Dienstverlening basisdeel Thema 3

ARBO,KWALITEITSZORGENMILIEU

COLOFON

BoomBeroepsonderwijs

info@boomberoepsonderwijs.nl www.boomberoepsonderwijs.nl

Auteur(s):S.Groeneveld

Titel:Dienstverleningbasisdeel

ISBN:978-90-372-6684-9 1edruk/1eoplage

Bronvermelding:BjoernWylezich|Shutterstock.com,Antli|Shutterstock.com,voedingscentrum.nl

©2024BoomBeroepsonderwijs|Boom

BehoudensdeinofkrachtensdeAuteurswetgesteldeuitzonderingenmagnietsuitdezeuitgaveworden verveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormof openigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,opnamenofenigeanderemanier,zonder voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.Auteursrechttenaanzienvantekst-endataminingen machinelearningisnadrukkelijkvoorbehouden.

Voorzoverhetmakenvanreprografischeverveelvoudigingenuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel 16hAuteurswetdientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht (www.reprorecht.nl).Voorhetovernemenvaneen(ofmeerdere)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbijvoorbeeldeen (digitale)leeromgevingofeenreaderinhetonderwijs(opgrondvanartikel16,Auteurswet1912)kanmenzich wendentotStichtingUitgeversorganisatievoorOnderwijslicenties(Postbus3060,2130KBHoofddorp, www.stichting-uvo.nl).

Deuitgeverheefternaargestreefddeauteursrechtenteregelenvolgensdewettelijkebepalingen.Degenendie desondanksmenenzekererechtentekunnendoengelden,kunnenzichalsnogtotdeuitgeverwenden.

Doorhetgebruikvandezeuitgaveverklaartukennistehebbengenomenvanenakkoordtegaanmetdespecifieke productvoorwaardenenalgemenevoorwaardenvanBoomBeroepsonderwijs,tevindenop www.boomberoepsonderwijs.nl.

Project:Spelarbo,bhvenmilieu 3.34

Praktijktoets:Arbo,kwaliteitszorgenmilieu 3.35

Terugkijken 3.36

VOORWOORD

AngerensteinDienstverleningiseencompleteserieleermiddelenvoorhetkwalificatiedossierDienstverlening 2024.AngerensteinDienstverleningbestaatuitleerwerkboekjesmetschrijflijnenwaarbijelkthemaeenwerkproces omvat.

Deleerwerkboekjeswordeninsetsgebundeld:

Niveau2

Basisdelen

Niveau2

Profielen

Dienstverlening

HelpendeZorgenWelzijn(HZW)

Medewerkersportenrecreatie

HelpendeZorgenWelzijn(HZW)

Medewerkersportenrecreatie

Medewerkerfacilitairedienstverlening

HOEWERKJEMETDITTHEMA?

Ditthemabestaatuit:

• leerdoelen

Diestaanineenkadernadeinleiding.Jezietwatjemoetkunnenenkennen.Enjezietwaaropjebeoordeeld wordttijdensdetheorie-enpraktijktoets.Aanheteindevanelkthemavindjeeenopdrachtwaarbijjeterugkijkt opdeleerdoelen.

• thema-introductie:praktijkvoorbeeldeneeninleidendeopdracht

Tijdensdeintroductieinditthemamaakjeopdrachtenbijdeleerdoelen,hetpraktijkvoorbeeldenbijde inleidendeopdrachtaandehandvaneenfilmpje.Hetpraktijkvoorbeeldbestaatmeestaluiteensituatiewaar jetegenaankuntlopenindeberoepspraktijk.Hetzelfdegeldtvoordeinleidendeopdracht.

• vakkennis,opdrachtenenhetproject

Wanneerjedevakkennisleertendeopdrachtendoet,leerjeoverdeberoepspraktijkenoefentermee.Ieder themawordtafgeslotenmeteengroteopdracht:hetproject.Eenaantalopdrachtenkanineenportfolio opgenomenworden,tenminstealsermeteenportfoliogewerktwordt.

Dieopdrachtenherkenjeaan:

• praktijktoets,oefentoetseneindtoets

Opdrachtenwaarmeejeactiefaanhetwerkmoet, herkenjeaan:

Aanheteindevanelkthemavindjeeenpraktijktoets,eenoefentoetseneeneindtoets.Wanneerenwaarje dezetoetsenaflegt,overlegjemetdedocent.

• digitaleleeromgeving

Indedigitaleleeromgevingvindjeallerleilesmateriaal,zoalsfilmpjesentoetsen.Voordatjededigitale leeromgevingkuntgebruiken,moetjejelicentieactiveren:

– Overlegmetjedocentwelktypeaccountjegebruikt.

– Ganaarwww.boomberoepsonderwijs.nl/licentie.

– Bekijkdeinstructiefilmofleeshetstappenplan.

– Volgdestappen.

– Daarnakunjeaandeslag!

Daarnakunjeaandeslag!Opdrachtenwaarbijjededigitale leeromgevingnodighebt,herkenjeaan:

Thema3

Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

3.1 Inleiding

Ditthemagaatoverwatjemoetdoenalsjeeenonveiligesituatietegenkomt.Enhoejemoetomgaanmet ongewenstgedrag.

Injewerkzijneraltijdregelswaaraanjejemoethouden.Elkeorganisatiemaaktbijvoorbeeldregelsopbasisvan dewetgevingoverarbeidsomstandighedenenmilieu.Elkwerkkentrisico’s,endaaromisveiligwerkenzo belangrijk.

Leerdoelen

1. Jekuntdeveiligheidvanfaciliteitenen/ofmaterialenenmiddelencontroleren.

2. Jekuntbijzonderhedenenrisico’svoordeveiligheidvancliëntenencollega’sinschatten.

3. Jekunthulp(laten)halen.

4. Jekunttijdig,duidelijkennauwkeurigaandeleidinggevenderapporteren.

5. Jekuntalertenadequaathandeleninonveiligesituaties.

6. Jekuntzorgenaandachtvoordesituatievandecliënttonen.

7. Jeweetwelkefactorenvaninvloedzijnopdesocialeveiligheid.

Opdracht1 Voorbereiden

Bekijkdeleerdoelenhiervoor.Jezietwatjemoetkunnenenkennenomveiligtekunnenwerken.Enjezietwaarop jebeoordeeldwordttijdensdetheorie-enpraktijktoets.

a. Welkleerdoellijktjouuitdagend?Waarom?

b. Waarziejetegenop?Leguitwaarom.

c. Welkeervaringenhebjealmetdezeleerdoelen?

d. Waardenkjedatjedezeleerdoelentegenkomtinjewerk?

Opdracht2 Praktijkvoorbeeld

Veiligwerken

Mariewerktalshelpendebijeengrootsportcomplex.Zeheeftdaarallerleitaken.Vandaagverzorgtzede dagopening.Datvindtzedeminstprettigedienst.Zeopenthetsportcomplexenmoetallelampenaanmaken. Zoalleendoorhetdonkerlopen,opzoeknaarallelichtschakelaars,vindtzenietprettig.Vooralomdatsommige kleedruimtesbestrommeligachtergelatenworden.Zeisaltijdbangdatzeergensovergaatvallen.Vervolgens gaatMariedeontvangsthalstofzuigen.Datmoetgebeurdzijnvoordatdegastenkomen.Tijdenshetstofzuigen zietMariedathetsnoervandestofzuigeralaardigisversleten.Dedradenaandebinnenkantvanhetsnoerzijn zichtbaar.Ookkrijgtzewatlastvanhaarrug,destofzuigersteeliseigenlijknettekort,waardoorzekrommoet staanomgoedtekunnenwerken.Haarvolgendetaakishetcontrolerenvandekoelkasten.Zoweldekoelkasten diegebruiktwordenvoordeverkoopvanproductenaanklantenalsdekoelkastdiehetpersoneelgebruiktom delunchintebewarencontroleertze.Zegooitbedorvenetenswarenwegenmaaktdekoelkastschoon.Elkekeer iszeweerverbaasdoverdehoeveelheidbedorvenspullendieindekoelkastenachterblijven.Alszehiermeeklaar is,ishetaltijdvoorhaareerstekoffiemomentje.Zekrijgtopvastetijdenpauzeendusgaatzelekkerevenzitten vooreenkopjekoffieeneenpraatjemethaarcollega’s.Zeishaardagweergoedbegonnen!

a. Waarompastdezecasusbijditthema,denkje?

b. Waaromishetbelangrijkomaandachttebestedenaanveiligheidopdewerkvloer?Zowelvoorjezelfalsvoor anderen?

c. WatkanMariedoenomhaareigenveiligheidteverbeteren?

d. WatdoetMarieomdeveiligheidvanklantenteverbeteren?

Opdracht3 Samenwerkingsopdracht

a. Maakgroepjesvanvierstudenten.Jegaatinjegroepjeonderzoekdoennaardeveiligheidinhetgebouwwaar jenulesvolgt.Dedocentgeeftelkgroepjeeenruimteomteonderzoeken(bijvoorbeelddeaula,hetleslokaal, hetopenleercentrumenzovoort).

b. Beschrijfwatjeinderuimteaanmaatregelenhebtgezienomdeveiligheidtevergroten.Denkhierbijaan nooduitgangen,brandmeldersofantislipvloeren.

c. Beschrijfwelkeveiligheidsrisico’sjehebtgevonden.Denkhierbijaanbijvoorbeeldlosliggendekabels,gladde vloeren,ofeengebrekaanhygiëne.Geefaanwathetrisicozoukunnenzijn.

d. Naastveiligheidvoorruimten,materialenenmiddelenheefteenschoolookafsprakenenregelsomdesociale veiligheidtevergroten.Schrijfopwelkeregelsenafsprakenjulliekennen.Datzijnafsprakenoverhoeje respectvolmetcliëntenenmetelkaaromgaat.

e. Bekijkdeschoolgidsendewebsitevandeschool.Kijkofjenogandereregelsenafsprakenrondomveiligheid kuntvindenenvuljelijstaan.

3.2 Regelsophetwerk

Regelsopjewerkzijngebaseerdopdewetgevingoverarbeidsomstandighedenenmilieu,zoalsdeArbowet Arbeidsomstandighedenhebbentemakenmetdeomgevingwaarinjewerkt.Werkjeveilig,werkjegezond,werk jemilieubewustenhoudjejeaanderegels?Iedereorganisatiemaakthaareigenregels,zodatderegelspassen bijdeorganisatie,dewerkzaamheden,demedewerkersendeklanten.

Regelskunnenbijvoorbeeldgaanover:

• werk-enrusttijden

IndeArbowetstaanregelsoverwerktijden.Afgesprokenishoelangeenwerkdagofdienstmagduren.Ookis afgesprokenhoeveelpauzeeenmedewerkerheeftenhoeveeltijdertussendeeneendeanderedienstmoet zitten.Inhetalgemeengenomenmagjenietdeenedagtot23.00uurwerkenendevolgendedagalom6.30 uurbeginnen.Ooknietalsjeditzelfgraagwilt.

• werkenmetpersoonlijkebeschermingsmiddelen(PBM)

Hierbijgaathetomhetdragenvanbeschermendekleding,zoalsveiligheidsschoenen,eenhelmof handschoenenvoorhetwerkenmetbijtendeenchemischestoffen.

• meldenvanarbeidsongevallenenberoepsziekten

Werkgeverszijnverplichtomongevallenenbepaaldeberoepsziektentemelden.Eenongevalisbijvoorbeeld eenongelukmetinjectienaalden.Eenberoepsziekteiseenziektedievooralontstaatofvoorkomtonder bepaaldearbeidsomstandigheden.Kapperskunnenbijvoorbeeldlastkrijgenvandeverfstoffenwaarmeezij werken.Indezorgwerkjesomsmetchemischemiddelenenjemoetregelmatigtillen.Hierdoorloopjerisico’s.

Persoonlijke beschermingsmiddelen.

Opdracht4 Regelsophetwerk

Denkaanjewerkofleerbedrijf.Welkearboregelszijndaarbelangrijk?

Geefdrievoorbeelden.

1. 2. 3.

3.3 DeArbowet

DeArbeidsomstandighedenwet(Arbowet)iseenwetdieregelsbevatvoorwerkgeversenwerknemersomde gezondheid,deveiligheidenhetwelzijnvanwerknemersteverhogen.Hetdoelisomongevallenenziekten, veroorzaaktdoorhetwerk,tevoorkomen.Deregelsgaanbijvoorbeeldoverfrisselucht,aanwezigheidvandaglicht eneenveiligeenschonewerkomgeving.

Verderishetbelangrijkdatjemetpleziernaarjewerkgaat.Ditheefttemakenmetwelzijn.‘Welzijn’wilzeggen dathetlichamelijkengeestelijkgoedmetjegaat.Niemandishetzelfde,dushetwelzijnsgevoelisvooriedereen anders.Voordeeenmaghetdrukenrommeligzijn,deanderheefthetlieverrustigenordelijk.Alsjehetwerk nietleukvindt,kijkdansamenmetjeleidinggevendeofhetanderskan.

Welzijn op je werk zorgt voor plezier in je werk.

Opdracht5 Regelsovergezondheid,welzijnenveiligheid

DeArbowetgaatovergezondheid,welzijnenveiligheid.Geefvanelkesituatieaanwaarhetomgaat.

Situatie

Jestruikeltbijnaovereenemmerdienogin hetgangpadstaat.

Jewerktineenruimtezonderdaglicht.

Jehebtweinigplezierinjewerk.

Jehebtrechtoppauzealsjedeheledag werkt.

Hetwassenvanderamenmagjealleendoen alsereengoedetrapis.Staanopeenstoel magniet.

Jehebtregelmatigoverlegmetjecollega’s overhoejulliegoedkunnensamenwerken.

Gezondheid

Welzijn

Veiligheid

3.4 Rechtenenplichtenvoorwerkgeversenwerknemers

IndeArbowetstaatdatwerkgeversenwerknemerssamenmoetenzorgenvoorgoedewerkomstandigheden. Iederheeftdaarinzijneigentaak.Dewerkgevermoetzichhoudenaanderegelsovergezondheid,welzijnen veiligheid.Jijalswerknemermoetjewerkdoenzoalsisafgesproken.Jijhoudtjedusookaanderegels.Enje meldtgevaarlijkeofongezondeomstandighedenbijjeleidinggevende.

COPYRIGHTBOOMBEROEPSONDERWIJS

Opdracht6 Rechtenenplichtenwerkgeverenwerknemer

Geefindetabelhiernaaanwelketaakbijwiehoort.

Taak

Uitvoerenvaninstructie

Verzorgenvanjuistematerialenomtaakuittevoeren

Opbergenvanmaterialenopdejuisteplek

Onderzoekenvanongevallenopwerkplek

Meldenvanmogelijkgevaarlijkeomstandigheden

Rekeninghoudenmetergonomischeregelstijdenshetverplaatsen vaneencliënt

Bestrijdenvanmogelijkgevaaropdewerkvloer

Opdracht7 Veiligheidbovenalles

Werkgever

Werknemer

Wanneerjewerktmetkwetsbaredoelgroepen,isveiligheidextrabelangrijk.Jijalsprofessionalbent verantwoordelijkvoordeveiligheidvandecliënten,omdatzedaarzelfvaaknietvoorkunnenzorgen.

Jaylawerktalsfacilitairmedewerkerbijeencamping.Eenvanhaartakenishetopruimenenschoonmakenvan derecreatieruimte.Deafsluitbarekastmetschoonmaakspullenisindegangernaast.Haarwerkgeverheeftervoor gezorgddatzijdeschoonmaakspullenveiligkanwegzetten.Jaylamoetallesnetjesopruimenalszeklaarisen dekastweergoedafsluiten.

Waarommoetendeschoonmaakmiddelenineenafgeslotenkastbewaardworden?

3.5 Risico-inventarisatieen-evaluatie

Omerachtertekomenwatinhetbedrijfdemeestvoorkomenderisico’szijnvoordegezondheidvanhetpersoneel, moeteenbedrijfeenrisico-inventarisatieen-evaluatie(RI&E)uitvoeren.MeteenRI&Ebrengthetbedrijfderisico’s inkaartophetgebiedvanveiligheid,gezondheidenmilieu.Ditkaneenorganisatiezelfdoenoflatendoen.Een daarvooropgeleidemedewerkerlooptmeteenchecklistdoorhethelebedrijfenbeoordeeltde arbeidsomstandigheden.Daarnabeoordeelthetbedrijfofhetomstandighedenmoetaanpassen.IndeRI&Emoet staanwelkegevarenerzijnopdewerkvloerenwelkemaatregelenhetbedrijfhiertegenneemt.

De resultaten van de RI&E worden besproken. Als dat nodig is, kunnen werkomstandigheden worden aangepast.

Opdracht8 Checklist

IzaakmoetalsverantwoordelijkevoordeRI&Eeencheckdoenbinnendeinstellingwaarhijwerkt.Hijloopteen rondjedoorhetgebouwenonderzoektofersituatieszijndiegevaarlijkkunnenzijn.Hijheeftzespuntengevonden dieeengevaaropleveren.

BedenkvoorelkonderwerpeenmaatregeldieIzaakzoukunnennemenengeefvoorelkonderwerpdefactordie daarbijhoort:gezondheid,veiligheidofwelzijn.

Onderwerp

EHBO

Werkplek

Nooduitgangen

Werktempo

Gevaar

DeEHBO-middelenzijnaltijd lastigtevinden.

Destoelisnietjuistafgesteld.

Denooduitgangenzijnnietvrij, wanterstaanrolstoelenen rollatorsvoor.

Medewerkersgevenaante weinigtijdtehebbenvoorde taken.

Maatregel

Factor

Onderwerp

Organisatie

Geluid

Gevaar

Medewerkerswetennietaltijd wieverantwoordelijkisvooreen taak.

Indeactiviteitenruimteishet altijderglawaaiig.Zekeralser veelmensentegelijkbezigzijn meteenactiviteit.Eenoorzaak isdatderuimteergkaalis ingericht.

3.6 Ergonomischwerken

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Maatregel

Door kinderen zelf te laten lopen werk je ergonomisch, want je hoeft ze niet te tillen.

Ergonomischwerkenwilzeggen:jewerktopzo’nmanierdatjehetlichaamzominmogelijkbelast.Anderskun jeklachtenkrijgen.Zozijnerregelsoverhoejegoedkunttillen,ofoververplichtepauzes.Alsjejongbent,vind jedezeregelsmisschienwatoverdreven.Maarbedenkdatjejeberoepmisschienweldertigofveertigjaaruitoefent. Jemoetduszuinigzijnopjelichaam.

Jekuntergonomischwerkendoorgebruiktemakenvanhulpmiddelen,zoalseensteekkarretje.Jegebruiktje lichaamdanminder,omdatjedespullenniethoefttetillen.Ookmoetjegebruikmakenvangebruiksvoorwerpen enmachinesdieveiligzijn,zodatjijgemakkelijkengezondkuntwerken.Denkaanwerktafelsdieinhoogte verstelbaarzijn,voldoendelichtenventilatieinruimteswaargewerktwordtofeenslimmeindelingvaneen ruimte,waardoorjeelkaarnietindewegkuntlopen.

Staan

Veelmensenstaantijdenshunwerk.Vaakstaanmensennietgoedrechtop.Naeentijdjegaanze‘hangen’. Daardoorkunjerugpijnkrijgen.

Tipsvoorhetstaanzijn:

• Kijkrechtvooruit.

• Trekjekinin.

• Ontspanjeschouders.

• Spanjebuikspierenaan.

• Zetjevoetenplatopdegrondenietsuitelkaar.

Zitten

Alsjezittendwerkhebt,iseengoedestoelbelangrijk.Eengoedestoelkunjeinstellen. Ookdehoogtevanhetwerkvlakisbelangrijk.Hetwerkvlakmoetietsbovendeelleboogzijn.Jekuntdanje onderarmenhorizontaalhouden.

Tipsvoorhetzittenzijn:

• Zitaltijdrechtopenzaknietonderuit.

• Gazovermogelijknaarachterenopdezittingzitten.Zokrijgtjeruggoedsteun.

• Zetjevoetenstevigenplatopdegrond.

• Schuifjestoelaanonderjewerkblad.

• Laatjerugtijdenshetwerkenregelmatigtegendeleuningrusten.

• Zetjebeeldschermopooghoogte.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Tillen

Alsjeverkeerdtilt,krijgjeproblemenmetjerug.

Tipsvoorhettillenzijn:

• Kijkrechtvooruit.

• Garechtvoorhetvoorwerpstaan.

• Zetjevoetenietsuitelkaar.

• Houdjerugzorechtmogelijk.

• Pakhetvoorwerpstevigvastmettweehanden.

• Houdjearmenzorechtmogelijkenzodichtmogelijkbijjelichaam.

• Tilhetvoorwerpzodichtmogelijkbijjelichaam.

• Draaibijhettillennooitjerug.

Opdracht9 Staan

Maakvierfoto’svanmensendiestaan.Beoordeeldefoto’s.Staandezemensenopdejuistemanier?Legje antwoorduit.

Opdracht10 Zitten

Maakvierfoto’svanmensendiezitten.Beoordeeldefoto’s.Zittendezemensenopdejuistemanier?Legje antwoorduit.

Opdracht11 Tillen

Maakvierfoto’svanmensendieietstillen.Beoordeeldefoto’s.Tillendezemensenopdejuistemanier?Legje antwoorduit.

Opdracht12 Hulpmiddelenvoorergonomischwerken

Welkehulpmiddelenvoorergonomischwerkenwordeneropjouwschool,stageofwerkplekgebruikt?Beschrijf drievoorbeelden:

• Welkhulpmiddelishet?

• Waarvoorwordthetgebruikt?

• Waaromwordtdithulpmiddelgebruikt?Welkeproblemenvoorkomjeermee?

• Waarmoetjeoplettenalsjehethulpmiddelgebruikt?

Leverbewijsstukkenaan.Bespreekmetjedocentwelkebewijsstukkenmogelijkzijn.

Opdracht13 Ergonomischwerken1

Vanuitdefacilitaireorganisatiewaarvoorikwerk,krijgenwijrichtlijnenvoorergonomischwerken.Hetisbelangrijk datwijonsdaaraanhouden,wantderichtlijnenzorgenervoordatjehetwerkopdejuistemanieruitvoert.

Erzijnookhulpmiddelendieonshelpenomergonomischtewerken.Zozijnergoedebureaustoelen,maarook karretjesomspullentevervoeren.Dankzijdezehulpmiddelenhoopikditwerknoglangtekunnendoen.

Fionawerktbijeenactiviteitencentrum.Zeletalheelgoedophaarhoudingbijhetstaan,zittenentillen.Geef haarnogtweetipsomergonomischtewerken.

1. 2.

Opdracht14 Ergonomischwerken2

Filmpje-Arbeidsomstandigheden

a. Bekijkhetfilmpje.

Paulineloopteenrondjedoordeinstellingwaarzewerkt.Zezietaardigwatverkeerdedingenalshetgaatomde arbeidsomstandigheden.

b. Noemtweepuntendieverkeerdzijnbijdemeneerdieachterdecomputerwerkt.

1.

2.

c. Watgaaterverkeerdbijdemevrouwdieachterdecomputerwerkt?Leguitwaaromditverkeerdis.

d. Welketweepuntenzijngoedbijdemevrouwdieachterdecomputerwerkt?

1.

2.

e. Watgaaterverkeerdbijdemevrouwdieeendoostilt?

f. WatdoetPaulinegoedbijhettillenvandedoos?

3.7 Werkhouding

Alleeneenwetdiejoubeschermt,isnietvoldoende:jemoetzelfookgoedopletten.Meteenjuistewerkhouding kunjeklachtenvoorkomen.

Tipsvooreenjuistewerkhouding:

• Wisseljehoudingaf.

• Voorkomeengedraaidehoudingbijtillenofbukken.

• Maakniettevaakdezelfdebewegingachterelkaar.

• Voorkomdatjemoetreiken.Tilniethogerdanjeschouders.

• Tilniettezwaar.

• Loopniettelangdoormetklachten.Laateenartsernaarkijken.

Voorkomookrisico’stijdenshetwerk:

• Maaknattevloerenzosnelmogelijkdroog.Kanditniet,zeterdaneenbordjebij.

• Voorkomtocht.

• Zorgdatderuimtewaarinjewerktgoedisverlicht.

• Volgaltijddeveiligheidsvoorschriften.

• Probeeronveiligesituatiesteherkennen.

Opdracht15 Fysiekebelasting

Website-Kinderopvangwerkt

a. Bekijkdewebsite.

Treesiawerktalshelpendeineenkinderdagverblijf.Alshelpendeiszegroepshulpenondersteuntzedepedagogisch medewerkersinhetdagelijksverzorgenenbegeleidenvandekinderen.Vandaagisheteendrukkedagenveel kinderenmoeteneenschoneluier.Treesiatiltdekindereneenvooreenopdeverzorghoekomzeeenschone luiertegeven.Nahetverschonendektzedetafelvoorhetmiddageten.Hetbrood,debordjesenhetbelegmoet zehalenuitdekeuken.Dieisaandeanderekantvanhetgebouw.Treesialoopteenpaarkeerheenenweermet eendienbladomallesoptafeltezetten.TijdenshetetenmetdekinderenzitTreesiaopeenlagekruk.Naafloop vanhetetenlooptzeweereenpaarkeerheenenweeromallesterugtebrengennaardekeuken.Nahetafruimen vandetafelgaatzegauwdestapelbedjesverschonen.Treesiaisnieterggrootenmoetophaartenenstaanals zehetbovenstebedjewilverschonen.Zemoetvernaarvorenreikenalszehethoesjegoedomhetmatraswil krijgen.Aanheteindevandedaggaandekinderennogevenbuitenspelen.Terwijldekinderengehaaldworden doorhunouders,ruimtTreesiahetspeelgoedop.Zetilttweefietsjesperkeernaardeschuur.Delaatstetijdmerkt Treesiadathetfysieknietgoedmethaargaat.Zeheeftwatvakerlastvanhaarrug,nekenschouders.

b. OpwelkemanierdenkjijdatTreesiahaarfysiekebelastingkanverminderen?Maakeenlijstmettipsdieje haarkuntgeven.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Opdracht16 Postermaken

Doedezeopdrachtineengroepvanvier.

a. GebruikhetstappenplanPostermaken.

StappenplanPostermaken

b. Overlegvoorwelksoortbedrijfjullieeenpostergaanmaken.Zoekopinternetnaarinformatieover‘tips ergonomie.’Kiessamenmetjegroepdrietips.Maakvandezedrietipseen‘do’s-and-don’ts’-poster.Metde posterlaatjedetipszienenlegjeuitwatiemandwelennietmoetdoen.

Voorbeeld van do’s-and-don’ts.

3.8 Regelsvoordeveiligheid

BehalvedeArbowetzijnernoganderewettendiegaanoverveiligheid.Daarnaasthebbenbedrijvenvaakook noghuneigenveiligheidsregels.

HACCP

HACCPstaatvoorveiligwerkenenstaatineenwetvandeoverheid.Deletters‘HACCP’staanvoor‘HazardAnalysis andCriticalControlPoints’.DeNederlandsevertalingis:Gevarenanalyseenkritischecontrolepunten.Bedrijven moetengoedkijkenaanwelkeregelsvandeHACCPzezichmoetenhouden.Datstaatbeschrevenineen hygiënecode.Decodebestaatuiteenaantalvoorschriftenenmaatregelendieervoorzorgendatlevensmiddelen hygiënischwordenbewerktenbewaard,enveiligzijnvoorconsumptie.

Decontrolepuntenbeginnenbijdeontvangstvangrondstoffeneneindigenalshetvoedselisafgeleverdenhet afvalisverwijderd.

Iederbedrijfdatwerktmetvoedselisverplichtdehygiënecodetevolgen.Alshetbedrijfvolgensdiecodewerkt, voldoethetaandeeisendieHACCPstelt.DeNederlandseVoedsel-enWarenautoriteitcontroleertdenaleving vandehygiënecode.

Heel veel bedrijven hebben te maken met de HACCP-richtlijnen.

Wetmilieubeheer

DeregelsvoorhetwerkenmetgevaarlijkestoffenstaanindeWetmilieubeheer(Wm).Dezewetisopgestelddoor deoverheidomhetmilieutebeschermen.Bedrijveneninstellingenmoetenzichaandezewethouden.Bijvoorbeeld alseenbedrijfgaatverbouwenendaarvooreenboomwilkappen.Eneenkinderdagverblijfmoetbijvoorbeeld opdejuistemanieromgaanmetdeluiers,zodatzeopeenmilieuvriendelijkemanierverwerktworden.

Door recycling kun je een bijdrage leveren aan milieubewust werken.

Warenwet

IndeWarenwetstaatwaaraanproductenenapparatuurmoetenvoldoenomgoedgekeurdteworden.Voldoen zeaandezeregels,dankandegebruikergezondenveiliggebruikmakenvandeproducten.Dezewetbestaatom deconsumententebeschermen,maarookdemedewerkersencliëntenvanorganisatieseninstellingen. DeNVWA(NederlandseVoedsel-enWarenautoriteit)controleertofbedrijvenzichaandezewethouden.Zoniet, dankrijgenzeeenwaarschuwingofeenboete.

Opdracht17 Voedselveiligheid

Jewerktineenkantine.Aanwelkeregelshoudendemedewerkerszichomdevoedselveiligheidtegaranderen? 1.

Opdracht18 Hygiënecodevoorwoonvormen

HetVoedingscentrumheeftvoorhethygiënischwerkeninwoonvormeneenhygiënecodevoorvoedingsverzorging geschreven.Downloaddezeenbeantwoorddevragen.

Website-Voedingscentrum

a. Bekijkdewebsite.

b. BijhetdoenvanboodschappenmoetjelettenopdeTHTenTGT.Watisdebetekenisvandezeafkortingen?

c. Hetbewarenvanlevensmiddelenmoetjefifodoen.Watbetekentdeafkorting‘fifo’?Leguitwatjemoetdoen alsjeproductenfifoopslaat.

d. Welketipwordtgegevenvooralsjegekoeldvoedsellaatbezorgendooreenleverancier?

e. Waarommoetjepinda-enmaïsproducten,boekweit,noten,specerijenengranendonkerendroogbewaren?

f. Waarommagjebijhetbereidenvanvoedselgeenhandsieradendragen?

Opdracht19 HACCP

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Filmpje-Wokrestaurant

Filmpje-Shoarmazaak

Beschrijf:

• Watishieraandehand?

• WatgaaternietgoedalshetgaatomHACCP?

• Hoemoethetwel?

Verteldegroepwatjullieindefilmpjeshebbengezien.Bespreeksamenwaarjeopmoetlettenalsjejehoudtaan HACCP.

Opdracht20 MeneerJanssen

MeneerJanssenisalverindetachtig,maarwoontnogsteedsinzijneigenhuis.Ikkomalshelpendetweekeer perweekbijmeneerJanssenomhemteondersteunen.Meestalmakenwedansameneenboodschappenlijstje. Ikkijkdanaltijdeerstzijnvoorraadna,zodatikweetwaterophetlijstjemoetkomen.Vorigeweekzagikdater indekoelkastallemaalproductenstondendieoverdedatumwaren.MeneerJanssenhadveelvisitegehaden hadveelproductenaangebroken.NaoverlegmetmeneerJanssenhebikdezeweggegooid,omdatjehiererg ziekvankuntworden.

WelkeoplossingkunjijbedenkenomtevoorkomendatmeneerJanssenteveelproductenheeftstaandieover datumzijn?

3.9 Watiskwaliteitszorg?

Kwaliteitszorgisalleswateenorganisatieofinstellingdoetomervoortezorgendatzegoedeproductenof dienstenleveren.Hetbegintermeedatorganisatiesvanalleactiviteitenvastleggenhoezeuitgevoerdmoeten worden.HierbijmoetenorganisatieszichhoudenaanderegelsvandeArbowetenmilieuwetten.Deregelsworden ookgecontroleerd.Alshettochvaakandersgaatdanafgesproken,moeteronderzochtwordenhoedatkomt. Deregelskunnenonduidelijkzijnofmoeilijkuitvoerbaar.Danmoetdeorganisatiedeuitlegverbeterenofopeen anderemaniergaanwerken.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Hetbelangvankwaliteitszorg

Hetdoelvankwaliteitszorgisdatjeallesvolgensderegelsuitvoert.Ditzorgtvooreenveiligemaniervanwerken meteenconstantekwaliteit.Doorallemaalopdezelfdemaniertewerken,weetiedereenwathijkanverwachten. Datzorgtvoortevredenwerkgevers,werknemersenklanten.Omtelatenziendatjouwbedrijfopdeafgesproken manierwerkt,zijnerkeurmerken.Eenkeurmerkiseenonderscheidingstekenofcertificaat.Ditwordtverleend dooreenerkendeinstantie.

Opdracht21 Kwaliteitszorg

Leguitwaaromhetbelangrijkisdatjeopjewerkplekaandachthebtvoorkwaliteitszorg.Gebruikjeeigenwerkplek alsvoorbeeld,ofkiesuitbijvoorbeelddethuiszorg,eenverpleeghuis,eenbsoofeeninstellingvoorbeschermd wonen.

3.10 Kwaliteitssystemen

Eenkwaliteitssysteemishetgeheelvanprocedures,processenenmiddelendienodigzijnomdekwaliteitineen organisatietecontrolereneneventueelteverbeteren.

ISO

‘ISO’staatvoor‘InternationalOrganizationforStandardization’. DeISO9001-normiseenkwaliteitsnorm.Alsjevoldoetaandeze eisen,kunjeeenISO9001-certificaatkrijgen.Hiermeebewijsje datdeorganisatieaankwaliteitszorgdoet.Alsorganisatiegeefje daarmeeaandatje:

• zegtwatjedoet

• doetwatjezegt

• hetbewijst.

Hettoetsen,controlerenvandekwaliteit

Organisaties die een HKZ-certificering hebben, mogen dit logo gebruiken.

Bijhettoetsenvankwaliteitgajebeoordelenofdeorganisatievoldoetaandegesteldekwaliteitseisen.Dit beoordelenkanoptweeverschillendemanieren:jekunteeninterneofeenexternekwaliteitstoetsingdoen.Een externekwaliteitstoetsingisverplicht.

Internekwaliteitstoetsing

Bijeeninternekwaliteitstoetsingkijktdeorganisatiezelfhoehetgaatmetdekwaliteitvandedienstverlening. Dezetoetsingwordtbijvoorbeeldgedaandooreenwerkgroepwaarindiversemedewerkersvandeorganisatie zitten.Dezewerkgroepkaninterviewsenvragenlijstenafnemenbijmedewerkers,klantenenhunfamilieomte kijkenhoehetstaatmetdekwaliteitvandegebodendienstverlening.

Externekwaliteitstoetsingencertificering

Bijeenexternetoetsingofauditcontroleerteenonafhankelijkbureauhoehetismetdekwaliteitvandeorganisatie. Voldoetdeorganisatieaanalleeisen,danzalzijgecertificeerdworden.Metdezecertificeringkandeorganisatie latenziendatzeeengoededienstverleninglevert.

Opdracht22 Keurmerk

a. Waaromlaatdeinstellingdecontroledoendooreenexterneorganisatie?

b. Watiseenanderebenamingvoordezekwaliteitscontrole?

c. Waaromishetbelangrijkvooreenbedrijfomtelatenziendathetaanbepaaldenormenvoldoet?

Opdracht23 Kwaliteitssystemen

a. Gaopzoeknaardrieinstellingenbijjouindebuurt.Kiesuitdeverschillendewerkvelden.Binnenzorgen welzijnisveelaandachtvoorkwaliteit.Opwelkemanierlatenorganisatiesziendatzekwalitatiefgoedezorg bieden?

b. Onderzoekofjekuntachterhalenofdeinstellingeneenkwaliteitscertificeringhebben.Maakeenlijstvande gekozeninstellingenenvermeld:

• naamorganisatie

• soortdienstverlening

• adreswebsite

• gecertificeerd,noemdenaamvandecertificering.

3.11 DePDCA-cyclus

DePDCA-cyclusisbedachtdoorWilliamEdwardsDeming.Decirkelbeschrijftvieractiviteitendiejesteedsherhaalt. DevieractiviteitenindePDCA-ofkwaliteitscirkelzijn:

• Plan(bedenken):Inditonderdeelkijkjenaardebestaande situatie.Jebedenkteenplanvoorverbeteringmetdoelendie jewiltbehalen.

• Do(uitvoeren):Jevoerthetplanuit.

• Check(controleren):Jecontroleertofhetplanheeftgewerkt. Hebjededoelenbehaald?

• Act(aanpassen):Jestelthetplanbij.Ditkunjedoenom niet-behaaldedoelenalsnogtebehalenofomnieuwe verbeteringendoortevoeren.

Doordezemaniervanwerkenkunjezelfnagaanofjehetwerkgoed hebtgedaanenhoehetbeterkan.

PDCA-cyclus.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Opdracht24 PDCA-cyclus

GeefbijelkesituatieaaninwelkefasevandePDCA-cyclusjejebevindt.

Situatie1

Jehebtinjewerkgemerktdatdevolgordevanbepaaldetakennieterghandigis.Samenmetjeleidinggevende hebjebedachthoehetanderskan.Jegaatdezeverbeteringnuuitvoeren.

a. InwelkefasevandePDCA-cycluszitjenu?

Plan

Do Check

Act

b. Motiveerjeantwoord.

Situatie2

Jijenjecollega’skomenelkekeertijdtekortvooreenbepaaldetaak.Jeleidinggevendeheeftdaaromderoosters aangepast.Jehebtnueenuurlangerdetijdvoorhetuitvoerenvandetaak.Aanheteindvandeweekkomtde leidinggevendebekijkenofhetgeluktisomdetaakuittevoeren.

c. InwelkefasevandePDCA-cycluszitjenu?

Plan

Do Check

Act

d. Motiveerjeantwoord.

Situatie3

Jemerktdatdeafvinklijstvanhetschoonmaakroosternietofnietgoedwordtingevuld.Ditisniethandig,want jeweetnunietwaterisgedaan.Jebespreektditonderwerptijdenseenwerkoverlegenbedenktoplossingen.

e. InwelkefasevandePDCA-cycluszitjenu?

Plan

Do Check

Act

f. Motiveerjeantwoord.

Situatie4

Eenaantalwekengeledenwerdennietalleafsprakenindeagendagezet.Datzorgdevoorveelproblemen.Er werdeennieuwprogrammaingevoerd,zodatmedewerkersvanafhuneigencomputerafsprakenkondeninplannen. Numerktdeleidinggevendedatditnogsteedsnietgoedgedaanwordt.Hijonderzoektwaarditaanligtenwat erbeterkan.

g. InwelkefasevandePDCA-cycluszitjenu?

Plan

Do Check

Act

h. Motiveerjeantwoord.

Opdracht25 WerkenmetPDCA

NoemeenvoorbeeldwaarinjijvolgensdePDCA-cyclushebtgewerkt,ofwaarinjevolgensdePDCA-cycluszou kunnenwerken.

3.12 Milieubewustwerken

Hetmilieuisdeomgevingwaarinwij,dedierenendeplantenleven.Milieubewustwerkenbetekentopzo’n manierwerkendatdeomgevingzominmogelijkschadeondervindt. Doorbijvoorbeeldhetverbrandenvanolie,gasenkolenvoorenergieentransportkomterveelCO2 indelucht. Ditzorgtervoordatdetemperatuuropaardestijgt.Ditheeftweereenstijgingvandezeespiegeltotgevolg,

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

beschadigingvannatuurdoorhitteendroogte,envoedselonzekerheidvoormensendier.InNederlandziejedat hetklimaatextremerwordt.Erkomensteedsmeerhittegolvenmetdroogtevoor,regenbuienwordenhevigeren stormenkomenvakervoor.

Maatregelenommilieuvervuilingtegentegaan,zijnondermeer:

• afvalverminderen

• afvalscheidenvoorhergebruik(recyclen)

• energieverbruikverminderen

• duurzaamwerken.

Afvalverminderen

Veelartikelenzijnverpakt.Aldezeverpakkingenlevereneenbergafvalop.Datiseengrootprobleem.

Plasticsoep in oceanen.

Tipsomdehoeveelheidafvalteverminderen:

• nadenkenvoorjeietskoopt:hebjehetechtnodig?

• ietsleneninplaatsvankopen

• ietsreparereninplaatsvanweggooienennieuwkopen

• weggevenofverkopenwatjenietmeernodighebt

• artikelenkopenzonderverpakking

• deverpakkingenhergebruiken

• geenproductenkopendieperstukzijnverpakt

• zelfeentasmeenemen.

Opdracht26 Hoeveelafvalproduceerjijopeendag?

Doedezeopdrachtineengroepvandrie.

a. Denkeensnaoverwatjegisterenallemaalhebtgedaan.Hoeveelafvalhebjedaarbijgemaakt?Bijvoorbeeld: ietsgekochtinverpakking,tasjesgebruiktvandewinkel,eenblikjefrisdrankgedronken,eenboterhamzakje weggegooid.

b. Maakvoorjezelfeenlijstvanhetafvaldatjehebtgeproduceerd.

c. Vergelijkjouwlijstmetdievandeanderestudenteninjegroepje.Watvaltjeop?

3.13 Afvalscheidenvoorhergebruik(recyclen)

Duurzaamwerkenhoudtookindatjeafvalscheidt.Afvaldatgescheidenis,kangerecycledworden.Zokan bijvoorbeeldvanoudpapierweernieuwpapiergemaaktwordenenvanoudglasweernieuwglas.Datzorgt ervoordaterveelminderafvaloverblijftendatjemindergrondstoffennodighebtvoornieuweproducten. Hetheleprocesvangescheideninzamelingenhetterugwinnenvanmaterialenuitafvalnoemje‘recycling’.

Welkafvalkunjescheiden(recyclen)?

• glas

• papierenkarton

• groente-,fruit-entuinafval(gft-afval)

• kleinchemischafval

• plastic

COPYRIGHTBOOMBEROEPSONDERWIJS

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

• metaal

• textiel

• batterijen

• plasticverpakkingen

• kleinehuishoudelijkeapparatenmeteenstekker

• halogeenlampen

• spaarlampen,ledlampenentl-lampen.

Verderbrengjegrofvuilnaardemilieustraat.Daarwordthetgescheidenenwordenbruikbarematerialen gerecycled.

Opdracht27 Waarmoethetheen?

Waarenhoemoetjedevolgendesoortenafvalweggooien?JekunthetopzoekenopdewebsitevanMilieu Centraal.

Website-DeafvalwijzervanMilieuCentraal

a. Glas.

b. Papierenkarton.

c. Gft-afval.

d. Kleinchemischafval.

e. Plasticverpakkingen.

f. Schroeven.

g. Frituurvet.

h. Textiel.

i. Batterijen.

j. Melkpak.

k. Kleinehuishoudelijkeapparatenmeteenstekker.

l. Halogeenlampen.

m. Spaarlampen,ledlampenentl-lampen.

Opdracht28 Welkeafvalbak?

Treklijnennaardejuisteafvalbak.

Opdracht29 Afvalwijzer

Doedezeopdrachtineengroepvandrie.

a. Zoekdeafvalwijzervanjegemeenteopopinternet.Welkeinformatievindjeindeafvalwijzer?

b. Zoekvanverschillendematerialenophoedezeweggegooidmogenworden.Maakhierpergroepjeviervragen overenzetdezeopeenkaartje.Zethetgoedeantwoordopdeachterkantvanhetkaartje.

Leverdekaartjesinbijjedocent.

c. Speelmetdegroepmetdekaartjeseenquizoverdeafvalwijzer.

3.14 Afvalindezorg

Eenzorginstellingheefttemakenmetveelafval.Elkezorginstellingheeftrichtlijnenoverhetomgaanmetafval.

Inhetalgemeenzijndat:

• Huishoudelijkafvalbiedjeaanaandevuilnisophaaldienst.

• Afvalmetlichaamsvocht,zoalsvuilverbandenincontinentiemateriaal,doejeineenstevigeplasticzakvoordat jehetindevuilcontainerstopt.

• Overgeblevenmedicijnenstuurjeterugnaardeapotheek.

• Gebruiktenaaldenen(gebroken)ampullenmoetenineennaaldencontainer.Ditischemischafval.

Naaldencontainer.

Letop

Ampullen.

Werkheelprecies.Zorgdatschoonmateriaalenafvalaltijdgescheidenzijn.Zeteenafvalbakdusnietineen ruimtewaarschonematerialenliggen.

Opdracht30 Afvalindezorg

Waarommoetjegebruiktenaaldenenampullenineennaaldencontainerdoen?

Opdracht31 Onderzoek

a. Onderzoekopjouwstage-ofwerkplekhoehetafvalgescheidenwordt. Maakeenverslagmetfoto’s.Inhetverslag:

• laatjezienwelkesoortenafvalerzijnenhoedieafgevoerdworden

• verteljewaaromhetzoafgevoerdwordt

• verteljeoferspecialerichtlijnenzijn.

b. GebruikhetstappenplanFotoverslagmaken.

StappenplanFotoverslagmaken

3.15 Milieulogo’s

Erzijnverschillendemilieulogo’sopproducten.Milieulogo’sgeveninformatieover:

• demanierwaarophetproductisgemaakt

• deafbreekbaarheidervan

• hoeenergiezuinighetis.

Voorbeeldenvanmilieulogo’s:

Kringlooplogo

Hetkringlooplogostaatopartikelenwaarvandeverpakkingbestaatuithergebruikt materiaal.

Logokleinchemischafval

Ditlogobetekentdatjehetartikelnagebruiknietindeafvalcontainermaggooien,maar apartmoetinleveren.

Glaslogo

Ditlogovindjeopglazenflessenenpottenwaaropgeenstatiegeldzit.Diemoetendan indeglasbak.Erzijnapartebakkenvoorwit,groenenvoorgekleurdglas.

EUEcolabel

DitishetofficiëleEuropesemilieukeurmerk.Hetwordtgebruiktvoorproductendiehet milieuminderschadetoebrengen.HetwordtinallelandenvandeEuropeseUniegebruikt.

OnthewaytoPlanetProof

Ditkeurmerkgeeftaandateenproductduurzamerisgeproduceerddaneenzelfdeproduct zonderkeurmerk.

Europeesbiologischkeurmerk

Ditkeurmerkgeeftaandateenproductbiologischisgeteeld.Erzijngeenkunstmesten bestrijdingsmiddelengebruikt.Endierenhebbeneenbeterleven.

Energielabel

Voorverschillendeproductenishetverplichtomaantegevenhoeenergiezuinighet productis.DeklassenlopenvanA(zeerzuinig)totenmetG(nietzuinig).

3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Opdracht32 Milieulogo’s

a. Welklogogeeftaandatdeverpakkingisgerecycled?

EUEcolabel

Europeesbiologischkeurmerk

GroenePunt

Kringlooplogo

Milieukeur

b. Welklogogeeftaandatdeproducentvandeverpakkingbijdraagtaandekostenvanhetafvalscheiding-en recyclingsysteem?

EUEcolabel

Europeesbiologischkeurmerk

GroenePunt

Kringlooplogo

Milieukeur

c. Geefbijelklogoeenproductwaarditlogoopzou

kunnenstaan.

3.16 Energieverbruikverminderen

Dehoeveelheidenergiediewordtgebruikt,neemtnogsteedstoe.Demeesteenergiewordtgehaalduitfossiele brandstoffen.Fossielebrandstoffenzijnontstaanuitrestenvanplantaardigendierlijkleven,zoalsaardolie, aardgasensteenkolen.Ditzijndegrondstoffenvanbijvoorbeeldbenzine,asfaltenkerosine.Maarookvoor bijvoorbeeldhetmakenvanplasticenveelcosmeticawordtaardoliegebruikt.Ookelektriciteitwordtvooral gemaaktmetfossielebrandstoffen.

Minderenergieverbruikisgoedkoper,geeftminderluchtvervuilingenvermindertdeopwarmingvandeaarde.

Zuinigomgaanmetverlichting,verwarming/koelingenelektrischeapparatuurhelptdaarbij.

Ditkunjebijvoorbeelddoenomminderenergieteverbruiken:

• onnodigeverlichtinguitdoen

• gebruikmakenvansensoren,waardoorlampenalleenaangaanalsdesensorbewegingregistreert

• zuinigelampengebruiken

• deverwarminglagerzetteninruimtesdiejenietgebruikt

• gebruikmakenvaneenthermostaat

• deaircouitzettenbijhetverlatenvanderuimte

• eengoedezonweringgebruiken

• apparatendiejenietgebruikt,uitzetten.

Jekuntookenergiebesparendoorandereenergiebronnentegebruiken.Duurzameenergieisenergiewaarbijje hetmilieunietvervuilt.Duurzameenergiewordtgehaalduitbronnenalszonenwind.Dezebronnenrakennooit op.

Met zonnepanelen wek je duurzame energie op.

Opdracht33 Energieverbruikverminderen

a. Bekijkoferopjouwschoolgedachtwordtaanhetverminderenvanhetenergieverbruikenofjeditzelfook doet.

b. Vuldetabelinoverjouwschool.Vuleventueelmeerdingeninalsdieopjouwschoolgebeuren:

Verwarmingvrijhouden(nietachterkastenbijvoorbeeld)

Verwarminglagerinruimtesdienietgebruiktworden

Lichtenuitinruimteswaarniemandis

Gebruikvansensorenvoorlicht

Spaarlampen

Computersuitalszenietgebruiktworden

Zonwering,zodataircomindervaakaanhoeft

Nee Ja

Tips

c. Vuldetabelinoverjouwhuis:

Tips

Verwarmingvrijhouden(nietachterkastenbijvoorbeeld)

Verwarminglagerinruimtesdienietgebruiktworden

Lichtenuitinruimteswaarniemandis Wassenop40graden

Spaarlampen

Apparatenuitzetteninplaatsvanopstand-by

Wasbuitenhangeninplaatsvanindedroger

3.17 Duurzaamwerken

Nee Ja

‘Duurzaam’betekentdatjeverstandigomgaatmetmensenmilieu.Datisookgoedvoordeorganisatiewaarje werkt.Duurzaamwerkendraagtbijaanverminderingvankosten.

Bijvoorbeeld:

• Gebruiknietmeervanproductendannodigis.Kijkbijhetboodschappendoendusgoednaarde houdbaarheidsdatum,zodatjenietovereenpaardagenvoedselwegmoetgooien.

• Gebruiknietonnodigelektriciteit,doorapparatendiejenietgebruiktuittezetten.

• Schafookduurzameproductenaan,zoalsspaarlampen.Ditzijnproductendielangermeegaanen energie-efficiënterzijn.

Opdracht34 Hoeduurzaambenjij?

Website-Voetafdruktest:hoeduurzaambenjij?

a. Doedevoetafdruktestenschrijfjouwuitslagop.

b. Benjetevreden?Leguitwaaromwelofniet.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Opdracht35 Milieubewustwerken

a. Leesdesituaties.

SituatieThuiszorg

Alshelpendebenikbewustbezigmethetmilieu.Nietallecliëntenwaarikkom,scheidenhunafval,maaralsik datzie,zegikermeestalwelwatvan.Bijnaoveralstaattegenwoordigeenbakvoorhetinzamelenvanplasticof wordtplasticopgehaald.

MevrouwAppelboomzeilaatstooktegenmijdatzehaarafvalwilscheiden,maardathaarkeukentjetekleinis voortienverschillendebakken.

b. Kunjijeenoplossingverzinnen?

SituatieCamping

Elkemorgenomtienuurishetknutseltijdopdecamping.Ikzitinhetanimatieteamenhelpdekinderenmetveel plezier.Weproberenaltijdzoveelmogelijkwerkjestebedenkendiegemaaktwordenvanverpakkingsmaterialen. Zosparendegastenbijvoorbeeldhunmelkpakken,wc-rollenenplasticflessenvoorons,zodatwijdezeweer kunnengebruiken.

Maarkinderenvindenhetlastigomhunafvaldatoverblijfttescheiden.Wehebbenverschillendebakkenstaan, maarerzittochbestvaakeenklokhuisindeoudpapierbakofeenglazenpotjebijhetrestafval.

c. Kunjijeenoplossingverzinnen?

SituatieBedrijfsrestaurant

Bijonsinhetbedrijfsrestaurantproberenwemilieubewusttewerken.Maarweblijvenaanheteindevandelunch tochbestvaakmetvoedselzitten.Somskunnenwehetdevolgendedagverkopen,maarsomsmoetenweook veelweggooien.

d. Kunjijeenoplossingverzinnen?

3.18 Veiligheidenrisico’s

Eenorganisatiewilzoveelmogelijkrisico’svoorkomen.Daaromishetbelangrijkomonveiligesituatieste herkennen.

Brandpreventie

Omeenbrandtelatenontstaan,zijnerdriedingennodig:

• brandstof(ietswatkanbranden)

• zuurstof

• warmte(ontbrandingstemperatuur).

Samennoemjezeookwelde‘branddriehoek’.Wanneerdezedrieonderdeleninvoldoendemateaanwezigzijn, krijgjebrand.

Alsjeeenvandezefactorenweghaalt,isergeenverbrandingmeer.Jekuntduseenbranddovendoor:

• debrandstofwegtenemen,bijvoorbeelddoorbijeengasbranddegaskraandichttedraaien

• dezuurstofwegtenemen,bijvoorbeeldmeteenblusdeken

• dewarmtewegtenemen,bijvoorbeelddoortekoelenmetwater.

Brandwiljenatuurlijkaltijdvoorkomen.Eenpaarvoorbeeldenvanwatjezelfkuntdoen:

• Zorgvooreenopgeruimdewerkplek.

• Weesvoorzichtigmetbrandbarematerialen.

• Gaveiligommetelektrischeapparaten.

• Houdnooduitgangenvrij.

• Leeseensdegebruiksaanwijzingopeenblustoestel.Alserechtbrandis,hebjedaargeentijdvoor.

Opjewerkzijnaltijdblusmiddelentevinden.Ditisverplicht.Somszijnerookrook-en/ofwarmtedetectorenom eenbrandtemelden.Erkunnenookinstallatieszijnombrandteblussenoftevoorkomendatdebrandgroter wordt.Bijvoorbeeldsprinklerinstallatiesenbrandwerendedeuren.

Vlam-in-de-pan

Bijhetkokenkunjevlam-in-de-pankrijgen.Hierbijvliegtheteolieineenpaninbrand.Ditgebeurtalsdeolie overkooktenzoinaanrakingkomtmetdewarmtebron.Watdoejealsditgebeurt?

Hetbesteisomdezuurstofuitdebranddriehoekwegtenemen.Ditdoejedooreendekselopdepanteleggen. Hebjedieniet,dankunjeeenblusdekenoverdepanheenleggen.Daarnamoetjehetvuuruitdraaien.Haaldan nietgelijkhetdekselofdedekeneraf,maarlaatdepangoedafkoelen.Doejeditniet,dankanertochweerbrand ontstaan.

Branddriehoek.

Vlam-in-de-pan.

Opdracht36 Waarisdenooduitgang?

a. Weetjijvanjouwschoolwaardevluchtwegenzijnenwaardeblusmiddelenhangen?Onderzoekwaarde nooduitgangisenwaardeblusmiddelenhangen.

b. Tekeneenplattegrondengeefdaaropdevluchtrouteenhetdichtstbijzijndeblusmiddelaan.

3.19 Omgaanmetelektriciteit,apparatuurenmachines

Elektriciteit,apparatenenmachineskunnenbijverkeerdgebruikgevaarlijkzijn.Denkmaaraangereedschap, elektrischeapparatenenstopcontactendienietbeveiligdzijn.Alleapparatuurmoetvolgensdewetvoorzienzijn vaneeningebouwdebeveiliging:eenbeveiligingvanhetelektrischecircuittervoorkomingvanelektrische schokkeneneenbeveiligingvoorhetvoorkomenvanverwondingen.

Bijeenjuistgebruikkanernietveelgebeuren.Werkdaaromaltijdvolgensdeinstructies.

Beschadigdeelektrischeapparaten,stekkers,snoeren,contactdozenenzovoortzijngevaarlijk.Alsjezietdat elektrischeapparatenbeschadigdzijn,meldditdanaanjeleidinggevende.Gebruikdeapparatennietmeer.Als jeblootliggendedradenzietliggen,raakdezedannietaan.Zorgervoordatkabelsenstekkerdozengeen struikelgevaaropleveren.

Zorg ervoor dat kabels en stekkerdozen geen struikelgevaar opleveren.

Opdracht37 Elektrischeapparaten

Elektrischeapparatenkunnenapparatenzijndiejedagelijksgebruikt,zoalseenföhnofeenkoffiezetapparaat. Bijhetgebruikervandenkjenietaltijdnaoverderisico’s.

a. Welkeelektrischeapparatenhebjijdezedagalgebruikt?

b. Zoekopinternetperapparaatopwatdegevarenzijn.

c. Watdoejealsjezietdateenapparaatopjewerkkapottebedradingheeft?

3.20 Omgaanmetgevaarlijkestoffen

Eengevaarlijkestofiseenstofmetrisico’svoordeveiligheiden/ofgezondheidvanmensen,dierenofhetmilieu. Jekuntinjewerkstoffentegenkomendiebrand-ofexplosiegevaarlijkzijn.Anderestoffenzijngiftigofopdelange duurzeerslechtvoordegezondheid.

Gevarensymbolen

Gevaarlijkestoffenmoetengoedherkenbaarzijn.Daaromstaatophetetiketeengevarensymbooldatdeaard vanhetgevaaraangeeft.Leesvoorgebruikaltijdhetetiketmetdegevarensymbolen.Opdeetikettenstaatook watdegevolgenkunnenzijnvanverkeerdgebruik.

Explosief

Dezestoffenkunnengemakkelijkontploffen.Pasdusopmetvuurenvonken.Aardgasiseenvoorbeeldvaneen sterkexplosievestof.Aardgasgebruikjeomtekokenofomwarmtedouchen.Aanaardgasiseenreukmiddel toegevoegd,zodatjehetkuntruikenalshetontsnapt.

Brandbaar

Dezestoffenkunnengemakkelijkinbrandvliegen.Benzineiseenvoorbeeldvaneenbrandbarestof.Gebruikdeze lichtontvlambarevloeistoffennooitindebuurtvanvuur.

Oxiderend

Dezestoffenmakenzuurstofvrij.Daardoorreagerenzemetanderestoffen.Zekunneninwerkenopjekledingen huid.Jekunterbrandwondenvankrijgen.

Giftig

Dezestoffenzijngiftig.Ademdezestoffennietinenlaatzenietopjehuidkomen.

Bijtend

Dezestoffentastenjehuid,jelongen,jeogenenjekledingaan.Jekunterzwaargewonddoorraken.

Schadelijk

Dezestoffenmagjenietbinnenkrijgen,zezijnergslechtvoorjegezondheid.Schoonmaakmiddelenkunnen schadelijkzijn.Mengnooitverschillendeschoonmaakmiddelenmetelkaar.

Milieugevaarlijk

Dezestoffenzijnschadelijkvoorhetmilieu.Jemagzenietbijhetgewonehuisvuildoen,jemoetzeafvoerenmet hetchemischafval.

Langetermijngezondheidsgevaar

Dezeproductenkunneneentijdnadatjeermeegewerkthebtproblemenveroorzaken,zoalskanker.

Gashouderonderdruk

Dezehouderkanontploffenbijverhitting.

Opdracht38 Gevaarlijkestoffen1

Filmpje-Ontvlambaar

Filmpje-Bijtend

Filmpje-Giftig

a. Bekijkdefilmpjes.

b. Watgaatermisinfilmpje1?

c. Watgaatermisinfilmpje2?

d. Watgaatermisinfilmpje3?

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Opdracht39 Gevaarlijkestoffen2

Zoekopjewerkplek,jestageplek,opschoolofthuisnaarschoonmaakmiddelenmetgevaarsymbolen.

Maakeenfotovanhetetiket.Zorgdatjegoedkuntzienwelkschoonmaakmiddelhetisendatjehetetiketgoed kuntlezen.Zorgerookvoordatjeallegevaarsymbolenopdefotohebt.Sommigeschoonmaakmiddelenhebben meerdanééngevaarsymbool.

Schrijfbijiederefoto:

• welkschoonmaakmiddelhetis

• tweevoorbeeldenvanschoonmaakklussenwaarvoorjehetkuntgebruiken

• welkegevaarsymbolenjezietenwatzebetekenen

• ofhetschoonmaakmiddelopeenveiligeplekstaat(beschrijfookhoeenwaarhetmiddelbewaardwordt)

• drietipshoejeveiligmetditmiddelkuntomgaan.

Opdracht40 Symbool

Mengselschoonmaakmiddelenmaaktvrouwonwel

InAmsterdam-Noordiseenvrouwonwelgewordennadatzeverschillendeschoonmaakmiddelendoorelkaar mengde.DatmeldtAT5.

RondhalfdriemaandagmiddagademdedevrouwschadelijkeluchtinnadatzechloorbleekenWC-Eendmet elkaarhadgemengd.Detweesubstantiesveroorzaakteneenchemischereactietijdenshaarschoonmaakvan hettoilet.Datzegtdebrandweermaandagmiddag.DevrouwisvanuithaarwoningindeLichterstraatnaarhet ziekenhuisgebracht.

WelkwaarschuwingssymboolopdeetikettenvandechloorbleekenWC-Eendheeftdezemevrouwgenegeerd? Zoekdeafbeeldingopinternetentekendiehierna.

Opdracht41 Daan

DevriendinvanAnnetkomteenboekterugbrengen.Annetenzijkletseneentijdjebijdevoordeur.Annetszoontje Daanisrustigaanhetspelen.Hijvermaaktzichvandaagprima.DanhoortAnnetDaanopeenshardhuilen.Ze neemtafscheidvanhaarvriendinenlooptnaarDaantoe.Hijzithuilendopdegrondindekeukenennaasthem ligteenflesmetschoonmaakmiddel.

a. WatmoetAnnetdoen?

b. WatmoetAnnetdevolgendekeerdoenmetschoonmaakmiddel?

3.21 Persoonlijkebeschermingsmiddelen

Omveiligtewerkenhebjesomspersoonlijkebeschermingsmiddelen(PBM)nodig.Dezemiddelenverminderen dekansopletsel.Indezorgdraagjebijvoorbeeldhandschoentjesbijhetverschonenvaneencliënt.Je leidinggevendegeeftaanwanneerenhoejedezemiddelenmoetgebruiken.

Draag bij het snoeien gehoorbescherming en een helm.

DePBM’smoetennatuurlijkgoedpassen,andersishetwerkalsnoggevaarlijk.Demeestehulpmiddelenzijner danookinverschillendematen.Letdusopdatzegoedpassen.Zitjouwmaaternietbij,overlegdanmetje leidinggevende.

Opdracht42 Persoonlijkebeschermingsmiddelengebruikjeookthuis

OokthuiswordenPBM’sgebruikt.NoemtweePBM’sdiejethuisgebruikt.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

3.22 Persoonlijkehygiëne

Eenveiligeomgevingbegintbijjepersoonlijkeverzorging.Onverzorgdofziekrondlopenisnietprettigvoorje collega’senklanten.Alsineenorganisatiedemedewerkersergoedgekleedenverzorgduitzien,geeftdat vertrouwen.

Voorschriftendietemakenhebbenmetpersoonlijkehygiëne,zijn:

• kleding

Zorgdatjeerschoonenverzorgduitziet.

• harenennagels

Loshangendeharenen/oflangenagelskunnenonhygiënischzijnenonveilig.Jeharenkunnenbijvoorbeeld vastblijvenzitteninelektrischeapparaten.

• sieraden

Dezekunneneenbronvaninfectieszijn.Uitsteekselskunnenergensachterblijvenhakenofanderenverwonden.

• wondjes

Bedekwondjesmeteenpleisterofhandschoen,afhankelijkvanhetsoortwerkdatjedoet.

• verkoudheidengriep

Probeerdekansteverminderenombesmettewordenofomanderentebesmetten.Wasregelmatigjehanden metzeependroogzegoedmeteenpapierenhanddoek.Gebruikeenzakdoekjeomintehoestenofteniezen engooihetmeteenindevuilnisbak.Maakregelmatigschoon.Blijfthuisalsjeziekbent.

Handen wassen.

Opdracht43 Persoonlijkehygiëne

Waaromishandenwassenbelangrijk?

Danwordenjeklerenmindervies.

Datzieternetteruit.

Hetgeefteenfrisgevoel.

Hetvoorkomtverspreidingvanbacteriën.

3.23 Calamiteiten

Ofhetnuopschoolisoftijdenshetwerk,erkunnenzichplotselingsituatiesvoordoendieeendirectgevaarzijn vooriedereen.Jespreektdanvaneencalamiteit.Denkaanbrand,stroomstoring,overstromingofeenmilieuramp.

Bedrijfsontruiming

Inhetgevalvaneencalamiteitzaliedereenhetgebouwmoetenverlaten.Debrandweerendeorganisatiewaar jewerkt,hebbensameneenontruimingsplanopgesteld.

Inhetontruimingsplanstaatinhoofdlijnen:

• devluchtrouteenverzamelplaats

• hetsignaaldataangeeftdatjemoetontruimen

• wiewatdoettijdensdeontruiming

• hoejemoetbijhoudenofiedereeneris.

Bijeenontruimingheefteenbhv’erdeleiding(bhv'er=bedrijfshulpverlener).Alsdebrandweerofpolitieeris, moetjehuninstructiealtijdopvolgen.

Omtezorgendatiedereenweetwathijofzijmoetdoen,zijnerafentoeontruimingsoefeningen.

Bij een ontruiming heeft de bhv’er de leiding.

Handelenbijonveiligesituaties

Alsjeeenonveiligesituatieherkent,watmoetjedandoen?Kunjehetgemakkelijkzelfoplossen?Danmoetje datdoen.Alsjebijvoorbeeldzietdatiemandonveiligwerkt,spreekdiegeneerdanopaan.Weetjenietwatje moetdoenbijeenonveiligesituatie?Vraagdanhulpvaneencollegaofleidinggevende.Inernstigegevallensla jealarm.Ditdoejebijvoorbeeldalseencolleganietmeerreageertnaeenval.IndatgevalmoetereenEHBO’er komen.

Opdracht44 Calamiteit

a. Hebjeweleenseencalamiteitmeegemaakt?Welke?

b. Wathebjetoengedaan?

3.24 Bedrijfshulpverlening(bhv)

Debhv’erweetwatermoetgebeurenalserietsernstigsgebeurt.Hetkannamelijkevendurenvoordatde professionelehulpdienstenaanwezigzijn.Iniedereorganisatiemoetdanookeenbedrijfshulpverleneraanwezig zijn.

Detakenvandebhv’erzijn:

• hetverlenenvaneerstehulpbijongevallen

• hetbeperkenenbestrijdenvanbrandofongeval

• deleidingnemenbijhetontruimenvanhetgebouw.

Demeesteorganisatiesvragenvrijwilligersombhv’erteworden.Jekrijgtdaneenspecialeopleidingengaat regelmatigoefenen.

De bhv’er weet wat er moet gebeuren als er iets ernstigs gebeurt.

Opdracht45 Bedrijfshulpverlening

Debhv’erverleentbijongelukkeneerstehulp.Weetjijwiedatisopjewerkofopschool?Alsjehetnietweet,moet jehetnavragen.

Opdracht46 Watmoetjedoen?

BijMauroophetwerkgebeurensomskleineongelukjes.Iemandkandooreenwespgestokenwordenofzijnenkel verzwikken.Somsiseriemandindebuurtdieeenbhv-diplomaheeft.

WatkanMaurodoenomdesituatieopzijnwerkveiligertemaken?

Opdracht47 Hulpinschakelen

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Alsjeeengebouwgaatontruimen,ishetsomsnodigomookexternehulpinteschakelen.Maakeenoverzicht vanmogelijkecalamiteitenengeefaanwelkeexternehulpjedaarbijgaatinschakelen.

b. GebruikhetstappenplanInterviewvoorbereidenenhouden.

StappenplanInterviewvoorbereidenenhouden

c. Jegaatonderzoekenhoebijjullieopschooldebhvis.Zoekallereerstuitwiebijjullieopschoolbhv’eris.Vraag ofhetmogelijkiseeninterviewaftenemen.Probeermetjullieintervieweenbeeldtekrijgenvande werkzaamhedenvandebhv’erbijjullieopschool.Verwerkhetinterviewineenverslag.Bespreekvoorafmet dedocentdevragendiejulliewillenstellen.

d. Zoujijopjewerkbhv'erwillenzijn?Leguitwaaromwelofniet.

3.25 Watmoetjedoenbijbrand

Watmoetjedoenalserbrandontstaat?

• Blijfkalm.

• Kijkofjezelfietskuntdoenomdebrandtebestrijden.Eenbeginnendebrandkunjesomszelfstoppen.

• Slaalarm,bijvoorbeelddooreenbrandmelderintedrukken.

• Brengjezelfenandereninveiligheid,verlaatzosnelmogelijkhetgebouw.

• Alsjenietmeerdoorderookheenkuntkijken,blijfdanlaagbijdegrond,wantrookstijgtop.

• Sluitdedeurenenramen.Zoblokkeerjedezuurstoftoevoerenderookverspreiding.

• Verzamelopdeafgesprokenplekbuiten.

• Belzosnelmogelijk112.

• Waarschuwdeomgeving.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Alsermensenzijnmetbrandwonden,probeerdiedanzosnelmogelijktehelpen.Watkunjedoen?

• Koeltenminstevijfminutenmetlauw,zachtstromendwater.

• Verwijderkledingdienietaandewondkleeft.

• Smeernietsopdebrandwond.

• Bedekdewondlosjesmeteensterielverbandofeenschonedoek.

• Zorgervoordathethoofdaltijdhogerisdanderestvanhetlichaamomvochtophopingtevoorkomen.

Alsheternstigis,waarschuwdanaltijdeenarts.

Koel een brandwond ten minste vijf minuten met lauw, zacht stromend water.

Wijzenoponveiliggedrag

Nietiedereenhoudtzichaandeveiligheidsregels.Hetisvaaknietgemakkelijkomdaarietsvantezeggen.Toch moetditwel.Hetkangevaarlijkzijnvoordegenezelfofvooranderen.

Probeeropeenprettigemanieriemandaantespreken.Zegniet:‘Watdoejijnu?’Beteris:‘Waaromdoejeditzo?’

Probeeriemandzelftelatenbedenkenwaaromhetandersmoet.Leguitwaterfoutkangaanenprobeereraltijd eerstsamenuittekomen.Luktdatniet,overlegdanmetjeleidinggevende.

Inschakelendeskundigehulp

Alserietsgebeurt,moetjevaaksnelbeslissenofjeietskuntdoen.Somskunjeeenbeginnendebrandzelfblussen doorsneltehandelen.Sneleensmeulendvuurtjeineenprullenbakdovenmetwaterofeenbrandblusserkan nog.Houdaltijdindegatenofjezondermoeiteengevaarderuimtenogkuntverlaten.Pasvooralopbijrook.Bij brandisrookdoodsoorzaaknummeréén.Neemgeenrisico!Lukthetniet,danmoetjedirectweg.Iseriemand gewond?Kijkdanofjezelfkunthelpen.Bedenkdatdebhv’ereerstehulpkanbieden.Veelbedrijvenhebbeneen protocolwaarinstaatwatjemoetdoenbijeencalamiteit. Inernstigesituatiesbelje112,hetalarmnummer.

Een protocol geeft aan hoe je moet handelen bij een calamiteit.

In ernstige situaties bel je 112, het alarmnummer.

Opdracht48 Watmoetjedoen?

Doedezeopdrachtineengroepvandrie.Bespreekdecasussenenbeantwoorddevragen.

Medewerker1moeteenlampjevervangen.Medewerker2komtbinnenengroethem.Hijzietdaterietsnietklopt, maargaatzelfookaanhetwerk.Medewerker1vraagtofmedewerker2evenwilhelpen.Hijklimtdeladderop enmedewerker2houdtdeladdervast.Medewerker1isbezigmetdelamp,maarhierdoorvaltereenplafondplaat uithetplafond.Medewerker1opdeladderkrijgtdezeopzijnhoofd.

a. Wathadmedewerker2kunnendoenomdittevoorkomen?

Medewerker1heeftruziemeteencollega.Medewerker2zietditgebeurenenluisterteerstwaarhetovergaat. Hijvraagtmedewerker1endeanderecollegaomditlaterrustigoptelossen.Medewerker1endecollegakijken geïrriteerd.Medewerker1wordtbozerenbegintteschreeuwentegendecollega.Hetlijkteropdatzeelkaarwillen aanvallen.

b. Watmoetmedewerker2doen?

Medewerker1enmedewerker2staansamenindekeukeneenmaaltijdvoortebereiden.Dansnijdtmedewerker 1zichopeensinzijnhand.Hetiseenflinkesnee.Medewerker2kannietgoedtegenbloedenkanhemnietgoed helpen.

c. Watmoetmedewerker2doen?

Opdracht49

Eenontruiming

Doedezeopdrachtmetdehelegroep.

a. Jegaatmetdegroepeenontruimingoefenenvanderuimtewaarinjulliejenubevinden.Dedocentwijsteen bhv-ploegvanvierpersonenaanenbenoemtéénpersoonvandezegroeptotploegleider.Deploegleider stuurtdeanderebhv-ledenaan.Vanjedocentkrijgjerolbeschrijvingen.Tweemedestudentenobserverenen makennotitiestijdensdeoefening.

b. Voorjulliedeontruimingsoefeninggaandoen,gajeeerstderuimtegoedverkennen.Waarbevindenzichde vluchtwegen?Maakmetdegroepeenschetsvandezeruimte.Geefmetgroenindetekeningaanwaarzich devluchtwegenbevinden. Willenjulliedetekeningdigitaalmaken,dankunjebijvoorbeeldgebruikmakenvandegratiswebsite Floorplanner(http://floorplanner.com).Daarvindjeooksymbolenvoorvluchtwegenennooduitgangen.

c. Voernudeoefeninguit.Speeljouwrolenhoudjeaanafsprakendiejevoorafhebtgemaakt.

d. Bespreeknaafloopdeoefeningnametdegroep.Vulvoorjezelfdetabelin.

Watgingergoedtijdensdeoefening?

Watgingernietgoedtijdensdeoefening?

Wathadjezelfbeterkunnendoen?

Wathaddenanderenbeterkunnendoen?

Waargajijextraoplettenalsereenontruiming plaatsvindt?

Opdracht50 Hetontruimingsprotocol

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Welkestappenneemjebijhetontruimenvaneengebouw?Verwerkdezegegevensineenprotocol.Geefbij iederestapookaanwelkeaandachtspuntenerzijn.

b. Schrijfvoorderuimtewaarinjulliejenubevindeneen‘protocolontruiming’.Gebruikbijhetschrijvenhet stappenplandatjegemaakthebt.Hetprotocolgeeftaanwatmensenmoetendoenalshetalarmafgaat.Het protocolismaximaaléénA4-pagina.Inhetprotocolverwerkjedeonderwerpen:

• Wattedoenalshetalarmafgaat?

• Waarmoetendemensenzichverzamelen?

• Welkevluchtwegenmoetjenemen?

c. VerwerkdegegevensvanhetprotocolineenposteropA3-formaatdiejekuntophangeninderuimte.De posterlaatinbeeldenenkortezinnenzienwatjemoetdoenalshetalarmafgaat.

Opdracht51 Veiligheidinschool

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Maakeenrondjedoordeschool.Kijkeenswelkemaatregelenerzijngenomenophetgebiedvanveiligheid, ontruimingenbrandpreventie.Iserinjulliegebouweenontruimingsplanaanwezig?Zoekdituit.

b. Schrijfindetabelhiernaopwelkemaatregelenjehebtgevonden.Geefaanwathunfunctieisenhoezewerken. Maakookfoto’svanzakendiemetdemaatregelentemakenhebben.

c. Vergelijkjullielijstmetdievaneenandergroepje.Hebbenjulliedezelfdemaatregelengevonden?Maakeen lijstjevanmaatregelendiejulliehebbengemist.

3.26 Rapporterenenevalueren

Hetisbelangrijkomonveiligesituatiestemeldenaanjeleidinggevende.Ditkunjedoendoorterapporteren ‘Rapporteren’iseenanderwoordvoor‘melden’.Ditkanschriftelijkofmondeling.Alsjebijvoorbeeldzietdatde schoonmaakdienstietsisvergeten,schrijfjeditopineenlogboek.Alsjehetafvalnietmeerkwijtkuntomdatde afvalcontainervolis,verteljeditdirectaanjeleidinggevende.

Alsjeietsmeldt,kanerwataanwordengedaan.Maarhetisookbelangrijkomtewetenwaaromhetnietgoed ging.Watkanerbeter?Ditnoemjeevalueren.Jekijktnaarwatergoedisgegaanenwatniet,enhoehetbeter kan.Evaluerendoejezelfookveel,zonderdatjejedaarmisschienvanbewustbent.Stel,jekomttelaatopje werkofopschool.Diedagzatallestegeninhetverkeer.Devolgendekeergajeeerdervanhuis.

Alsjegaatrapporteren,ishetdebedoelingdatjeditzofeitelijkmogelijkdoet.Bijhetfeitelijkrapporterengeef jegeenmening.

Feitenenmeningen

Feitenzijnconcreet,geenmening,erisgeendiscussieovermogelijk.

Voorbeeld

MevrouwVanDijkhadom11.36uur38,4°Ckoorts.

Eenmeningispersoonlijk,jekunteroverdiscussiëren.

Voorbeeld

DejurkvanmevrouwVanDijkislelijk.

Opdracht52 Lerenvanjefouten

a. Evaluerenisterugkijkenopietswatnietgoedging.Devolgendekeerdoejehetanders.Geefeenvoorbeeld waarbijjedithebttoegepast. Inwelkesituatiegingietsnietgoed?

b. Wathebjedaarnaandersgedaan?

c. Ginghettoenbeter?

Opdracht53 Feitenenmeningen

Doedezeopdrachtineengroepvanvier.

a. Indezeopdrachtoefenjeineengroephetschrijvenvaneenfeitelijkerapportage.Tweepersonenspelende situatie,deanderetweeobserverenenschrijvenallebeieeneigenrapportage.

Nahetmakenvanderapportagesvergelijkenjulliedezemetelkaar.Uitdetweerapportagesmakenjullieals groepééngezamenlijkerapportage.Dezerapportageiseenfeitelijkeweergavevanwaterisgebeurd.Meningen staanernietin.

Tweespelersspelenvijfminutendesituatie.Houdjeaandezetijd.Hetgaatomderapportagediewordt geschrevenennietomhetspel.

Situatie

Abdelwerktmetkinderen.TijdenseenactiviteitziethijRuben.Rubenzitopeenplekjeachterafstilletjestehuilen. Abdelgaatnaasthemzittenenprobeertuittevindenwateraandehandis.

b. Bespreekmetelkaar:

• Watwasmoeilijkbijhetschrijvenvanderapportage?

• Luktehetomfeitenenmeningenuitelkaartehalen?

• Welketipsvoorhetmakenvaneenrapportagekunjehieruithalen?

Schrijfvoorjezelfdrietipsop.

3.27 Socialeveiligheid

Socialeveiligheidisdematewaarinmensenzichvrijenbeschermdvoelen,zodatzezichzelfkunnenzijnenzich kunnenuiten.Ditwilzeggendatjejegoedenbeschermdvoeltalsjemetanderemensensamenbent.Wanneer jejesociaalveiligvoelt,gebeurenergeenvervelendedingenzoalspesten,buitensluiten,schelden,bedreigenof misbruiken.Socialeveiligheidwilzeggendatjemetrespectbehandeldwordt,hetveiligis,niemandmisbruikvan jemaakt,jefoutenmagmakenenjejezelfmagzijn.Socialeveiligheidzorgtervoordatmensenopeenvriendelijke enpositievemaniermetelkaaromkunnengaan.

Als je buitengesloten wordt, geeft dat een onveilig gevoel.

Eenveiliggevoel

HetisvandaagdeeersteschooldagvanIlse.Zekentnogniemandenzevindthetbestspannend,zo’nnieuwe school.Zezitopdeeersteschooldagalleenaaneentafeltjeindekantine.Eenanderestudentkomtnaarhaar toeensteltzichvriendelijkvoor.ZevraagtofIlsebijhaaraandetafelkomtzitten.Ilsedurfteenpraatjetemaken envoeltzichdirectwelkom.

Socialeveiligheidindewerkomgeving

Socialeveiligheidindewerkomgevingisnetzobelangrijkalsergensanders,zoalsopschoolofthuis.Hetgaat eromdatjejeveiligencomfortabelvoeltalsjenaarjewerkgaatofstageloopt.Alsjejeopjegemakvoeltopje werkplek,zuljemetmeerpleziernaarjewerkgaanenbeterkunnenpresteren.Wanneersocialeveiligheid ontbreekt,kanditnegatievegevolgenhebben.Jezoumindergoederesultatenkunnenbehalenomdatjemisschien stresservaartofjeongelukkigvoelt.Wanneerjeonveiligheidervaart,steljemindersnelvragen.Jezultookminder snelietsnieuwsuitproberen.Wantsteljevoordathetnietlukt,danwordjemisschienweluitgelachen.Ditheeft alsgevolgdatjeminderleertineensociaalonveiligesituatie.Onderzoekheeftzelfsaangetoonddatwerknemers diezichsociaalnietveiligvoelenophunwerkzichvakerziekmelden.Omeensociaalveiligewerkomgevingte krijgen,ishetbelangrijkdatdewerkgeverenwerknemersamenwerken.Eensociaalveiligewerkomgevingiseen gezamenlijkeverantwoordelijkheid.

Een prettige werksfeer zorgt voor betere resultaten.

Factoren

Erzijnverschillendefactorendievaninvloedkunnenzijnopdesocialeveiligheidindewerkomgeving.

• regelsenbeleid

Beleidwilzeggen:afsprakenomdingenopeenbepaaldemaniertedoen.Dewerkgeverkanviahetbeleideen belangrijkeinvloeduitoefenenopdesocialeveiligheid.Duidelijkeregelsrondompesten(antipestbeleid) helpenbijvoorbeeldomeenveiligesfeertemaken.Ookalserwordtgezorgdvoorregelsoverhoemensen metverschillendeachtergrondenbehandeldmoetenworden(diversiteitsbeleid)ofvoorduidelijkeafspraken rondomconflictoplossing,kandathelpen.

• communicatie

Wanneerjeopjewerkoftijdensdestagedemogelijkheidhebtomproblementebesprekenmetjewerkgever ofcollega’s,draagtdatbijaandesocialeveiligheid.

• socialesamenstelling

Degroepmensenmetwiejewerkt,kanookvaninvloedzijnopdesocialeveiligheid.Alsiedereenwordt behandeldmetrespect,ongeachthunachtergrond,draagtditbijaaneengevoelvanveiligheid.

• bewustwording

Hetisbelangrijkdatmensenlerenenbegrijpenwatwelennietacceptabelis.Hetisbelangrijkomthema’s alspesten,ongewenstgedrag,discriminatieendiversiteitmetelkaartebespreken.

• sfeerenomgeving

Ookjewerkplekkanvaninvloedzijnopsocialeveiligheid.Eenschone,goedonderhoudenomgevingeneen positievesfeerdragenbijaaneenveiliggevoel.

Socialeveiligheidverbeteren

Bijsocialeonveiligheidzijnerverschillendestappendiejekuntnemenomhulptezoekenendesituatiete verbeteren.

• Praatmetjeleidinggevende.

Legdesituatieuitenbespreekhoeereenoplossinggevondenkanworden.

• Ganaardevertrouwenspersoon.

Veelbedrijvenhebbeneenvertrouwenspersoon.

Bijdezevertrouwenspersoonkunjeterechtomjezorgentedelen.Zijkunnenjeadviserenenbegeleidenbij hetvindenvaneenoplossing.Alleswatjebespreektmeteenvertrouwenspersoonvaltonderhetberoepsgeheim.

• Maakeenafspraakmetdebedrijfsarts.

Wanneerjestresservaart,lichamelijkeklachtenkrijgtofhulpnodighebtbijhetomgaanmetproblemen rondomsocialeveiligheid,kunjeeenafspraakmakenmetdebedrijfsarts.Dezekanjeadviesgevenenwanneer nodigdoorsturennaardejuisteinstanties.

• Alsdesituatieernstigisenjekuntbinnendeorganisatiegeenoplossingvinden,dankunjeervoorkiezenom contactoptenemenmetexternehulpinstantieszoalsdevakbondofeenjuridischadviseur.

Praat met je leidinggevende.

Opdracht54 Onveilig

a. Watbetekent‘onveiligheid’voorjou?

b. Waardoorkansocialeonveiligheidontstaan,denkje?

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

c. Hebjezelfweleenseensituatiemeegemaaktwaarinjejenietveiligvoelde?Tekendezesituatie.Probeerje tekeningduidelijkenkleurrijktemaken.Bespreekdetekeningmeteendoorjougekozenmedestudenten deeljegedachtenoveronveiligheid.

Opdracht55 Socialeveiligheidindewerkomgeving

a. Robertwerktineenteamwaarhijzichnietsociaalveiligvoelt.Eencollegabegintsteedstezuchtenalshijeen vraagstelteneenanderecollegabegintsteedsheelhardtelachenalsRoberteenfoutjemaakt.Watkanhet gevolgzijnvandezesituatie?

Erkunnenmeerantwoordengoedzijn.

Robertzalterughoudenderwordeninhetstellenvanvragen.

Robertzalmindersnelomhulpvragen.

Robertzalzijnzelfvertrouwenverliezen.

Robertzalmindergemotiveerdzijn.

Robertzalzichvakerziekmelden.

b. Bekijkdewebsitevanjouwschool.Welkemaatregelenneemtdeschoolomdesocialeveiligheidvanstudenten tebevorderen?

3.28 Watisongewenstgedrag?

Alsjemetmensenwerkt,kunjetemakenkrijgenmetongewenstgedrag.Gedragisalleswatmensendoenofjuist nietdoen.Ongewenstgedragiseenvormvangedragwaardooriemandanderszichnietprettigofzelfsonveilig voelt.

Opdracht56 Ongewenstgedrag

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Filmpje-Ongewensteintimiteiten

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Inhetfilmpjewordtgesprokenoverprofessioneelreagerenopongewenstgedrag.Bespreekmetelkaarde reactievandehelpendeophetongewenstegedragvandecliënt.

1. Watvindenjullievanhaarreactie?Isdieprofessioneel,enwaaromwelofwaaromniet?

2. Hoezoujezelfreagereninzo’nsituatie?

3.29 Vormenvanongewenstgedrag

Werkgeverszijnverplichtomongewenstgedragtevoorkomenentebestrijden.DeArbowetkentviervormenvan ongewenstgedrag:

1. seksueleintimidatie

2. agressieengeweld

3. pestenentreiteren

4. discriminatie.

Seksueleintimidatie

Opjewerkkunjetemakenkrijgenmetseksueleintimidatiedoorcollega’s,cliëntenofleidinggevenden.Hetgaat omseksueelgetinteaandachtdiejijalsonprettigervaart.Jijbepaaltzelfwatjewelennietprettigvindt.

Ditkanindevormzijnvan:

• eengrapje,maarjijvoeltjeeronprettigbij

• suggestieveopmerkingen

• persoonlijkevragenoverjeprivéleven

• ongewenstaanraken.

Ongewenst aanraken.

Hetgaatnietomdebedoelingvandedader,maaromhoedeontvangerhetervaart.Hoeonschuldigeenopmerking somsookkanlijken,vooreenanderkanhetheelvervelendzijn.

Opdracht57 Seksueleintimidatie

Hetisvoorheteerstweereensmooiweer.Hannabesluitomhaarnieuwezomerjurkaantedoen.Alszeophaar werkkomt,maakthaarleidinggevendeeenopmerking.Welkeopmerkingiseenvormvanseksueleintimidatie?

Wateenleukjurkje.

Watziejeerleukuit.

Watziejeerlekkeruit.

Watziejeerzomersuit.

3.30 Agressieengeweld

Ookinjewerkkunjetemakenkrijgenmetagressieengeweld.Bijvoorbeelddoorruziemeteencollegaofeen klant.Erzijnverschillendevormenvangeweld,zoals:

• verbaalgeweld,bijvoorbeeldscheldenenbeledigen

• fysiekgeweld,bijvoorbeeldschoppen,slaan,bijten,vastgrijpenofgewapendgeweld

• psychischgeweld,bijvoorbeeldbedreigen,onderdrukzetten,irriteren,thuissituatiebedreigenofbeschadigen vaneigendommen.

Alshelpendekunjetemakenkrijgenmetagressiefgedragvaneencliëntalsgevolgvaneenziektebeeld.

Bijvoorbeeldhetagressiefreagerendooreendementerendecliënt.Agressiefgedragkomtvoorinelkstadium vandementie.Ditgedragisnietpersoonlijkbedoeld,maareensymptoomvandeziekte.Decliëntkanop onverwachtemomentenbeginnentescheldenoftedreigen.Ooklichamelijkgeweld,zoalsknijpen,slaan,schoppen enbijten,kanvoorkomen.

Oorzakenvanagressiefgedragvandecliëntkunnenzijn:

• frustratieomdateenvoudigetakenniet(meer)lukken

• mensendiedichtbijkomenzonderdatdecliëntbegrijptwaarom

• wanenenhallucinaties

• woededoorverminderdeimpulscontrole.

Opdracht58 Omgaanmetverbaleagressie

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Filmpje-Agressiefreageren

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Bespreekmeteenmedestudentdereactievandehelpendeophetongewenstegedrag.

c. Watvaltjeopaanhaarmaniervanreageren?

d. Watvindenjullievanhaarreactie?Isdieprofessioneelenwaaromwelofwaaromniet?

e. Hoezoujezelfreagereninzo’nsituatie?

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

3.31 Pestenentreiteren

Bijpestenophetwerkgaathetnietomeeneenmaligevervelendegrapofopmerkingdooreencollega.Pesten gebeurtvakerenovereenlangeretijd.Hetdoelvanpestenisiemandkwetsenenvernederen.

Vormenvanpestenentreiterenkunnenzijn:

• vervelendeopmerkingenmaken

• grapjesmakentenkostevaneenander

• iemandnegerenofnietlatenmeedoen

• beledigenenschelden

• gebarenmaken

• afpakkenvanspullen

• digitaalpesten.

Roddelen op je werk kan erg kwetsend zijn.

Opdracht59 Pestenentreiteren

Jekuntdezeopdrachtalleenofmeteenmedestudentdoen.

Website-Pestenopdewerkvloer

a. Bekijkdewebsite.

b. Pestenentreiterenwordennietalleengedaandoorjongeren.Ookvolwassenenkunnenophunwerktemaken krijgenmetpestgedragdoorcollega’sofklanten.Ditwordtookwel‘mobbing’genoemd.

Zoekopinternetinformatieoverhetonderwerp‘mobbing’.Maakeeninformatiefolderoverhetonderwerp ‘pestenophetwerk’.Maakvoorafdekeusofdefolderbedoeldisvoorwerkgeversofvoorwerknemers.

3.32 Discriminatie

Discriminatie op basis van geslacht.

Hetisverbodenomtediscrimineren.Discriminatieishetandersbehandelenvanmensenofgroepenopbasis vaneenbepaaldkenmerk,bijvoorbeeldopbasisvanras,geslacht,seksuelevoorkeur,godsdienstofleeftijd. Discriminatieophetwerkkanopverschillendemanierengebeuren.Bijvoorbeeld:

• overgeslagenwordenvoorpromotie

• minderbetaaldkrijgendancollega’sdiehetzelfdewerkdoen

• beledigdwordendoorcollega’s

• altijdderotklussenmoetendoenvandebaas.

Voorbeeld

Ineenorganisatiemoeteennieuweteamleiderwordenaangesteld.Deleidinggevendenodigtalleendemannelijke collega’suitomtesolliciteren.Hijdenktdatdevrouwelijkecollega’sdaartochgeenzininhebben.

Opdracht60 Discriminatie

Filmpje-Discriminatie

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Bespreekmeteenmedestudentdevoorbeeldenvandiscriminatiediewordengenoemd.

c. Bespreekpervoorbeeld:

1. Watvindenjullievanhetvoorbeeld?Isditvolgensjulliewelofgeendiscriminatieenwaaromwelof waaromniet?

2. Hoezoujezelfreagereninzo’nsituatie?

3.33 Omgaanmetongewenstgedrag

Ongewenstgedragkanheelvervelendegevolgenhebbenvoorslachtoffers.Zegaannietmeermetpleziernaar hunwerk,zekrijgenlichamelijkeen/ofgeestelijkeklachten,zewordenziekofzoekenanderwerk.Hetisdanook belangrijkomhetnietzovertelatenkomen.

Watkunjezelfdoen?

Alsjezelftemakenkrijgtmetongewenstgedrag,ishetbelangrijkdatjeeroverpraat.Sommigemensenbeseffen nietdathungedragongewenstis.Zestoppenermeestalmeezodrahundatrechtstreekswordtgezegd.Helpt datniet,praaterdanmetiemandandersover,bijvoorbeeldmet:

• jeleidinggevende

• eencollega

• eenvertrouwenspersoon

• eenbedrijfsarts.

Praat erover.

Watkunjevooreenanderdoen

Alsjemerktdatjecollegatemakenheeftmetpesten,seksueleintimidatieofdiscriminatie,spreekdandedader aanopzijngedrag.Hiermeesteunjehetslachtoffer.Vaakstopthetongewenstegedragalsveelmensenaande daderduidelijkmakendatzijngedragnietopprijswordtgesteld.

Omgaanmetagressie

Alsjetemakenkrijgtmetagressie,isereenaantalbasisregelsdieervoorzorgendathetnietuitdehandloopt. Ditnoemjede-escalerendgedrag Tipsbijdreigendofagressiefgedrag:

• Blijfrustig.

• Blijfbeleefd.

• Houdoogcontact.

• Behandeldeandermetrespect.

• Ganietindiscussie,maarzegdatjezietdatdeanderboosis.

• Steleengrensaanhetgedrag,maarwijsnietdepersoonaf.

• Roephulpvaneencollegaofleidinggevendeinalsjedenktdatdesituatienietbeterwordt.

Opdracht61 Omgaanmetintimidatie,discriminatieenagressie

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Beantwoordeerstvoorjezelfdevragen.Bespreekzedaarnametelkaar.

Situatie1

Marijkelooptstageineenvergadercentrum.ZewordtdoorLeoingewerkt.Hijlaathaaralleruimteszienenwaar jeallematerialenenmiddelenkuntvinden.TijdensderondleidingmerktMarijkedatLeoveelnaarhaarborsten kijkt.Zevindtditergvervelend.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

a. WatzoujijdoenalsjeMarijkewas?

Situatie2

JorisenMohammedwerkenaleenheletijdmetelkaar.Zekunnennietzogoedmetelkaaropschieten,maarhet samenwerkengaatprima.OpeendagisJorisdetelefoonvanzijnwerkkwijt.HijbeschuldigtMohammedvanhet stelenvandetelefoon.Mohammedweetnergensvanenvoeltzichgediscrimineerd.

b. WatzoujijdoenalsjeMohammedwas?

Situatie3

Lisawerktbijdethuiszorg.VandaagmoetzenaarmeneerVanDam.Helaasheeftzeonderwegeenlekkeband gehadeniszenueenhalfuurlaterdannormaalbijmeneerVanDam.AlszebinnenstaptbijmeneerVanDam, reageerthijergboosopLisaomdatzetelaatis.

c. WatzoujijdoenalsjeLisawas?

d. Vergelijkwatjulliezoudendoenbijsituatie1.Watishetzelfdeenwatisanders?Leguitwaarom.

e. Vergelijkwatjulliezoudendoenbijsituatie2.Watishetzelfdeenwatisanders?Leguitwaarom.

f. Vergelijkwatjulliezoudendoenbijsituatie3.Watishetzelfdeenwatisanders?Leguitwaarom.

Opdracht62 Hoereageerje?

Doedezeopdrachtineengroepvandrie.

InhaarwerkheeftEmmyveelmetklantentemaken.Datvindtzealtijdergleuk,maareenpaarwekengeleden zeieenklantineensdathijEmmyeenlekkerdingvond.Zevondhetopdatmomenthelemaalnietleukomverder tegaan,maarisgewoondoorgegaanmethaarwerk.LaterheeftEmmyhetweltegenhaarleidinggevendegezegd enzijnzesamenmetdezemeneergaanpraten.

Emmyreageertnietopdeopmerkingvandecliëntenbespreektpasnaafloopdesituatiemethaarleidinggevende.

BedenksamenhoeEmmyindezesituatiewelnaardeklanthadkunnenreageren.Speeldaarnadesituatieen filmdeze.Wisseljulliefilmuitmetdievaneenanderegroep.Bekijkelkaarsfilmenbespreek:

1. OpwelkemanierlostEmmydesituatieop?

2. Watvindenjullievandegekozenoplossing?

3.34 Project:Spelarbo,bhvenmilieu

Doeditprojectineengroepvanvier.

Inditprojectmakenjullieeenspelvoordemedewerkersvaneenstage-instelling.Ditspelheeftalsdoelhet vergrotenvandekennisvandemedewerkersophetgebiedvanarbo,bhvenmilieuaspecten.Jullieworden beoordeeldophetproductdatjeoplevertenopdesamenwerkingtijdenshetproject.Bijdeopleveringspeelje hetspelsamenmetjedocent.

Deopdrachtgever

Dedirecteurwileenspelmakenvoordemedewerkersvanzijnorganisatie.Metditspelwilhijdekennisvergroten diedemedewerkershebbenophetgebiedvanarbo,bhvenmilieuaspecten.

Julliedocentisdoordedirecteurvaneenstagebedrijfgevraagdofzijnstudenteneenspelkunnenmakenvoor demedewerkersvanzijnorganisatie.Zijnorganisatieheeftnamelijkeenkwaliteitskeurmerkvoorgoed ondernemerschap.Ditkeurmerkkrijgjealleenalsarbo,bhvenmilieuaspectenopordezijn.Alsditkeurmerk wordtafgegeven,vindterdaarnajaarlijkseencontroleplaats.Alsblijktdatdekennisvandemedewerkersniet voldoendeis,raaktdeorganisatiehetkeurmerkweerkwijt.Hetverliezenvanhetkeurmerkisuiteraardhetlaatste watdedirecteurwil.

Deopdracht

Jullieontwikkeleneenspelmetdaarindevolgendeonderwerpen:

• Arbobeleid:Welkebelangrijkearboregelsmoetendemedewerkerskennen?

• Bhv:Kennisvanblusmiddelen,signalerenvangevarenenontruimingsprocedures.

• Milieuaspecten:Hoehoudjetijdenshetwerkenrekeningmethetmilieu?Watisduurzaamwerken?

Hetspelmoetvoldoenaandevolgendeeisen:

• Julliezijnvrijinhetkiezenvaneenspelvorm.Jekuntdenkenaan:

– kaartspel

– bordspel

– speurtocht

• Inhetspelkomenvragenenantwoordenaanbodoverarbo,bhvenmilieuaspecten.

• Hetspelisduurzaamenkandusvakergebruiktworden.

• Peronderdeelzijnerminimaalvijfvragenofopdrachten.

Opdracht63 Voorbereiden

a. Watispreciesdeopdracht?

b. Waaromheeftdeopdrachtgeverjulliedezeopdrachtgegeven?

c. Watwildeopdrachtgeverprecies?

d. Vooreenprojectmoeterveelgebeuren.Zorgdatjedetakengoedverdeelt.Maaksamenmetjemedestudenten eenactielijstenverwerkdieinjeverslag.

e. Doeeersteenonderzoek:

• Zoekopinterneteenaantalkeurmerkenenkwaliteitscertificatenop.

• Welkespelvormkiezenjulliealsgroepje?

• Welkematerialenenmiddelenhebjenodigvoorhetmakenvanhetspel?

• Hoespeeljehetspelenwatzijndespelregels?

• Welkeonderwerpen/vragenkomeninhetspelaanbod?

f. Voordatjulliebeginnenmetdeuitvoering,gaanjullieeerstwerkenaanhetontwerp.Werkhetontwerpvan hetspeluit.Houdrekeningmetstijl,lettertypesenlay-out.

g. Werkdespelregelsookuit.DoeditindevormvaneenboekjeopA5-formaat(dehelftvanA4).Ofdoedit digitaal.Overlegmetjedocentwatjedoet.

h. Laathetonderzoekenontwerpdoorjulliedocentgoedkeuren.

Opdracht64 Uitvoeren

Zethetspelinelkaar.Leverjulliewerkopaandedocent.

Bereidjulliegoedvooropdeoplevering.Bedenkwatjeaanjedocentwiltlatenzienenwatjewiltvertellen.

Opdracht65 Evalueren

a. Evalueerhetprojectaandehandvandevolgendevragen.Zeteenkruisjeindetabel.1isonvoldoendeen5 isgoed.Geefperscoreeenkortetoelichting.

Vraag

Hoeverliepdesamenwerking?

Watvindjevanheteindresultaat?

Watvindjevanjeeigenbijdrage?

Hoegoedhebbenjulliejekunnen houdenaandeplanning?

Toelichting 5 4 3 2 1

b. Geefvoordevragenwaarbijjeeen1ofeen2hebtingevuldaanwaardoorditkomtenhoejediteenvolgende keeranderszouaanpakken.

Opdracht66 Beoordelingproject

a. Vuldebeoordelingin.

Beoordelingscriteria

1.

Peronderdeelzijnerminimaalvijfvragenofopdrachteninclusiefantwoorden.De vrageninhetspelgaanoverarbo,bhvenmilieuaspecten.

Hetspelisduurzaamenkandusvakergebruiktworden. 2.

Hetspelisverzorgdennetjes. 3.

Deoplevering:Eenpresentatievanhetspelisgoedvoorbereidenverzorgd. 4.

Depresentatie:Elkgroepslidheefteentaakendoetactiefmee. 5.

Samenwerken:Ikvraagomhulpalsikdezenodigheb. 6.

Samenwerken:Ikvraaganderenomhunmeningovermijnwerk. 7.

Samenwerken:Ikdoemeeaanwerkbesprekingen. 8.

Samenwerken:Weluisterennaarelkaar. 9.

Samenwerken:Ikluisternaardemeningvaneenander. 10.

Samenwerken:Ikdeelmijnkennisenideeënmetanderen. 11.

Samenwerken:Ikdraagbijaaneengoedesfeerindegroep. 12.

Beoordelingscriteria

Samenwerken:Weverdelensamendetaken. 13.

Samenwerken:Ikhoudmeaanmijnafspraken. 14.

Plannen/organiseren:Ikheballespullendieiknodighebbijme. 15.

Plannen/organiseren:Ikkanmijnwerkplannenenorganiseren. 16.

Plannen/organiseren:Ikkanprioriteitenstellen. 17.

Plannen/organiseren:Ikzorgervoordatikoptijdaanwezigben. 18.

Plannen/organiseren:Ikdoededingenopdeafgesprokentijden. 19.

b. Bespreekdebeoordelingvanditprojectmetjedocenten/ofpraktijkbegeleider.Alsjulliehetsameneenszijn, tekenenjulliebeidenvoor‘akkoord’.

Naamdocenten/ofpraktijkopleider:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

Naamstudent:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

3.35 Praktijktoets:Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Indezepraktijktoetslaatjeziendatjedeveiligheidvanfaciliteitenen/ofmaterialenenmiddelenkuntcontroleren.

Dezepraktijktoetskunjeuitvoerenopschool,opjestageofopjewerkplek.Overlegmetjedocentwaarjede toetsdoet.Jedoetdezepraktijktoetsindividueelofineengroepje.

Opdracht67 Praktijktoets

Werksituatie

Maakeenlijstvooreencontroleronde.

Eencontrolerondeiseenroutedoorhetgebouwwaarbijjekijktnaardingendiebelangrijkzijnvoordeveiligheid: degewoneverlichting,denoodverlichtingendeveiligheidvanvluchtwegen.Tijdensdezerondewordteenlijst gebruiktomaantevinkenofietsinordeis.Reparatiesdiegedaanmoetenworden,kunjeookopdelijstzetten.

Maakzelfeenlijstvooreencontroleronde.

Voorbereiden

Bekijkdeleerdoelenvanditthema.

Overlegmetjedocentofjepraktijkopleidervoorwelk(deelvaneen)gebouwjezo’nlijstmaakt.Delijstheeftdrie kolommen:

• eenkolommetpuntenwaaropgecontroleerdmoetworden

• eenkolomwaardedatumingevuldmoetworden

• eenkolomwaaringevuldkanwordenwelkereparatiegedaanmoetworden.

Hetisbelangrijkdatallevluchtroutesennoodverlichtingopdelijststaan.

Verzamelwatjenodighebt.

Bekijkhetbeoordelingsformulierinjewerkboek.Laatjijalleszienendoejealleswatervanjeverwachtwordt?

Uitvoeren

1. Loopdoorhetgebouw.Schrijfallecontrolepuntenop.

2. Werkdelijstnetjesuitopdecomputer.

3. Slahetbestandoponderdenaam‘Controlelijst’.

Terugkijken

Jedocentofpraktijkbegeleiderbeoordeeltje.Metjedocenten/ofjepraktijkbegeleiderhebjeeenevaluatiegesprek. Gebruikdaarbijhetbeoordelingsformulierinjewerkboek.

Opdracht68 Beoordelingpraktijktoets

a. Vuldebeoordelingin.

Beoordelen

1.

2.

Jekuntdeveiligheidvanfaciliteitenen/ofmaterialenenmiddelencontroleren.

Jekuntbijzonderhedenenrisico’svoordeveiligheidvancliëntenencollega’s inschatten.Jekuntjewerkzaamhedenineenlogischevolgordeplannen.

Jekunthulp(laten)halen. 3.

Jekunttijdig,duidelijkennauwkeurigaandeleidinggevenderapporteren. 4.

Jekuntalertenadequaathandeleninonveiligesituaties. 5.

Jekuntzorgenaandachtvoordesituatievandecliënttonen. 6.

Jeweetwelkefactorenvaninvloedzijnopdesocialeveiligheid. 7.

Beoordeeljezelf

b. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1. 2.

c. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderszouwillendoen. 1. 2.

Opmerkingenvandedocentofpraktijkbegeleiderdiebeoordeelt d. TIP

e. TOP

f. Bespreekdebeoordelingvandezepraktijktoetsmetjedocenten/ofpraktijkbegeleider.Alsjulliehetsamen eenszijn,tekenenjulliebeidenvoor‘akkoord’.Alsjulliehetnieteenszijn,tekenjevoor‘gezien’.

Naamdocenten/ofpraktijkopleider:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

Naamstudent:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

3.36 Terugkijken

Opdracht69 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsjenietalleleerdoelen volledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkuntdoen.

b. Vuldebeoordelingin.

Leerdoelen

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Jekuntdeveiligheidvanfaciliteitenen/ofmaterialenenmiddelencontroleren.

Jekuntbijzonderhedenenrisico’svoordeveiligheidvancliëntenencollega’s inschatten.

Jekunthulp(laten)halen.

Jekunttijdig,duidelijkennauwkeurigaandeleidinggevenderapporteren.

Jekuntalertenadequaathandeleninonveiligesituaties.

Jekuntzorgenaandachtvoordesituatievandecliënttonen.

Jeweetwelkefactorenvaninvloedzijnopdesocialeveiligheid.

3.37 Begrippenlijst

Arbowet

Wetmetregelsovergezondheid,welzijnenveiligheid.Deregelszijnvoorwerkgeversenwerknemers.

Beleid

Afsprakenomdingenopeenbepaaldemaniertedoen.

De-escalerendgedrag

Gedragdatervoorzorgtdatdeagressievaneenanderminderwordt.

Discriminatie

Hetandersbehandelenvanmensenofgroepenopbasisvaneenbepaaldkenmerk.

Duurzaam

Hetmilieuwordtnietaangetastenblijftdusbewaardvoordetoekomst.

Ergonomischwerken

Maniervanwerkenwaarbijjejelichaamzoweinigmogelijkbelast.

Evalueren

Naafloopterugkijkenopdevoorbereidingenuitvoeringvaneentaak,zodatjeaanpassingenkuntmakenalsdat nodigis.

Fysiekgeweld

Lichamelijkgeweldzoalsslaan,schoppenenbijten.

HACCP

HazardAnalysisandCriticalControlPoints.Hierinstaanregelsvoorhetklaarmaken,serverenenaanbiedenvan voedselproducten.

Hygiënecode

VertalingvandeHACCP-regelsvooreenorganisatieofbedrijf.

Keurmerken

Onderscheidingstekenofcertificaatverleenddooreenerkendeinstantie.

Kwaliteitszorg

Alleswateenorganisatieofbedrijfdoetomervoortezorgendatzegoedeproductenofdienstenleveren.

Milieubewust

Rekeninghoudenmetdeleefomgeving.

Ongewenstgedrag

Vormvangedragwaardooriemandanderszichonveiligofnietprettigvoelt.

PDCA-cyclus

Cyclusdievieractiviteitenbeschrijftdiejesteedsherhaalt:Plan,Do,CheckenAct.

Procedures

Eendocumentmeteenverzamelingvanstappen.

Psychischgeweld

Geestelijkgeweldzoalsbedreigen,onderdrukzettenenirriteren.

RI&E

Risico-inventarisatieen-evaluatie.Hierbijbrengteenbedrijfoforganisatiederisico'sinkaartophetgebiedvan veiligheid,gezondheidenmilieu.

Rapporteren

Meldenvangebeurtenissen.

Recyclen

Stoffenuitafvalhalenendieopnieuwgebruiken.

Seksueleintimidatie

Ongewenstgedragvanseksueleaardofandergedragopgrondvangeslachtwaarbijdeanderzichonveiligof nietprettigvoelt.

Socialeveiligheid

Dematewaarinmensenzichvrijenbeschermdvoelen,zodatzezichzelfkunnenzijnenzichkunnenuiten.

Verbaalgeweld

Gewelddoormiddelvanwoorden,zoalsscheldenenbeledigen.

Warenwet

Wetmetregelswaaraanproductenenapparatuurmoetenvoldoen.

Welzijn

Hetwelbevindenvanmenseninlichamelijkengeestelijkopzicht.

Wetmilieubeheer

Eenwetmetregelsvoorhetwerkenmetgevaarlijkestoffen.

Wm

Wetmilieubeheer.

INDEX

A Arbowet8

B

Beleid57

D

De-escalerendgedrag66 Discriminatie64

Duurzaam27

E Ergonomischwerken13 Evalueren54

F Fysiekgeweld61

H HACCP20 Hygiënecode20

K Keurmerken23 Kwaliteitszorg22

M Milieubewust26

O

Ongewenstgedrag57

P PDCA-cyclus24 Procedures23 Psychischgeweld61

R Rapporteren53 Recyclen27 RI&E11

S Seksueleintimidatie60 Socialeveiligheid55

V Verbaalgeweld61

W Warenwet21

Welzijn9

Wetmilieubeheer20 Wm20