Reportage
vrouwen te helpen in hun zoektocht naar hun zoon. Volgens het nationaal register van vermiste personen zijn er 2852 vermisten in Sinaloa. Aan een van de muren hangen twee T-shirts, een wit en een groen. Wit voor de moeders die nog op zoek zijn, groen voor de moeders die hun kind al hebben kunnen begraven. Carmen, 62, draagt een groen T-shirt. Ze beseft hoeveel ‘geluk’ ze heeft gehad. Ze zit op het bed in de slaapkamer van haar zoon Edgar José Gil Joses. “Hij werkte in het benzinestation op het einde van de straat. Op een dag kwam hij thuis douchen en andere kleren aantrekken. Daarna zagen we hem nooit meer. Na drie dagen begon ik me zorgen te maken.” Zes maanden lang was Carmen wanhopig op zoek. Ze ontmoette Mirna en kwam te weten dat ze hulp kon krijgen, terwijl de politie zich, ondanks de aangifte van een vermiste persoon, zich niet om de zaak bekommerde. Ze vond haar zoon uiteindelijk in het mortuarium. “Hij lag er al drie maanden. Hij is gestorven van een slag op het hoofd.” Carmen vermoedt wel dat haar zoon geen engeltje was, maar ze wil het liever
10
niet weten. Ze wil niet horen wat haar dochter heeft ontdekt: de realiteit van jongeren die ten prooi vallen aan drugs. Overal worden ze verkocht. “Moeders gaan buitenshuis werken en kinderen blijven thuis”, legt Mirna uit. “Er zijn hier vier straten, en toch twee plekken waar ze drugs verkopen. Jongeren kunnen er niet aan weerstaan.” Alle verhalen zijn gelijklopend. Het gaat over de onverbiddelijke sociale realiteit. Over werkloosheid, over makkelijk verdiend geld, over de toegankelijkheid van drugs. Over het gebrek aan onderwijs en over corruptie. “Maar zomaar verdwijnen, dat verdient niemand”, zucht Mirna. In een zwarte truck gegooid Roberto Medina Quinoñez, haar 21-jarige zoon, verkocht auto-onderdelen. “Hij rookte niet en gebruikte geen drugs”, verzekert ze ons. Maar op een dag kreeg hij een dealer aan de overkant van de straat. “De politie kwam bij hem langs en vroeg hem om hen te verwittigen wanneer die een verkoop deed. Ze wilden delen in de winst.” Maar de dealer had op
Mirna Nereyda Medina, bij haar thuis. Ze richtte een vereniging op om gezinnen te helpen. Ze weten vaak niet wat er precies gebeurd is, maar kunnen zo ten minste te weten komen waar hun kinderen begraven liggen. Mirna heeft slechts delen van het lichaam van haar eigen zoon teruggevonden.
11
In de staat Sinaloa, hier een straat in Los Mochis, zijn 2852 personen vermist.
een bepaald moment door dat Roberto aan de politie klikte. En dat was niet naar zijn zin. Op 14 juli 2014 werd Roberto in een zwarte truck gegooid en ontvoerd. “Ik wachtte zes maanden in de zetel, in de hoop dat hij zou terugkomen. Ik meldde zijn verdwijning bij de politie.” Ze wacht nog steeds. “Dus besloot ik om zelf te gaan zoeken. Ze kamde alle straten uit en stelde iedereen vragen. “Gaandeweg besefte ik dat ik niet de enige was die op een telefoontje van de politie wachtte. Ik ontmoette wel dertig gezinnen met hetzelfde verhaal.” Mirna ging niet meer in haar zetel zitten wachten. Las Rastreadoras waren een feit. Maar hoe vind je een lijk als je niet weet hoe dat moet? Mirna ging informatie inwinnen bij ngo’s, nam deel aan workshops, dook in de wetenschappelijke literatuur en onderzocht hoe ze in Colombia, Guatemala en Panama te werk gingen. “In Mexico begon men er in 2014 over te spreken, toen 43 studenten werden ontvoerd in Iguala tijdens een betoging tegen de regering”, verduidelijkt Sabrina Menelotte, doctor in de sociale antropologie en etnolo-
gie. “De Mexicaanse gemeenschap zag zich verplicht het werk van de staat over te nemen.” Mirna bleef rondvragen, en op een dag werd ze opgebeld door een informant, die haar vertelde waar het lichaam van haar zoon zich bevond. “Eens ter plekke zei een man tegen me: ‘Zoek je een lichaam? Twee jaar geleden lag er hier een met een blauw T-shirt.’” Het ging wel degelijk om haar zoon, maar de man vertelde Mirna dat het lichaam werd meegenomen door de politie. “Ik heb de aarde toch omgewoeld en heb resten gevonden.” Drie wervels, een voetbeentje, een stuk van zijn schedel: dat was alles. “Moordenaars en politiemensen hebben geen enkel respect voor de doden.” Ze organiseerde een echte begrafenis. Dat recht konden ze haar niet ontnemen. Een sterke geur en veel vliegen Anderen vinden zelfs geen stukje bot terug. Maria Cleo Fas Lugo is 47. Rond haar hals hangt een medaillon met een foto van haar zoon Juan Francisco, die verdween op 19 mei 2015. Hij vertrok die dag naar zijn werk.
