – nic więc dziwnego, że zatytułowany został dość symbolicznie w tym kontekście: po prostu „Apteka”. Od tego czasu grupa systematycznie koncertuje, zarówno w klubach, jak i na festiwalach, a mniej więcej co dwa lata raczy swoich fanów kolejnymi płytami. Słynie z bardzo mocnego, rockowego brzmienia, w którym słychać już tylko ciche echa dawnej psychodelii, słynie także z charakterystycznych, prostych, ale uderzających w samo sedno tekstów Kodymowskiego.

Sam ich autor natomiast jest dziś jednym z najbardziej cenionych artystów na rodzimej scenie alternatywnej – wielbiciele grupy regularnie odwiedzają jego profil na facebooku, żeby czytać jego radykalne komentarze do tego, co dzieje się w Polsce i na świecie. Ostatnio o Kodymowskim było głośno przy okazji masowej imprezy noworocznej, organizowanej w Gdyni przez jedną z wielkich komercyjnych stacji telewizyjnych. Tuż przed Sylwestrem ogłosił on płomienny manifest, będący jednocześnie listem otwartym do prezydenta Gdyni, w którym w ostrych słowach krytykuje poziom artystyczny imprezy, protestując przeciwko organizowaniu tego typu wydarzeń właśnie w tym mieście, które – jak pisze – od zawsze było wyjątkowe.. &

GRUPA APTEKA TO DZIŚ JEDEN Z KLASYKÓW, JEDNA Z LEGEND WRĘCZ, RODZIMEGO MUZYCZNEGO UNDERGROUNDU, ZESPÓŁ KTÓREGO NIE SPOSÓB NIE ZNAĆ, JEŚLI CHCE SIĘ WIEDZIEĆ, NA CZYM POLEGAŁA ALTERNATYWNA SCENA MUZYCZNA W POLSCE.

4

WEEKEND

nowy dziennik

| 15 MARCA 2014

c TECHNOLOGIA ŻYWIENIA d

APTEKA W LODÓWCE EWA ŚRÓDKA

Amerykański lifestyle charakteryzują skrajności. Również jeśli chodzi o podejście do odżywiania się.

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Kasza jaglana z cytrynowym kurczakiem

Kalifornia pełna jest fanatyków, którzy opijają się smoothies z jarmużu, jedzą tylko surowe, bezglutenowe, wegańskie, organiczne produkty, a w Whole Foods wpadają w euforię z powodu przeceny nasion chia. Miałam ostatnio okazję poznać parę osób, które całą swoją energię wkładają w wyliczanie kalorii, sprawdzanie, które produkty najlepiej ze sobą łączyć, który blender miksuje wolniej i nie podnosi temperatury rozdrabnianych pokarmów, wyszukiwanie informacji o tzw. superfoods itd. Przyznam, że słuchanie o zdrowym odżywianiu przez 10h dziennie jest trudne do wytrzymania, bo to rodzaj natręctwa pod płaszczykiem zdrowego stylu życia. Z drugiej strony są też w USA oso-

by z gigantyczną nadwagą, poruszające się z trudem i odżywiające się głównie wysoko przetworzonym, smażonym jedzeniem z fastfoodów. Cierpią na wiele chorób związanych z otyłością: cukrzycę, choroby układu krążenia, zwyrodnienie kości i stawów, choroby nerek itd. Najlepszym sposobem walki z otyłością jest zmiana nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej, ale wiele otyłych osób mówi, że nie zamieni się w królika i nie ma zamiaru żyć na liściu jarmużu

dziennie. To oczywiście przesada (a jedzenie paru listków zieleniny na dzień to również niezdrowa dieta!), ale faktycznie zdrowo-żywieniowy fanatyzm może odstraszać od zmian na lepsze. A szkoda, bo udowodniono przecież, że niektóre produkty żywieniowe mogą wpływać na nasze zdrowie lepiej niż lekarstwa. Warto też pamiętać, że jedną z podstawowych zasad właściwego odżywiania się jest różnorodność. Tymczasem, mimo że co roku na amerykańskim rynku pojawia się około 17 tys. nowych produktów, to 2/3 tego, co zjada przeciętny obywatel to kukurydza, soja, pszenica i ryż – czyli same węglowodany.

Co więc włączyć do swojej diety z korzyścią dla zdrowia? Z pewnością jabłka. Przysłowie „one apple a day keeps the doctor away” ma bowiem w sobie dużo prawdy. Zawarte w jabłkach pektyny wiążą metale ciężkie w nierozpuszczalne sole, które są łatwo wydalane z organizmu. Jabłka powinni regularnie jeść palacze i osoby z silnie zanieczyszczonych rejonów. Jabłka przyspieszają też perystaltykę jelit i wymiatają z nich gnijące resztki pokarmowe. Miód – ale tylko ten surowy (czyli w USA do dostania na farmers markets, w Polsce powszechny) – to naturalny super-medy-

kament. Miód ma właściwości bakteriobójcze i potrafi zwalczać bakterie odporne na antybiotyki. Miód wzmacnia odporność, a także wpływa na wydolność serca. Ponieważ różne miody mają odmienne właściwości, warto często sięgać po różne gatunki miodu. Alergikom i osobom z problemami ze skórą poleca się jeść minimalnie przyprawioną kaszę jaglaną. Kasza ta ma niesamowite właściwości oczyszczające i błyskawicznie wymiata alergeny z organizmu człowieka. Doświadczyłam jej działania osobiście, kiedy dostałam jakiegoś strasznego uczulenia na twarzy. Mądry lekarz zalecił mi jedzenie kaszy przez 7 dni możliwie jak najczęściej, na każdy posiłek. Po 2 dniach poprawa była widoczna, a po 5 uczulenie, z którym nie raz walczyłam długo i nieskutecznie, całkowicie ustąpiło. To także naturalny specyfik antywirusowy – kaszka jaglana na wodzie szybciej wyleczy z przeziębienia niż Tylenol czy inny Gripex. Ajeśli mowa o przeziębieniach, to zwalcza je także „żydowska penicylina”, czyli prawdziwy rosół.

Prawdziwy czyli przyrządzany tak, jak zaleca tradycyjna kuchnia żydowska: na kurze wiejskiej, wolnowybiegowej i warzywach bez pestycydów. Walczące ze zmarszczkami panie

NIEKTÓRE PRODUKTY ŻYWIENIOWE MOGĄ WPŁYWAĆ NA NASZE ZDROWIE LEPIEJ NIŻ LEKARSTWA. WARTO TEŻ PAMIĘTAĆ, ŻE JEDNĄ Z PODSTAWOWYCH ZASAD WŁAŚCIWEGO ODŻYWIANIA SIĘ JEST RÓŻNORODNOŚĆ.

powinny zaś przyswajać jak najwięcej antyoksydantów, które niszczą wolne rodniki, odpowiedzialne m. in. za starzenie się skóry. Antyoksydantów jest sporo w owocach, szczególnie w różnych jagodach, ale jeszcze więcej w surowym kakao (oraz bardzo gorzkiej czekoladzie, min. 70% ziarna kakaowego). Bez wyrzutów sumienia można więc codziennie zjeść kawałek takiej czekolady czy napić się kakao (np. z mlekiem migdałowym czy nawet kawą). Osoby walczące z otyłością powinny zaś uwzględnić w swojej codziennej diecie ocet jabłkowy – oczywiście bez przesady, bo jest to jednak silny kwas – do 1,5 łyżki dziennie. Jedząc lekkie potrawy i doprawiając sałatki octem jabłkowym można schudnąć 2,5 funta w 2 miesiące.

Poniżej przepis na super-zdrową przekąskę o niezwykłym smaku: taki prawie deser, który odżywia i daje mnóstwo energii. &

SUPER-HEALTHY SNACK (BY JOHNERIC): 1 dość miękkie awokado 2 łyżki oleju kokosowego 2 łyżki surowego kakao 1-2 łyżeczki nieprzetworzonego miodu ok. 3 łyżki + 1 łyżeczka zmielonego korzenia maca 2-3 łyżeczki nasion chia ew. parę łyżek granoli W blenderze zmiksować na gładką masę awokado, olej, kakao, miód i południowoamerykański korzeń maca. Dodać nasiona chia i posypać granolą (najlepiej domowej roboty, bez cukru).

nowy dziennik

Tyle, że leków na wszystko po prostu nie było. Wbrew pozorom, to zasadnicza różnica.

W myśl pierwszej tezy sięgamy bowiem po excedrin czy ambien tak, jak po kolejny batonik, żeby ułatwić sobie i uprzyjemnić codzienną egzystencję.

Według drugiej – dopiero teraz, dzięki postępom medycyny, możemy nieco złagodzić to, co bolało nas od zawsze. Po prostu korzystamy z tej wyjątkowej możliwości.

A że zachłannie... cóż, tę elementarną potrzebę zrozumie każdy, kto choć raz odczuł nieznośne cierpienie wynikające z samego faktu egzystencji.

Niezależnie od tego, która z interpretacji przyczyn narastającej na świecie lekomanii bardziej odpowiada naszemu osobistemu doświadczeniu, rosnące w błyskawicznym tempie słupki spożycia medykamentów dowodzą, że medykalizacja życia stała się faktem.

Przynajmniej w tak zwanym pierwszym świecie nie ma już chyba nikogo, kto nie łyka do porannej kawy garści kolorowych pigułek. Tym bardziej, że przemysł farmaceutyczny codziennie przekonuje nas w reklamach, że wszystkie nękające ludzkość problemy, nie tylko zdrowotne ale także psychologiczne i częściowo społeczne, szybko i skutecznie rozwiąże jedna wizyta w najbliższej aptece.

Mamy już bowiem lekarstwa nie tylko na ból kręgosłupa, ale także te na ból istnienia. Zresztą – jeśli wierzyć reklamom – na obydwa naraz najlepiej pomaga Lyrica. Na smutek – Prozac. Na nerwowość – Paxil. Na starość zaś – wszystkie wymienione i jeszcze kilka innych. I tak dalej.

To że istnieją leki na tradycyjne choroby, od zapalenia oskrzeli po nowotwory złośliwe, to oczywiste. Nawet jeśli wciąż nie potrafimy wyleczyć wszystkiego. Wtej sytuacji aż dziwne, że konsumujemy tak mało farmaceutyków. Przecież, skoro istnieją pigułki na praktycznie każdą dolegliwość, to cierpienie dowodzi nienadążania za postępem cywilizacji. Jak do niedawna braki w nawykach higienicznych. Garść pigułek do porannej kawy to też już właściwie higiena, tyle, że psychiczna. Inaczej nie da się przecież wytrzymać w tym zwariowanym świecie. Że zwolennicy teorii o łagodzeniu lekami stresu cywilizacyjnego mogą mieć rację, i lekomania to po prostu próba nadążania za wyzwaniami codzienności, dowodzi przypadek Ameryki. To Stany zajmują pierwsze miejsce na liście konsumentów wszelkich możliwych farmaceutyków. Siłą rzeczy przewodzą też statystykom nadużywania leków, również takich na receptę. Dotyczy to głównie medykamentów przeciwbólowych, zwłaszcza opiatów.

Aprzecież Amerykanie są w nieporównanie lepszej kondycji fizycznej i mentalnej niż większość obywateli reszty świata.

Zastraszający raport opublikowany w 2010 przez Associated Press na podstawie danych z National Institute of Drug Abuse i Center for Disease Control dowodzi, że już dwa lata temu ilość śmiertelnych przypadków nadużycia leków przeciwbólowych w USA przekroczyła – po aż pierwszy w historii – liczbę zgonów

| 15 MARCA 2014

5 ZDJĘCIE: ARCHIWUM

WEEKEND

c

MOIM ZDANIEM

d

LEKOMANIA ALFA OMEGA

Teorie są dwie. Jedna mówi, że za rosnącymi w dramatycznym tempie statystykami spożycia leków stoi konsumpcjonizm.

Bierzemy pigułki, bo są. Według konkurencyjnej tezy, bralibyśmy je i wcześniej. w wypadkach komunikacyjnych. W postępie geometrycznym przybywa też w Stanach pacjentów regularnie zażywających specyfiki psychiatryczne. W ciągu pięciu lat, między 20062010, sprzedaż samych tylko benzodiazepin (silnych leków przeciwlękowych i uspokajających) wzrosła o 17 procent, a samej tylko generycznej postaci Xanaxu – aplrazolamu – o niemal jedną czwartą (23 proc.). Na psychotropach

funkcjonuje 13-15 procent amerykańskiego społeczeństwa.

Po leki pomagające na depresje, lęki, nadpobudliwość i wszelkie odmienne stany świadomości statystycznie częściej sięgają kobiety. Według cytowanego już raportu AP, w 2010 roku leczyło się w ten sposób 25 procent Amerykanek. Co czwarta kobieta w USA jest na prochach psychiatrycznych!

Siedemdziesiąt procent Amerykanów regularnie zażywa zresztą jakieś leki. Najczęściej przepisuje się tu antybiotyki, antydepresanty i silne środki przeciwbólowe. Tych ostatnich rocznie sprzedaje się w USA 110 ton, co stanowi ponad 80 procent światowego zużycia.

W Ameryce wydaje się na ochronę zdrowia najwyższy procent PKB na świecie, więc można by sądzić, że lekomania jest konsekwencją nakładów i z drugiej strony nachalnej reklamy. Tymczasem niekoniecznie jest to kwestia pieniędzy i marketingu, bowiem boga-

tym Amerykanom w konsumpcji leków niewiele ustępują... Polacy. Z różnych danych

wynika, że rodacy zajmują pod tym względem drugie (po Francji) miejsce w Europie i szóste, a według innych statystyk nawet trzecie, na świecie. A przecież stan rodzimej służby zdrowia jest bliski zapaści, leki przeciwbólowe są racjonowane, a i zamożność społeczeństwa trudno porównać ze średnią amerykańską. Poza tym w Polsce obowiązuje zakaz reklamy medykamentów na receptę. Tymczasem Polak, okazuje się, leczyć się potrafi.

Pomimo ograniczeń i tak przoduje w lekomańskich statystykach.

W tym sensie szybciej niż w innych dziedzinach mamy już w Polsce drugą Amerykę.

Wprawdzie niekoniecznie jest to od razu lekomania, według definicji WHO „stan psychiczny wymagający przyjmowania w sposób ciągły jednego lub kilku leków”, ale zapewne sytuacja, kiedy nie wypada cierpieć, bo przecież wystarczy sięgnąć po odpowiednią pigułkę, stwarza presję społeczną wiodącą w tym właśnie kierunku. Czym innym, jak nie taką presją właśnie jest niepisane, ale coraz powszechniejsze także w Polsce przekonanie, że na pytanie „jak się czujesz” należy obowiązkowo odpowiedzieć „świetnie”. W tej sytuacji jest tylko jedno skuteczne rozwiązanie – wizyta w najbliższej aptece. &

STANY ZJEDNOCZONE ZAJMUJĄ PIERWSZE MIEJSCE NA LIŚCIE KONSUMENTÓW WSZELKICH MOŻLIWYCH FARMACEUTYKÓW. SIŁĄ RZECZY PRZEWODZĄ TEŻ STATYSTYKOM NADUŻYWANIA LEKÓW, RÓWNIEŻ TAKICH NA RECEPTĘ.

REKLAMA

AIR TOUCH DENTAL BROTHERS, PC Gwarantujemy wysokà jakoÊç us∏ug dla ca∏ej Rodziny • Leczenie kana∏owe • Koronki i mostki • Implanty • Bia∏e plomby • Wyjmowane ca∏kowicie albo cz´Êciowe protezy • Usuwanie z´bów • Leczenie paradontozy

100 % STERYLIZACJA

1 godzina w gabinecie wybielania z´bów

ORTODONTA

Prostowanie z´bów przez wyjmowany aparat

Pi´kny uÊmiech po 2 wizytach • Bez borowania • Bez zastrzyków • Bez bólu Najskuteczniejsza metoda leczenia na: krzywe, ukruszone, zabarwione i odbarwione z´by oraz odst´p mi´dzy z´bami

OTWARTE W NIEDZIEL¢

203 Nassau Ave., Greenpoint B’klyn NY 11222 (pom. Humbold St. & Russel St.) (718) 383-1270

6

WEEKEND

nowy dziennik

| 15 MARCA 2014

c WEEKEND NIE POLECA d

MODNE PIGUŁKI MARIAN POLAK

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Choroba to nic przyjemnego. Normalny człowiek wszelkimi siłami stara się więc zachować pełnię zdrowia. Ale to w teorii. Jak uczy historia medycyny, w praktyce różnie z tym bywało. W pewnych epokach chorowanie było jednym z ważniejszych elementów kreacji wizerunku. Mówiąc inaczej – bywało po prostu modne.

Laura Splan, „Prozac, Thorazine, Zoloft”

Romantycznemu poecie nie wypadało na przykład pod groźbą utraty autentyczności – pozostawać okazem tężyzny. Bardziej przystawała mu suchotnicza bladość lica. Prawdziwa dama musiała zaś elegancko cierpieć na histerię i wapory, co jakiś czas publicznie omdlewając i dostając spazmów dla potwierdzenia swojej delikatnej i wrażliwej natury.

Nawet niedomagania podlegają więc swoistym modom, która to tendencja przetrwała zresztą do dzisiaj, skutkując czymś, co określa się jako choroby medialne. To z grubsza te, którymi chwalą się przed kamerami celebryci. Modom podlegają także konkretne specyfiki i kuracje.

W tej chwili w pierwszej dziesiątce przypadłości z urojenia jest zdaje się celiaklia, czyli nietolerancja glutenu oraz cała grupa zaburzeń natury psychiatrycznej, na czele z dowodzącą wrażliwości i rozwiniętej inteligencji depresją oraz jej pochodną dającą objawy na poziomie fizycznym – fibromialgią, która stała się z tego powodu symbolem ucieleśnionego bólu istnienia. Trendowe są także zespoły stre-

su pourazowego oraz Aspergera (który tłumaczy gwiazdy tracące publicznie panowanie nad sobą).

Równolegle do chorób medialnych, ale zupełnie niezależnie od nich, funkcjonują też trendy – by się tak wyrazić – farmakologiczne, które są jednak dyktowane zupełnie innym zespołem potrzeb. Pierwsze pozycje tej szczególnej listy zajmują bowiem leki psychomodulujące, które służą poprawie funkcjonowania i nastroju.

Zazwyczaj są to leki na receptę, oficjalnie służące do leczenia poważnych problemów zdrowotnych, które ujawniają jednak dodatkowe działanie wspomagające wytrzymałość, koncentrację czy pamięć oraz tłumiące zmęczenie i lęki.

Do niedawna na pierwszym miejscu tego nieoficjalnego rankingu królował więc Ritalin, specyfik o działaniu podobnym do amfetaminy, stosowany w leczeniu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) u dzieci, który zastosowany u osób dorosłych okazał się stymulatorem, poprawiającym zdolność koncentracji, optymalizującym myślenie strategicz-

ne i planowanie i dającym dodatkowy napęd życiowy. Z tych samych powodów sporą karierę wśród studentów w czasie sesji oraz zawodowych sportowców robił też Aderall, działający podobnie jak Ritalin.

Teraz jednak cudownym lekiem numer jeden dla rekinów z Wall Street i pracowników działów kreatywnych wielkich korporacji jest preparat o nazwie Modafinil (Provigil), z doskonałym skutkiem stosowany wcześniej w leczeniu napadowej senności (narkolepsji). Ów środek zwiększa tempo i skuteczność przetwarzania informacji, poprawia zdolność do koncentracji, redukuje zmęczenie i znosi objawy stresu, wyjątkowo zwiększa więc skuteczność wysiłku intelektualnego, zwłaszcza pod presją czasu i okoliczności. Osłabia też poczucie głodu, więc bywa nieoficjalnie stosowany jako lek wspomagający odchudzanie.

W przeciwieństwie do środków działających podobnie jak amfetamina, Modafinil nie ma komponenty narkotycznej, nie daje więc uzależnienia ani nieprzyjemnych skutków ubocznych.

LEKI PSYCHOMODULUJĄCE, SPRZEDAWANE NA RECEPTĘ, OFICJALNIE SŁUŻĄ DO LECZENIA POWAŻNYCH PROBLEMÓW ZDROWOTNYCH, UJAWNIAJĄ JEDNAK DODATKOWE DZIAŁANIE WSPOMAGAJĄCE WYTRZYMAŁOŚĆ, KONCENTRACJĘ CZY PAMIĘĆ ORAZ TŁUMIĄCE ZMĘCZENIE I LĘKI.

Prawdopodobnie jego pozycja w charakterze najmodniejszego medykamentu korporacyjnej Ameryki jeszcze długo pozostanie więc niezagrożona.

Kolejna na tej liście Lyrica, w swoim pierwszym aptecznym życiu była skutecznym lekiem przeciwdrgawkowym. Od jakiegoś czasu jest jednak stosowana łagodzeniu chronicznego bólu neurologicznego w przebiegu jednej z modnych chorób psychosomatycznych – fibromialgii. Przy okazji wyszło na jaw, że skutecznie przeciwdziała też ona zaburzeniom lękowym i zmniejsza aktywność nerwową mózgu nie upośledzając funkcji intelektualnych. Czyli uspokaja, ale nie uzależnia, jak Xanax, i nie otępia, jak większość benzodiazepin. W ten sposób Lyrica trafiła do sekretnych szuflad w biurkach dyrektorów kreatywnych, tuż obok leżącego tam już od jakiegoś czasu beta-blokera (leku na arytmię) – Propranololu, też stosowanego jako środek skutecznie znoszący tremę, napięcia i stany lękowe.

Listę trendowych medykamentów zamyka stara dobra fluoxetyna (Prozac), stosowana nie jako lek na depresję, ale w celu obniżenia apetytu, zwiększenia koncentracji i łagodnego działania uspokajającego. Oraz dla poprawy nastroju, bo w niektórych przypadkach Prozac przyjmowany rekreacyjnie wprowadza użytkownika w stan lekkiej euforii, bez epizodów psychotycznych.

Radość życia w pigułce? Inteligencja w kapsułce? Dobry nastrój w saszetce? Czemu nie? Przecież nasze myśli, uczucia i lęki to nic innego, jak chemia mózgu. Jedyna różnica między chemią naturalną i tą z aptecznej półki jest taka, że ta ostatnia jest dostępna tylko na receptę.. &

nowy dziennik

BORO PARK

WEEKEND

POLSKI GABINET LEKARSKI

GABINET CZYNN Y:

Specjalista chorób wewn´trznych

57-02 11th Ave., BROOKLYN, NY 11219

Tel: 718.435.5830

GABINET CZYNN Y: wtorek od 5:00-8:00 wiecz. czwartek od 5:00-8:00 wiecz. piàtek od 9:00 rano-12:00 sobota od 5:00-8:00 wiecz.

66-57 Forest Ave. RIDGEWOOD, NY 11385

Tel: 718.381.3766

Charles J. Ptak, D.D.S.

SPECJALISTA-CHIRURG SZCZ¢KOWY BEZBOLESNE ZABIEGI IMPLANTY POD NARKOZÑ DENTYSTYCZNE

Wi´kszoÊç ubezpieczeƒ honorowana (n.p. Aetna, Medicare, 1199)

• BEZBOLESNE USUWANIE Z¢BÓW • IMPLANTY - NADBUDOWA KOÂCI SZCZ¢KOWEJ • LECZENIE KANA¸OWE RESEKCJE • INFEKCJE JAMY USTNEJ I PROFILAKTYKA RAKA • T.M.J. CHRONICZNY BÓL SZCZ¢KI • ZABIEGI PO USZKODZENIACH I ZRANIENIACH TWARZY ORAZ BIOPSJA TKANKOWA

GABINET PSYCHOLOGICZNY Konsultacje | Ewaluacje | Testy | Diagnoza | Psychoterapia Dr ANDRZEJ TWARDOŃ Psycholog, St.Luke’s-Roosevelt Hospital The New School for Social Research

Mgr ANNA TWARDOŃ

Psychoterapeuta Uniwersytet Jagielloński, New York University

212-473-6669 920 Broadway, Manhattan NY

(bet 20-21st Street) Subway L., N, R, F, 4, 5, 6, F, B, D to 14th Street Union Sq.

(Polish / English)

Bezpłatna

konsultacja telefoniczna

7

RIDGEWOOD

Jerzy Wawerski, MD

poniedzia∏ek od 2:00-7:00 wiecz. Êroda od 2:00-7:00 wiecz. piàtek od 2:00-7:00 wiecz. sobota od 10:00-3:00 ppo∏.

| 15 MARCA 2014

Stres imigracyjny, nerwice, lęki, depresja, problemy osobiste i rodzinne, opinie dla sądów, nałogi, choroby psychiczne, nauka medytacji www.twardon.org • atwardon@gmail.com

TEL:

718.383.5551

www.drptak.com VISA • MASTER CARD • AMERICAN EXPRESS

92 Norman Avenue

Greenpoint, NY 11222

WEEKEND

nowy dziennik

| 15 MARCA 2014

Malarstwo miniaturowe wymaga niezwykłej precyzji, cierpliwości, umiejętności oparcia się pokusie zamaszystości, jakiegokolwiek wyjścia poza ramy niewielkiego skrawka papieru na którym muszą się zmieścić całe światy. Nieliczni to potrafili. Podziwiając dziś w muzeach średniowieczne manuskrypty w zachwycie patrzymy na wyrafinowane metafory, alegorie i symbole unieśmiertelnione jedną kreską. Zdecydowanie, aby stworzyć takie arcydzieło za precyzją ręki musi iść precyzja myśli. Może dlatego też sztuka iluminiowania książek wyrafinowaną miniaturą ucichła na całe stulecia? Wielu ludzi się rzemiosłem średniowiecznych iluminatorów zachwycało, ale niewielu miało odwagę pójść w ich ślady. Jednym z nich był łodzianin Artur Szyk – artysta, który swoimi pracami nie wahał się drażnić, bawić i zaskakiwać.

Artur Szyk urodził się 16 czerwca 1894 w Łodzi w rodzinie żydowskiej, jako syn Solomona i Eugenii Szyków. Rodzina przyszłego artysty należała do wyższej klasy średniej.

Solomon Szyk był dyrektorem fabryki wyrobów wełnianych M. Fuksa. Ojciec Artura był trudnym człowiekiem. Jego umiłowanie kapitalistycznych metod prowadzenia fabryki, żywcem wziętych z Ziemi obiecanej Reymonta sprawiły, że został znienawidzony przez robotników. Nienawiść ta doprowadziła do tragedii; w czerwcu 1905, podczas tzw. powstania łódzkiego, jeden z podległych mu robotników podczas zamieszek oblał twarz Salomona kwasem, przez co stracił on wzrok.

Mały Artur już od dzieciństwa zdradzał talent plastyczny, w wieku 6 lat podobno rysował sceny ilustrujące konflikty polityczne.

Chociaż jego rodzina była zasymilowana i nie należała do ortodoksyjnych wyznawców judaizmu, Artur chętnie rysował też sceny biblijne ze Starego Testamentu. Zainteresowania te w połączeniu z ewidentnym talentem sprawiły, że w 1909 za radą nauczycieli ojciec zdecydował go wysłać na naukę do Paryża, gdzie Artur rozpoczął studia w Academie Julian. W Paryżu Szyk miał okazję poznać trendy dominujące wtedy w sztuce, mimo to zdecydował się pójść własną drogą – bardziej w kierunku tradycji. Szczególnie pociągała go średniowieczna sztuka iluminacji książek, która wywarła ogromny wpływ na jego późniejszą twórczość.

ILUMINATOR IDZIE NA WOJNĘ

Po czterech latach spędzonych we Francji w 1913 Szyk powrócił na ziemie polskie i kontynuował studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Teodora Axentowicza.

Oprócz studiów czynnie angażował się w życie kulturalne Krakowa; nie zapominał też o rodzinnej Łodzi, projektując kostiumy i dekoracje dla łódzkiego kabaretu. Czas ten wzmógł również polityczne i narodowe zaangażowanie artysty – Szyk czuł się polskim patriotą, wyrażał też jednak dumę z tego, że jest Żydem i w swoich pracach często przeciwstawiał się antysemityzmowi.

Po wybuchu I wojny światowej Szyk został wcielony do armii rosyjskiej. Na początku 1915 udało mu się jednak zbiec z wojska i resztę wojny spędził w swoim mieście rodzinnym. Czas spędzony w carskiej armii wykorzystał po swojemu – rysował portrety rosyjskich żołnierzy, które w 1915 roku wydał

Szyk stworzył też szatę graficzną do dialogu Gustawa Flauberta Kuszenie świętego Antoniego (La tentation de Saint Antoine 1926), powieści Pierre'a Benoit Studnia Jakuba (Le puits de Jacob, 1927) i innych dzieł. Ilustracje te, wyróżniające się bogactwem kolorów i szczegółowością przedstawień, świadomie nawiązują do średniowiecznych i renesansowych tradycji iluminacji książek, często z wplecionymi w zaskakujący sposób elementami współczesnymi (np. autoportretem samego Szyka, ukazanym pod jedną z postaci).

„JESTEM ŻYDEM, A POLSKA JEST MOJĄ OJCZYZNĄ”.

Podczas pobytu we Francji Szyk wciąż utrzymywał kontakty z Polską. Organizował tu liczne wystawy i podejmował się tworzenia ilustracji do polskich książek. To właśnie z Polską związane było także tworzenie opus magnum artysty, czyli zilustrowanie Statutu Kaliskiego. Zbiór przywilejów nadanych Żydom w 1264 roku przez księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego był jednym z najważniejszych dokumentów regulujących stosunki polsko-żydowskie i rozpoczynający złoty wiek polskiej tolerancji religijnej i narodowej.

Na 45 stronach w ciągu czterech lat Artur Szyk stworzył monumentalne dzieło – bogatą oprawę graficzną statutu. Na kartach tych przedstawił patriotyczne postawy polskich Żydów, ich udział w walkach niepodległościowych, powstaniach narodowych czy obecność w legionach Piłsudskiego. „Jestem Żydem, a Polska jest moją ojczyzną. Nie umiem jednego od drugiego oddzie-

c WEEKEND PRZEDSTAWIA d

ILUMINATOR

ILUSTRACJE, ZDJĘCIA: ARCHIWUM

8

ZUZANNA DUCKA-LUBAS

Nie ma chyba wśród sztuk plastycznych sztuki trudniejszej niż iluminatorstwo.

Tworzenie tych małych arcydzieł było sztuką, którą średniowieczni mnisi doskonalili latami w zaciszu swoich bibliotek, przepisując i zdobiąc manuskrypt za manuskryptem. w formie pocztówek.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Szyk w pełni rozwinął działalność artystyczną, łącząc ją z zaangażowaniem politycznym. W 1919, pod wpływem wydarzeń rewolucji listopadowej w Niemczech, we współpracy z Julianem Tuwimem wydał pierwszą ilustrowaną przez siebie książkę o wymowie politycznej: Rewolucję w Niemczech, będącą satyrą na Niemców, którzy nawet aby wywołać rewolucję, potrzebują zgody cesarza i wojska. Jeszcze w tym samym roku Szyk musiał ponownie wziąć udział w działaniach wojennych – podczas wojny polsko-bolszewickiej służył jako oficer kawalerii, przede wszystkim jednak był kierownikiem artystycz-

nym wydziału propagandy armii w Łodzi.

Funkcja ta pozwolila mu doskonalić swoje umiejętności karykaturzysty, które w pełni rozwinie po latach, przed i w trakcie II wojny światowej.

Na początku lat dwudziestych rodzina Szyków przeniosła się do Paryża. Tam też dokonał się prawdziwy przełom w warstwie formalnej twórczości artysty. Do tej pory jego ilustracje były czarno-białe. Operował jedynie piórkiem i tuszem. Teraz dołączył do nich kolor. Książki wydane w Paryżu zdobi pracami pełnymi barw, które okażą się charakterystyczne dla jego w pełni wykształconego stylu. Pierwszą zilustrowaną w ten sposób książką była Księga Estery (Le livre d'Esther, 1925),

WIELU LUDZI SIĘ RZEMIOSŁEM ŚREDNIOWIECZNYCH ILUMINATORÓW ZACHWYCAŁO, ALE NIEWIELU MIAŁO ODWAGĘ PÓJŚĆ W ICH ŚLADY. JEDNYM Z NICH BYŁ ŁODZIANIN ARTUR SZYK – ARTYSTA, KTÓRY SWOIMI PRACAMI NIE WAHAŁ SIĘ DRAŻNIĆ, BAWIĆ I ZASKAKIWAĆ.

lić w moim sercu. Bolał mię spór polsko-żydowski, wywołany w pierwszym rzędzie przez obce czynniki, oburzały oszczercze napaści wrogów na Polskę, którą nazywali krajem ucisku i pogromów żydostwa. W Statucie kaliskim gloryfikuję jeden z najpiękniejszych aktów liberalizmu polskiego w dziejach Europy. Wierzę mocno, że świetne tradycje polskiej tolerancji religijnej i narodowej zatriumfują nad nagonkami rozpętanych nacjonalizmów.” – mówił artysta podczas wystawy autorskiej w Warszawie w 1932 roku.

Drugim wielkim cyklem historycznym stworzonym przez Szyka był Waszyngton i jego czasy, nad którym pracę rozpoczął w Paryżu w 1930. Cykl, który ostatecznie objął 38 grafik, przedstawiał wydarzenia amerykańskiej wojny o niepodległość i był hołdem złożonym pierwszemu prezydentowi USA i w ogólności całemu narodowi amerykańskiemu. W 1934 cykl zaprezentowano na wystawie w Bibliotece Kongresu Stanów Zjednoczonych w Waszyngtonie.

W grafikach Szyka polityka była obecna zawsze. W sposób inteligentny i pomysłowy jednym pociągnięciem piórka prezentował w swoich karykaturach całe opowieści, nacechowane bogactwem znaczeń i symboli.

Grafiki Szyka zyskały jeszcze wyraźniejszą wymowę polityczną po objęciu w Niem-

nowy dziennik

czech w 1933 władzy przez Hitlera. Karykatury Führera Szyk zaczął rysować już w 1933. Prawdopodobnie pierwszą pracą artysty skierowaną przeciwko wodzowi III Rzeszy był ołówkowy rysunek Hitlera ukazanego jako nowy faraon. Karykatury te zapowiadały kolejny wielki cykl Szyka – uważaną za jego największe dzieło Hagadę. Ostatnią dużą prezentacją prac Szyka przed wybuchem wojny była prezentacja jego grafik na Wystawie Światowej w Nowym Jorku, która została otwarta w kwietniu 1939. Tematem 20 grafik Szyka pokazanych na wystawie w pawilonie polskim był wkład Polaków do historii Stanów Zjednoczonych, a także związki pomiędzy oboma krajami.

SOLDIER IN ART

Na wybuch II wojny światowej, która zastała go w Londynie artysta zareagował natychmiast. W styczniu 1940 w Fine Art Society w Londynie otwarto wystawę jego 72 karykatur pt. War and „Kultur” in Poland. Wystawa spotkała się z pozytywną oceną. Jak napisał recenzent „The Times”: Szyk rysował coraz więcej karykatur wymierzonych w państwa Osi i ich przywódców, stawał się też coraz bardziej popularny. Amerykańskie wydawnictwo w 1940 zaproponowało artyście wydanie tomu jego rysunków. Szyk wyraził zgodę, owocem tego był album The New Order, wydany w 1941, już po przyjeździe Szyka do USA, ale jeszcze przed przystąpieniem Stanów Zjednoczonych do wojny.

Na początku lipca 1940 Artur Szyk wyjechał z Wielkiej Brytanii doAmeryki Północnej; korzystał przy tym ze wsparcia rządu brytyjskiego i rządu RP na uchodźstwie, od których otrzymał zadanie popularyzacji w Nowym Świecie walki narodów brytyjskiego i polskiego z nazizmem. W grudniu 1940 Szyk z żoną i córką przyjechał do Nowego Jorku, gdzie mieszkał do 1945.

W latach II wojny światowej, zwłaszcza po przystąpieniu USA do wojny, Szyk stał się artystą niezmiernie popularnym w swojej nowej ojczyźnie.

Jego karykatury przywódców państw Osi (Hitlera, Mussoliniego i Hirohito) i rysunki pojawiały się praktycznie wszędzie: w gazetach, czasopismach, na plakatach, kartach i znaczkach pocztowych, w wydawnictwach świeckich, religijnych i wojskowych, na budynkach publicznych i wojskowych.

Ry sun ki Szy ka miały duże znaczenie dla propagandy amerykańskiej; w uznaniu dla jego roli w walce z nazizmem, faszyzmem i ja poń skim agre so rem Ele anor Roosevelt określiła go słowami one man army, co stało się jednym z naj bar dziej znanych przydomków ar ty sty. Sam Szyk określał się często jako soldier in art.

W swoich pracach nie oszczędzał jednak także aliantów.

Był bystrym i krytycznym obserwatorem. Wielokrotnie wytykał Amerykanów ich stosunek do czarnoskórych współobywateli. Po agresji Niemiec na ZSRR ten były uczestnik wojny polsko-bolszewickiej całkiem zmienił swój stosunek. Wciąż szukał idei, która w pełni spełniałaby jego potrzebę równości i sprawiedliwości. Można mu było zarzucić zmienność i niestałość poglądów, jednak równie łatwo możemy w tych fascynacjach odszukać po prostu poznawczą pasję.

ULUBIONY ILUSTRATOR AMERYKI

Koniec wojny zwolnił artystę z konieczności prowadzenia walki z nazizmem przez swoje karykatury, obszerny wybór rysunków z tego okresu ukazał się w 1946 w tomie Ink and Blood. Artysta powrócił do ilustracji książkowej, ilustrując np. Opowieści Kanterberyjskie Chaucera i przede wszystkim książki opowiadające historie starotestamentowe. Pośmiertnie wydano też ilustracje do Księgi tysiąca i jednej nocy (1954) oraz Księgi Estery (1974).

22 maja 1948 Szyk otrzymał wreszcie amerykańskie obywatelstwo.

Dwa lata później, 4 lipca 1950, wystawił bogato iluminowany tekst – Deklarację Niepodległości swojej nowej ojczyzny, Stanów Zjednoczonych.

Artur Szyk zmarł na atak serca w New Canaan 13 września 1951. Jego twórczość, tak bardzo ceniona w Stanach Zjednoczonych, powoli odchodziła w zapomnienie, jednak wraz z odnalezieniem nieznanych prac artysty w latach 90. nastąpił renesans zainteresowania jego sztuką.

W Europie, również w Polsce, Artur Szyk po II wojnie światowej całkowicie popadł w zapomnienie. Na szczęście zmieniło się to na początku nowego stulecia. Ostatnimi laty organizowanych jest coraz więcej wystaw prezentujących prace tego wybitnego, wszechstronnego artysty. &

WEEKEND

t Your Ge

FVALCCUINE

Y TODA

| 15 MARCA 2014

9

Garfield Urgent Care & Walk-In Medical Center

U nas nie musisz umawiać się na wizytę. Mówimy po polsku.

• wszechstronne wszech badania lekarskie • opieka prewencyjna b • badania pracownicze • drobne zabiegi chirurgiczne • prześwietlenia rentgenowskie i dla kierowców (X-ray) • badania szkolne • szczepienia ochronne • badania krwi

Y UJEM R E F O AL

IC PHYSR A P Yać T HosEzę telefonJow Pr

IA DZIS mówić.

żeby

się u

Poniedziałek-Piątek 9AM-9PM, Sobota 9AM-5PM, Niedziela 9AM-4PM 210 Passiac Street, Garfield NJ 07026 (Pomiędzy Walmart i Marshalls) Website: GarfieldUCC.com, email: info@GarfieldUCC.com, Tel: (973) 733-3800, Fax: (973)773-3600

WYPADKI WYPADKI NA BUDOWIE

• upadki z drabiny • upadki z dachu

WYPADKI SAMOCHODOWE POŚLIZGNIĘCIA I UPADKI JEŻELI JESTEŚ OFIARĄ WYPADKU W PRACY I ODNIOSŁEŚ OBRAŻENIA GŁOWY, KARKU, KRĘGOSŁUPA BĄDŹ CIERPISZ NA CHRONICZY BÓL !

Skontaktuj się z nami w celu pomocy prawnej w uzyskaniu Workers Compensation dla wszystkich ofiar wypadku w pracy, a także możliwości powództwa o dodatkowy proces prawny bez względu na status imigracyjny powoda.

MÓWIMY PO POLSKU · DARMOWA KONSULTACJA

Denis Guerin

Attorney At Law Phone: (212) 398-9238

10

WEEKEND

nowy dziennik

| 15 MARCA 2014

!"#$%&'$"()*+,-*."&(/* Dziadek zabrał Jasia pierwszy raz na rozprawę sądową.

Jasio widząc po raz pierwszy adwokata ubranego w togę, pyta: – A dlaczego ten pan jest ubrany jak kobieta?

– Bo będzie zaraz długo mówił!

– Jasiu, kogo częściej słuchasz, mamy czy taty? – pyta nauczycielka w szkole.

– Mamy.

– A dlaczego?

– Bo mama więcej mówi!

Jechał sobie facet w górach samochodem. Nagle na wirażu zarzuciło autem tak, że wóz zaczął stacza się w przepaść. Gostek w ostatniej chwili otworzył drzwi, wyskoczył, złapał się za krzak i wisi nad przepaścią.

Wisi i krzyczy: – Pomocyyyy! Jeeeeest tu kto?! Ratuuuunkuuu!

Nagle rozstępują się chmury, widać wielką jasność i słychać grzmiący głos: – Nie bój się, jestem tutaj! Puść krzak i spokojnie spadnij. Jeszcze dzisiaj będziesz ze mną w raju!

A koleś krzyczy dalej: – Ratuuunku! Czy jest tu ktoś JESZCZE?!

Przyjechała teściowa i stoi pod drzwiami: – Otwieraj, ty łobuzie, wiem, że jesteś w domu, bo twoje adidasy stoją przed drzwiami!

– Niech się mama tak nie wymądrza, poszedłem w sandałach!

– Niech mi pan powie dlaczego pije pan tak dużo? – dopytuje się psychiatra.

– Zaraz spróbuje wyjaśnić panu przyczynę picia – odpowiada roztrzęsiony pacjent. – Zakochałem się w pewnej wdowie, która miała dorosłą córkę. Ożeniłem się z tą wdową i niedługo potem mój ojciec ożenił się z moją pasierbicą. W ten sposób moja żona i ja staliśmy się teściami dla mojego ojca. Za jakiś czas moja teściowa, to znaczy córka mojej żony, urodziła syna. Ten chłopiec stał się automatycznie moim bratem, ponieważ był synem mojego ojca. Ale ponieważ jest równocześnie synem córki mojej żony, więc moja żona stała się jego babcią, a ja stałem się dziadkiem dla mojego brata. Niedługo potem moja żona urodziła syna, który stał się szwagrem dla mojego ojca. Starsza siostra mojego syna jest równocześnie jego babcią, ponieważ mój ojciec jest jego dziadkiem. Mój ojciec jest więc szwagrem mojego dziecka, ponieważ jego siostra jest żoną mojego ojca. Ja jestem wobec tego bratem dla mojego własnego syna. Mój syn jest mojej babci bratankiem, a ja jestem dziadkiem dla samego siebie. Stałem się więc bratem dla mojego ojca, ale jednocześnie jestem synem i ojcem dla niego. Moja żona jest moją macochą, matką, szwagierką i przybraną siostrą. A ja jestem ojcem i synem dla samego siebie.

– Rozumiem – na to psychiatra – niech pan pije dalej.

Kowalska żali się do męża: – Twój gust jest tak zmienny, że doprawdy trudno wytrzymać. W poniedziałek lubiłeś fasolę, we wtorek i w środę też, w czwartek również, a tu nagle w piątek nie cierpisz fasoli!

Z obserwacji: do trzeciego roku życia dziecka rodzice uczą je chodzić i mówić, po trzecim roku każą siedzieć cicho i nigdzie nie chodzić.

REDAGUJE: JANUSZ M. SZLECHTA js@dziennik.com Nadesłał: Jan Rutkowski

#&9# ="()30 9, .3; "71(93/3 &4,4/7 > &(&3#

#<#/' *3,")

/0,!(' 7*:

!"#$%&' !()%*+,- >,6)9# > &.%/,0' >,1*# /,

.,0% .($#1 /7)%9 23,4, 6 ),"0,*),

( 056)/7 13*:# 8#) &),' !,14( *79/7

!"7+,; <,1#

<("., !($,4/7 ($.3,9% > :($(>13

"(8(493/ ) 934(>' 93*,;

+#$9, ) )6 (9 ?,>3$,

71#=, &.& ) &,.(),' <(4/,; !0(9(>3

> ";#/7 ,/4(",

>%=($,17/&7& "#)#">, @99,99, 9, !(17 &4,0 *)#1# >,1/3 ABC

(="5$ )# )>3#");#' 4,.3

,"/,9 !( 40(' ";#/,' *)#937 >>3*)*# (13>#/

)")#&), 9,<*3,' ")%

&),0

D"7*#,/4(" 3 .3&4") /79='<7

9, 93.

9,>393;#' 4# 93*3 (8(/ =,$5> 3 !4,/5>

EEE F(:9.7)%/ 8"%4%+&/3

0,/3 ; .3#1# >%&(/( 93. > /"(>, G,4",*:

9,")74, 9, 4,!*),9

&4( 3*: > >3#/7

!3+,/ !")%>",' *, $,>9% 81,&/

87$(>1, > +#)3(")#

&4(13*, "#+(97 H, I,9*:,

>3#1/3 :7",=,9 4"(!3/,1' 9%

#!3$#' .3, $",!3#6)' 93/ ) *#99%. <74"#.

&!($ *3#.9#+ =>3,)$% ?,9*#' >3*),/4("/,

),$,93# 7$(&4;#!930 &#">3& /")%6)5>/(>% !"#$#%#&'() !"#"$ %&' ()" *"+'

(",'" -.('/01$ 2" !"0&

!<%&7%$ '& */$ 0+ *5.7;

, '.%> /9'5.4% '" */)< ,")25

8"("'5. /*5.2<' *50!" 5 0&'"#/$ */(*5$ #5 0=,

3"45/'6 0*45'1.4$ .014"(" 2"

@"'6 %'"'& */!"#" *4%& *4.%.'$ 2/+ 075.).

1.4

(%5.4$ *4%&-.$ ? 7.0"4%6 8&9 , %> ",7" 75. 8.% :'5.+ %$ 25/02< 1"+'7=, '5.

-.('" % 5'(&-$ 0257; ;.48"1

*/24.,$ '" !.7;"$ 14/'57.

/24.0 0'< '5.(+%$ ,5.(%5

'.4,57" *"14/' 01"(5/'< !/(4"2 /#9/0%.$ '5. '" , 3"$ 09<*5.

(4&75.

8<'25.4 '"7%&$ '5.

01"4/>%&1$ '. !/>%.

8&+7 ,01.7%$ '&

*5.4,5"$ 01.26 #4&!"0 "21&'/$ ,5.7

,&4"% *4%.75,$ 01",'& ,&014<$ #"'& 8<1

'5.<("$ '& <1,=4 )51.4"725 ,=(2" $ 9=(2" 0%/0" '" 09<*"7; 09/'5/," !5"4"

%"("'5. <(/01.*'59 ?

0.4,50 24%&>%=,2/,& !"#$#%#&'()

(4"# ? % ;"25.! 5 0%*57.!

2<%&' ,5.,5=4$ 25

,5"%2" ?

0+ ,5"19"

F.4!56 C%&2 05=(!. ,75.).$ '5.

G50%'<

*/,01"9 (/84" % A49" 5 )<8 %9" B'.4#55 0.45"

%-"%( (<7;/$ ,5.+'$ 01,"

0%'<4 *.4.9

09/(25 /,/7 14/*52")$ '&

C4!"

D/1/#4"$ C7%'"

(4<#" %> /'" 35.0%2" E

nowy dziennik

WEEKEND

| 15 MARCA 2014

11

c NASZ HOROSKOP d

CO CIĘ CZEKA W TYM TYGODNIU BARAN

Miłość: W tym tygodniu będziesz bardzo

uszczypliwy i krytyczny w stosunku do innych.

Zastanów się dobrze zanim powiesz coś czego będziesz żałować.

Praca i finanse: W pracy zapragniesz zmian. W finansach niespodziewany przypływ gotówki, zagraj w lotto.

Zdrowie: W tym tygodniu energia będzie Cię dosłownie rozpierać.

RAK

Miłość: Trzymaj nerwy na wodzy i nie

podchodź zbyt emocjonalnie do partnera, a wszystko się ułoży.

Praca i finanse: Będziesz zaskoczony ilością zleceń i zamówień. Nie panikuj bo to się opłaci. Nie zapominaj o zapłaceniu rachunków na czas.

Zdrowie: Wreszcie zakończysz długotrwałe leczenie, pomyśl o wyjeździe do sanatorium.

WAGA

Miłość: Zauroczy Cię ktoś, kogo spotkasz

na imprezie towarzyskiej.

Praca i finanse: W pracy więcej rozwagi i rozsądku w działaniu, nie da się na siłę zrobić wszystkiego.

Zdrowie: Gimnastyka to Twój żywioł wiec wyskocz na siłownię.

SKORPION

BYK

Miłość: Zapragniesz spotkań towarzyskich,

wybierz się z ukochanym do teatru lub kina a może do restauracji?

Praca i finanse: W pracy mogą pojawić się intrygi i plotki, nie daj się sprowokować.

Bądź ostrożny – to nie czas na drogie inwestycje.

Zdrowie: Stres może Ci przysporzyć problemów z układem trawiennym, nie jedz tłustych potraw.

Miłość: Spotkasz swoją drugą połówkę,

LEW

Miłość: W podróży spotkasz swojego przyszłego partnera, rozglądaj się dookoła.

Praca i finanse: Masz szansę na sukces w pracy, uważaj na oszustów, nie dawaj pieniędzy na żadne inwestycje.

Zdrowie: W tym tygodniu narażony jesteś na migreny i zawroty głowy.

świat zawiruje wokół Ciebie.

Praca i finanse: Nie szukaj problemów tam gdzie ich nie ma. Pieniądze będą spływać wartkim strumieniem.

Zdro wie: Potrzeba Ci więcej wypoczynku.

STRZELEC

Miłość: Dobry czas na nowe znajomości

PANNA

BLIŹNIĘTA

Miłość: Poznasz kogoś bardzo interesu-

jącego – ta znajomość może przerodzić się w miłość.

Praca i finanse: W pracy znakomita atmosfera, szef będzie Cię chwalił za sumienność i oddanie dla firmy.

Zdrowie: Troszkę przybrałeś na wadze, przyda się więcej ruchu.

REKLAMA

Miłość: Panny będą teraz bardziej czułe

w stosunku do swoich najbliższych.

Praca i finanse: W pracy wprowadzisz parę zmian organizacyjnych. Ktoś poprosi Cię o pożyczkę, działaj ostrożnie.

Zdrowie: Znakomita forma fizyczna.

i przyjaźnie.

Praca i finanse: Masz szanse na awans, powiedz szefowi o swoim projekcie. Remont w domu uszczupli Twój budżet.

Zdrowie: Uważaj na kręgosłup, trochę go przeciążyłeś.

KOZIOROŻEC

Miłość: Zapragniesz romantycznej kola-

cji przy świecach i lampce wina.

Praca i finanse: Odpowiedzialna i sumienna praca przysporzy Ci uznanie u szefa. Finanse w znakomitej formie.

Zdrowie: Wybierz się do fryzjera lub kosmetyczki, poprawi Ci to samopoczucie.

WODNIK

Miłość: Twoja aura promieniuje wszyst-

kimi barwami tęczy to przyciągnie samych życzliwych ludzi.

Praca i finanse: Nie wchodź w niejasne interesy, zarządzasz dobrze swoim kapitałem.

Zdrowie: Popadniesz trochę w stan apatii, umów się z przyjaciółmi aby nabrać sił i energii do działania

RYBY

Miłość: Ktoś dawno niewidziany odezwie

się do Ciebie, zaproś go na dobrą kolację.

Praca i finanse: W pracy nowe propozycje umów, kontraktów, nareszcie spłacisz długi.

Zdrowie: Uważaj na swoje ciśnienie i nerki, zrób badania.

12

WEEKEND

nowy dziennik

| 15 MARCA 2014

c

d

ZŁOTE MONETY I MORZE ADAM S. HOLLANEK

Rozkazy, jakie otrzymał sir Francis Wheler, admirał floty królewskiej były dość proste. Przepłynąć Cieśninę Gibraltarską i nękać Francuzów na Morzu Śródziemnym.

To ostatnie powinno być o tyle łatwe, że Wheler miał do dyspozycji okręt HMS Sussex, zwodowany w kwietniu 1693 roku.

WIELKI OKRĘT, WAŻNA MISJA

Duma angielskiej marynarki, trzeci pod względem wielkości okręt wyposażony był w osiemdziesiąt dział, a załoga liczyła pół tysiąca marynarzy. Przewoził też złote monety o wadze – bagatela – dziesięciu ton. Ich łączna wartość, w przeliczeniu, to dzisiejsze pół miliarda dolarów. Oprócz okrętu flagowego flota Whelera składała się z 48 innych statków.

Eskortowała też 166 statków handlowych.

Wheler płynął na Morze Śródziemne, ponieważ jego kraj uwikłał się w konflikt z Francją. Tamtejszy król, Ludwik XIV, nie krył swoich ambicji i prowadził niezwykle ekspansywną politykę zagraniczną. Na przełomie siedemnastego i osiemnastego wieku Francja nie miała sobie równych na kontynencie. Jego przeciwnicy zmuszeni byli budować wielopiętrowe sojusze.

Właśnie wzmocnieniu jednego z nich służył ładunek, który wiózł Wheler. Złote monety były przeznaczone dla księcia Sabaudii, którego chciał przekupić angielski król Wilhelm II. Wiktor Amadeusz bardzo je sobie cenił, w czasie jego panowania złote monety otrzymywane od innych państw stanowiły nawet połowę dochodów budżetu państwa.

Dotacja nigdy jednak nie dotarła do Sabaudii. 11 kwietnia 1694 roku flota prowadzona przez admirała Whelera wpadła w sztorm.

Warunki były tak ciężkie, że flagowy okręt zatonął podczas próby przepłynięcia cieśniny.

Wszystkie złote monety, a także 498 członków załogi z dowódcą na czele poszły na dno. Oprócz Sussexu zatonęło 12 innych statków, w sumie zginęło ponad 1,2 tys. ludzi.

Niezależnie od losów przesyłki Wiktor Emanuel przyłączył się do sojuszu i próbował swoich sił w wojnie z Francją. Wkrótce jednak uznał, że bardziej opłaca mu się współpraca z Francją i w 1695 roku skapitulował przez Ludwikiem XVI.

I;USTRACJE: ARCHIWUM

KSIĄŻĘ, KTÓRY SIĘ ZŁOTU NIE OPARŁ

HMS Sussex

Akcja poszukiwania skarbów z użyciem echosond

TRZYSTA LAT POD WODĄ

Złote monety leżały na dnie cieśniny przez ponad trzysta lat. Pod koniec XX wieku zainteresowali się nimi poszukiwacze skarbów. Nie bez przyczyny. Sussex uważany jest za jeden z najbogatszych wraków. Pół miliarda dolarów to nie byle jaka nagroda za podwodne poszukiwania.

Skarb, który znajduje się na HMS Sussex wart jest pół miliarda dolarów. Nie wiadomo jednak, czy nie został już wydobyty.

Z pewnością nie dotarł do adresata, księcia Sabaudii, któremu złote monety pomagały zmieniać sojusze.

W latach 1998 – 2001 amerykańska firma Odyssey Marine Exploration szukała wraku na dnie morza w okolicach Kadyksu. Z sukce-

SKARB, KTÓRY ZNAJDUJE SIĘ NA HMS SUSSEX, WART JEST PÓŁ MILIARDA DOLARÓW. NIE WIADOMO JEDNAK, CZY NIE ZOSTAŁ JUŻ WYDOBYTY. Z PEWNOŚCIĄ NIE DOTARŁ DO ADRESATA, KSIĘCIA SABAUDII.

sami. Statek został odnaleziony na głębokości tysiąca metrów. W 2002 roku Odyssey dogadał się z rządem brytyjskim, który oficjalnie nadal był właścicielem okrętu w sprawie podziału potencjalnych zysków.

OD POROZUMIENIA DO SALI SĄDOWEJ

Poszukiwacze skarbów mieli dostać 80 proc. z nich do wartości 45 milionów dolarów, połowę w przedziale od 45 do 500 mln dol., a także 40 proc. z nadwyżki ponad pół miliarda dol.

Hiszpanie mieli przysłać archeologów, którzy upewniliby się, że chodzi o wrak brytyjski, a nie hiszpański.

Wszystko wydawało się dogadane, jednak tak, jak w przypadku wojny z końca XVII wieku, także na początku XXI wieku zmiana aliansów pokrzyżowała wcześniejsze plany. Oprócz Sussexu Odyssey zaczął bowiem prace nad wydobyciem innego statku – Merchant Royal, który zatonął w okolicy w 1641 r. Tzw. Black Swan Project nie został jednak zaakceptowany przez Hiszpanię. Kiedy więc firma wywiozła warte pół miliarda dolarów srebrne i złote monety, rząd w Madrycie zerwał współpracę.

Co więcej, nie ma pewności, że złote monety pochodzą właśnie z Merchant Royal. Niektórzy twierdzą, że zostały wydobyte z Sussexu. Sąd nakazał więc firmie zwrócić wszystkie wydobyte ze statku pieniądze.

Artykuł powstał we współpracy z goldon.pl

Jeśli interesują cię podobne historie – odwiedź internetowy portal "Nie z tej ziemi" (www.nieztejziemi.org). To miejsce dla wszystkich entuzjastów alternatywnego myślenia, miłośników spraw niewyjaśnionych oraz paranaukowców. To portal dla fanów wszystkiego co nieziemskie na Ziemi i poza nią.

nowy dziennik

WEEKEND

| 15 MARCA 2014

13

TECHNIKA MA PRZYSZŁOŚĆ JAN LATUS

PRZEPOCZWARZAJĄCY SIĘ TELEFON

Zespół badaczy z University of Hasselt opracował prototyp telefonu wykorzystującego ideę trójwymiarowych puzli. Można dowolnie zmieniać kształt urządzenia – raz będzie ono telefonem, innym razem tabletem, jeszcze innym – konsolą do gier.

NORTH AMERICAN XA2J SUPER SAVAGE

XA2J „Super Savage” to prototyp myśliwca bombardującego przystosowanego do startów i lądowań na lotniskowcu. Dlatego właśnie miał „składane” skrzydła, ułatwiające parkowanie maszyny na pokładzie okrętu. Turbośmigłowa maszyna z trzyosobową załogą mogła przenosić bomby o łącznej wadze 5 ton, była też uzbrojona w 20-milimetrowe działko. Niestety, prace nad prototypem, rozpoczęte w 1948 roku, nie posunęły się za bardzo w ciągu 5 lat – i wtedy siły lotnicze wycofały się z zamówienia.

MASERATI ALFIERI

NAJWIĘKSZY IMAC ŚWIATA Projektant Kurt Merki, fan firmy Apple, proponuje model iMaca wyposażony w gigantyczny, 35calowy ekran. Monitor jest w technologii Retina i ma rozdzielczość 3382-1964 pikseli. Część komputerowa pochodzi z serii MacPro. Wszystko mieści się w jednej, gustownej obudowie. Wymarzony warsztat pracy dla wideografów – oczywiście, tych dobrze prosperujących.

ZDJĘCIA: MATERIAŁY REKLAMOWE

Na salonie samochodowym w Genewie włoski producent samochodów sportowych Maserati uczcił swoją 100. rocznicę istnienia prototypem, który wyznacza kierunki designu tej firmy. Zaprojektowany został w studiu firmy Maserati w Turynie. Jest to piękny pojazd – wygląda agresywnie, zarazem nawiązuje do miękkich, płynnych linii obecnie sprzedawanych modeli. Jest to też rzadki przykład gustownego kształtu przednich reflektorów wykorzystujących wyświetlacze LED.

WEEKEND

nowy dziennik

| 15 MARCA 2014

Dr Allen Roses, były wiceprezes koncernu GlaxoSmithKline twierdzi, że 90 proc. leków działa zaledwie na 30-50 proc. pacjentów. Niepożądane działania lekarstw są trzecią przyczyną zgonów zaraz po chorobach serca i raku.

W Wielkiej Brytanii liczba zgonów z tego powodu jest trzy razy większa niż ofiar wypadków drogowych. Przykładem jest Benoksaprofen – preparat przeciw reumatyczny i przeciw zapalny. Po wypuszczeniu go na rynek okazało się, że wywołuje poważne skutki uboczne. Wycofano go w 1982 r. z USA po stwierdzeniu 27 zgonów i 200 przypadków niewydolności wątroby i nerek. 17 lat później niemiecki koncern wyprodukował preparat o nazwie Vioxx, który od Benoksaprofenu różnił się tylko jedną zmodyfikowaną cząsteczką.

W 2004 r. zniknął z aptek i szpitali. Zanim się to jednak stało, pozostał w organizmach 80 mln osób na świecie, którym trwale uszkodził układ krwionośny przyśpieszając twardnienie naczyń krwionośnych, powodując wylewy i wzrost ciśnienia krwi. W 1991 r. okazało się, że aspartam (E951), który był sztucznym słodzikiem, substytutem cukru, a później pojawił się w napojach i środkach dietetycznych, powoduje 167 działań niepożądanych. Trzy lata później udokumentowano 88 toksycznych symptomów. Wśród nich były m. in. defekty noworodków, syndrom przewlekłego zmęczenia, epilepsja, Parkinson, Alzheimer czy depresje. Niestety koncerny farmaceutyczne wycofują szkodliwy lek dopiero, gdy jego sprzedaż przyniesie odpowiedni zysk a liczba sądowych pozwów wzrasta. Zdarza się, że substancja chemiczna powraca do obiegu pod inną nazwą, z innym wskazaniem leczniczym i inną grupą docelową.

Aby leki spełniały wymagania bezpieczeństwa i skuteczności kluczowe są w tym procesie badania kliniczne. Warto nadmienić, że przypadki zgonów w czasie tych badań są traktowane jako tajemnica handlowa firmy i z tego

CZY LEKI NAS LECZĄ?

MONIKA ŚLIŻ Wierzymy, że zwalczą ból i przyniosą ulgę w cierpieniu. Skoro przepisali je lekarze powinny pomóc. Życie jednak pokazuje, że czasem leki są gorsze od choroby.

powodu nie muszą być ujawniane. Badania bywają też „upiększane”. I tak, jeżeli 5 osób próbuje popełnić samobójstwo, z czego dwóm się to udaje, to w protokole badań może pojawić się określenie, że „5 osób doświadczyło reakcji niespecyficznych”. Nadmienię tylko o „liderach opinii”, którzy zajmują się pisaniem pozytywnych artykułów na zamówienie. Obecnie uważa się, że 75 proc. czołowych naukowców jest opłacana przez branżę medyczną.

Gwen Olsen* o rynku farmaceutycznym: „Chcę obalić mit, że przemysł farmaceutyczny ma na celu poprawę zdrowia i leczenie.

W rzeczywistości jego celem jest utrzymywanie chorób i zarządzanie objawami. Przemysł ten nie jest zainteresowany leczeniem raka, Alzheimera czy chorób serca, ponieważ gdyby tak było, to działali by na własną szkodę – utraty biznesu, a to nie ma sensu. (...)

Musimy się więc oprzeć na naszym zdrowym rozsądku i zrozumieć, że przemysł farmaceutyczny zarabia 5-6 razy więcej niż jakakolwiek inna kompania spośród największych Fortune 500 w USA. (…) Nie interesuje ich to, że sieją dezinformację, że dane z badań klinicznych są ukrywane czy też fałszowane, że skutki uboczne są minimalizowane czy też prezentowane w niewłaściwy sposób. *Gwen Olsen przez 15 lat pracowała jako reprezentant dla takich gigantów farmaceutycznych jak Johnson & Johnson, Syntex Labs, Bristol-Myers Squibb, Abbott Laboratories czy Forest Laboratories. Zrezygnowała z pracy w 2000 r. i od tego czasu ostro występuje publicznie przeciwko firmom farmaceutycznym, które jej zdaniem nie działają na korzyść pacjenta, a własnego zysku.

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

14

PANACEUM NA CHOROBY

NIEPOŻĄDANE DZIAŁANIA LEKARSTW SĄ TRZECIĄ PRZYCZYNĄ ZGONÓW ZARAZ PO CHOROBACH SERCA I RAKU. W WIELKIEJ BRYTANII LICZBA ZGONÓW Z TEGO POWODU JEST TRZY RAZY WIĘKSZA NIŻ OFIAR WYPADKÓW DROGOWYCH.

Badania naukowe potwierdzają, że na choroby zapadamy częściej, gdy jesteśmy pod wpływem negatywnych emocji. Bruce Lipton twierdzi, że nasze myślenie tworzy środowisko chemiczne dla komórek. Myśli powodują reakcję łańcuchową w organizmie. Pozytywne myślenie pomaga w tworzeniu sprzyjających warunków i harmonijnych procesów chemicznych. Negatywne myślenie (stres, strach, nienawiść), prowadzi do przenoszenia wiadomości wywołujących dysharmonię i choroby.

PIÓRKIEM W SEDNO

SŁAWNE PSY

d

ILUSTRACJA: WOJCIECH KOZAK

c

PIES STAFLIK I SPAGETKA Staflik i Spagetka (po polsku Szczudlik i Bagietka) – bardziej znany serial w obecnych czasach jako „Psi Żywot” podbijał w latach 70-tych inną – młodszą publiczność. Ta czeska animowana seria opowiadała o przygodach dwóch psów które zażywają sobie z życia i którym bez przerwy przeszkadza swoimi głupimi pomysłami i figlami natrętna wrona.

(OPR. JL)

UKRAINA

nowy dziennik

WEEKEND

Serdecznie zapraszamy do GABINETU OKULISTYCZNEGO

dr Michał Kiselow OD

15

ALERGOLOG, SPECJALISTA SCHORZEŃ ODDECHOWYCH

dr Krzysztof M. Nowak

NOWOCZESNE METODY LECZENIE WAD I CHORÓB OCZU (jaskra, kontrola chorych na cukrzyce, badanie dna oka, pomiar

ciśnienia sródgałkowego oraz komputerowe badanie pola widzenia).

Konsultacja i kwalifikacja do zabiegu laserowej korekty wad wzroku oraz usuwania zaćmy.

PEŁNY ZAKRES OPIEKI OKULISTYCZNEJ DOROSŁYCH I DZIECI

• dobór soczewek kontaktowych • wysoka jakość szkieł korekcyjnych • duży wybór oprawek: PRADA, DIOR, RAY BAN, COACH, TIFFANY, TOM FORD, OLIVER PEOPLES • okulary przeciwsłoneczne; akcesoria optyczne oraz okulistyczne badania dla kierowców (DMV)

909 Manhattan Ave., Brooklyn NY 11222

tel.718.389.0333

Większość ubezpieczeń medycznych, optycznych i unijnych honorowana

| 15 MARCA 2014

NOWE GODZINY

pon. – pt.: 9 rano – 8 wieczorem sobota: 9 rano – 6 ppoł.

Doktor mówi po polsku.

SPECJALISTA CHORÓB PRZYZĘBIA I IMPLANTÓW ZĘBOWYCH

PARADONTOLOG URSZULA KOROL, D.D.S. BOARD CERTIFIED, (DIPLOMATE OF AMERICAN BOARD OF PERIODONTOLOGY)

• ZAPOBIEGANIE I LECZENIE PARADONTOZY

(KIESZONKI DZIĄSŁOWE, KRWAWIENIE DZIĄSŁOWE, RUCHOMOŚĆ ZĘBÓW)

• IMPLANTY ZĘBOWE • REGENERACJA - ODBUDOWA KOŚCI WOKÓŁ ZĘBÓW • WSZCZEPY KOSTNE - ODBUDOWA WYROSTKA

Absolwent Akademii Medycznej w Warszawie, New York Presbyterian Hospital/Cornell Medical Center w Nowym Jorku.

19-letnie doświadczenie w alergologii, immunologii i pediatrii. Specjalizuje się w opiece zarówno dzieci, jak i dorosłych. Posiada bogate doświadczenie w leczeniu chorób górnych i dolnych dróg oddechowych (w tym alergicznych nieżytów nosa, astmy i przyczyn przewlekłego kaszlu), zaburzeń skórnych (egzema, pokrzywka), alergii pokarmowych i innych złożonych problemów alergicznych.

984 N. Broadway Ste 400, Yonkers, NY 10701,

Tel: (914) 963-8588, Fax: (914) 963-0253

1 Elm St Ste 2A, Tuckahoe, NY 10707,

Tel: (914) 961-2515, Fax: (914) 961-2628

LEKARZ ALERGOLOG Dr. MONIKA I. WORONIECKA, M.D. Specjalista ALERGOLOG dla doros∏ych i dzieci (z wieloletnim doÊwiadczeniem)

• Specjalistyczne skórne testy na alergie • Szczepienia odczulajàce, alergie Êrodowiskowe • Katar sienny, przewlek∏y kaszel i astma, alergiczne choroby zatok, uszu, oczu i skóry • Uczulenia na pokarmy, ostre reakcje uczuleniowe, uczulenia na ukàszenia przez owady • Zaburzenia uk∏adu odpornoÊciowego • Testy wydolnoÊci p∏uc Ubezpieczenia honorowane

Brooklyn:

115 Nassau Avenue (Greenpoint)

718.389.6950

Nassau:

125 Plandome Road (Manhasset), Long Island

516.570.0528

ZĘBODOŁOWEGO

• CHIRURGIA PLASTYCZNA DZIĄSEŁ

- PRZESZCZEPY DZIĄSEŁ WOKÓŁ OBNAŻONYCH SZYJEK ZĘBOWYCH - KOREKTA PRZEROSTU DZIĄSEŁ • STABILIZACJA RUCHOMYCH ZĘBÓW • SZCZEGÓŁOWE BADANIE GŁOWY I SZYI W CELU WYKRYCIA RAKA JAMY USTNEJ I PATOLOGII STAWU SKRONIOWO-ŻUCHWOWEGO

ogłoszenie DR. KOROL JEST JEDYNĄ POLSKĄ SPECJALISTĄ-PARADONTOLOGIEM, ABSOLWENTKA NEW YORK UNIVERSITY, DEPARTAMENT PARADONTOLOGII I IMPLANT DENTISTRY W CELU UMÓWIENIA SIĘ NA WIZYTĘ PROSZĘ DZWONIĆ POD NR:

drobne w gazecie i masz

212.888.2008

57 W. 57 Street, SUITE 805, NYC, NY 10019 (Między 5 i 6 Ave.)

w

darmo

internecie

.com

REKLAMUJ SIĘ W WEEKENDZIE Tel: 212-594-2266 wew. 304 e-mail: displays@dziennik.com.

classified@dziennik.com

16

WEEKEND

nowy dziennik

| 15 MARCA 2014

c DZIAŁ ODZIEŻOWY d

WYZNANIA ZAKUPOHOLICZKI BOŻENA CHLABICZ

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Otwieramy najnowszy numer „Glamour” i co widzimy? Listę zakupów. A na niej 10 pozycji absolutnie niezbędnych, żeby wiosną móc się w ogóle pokazać na ulicy.

Wśród nich: białe czółenka na szpilce, sandałki dowolnego koloru na szerokim słupku, torebka wielkości iPada, typu raportówka, zielona, pomarańczowa albo niebieska. Kostium z szortami (ewentualnie ze spódnicą mini) w jednym z podstawowych kolorów, gładki, w drobny deseń albo w kwiatki. Krótki płaszczyk z rękawami reglanowymi rękawami, czarny, biały lub w kolorze. Sportowa sukienka, też najlepiej czarna, biała lub w kolorze, zwłaszcza niebieska. Spódnica dowolnej długości, kroju, barwy i deseniu, ale za to koniecznie z rozcięciem. Luźna bluzka na ramiączkach. Koszula typu boyfriend, zapinana z przodu na guziki, gładka lub w paski. I wreszcie dżinsy, też typu boyfriend, co oznacza, że ostatecznie, zamiast kupować je na wyprzedaży w Gapie, można sobie pożyczyć ze dwie pary z szafy osobistego chłopaka. Wszystko inne natomiast, nie ma rady, trzeba zakupić w H&M, Zarze albo Armani Exchange.

Podobne listy zawierają bodaj wszystkie wiosenne wydania popularnych magazynów dla pań, i to bynajmniej nie tylko tych, których podstawowym przedmiotem zainteresowania jest moda. Jak w tej sytuacji nie popaść więc w zgubne nałogi, a konkretnie w ulubiony przez współczesnych moralistów shopaholizm, i przestać kupować?

Z uzależnieniem od sprawunków i konsumpcjonizmem sprawa jest w ogóle dość skom-

plikowana. Bo niby wiadomo, że nałogi są niebezpieczne i należy zwalczać je wszelkimi dostępnymi metodami. Jak zgubne bywają skutki uzależnienia od zakupów w Macy’s i Barney’s New York uczy choćby przypadek filmowej Shopaholics, która przez nałóg nabywania konfekcji popadła w długi, tracąc pracę, reputację i chłopaka. I przypadek Carrie Bradshaw, która cały downpayment na co-op nad głową przepuściła na szpilki od Manolo Blahnika.

Z drugiej strony obie historie skończyły się jednak happy endem, bo do Zakupoholiczki wrócił narzeczony, z ulubionym szalikiem z Barney’s zamiast pierścionka. A Carrie i tak kupiła swój co-op, choć zamieszkały w nim głównie jej ukochane szpilki.

Obie opowieści musiały znaleźć szczęśliwe zakończenie, bo bez zastępów zakupoholiczek Nowy Jork już dawno utraciłby główne źródło swoich dochodów, jakim jest przemysł konfekcyjny, inaczej mówiąc – moda. Ba, gdyby nie konieczność kompletowania co sezon kolejnej listy must-haves, pasa musiałaby solidnie zacisnąć cała Ameryka, bo jej gospodarka produkuje przede wszystkim na rynek wewnętrzny. Rosnąca skłonność do oszczędzania i wstrzemięźliwości w zakupach oznacza więc dramatyczny spadek PKB i pogłębiającą się z dnia na dzień dziurę budżetową. Jedyny ratunek przed tym czarnym scenariuszem to stymulacja popytu, czyli żeby pracować (i zara-

biać) powinniśmy kupować. Coraz więcej, i więcej. To elementarz ekonomii.

Komunikaty wysyłane przed media w kwestii konsumpcjonizmu są więc, z samej swej natury opartej na konflikcie interesów gospodarczych i zasad moralnych, wewnętrznie sprzeczne.

W tej sytuacji ostatecznych argumentów za wyprawą po tę koszulę w paski, szerokie dżinsy i niebieską torebkę mieszczącą iPada dostarcza nam więc psychologia. A ta podpowiada, że zakupy doskonale robią nam na psychikę. Zaspokajają nie tylko potrzebę nadążania za trendami, ale także pierwotne instynkty, kierujące nami od paleolitu. Pierwszy z nich, to instynkt łowcy, co tłumaczy przyjemny dreszcz emocji, który budzą w nas przeróżne okazje.

Druga przyczyna pozytywnego wpływu wizyty w domu towarowym na samopoczucie, to

stymulacja zmysłowa (kolory, zapachy, faktury, smaki) i obecność gwarnego tłumu. Dzięki temu zyskujemy poczucie przynależności i bezpieczeństwa. Bo wszystkiego jest dużo i mamy możliwość wyboru, a poza tym kupujemy wśród innych, zjednoczeni we wspólnotę ze względu na te same cele, w tym wypadku – zakupy. Nawet kiedy niczego nie upolujemy, po wyprawie do sklepów czujemy się więc lepiej (oczywiście pomijając osoby cierpiące na klaustrofobię oraz mizantropów).

Zakupoholizm to więc bodaj jedyny ze złowrogich i zagrażających zdrowi psychicznemu nałogów, który ma swoje pozytywne skutki.

Na przykład taki, że powitamy nadchodzącą wiosnę w komplecie modnych must-haves, co nie jest przecież bez znaczenia zarówno dla samooceny, jak i dobrego, wiosennego samopoczucia. &

ZAKUPOHOLIZM TO WIĘC BODAJ JEDYNY ZE ZŁOWROGICH I ZAGRAŻAJĄCYCH ZDROWIU PSYCHICZNEMU NAŁOGÓW, KTÓRY MA SWOJE POZYTYWNE SKUTKI.