Cleantech connected - Het energiesysteem van de toekomst

Cleantech Connected Het energiesysteem van de toekomst

Een debat over het geschikte schaalniveau om de veranderingen waar het energiesysteem voor staat tot een goed einde

te brengen... een investeringsgolf, projecten van de dino’s, nieuwe start-ups.

T

ijdens het eerste Cleantech Connected-event, georganiseerd door i-Cleantech Vlaanderen in Brussel op 14 oktober had een panelgesprek plaats over het energiesysteem van de toekomst. Sprekers waren Andrew Ford, Group Public Affairs Manager van SHV Energy Group, Ilse Tant, Chief Corporate Officer van Elia, Luc Willems, adjunct-secretaris-generaal van Benelux Unie en Christian Egenhofer, Senior Fellow aan het Centre for European Policy Studies.

Andrew Ford (SHV Energy Group) antwoordde

Ronnie Belmans (GreenVille) opende het debat met de vraag wat eigenlijk de grenzen zijn aan de elektrische voorziening, de grenzen waar we naartoe moeten werken of die we moeten proberen te overschrijden. Op welk niveau wordt dit spel gespeeld?

daarop dat zij zich vooral bezighouden met ‘rural energy’, landelijke energievoorziening, wat misschien een nieuw begrip is. De SHV Group is zelf overgeschakeld van kolenhandel naar LPG en dat wordt nu ook verder ingevuld met gas uit biomassa. Misschien is de ontwikkeling van het nieuwe begrip ‘rural

energy’, waar ook ‘smart cities’ toe behoort relevant? Andrew verwacht een belangrijke evolutie in de ontwikkeling van het concept ‘landelijke brandstoffen’, genaamd ‘rural fuels’ zoals LPG, CNG en biomassa.

Ilse Tant (Elia) duidde eerst de missie van

Elia. Elia moet instaan voor de infrastruc-

45

CC14

tuur, moet proberen om het systeem daarbij zo open mogelijk te houden zodat vraag en aanbod op elkaar afgesteld kunnen worden en moet er uiteraard ook over waken dat de markt voldoende bediend wordt.

Waar liggen daar de grote uitdagingen? De grootste uitdagingen liggen in het feit dat, ten gevolge van de uitschakeling van nucleaire bronnen, de introductie van hernieuwbare energiebronnen zeker prioriteit krijgt, waardoor ook de importcapaciteit van een net in de belangstelling komt te staan. De objectieven die daarbij vooropgesteld worden, zijn grotendeels geïnspireerd op de 20-20-20 objectieven van de Europese richtlijn. Een belangrijke rol daarin wordt verwacht van ‘demand side management’. Dus niet enkel van productie (zorgen dat er voldoende capaciteit is) maar ook zorgen dat de vraag daarop afgestemd wordt. Elia werkt binnen dat gegeven met een ‘ten years new development plan (TYNDP).

Luc Willems (Benelux Unie) schetste de rol

van een kleinere gemeenschap. Benelux is een tijdje uitgeschakeld geweest omwille van de ruimere Europese context, maar in 2008 is er een nieuw verdrag afgesloten omdat men ingezien heeft dat de lokale belangen toch ook de moeite zijn om te verdedigen. Willems refereert vooral naar een samenwerkingsverband, het pentalateraal energieforum, waar naast België, Nederland en Luxemburg ook Frankrijk en Duitsland aanwezig zijn. Het concept waarbinnen gewerkt wordt, wordt gerefereerd als de ‘shengenisation’ van de energievoorziening, met andere woorden: vrij verkeer.

Christian Egenhofer (CEPS) legt een belangrijk

oktober-november 2014 | 5

accent op de interactie klimaat-energie, waarbij hij er vooral van uitgaat dat 1) het vooral gaat over politieke coördinatie en dat die politieke coördinatie of afstemming toch best gebeurt op het regionale vlak zoals het Debelux-gebeuren en (2) als we spreken over een referentiegebied (waar zal de focus liggen de komende jaren) dan wordt ook hier verwacht dat het accent zal verschuiven van de supply side (leverancierskant) naar de nieuwe diensten die meer te maken hebben met de ‘demand side’, ook met nieuwe dienstverlening, ‘fancy technology’ genaamd.

46

Ronnie Belmans: “Welke richting moeten we uitdenken willen we zorgen voor een meer duurzame bevoorrading? Spreken we dan over een globale oplossing (one size fits all) of spreken we integendeel over verschillende oplossingen naargelang we focussen op de industrie of op de steden of op diensten. Met andere woorden: hoe ziet u de markt evolueren?”

Tijdens het eerste Cleantech Connected Event in Brussel ging Ronny Belmans, CEO van GreenVille, op zoek naar de eisen waaraan het energiemodel van de toekomst zal moeten voldoen.

Andrew Ford: “De liberalisering heeft toch

wel haar doel gemist, in die zin dat men streefde naar een vrije markt terwijl men nu, na zoveel jaar moet vaststellen dat er slechts twaalf spelers die markt beheren en dat zijn er eigenlijk zelfs minder dan voor de liberalisering.”

het systeem niet geschikt is om de nieuwe verwachtingen in te lossen. Daar zullen nieuwe concepten nodig zijn en Willems verwacht dat dit vooral tot stand zal komen door de ‘demand side’, dus de consument te beïnvloeden of mee te responsabiliseren.”

Christian Egenhofer stelt zelfs in vraag of er

Ilse Tant komt terug op de ontwikkeling van

het netwerk. Het zal erop aankomen om een import-exportnetwerk te optimaliseren.

Driver daarbij is - zoals eerder gezegd- de 20/20/20 Europese richtlijn die zeker de nood aan transportcapaciteit zal beklemtonen/intenser maken, waardoor men een investering voorziet van grootteorde 3 miljard euro. Elia bekijkt dit soort projecten op lange termijn: zij wil een grid bouwen voor zestig jaar en denkt dat lokale spelers nodig zijn voor een beter evenwicht.

Luc Willems: “De Benelux is bezig met drie

punten. Eerst en vooral het economische aspect: dat is de prijs. Ten tweede - en dat is zeer belangrijk - komt ook later terug- de beveiliging van het leveren en ten derde de introductie van ‘renewables’. Wanneer men uiteindelijk de conclusie trekt uit de pentalaterale coöperatie, dan is duidelijk dat de marktkoppeling de prijzen van de groothandelaars beïnvloedt. Men legt wel het accent op de integratie van hernieuwbare energie, maar uiteindelijk komt men op die manier terecht bij een langetermijninvestering en is de vraag: hoe kunnen we dat allemaal integreren. Duidelijk is dat er op dit moment heel wat energie verloren gaat (huge waste) en dat

in de toekomst nog een markt zal zijn. Het is namelijk zo dat nu al vastgesteld kan worden dat delen van die markt verdwijnen of dat er opgesplitst wordt, dat men ontkoppelt: men gaat zon en wind los van andere bronnen vermarkten waardoor er straks waarschijnlijk niet meer één markt bestaat... Misschien moeten we afstappen van het concept van ‘lineaire marktontwikkeling’.

Een belangrijke opmerking daarbij is dat de nieuwe technologie niet wordt opgenomen door de grootste bedrijven, de ‘grote dinosauriërs’, maar dat het integendeel de ‘kids on the market’ zijn die op innovatie inspelen.

Andrew Ford zegt dat het inderdaad vaak zo

is dat innovatie ontstaat bij mensen in hun garage, een beetje amateuristisch, of aan universiteiten, een beetje te professioneel of onderzoeksgericht. Waaruit blijkt dat ondernemerschap in elk geval belangrijk zal blijven.

Het enige gemeenschappelijke is, hoe de markt ook evolueert en wat we steeds zullen nodig hebben is de smart grid.

Ilse Tant speelt hierop in en zegt: “We zullen

inderdaad vooral nieuwe diensten moeten ontwikkelen en ook demand side management bevorderen. We moeten duidelijk weg

CC14

Het debat over de verwachtingen waaraan het energiesysteem van de toekomst moet voldoen, werd gevoerd door (v.l.n.r.) Andrew Ford, Group Public Affairs Manager SHV Energy Group (UK), Ilse Tant, Chief Corporate Officer Elia (BE), Luc Willems, Adjunct-secretaris-generaal Benelux Unie (BE) en Christian Egenhofer, Senior Fellow aan het Centre for European Policy Studies (UK).

Luc Willems wil de vergelijking maken met de

evolutie die zich voorgedaan heeft in de telecom en waar inderdaad de dinosauriërs blijven bestaan zijn, maar zich gediversifieerd hebben, zich opgesplitst in kleinere eenheden waardoor zij op lokale basis kleine ‘Micky Mouses’ neerzetten maar die uiteindelijk toch georganiseerd blijven in grotere eenheden.

Volgens hem hangt heel veel af van de regulatie of de manier waarop je het organiseert of er al dan niet dinosauriërs zullen ontstaan of blijven overleven.

Christian Egenhofer vindt dat grotere bedrij-

ven en dinosauriërs wel degelijk overleven.

Heel wat van hen zijn met groot succes naar nieuwe markten getrokken, naar het buitenland, buiten de EU en kunnen daarna ook te-

rugkomen met een vernieuwd profiel, terwijl anderen hier gebleven zijn en misschien te lang vastgehouden hebben aan het klassieke model.

“Of de verwachte ontwikkelingen zich eerder focussen op piekverbruiken, met andere woorden op het maximum dat we ooit zullen nodig hebben, dan wel dat zij zich eerder richten op het gemiddelde stroomverbruik, dus zonder die extra grote capaciteit te moeten voorzien”, was een vraag uit het publiek.

Ilse Tant antwoordde daarop: “Ja, wij oriënte-

ren ons beleid wel degelijk op de piekverbruiken want het is zo dat je die piekverbruiken inderdaad moet kunnen invullen. Als je een netwerk ontwikkelt dat te zwak is om daaraan tegemoet te komen en je moet nadien dat netwerk gaan upgraden, dan zit je in een operatie die veel duurder is dan wanneer je van meet af aan anticipeert.”

bezorgdheden die hij in het begin heeft aangegeven: de bevoorradingszekerheid. Vanuit bevoorradingszekerheid is de redenering over piekverbruik eigenlijk te vergelijken met een worstcasescenario en daar moet je kunnen aan tegemoetkomen. Je moet te allen tijde voor iedereen energie kunnen voorzien.

Christian Egenhofer merkt op dat de prijs niet

alleen afhankelijk is van piekverbruiken of met andere woorden van het aanbodmodel, maar toch hoofdzakelijk politiek bepaald wordt. Waarop Andrew Ford specificeert dat in die context het zeer belangrijk is dat opslagcapaciteit wordt opgebouwd of opslagtechnologie wordt ontwikkeld. Dat is een belangrijk mechanisme om pieken te kunnen opvangen. (GR)

Luc Willems meent eveneens dat het nodig

is de piekvoorziening mee te nemen in de toekomstmodellen vanuit één van hun drie

info@i-cleantechvlaanderen.be

oktober-november 2014 | 5

van een bestaande slingerbeweging waar we eigenlijk van ‘fossiel’ overslaan naar ‘nucleair’, dan weer wordt ‘nucleair’ verdoemd en slingeren we terug naar ‘hernieuwbaar’. Ik denk dat de beide vormen nodig zijn, omdat uitersten moeten blijven bestaan en dat de dinosauriërs zich zullen moeten aanpassen.”

47