ECOTIPS
De natuur der dingen 1/750.000(1). Zoeken we op internet de kortste weg tussen De Panne en Het Zoute, dan komen we op circa 85 km(2). De wandelaar die nauwgezet het vasteland volgt, doet er meer dan het dubbele over(3). Een en ander is ook van toepassing op het klimaatdebat. Jawel, 2°C is een realistisch cijfer om het anthropogeen impact te kwantificeren. Maar veel hangt af van de (tijd)schaal waarop men dit bekijkt. In ‘De menselijke maat’(4) en in ‘De wetenschap van de aarde’(5) vinden we evidentie voor temperatuurvariaties van een heel andere orde: van -10°C tot +22°C. Hetzelfde geldt voor het waterpeil, dat met 12 cm zou gestegen zijn. Op 18 september blokletterde De Standaard(6) ‘Vlaanderen lijdt al onder de klimaatverandering’. De eerder geciteerde geologen(4, 5) hebben het over variaties tot... 200 meter! Waar lijdt Vlaanderen dan onder: het landschappelijk element of de mens die zich niet (snel genoeg) aanpast aan zijn evoluerende omgeving? debrie(4)eT
Guido Redant is uitgever van het magazine ‘ecoTips, trends in sustainability’.
Wat we daaruit leren? Eén vaststelling is alvast, dat de planeet Aarde flexibel genoeg is (resilient) om zijn plan te kunnen trekken. Die heeft al meer meegemaakt dan 12 cm waterstijging. Niet de planeet is bedreigd, maar wel het species ‘homo sapiens’ moet op zijn tellen passen. En dat bereikt homom sapiens niet (alleen) door de temperatuurstijging (proberen) tegen te houden. ‘Het klimaat’ is veel meer dan alleen maar ‘temperatuur’. Aan 2°C meer zullen we ons heus wel aanpassen. Of we ons ook aan 10 miljard bewoners zullen aanpassen, dàt is een ander paar mouwen. Daarbij komen de zes F-woorden in beeld: food, feed, fuel, fiber, fine chemicals and fertilizers. De industrie heeft dit al langer begrepen. Niet enkel de ‘eindige’ beschikbaarheid van energie, grondstoffen en elementen is een issue, maar vooral ook de ‘selectieve’ beschikbaarheid ervan. Met initiatieven als het Emission Trading System (ETS) werden derdewereldlanden actief betrokken. Met het Global Reporting Initiative (GRI) nemen bedrijven naast economische ook ecologische en sociale parameters mee in hun profilering. Corporate Social Responsibility (CSR) ver-
sterkt de globalisering. Verenigingen als de ‘World Business Council for Sustainable Development’ en, om het dichter bij huis te houden ‘The Shift’, ‘exChange’ en ‘Ondernemers voor Ondernemers’ zetten zwaar in op het sociaal debat. De consument daarentegen, kiest eieren voor zijn geld. Dat zou anders kunnen, mochten ‘duurzaam-gecertificeerde’ bedrijven beloond worden voor hun inspanningen. Als die ‘incentives’ dan ook nog eens de consument ten goede komen, zouden we gemakkelijker overstappen van ‘easy adapters’ naar een ‘early majority’(7). Dat dit niet gebeurt, is vooral een gevolg van het feit dat politici enkel politieke keuzes maken: in Vlaanderen, in België, in de hele wereld. Politieke keuzes zijn keuzes voor macht. In ‘macht’ staat ‘energie’ centraal. Een stelling van wijlen Prof. Dr. J. Rutgers (UGent) was: “Als we onbeperkt over energie kunnen beschikken, kunnen we onbeperkt alles oplossen. We kunnen dan zelfs goud uit de oceanen halen”. Daarom pleit ecoTips voor meer fundamenteel energie-onderzoek: het supersmart grid-concept van het Potsdam Institute for Climate Impact Research(8) is maar een klein voorbeeld. Wat met kernfusie? Of integrale valorisatie van zonne-energie? We krijgen negenduizend keer meer energie binnen - 9.000 ! - dan we nodig hebben(9) en we doen daar niets mee? Ook dit is een gevolg van ‘machtsspelletjes. Daarom roep ik alle partners, politici en stakeholders op om tijdens COP21 fundamentele keuzes te maken. Beloon de bedrijven die de globale maatschappij vooruit helpen. En stimuleer fundamenteel onderzoek waardoor de beschikbare energiebronnen onbeperkt gevaloriseerd kunnen worden. Wie daar vandaag niet voor kiest, heeft morgen misschien geen kiezers meer.
(1) Nieuwe Wereldatlas, De Procure (2) http://www.mappy.be (3) http://www.dekust.be/kustwandelroute/ontdekderoute (4) Salomon Kroonenberg, De menselijke maat, Atlas 2006, ISBN 10-90-450-1464-5 (5) Manuel Sintubin, De wetenschap van de aarde, Acco 2009, ISBN 978-90-334-7073-8 (6) De Standaard, 18 september 2015 (7) Ivan Van de Cloot, ecoTips 06(2012)16 (8) Johan Lilliestam, ecoTips 03(2009)18 (9) https://nl.wikipedia.org/wiki/Zonne-energie
augustus-september 2015 | 4
De Belgische kust is 65 km lang. Althans, gemeten op schaal
15