Nowy Dziennik 2014/03/29 Weekend

WEEKEND

nowy dziennik

NUMER 758

| 29 MARCA 2014

STRONA 8

ZOFIA BATYCKA

MISS, CO KORONY ODDAĆ NIE CHCIAŁA STRONA 3-6, 14

TEMAT TYGODNIA:

STRONA 3

STRONA 12

STRONA 13

STRONA 14

PYSZNE WINA WRÓŻKA RADIOWÓZ PIES JAKA NAPRAWDĘ JEST ROSJA? Z... KANADY SYBILLA DLA DUBAJU ŚLINIAK

2

WEEKEND

nowy dziennik

| 29 MARCA 2014

c

FELIETON JANKA

d

KONIEC TELEWIZJI Może wypadałoby trochę oszczędzać staruszkę, której dni są policzone? Że jej koniec jest blisko, uważają młodzi ludzie, którzy telewizji nie oglądają wcale. Ciekawe, jak da się żyć w cichym, pustym mieszkaniu, bez sztucznego, alternatywnego świata toczącego się nieustannie na kolorowym ekranie? Ano można, gdyż jest on zastąpiony przez sztuczny świat na ekranie komputera.

Kto wie, czy telewizja nie była jednym z najważniejszych wynalazków w dziejach ludzkości, choć oczywiście można argumentować, że najważniejsza była maszyna parowa, żarówka, telegraf.

Najpierw było radio, które dawało niezwykłe przeżycie odbierania na żywo słów i muzyki z odległych miejsc. Nagle własne mieszkanie nie było już jedynym wymiarem czasowo-przestrzennym, nie wszystko musiało się odbywać „tu i teraz”.

Telewizja była rozwinięciem idei radia, tyle że dodawała do niej jeszcze obraz. Potem był to obraz kolorowy, dziś – obraz niezwykle wysokiej jakości. Idea pozostaje jednak ta sama: przenosimy się w inną, odległą rzeczywistość. Skoro jest inna, często jest piękniejsza od naszej szarej codzienności.

Kapitalną cechą telewizji w jej pierwszych latach był fakt, że programy transmitowane były na żywo. Dziś ma to miejsce tylko w wypadku czytania wiadomości i przy transmisjach sportowych (choć też nie zawsze – czasem puszcza się mecz z przesunięciem czasowym, z taśmy). Fakt, że wszystko odgrywało się na naszych oczach, dodawał programom autentyzmu, zarazem – dreszczyka emocji. Przecież ktoś mógł się pomylić, prowadzący pogubić w rozmowie, muzyk zdenerwować i zagrać fałszywie. Tak się czasem istotnie działo i potem przechodziło to do zbioru anegdot z życia nowego medium.

Fakt, że transmitowano live powodował u gości nie tylko tremę, ale i mobilizował ich.

Tę energię, to napięcie się czuło.

Dziś, w imię perfekcji technicznej programy są najpierw rejestrowane. W państwach niedemokratycznych jest to przy okazji sposób kontroli nad treścią programu. Niektórzy pamiętają odważne wystąpienia lub sławetne gafy gwiazd PRL-owskiej telewizji (po takich wpadkach bez śladu znikali z ekranu). Ostatnio dwie spikerki rosyjskojęzycznej, a nadawanej ze Stanów telewizji oświadczyły na wizji, i w ramach programu na żywo, że nie chcą przekazywać propagandowych kłamstw na temat Ukrainy i Krymu, dyktowanych im przez władze w Moskwie. Czapy za zdradę stanu nie dostaną – w końcu to Amerykanki zatrudnione na kontraktach – ale z pracą pożegnają się na pewno.

Telewizja była na żywo – i była oglądana wspólnie. Telewizory były drogie, najpierw stały więc tylko w salonie. Całe rodziny gromadziły się więc po obiedzie, aby – wysilając wzrok (obraz bywał kiepawy) oglądać jakiś śmieszny serial albo western. Albo wiadomości, gdyż było to wtedy ich podstawowe źródło dla społeczeństwa.

Mieliśmy więc kilka elementów: zbioro-

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Dlaczego wszyscy tak strasznie nie lubią telewizji? Radio ma opinię szacownego, gazety użytecznych, internet jest przyszłością. A telewizja podobno tylko ogłupia.

we doświadczenie, przeżycie rodzinne i poczucie bycia świadkiem czegoś ważnego, co toczy się na naszych oczach.

Poczucie wspólnoty przenosiło się na innych mieszkańców miasta i kraju, skoro kanałów było tak mało. Skazani byliśmy wszyscy na jeden program, potem dwa albo trzy, tak więc te same dialogi, te same odgłosy wystrzałów i salwy śmiechu dobiegały z każdego ganku (w Ameryce) i balkonu bloku (w Polsce i ZSRR).

Im więcej było programów tym bardziej telewidzowie dzielili się na grupki. Telewizory taniały, umieszczano je więc w każdym pokoju. Wkrótce młodzież zamykała się w swoich pokojach, aby oglądać swoje programy.

Internet jest poniekąd kontynuacją telewizji. Laptop to mały, płaski telewizor, na którym można oglądać tysiące kanałów, zmieniać je bezkarnie, przerywać, oglądać tylko początek lub koniec, albo w ogóle kontentować się programami kilkuminutowymi, w postaci filmików na YouTube.

Mimo ogromnej oferty na internecie istnieją jednak jakieś wspólnie oglądane programy. Sieci, jak Facebook, informują nas, kto ze znajomych oglądał to samo co my, i czy mu się to podobało. Jest to jakaś forma wspólnoty ale wirtualna – niekoniecznie oglądamy wszyscy to samo w tym samym momencie, i oczy-

Redaguje Jan Latus (212) 594-2266 w. 115. Stali współpracownicy: Bożena Chlabicz, Marian Chlabicz, Stanisław Kokesz, Monika Śliż, Piotr Milewski, Piotr Powietrzyński, Magdalena Wypych, Zuzanna Ducka-Lubas. Piszą z Polski: Łukasz Dziatkiewicz, Przemek Gulda, Katarzyna Krawczyńska, Ewa Śródka, Daniel Wyszogrodzki.

WEEKEND

wiście nie czujemy fizycznie obecności innych oglądających.

Tę funkcję pełni ciągle kino. Nie wiadomo czy przetrwa, czy będzie tak popularne jak kiedyś. Młodzież zastąpiła laptopem nie tylko telewizję – także salę kinową. Po co się gdzieś fatygować, przyjeżdżać na czas, płacić za bilet, skoro to samo można mieć (i za darmo!) na komputerze. Ciągle jeszcze nastolatkowie lubią spędzać czas w kinie ale czy tak będzie zawsze? Zobaczymy.

Szkoda trochę tego wspólnego oglądania telewizji, tych głupich komentarzy domowników, przeszkadzających dzieci, przerw na herbatę, po których czasem nie rozumiało się akcji filmu (funkcji „pauza” przecież nie było).

Smutno i cicho zrobiło się w mieszkaniach.

Intelektualiści telewizji oczywiście nie oglądają, młodzież – z innych powodów – też nie.

Wiszą więc na ekranach salonów czarne ekrany, gdyż trudno sobie jednak wyobrazić living room bez telewizora. Czasem para obejrzy jakiś romans, ale pokój zapełnia się tylko w czasie jakiegoś ważnego meczu.

Tak więc coraz rzadziej donaszych pomieszczeń wdziera się inny świat – dźwięków, obrazów, akcji. Owszem, odbieramy coraz częściej wirtualną rzeczywistość, ale chcemy to robić indywidualnie, bez świadków i partnerów.

Narzekaliście, że telewizja alienuje ludzi? Poczekajcie dopiero, co zrobi z nimi internet. &

SKAZANI BYLIŚMY WSZYSCY NA JEDEN PROGRAM, POTEM DWA ALBO TRZY, TAK WIĘC TE SAME DIALOGI, TE SAME ODGŁOSY WYSTRZAŁÓW I SALWY ŚMIECHU DOBIEGAŁY Z KAŻDEGO GANKU (W AMERYCE) I BALKONU BLOKU (W POLSCE I ZSRR).

REKLAMUJ SIĘ W WEEKENDZIE.Dział Reklamy i Marketingu, Dyr. Delfina Kozimor: Tel: 212-594-2266 wew. 304; Fax: 212-594-5538; e-mail: displays@dziennik.com.

(Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń).

The Publisher disclaims any liability for the content of any advertisement appearing in this magazine.

Piszcie listy do: jl@dziennik.com

NA OKŁADCE: ZOFIA BATYCKA

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

nowy dziennik

WINO NA WEEKEND

ICEWINE Z...

KANADY!

WEEKEND

| 29 MARCA 2014

3

c POLSKA NA GORĄCO d

ROSJANIE W TRÓJMIEŚCIE PRZEMEK GULDA

Byłem niedawno w jednym z gdańskich kin na rosyjskim filmie. Po dwóch godzinach słuchania języka rosyjskiego wyszedłem na spacer po centrum miasta i przez kolejne dwie godziny... zewsząd słyszałem właśnie ten język. Rosjanie opanowali Gdańsk.

Kraj klonowego liścia przywodzi na myśl raczej przejmujące zimno niż klimaty śródziemnomorskie. Tymczasem w rzeczywistości mamy tam do czynienia z temperaturami dość umiarkowanymi, wystarczającymi do rozwoju Chardonnay, Rieslinga czy Pinot Noir. Uważa się, że pewien chłód sprawia iż wina kanadyjskie świetnie się starzeją.

Choć za początek winiarstwa kanadyjskiego możemy przyjąć rok 1811 gdy Johann Schiller udomowił winorośl vitis labrusca, to prawdziwy rozwój nastąpił dopiero w latach 80. ubiegłego wieku. Wtedy Kanadyjczycy zaczęli eksperymentować z klasyczną odmianą vitis vinifera. Szybko okazało się, że choć „normalne” wina są zupełnie przyzwoite, to prawdziwą ich dumą stało się wino lodowe – icewine. Wielkie zasługi odegrało tu wino Inniskilli, które w 1989 roku za swój icewine zdobyło na Vinexpo w Bordeaux Grand d'Honneur.

Jakim zaskoczeniem musiało to być dla Niemców i Austriaków, że ich winom lodowym wyrósł poważny konkurent z tak egzotycznego winiarsko kraju. Obecnie nikt nie kwestionuje bardzo wysokiej jakości kanadyjskim icewine'ów, niektórzy ośmielają się nawet przebąkiwać, że przewyższają jakością niemieckie.

Ogromną przewagą Kanady nad Europą jest to, że mogą robić swoje icewiny w każdym roku, zaś w Niemczech czasem można próżno czekać na mrozy i rok jest zmarnowany. Ponadto jako kraj na winiarskim dorobku mają wiele zapału i nie boją się eksperymentować. Bywa, że robią wina lodowe z Chardonnay, Pinot Blanc, a nawet z czerwonych – Merlot, Cabernet Franc. Stworzono też specjalną apelację dla win lodowych VQA Vintner's Quality Alliance. Przykład Kanady może być krzepiący dla nas, którzy żyją w mimo wszystko nieco łagodniejszym klimacie.

Skoro im się udają wina, to może mogłyby i w Polsce?

(JL)

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Gdyby nas spytać z czym kojarzy nam się Kanada, to odpowiedzi mogłoby być mnóstwo, ale raczej na pierwszym miejscu nie padałaby odpowiedź „z winem”.

Zaczęło się kilka lat temu, kiedy mieszkańcy należącego do Rosji, choć oddzielonego od reszty kraju Okręgu Kaliningradzkiego zauważyli, że w Polsce ceny wielu towarów są niższe niż w ich ojczyźnie, na dodatek zaopatrzenie jest o wiele lepsze. Wtedy właśnie ruszyła, na razie jeszcze powolna, inwazja Rosjan na Polskę. Absurdalnie wysokie ceny w Okręgu Kaliningradzkim powodowały, że jego mieszkańcom opłacało się przyjeżdżać do hipermarketów po polskiej stronie granicy nawet co tydzień i robić w nich zakupy artykułów spożywczych czy domowej chemii. Z czasem Rosjanie zaczęli robić zakupy na o wiele większą skalę – odkryli bowiem, że to właśnie w północnej Polsce znaleźć mogą najbliższe z ich rodzinnego miasta salony popularnych i modnych zachodnich firm odzieżowych, obuwniczych czy sportowych. Wykupywali więc całe kolekcje w polskich salonach zagranicznych marek. Kolejny krok to meble – okazało się, że właśnie w Gdańsku jest najbliższa od Kaliningradu Ikea – na rezultaty nie trzeba było długo czekać: kiedy dziś próbuje się znaleźć miejsce na parkingu pod wielkim salonem tej marki, mieszczącym się pod Gdańskiem, nietrudno zauważyć, że większość stojących tam samochodów ma charakterystyczną białą tablicę rejestracyjną z liczbą 39 – kodem, który rosyjska administracja przeznaczyła właśnie dla Kaliningradu.

Szybko najważniejszy powód przyjazdów, czyli zakupy, zaczęły uzupełniać także inne atrakcje, które Rosjanie zaczęli odkrywać w Gdańsku, największym mieście w Polsce północnej, a więc – miejscem najbardziej przyciągającym ich, zarówno pod względem odległości od ich domu, jak i różnorodności oferty. A więc: zabytki i muzea, których przeorany kilkakrotnie podczas wojny bombami, przechodzący z rąk do rąk, zniszczony niemal do gołej ziemi Kaliningrad jest niemal zupełnie pozbawiony. Na gdańskim starym mieście co i rusz spotkać można rosyjskich turystów,

którzy z wydrukowanymi cyrylicą przewodnikami stają pod najciekawszymi budynkami i pomnikami.

Awięc: imprezy sportowe i kulturalne. To właśnie przecież w Trójmieście odbywa się najbliższy do rosyjskich granic wielki, międzynarodowy festiwal muzyczny, czyli gdyński Open’er, to właśnie tu mieszczą się dwa nowoczesne obiekty, na których co i rusz odbywają się mecze albo koncerty o międzynarodowym wymiarze, czyli hala Ergo Arena i stadion PGE Arena. To właśnie tam można było zobaczyć m. in. mecze w ramach Euro, mistrzostwa Europy w siatkówce albo koncerty Bon Jovi, Roxette czy Jennifer Lopez. Sądząc po tym, jak często podczas tych wszystkich imprez można było usłyszeć język rosyjski, Rosjan było tam mniej więcej tyle, co Polaków.

Mieszkańcy Gdańska zaczynają się coraz bardziej przyzwyczajać do tego, że to właśnie Rosjanie zastąpili Niemców, od lat dominujących w ruchu turystycznym nad Bałtykiem.

W Warszawie często dochodzi do antyrosyjskiich incydentów, na czele z bijatykami podczas meczów z udziałem rosyjskiej reprezentacji w ramach Euro czy próbą podpalenia rosyjskiej ambasady. W Gdańsku w ostatnich latach nie dochodziło do jakichkolwiek aktów

agresji czy nawet niechęci wobec Rosjan. Wygląda na to, że gdańszczanie błyskawicznie przyswoili sobie zasadę, że nie zarzyna się kury, która znosi złote jajka. W Gdańsku podejście jest więc inne: restauratorzy, właści cie le skle pów, ob słu ga w mar ke tach – wszyscy zaczynają uczyć się języka rosyjskiego, żeby lepiej dogadywać się z coraz większą ilością klientów ze Wschodu.

Na większości restauracji w centrum miasta widnieją napisy, że w środku znaleźć można menu w języku rosyjskim. Władze miasta wydają kolejne informatory, przewodniki i mapy z tekstami drukowanymi cyrylicą, które z miejsca znajdują wielu czytelników, w coraz większej ilości miejsc pojawiają się tablice informacyjne i inne napisy w języku rosyjskim, tak żeby jak najbardziej ułatwić rosyjskojęzycznym turystom poruszanie się po mieście. Rosyjska inwazja turystyczna na Gdańsk stała się faktem. & P. S. Ledwie dzień po tym, kiedy powstał ten optymistyczny tekst, rozpoczęło się nagłe i bardzo daleko idące ponowne ochłodzenie stosunków na linii mieszkańcy Trójmiasta – mieszkańcy Kaliningradu, związane z napięciem wokół Ukrainy. Co z tego wyniknie – nie wiadomo. Wiadomo jedno – nic dobrego.

MIESZKAŃCY GDAŃSKA ZACZYNAJĄ SIĘ CORAZ BARDZIEJ PRZYZWYCZAJAĆ DO TEGO, ŻE TO WŁAŚNIE ROSJANIE ZASTĄPILI NIEMCÓW, OD LAT DOMINUJĄCYCH W RUCHU TURYSTYCZNYM NAD BAŁTYKIEM.

4

WEEKEND

nowy dziennik

| 29 MARCA 2014

c WYRWIJ, ZACHOWAJ d

PUTIN W PIGUŁCE MONIKA ŚLIŻ

62 lata temu w radzieckim Leningradzie na świat przyszedł Władimir Putin.

Praca doktorska Putina dotyczyła ekonomii zasobów naturalnych. Dziewięć lat po jej obronie przez Władimira, pewien badacz z Brookings Institution w Waszyngtonie przyjrzał się jej uważniej i stwierdził, że szesnaście stron tekstu zostało przepisanych dosłownie z amerykańskiego podręcznika. To samo dotyczyło przynajmniej sześciu wykresów. Putin nigdy nie przyznał się do plagiatu.

Jego rodzice, Maria i Władimir Putinowie wraz z synem mieszkali w kamienicy, która otoczona była ze wszystkich stron wysokimi ścianami budynków. Putinowie mieszkali na ostatniej kondygnacji pięciopiętrowego budynku.

W książce „Putin. Człowiek bez twarzy” autorka Masha Gessen pisze, że rodzina miała telewizor, telefon i daczę za miastem, co wtedy było rzadkością. Ojciec był wykwalifikowanym robotnikiem w fabryce wagonów kolejowych, a matka pracowała między innymi jako stróż nocny, sprzątaczka i ładowacz. Sport – jak mówi Putin – zawsze odgrywał dla niego ważną rolę w kształtowaniu charakteru. – Chodzi o to żeby dawać z siebie wszystko, żeby odnieść zwycięstwo i uzyskać dobry wynik. Zdobyć doświadczenie, jak działać w takich sytuacjach. Umieć się zmobilizować, skoncentrować całkowicie na odniesieniu określonego celu. W wieku mło-

dzieńczym trenował sambo, czyli sztukę samoobrony bez użycia broni. Szkołę średnią skończył z oceną celującą z historii, niemieckiego i wychowania fizycznego, dobrą z geografii, rosyjskiego i literatury oraz dostateczną z fizyki, chemii i matematyki. Były to czasy, kiedy o jedno miejsce na leningradzkim uniwersytecie starało się czterdzieści osób. Putin był prawdopodobnie jedynym studentem w Leningradzie, który miał swoje auto. Auto, które jego rodzice wygrali na loterii. W 1975 r. ukończył studia na Wydziale Prawa Państwowego Uniwersytetu w Leningradzie. W czasie studiów został członkiem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, pozostając w niej aż do czasu zakazania jej działalności i rozwiązania w 1991 r. Już jako młody chłopak bardzo chciał dostać się w szeregi KGB. Jednak dopiero na czwartym roku studiów oficer KGB spotkał

się z Putinem, oceniając go jako „niezbyt towarzyskiego, ale dynamicznego, elastycznego i odważnego, przede wszystkim zaś łatwo kojarzącego twarze, co w przypadku pracy w KGB, szczególnie w komórce wywiadowczej, będzie mieć kluczowe znaczenie”. Putin sam przyznaje, że komunikowanie się sprawia mu trudność. Zanim poznał swoją obecną żonę, był poważnie zaangażowany w związek z inną kobietą, którą zostawił przed ołtarzem.

Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w KGB jako oficer operacyjny. Wlatach 1985-1990 służył na terytorium NRD. Po powrocie piastował stanowisko doradcy rektora w Leningradzkim Uniwersytecie Państwowym do spraw zagranicznych. Wtedy rozpoczęła się jego współpraca z przewodniczącym Rady Miejskiej Leningradu Anatolijem Sobczakiem. Kiedy Sobczak został merem Leningradu, Władimir zo-

NA CZWARTYM ROKU STUDIÓW OFICER KGB SPOTKAŁ SIĘ Z PUTINEM, OCENIAJĄC GO JAKO „NIEZBYT TOWARZYSKIEGO, ALE DYNAMICZNEGO, ELASTYCZNEGO I ODWAŻNEGO, PRZEDE WSZYSTKIM ZAŚ ŁATWO KOJARZĄCEGO TWARZE, CO W PRZYPADKU PRACY W KGB, SZCZEGÓLNIE W KOMÓRCE WYWIADOWCZEJ, BĘDZIE MIEĆ KLUCZOWE ZNACZENIE”.

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Masha Gessen twierdzi, że w szkole podstawowej Putin jako jedyny miał zegarek. Po wyborze na prezydenta w ciągu kolejnych lat uwieczniono go na zdjęciach z kilkoma różnymi zegarkami, pośród których najczęściej pojawiał się Patek Philippe Perpetual Calendar z białego złota, wart 60 tys. dolarów.

stał przewodniczącym Komitetu Spraw Zagranicznych w urzędzie mera miasta.

W latach 1992-1996 pełnił funkcję zastępcy mera Petersburga, odpowiedzialnego za kontakty międzynarodowe i inwestycje zagraniczne. Tu wyrobił sobie kontakty, które umożliwiły mu karierę w Moskwie i tu brał udział w przekręcie, w wyniku którego zdefraudowano ok. $100 mln zagranicznej pomocy dla mieszkańców dzisiejszego Petersburga. Masha Gessen w swojej książce pisze o kobiecie, która pracowała w tamtym czasie w biurze mera. Opisuje ona Putina jako człowieka z pustego gabinetu (znajdowało się w nim tylko biurko i stojąca na nim szklana popielniczka). W pierwszych miesiącach pracy Putin zrobił na ludziach wrażenie człowieka pełnego zapału, ciekawego i zaangażowanego w sprawy miasta, później jednak jawił się jako obojętny i wyzuty z uczuć. W sierpniu 1996 został powołany do pracy w administracji prezydenta Rosji Borysa Jelcyna. Od lipca 1998 do sierpnia 1999 był szefem Federalnej Służby Bezpieczeństwa.

Dzięki poparciu m. in. Anatolija Czubajsa i Borisa Bieriezowskiego został w sierpniu 1999 powołany na stanowisko premiera. Od 31 grudnia 1999 roku, po rezygnacji Jelcyna ze stanowiska prezydenta, Putin pełnił obowiązki prezydenta Rosji. Urząd prezydenta Rosji objął w 2000 roku. Cztery lata później po raz kolejny został głową państwa. W kolejnych wyborach piastował urząd premiera. W 2012 r. po raz kolejny stanął na czele Rosji. &

nowy dziennik

Z małego, niewiele znaczącego księstewka w strefie wpływów imperium otomańskiego, państwo rosyjskie rozwinęło się do rozmiarów mocarstwa tą samą metodą, którą właśnie teraz stosuje na Krymie. Czyli aneksją przyległych terytoriów prośbą (poprzez małżeństwa dynastyczne, układy polityczne i zabiegi dyplomatyczne) albo groźbą. Lub przez zabór zbrojny. I tak konsekwentnie, przez całe stulecia.

Na początku bowiem, co w przypadku Europy Wschodniej i Środkowej oznaczało czasy między wiekiem 8. a 13., okolice dzisiejszej Federacji Rosyjskiej, Polski, Czech i państw bałtyckich zaludniały plemiona, których etniczna przynależność wciąż pozostaje dla historyków przedmiotem sporu. Wiadomo, że jednym z nich byli Polanie, których niektórzy badacze uważają za Słowian. W siódmym – ósmym stuleciu naszej ery tereny zajmowane przez tychże Polan i jeszcze inne, mniej liczne ludy niewiadomego pochodzenia zostały zaś opanowane, częściowo na drodze dyplomatycznej, a częściowo poprzez podboje, przez Waregów – lud normański, wywodzący się ze Skandynawii.

Wprzeciwieństwie do zajmujących się rolnictwem Polan, Waregowie trudnili się głównie handlem i rzemiosłem wojennym, więc błyskawicznie narzucili mieszkającym tu wcześniej „wieśniakom” swoje rządy, tworząc w okolicach Nowogrodu Wielkiego pierwsze państwo z prawdziwego zdarzenia. Nazwali je Rusią. Za jego początek uważa się rok 862 n. e., a za twórcę pierwszej ruskiej dynastii – Ruryka, ówczesnego wodza plemienia Waregów, który zapoczątkował w ten sposób rządy Rurykowiczów, zasiadającym na rosyjskim tronie aż do połowy 16. stulecia.

Wojowniczy Normanowie podbojami militarnymi i układami politycznymi błyskawicznie uczynili ze swojego małego księstewka imperium sięgające od Smoleńska po Morze Czarne. Stolicę przenieśli zaś do odebranego Polanom Kijowa, i od tamtej pory państwo Waregów nazywane było Rusią Kijowską, która skupiała już wtedy pod swoim zwierzchnictwem całą Słowiańszczyznę Wschodnią.

Te stare dzieje w pewnym sensie tłumaczą, dlaczego Rosjanie są „narodem imperialnym”. Mają to po prostu w genach, po normańskich przodkach Waregach i pierwszej ruskiej dynastii Rurykowiczów. Inaczej nie potrafią. Jest to dla nich kwestia wierności – nazwijmy to – tradycji etnicznej.

Imperializm rosyjski, gdyby rozwijał się zgodnie z imperatywem walecznych Normanów, zatrzymałby się pewnie dopiero na granicy Bałtyku i Morza Śródziemnego, gdyby nie to, że stulecia 10. – 15. upłynęły ruskim książętom na kłótniach w rodzinie, Ruś zaś pogrążyła się na długie wieki w krwawych sporach dzielnicowych.

Odbudowa imperium rosyjskiego zaczęła się od Aleksandra Newskiego i pierwszych prób zrzucenia jarzma tatarskiego. Aleksandrowi wyrósł też groźny przeciwnik, Wielkie Księstwo Litewskie, które weszło w polityczną i militarną unię z Polską.

| 29 MARCA 2014

5 ZDJĘCIE: ARCHIWUM

WEEKEND

c WEEKEND NIE POLECA d

IMPERIUM KONTRATAKUJE ALFA OMEGA

Jak Rosja stała się mocarstwem? Tak się złożyło, że odpowiedzi nie trzeba szukać w podręcznikach historii.

Wystarczy włączyć telewizor albo przejrzeć dowolną gazetę.

Od tamtej pory imperialna potęga Rosji kształtowała się także w konfliktach z Polakami, choć pierwszym wielkim zwycięstwem prowadzącym Rosję do podboju połowy Europy było rozgromienie Tatarów przez księcia moskiewskiego, Dymitra Dońskiego, na Kulikowym Polu. Od tamtej chwili rozpoczęła się ekspansja terytorialna Moskwy pod hasłami integracji ziem „staroruskich” w ich granicach zakreślonych jeszcze przez Rurykowiczów.

Za początek rosyjskiego „wojującego imperializmu” uważa się więc – nie bez racji – rok 1380. To wtedy do charakteru narodowego, odziedziczonego po normańskich przodkach, dołączyła uzasadniająca podboje narodowa ideologia.

Do wielkich zaborów terytorialnych, sięgających od Kaukazu po Syberię, doszło zwłaszcza za czasów kolejnego władcy Rosji – Iwana Groźnego. Jego jedyną spektakularną porażką była klęska w wojnie polsko-rosyjskiej, toczonej w latach 1577-82, która stała się zresztą zarzewiem kolejnego polskiego konfliktu ze wschodnim sąsiadem, zakończonego nieudaną próbą osadzenia na moskiewskim tronie Władysława IV. Ten etap wojen polsko-ruskich zakończył się naszą przegraną i opuszczeniem Moskwy

przez polską załogę w roku 1612. Owa data uchodzi – znów nie bez racji – za kolejny, po bitwie na Kulikowym Polu, etap na drodze Rosji do pozycji mocarstwa, który zapoczątkowała dynastia Romanowów. Jej pierwszy przedstawiciel na moskiewskim tronie, Michał I, poprowadził kolejną, zwycięską dla Rosji, wojnę z Polską o Smoleńsk, w wyniku której oddaliśmy Rosji Inflanty (dzisiejszy Obwód Kalinigradzki). Pod rosyjskie panowanie trafiła zresztą wtedy nie tylko ziemia smoleńska, ale też cała Ukraina Wschodnia z Kijowem włącznie. Kolejne wojny, prowadzone już w 18. stuleciu, umocniły panowanie Rusi od Bałtyku po Morze Czarne, czyniąc z niej największe mocarstwo europejskie. Największym sukcesem Rosji w tamtym stuleciu było jednak spektakularne zwycięstwo odniesione nad największym konkurentem do tej roli – Rzeczpospolitą. Abyło to, dodajmy, zwycięstwo dyplomatyczne, czyli przeprowadzony za sprawą carycy Katarzyny pierwszy (a potem kolejne) rozbiór Polski. Biorąc pod uwagę skandynawskie pochodzenie Rurykowiczów, można by sądzić, że stało się tak, ponieważ imperializm Rosjanie mają w genach, a my – spokojni Słowianie, padliśmy ostatecznie ich ofiarą. Problem w tym, że Mieszko I też podobno był Normanem. &

ZA POCZĄTEK ROSYJSKIEGO „WOJUJĄCEGO IMPERIALIZMU” UWAŻA SIĘ ROK 1380. TO WTEDY DO CHARAKTERU NARODOWEGO, ODZIEDZICZONEGO PO NORMAŃSKICH PRZODKACH, DOŁĄCZYŁA UZASADNIAJĄCA PODBOJE NARODOWA IDEOLOGIA.

REKLAMA

AIR TOUCH DENTAL BROTHERS, PC Gwarantujemy wysokà jakoÊç us∏ug dla ca∏ej Rodziny • Leczenie kana∏owe • Koronki i mostki • Implanty • Bia∏e plomby • Wyjmowane ca∏kowicie albo cz´Êciowe protezy • Usuwanie z´bów • Leczenie paradontozy

100 % STERYLIZACJA

1 godzina w gabinecie wybielania z´bów

ORTODONTA

Prostowanie z´bów przez wyjmowany aparat

Pi´kny uÊmiech po 2 wizytach • Bez borowania • Bez zastrzyków • Bez bólu Najskuteczniejsza metoda leczenia na: krzywe, ukruszone, zabarwione i odbarwione z´by oraz odst´p mi´dzy z´bami

OTWARTE W NIEDZIEL¢

203 Nassau Ave., Greenpoint B’klyn NY 11222 (pom. Humbold St. & Russel St.) (718) 383-1270

6

WEEKEND

nowy dziennik

| 29 MARCA 2014

c KIJEM W MROWISKO d

ROSYJSKA DUSZA MARIAN POLAK Zdaniem historyka Jurija Piwowarowa, coś takiego, jak rosyjska dusza nie istnieje. I to wcale nie dlatego, że akademikom nie przystoi wiara w duchy.

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Rosyjska Gwardia Honorowa

Rzecz w tym, że – w jego przekonaniu, wyrażonym w niedawnym wywiadzie dla „Polityki”, ta dusza to mit utkany ze stereotypów, zrodzony w kulturze europejskiego Zachodu.

Dlaczego, w takim razie, Europa i Ameryka uporczywie urządzają Rosjanom regularne seanse spirytystyczne, choć przecież nie słychać, żeby ktokolwiek równie usiłował wywoływać ducha, dajmy na to, Chińczyków?

A przecież ci ostatni różnią się od nas znacznie bardziej, niż Rosjanie.

Chyba właśnie dlatego. Chińczyk, że niepodobny do nas, w sensie nas Amerykanów i nas Europejczyków, to wiadomo. Natomiast Rosjanie są, wydawałoby się, jak my wszyscy. Tymczasem przecież nie są. I to też wiadomo.

Skąd ta różnica i na czym konkretnie polega?

Na podpowiedź Piwowarowa nie ma co liczyć ale na szczęście zawsze odwołać się można do największego bodaj eksperta w spra-

wach duchowości wschodniego imperium, rosyjskiego filozofa Mikołaja Bierdajewa, wy-

dalonego z ojczyzny tuż po rewolucji ze wzglę-

du na przedmiot swoich badań, niebezpiecznie podpadający pod zakazany wtedy w Rosji, niepoprawny spirytualizm.

Filozof Bierdajew nie tylko wierzył w istnienie rosyjskiej duszy, ale nawet dokładnie ją zdefiniował i opisał te jej cechy, które różnią ją od równie jasno sklasyfikowanej duszy polskiej, należącej jego zdaniem do gromady, czy też gatunku dusz Zachodu. Ale wyłącznie z wyboru, bowiem – w przekonaniu Bierdajewa – antropologicznie nasze polskie dusze reprezentują, podobnie jak rosyjskie, typ słowiański i są ze sobą blisko spokrewnione. Ale jak to w rodzinie – jedna wdała się w matkę Słowiańszczyznę, druga zaś w ojca chrzestnego, władcę cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego – Ottona.

Rosyjską duszę Bierdajew chce widzieć jako serdeczną, towarzyską, gościnną i dającą sercu prymat nad rozsądkiem. Miałaby ją też cechować bezkompromisowość i straceńcza odwaga, ideowość, pogarda dla pragmatyzmu, chłodnej kalkulacji i wyrachowania, głęboka uczuciowość, prowadząca często do skrajnych

emocji i poczucie narodowej godności i dumy.

Rosyjska dusza najlepiej realizować by się miała w zaangażowaniu w projekty doniosłe i wielkie, przekraczające granice geograficzne i pokoleniowe. Grzęznąć natomiast i marnieć w szarej codzienności, jako organicznie niezdolna do pracy u podstaw. Stąd, ze znużenia prozą życia, miała się brać także słynna rosyjska melancholia. Cechy rosyj-

skiej duszy, to jeszcze swoista dzikość, dopuszczająca do głosu skrajne uczucia, i granicząca z manią potrzeba wielkości.

Co innego dusza polska. Ta, znów według Bierdajewa, jest arystokratyczna. Najbardziej z gatunku dusz słowiańskich subtelna i wyrafinowana, co miałaby zawdzięczać bliskim kontakty z europejskim Zachodem i jego kulturą dworsko-rycerską. Oraz

wpływom cywilizacji chrześcijańskiej w wydaniu łacińskim (bo cerkiew prawosławna to dziedzictwo Bizancjum). Tę polską ogładę, a zwłaszcza kontrolę nad skrajnymi emocjami i instynktami, Rosjanin odebrał jako nieszczerość, wytykając nam również wyrachowanie,

ROSYJSKĄ DUSZĘ BIERDAJEW CHCE WIDZIEĆ JAKO SERDECZNĄ, TOWARZYSKĄ, GOŚCINNĄ I DAJĄCĄ SERCU PRYMAT NAD ROZSĄDKIEM. MIAŁABY JĄ TEŻ CECHOWAĆ BEZKOMPROMISOWOŚĆ I STRACEŃCZA ODWAGA, IDEOWOŚĆ, POGARDA DLA PRAGMATYZMU, CHŁODNEJ KALKULACJI I WYRACHOWANIA, GŁĘBOKA UCZUCIOWOŚĆ, PROWADZĄCA CZĘSTO DO SKRAJNYCH EMOCJI I POCZUCIE NARODOWEJ GODNOŚCI I DUMY.

zimną kalkulację i demonstrację poczucia wyższości. Ba, nawet pogardę względem dzikiego sąsiada. Rosjan zawsze prowokowała też polska duma i indywidualizm.

Oni wciąż pozostali bowiem – co nieustannie potwierdzają badania socjologiczne – społeczeństwem kolektywistycznym. Jak większość kultur azjatyckich.

Być może właśnie w tym, że Rosja leży między Wschodem i Zachodem, tkwi zresztą tak fascynująca dla Europejczyków tajemnica jej pogmatwanej, targanej sprzecznościami duszy. Z jednej strony jest ona bowiem anarchistyczna, jak francuska, a z drugiej pokorna wobec każdej władzy i akceptująca wszelki despotyzm i autokrację. Dla idei równości skłonna jest podpalić świat i ponieść największe ofiary, a jednak godzi się na feudalne relacje między władzą i obywatelem. Tkwi w pogaństwie i szerzy wojujący ateizm, ale modli się żarliwie i chyli czoła przed ikonami Stalina i Putina, hurtem zaliczając ich w poczet cerkiewnych patriarchów i otaczając kultem religijnym. Gardzi dobrami materialnymi, a gustuje w bizantyńskim przepychu. Propaguje internacjonalizm i przyjaźń między narodami, ale po nocach śni się jej ciągle Wielka Rosja.

Piwowarow twierdzi, że to nic innego, jak zagubienie i kompleksy nieobytej kuzynki z prowincji, której wystarczy pokazać, jak działa ekspres do kawy i nowoczesna pralka. I będzie „po duszy”. Może trochę... Świat nie bez racji podejrzewa jednak, że nie tylko o cywilizacyjne zapóźnienie tu chodzi. Rosyjska dusza w konfrontacji z Europą zachowuje się bowiem – w tej swojej postawie niższości i wyższości jednocześnie – podobnie, jak jej polska „siostra” w Ameryce. Taka już słowiańska specyfika. &

nowy dziennik

BORO PARK

WEEKEND

POLSKI GABINET LEKARSKI

GABINET CZYNN Y:

Specjalista chorób wewn´trznych

57-02 11th Ave., BROOKLYN, NY 11219

Tel: 718.435.5830

GABINET CZYNN Y: wtorek od 5:00-8:00 wiecz. czwartek od 5:00-8:00 wiecz. piàtek od 9:00 rano-12:00 sobota od 5:00-8:00 wiecz.

66-57 Forest Ave. RIDGEWOOD, NY 11385

Tel: 718.381.3766

Charles J. Ptak, D.D.S.

SPECJALISTA-CHIRURG SZCZ¢KOWY BEZBOLESNE ZABIEGI IMPLANTY POD NARKOZÑ DENTYSTYCZNE

Wi´kszoÊç ubezpieczeƒ honorowana (n.p. Aetna, Medicare, 1199)

• BEZBOLESNE USUWANIE Z¢BÓW • IMPLANTY - NADBUDOWA KOÂCI SZCZ¢KOWEJ • LECZENIE KANA¸OWE RESEKCJE • INFEKCJE JAMY USTNEJ I PROFILAKTYKA RAKA • T.M.J. CHRONICZNY BÓL SZCZ¢KI • ZABIEGI PO USZKODZENIACH I ZRANIENIACH TWARZY ORAZ BIOPSJA TKANKOWA

GABINET PSYCHOLOGICZNY Konsultacje | Ewaluacje | Testy | Diagnoza | Psychoterapia Dr ANDRZEJ TWARDOŃ Psycholog, St.Luke’s-Roosevelt Hospital The New School for Social Research

Mgr ANNA TWARDOŃ

Psychoterapeuta Uniwersytet Jagielloński, New York University

212-473-6669 920 Broadway, Manhattan NY

(bet 20-21st Street) Subway L., N, R, F, 4, 5, 6, F, B, D to 14th Street Union Sq.

(Polish / English)

Bezpłatna

konsultacja telefoniczna

7

RIDGEWOOD

Jerzy Wawerski, MD

poniedzia∏ek od 2:00-7:00 wiecz. Êroda od 2:00-7:00 wiecz. piàtek od 2:00-7:00 wiecz. sobota od 10:00-3:00 ppo∏.

| 29 MARCA 2014

Stres imigracyjny, nerwice, lęki, depresja, problemy osobiste i rodzinne, opinie dla sądów, nałogi, choroby psychiczne, nauka medytacji www.twardon.org • atwardon@gmail.com

TEL:

718.383.5551

www.drptak.com VISA • MASTER CARD • AMERICAN EXPRESS

92 Norman Avenue

Greenpoint, NY 11222

8

WEEKEND

nowy dziennik

| 29 MARCA 2014

Stowarzyszenia artystyczne, grupy poetyckie, teatry, gazety, kina, kabarety – życie kulturalne II RP kwitło. A za nim siłą rzeczy ruszyło życie towarzyskie. Wielką estymą społeczeństwa cieszyło się kino, a w szczególności rodzące się co chwila gwiazdy i gwiazdki filmowe. Postać Hanki Ordonówny zainspirowała do walki o medialną sławę rzesze dziewcząt, które często drogę na ekran upatrywały w konkursach piękności. W 1930 najpopularniejsze dzienniki: „Express Polarny” i „Kurier Czerwony” ogłosiły konkurs na najpiękniejszą Polkę. Wymaganie były surowe: kandydatka musiała być „niezamężna i nieskazitelnego prowadzenia się”, w wieku od 18 do 25 lat. Do redakcji przysłano ponad 5000 fotografii. Najpierw wybrano 70 kandydatek, które poddano osądowi czytelników. Potem wybrano finałową piętnastkę, wśród której znalazła się debiutująca w konkursie piękności Zofia Batycka – przyszła miss, która uwiodła Jana Kiepurę, przebojem podbiła ekrany a także, w aurze skandalu, odmówiła oddania korony najpiękniejszej Polki.

UPARTA ZOSIA PODBIJA SERCA I EKRANY

Zofia Batycka urodziła się w 1907 roku we Lwowie jako córka znanego adwokata. Ojciec zapewnił jej dobrą edukację – studiowała w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej. Rodzice musieli być dość liberalni, bowiem pozwolili córce rozpocząć pracę jako aktorka. Przypomnijmy, że nawet w szalonych latach dwudziestych podobna kariera nie była raczej przewidywana w curriculum vitae panienki z dobrego domu. Zofia jednak była uparta – wierzyła w swój talent i... urodę. Niewątpliwie panna Batycka była niezmiernie urodziwa, zgrabna i czarująca. Dodatkowo niezwykły temperament dodawał jej sztuce aktorskiej wyrazistej ekspresji, którą tak cenili ówcześni widzowie.

Pasja sceniczna Miss Polonia 30 Zofii Batyckiej narodziła się, gdy jako kilkuletnią dziewczynkę rodzice zabrali ją na przedstawienie opery „Faust”. Po tym mała Zosia zaczęła męczyć rodziców: „ja bym też tak chciała tańczyć na paluszkach jak te piękne laleczki”. Z domu zaczęła robić miejsce baletowych przedstawień, kuzynkom rozdawała męskie role, a same grała dobre wróżki i księżniczki. W wieku 15 lat po raz pierwszy poszła do kina i obejrzała film ZUZANNA DUCKA-LUBAS z Mary Pickford i Douglasem Fairbanksem. Odtąd film stał się jej pasją. „Pamiętam oglądaDwudziestolecie międzywojenne w Polsce to był bez wątpienia niezwykły okres. Zachłyśnięci odzyskaną łam wówczas wiele filmów seryjnych z rodzapo ponad stu latach niepodległością Polacy ruszyli nadrabiać ten czas. ju „Perls of Paulino” z Pearl White. Zachwycałam się Thedą Bara i Nitą Naldi – typową dę Polek jak najgodniej reprezentować.” femme fatale. Stylizowałam się na tę kobietę woli” (1930), „Dziesięciu z Pawiaka” (1931), wającego się we Francji.

Zofia natychmiast stała się rozchwytywafatalną. Z domu robiłam teraz z kolei teatr. Ma- „Moralność pani Dulskiej” (1930), pierwszym jąc długie włosy zaczęłam je upinać w duży polskim filmie dźwiękowym, i „Kobieta, któ- na – posypały się zaproszenia na ekskluzywwęzeł i grałam uwodzicielki o wężowej figu- ra się śmieje” (1931), gdzie zagrała główną ro- ne przyjęcia, szał wywiadów prasowych i raNiemal jej się to udało – we Francji Barze w typie Nity Naldi. I tak jak ona trzyma- lę Izy Breton. Grała u boku największych aman- diowych. W rozmowie z prasą po ogłoszeniu tycka o włos przegrała z Miss Grecji. Jednak wyników konkursu rezolutna panna Batycka śliczną i zdolną dziewczynę dostrzeżono, łam w dłoni papieros (niezapalony) w długiej tów polskiego kina. stanęła na wysokości zadania i zaprezentowa- a amerykańskie i europejskie studia filmowe cygarniczce. Miałam wówczas szesnaście ła się z jak najlepszej strony: lat” – wspominała. i firmy reklamowe zaproponowały jej współ„Jestem bardzo zmęczona i strasznie, strasz- pracę. Początkowo na wyjazd Zofii do USA W karierze ślicznej Zosi niewątpliwie poAmbitna dziewczyna ani myślała jednak mógł przyjaciel domu – Ludwik Solski, który spocząć na laurach. Kolejnym krokiem w ka- nie wdzięczna... – mówiła. – Doprawdy nie wiem zgody nie wyrazili jej rodzice. Batycka reklaprzekonał rodziców, że warto dać córce szan- rierze miał dla niej być konkurs piękności. Wla- jak mam podziękować tym wszystkim osobom mowała więc w Polsce kosmetyki Miraculum, sę ukazania się publicznie, skoro marzy o sce- tach 30. Batycka zdecydowała się na start w kon- z Warszawy i z prowincji, które oddały mi swe krem Cleo i pastę do zębów Primadont. Stała nie i filmie. Okazja pojawiła się w 1929r., gdy kursie Miss Polonia. Z roku na rok konkurs ten głosy, jak wyrazić wdzięczność sędziom, zna- się jedną z najbardziej rozpoznawalnych i poZofia rozpoczęła studia w warszawskiej Szko- zyskiwał coraz większą popularność, o zwy- komitym przedstawicielom sztuki, którzy uzna- pularnych polskich gwiazdek. le Głównej Handlowej. Otrzymała możliwość ciężczyniach rozpisywała się prasa, a często li mnie za godną tak wielkiego wyróżnienia...

W międzyczasie poznała Jana Kiepurę, zagrania w filmie „Grzeszna miłość” w zastęp- i upominał film i estrada. W 1930 roku w kon- (...) Wiem, że trudne mi przypadło w udziale który dopiero stał uprogu swojej wielkiej kastwie za M. Gorczyńską, polecona przez Kor- kursie wystartowała panna Batycka, rodowita zadanie, zwłaszcza, że jestem zastępczynią tak riery. Młodzi zapałali dosiebie uczuciem, aich nela Makuszyńskiego. Zofia błyskawicznie pod- lwowianka. Na 15 finalistek aż 8 pochodziło uroczej Miss Polonia, jaką była pani Włady- rodziny już myślały o ślubie. Sukces odniebiła serca publiczności, również krytyka do- z Warszawy. 23-letnia Zofia pokonała je sława Kostakówna, która zdobyła sobie prze- siony w Paryżu źle jednak wpłynął na psychistrzegła jej urodę, talent, siłę ekspresji i foto- wszystkie i zdobyła koronę najpiękniejszej Po- bojem wszystkie serca... Jakżebym się czuła kę dziewczyny. Zachłysnęła się sławą, co dogeniczność. Wystąpiła potem jeszcze m. in. w fil- lki 1930 roku. Na zwyciężczynię czekało już szczęśliwą, gdyby i mnie polubiono trochę... Zro- prowadziło do sytuacji nie tyle dramatycznej; mach: „Szlakiem hańby” (1929), „Dusze w nie- zaproszenie do konkursu Miss Europe, odby- bię wszystko, co będzie w mej mocy, aby uro- co komicznej i żenującej. Zofia tak utożsamiała się z rolą Miss Polonia, że uznała, iż chce królować już zawsze i nie chciała oddać korony. Wybuchł skandal. Wybory Miss Polonia1931 roku się nie odbyły.

ZOFIA BATYCKA TAK UTOŻSAMIAŁA SIĘ Z ROLĄ MISS POLONIA, ŻE UZNAŁA, O tym, że z Zosią dzieje się coś złego, przekonał się także jej narzeczony. Dziewczynie poIŻ CHCE KRÓLOWAĆ JUŻ ZAWSZE I NIE CHCIAŁA ODDAĆ KORONY. dobał się wielki świat, do którego on miał już WYBUCHŁ SKANDAL. WYBORY MISS POLONIA 1931 ROKU SIĘ NIE ODBYŁY. dostęp, i bardzo chciała wyjść za niego za mąż.

c WEEKEND PRZEDSTAWIA d

MISS, CO KORONY ODDAĆ NIE CHCIAŁA

AFERA Z KORONĄ I ZERWANE ZARĘCZYNY

LWOWIANKA NAJPIĘKNIEJSZĄ POLKĄ

nowy dziennik

Tego jednak artysta jeszcze nie planował. Doszło do ostrej rozmowy i rozstania. Obrażony ojciec Zofii wysłał do ojca Jana list: „Dotąd taka odmowa nie spotkała jej w życiu, a każdy z panów uważałby sobie taką rozmowę za zaszczyt” i zerwał kontakty. O tym, jak burzliwe musiało być to rozstanie, przypomina anegdota. Otóż po latach Batycka wysłała Kiepurze po koncercie zaproszenie z koszem kwiatów. Śpiewak przeczytał list, który po chwili zmiął i wyrzucił. Po zejściu ze sceny miał powiedzieć: „Moja dawna flama nie była godna wielkiej miłości.”

WEEKEND

t Your Ge

FVALCCUINE

Y TODA

| 29 MARCA 2014

9

Garfield Urgent Care & Walk-In Medical Center

U nas nie musisz umawiać się na wizytę. Mówimy po polsku.

• wszechstronne wszech badania lekarskie • opieka prewencyjna b • badania pracownicze • drobne zabiegi chirurgiczne • prześwietlenia rentgenowskie i dla kierowców (X-ray) • badania szkolne • szczepienia ochronne • badania krwi

Y UJEM R E F O AL

IC PHYSR A P Yać T HosEzę telefonJow Pr

IA DZIS mówić.

żeby

się u

Poniedziałek-Piątek 9AM-9PM, Sobota 9AM-5PM, Niedziela 9AM-4PM 210 Passiac Street, Garfield NJ 07026 (Pomiędzy Walmart i Marshalls) Website: GarfieldUCC.com, email: info@GarfieldUCC.com, Tel: (973) 733-3800, Fax: (973)773-3600

Zofia długo się jednak nie martwiła rozstaniem ze śpiewakiem. Nie mogła narzekać na brak adoratorów i szybko upatrzyła sobie kolejnego kandydata na męża. Został nim pewien bardzo zamożny Holender, z którym zdecydowała się w 1945 roku wyjechać za ocean. Zamieszkali w Los Angeles, gdzie czasem jeszcze występowała w roli modelki. Jej kolejnym zajęciem była nauka języków obcych. Lwowianka była wszechstronnie wykształcona i biegle władała kilkoma językami. Pomogło jej to utrzymać siebie i matkę po śmierci męża, który, jak się okazało, aż tak dobrze sytuowany nie był.

Starość najpiękniejszej Polki, byłej gwiazdy ekranu i salonów, była zdaje się gorzka. W Polsce zupełnie o niej zapomniano, a wspominano ją jedynie w kontekście skandalu z koroną. Piękna, ambitna i żądna sławy Zofia umarła w Los Angeles w domu opieki społecznej w 1989 roku. &

WYPADKI WYPADKI NA BUDOWIE

• upadki z drabiny • upadki z dachu

WYPADKI SAMOCHODOWE POŚLIZGNIĘCIA I UPADKI JEŻELI JESTEŚ OFIARĄ WYPADKU W PRACY I ODNIOSŁEŚ OBRAŻENIA GŁOWY, KARKU, KRĘGOSŁUPA BĄDŹ CIERPISZ NA CHRONICZY BÓL !

Skontaktuj się z nami w celu pomocy prawnej w uzyskaniu Workers Compensation dla wszystkich ofiar wypadku w pracy, a także możliwości powództwa o dodatkowy proces prawny bez względu na status imigracyjny powoda.

MÓWIMY PO POLSKU · DARMOWA KONSULTACJA

Denis Guerin

Attorney At Law Phone: (212) 398-9238

10

WEEKEND

nowy dziennik

| 29 MARCA 2014

!"#$%&'()'*+,-&)'.$/0*12 Chłop specjalnie dąży do tego, aby panu nie urosło.

Reumatyzm łamie dziadka i przepowiada pogodę.

Hrabia miał krótką kamizelkę i spodnie tego samego koloru.

Był dowódcą, który umiał podrywać żołnierzy.

Skrzetuski zobaczył jak szli: nagi dziadek z wyrostkiem na przodzie.

W Olsztynie istnieje fabryka opon mózgowych.

Bolesław Chrobry był mężny, mocny, wysoki i ciężarny.

Karp to ryba wodno-świąteczna.

Rej widząc, że Polacy nie gęsi, zaczął pisać po polsku.

W szpitalu ciężko chorym podali kaczki jako przystawkę.

Gospodyni doiła krowę i ryczała wniebogłosy.

Pod adresem Jaśka został skierowany cytat: “gdzie jest chamie złoty róg”.

Danuśka stanęła na ławie i zagrała na lutownicy.

Rak jest stawonogiem, bo trzyma nogi w stawie.

Chcę studiować filozofię polską, aby zostać pełnowartościową krawcową.

W dniu wiosny poszliśmy nad rzekę wesołym konduktem.

Na klimat Europy wpływa morze, które nas olewa.

Rozalkę leczono niekonwencjonalnie – w piecu.

Chłop powoli bronował, bo kamienie wchodziły mu w zęby.

Maria Konopnicka urodziła 8 dzieci, po czym się zbuntowała.

W lesie trzeba się zachowywać cicho, bo echo roznosi.

Trójdźwięk składa się z 3 klawiszy.

Lato spędzę w górach u kuzynek, z których zejdę po wakacjach.

Pszczoła gryzie tyłem, bo przód ma do zbierania miodu.

Kasia śpiewała fałszywie, bo miała zeza.

Nauczycielki nie uświadomiły uczniów, a przecież były do tego stworzone.

Mickiewicz spotkał wielu ludzi, do których zawsze wynosił.

Mimo śmierci Norwid nie załamuje się i dalej wierzy w zwycięstwo.

Na wsi panowała ciemnota i wójt.

Franciszek Józef, oprócz kobiet, klepał także konie.

W dawnych czasach chłopi żyli dłużej niż człowiek.

Kury w zimie znoszą zawsze droższe jajka.

Oko składa się z siatkówki i koszykówki.

Telimena leżała na łące, a po jej środku płynęła rzeka.

Drzymała woził się wozem naokoło, a Niemcy mogli mu naskoczyć.

Staś jest zdolny do wszystkiego, nawet do nauki.

Szklanka wódki otworzyła bacy usta, ale zamknęła oczy.

Obywatel po użyciu probierza trzeźwości zmienił kolor.

To znak, że alkohol był używany.

Rozróżniamy filmy kostiumowe, ubraniowe i na golasa. Ślimak to jednocześnie płeć męska i żeńska, ale z niej nie korzysta.

Kochali się do utraty tchu, ale bez wzajemności.

Jurand był rycerzem szybkiego reagowania.

Darek miał na plecach tornister i niebieskie oczy.

Klara była ładna i hoża jak dynia.

Słowacki, chociaż poeta, był mądry.

Na meczu Górnika z Legią najlepiej grała orkiestra strażacka.

Małżeństwo to bardzo sprawiedliwe urządzenie: żona musi codziennie gotować, a mąż musi codziennie jeść. Żonaci mężczyźni żyją dłużej niż samotni, mimo że chcą szybko umrzeć.

*23&2 /"3@2$6

I"25 F('/"C: &+*E+7 %6$+3

!"#$ % AAA B,"C7 #(3 &'()&("* *25 D)(5"##

,+,2$"& #. >(2,7 #$+E+>6 '%21 + ,+ #$2C( >63+@(" 2*(5+7 &>2# @(2-&+>6

+E+7 >(".#'. + F2/+7 *"'("

5(*J2 25,3%"07 *(2#$+ +,$3 2'+7 1 &+>6 > K"7 52 E3%"% *2$"3(2- @32#'" K23'6%2

E),"-&+ % );%6>&21

js@dziennik.com

*"!27 !32*

#$>+3%6!+ F23"& G+$2.5#&(

43+5+7 E+ 5('/ J#&6: 3";%6#"3 >%C+$6

@('%

?2)C2: E(+#"57 &23&2

!-+#%+7 5" &) '%'(

&2*(".5 5(">+C7 *-+$ ,+ ); >@(025(2 %6>256 5(& E+ D"@/32 E2C( !+C"5()

#. 3+,"& E3%"'(>7 @LC+>6

N)'6: 2&$+3&2 AAA F)3326: 2&$+3 ( &+*(&

>3L! &23+#"3(( +E("&)57 &2 @+@2#2

E3+,)&$ ?+CJ6 #$+C('2 4552 4J!25(7 ,C2 %527 #$25) 0+*6'/

M+07 '("'/: &+*E+7 %6$+3

3+,%20 36>2C #"3,2&2 M(5(23 '/3+5( 523'(27 3%2

<#"3+7 >"< *(2#$+

52,*(23 ,"'6@"C(

829(,: E2.57 3";%6#"3 #$>+: <=>(5 ?"2&#< &32(52 #65 ="7 C2*+52: #(-2'% % HC(2,6

5("+@"'7 5+.#'.

-2'% 1 21 @C2'/6

AAA," ?+C+!5"

%2,25(" ),+#$1"E5(- #"3>(# &3%6;%L>&+>6 !"#$#%#&'() !"!# $%& '(") '*$+,-%$"

65(".*#) -*#: -+'*$+) 7 !<

*:"%*+) 7 0$+ %*7+,-%$

!"./" /"(#

0"%*#) 0$+ 1".-$2"3"

'<>*# /50%+.0 5(5% 0"265(# .5'*$00+ -:5'3$0 !$"-65 EF K+!"

9$:/".*+ * 45-/(#

585/ -*%*56/$ %$+3+-0" $ %$+9:+; 3<8 9$+) 7 *0" (5'# 0$+> /50/<) .+06 '3" BCD= EFGF

+3+!+06 ("J$ 0".*7+) 95J.5!) %" '*$+ '5 *> +%$" 7 G%&$33+) -" *8I>*

-53+0$) *"06/" * LM !";"

FFF 15$06 ) ( CEG ( 8<65) 0$+.%+

4"./A 9"!$+6) 7 0# 9:#("/

@.#-6#) 0"A 8#:" -9$/+./"

(#/:"'" -, .5'/$ 0" $06+.+-

!5'+3 H5#56# 0" (#95-") *> +0$< "39$0$-6#

($/3$05) (#

*";!5) ("0$+ -$+7 /$!,-

93"%I() 5/.7+6 /" 8"'"() ?"*50" %*"

6#9 (#,-($+) 63"%*"

!5'+3 =#<0'") *450$%" ."/$+6"7 $"

'.$"'#

6(5.*"7 N56+7 .#8"%/"7 -("(53+

REDAGUJE: JANUSZ M. SZLECHTA Nadesłał: Krzysztof Medyna

,25" #(+#$32 >E(#25" 45$6!+7 > 3%1",6 56

+,!-+# !+( 021 #. *("'/) '%2#

*"'"0$+ <'5-6+90$: 7 -+.($- /.*#>*I(/5(# !"#$#%#&'()

-:5(" 9$5-+0/$

!$"-65 !$,- 0" %&"8+6# ( D&5.) +</"3$9) 6<-$+ ("%;$ 95%&#) :5,-%,

-9.*+) '">* *" J."0$%"7 8"8$+ ( 3+%$+ +3+!+06 "+.5'#) 0"!$%*) 0#

83"-*") 0" ( 8"3$$

*"-:50" ( 5/0$+

nowy dziennik

WEEKEND

| 29 MARCA 2014

11

c NASZ HOROSKOP d

CO CIĘ CZEKA W TYM TYGODNIU BARAN

Miłość: W stałych związkach ten tydzień może być wyjątkowo burzliwy. Samotne Barany będą miały tydzień obfitujący w spotkania towarzyskie.

Praca i Finanse: Będzie ciężko i zmęczenie da o sobie znak. Szczególnie uważaj na swój portfel w poniedziałek, ktoś może po niego sięgnąć.

Zdro wie: Drob ne pro ble my zdro wot ne przed Tobą. Zadbaj o siebie i nie forsuj się zbyt mocno.

RAK

Miłość: Niespodziewane niezadowolenie, kłótnia. Pamiętaj słowa mogą ranić miej tego świadomość.

Praca i Finanse: W piątek uważaj na szefa, nie będzie miał zbyt dobrego humoru. Szansa dodatkowej pracy, a więc i dodatkowego dochodu.

Zdrowie: Rekreacja w weekend, wyjazd w plener a potem siłownia, basen – wskazane!

LEW

BYK

Miłość: Aktywne życie poza towarzyskie oraz przełomy w sprawach uczuciowych emocjonalnych.

Praca i Finanse: Szczególnie zadbaj o relacje z kolegami z pracy. Nadchodzący okres podaruje Ci stabilizację finansową.

Zdrowie: Będzie dopisywało, koniecznie wybierz się na długi spacer zregeneruj siły przed kolejnym tygodniem.

Miłość: Masz szansę spotkać wyjątkową osobę, która bardzo wpłynie na twoją przyszłość. Harmonia w związku.

Praca i Finanse: Czeka Cię więcej pracy, możliwy wyjazd służbowy, a nawet awans. Zły moment na branie kredytów.

Zdrowie: Jedz więcej warzyw, nie pij za dużo kawy, wysypiaj się.

PANNA

BLIŹNIĘTA

Miłość: Nowe znajomości- tydzień idealny dla samotnych. W związkach bez zmian, stabilizacja i spokój.

Praca i Finanse: Czeka Cię mnóstwo obowiązków. Uważaj na rozrzutność szczególnie w weekend, pieniądze nie będą się teraz Ciebie trzymały.

Zdrowie: Jedz więcej owoców i warzyw, to znacznie poprawi Twój metabolizm i zregeneruje siły przed kolejnym tygodniem.

REKLAMA

Miłość: W związkach pełna harmonia. Samotne Panny nadal będą singlami.

Praca i Finanse: W tygodniu możliwa propozycja pracy. Stabilizacja finansowa da ci komfort na kolejne tygodnie, Zdrowie: Przemęczenie daje o sobie znać, jesteś roztargniony musisz zażywać więcej witamin.

WAGA

Miłość: W stałych związkach zaangażowanie i sukces, wreszcie będziecie cieszyć się sobą i czasem, który sobie wzajemnie poświęcacie.

Praca i Finanse: Nie będzie za dużo obowiązków, raczej stagnacja. Wkrótce możliwa podwyżka na która od dawna czekasz.

Zdrowie: Piątek najlepszym dniem na odpoczynek i regenerację sił.

SKORPION

Miłość: Ważne decyzje w związkach, czas podjąć odpowiedni krok, by cieszyć się dalej wspólnym życiem.

Praca i Finanse: Dobre stosunki z szefostwem popłacą, możliwy awans. Wiele pokus znacznie uszczupli Twój portfel, uważaj!

Zdrowie: Drobne problemy ze zdrowiem, koniecznie poleż w łóżku to znacznie poprawi Twoją kondycję.

STRZELEC

Miłość: Spraw przyjemność drugiej połówce – pamiętaj, nawet drobnostka jest w stanie ucieszyć.

Praca i Finanse: Możliwa zmiana pracy oraz stanowiska. Przypływ gotówki od kogoś z rodziny, bądź ktoś odda dług.

Zdrowie: Możliwe wahania ciśnienia, bóle głowy i problemy żołądkowe. Zalecane badania.

KOZIOROŻEC

Miłość: Dłuższe związki przeżyją rozkwit uczuć. Samotny Koziorożcu otwórz oczy szeroko, ktoś z bliskiego otoczenia wyraźnie jest Tobą oczarowany.

Praca i Finanse: Nie szukaj pomocy, sam wszystko zrobisz najlepiej. W finansach bez zmian i większych wydatków, wyjątkowo dobry tydzień Zdrowie: Nie najlepiej z Twoim samopoczuciem. Warto zrobić badania kontrolne.

WODNIK

Miłość: Najlepszym dniem na sprawy miłosne będzie niewątpliwie wtorek, rozwiążesz problem oraz uda Ci się zażegnać jakąś kłótnię.

Praca i Finanse: Możliwa kłótnia z kimś z kim pracujesz, zazdrość nie zna granic, miej się na baczności. Finansowo wyjątkowo dobry okres.

Zdrowie: Przyda się więcej spacerów, gimnastyka. Wiosną czas wreszcie rozruszać kości.

RYBY

Miłość: Aktywne życie uczuciowe szczególnie po koniec tygodnia zarówno dla Ryb w stałych związkach jak i tych samotnych Praca i Finanse: Poniedziałek będzie wyjątkowo dniem pełnym obowiązków. Perspektywa podwyżki w pracy od razu zmobilizuje Cię do większego wysiłku.

Zdrowie: Dobra kondycja! Coraz lepsza pogodą sprawi że zechce Ci się żyć.

12

WEEKEND

nowy dziennik

| 29 MARCA 2014

c

d

SŁYNNA WRÓŻKA SYBILLA ANDRZEJ DONIMIRSKI

Tarkwiniusz zapytał o cenę – była nią olbrzymia, wygórowana suma. Król wyśmiał więc starą kobietę, mówiąc, że widocznie straciła rozum. Wówczas wzięła ona płonącą na kominku żagiew i trzy spośród dziewięciu ksiąg natychmiast spaliła. Następnie zapytała króla czy zechce teraz kupić za tę samą cenę sześć pozostałych ksiąg. Tarkwiniusz znów ją wyśmiał, mówiąc, iż bez wątpienia musiała oszaleć. Wówczas kobieta spaliła trzy następne księgi i znów spokojnie zaproponowała królowi, aby za tę samą cenę kupił pozostałe trzy. Wtedy Tarkwiniusz spoważniał i zaczął się zastanawiać. Po namyśle uznał, że nie można lekceważyć tak uporczywego żądania i takiej pewności siebie. Kupił więc trzy księgi za cenę jakiej kobieta domagała się na początku za wszystkie dziewięć. Staruszka wyszła z królewskiego pałacu i potem nigdy więcej jej nie widziano.

Owe trzy księgi umieszczono w świątyni na Kapitolu i nazwano Sybillińskimi. W nich kapłani rzymscy szukali wyroczni w chwilach, gdy w sprawach decydujących o losach państwa zasięgać trzeba było rady bogów.

Zakupione przez Tarkwiniusza księgi przetrwać miały do roku 84 p. n. e., kiedy to strawił je pożar. Zastąpione zostały wówczas nowym zbiorem przepowiedni rozmaitego pochodzenia, przechowywanym odtąd w dwóch złotych szafkach w świątyni Apollina na Palatynie. Specjalni kapłani w liczbie piętnastu (tzw. quindecim viri sacrorum) obowiązani byli, na wezwanie senatu, radzić się tych ksiąg w każdej ważniejszej sprawie państwowej. Kolegium to orzekało także, jak —na podstawie ksiąg – interpretować różne cudowne znaki, jak łagodzić gniew bogów lub złożyć im ofiary dla odwrócenia niebezpieczeństwa.

Uciekinier ze zdobytej Troi, mityczny protoplasta Rzymian, Eneasz, który za pomocą swej matki, bogini Wenus. miał wydostać się z płonącego miasta, pożeglował wraz z grupą swych towarzyszy na zachód by szukać nowej ojczyzny. Przygody Eneasza opisał słynny poeta rzymski Wergiliusz w wielkiej epopei zwanej Eneidą. W szóstej księdze tego dzieła znaleźć można opis spotkania Eneasza z wróżką Sybillą, którą odnalazł w mieście Kume (niedaleko od obecnego Neapolu), w południowej Italii.

Sybilla zamieszkiwała tam w wyciosanej w skale jaskini, znajdującej się pod świątynią Apollina:...”Jest pieczara olbrzymia, wyżłobiona w eubejskiej skale. Sto czeluści tam wiedzie do stu wrót szerokich, skąd rozbrzmiewają głosy, wyrocznie Sybilli. Ledwie (Trojanie) próg przestąpili, gdy naraz dziewica: „Czas już o wróżby prosić. Bóg! Oto Bóg! – woła”. Kiedy tak wykrzyknęła, stojąc u wrót świętych, wtedy lica się jej zmieniły, twarz zbladła, włos się zwichrzył, pierś zdyszanym oddechem zadrżała I dziki szał ogarnął serce. Jej postać zda się zogromniała, głos już nie był ludzki, gdy ją z bliska tchnienie boga owiało.

ILUSTRACJA: ARCHIWUM

Starożytna legenda mówi, że pewna obca, nikomu nieznana staruszka, przyszła ongiś – a było to jeszcze za panowania w Rzymie królów – do Tarkwiniusza Pysznego (534-510 p. n. e.), przynosząc ze sobą dziewięć wielkich ksiąg. Powiedziała, że są to przepowiednie bogów dotyczące przyszłych losów Rzymu i że chce mu je odsprzedać.

„Cóż to? Zwlekasz z modlitwą i ofiarami – zakrzyknie – Eneaszu z Troi? Czemu się ociągasz? Przedtem nie rozewrze swych głuchych czeluści ten dom przeraźliwy!” Po tych słowach zamilkła a Teukrów (Trojan) do kości przejmie strach lodowy. Z głębi serca król także śle modły: (...) „0 ty, najświętsza wróżko, co czytasz z przyszłości, daj – wszak o królestwo mi losem obiecane błagam! Teukrom ziemię Lacjum, niech tu wreszcie siędą nasze bóstwa tułacze i Penaty wygnane z Troi. Triwii i tobie Febie (Apollinie) świątynię tu wzniosę zmocnego marmuru i ustanowię święta ku twej czci. Ty także wieszczko, w mym królestwie wielki dom otrzymasz gdzie pod pieczą wybranych mężów, tobie poświęconych, przechowam przepowiednie i losów tajne wyrocznie, jakie memu ludowi objawisz” (...) Tymi słowy modły swe zakończył” (Wergiliusz: „Eneida”, ks. VI).

Następnie Eneasz, w towarzystwie Sybilli, wstąpił do podziemi:...”Opodal w skalnym zboczu ziała czeluść przepastnej pieczary; czarne wody jeziora i posępne lasy broniły tu wstępu. Żaden ptak tam nie zdoła bezkarnie prze-

lecieć nad bagnem, takie trujące opary kłębami biją z ciemnej jamy zionąc wysoko w powietrze. Wnet tam kapłanka wiedzie na ofiarę cztery czarne byczki, winem skrapia im czoła, ścina sierść pomiędzy rogami i ciska ją na ołtarz w żar święty na pierwszą obiatę, wielkim głosem wzywając Hekaty, władnej na niebie i piekle Erebu. Inni nożem przebijają gardziele i krew ciepłą zbierają w żalnice. (...) Potem wznoszą ołtarze ku czci króla Styksu, wrzucając wnętrzności byków w płomienie ogniska i leją tłustą oliwę na płonące wątpia. Naraz zaledwie błysnął pierwszy promień słońca – ryknęła pod stopami ziemia, zatrzęsły się lasy po górach i psów szczekanie rozległo się w mroku, zwiastując nadejście bogini. „Oddalcie się profani, uchodźcie stąd precz! – krzyknęła prorokini. – Opuśćcie ten gaj święty! A ty chodź ze mną, nagi miecz weź w dłonie. Teraz ci męstwa, Eneju, teraz trzeba mocy ducha!” To mówiąc, w szale skacze w mroczną głąb jaskini. Bohater, nieulękły, pospiesza tuż za nią i dotrzymuje jej kroku”... (Wergiliusz, „Eneida”, Ks. VI).

DŁUGI CHODNIK PROWADZIŁ DO WNĘTRZA GÓRY. BYŁ WYCIĘTY W SKALE, ALE KIEDY I PRZEZ KOGO? PO PRZEJŚCIU STU METRÓW DOCHODZIŁO SIĘ DO WIELKIEGO PROSTOKĄTNEGO POMIESZCZENIA ZE SKLEPIENIEM NA GÓRZE. BYŁO TO NAJŚWIĘTSZE MIEJSCE W GROCIE, TUTAJ ŻYŁA SYBILLA.

Pomoc Sybilli okazała się dla losów Eneasza rozstrzygająca. Zszedł do podziemi jako tułacz szukający nowego domu, a powrócił jako dojrzały mąż świadom swego przeznaczenia, na którego czekała już Italia by objął ją w posiadanie.

Tyle legendy i mity. Jak jednak było naprawdę? Czy słynna wróżka rzeczywiście istniała? O pochodzeniu Sybilli tak pisze M. Grant:...”W dawnych wiekach ludy zachodniej Azji Mniejszej znały wiersze, uważane za natchnione wypowiedzi tak zwanych Sybillai, prorokiń, których miano jest niepewnego pochodzenia. Prawdopodobnie w V wieku p. n. e. w tym okresie, gdy według tradycji wprowadzono do Rzymu kult Apollina, Rzymianie, za wzorem greckim, ogłosili Apollina patronem swych ksiąg. Jest nawet prawdopodobne, że kult Apollina został przeniesiony z Rzymu właśnie do Kume, chociaż był on dobrze znany także w Etrurii i innych częściach Italii. Urny zawierające księgi widnieją na monecie cesarza Augusta, umieszczone pod wizerunkiem jego boskiego patrona, Apollina”. („Mity rzymskie”). Księgi Sybillińskie towarzyszyły Rzymowi przez cały ciąg jego dziejów. Po raz ostatni radzono się ich jeszcze w roku 363 naszej ery. Dopiero za panowania cesarza Honoriusza zostały zniszczone jako pogańskie zabytki (rok 405). Tak jak wspaniała epopeja Wergiliusza, również wspomnienie o Sybilli przeżyło upadek antyku. Gdy w latach 1926-1930 oczyszczano tunel przeprowadzony jeszcze w starożytności pod skałą zamkową w Kume, myślano z początku, że odkryto grotę Sybilli.

Przypuszczano także, iż posłużył on Wergiliuszowi za wzór do poetyckiego opisu jaskini słynnej wróżki. W maju 1932 r. nastąpiło wielkie wydarzenie, które podnieciło wszystkich wielbicieli Wergiliusza na całym świecie: znaleziono prawdopodobnie grotę Sybilli!

Długi chodnik prowadził do wnętrza góry, zupełnie prosty i równy, ściany były silnie pochylone ku środkowi. Chodnik był wycięty w skale, ale kiedy i przez kogo? Ściany są gładkie, nie widać żadnych murowanych podpór, tylko gołą skałę po bokach i sklepienie na górze na około pięć metrów. Wreszcie po przejściu ponad stu metrów dochodziło się do wielkiego prostokątnego pomieszczenia ze sklepieniem na górze. Było to najświętsze miejsce w grocie, tutaj żyła Sybilla. „Wieszczy los, pisze znaki i słowa na liściach” – mówi Wergiliusz i opowiada, jak Sybilla pozostawiała swe wróżby uporządkowane przed grotą. Tam leżały one tak długo, dopóki przeciąg z otwieranych drzwi nie rozrzucił ich na wszystkie strony, gdyż ludzie nie powinni przecież poznawać przyszłości zbyt dokładnie. Dziś nie widzi się już żadnych drzwi, ale można jeszcze rozpoznać w skale dziury po zawiasach nie tylko w sanktuarium. Wergiliusz mówi przecież o „stu drzwiach”. Można było je zamknąć i pogrążyć cały długi chodnik w ciemnościach, gdy tego Sybilla sobie życzyła. &

Jeśli interesują cię podobne historie – odwiedź internetowy portal "Nie z tej ziemi" (www.nieztejziemi.org). To miejsce dla wszystkich entuzjastów alternatywnego myślenia, miłośników spraw niewyjaśnionych oraz paranaukowców. To portal dla fanów wszystkiego co nieziemskie na Ziemi i poza nią.

nowy dziennik

WEEKEND

| 29 MARCA 2014

13

TECHNIKA MA PRZYSZŁOŚĆ JAN LATUS

ALE RADIOWÓZ!

Wiadomo, że zostanie zbudowanych tylko sześć samochodów Koenigsegg One:1. Wszystkie zostały już sprzedane, mimo kosmicznej ceny Pewien dowcipny artysta bawiący się Photoshopem, kryjący się pod pseudonimem Sanda Panter, pokazuje nam, jak ten egzotyczny szwedzki samochód sportowy wyglądałby jako... radiowóz policji w Dubaju. Nie jest to jednakże takie niemożliwe. Stróże porządku w tym niesamowicie bogatym szejkanacie posiadają już następujące samochody: Bugatti Veyron, Lamborghini Aventador, Ferrari FF, McLaren 12C, Bentley Continental GT, Mercedes-Benz SLS i Aston Martin One-77. Nie wspomnimy już o licznych, wyposażonych we wzmocnione silniki wozach Camaro, Mustang, BMW, Audi i Mercedes.

APPLE TV CZWARTEJ GENERACJI

Tak być może będzie wyglądała przystawka telewizyjna Apple TV czwartej generacji. Pudełko będzie płaskie i nieduże, a pilot przypominać miałby kształtem iPhone'a. Przystawka byłaby sterowana szybkim procesorem A7, co ma pozwolić na oglądanie programów w jakości Ultra HD. Poczekamy, zobaczymy.

1969 ISUZU BELLETT MX1600 BY GHIA

W 1969 japońska firma Isuzu pracowała nad sportowym samochodem z centralnie umieszczonym silnikiem. Zaprojektowany został przez Toma Tjaarda (później autora karoserii sportowego De Tomaso Pantera), który wówczas pracował dla słynnej włoskiej firmy karoseryjnej Ghia. Prototyp, nazwany Bellett MX1600, pokazano na wystawie samochodowej w Tokio. Samochod napędzanym był czterocylindrowym silnikiem o poj. 1,6 litra. Wykonano do 1971 roku trzy prototypy, w tym wersję... kombi. Samochód nigdy nie wszedł do produkcji. Szkoda.

ZDJĘCIA: MATERIAŁY REKLAMOWE

WIRTUALNE GOGLE SONY

Firma Sony pokazała prototyp wirtualnego hełmu, nad któ rym pra co wa ła od 2010 roku. Hełm jest ciężki ale wygodny, mogą go też nosić osoby noszące okulary. W goglach umieszczono ekranik wideo o rozdzielczości High Definition, a dźwięk dobiega z pięciu kanałów wokół głowy.

WEEKEND

nowy dziennik

| 29 MARCA 2014

O tyle potrafię to zrobić, iż mam napisać coś o świetle a potem o cieniu. Zatem ma być coś na plus a potem na minus.

Jako Polak postrzegam wielkość, czyli symboliczne światło w tytule jako triumf literatury, głównie tej sprzed rewolucji komunistycznej. Literatura jest tak wspaniała, cudowna, genialna, że po prostu mówię przez całe życie: możemy tylko pozazdrościć Rosjanom takiego żniwa! Jeśli przeczyta się Fiodora Dostojewskiego „Zbrodnię i karę”, to należy absolutnie do normalnej reakcji, iż przez parę tygodni po lekturze jest się chorym psychicznie.

Rozwałkowywanie duszy ludzkiej piórem maczanym wtedy w czarnym atramencie jest tak perfekcyjnie przeprowadzone, tak głęboko wnika autor w najdalsze zakamarki duszy swego ohydnego moralnie bohatera, iż czujemy, że to jest spowiedź samego pisarza, rozpisana na wiele głosów, rozdziałów i kartek, pokrytych czernidłem jak mroczne serce zbrodniarza.

Nie znam bardziej psychologicznej prozy od tej Dostojewskiego. Przeczytałem tysiące powieści opowiadających o zakamarkach duszy ale nikt w moich oczach nie dorównuje nawet w części Dostojewskiemu. Wczuwał się w jaźń swych bohaterów, popychał ich ku aktom przemocy, gwałtu, wprowadzał ich na salony spowiedzi, wkręcał ich w labiryntowe sytuacje. Czasami znajdowali wyjście. Prowadziło ono na cmentarz, wówczas rzadko poświęcony ich spoczynkowi.

Oczywiście Dostojewski nie był sam na triumfalnym podeście rosyjskiej literatury. Genialny jest Iwan Tjutczew ze swoimi powieściami i opowiadaniami. Zasłynął cytowanym przez dziesiątki lat wierszem, w którym powiedział, iż Rosji nie można zrozumieć, w Rosję można tylko wierzyć. Domyślam się, iż miał na myśli kochać, kiedy pisał wierzyć. Do tej trojki dochodzi oczywiście Lew Tołstoj, gigant literatury, filozofii, najprzedniejszy Rosjanin w pierwszych rzędach cerkwi rosyjskiej na nabożeństwach. Do czasu. Potem jego du-

ŚWIATŁO I CIEŃ WIESŁAW PIECHOCKI Niełatwo jest pisać w polskiej prasie o Rosji. Dziennikarstwo ma być obiektywne, pozbawione tendencyjności. Łatwo powiedzieć! Jak napisać bez nadmiaru negatywnych uczuć, bez szczucia na kogoś, bez ubliżania.

Fiodor Dostojewski

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

14

sza rosyjska zbuntowała się przeciw zbyt wielu czynnikom. Jego opowieści o miłościach i miłostkach, trójkątach („Anna Karenina”) to perły nieprzemijającej jasności i blasku zaciemniającego dokonania innych artystów pióra. Jego genialna epopea „Wojna i pokój” to pomnik o wysokości gigantycznego obelisku. Naprawdę mógł o sobie autor już przed śmiercią powiedzieć „nie wszystek umrę”. Tak jak to zrobił (arogancki?) dwa tysiące lat temu Horacjusz. Po łacinie, nie po rosyjsku. „Sonata Kreutzerowska” Lwa Tołstoja to utwór literacki szarpiący duszę już na samym początku, rozdrapując ją jeszcze bardziej rdzawymi strunami w trakcie lektury. Zamysł prozatorski jest tak genialny, iż nie można po prostu przejść do porządku dziennego, kiedy zamknęło się ostatnią stronę.

Moja grupa rosyjska, przed którą chylę wiecznie czoła ma naturalnie o wiele więcej nazwisk. Jeszcze tylko jedno: Antoni Czechow!

Jego sztukę „Trzy siostry” oglądałem wielokrotnie w różnych językach (nawet w oryginale!) na różnych scenach i w różnych inscenizacjach. Kto lepiej niż Czechow oddał spleen panujący w sercach kobiet i mężczyzn, uwięzionych w swych ciałach, duszach, mózgach i w małym miasteczku na prowincji? Opowiadania Czechowa czytam na okrągło.

Po zachwytach nad światłem Rosji przychodzi czas na cień tej cywilizacji, kultury, towarzyszącej topograficznie polskiej od stuleci. Cieniem – z subiektywnego, polskiego punktu widzenia jest oczywiście polityka i polityczne sąsiedztwo tego olbrzyma. Polacy są skazani na konfrontację z Rosją na arenie politycznej. Tak było i tak będzie. Nie bawię się w proroka. Krym – aktualna otwarta rana, jest kolejnym przykładem cienia, dającego sporo do myślenia o naszym sąsiedzie ze wschodu.

Niemniej, Rzymianie z Horacjuszem włącznie mówili już dwa tysiące lat temu „ex oriente venit lux”, czyli „światło przychodzi ze wschodu”. &

JEŚLI PRZECZYTA SIĘ FIODORA DOSTOJEWSKIEGO „ZBRODNIĘ I KARĘ”, TO NALEŻY ABSOLUTNIE DO NORMALNECH REAKCJI, IŻ PRZEZ PARĘ TYGODNI PO LEKTURZE JEST SIĘ CHORYM PSYCHICZNIE.

c

SŁAWNE PSY

d

PIES ŚLINIAK

Śliniak to jeden z bohaterów polskiego serialu komediowego „Rodzina zastępcza”. Śliniak jest pupilem rodziny Kwiatkowskich, uwielbiany przez dzieci, obrońca domu i wierny przyjaciel swojego pana. (opr. JL)

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

PIÓRKIEM W SEDNO

nowy dziennik

WEEKEND

Serdecznie zapraszamy do GABINETU OKULISTYCZNEGO

dr Michał Kiselow OD

15

ALERGOLOG, SPECJALISTA SCHORZEŃ ODDECHOWYCH

dr Krzysztof M. Nowak

NOWOCZESNE METODY LECZENIE WAD I CHORÓB OCZU (jaskra, kontrola chorych na cukrzyce, badanie dna oka, pomiar

ciśnienia sródgałkowego oraz komputerowe badanie pola widzenia).

Konsultacja i kwalifikacja do zabiegu laserowej korekty wad wzroku oraz usuwania zaćmy.

PEŁNY ZAKRES OPIEKI OKULISTYCZNEJ DOROSŁYCH I DZIECI

• dobór soczewek kontaktowych • wysoka jakość szkieł korekcyjnych • duży wybór oprawek: PRADA, DIOR, RAY BAN, COACH, TIFFANY, TOM FORD, OLIVER PEOPLES • okulary przeciwsłoneczne; akcesoria optyczne oraz okulistyczne badania dla kierowców (DMV)

909 Manhattan Ave., Brooklyn NY 11222

tel.718.389.0333

Większość ubezpieczeń medycznych, optycznych i unijnych honorowana

| 29 MARCA 2014

NOWE GODZINY

pon. – pt.: 9 rano – 8 wieczorem sobota: 9 rano – 6 ppoł.

Doktor mówi po polsku.

SPECJALISTA CHORÓB PRZYZĘBIA I IMPLANTÓW ZĘBOWYCH

PARADONTOLOG URSZULA KOROL, D.D.S. BOARD CERTIFIED, (DIPLOMATE OF AMERICAN BOARD OF PERIODONTOLOGY)

• ZAPOBIEGANIE I LECZENIE PARADONTOZY

(KIESZONKI DZIĄSŁOWE, KRWAWIENIE DZIĄSŁOWE, RUCHOMOŚĆ ZĘBÓW)

• IMPLANTY ZĘBOWE • REGENERACJA - ODBUDOWA KOŚCI WOKÓŁ ZĘBÓW • WSZCZEPY KOSTNE - ODBUDOWA WYROSTKA

Absolwent Akademii Medycznej w Warszawie, New York Presbyterian Hospital/Cornell Medical Center w Nowym Jorku.

19-letnie doświadczenie w alergologii, immunologii i pediatrii. Specjalizuje się w opiece zarówno dzieci, jak i dorosłych. Posiada bogate doświadczenie w leczeniu chorób górnych i dolnych dróg oddechowych (w tym alergicznych nieżytów nosa, astmy i przyczyn przewlekłego kaszlu), zaburzeń skórnych (egzema, pokrzywka), alergii pokarmowych i innych złożonych problemów alergicznych.

984 N. Broadway Ste 400, Yonkers, NY 10701,

Tel: (914) 963-8588, Fax: (914) 963-0253

1 Elm St Ste 2A, Tuckahoe, NY 10707,

Tel: (914) 961-2515, Fax: (914) 961-2628

LEKARZ ALERGOLOG Dr. MONIKA I. WORONIECKA, M.D. Specjalista ALERGOLOG dla doros∏ych i dzieci (z wieloletnim doÊwiadczeniem)

• Specjalistyczne skórne testy na alergie • Szczepienia odczulajàce, alergie Êrodowiskowe • Katar sienny, przewlek∏y kaszel i astma, alergiczne choroby zatok, uszu, oczu i skóry • Uczulenia na pokarmy, ostre reakcje uczuleniowe, uczulenia na ukàszenia przez owady • Zaburzenia uk∏adu odpornoÊciowego • Testy wydolnoÊci p∏uc Ubezpieczenia honorowane

Brooklyn:

115 Nassau Avenue (Greenpoint)

718.389.6950

Nassau:

125 Plandome Road (Manhasset), Long Island

516.570.0528

ZĘBODOŁOWEGO

• CHIRURGIA PLASTYCZNA DZIĄSEŁ

- PRZESZCZEPY DZIĄSEŁ WOKÓŁ OBNAŻONYCH SZYJEK ZĘBOWYCH - KOREKTA PRZEROSTU DZIĄSEŁ • STABILIZACJA RUCHOMYCH ZĘBÓW • SZCZEGÓŁOWE BADANIE GŁOWY I SZYI W CELU WYKRYCIA RAKA JAMY USTNEJ I PATOLOGII STAWU SKRONIOWO-ŻUCHWOWEGO

ogłoszenie DR. KOROL JEST JEDYNĄ POLSKĄ SPECJALISTĄ-PARADONTOLOGIEM, ABSOLWENTKA NEW YORK UNIVERSITY, DEPARTAMENT PARADONTOLOGII I IMPLANT DENTISTRY W CELU UMÓWIENIA SIĘ NA WIZYTĘ PROSZĘ DZWONIĆ POD NR:

drobne w gazecie i masz

212.888.2008

57 W. 57 Street, SUITE 805, NYC, NY 10019 (Między 5 i 6 Ave.)

w

darmo

internecie

.com

REKLAMUJ SIĘ W WEEKENDZIE Tel: 212-594-2266 wew. 304 e-mail: displays@dziennik.com.

classified@dziennik.com

16

WEEKEND

nowy dziennik

| 29 MARCA 2014

c DZIAŁ ODZIEŻOWY d

FROM RUSSIA, WITH LOVE BOŻENA CHLABICZ

ZDJĘCIE: ARCHIWUM

Rosja, zwłaszcza ta carska, imperialna, stanowiła dla zachodnich projektantów mody niewysychające źródło estetycznej inspiracji.

W tej roli można ją porównywać chyba tylko z Francją, skądinąd też głównie tą sprzed rewolucji, chociaż sporym powodzeniem cieszy się na wybiegach także epoka napoleońska i fin-de-siecle – czasy kankana, szampana, dekadencji i estetyki paryskiego demi-monde.

Rosja dała więc światu mody futra, biżuterię i koronki, kozaki i krymki, mufki i pelisy, szynele i papachy (czapy uszanki), walonki i wojskowe szamerunki oraz powracające na wybiegi raz na trzy-cztery sezony płaszcze typu „Anna Karenina” (rozkloszowane od talii).

A na przykład z imperialnej Anglii na wybiegi przebił się jedynie melonik oraz królowa, w charakterze ikony jarmarcznego brytyjskiego gustu.

Do tej pory ojczyzna Rasputina i (przybrana) Katarzyny Wielkiej stanowiła jednak dla międzynarodowych domów mody zaledwie źródło inspiracji w całości realizowanych na Zachodzie. Teraz to się zmieniło i to radykalnie.

Na wybiegi wkroczyli projektanci z Rosji rodem. I chociaż określenie „inwazja” nie wydaje się tutaj najbardziej właściwe, to ich obecność napokazach irozkładówkach opiniotwórczych magazynów mody z sezonu na sezon staje się coraz bardziej zauważalna i doceniana. Są bowiem po temu obiek-

tywne powody.

Tej wiosny jednym z najbardziej oczywistych jest, jak się zdaje, kolekcja biżuterii autorstwa gwiazdy rosyjskiego designu – Evge-

nyji Linovich (oficjalna transkrypcja z cyryli- nie błękitu przetykane bielą i złotem. Tymcy), która wprawdzie pracuje w Rosji, ale wy- czasem biżuteria Linovich jest zrobiona dostawia i sprzedaje swoje prace głównie w No- kładnie według tego przepisu. Jednocześnie jest ona wyjątkowo rosyjska w charakterze, wym Jorku.

Jej kolekcja na rok 2014 fantastycznie wpi- bo wykorzystuje detale na trwałe skojarzone suje się w najnowsze trendy na rynku konfek- w zbiorowej zachodniej wyobraźni z carskim cji, zarówno pod względem stylu, jak – przede imperium. Co nie dziwi, jeśli wziąć pod uwawszystkim, bo to bardzo ważne w przypadku gę, że w materiałach reklamowych projektantakcesoriów – koloru. W pracach Linovich do- ka wyraźnie odwołuje się do najsłynniejszego, poza Dostojewskim, rosyjskiego pisaminuje bowiem złoto i błękity.

Owszem, to barwy narodowe Ukrainy, rza – Lwa Tołstoja i jego najgłośniejszego dziechociaż zbieżność wiosennych trendów i ak- ła, „Wojny i pokoju”. Kolekcja Linovich wpitualnych wydarzeń politycznych jest przecież suje się więc nie tylko w aktualne trendy esprzypadkowa, choćby dlatego, że w dziedzi- tetyczne, ale też nastroje polityczne. I to w aknie mody strategiczne decyzje stylistyczne są ceptowanym przez Zachód kontekście, bo podejmowane z rocznym wyprzedzeniem, „wojnę” rosyjska kreatorka mody konsea gotowe kolekcje pojawiają się na pokazach kwentnie zastępuje „miłością”. Carskie gwiazna sześć miesięcy przed początkiem każde- dy noszą inskrypcję „love (oraz „faith” i „hogo nowego sezonu. Tak czy inaczej jednak, pe”), a diademy i kolie przypominają wieńtej wiosny najmodniejsze będą różne odcie- ce z pozłacanych liści dębu i gałązek oliw-

nych. Na broszkach w kształcie epoletów i kolczykach wzorowanych na orderach ze wstęgą polatują zaś nie carskie orły, ale... gołąbki pokoju.

Owszem, jest to biżuteria masywna i ciężka, w sumie przeznaczona głównie na jesień i zimę, ale przynajmniej niektóre, lżejsze sztuki z tej kolekcji nadają się też na wiosnę i lato, pięknie prezentują się bowiem na tle delikatnych, wykończonych kaskadami koronek bluzek i sukienek, czy bladoniebieskich, wiosennych żakietów.

Ato dopiero początek. Rosyjska imperialna natura coraz dobitniej daje o sobie znać także na światowych wybiegach. Pocieszające, że przesłanie projektów Evgenyji Linovich brzmi wyjątkowo z amerykańska – „make peace, not war”. Ciekawe tylko, co powiedziałby na taką interpretację swojej twórczości patron kolekcji, Lew Tołstoj. &

ROSJA DAŁA ŚWIATU MODY FUTRA, BIŻUTERIĘ I KORONKI, KOZAKI I KRYMKI, MUFKI I PELISY, SZYNELE I CZAPY USZANKI, WALONKI I WOJSKOWE SZAMERUNKI ORAZ POWRACAJĄCE NA WYBIEGI PŁASZCZE ROZKLOSZOWANE OD TALII.