Afgedankte zonnepanelen kunnen nu ook naar refurbishing

Zonnepanelen nu ook naar refurbishment PV Cycle start initiatief via samenwerking met het Duitse Rinovasol Tekst: Hilde De Wachter Beeld: PV Cycle

Dit jaar viert PV Cycle zijn tiende verjaardag. Vooruitziend waren de initiatiefnemers een decennium geleden alleszins. Ook vandaag nog worden er jaarlijks veel meer zonnepanelen geïnstalleerd dan dat er afgedankt worden.

Van een fotovoltaïsch paneel mag je immers gedurende 20 tot 25 jaar prestaties verwachten. Maar dat de panelen op een dag aan hun einde komen, dat is zeker. Tot voor kort restte dan enkel de recyclage.

M

aar van een sector die volop deelneemt aan de circulaire economie, mag je meer verwachten. En die verwachting lost de organisatie nu in. Midden 2017 startte PV Cycle een samenwerking met het Duitse Rinovasol, specialist in het refurbishen van zonnepanelen.

Producentenverantwoordelijkheid Het soort organisaties zoals PV Cycle kennen we allemaal vanuit andere productcategorieën: verpakkingen (Val-iPac), elektronische apparaten (Recupel) of afgewerkte olie (Valorlub) zijn maar een paar voorbeelden van organisaties die de producentenverantwoordelijkheid van hun leden invullen en de aanvaardingsplicht regelen. PV Cycle doet dat sinds midden vorig jaar in Vlaanderen voor fotovoltaïsche panelen. Brussel en Wallonië moeten de regelgeving nog implementeren maar dit zou in de eerste helft van 2018 gebeuren.

In het kort zorgt PV Cycle ervoor dat iedereen zijn afgedankte zonnepanelen naar een inzamelpunt kan brengen of dat deze, bij grotere hoeveelheden panelen, ter plaatse opgehaald worden. De fabrikanten van deze panelen maar ook de invoerders, de installateurs die rechtstreeks uit het buitenland importeren én webshops die ook in België verkopen, moeten op hun beurt een aantal verplichtingen nakomen: • Ze moeten zich registereren in het nationale WEEE-register (Waste Electrical and Electronic Equipment) • Ze moeten periodiek hun hoeveelheid in België verkochte panelen rapporteren • Ze moeten de terugname en verwerking organiseren en financieren

22

ecoTips 17.6 - energie

• Ze moeten gebruikers informeren over de manier waarop deze zich kunnen ontdoen van hun zonnepanelen • Ze moeten de panelen markeren en identificeren • Ze moeten de verwerkingsinstallaties informeren over de samenstelling van hun product en het mogelijke gebruik van gevaarlijke materialen Tot voor kort gingen alle ingezamelde zonnepanelen naar de recyclage, voornamelijk via vlakglasverwerkers. Deze halen eerst het elektrisch verdeelkastje dat voornamelijk kunststof en metalen bevat, van het paneel en dit wordt verder verwerkt. Het aluminium kader van de panelen wordt eveneens gerecycleerd. Wat overblijft is gelamineerd glas met de fotovoltaïsche cellen erin.

Het paneel gaat de shredder in en wordt opgedeeld in een fractie 0 tot 5 mm die eruit ziet als zwart zand en gebruikt wordt in isolatiemateriaal zoals glasvezel en glasfoam.

De fractie tussen de 5 en de 12 mm is wit glas dat opnieuw naar de glasovens gaat. De

België telt zo’n 44 inzamel- en brengpunten waar je deze boxen van PV Cycle aantreft. De koper van zonnepanelen betaalt momenteel 2 euro per zonnepaneel om deze inzameling en recyclage mogelijk te maken.

ferro- en non-ferrometalen worden apart ingezameld en gaan naar hergebruik. De geshredderde zonnecel bevat nog interessante materialen zoals zilver, aluminiumdioxide en siliciumdioxide. Die worden er onder andere bij Umicore uitgehaald. Op die manier krijg je een recyclagepercentage van gemiddeld 90 procent, met uitschieters tot 94 procent.

PV Cycle liet een levenscyclusanalyse van de verwerking maken waaruit blijkt dat 1 ton Silicium zonnepanelen recycleren goed is voor een verminderde uitstoot van CO2 van 1,2 ton.

Om dit alles te kunnen realiseren, betaalde elk individu of bedrijf dat van midden 2016 tot midden 2017 zonnepanelen installeerde, 4 euro per paneel. Dit bedrag is ook apart terug te vinden op de factuur. Sinds midden 2017 werd deze bijdrage gehalveerd, naar 2 euro per paneel.

Voortschrijdend inzicht In de zomeruitgave van ecoTips 2016 antwoordde algemeen directeur Jan Clyncke op onze vraag of hergebruik van

zonnepanelen een optie is: “Ik denk het niet.

Je zit met een product dat een gigantische technologische sprong voorwaarts gemaakt heeft. Wanneer je nu panelen van 20 jaar opnieuw gebruiksklaar maakt, dan kun je de efficiëntie daarvan niet opdrijven.

Ondertussen zijn er panelen op de markt die 10 keer efficiënter zijn en pakken goedkoper.

Om nog te zwijgen van de elektrische risico’s.

Je kan ze wel opnieuw gebruiksklaar maken voor afgelegen locaties.”

En kijk, iets meer dan een jaar later is het al zo ver. Nog een bewijs dat het in de circulaire economie razendsnel gaat. PV Cycle biedt aan zijn leden een internationaal lidmaatschap waarbij ze zowel gebruik kunnen maken van de recyclingdiensten die PV Cycle voor hen initieert, als van de refurbishing diensten via Rinovasol.

Dit initiatief heeft momenteel enkel betrekking op zonnepanelen die nog niet als afval gemarkeerd zijn. Door de Europese regelgeving vallen afgedankte zonnepanelen immers onder AEEA (Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur) waardoor ze niet naar refurbishment kunnen maar als afval bestempeld worden. Het is dus van belang dat de opdrachtgever of diegene die de zonnepaneleninstallatie ontmantelt, de panelen niet eerst labelt als AEEA want dan is recyclage de enige optie.

Het jonge Duitse Rinovasol (gestart in 2014) patenteerde de refurbishing technologie en streeft naar activiteiten op elk continent. Een doelstelling die ze met sites in Europa, China, Australië en Amerika, goed invult. Volgens het bedrijf kan 90 procent van alle zonnepanelen op de markt naar refurbishing, wat de levensduur van een paneel meteen van 20 à 25 jaar verlengt naar 50 jaar. Rinovasol geeft op deze panelen 5 jaar volledige garantie en 10 jaar garantie op 90 procent performantie.

En dat voor een paneel dat maar de helft kost van een nieuw paneel met een vergelijkbare performantie.

Weg met vocht De zonnepanelen die Rinovasol binnenkrijgt, ondergaan een foutendetectie en analyse: zijn ze herbruikbaar in refurbishing of moeten ze naar de recyclage? Die screening en analyse bestaan uit: • Detectie van scheurtjes in de achterkant van het paneel: het doel van de achterkant van het paneel is om het binnenste van het paneel te beschermen. Indien er scheurtjes zijn, kan de omgeving (vocht bijvoorbeeld) inwerken in het paneel, met een stop in de energieproductie tot gevolg maar ook risico op kortsluiting en elektriciteitslekken.

• Detectie van delaminering: dit fenomeen doet zich voor wanneer de verbinding tussen het kunststof (aan de achterkant) en het glas (aan de voorkant) verbroken wordt. Dit is problematisch omdat er op die manier wind en vocht in het paneel binnenkan, met corrosie en uitval tot gevolg.

• Detectie van hot-spots: zijn er hot-spots aanwezig in het paneel, dan zorgen deze voor minder elektriciteitsopbrengst en een versnelde degradatie van de materialen in die zone.

De Achilleshiel van een zonnepaneel is vocht omdat dit ervoor kan zorgen dat een paneel delamineert. Bij refurbishment moet het bedrijf er dus zeker van zijn dat het paneel en het frame vochtvrij kan gemaakt worden.

Gevraagd naar de doelstellingen van het refurbishment project, is Bertrand Lempkowicz van PV Cycle voorzichtig: “We zijn nog maar net begonnen. Het is te vroeg om al doelen te stellen in verband met hoeveelheden of volumes. We zien wel dat het momenteel enkel interessant is voor grote projecten. Refurbishen van kleine volumes, bijvoorbeeld enkele panelen van een woning, heeft een schaalnadeel. Maar grote zonneprojecten waarvan de panelen naar de refurbishing gaan, dat is wel interessant.”

Meer info Pvcycle.org PV Cycle is aanwezig op de beurs InterSOLution op 17 en 18 januari 2018 in Gent PV Cycle in cijfers • Opgericht in 2007 (toen voor vrijwillige terugname- en recyclage-initiatieven van fotovoltaïsche panelen) • Werkt van bij de start internationaal in een zeer internationale markt • 147 leden in België • België telt 52 inzamelpunten/vrijwillige brengpunten, voornamelijk in Vlaanderen • In 2016 werd er 267,5 ton zonnepanelen ingezameld waarvan 241,3 ton Silicium panelen die verwerkt worden in België, en 26,2 ton CIGS (Copper Indium Gallium Selenium of Koper Indium Gallium Selenium) panelen die verwerkt worden in Duitsland en Tsjechië • PV Cycle schat op basis van de producentengegevens in dat er in 2016 zo’n 140 MW vermogen geïnstalleerd werd in België, waarvan 70 MW in Vlaanderen en 70 MW in Brussel en Wallonië samen

Tot voor kort was recyclage de enige optie voor buiten gebruik gestelde fotovoltaïsche zonnepanelen. Nu komt daar ook refurbishment bij.

energie - ecoTips 17.6

23