69031 VO Financieel plan_kopijversie2_200225

CONCEPT KOPIJVERSIE

VAKSPECIALISTONDERNEMER-FINANCIEELPLAN

leerwerkboek|vakkenis|1edruk

COLOFON

CONCEPT KOPIJVERSIE

BoomBeroepsonderwijs info@boomberoepsonderwijs.nl www.boomberoepsonderwijs.nl

Auteurs:ErikLockefeer,AngeliqueSchouten,WalterDirks Eindredactie:HannaMolenaar Hoofdredactie:JanFerwerda

Ontwikkeldi.s.m.Qredits

Titel:Vakspecialistondernemer – Financieelplan

ISBN:9789037269031

Beeldverantwoording:

Infographics:conceptCarienFranken

Overigebeelden:Sorbis|Shutterstock.com

1edruk/1eoplage

©2025BoomBeroepsonderwijs|Boom

BehoudensdeinofkrachtensdeAuteurswetgesteldeuitzonderingenmagnietsuitdezeuitgaveworden verveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormof openigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,opnamenofenigeanderemanier,zonder voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.Auteursrechttenaanzienvantekst-endataminingen machinelearningisnadrukkelijkvoorbehouden.

Voorzoverhetmakenvanreprografischeverveelvoudigingenuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel 16hAuteurswetdientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht (www.reprorecht.nl).Voorhetovernemenvan(een)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbijvoorbeeldeen(digitale) leeromgevingofeenreaderinhetonderwijs(opgrondvanartikel16,Auteurswet1912)kanmenzichwendentot StichtingUitgeversorganisatievoorOnderwijslicenties(Postbus3060,2130KBHoofddorp,www.stichting-uvo.nl).

Deuitgeverheefternaargestreefddeauteursrechtenteregelenvolgensdewettelijkebepalingen.Degenendie desondanksmenenzekererechtentekunnendoengelden,kunnenzichalsnogtotdeuitgeverwenden.

Doorhetgebruikvandezeuitgaveverklaartukennistehebbengenomenvanenakkoordtegaanmetdespecifieke productvoorwaardenenalgemenevoorwaardenvanBoomBeroepsonderwijs,tevindenopwww.boom beroepsonderwijs.nl.

INLEIDING

CONCEPT KOPIJVERSIE

Digitaleleeromgeving

Bijsommigeopdrachtenhebjehulpmiddelennodig.Bijvoorbeeldfilmpjes,formulierenofeen linknaareenwebsite.Dezestaanallemaalindedigitaleleeromgeving.Heticoontjeindevormvaneenwereldbol verwijstnaardedigitaleleeromgeving.OmhiertekomengajenaarBoomdigitaal.nl.

Voordatjededigitaleleeromgevingkuntgebruikenmoetjejelicentieactiveren.

• Overlegmetjedocentwelktypeaccountjegebruikt.

• Ganaarwww.boomberoepsonderwijs.nl/licentie.

• Bekijkdeinstructiefilmofleeshetstappenplan.

• Volgdestappen.

Daarnakunjeaandeslag!

Eensuccesvolleondernemingbegintmeteengoeddoordachtfinancieelplan.Ofjenuaanhetbeginstaatvan jeondernemersreisofalwateerstestappenhebtgezet,hetisvancruciaalbelangominzichttekrijgeninde financiëlegezondheidvanjebedrijf.Ditboek, FinancieelPlan,isgeschrevenvoormbo-studentendiezich voorbereidenopeentoekomstalsondernemerofalbegonnenzijnmetondernemen.

InsamenwerkingmetQreditsbiedenwenietalleentheoretischekennis,maarookeenpraktischetoolwaarmee jedirectaandeslagkunt.Naelkhoofdstukkrijgjedekansomdatwatjehebtgeleerddirecttoetepassenop jouweigensituatie.ViaQreditskunjestapvoorstapjeeigenfinancieelplanopstellen,watjehelptbijdeopstart engroeivanjebedrijf.

Inditboekbehandelenweonderwerpenzoalshetopstellenvaneeninvesteringsbegroting,hetbeherenvanje cashflow,hetanalyserenvankostenenhetberekenenvanfinanciëlekengetallenzoalsliquiditeitensolvabiliteit. Doormiddelvanpraktischeopdrachtenenduidelijkevoorbeeldenleerjedefinanciëleaspectenvanjeonderneming effectiefteplannenentebeheren.

Ditboekbereidtjevooropdewereldvanhetondernemerschap.Metdekennisenvaardighedendiejehieropdoet benjeinstaatomeenstevigfinancieelfundamentteleggenvoorjetoekomstigeonderneming.

Gaaandeslagomjouwfinanciëlevaardighedenteontwikkelen,zodatjeklaarbentvooreensuccesvollestart alsondernemer!

CONCEPT KOPIJVERSIE

HOOFDSTUK1 INLEIDINGOPHETFINANCIEELPLAN

Eenfinancieelplaniseenbelangrijkonderdeelvanjeondernemingsplanalsjejeeigenbedrijfwiltbeginnen. Financiëniseenverzamelwoordvoorhetgelddatjealsondernemerverdient(inkomsten)enuitgeeft(uitgaven). Jekrijgthierininzichtdooreenfinancieelplantemaken.

Alsjepreciesweetwaterbinnenkomtenwateruitgaat,kunjebeterplannen.Danweetjewatjemoetdoenals jebedrijftijdelijkminderinkomstenheeft,bijvoorbeeldbesparenopbepaaldekostenofandereslimmekeuzes maken.

Eengoedfinancieelplanhelptjejebedrijfsdoelentebehalen,bijvoorbeeldbijhetbepalenvandejuisteprijsvoor jeproductenofdienstenenbijhetinschattenvandebenodigdeinvesteringen.Doortijdenmoeiteteinvesteren inhetbegrijpenenmanagenvanjefinanciën,vergrootjedekansophetsuccesvanjeonderneming.

Leerdoelen

• Jeweetwatbegrotenis.

• Jeweetwaaromjeeenbegrotingmaakt.

• Jeweetwaaromjeeenfinancieelplanmaakt.

• Jekuntbenoemenuitwelkevijfbegrotingenhetfinancieelplanbestaat.

CONCEPT KOPIJVERSIE

• Jeweetwatinkomstenenuitgavenzijn.

• Jeweethoejeinvierstappeneenprivébegrotingmaakt.

Opdracht1 Kennismaking

Bekijkhetfilmpje.

CONCEPT KOPIJVERSIE

a. Waaromishetbelangrijkomeenfinancieelplantehebben,zelfsalsjeineersteinstantiegeenexterne financieringnodighebt?

b. Hoehelpendevijfdeelbegrotingenbijhetstartenvaneenbedrijf?

c. Welkeuitdagingenzoujealsstartendondernemerkunnentegenkomenalsjefinancieringnodighebtvaneen bankofgeldverstrekker?

d. Zoekuitwelkeeiseneenbankkanstellenaaneenfinancieelplanvoorje(startende)onderneming.

1.1Financieelplan

Jegaataandeslagmetjouw financieelplan,eenbelangrijkonderdeelvanhetondernemingsplan.Doordatje zo'nplanmaakt,krijgjeinzichtindefinanciëlesituatievanjouwbedrijf.Hetiseenvertalingvanjouw ondernemingsplaningeld.Daarmeekomjetewetenofjeondernemingsplanfinancieelhaalbaaris.Hebje bijvoorbeeldgenoeggeldomjouwbedrijftestarten?Gaatjouwbedrijfgenoegomzetmaken,zodatjeookgenoeg winstmaakt?Kunjestrakslevenvanjouwonderneming?Allemaalvragendiebeantwoordkunnenwordenals jeeenfinancieelplanmaakt.

Begroting

Voorhetmakenvaneenfinancieelplan,steljebegrotingenop.Een begroting iseenoverzichtvanverwachte inkomstenenuitgaven.Eenbegrotingmaakjevooreenbepaaldeperiode,bijvoorbeeldpermaand,perkwartaal ofperjaar.Afhankelijkvanwatjewiltbereiken,zowelprivéalsinjewerk/bedrijf,kunnendeperiodeendeinhoud vandebegrotingverschillen.Eenbegrotingmaakjeomgoedinzichttekrijgeninjegeldzaken,zodatjegoed voorbereidbentenslimmekeuzeskuntmaken.

Dedoelenvoorhetopstellenvaneenbegrotingkunnenonderanderezijn:

1. Inzichtkrijgeninjefinanciëlesituatie:Zodatjeweethoeveeljekuntuitgevenzonderindeproblemente komen.

2. Besparenofbezuinigen:Omtezienwaarjeminderkuntuitgevenomgeldovertehouden.

3. Financiëleplanningvoordetoekomst(spaarpotjeopbouwen):Sparenvooreengroteuitgave,zoalseen vakantie,eenhuisofeennieuwescooter.Zobenjeookvoorbereidoponverwachteuitgavenof inkomensverlies.

4. Schuldbeheer:Omteplannenhoejeschuldenkuntafbetalenenhoejekuntvoorkomendatjenieuwe schuldenmaakt.

5. Kostenbeheersing:Voorbedrijvenofhuishoudens,omtezorgendatdeuitgavenbinnendeperkenblijven.

6. Investeren:Omtebepalenhoeveelgeldjekuntinvestereninbijvoorbeeldaandelen,vastgoed,ofandere financiëleproducten.

Jaarlijksebegroting

Eenjaarlijksebegrotinggeefteenoverzichtvandeverwachteinkomstenenuitgavenvooreenheeljaar.Een jaarlijksebegrotingwordtvaakgekozen,omdathetondernemershelptomeenduidelijkoverzichttekrijgenvan hunfinanciënovereenheeljaar.Ditsoortbegrotingenmaakthetmakkelijkeromteplannenhoeveelgelder binnenkomtenuitgegevenwordt,waardoorondernemersbetervoorbereidzijnopveranderingeninhunbedrijf, zoalsseizoensgebondenschommelingen.

Seizoensgebondenschommelingen

Eenvoorbeeldvanseizoensgebonden schommelingenisdeverkoopvan kerstdecoraties.Indeperioderond novemberendecemberzaldevraagnaar kerstbomen,verlichtingenandere feestartikelensterktoenemen.Nade feestdagendaaltdevraagweersnel, waardoordeverkoopcijfersinjanuariveel lagerzullenzijn.Ondernemersindeze branchemoetenhunbegrotingduszo plannendatzevoldoendevoorraaden personeelhebbentijdensdepiekperiode, maarookrekeninghoudenmetlagere inkomstenindemaandendaarna.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Maandelijksebegroting

Eenmaandelijksebegrotingbiedteenoverzichtvandeinkomstenenuitgavenpermaand.

Eenmaandelijksebegrotingwordtgebruiktvoorverschillendedoeleinden,waaronder:

1. Nauwkeurigcashflowbeheer:Cashflowisdegeldstroomdieinenuitjeondernemingvloeit.Ookwel kasstroomgenoemd.Bijcashflowgaathetomalleinkomstenenuitgavenvanjebedrijf.Nauwkeurigbeheer helptondernemersompreciestewetenhoeveelgelderelkemaandbinnenkomtenuitgegevenwordt, waardoorzedirectkunneninspelenopeventueletekortenofoverschotten.

2. Kortetermijnbeslissingen:Meteenmaandelijksebegrotingkunnenondernemerssnelbeslissingennemen opbasisvandemeestactuelefinanciëlegegevens,zoalshetaanpassenvanuitgavenofmanierenwaarop jegeldbinnenkrijgt.

3. Controle:Doorelkemaanddewerkelijkeuitgaveneninkomstentevergelijkenmetdebegrotecijfers,kan eenondernemerdirectzienofhijbinnendebegrotingblijftenwaarbijsturingnodigis.

Kleinecaféaandehaven

Eenmaandelijksebegrotingishandigvooreenondernemerdieeenkleincaférunt,omdatdeinkomstenen uitgavendagelijkskunnenverschillen.Bijvoorbeeld:alsdekostenvoorenergieofingrediëntenplotselingstijgen, zietdeeigenaarditmeteenenkanhijdirectactieondernemen,bijvoorbeelddoorzijnprijzenteverhogenofdoor tebesparenopandereuitgaven.Zohoudthijcontroleoverdefinanciënenkanhijsnelreagerenopveranderingen.

Kwartaalbegroting

Ditiseenmiddenwegtussenjaarlijkseenmaandelijksebegrotingen.Dittypebegrotingbiedteenoverzichtvoor driemaanden.Datisnuttiginsituatieswaarbijergrotereprojectenlopen,alserinvesteringenmoetenworden geplandofalserkosteneninkomstenzijndienietelkemaand,maarwelomdepaarmaandenvoorkomen.

Demeubelmaker

CONCEPT KOPIJVERSIE

Stel,eenondernemerheefteenmeubelbedrijfenisbezigmetdelanceringvaneennieuweproductlijnvanop maatgemaaktetafels.Hetheleproject,vanhetontwerpenvandetafelstotaandeproductieenmarketing,duurt ongeveerdriemaanden.Inditgevalishethandigomeenkwartaalrapportagebijtehoudenomdeverschillende fasenvanhetprojectgoedtekunnenmonitoren.

Onderdelenvanhetfinancieelplan

Alsjeeeneigenbedrijfwiltstarten,ishetbelangrijkomjegeldzakengoedopordetehebben.Eenfinancieelplan helptjedaarbij.Hetlaatjeprecieszienhoejeerfinancieelvoorstaat,zowelprivéalsmetjebedrijf.Inditplan maakjeverschillendebegrotingendiejehelpenomtebegrijpenwatjemoetuitgeven,hoejejeuitgavengaat betalenenhoeveelwinstjekuntmaken.

bestaandeillustratieaanpassen:delaatstetweeomwisselen,duseersteExploitatiebegrotingendanLiquiditeitsbegroting: https://stock.edu-actief.nl/mediafiler/start/mediabank?fc=browse&queryid=c9c5a9f825f43fe16b4f196a15126f23&column=7&listview=overview&view=preview&fileid=2&fuid=dir57%2Fid-3477f523-fa80-4be2-ebc5-63dd3f5d2b46.png

Hetfinancieelplanbestaatuitvijfverschillendebegrotingen:

• Privébegroting:ditiseenoverzichtvanjouwprivé-inkomstenenprivé-uitgaven.

• Investeringsbegroting:ineeninvesteringsbegrotingmaakjeeenoverzichtvanwelkeinvesteringenernodig zijnvoorhetstartenvanjouwbedrijf.Investeringenzijnuitgavendiejemoetdoenomjebedrijftekunnen starten.Alsjebijvoorbeeldeenklusbedrijfgaatbeginnen,hebjeeenbusnodig,engereedschap.

• Financieringsbegroting:indefinancieringsbegrotingbeschrijfjehoejedeinvesteringengaatbetalendieje indeinvesteringsbegrotinghebtbeschreven.Metanderewoorden:betaaljedeinvesteringenmetjespaargeld ofleenjegeldvandebankofvanjefamilie?

• Exploitatiebegroting:indezebegrotingberekenjeofjemetjouwbedrijfwinstgaatmaken.Jemaakteen inschattingvanjeomzet(opbrengsten).Daarnabekijkjehoehoogdekostenzijn.Zokomjeerachterofje winstofverliesgaatmaken.

• Liquiditeitsbegroting:indezebegrotingstaandeverwachteinkomstenenuitgavenpermaandopeenrij. Metdezebegrotingkanjezienhoeveelgelderpermaandbinnenkomtenhoeveeleruitgaat.Meteen liquiditeitsbegrotingbegrootjehoeveelgeldermaandelijksopjezakelijkebankrekeningstaat.Methetmaken

vandezebegrotingkomjeerachteroferineenmaandvoldoendegeldisomaljerekeningentebetalen.Ook ziejeoferineenbepaaldemaandvoldoendegeldoverisombijvoorbeeldeeninvesteringtedoenofeen reserveoptebouwen.

Indithoofdstukleesjeeerstmeeroverdeprivébegroting,omdathetbelangrijkisomeersteengoedbeeldte hebbenvanjepersoonlijkesituatie.Alsjeweethoeveeljemaandelijksoverhoudtoftekortkomt,kunjebeter inschattenhoeveelrisicojekuntnemenmetjebedrijfenofjebijvoorbeeldgelduitjeprivévermogenmoet investeren.Hethelptjeookomeenrealistischefinanciëlebasisteleggen,zodatjeprivéenzakelijknietinde problemenkomt.Kortom,eensterkeprivébegrotingisdeeerstestapnaareengezondensuccesvolbedrijf.

Opdracht2 Begrotingen

a. Eenondernemerrunteenevenementenbedrijf.Waaromishetvoorhemnuttigomeenjaarlijksebegroting bijtehoudeninplaatsvaneenmaandelijksebegrotingofeenkwartaalbegroting?

b. Eenondernemerrunteenkledingwinkel.Waaromishetvoorhemnuttigomeenmaandelijksebegrotingbij tehoudeninplaatsvaneenkwartaalbegrotingofeenjaarlijksebegroting?

c. Eenondernemerrunteentuincentrum.Waaromishetvoorhemnuttigomeenkwartaalbegrotingbijtehouden inplaatsvaneenmaandelijkseofjaarlijksebegroting?

d. Welkevijfverschillendebegrotingenvormensamenhetfinancieelplan?

e. Koppeldejuisteomschrijvingaanhettypebegroting.

Begroting

Privébegroting

CONCEPT KOPIJVERSIE

Investeringsbegroting

Financieringsbegroting

Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting

Omschrijving

Dezebegrotinglaatzienoferineenbepaalde maandvoldoendegeldisomallerekeningente betalen,enofergeldoverisvoorinvesteringen ofhetopbouwenvaneenreserve.

Dezebegrotingbeschrijfthoedeinvesteringen gefinancierdworden,bijvoorbeelddoor spaargeld,leningenofinvesteringenvanderden.

Dezebegrotinggeefteenoverzichtvande noodzakelijkeinvesteringenvoorhetstarten vaneenbedrijf.

Dezebegrotinglaatzienofhetbedrijfwinstof verliesmaakt,dooreeninschattingvanomzet enkosten.

Dezebegrotinggeefteenoverzichtvande privé-inkomstenenprivé-uitgavenvande ondernemer.

1.2Privébegroting

Wanneerjeeenfinancieelplanopstelt,beginjemethetmakenvaneenprivébegroting.Ditiseenbelangrijk startpunt,omdatjealsondernemerwiltwetenhoeveelinkomenjeuitjouwbedrijfnodighebtominjepersoonlijke levensonderhoudtekunnenvoorzien.Dooreenprivébegrotingtemaken,krijgjeinzichtinhoeveelgeldjeelke maandnodighebtomjevastelastenenanderepersoonlijkeuitgaventebetalen.Daarnaastziejeookhoeveel privé-inkomstenjemomenteelhebt,bijvoorbeelduitspaargeldofanderebronnen.Opbasisdaarvankunje bepalenhoeveelwinstjebedrijfelkemaandmoetopleverenomaanjepersoonlijkefinanciëlebehoeftente voldoen.

Overzichtpersoonlijkegeldzaken

Alsjeneteeneigenbedrijfbegint,ishetbelangrijkomoverzichttehebbenoverjepersoonlijkegeldzaken.Erzijn eenpaarbelangrijkeredenen:

• Jehebteenbeteroverzichtoverjegeld.

• Jekuntprivé-uitgavenenzakelijkeuitgavenbeterscheiden.

• Jebentbetervoorbereidoponverwachtekosten.

• Jehebteenbeterekansopfinancieringzoalsleningenofinvesteringen.

• Jekrijgtmeerrustenfocus.

Eenbeteroverzichtoverjegeld

Meteenprivébegrotingweetjeprecieshoeveelgeldjehebtenwaaraanjehetuitgeeft.Dithelptomtezienwaar jekuntbesparenenzorgtervoordatjenietindeproblemenkomtalsjemetjebedrijfnognietveelverdient.

Eenbeterescheidingvanprivé-uitgavenenzakelijkeuitgaven

Doorjeprivé-uitgavengescheidentehouden vanjezakelijkeuitgaven,behoudjeeen overzichtvanwatwaarbijhoort.Ditis belangrijk,omdathetvoorkomtdatjeper ongelukprivé-uitgavenalszakelijkekosten opgeeft.Alsjeprivé-uitgaventenonrechte declareertalszakelijkekosten,kandit problemenopleverenmetde Belastingdienst.Dezekanditnamelijkzien alsfraudeofonjuisteaangifte,watkan leidentotboetes,naheffingenofzelfseen belastingcontrole.Doorjeprivé-uitgaven gescheidentehoudenvanjezakelijke uitgaven,voorkomjeditsoortproblemen enzorgjeervoordatjeadministratieklopt.

Betervoorbereidoponverwachtekosten

Hoeveelgeldhebjeprecies?

CONCEPT KOPIJVERSIE

Somshebjetemakenmetonverwachtekosten,zoalseenkapottewasmachinedievervangenmoetwordenof eenonverwachtedoktersrekeningdiebetaaldmoetworden.Meteenprivébegrotingkunjeeenbeetjegeld opzijzettenvoorditsoortnoodgevallen,zodatjenietindeproblemenkomt.

Eenbeterekansopfinanciering

Alsjegeldleentvoorjebedrijf,willenbankeneninvesteerderswetenhoejepersoonlijkefinanciënervoorstaan. Eenprivébegrotinglaatziendatjegoedmetgeldkuntomgaan.Hetvergrootjekansomeenleningtekrijgen.

Meerrustenfocus

Financiëlezorgenkunnenveelstressgeven.Meteenprivébegrotingweetjeprecieshoejeervoorstaatenkunje jeconcentrerenopjebedrijfzonderjezorgentemakenoverjegeld.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Eenprivébegrotinghelptjeomjegeldzakenopordetehouden,onverwachtekostenoptevangenenmeerrust tehebben.Datmaakthetmakkelijkeromsuccesvolteondernemen.

Eenprivébegrotingopstellen?

Volgdevierstappenhierna,omeenduidelijkoverzichttekrijgenvanjeprivé-uitgavenen-inkomsten.Dithelpt jetebepalenhoeveelinkomenjeuitjebedrijfmoethalenomjepersoonlijkeuitgaventedekken.

1.Maakeenoverzichtvanjevasteuitgavenpermaand.

2.Maakeenoverzichtvandegemiddeldevariabeleuitgavenpermaand.

3.Maakeenoverzichtvanjouwprivé-inkomstenbijdestartvanjebedrijf.

4.Berekenhoeveelgeldjeuitjebedrijfmoethalenomjouwprivé-uitgaventekunnenbetalen.

Vasteenvariabeleuitgaven

Erzijnverschillendesoortenuitgaven.Indeprivébegrotingnoteerjejouwuitgavenpermaand.

Vasteuitgavenzijnuitgavendiesteedsweerterugkomenenevenhoogzijn.Vastelastenzijnuitgavendieregelmatig terugkomen.Vaakishethetzelfdebedragperperiodeenisereencontractvoorafgesloten.

Voorbeeldenvanvasteuitgaven

• huurofhypotheek

• servicekosten

• energieenwater

• gemeentelijkeheffingenenbelastingen

• verzekeringen

• kinderopvang,telefooneninternetabonnementen

BekijkdewebsitevanhetNibud.Dezegeeftjongerenhandigetipsenhulpomgeldproblementevoorkomen.

Variabeleuitgaven zijnandersdanvasteuitgaven,omdatzenietaltijdophetzelfdemomentkomeneninbedrag kunnenverschillen.Ditzijnbijvoorbeeldkostenvoorboodschappen,kledingofuitjes.Somsgeefjehiermeeraan uit,somsminder.Hetisbelangrijkomdezeuitgavenmeetenemeninjebegroting,omdatzekunnenvariërenen onverwachthogerkunnenzijndanjedenkt.Dooreengemiddeldevandezekostenteberekenen,kunjebeter inschattenhoeveelgeldjeelkemaandnodighebt.

Injouwprivébegrotingbeschrijfjealjouwmaandelijkseuitgaven.Omdatvariabeleuitgavennietelkemaand hetzelfdezijnennietaltijdevenhoog,berekenjedegemiddeldeuitgavenpermaand.

Noodzakelijkeenniet-noodzakelijkeuitgaven

• Noodzakelijkeuitgaven zijnuitgavendiejemoetdoenzodatjekuntleven,zoalsdekostenvandehuurvan jehuis,ofjeboodschappen.

• Hettegenovergesteldevannoodzakelijkeuitgavenzijn niet-noodzakelijkeuitgaven.Dezeuitgavenhoefje niettedoenenzijndaarmeeeenluxe.Eenvoorbeeldvanniet-noodzakelijkeuitgavenzijnvakantieseneten ineenrestaurant.Hetzijnuitgavendiejenietkuntdoenalsjeminderofgeengeldhebt.Daaromishethandig omtewetenwelkeuitgavenjealsniet-noodzakelijkkuntberekenen.

Inkomsten

Hetisbelangrijkomtewetenhoeveelgelderstraksprivébinnenkomtalsjealjeeigenbedrijfbentgestart.Heb jenaastjebedrijfnogeenparttimebaanofdoejemisschiennogvrijwilligerswerkwaarvoorjeeenvergoeding krijgt?Ditzijnvoorbeeldenvanprivé-inkomsten.Misschienvaltjeprivé-inkomenhelemaalweg,omdatjefulltime gaatwerkeninjeeigenbedrijf.Hetkanookzijndatjenogprivé-inkomstenhoudt.Alsjeweethoeveelgelder binnenkomt,danweetjehoeveelgeldjeuitjouwbedrijfmoethalenomjouwprivé-uitgaventekunnenbetalen.

Privébegrotinginvierstappen

Stap1: Maakeenoverzichtvanjevasteuitgavenpermaand

CONCEPT KOPIJVERSIE

Bedragpermaand(

Stap2: Maakeenoverzichtvandegemiddeldevariabeleuitgavenpermaand

Variabeleuitgaven

Bedragpermaand(

Stap3: Maakeenoverzichtvandeprivé-inkomstendiejehebtalsjebentbegonnenmetjebedrijf

Bedragpermaand(

Stap4: Berekenhoeveelgeldjeuitjebedrijfmoethalenomjouwprivé-uitgaventekunnenbetalen

Privé-uitgaven

CONCEPT KOPIJVERSIE

Uitgavecategorie

Totalevasteuitgaven

Totaalaanprivé-uitgaven

Overzichtprivébegroting:

Privébegroting

Bedragpermaand(€)

Uitgavecategorie

Bedragpermaand(€)

Conclusie:

Jehebt € 1.580permaandnodigomjeprivé-uitgaventedekken.Metprivé-inkomstenvan € 2.000permaand, houdje € 420overvoorsparenofonvoorzieneuitgaven.Hierdoorhebjeeengezondefinanciëlebufferenkunje comfortabelleventerwijljejebedrijfrunt.

Opdracht3 Privébegroting

a. Welkevasteprivé-uitgavenhebjijelkemaand?

Vasteuitgaven

Bedragpermaand(€) Uitgaven

Totaalaanvasteuitgaven

b. Noteerwelkevanjouwuitgavenvariabelzijn.

Variabeleuitgaven

Bedragpermaand(€) Uitgaven

CONCEPT KOPIJVERSIE

Totaalaanvariabeleuitgaven

c. Welkeprivé-inkomstenhebjijnuelkemaand? Schrijfvoorjezelfopwelkeinkomstenjenuhebtenhoehoogdiezijn.

Privé-inkomsten

Inkomsten

Bedragpermaand(€)

Totaalaanprivé-inkomsten

d. Hoezietjouwprivébegrotingeruit?

Privébegroting

Uitgavecategorie

Privé-uitgaven

Privé-inkomsten

Verschil

Bedragpermaand(€)

1.3Aandeslagmetjouwplan

Jehebthethoofdstukoverdeprivébegrotingdoorlopenenwaardevollekennisopgedaanoverwaterallemaal ineenprivébegrotingthuishoort.Nuishettijdomdiekennisindepraktijktebrengen.Jegaatjeeigen privébegrotingopstellen,speciaalvoorjouwbedrijf.Ditproceshelptjeominzichttekrijgeninjeprivé-inkomsten, -uitgaven,enjepersoonlijkefinanciëlepositie.Metditoverzichtkunjebeterplannen,budgetterenenverantwoorde financiëlekeuzesmaken.

Jegaatzonaardee-learningenvolgtdaardestappenomjeprivébegrotingoptestellen.Doordezestappen goedtedoorlopen,legjeeensterkebasisvoorhetfinancieelbeheervanjebedrijfénjepersoonlijkeleven.

Opdracht4 Qredits:jeprivébegroting

Leeseerstdeonderstaandestappengoeddoor,voordatjenaardee-learningmodulegaat.

CONCEPT KOPIJVERSIE

• 2.

• 1. Nadatjehetvoorbeeldhebtbestudeerd,gajezelfaandeslagviadetegel'Werkboek:Privébegroting'. Volgdedriestappeninditwerkboekomjeprivébegrotingoptestellen.

• 3.

Startmethetdoornemenvanhetvoorbeeldviadetegel'Magazine:Privébegroting'.Ditvoorbeeld geeftjeeenduidelijkbeeldvanhoeeenprivébegrotingeruitzietenwelkeonderdelenessentieelzijn. Zorgervoordatjegoedbegrijptwelkeinkomsten,uitgaven,bezittingenenschuldenindeprivébegroting moetenwordenopgenomen.

Hebjededriestappendoorlopen?Exporteerdanjouwprivébegrotingenuploaddezeindedigitale leeromgevingvanBoom.

KlikopdelinkvanQreditsomdebovengenoemdestappentedoorlopen.

UploadenindedigitaleleeromgevingvanBoomdoejealsvolgt:

• 1.

• 2.

• 3.

Klikophetwittewerkboekicoon,linksbovenindee-learning.

KlikonderaanopdeExporteer-knopomjouwprivébegrotingtedownloaden.

SlajeprivébegrotingopenuploaddezeindedigitaleleeromgevingvanBoom.

Veelplezierensuccesmethetmakenvanjeeigenprivébegroting!

1.4Samenvatting

CONCEPT KOPIJVERSIE

Financieelplan

Eenfinancieelplanisessentieelominzichttekrijgenindefinanciëlesituatievanjebedrijf.Hetvertaaltje ondernemingsplaningeldenhelptbepalenofjegenoegmiddelenhebtomtestarten,winsttekunnenmaken enofjevanjebedrijfkuntleven.Hetplanbestaatuitvijfbegrotingen:eenprivé-,investerings-,financierings-, exploitatie-enliquiditeitsbegroting.Elkebegrotinggeeftjespecifiekeinzichten,zoalsjeverwachteinkomsten enuitgaven,enofjeinstaatbentomaljerekeningentebetalen.Doordezebegrotingenoptestellen,krijgjegrip opdefinanciëlekantvanjeonderneming.

Privébegroting

Eenprivébegrotingiseenbelangrijkonderdeelvanjefinancieelplanalsondernemer.Dezegeeftinzichtinhoeveel geldjenodighebtomprivérondtekomenenhoeveeljemoetverdienenmetjebedrijfomdittekunnenbetalen. Eenprivébegrotinghelptjeomvasteenvariabeleuitgaventeonderscheiden,entesparenvooronverwachte kosten.Dezezorgtookvooreenduidelijkescheidingtussenprivé-enzakelijkefinanciën.Ditallesdraagtbijaan financiëlerust,eenbeterevoorbereidingopeventueleleningeneneensolidebasisvoordegroeivanjebedrijf.

Opdracht5 Budgetterenvoordetoekomst(plusopdracht)

Toekomstigedoelen

a. Kiestweepersoonlijkefinanciëledoelenvoordekomende1-2jaar(bijvoorbeeldsparenvooreenvakantie, eennieuwelaptopofstudiekosten).

b. Berekenhoeveelgeldjenodighebtvoorelkdoelensteleenspaarschemaop.

Voorbereidingopveranderingen

c. Steleenbudgetopvooreensituatiewaarinjeinkomstentijdelijkdalenofuitgaventijdelijkstijgen(bijvoorbeeld alsjemeermoetwerkenvoorschoolenmindertijdhebtvooreenbijbaan).Uploadjeuitwerkingindedigitale leeromgevingvanBoom.

d. Schrijfopwelkeuitgavenjezouverminderenofhoejeextrainkomstenkuntgenererenommetdezeverandering omtegaan.UploadjeuitwerkingindedigitaleleeromgevingvanBoom.

Jaarplanning

e. Maakeenoverzichtvanverwachtegroteuitgaveninhetkomendejaar(zoalsverzekeringen,verjaardagen,of vakanties)enplandezeinjebegroting.Maakhierbijeenonderscheidtussenvasteuitgavenenvariabele uitgaven.

UITGAVENKOMENDJAAR

Vasteuitgaven

Bedragpermaand(€) Uitgaven

Totaalaanvasteuitgaven

Variabeleuitgaven

Bedragpermaand(€) Uitgaven

Totaalaanvariabeleuitgaven

1.5Begrippen

CONCEPT KOPIJVERSIE

Begroting

Eenoverzichtvanverwachteinkomstenenuitgaven.Eenbegrotingmaakjevooreenbepaaldeperiode, bijvoorbeeldpermaand,perkwartaalofperjaar.

Exploitatiebegroting

Dezebegrotinglaatzienofhetbedrijfwinstmaaktofverlies,dooreeninschattingvandeomzetendekosten.

Financieelplan

Eenoverzichtelijkdocumentwaarinjejeverwachteinkomsten,uitgaven,investeringenenfinancieringenvastlegt.

Financieringsbegroting

Dezebegrotingbeschrijfthoedeinvesteringengefinancierdworden,bijvoorbeelddoorspaargeld,leningenof investeringenvanderden.

Investeringsbegroting

Dezebegrotinggeefteenoverzichtvandenoodzakelijkeinvesteringenvoorhetstartenvaneenbedrijf.

Liquiditeitsbegroting

Dezebegrotinglaatzienoferineenbepaaldemaandvoldoendegeldisomallerekeningentebetalen,enofer geldoverisvoorinvesteringenofhetopbouwenvaneenreserve.

Niet-noodzakelijkeuitgaven

Dezeuitgavenzijnnietessentieelvoorjebasisbehoeften,zoalsetenenwonen.Hetzijnuitgavenvoorluxeof comfort,zoalsuitetengaan,abonnementenopstreamingdienstenofnieuwegadgets.

Noodzakelijkeuitgaven

Uitgavendiejedoetzodatjekuntleven,bijvoorbeeldboodschappen.

Privébegroting

Dezebegrotinggeefteenoverzichtvandeprivé-inkomstenenprivé-uitgavenvandeondernemer.

Variabeleuitgaven

Uitgavendiejenietopeenvasttijdstipbetaaltendienietaltijdevenhoogzijn.

Vasteuitgaven

Uitgavendieopvastemomentenweerterugkomenendiesteedsevenhoogzijn.

HOOFDSTUK2 INVESTERINGS-ENFINANCIERINGSBEGROTING

KOPIJVERSIE

‘Eengoedevoorbereidingishethalvewerk’,luidteenbekendgezegde.Ditgeldtzekervoorhetstartenvanje eigenbedrijf,maarookalsjejebedrijfwiltlatengroeien.Hetbegintmeteenideedatjeuitwerktinplannen.Aan jeideeënrealisereniseenkostenplaatjeverbonden.Deeerstestapinhetfinanciëleplanisdanookeenoverzicht makenvanallebedrijfsmiddelendiejenodighebtomvanstarttegaanmetjebedrijf.Waarschijnlijkhebjezelf teweinigvermogenvoordefinancieringvandebedrijfsmiddelen.Jekuntdannaareenbankgaanvooreen lening,maarerzijnookalternatievevormenvanfinancieringmogelijk.Omdatelkefinancieringsvormvoor-en nadelenheeft,ishetbelangrijkomjevantevorengoedteverdiepenindeverschillen.

Leerdoelen

• Jekuntdeinvesteringenonderverdeleninvasteenvlottendeactiva.

• Jekuntdegemiddeldevoorraadberekenen.

• Jekunteeninvesteringsbegrotingopstellen.

• Jehebtkennisvandeverschillendefinancieringsvormen.

• Jekunteenfinancieringsbegrotingopstellen.

• Jekunteenbalansopstellen.

Opdracht1 Kennismaking

Bekijkhetfilmpje.

CONCEPT KOPIJVERSIE

a. Omschrijfinjeeigenwoordenwatcrowdfundingis.

b. Noteereenvoordeeleneennadeelvancrowdfunding.

c. Zoujezelfgebruikmakenvancrowdfundingvoorjebedrijf?

d. Noteervijfanderemanierenomjeinvesteringentefinancieren.

2.1Investeringsbegroting

InjemarketingplanhebjedeP’sofC’svandemarketingmixuitgewerkt.Daarbijhebjenagedachtoverbijvoorbeeld deplaatswaarjejeondernemingwiltvestigenenwelkeproductenofdienstenjegaatverkopen.Dieplannen realiseren,kostgeld.Daarommoetjejegoedafvragenwelkebedrijfsmiddelenjemoetkopenomjebedrijfte kunnenstartenendraaiendetehouden.

Alsjeinvesteert,gebruikjejevermogenvoorhetaanschaffenvanbedrijfsmiddelen.Dezebedrijfsmiddelenzijn nodigomhetbedrijfgoedtelatenfunctioneren.Bedrijfsmiddelenmeteenaanschafprijs(exclusiefbtw)boven de € 450wordendoordeBelastingdienstalseeninvesteringgezien.Deaanschafvanbedrijfsmiddelenmeteen lagereaanschafprijsrekenjetotdeexploitatiekosten.Ominzichttekrijgenindeaanschafprijzenvande bedrijfsmiddelen,vraagjeoffertesop,ofmaakjegebruikvandekennisvanjebrancheorganisatie.

Alsjeeenmaaleengoedoverzichthebtvanalleswaarinjewiltinvesteren,steljeeen investeringsbegroting op. Ditiseenoverzichtvanallebenodigdeactivavooreenonderneming.Methetbegrip activa wordenbezittingen bedoeld.Jemaakteeninvesteringsbegrotingbijdestartvaneenondernemingofalsjelater investeringsbeslissingenmoetnemen.Hettotaalbedragvanalleactivawaarinjegaatinvesterenisje investeringsbehoefte.

Investeringendeeljeinaandehandvande omlooptijd.Ditisdeperiodedienodigisomdebetreffendeinvestering ingeldomtezetten.Bijhetopstellenvandeinvesteringsbegrotinghoudjerekeningmetdezeindeling.

Vasteactiva

Investeringenwaarvandeomlooptijdlangerisdaneenjaar,noemjevasteactiva.Hierininvesteerjedusgedurende lange(re)tijd.Andersgezegd:jehebthiervooreenpermanenteofopzijnminsteenlangdurigeinvesteringsbehoefte. Voorbeeldenvanvasteactivawaarinjekuntinvesteren:

• pand

• verbouwing

• goodwill

• inventaris

• transportmiddelen.

Pand

Koopjeeenpand,danisdateeninvestering.Allebijkomendekostenbijdeaanschaf,zoalsmakelaarskostenen overdrachtsbelasting,teljedaarbijopenrekenjemeeinhetinvesteringsbedrag.

Waarborgsom

Alsjeeenbedrijfspandgaathuren,eistdeverhuurderinhetalgemeeneenwaarborgsomvoorenkelemaanden huur.Bijbedrijfspandenisditvaakdriemaanden.Dezewaarborgsomkanwordengevraagdindevormvaneen vooruitbetalingofindevormvaneenbankgarantie.Eenvooruitbetalingofbankgarantiemoetjealseen afzonderlijkepostopnemenindeinvesteringsbegroting.Jekrijgtdewaarborgsomweerterugalsjehet huurcontracthebtopgezegd.

Verbouwing

Alsjehetpandnogmoetaanpassenofverbouwen,maakjeextrakosten.Ookdezekostenhorenbijde investeringen.Naastvooreenkooppand,kanditookgeldenvooreenhuurpand.

Goodwill(alleenbijovernamevaneenbestaandbedrijf)

Alsjeeenbestaandezaakoverneemtdiegoedloopt,wildevorigeeigenaarsomsextrageldontvangenvoorde naamsbekendheidendeklantenkringdiehijmetzijnzaakheeftopgebouwd.Ditbedragdatjebijeenovername extramoetbetalen,noemje goodwill.Netalsopanderevasteactiva,schrijfjeelkjaareenbepaaldbedragafop degoodwill.

Inventaris

Jemoetjebedrijfinrichtenmetmeubilairenvoorzienvanapparatuur.Debedragendiejeinvesteertinbureaus, computers,telefoonsendergelijke,vatjesamenonderdepostinventaris.

Transportmiddelen

Voorinvesteringenintransportmiddelen,zoalseenauto,vrachtautoofscooter,rekenjedeaanschafwaarde.Ook kunjejeeigenautoinhetbedrijfinbrengen.Jeneemtdandedagwaardeervanopalsinvesteringsbedrag.

Transportmiddelenhorenbijdevasteactiva.

Vlottendeactiva

Investeringenwaarvandeomlooptijdkorterisdaneenjaar,noemje vlottendeactiva.Voorbeeldenvanvlottende activawaarinjekuntinvesteren:

• debiteuren

• voorraad

• tevorderenbtw

CONCEPT KOPIJVERSIE

• aanloopkosten

• liquidemiddelen.

Debiteuren

Klantenaanwiejeoprekeningverkoopt,zijnjedebiteuren.Jeleverthengoederenwaarvoorjepaslaterbetaald krijgt.Hetkomtvoordatdebiteurenzelfindefinanciëleproblemenkomen.Alszijsurseancevanbetaling(uitstel vanbetaling)krijgenoffaillietgaan,kunnenzehunvorderingennietmeerbetalen.Decuratorsteltjehiervan danopdehoogte.Klantenvanwiejeverwachtdatzehunfacturennietofnietvolledigzullenbetalen,noemje dubieuzedebiteuren.Jeneemtzeonderdiebenamingopdebalansop.

Voorraad

Wanneerjeeenondernemingbegint,ishetbelangrijkomnatedenkenoverjestartvoorraad.Datisdehoeveelheid productenofmaterialendiejenodighebtomdirecttekunnenstartenmetverkopenofproduceren.Dezevoorraad zorgtervoordatjesnelaandevraagvanjeklantenkuntvoldoen,zondervertragingen.Hetbepalenvandejuiste hoeveelheidensoortenproducteninjestartvoorraadisbelangrijk,omdatteveelvoorraadkanleidentotonnodige kosten,terwijlteweinigvoorraadervoorkanzorgendatjeverkopenmisloopt.Hetisdaarombelangrijkomeen goedeinschattingtemakenvanwatjeindeeerstemaandennodigzulthebben.Devoorraadneemjetegende inkoopprijsopopdebalans.

Tevorderenbtw

Debtwdiejebetaaltbijdeaanschafvandebedrijfsmiddelen,neemjeopindeinvesteringsbegroting.Ditbetreft btwdiejebetaaltvooraljeinvesteringen.DezebtwkunjeterugvorderenbijdeBelastingdienst.

Aanloopkosten

Indebeginfaseheefteenbedrijfallerleikosten,zoalsnotariskosten,advieskostenendekostenvandeinschrijving bijdeKamervanKoophandel.Omdatjeoverditbedragmoetkunnenbeschikken,neemjehetookopinje investeringsbegroting.

Liquidemiddelen

Injebedrijfhebjebetalingsmiddelennodigwaaroverjemeteenkuntbeschikkenomnoodzakelijkekleinebedragen tekunnenbetalen.Ditkasgeldentegoedbijdebankvormenjeliquidemiddelen.

Kasgeldhoortbijdeliquidemiddelen.

Opstellenvaneeninvesteringsbegroting

CONCEPT KOPIJVERSIE

Vanelkeinvesteringneemjehetbedragendeomschrijvingopindeinvesteringsbegroting.Deprijsvande investeringnoteerjeexclusiefbtw.Debtwdiejebetaaltaandeleveranciers,neemjeopalstevorderenbtw.Het bedragaanbtwrondjeinjeeigenvoordeelaf.

Rekenvoorbeeld

Keeswileenondernemingstarteninhoedenenpetten.Hijverwachthiervoordevolgendebedragennodigte hebben:

• Bedrijfspandinclusiefbtw € 335.000.

• Inkoopvoorraad € 81.070inclusief21%btw.

• Bedrijfsauto € 33.000exclusief21%btw.

• Inventaris € 105.270inclusief21%btw.

• Tegoedopdebank € 6.000.

• Kasgeld € 800.

• Begroteomzetvoorheteerstejaar € 642.300inclusiefbtw,waarvan98%oprekeningwordtverkocht.

• Debiteurentermijnvijftiendagen.

Gevraagd

StelvoorKeesdeinvesteringsbegrotingsamen(rondallebedragenafopheleeuro’s).

Uitwerking

Eerstberekenjedebtw-bedragenendeinvesteringenexclusiefbtw. Investeringexclusiefbtw

Bedrijfspand

€ 335.000 € 335.000÷100×21= € 70.350

CONCEPT KOPIJVERSIE

Vervolgensberekenjehettotaalbedragvandetevorderenbtwvandezeinvesteringen. Totaaltevorderenbtw:

Keesheefthetgemiddeldedebiteurensaldoberekendenafgerondop € 26.227. DeinvesteringsbegrotingvoorKeeszieterdanalsvolgtuit.

Opdracht2 Investeren

a. Watisinvesteren?

b. Noteertweeredenen,waaromjevaakgoodwillbetaaltbijdeovernamevaneenzaak.

c. Noteerdrienadelendievooreenondernemerverbondenzijnaanverkopenoprekening.

d. Watiseeninvesteringsbegroting?

e. Noteertweesituatieswaarinjeeeninvesteringsbegrotingmaakt.

Opdracht3 Indelingactiva

Deeldevolgendeposteninnaarvasteactivaenvlottendeactiva.

Post

Debiteuren

Pand

Voorraad

Inventaris

Deelneming

Kas

Tevorderenbtw

Vooruitbetaaldehuur

Goodwill

Verbouwing

CONCEPT KOPIJVERSIE

Vasteactiva/Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Vasteactiva / Vlottendeactiva

Opdracht4 Investeringsbegrotingwebshopdierenvoeding

Teikowilzijnbedrijfsactiviteitenper1oktoberuitbreidenmeteenwebshopindierenvoeding.Hijinvesteertde volgendebedragen:

• ICT: € 15.000exclusief21%btw.

• Inventaris: € 26.375inclusief21%btw.

• Voorraad: € 111.125inclusief21%btw.

• Aanloopkosten: € 12.000exclusief21%btw.

• Liquidemiddelen: € 20.000.

Stelvoordezewebshopdeinvesteringsbegrotingper1oktoberop.

Rondallebedragenafopheleeuro’s.

Opdracht5 Investeringenuitzendbureau

CONCEPT KOPIJVERSIE

Tamarawileennieuwfiliaalvanhaaruitzendbureauopenen.Zijbegroothiervoordevolgendeuitgaven:

• Inventaris: € 24.450exclusief21%btw.

• Bedrijfsauto: € 16.300exclusief21%btw.

• Computerenprinter: € 3.850exclusief21%btw.

• Diversekantoorbenodigdhedenvooreentotaalbedragvan € 420exclusiefbtw.

• Huurvooreenjaar: € 48.000achteraftebetalen.Dehuurisbtw-vrij.

• Aanloopkosten: € 14.380exclusief21%btw.

•€ 5.000aanliquidemiddelenvoortegenvallers.

StelvoorTamaradeinvesteringsbegrotingsamen.

2.2Financieringsbegroting

Nadatjeeeninvesteringsbegrotinghebtgemaakt,moetjeopzoeknaarvermogenomjebedrijfsmiddelente financieren.Hiervoorsteljeeen financieringsbegroting op,waarinstaathoejeaanhetgelddenkttekomenom debenodigdeinvesteringentekunnenbetalen.Ditkanmeteigenofmetvreemdvermogen.

Eigenvermogen

Hettotaalvandefinancieringisaltijdgelijkaanhettotaalvandeinvesteringen.Ineeneenmanszaakeneenvof bestaathet eigenvermogen uitgelddatdeeigenarenzelfindeonderneminginvesteren.Eigenvermogenishet gelddatjealsondernemerzelfinjebedrijfsteekt.Ditkanspaargeldzijn,gelddatjekrijgtdoorspullendieje inbrengt,ofwinstdiejenietuitkeertmaarinjebedrijfhoudt.Eigenvermogenisbelangrijk,omdathetlaatzien datjezelfinjebedrijfgelooftenbereidbentrisico'stenemen.

Vreemdvermogen

Hebjezelfonvoldoendegeldomjeplannentefinancieren,danzoekjenaaranderefinancieringsvormen.Jekijkt danofanderepersonenofinstellingenjougeldwillenlenen.Dezeleningenbehorentothet vreemdvermogen Daarbijmaakjeonderscheidtussen vreemdvermogenlang,datjelangerdanéénjaartotjebeschikkinghebt (degeldverschafferskunnenhungeldnietbinneneenjaaropeisen)en vreemdvermogenkort,waaroverjekorter danéénjaarkuntbeschikken.Ditgeldkunnendegeldverschaffersbinneneenjaarweervanjeopeisen.

Eenbelangrijkevormvankortvreemdvermogeniseen rekeningcourantkrediet.Jekuntdaarmeetijdelijkrood staanopjezakelijkebankrekening.

Rekenvoorbeeld

HandelshuisBurachheeftvooruitbreidingvandezaak € 190.000nodig.EigenaarBurachkanerzelf € 70.000in steken.Defamiliewilhem € 25.000lenen.BijdebankkanBurach € 25.000lenen.

Gevraagd

BerekenhetbedragdatBuracheldersmoetfinancieren.

Uitwerking

CONCEPT KOPIJVERSIE

Elderstefinancieren

Opdracht6 Vermogen

a. Uitwelketweemogelijkhedenkunjekiezenvoordefinancieringvandeinvesteringsbehoefte?

b. Waaromisvreemdvermogentijdelijkenrisicomijdendvermogen?

Opdracht7 Langofkortvreemdvermogen

Kiesofdevolgendepostenvreemdvermogenlangofvreemdvermogenkortzijn.

Hypothecairelening

Tebetalenbtw

Crediteuren

Banklening

Achtergesteldelening

Rekening-courantkrediet

Nogtebetaleninterest

Vreemdvermogenlang / Vreemdvermogenkort

Vreemdvermogenlang / Vreemdvermogenkort

Vreemdvermogenlang / Vreemdvermogenkort

Vreemdvermogenlang / Vreemdvermogenkort

Vreemdvermogenlang / Vreemdvermogenkort

Vreemdvermogenlang / Vreemdvermogenkort

Vreemdvermogenlang / Vreemdvermogenkort

Opdracht8 Rekening-courantkredietKoosKwast

DeinvesteringsbehoeftevanschildersbedrijfKoosKwastis € 180.000.Koosheeft € 40.000opzijnspaarrekening enwildatgeldinvestereninzijnzaak.Hijsluitbijdebankeenbankleningafvan € 80.000tegen6%rente,met eenlooptijdvan10jaar.Devoorraadvan € 50.250inclusiefbtwwordtvoordehelftdoordeleveranciers gefinancierd.BijzijnfamiliekanKoosnog € 10.000lenen.Debankwilhemeenrekening-courantkrediet(lening) verstrekkenmeteenkredietplafondvan € 30.000.

BerekenhetbedragdatKoosvanhetrekening-courantkredietnodigheeftominzijninvesteringsbehoeftete voorzien.

Opdracht9 Financieringsbegrotingimporteur

CONCEPT KOPIJVERSIE

ImporteurVlachosheeftdevolgendeinvesteringsbegrotingopgesteld:

Vlachosheeft € 115.000opeenspaarrekeningbijzijnbank.Zijnmoederleenthem € 150.000.INGverstrekthem eenbankleningvan € 80.000.Decrediteurenzijngelijkaan60%vandebeginvoorraadinclusiefbtw.Hetrestant wordtdoordebankmeteenrekening-courantkredietgefinancierd.

Steldefinancieringsbegrotingop.

2.3Bancairefinanciering

Indeinvesteringsbegrotinghebjeberekendhoeveelgeldjenodighebtvoordeactiva.Hoegajedatfinancieren?

Erzijninhoofdlijnendriemogelijkhedenomvermogenaantetrekken:

• bancairefinanciering

• alternatievefinanciering

• off-balancefinanciering.

Bancairefinanciering

Voordemeestefinancieringenkunjeterechtbijeenbank.Ditheetbancairefinanciering. Devolgendevormenvanbancairefinancieringkomenhiernaaandeorde:

• bankkredietdoormiddelvaneenrekening-courantkredieten/ofeenbanklening

• hypothecairelening

• bankgarantie

• mkb-krediet

• factoring(debiteurenfinanciering).

Bankkrediet

Alsjegeldleentvandebank,spreekjevaneenbankkrediet.Ondernemersmakenvaakgebruikvaneen rekening-courantkrediet.Ditbetekentdatjebijdebanknaarbehoeftegeldmagopnemenenstorten,waardoor hetsaldovoortdurendverandert.Ophetrekening-courantkredietmagje‘rood’staantoteenmaximaalafgesproken bedrag,het kredietplafond.Hetverschiltussenhetkredietplafondenhetsaldovanjerekening-courantkrediet isje dispositieruimte.Ditishetbedragwaaroverjenogvrijkuntbeschikken.Debankkanvooreen rekening-courantkredieteenonderpandvragen,bijvoorbeelddeinventaris,devoorraadofdevervoermiddelen. Alsdebankgeenonderpandvraagt,spreekjevaneen blancokrediet

Vooreenmaligefinancieringvaneeninvesteringkunjeeen banklening krijgen.Hetgeleendebedragbetaalje teruginvastetermijnen,gedurendeeenafgesprokenperiode.Overhetgeleendebedragbetaaljerente,waardoor jemeerterugbetaaltdanjehebtgeleend.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Hypothecairelening

Voordefinancieringvanjebedrijfspand,eenandereonroerendezaakofdeverbouwingervan,kunjeeen hypothecairelening afsluiten.Hetkenmerkvaneenhypothecaireleningis:degenediegeldleent,geeftaande geldverstrekker(bijvoorbeeldeenbank)hetrechtvanhypotheek.Degenediegeldleent,isdehypotheekgever. Dezegeeftdeonroerendezaakinonderpandaandegeldverstrekker,dehypotheeknemer.

Voorbeeld

Voordeverbouwingvanjebedrijfspandsluitjeeenhypothecaireleningafvan € 75.000.Alszekerheidvoorde leninggeefjehetgebouwinonderpandaandebank.Jijbentdaarmeedehypotheekgever.Debankheefthet rechtvanhypotheekophetgebouwenisdaarmeedehypotheeknemer.

Maandelijksbetaaljevooreenhypothecaireleningeenbedragaanrenteenaflossing.Komjealshypotheekgever jebetalingsverplichtingennietna,danheeftdegeldverstrekker(hypotheeknemer)hetrechtomhetonderpand inhetopenbaarteverkopen.Vandeopbrengstwordtdeschulddanzoveelmogelijkafbetaald. Delooptijdvaneenhypothecaireleningismeestalzo’n25jaar,inelkgevalminimaal5jaar.Debankfinanciert gewoonlijktot70%à80%vandemarktwaardevanhetpand.Voorhetafsluitenvaneenhypothecaireleningis een notariëleakte nodig.Denotarisschrijftdezeakteinbijhetkadaster.Pasnadeinschrijvingisdelening definitiefgesloten.

Hetrechtvanhypotheekishetrechtomhetpandinhetopenbaarteverkopen.Deleningdie hieraanisverbonden,heethypothecairegeldlening(enniethypotheek,zoalsvaakwordtgezegd).

Bankgarantie

Alsjezakendoet,wiljegeenonnodigrisicolopen.Ditgeldtookvoorjouwleveranciers.Jekunthenmeteen bankgarantie dezekerheidgevendatzehungeldkrijgen.Eenbankgarantieiseencontractwaarindebank garandeerteenbedragaanjouwtegenpartijtebetalenwanneerjijjefinanciëleverplichtingennietnakomt.De bankblokkeerthetbedragvandebankgarantieopjerekening,omzohetrisicovoorzichzelfzokleinmogelijkte houden.

Voorbeeld

EenfabrikantvansmartwatchesinChinaontvangtvan importeurBelluitNederlandeenordervoordeleveringvan 20.000smartwatchesvooreenbedragvan € 3miljoen.De fabrikantwilzekerheiddatBellstraksbetaalt.Een bankgarantiekanhemhetvertrouwengevendathet transactiebedragwordtbetaald.KomtBellzijnfinanciële verplichtingennietna,dankandefabrikantdankzijde bankgarantiehetbedragvan € 3miljoenbijdebankinnen, omdatdebankvanimporteurBellgarantstaatvoorhet afgesprokenbedrag.Ophetmomentdatdefabrikanteen schriftelijkverzoekindient,betaaltdebankhetbedraguit.Debankclaimthetuitbetaaldebedragweerbij importeurBell.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Eenbankgarantiemaaktjetoteenaantrekkelijkehandelspartner,waardoorjemogelijkvoordelenhebt.Die voordelenzijn:

• Hetisgoedkoperdaneenkrediet.

• Omdatjezakenpartnermeerzekerheidheeft,kunjebeterevoorwaardenbedingen,bijvoorbeeldeenlangere betalingstermijn.

Erzijnooknadelenaaneenbankgarantieverbonden:

• Debankgarantieverkleintjekredietruimte.

• Alsergeeneinddatumaanverbondenis,kandetegenpartijdebankgarantieonterechtopvragen.

Mkb-krediet

Een mkb-krediet iseenzakelijkeleningvanQredits,eenonafhankelijkekredietverstrekkervoorhetmidden-en kleinbedrijf.Dezeinstellinghelptstartendeenbestaandeondernemersbijhetinvestereninhunbedrijf.Ook coachtQreditsstartendeondernemers.Deleningisminimaal € 50.000enmaximaal € 250.000enheefteenlooptijd van1tot10jaar.Maandelijkslosjedeleninginvastetermijnenafenbetaaljerente.

Factoring(debiteurenfinanciering)

Bij factoring ofdebiteurenfinancieringverkoopenleverjeproductenaanjeklantenensteljedaarvoorfacturen op.Eenfactoringmaatschappijneemtdezevorderingenaandebiteurenvanjouoverenbetaaltjede factuurbedragenuit,onderinhoudingvaneenvergoeding.Daarmeedraagjehetrisicovanjedebiteurengeheel ofgedeeltelijkoveraandefactoringmaatschappij.

Veelfactoringmaatschappijenzijndochterondernemingenvangrotebanken.Zeverlenenverschillendediensten, uiteenlopendvanbewakingvandekrediettermijnentothetvolledigfinancierenvanhetdebiteurensaldo.Voordeel vanvolledigefinancieringisdatjealsbedrijfnogmaarééndebiteuroverhoudt:defactoringmaatschappij.

Opdracht10 Bankkrediet

CONCEPT KOPIJVERSIE

a. Watiseenrekening-courantkrediet?

b. Leguitwateenkredietplafondis.

c. Wanneerspreekjevaneenblancokrediet?

Opdracht11 Dispositieruimte

a. Omschrijfwatdedispositieruimtevaneenrekening-courantkredietis.

b. Berekendedispositieruimtealshetkredietplafond € 15.000isen:

1.hetsaldoophetrekening-courantkredietis € 4.890.

2.hetsaldoophetrekening-courantkredietis € -10.480.

Opdracht12 Hypothecairelening

a. Vuldeontbrekendewoordenin.

Opeenhypothecairelening deleneraandebankhetrecht .Hierbijdienteen zaakals voordebank.Degeldgeverisde endeeigenaarvandeonroerendezaakisde Vooreenhypothecaireleningmoeteen aktewordenopgemaakt,diebijhet wordtingeschreven.

b. Wathoudthetrechtvanhypotheekin?

c. Leguitwaaromdeinterestvaneenhypothecaireleningdoorgaanslagerisdandievaneengewonebanklening.

Opdracht13 Bankgarantie

a. Watishetvoordeelvaneenbankgarantievoordeleveranciervandegoederen?

b. Hoezorgtdebankervoordatzijweinigrisicolooptbijhetverstrekkenvaneenbankgarantie?

Opdracht14 Debiteurenfinanciering

a. Hoewordtdebiteurenfinancieringookwelgenoemd?

b. Watishetvoordeelvooreenbedrijfalshetgebruikmaaktvandebiteurenfinanciering?

2.4Alternatievefinanciering

Inplaatsvanbijeenbanktelenen,kunjeookgebruikmakenvandezogenoemde alternatievefinanciering.Zo noemjeallefinancieringdienietvaneenbankkomt.Totalternatievefinancieringbehoren:

• achtergesteldelening

• crowdfunding

• kredietunie

• ketenfinanciering

• leverancierskrediet

• financiallease.

Achtergesteldelening

Eenschuldeisereneengeldlenerkunnensamenafsprakenmakenoverdebetalingvanrenteenaflossing.Zo’n afspraakkanzijndatbijeenfaillissementeerstandereschuldeisershungeldontvangen.Alserdaarnanog voldoendegeldoverisdanwordtdegeldverstrekkerpasterugbetaald.Indatgevalspreekjevaneenachtergestelde lening.Meestalverstrekkenfamilieledeneenachtergesteldelening.Zijlopenhiermeemeerrisico,terwijleen bankvooreengewonebankleningjuistminderrisicoloopt.Daarombeschouwtdebankeenachtergestelde leningalseigenvermogen,waardoorzebereidisommeergelduittelenen.

Crowdfunding

Jekuntzelfviasocialemediaopzoekgaannaarfinancieringofgebruikmakenvaneenplatformvooronline crowdfunding. Crowdfunding betekentletterlijkfinancieringdooreengrotegroepmensen(eencrowd).Ditis eenfinancieringsvormmetveelenvaakkleineinvesteringenvanparticulierendie,meestalonline,worden gevraagdmeetedoen.Hetiseenlaagdrempeligemanieromonlinestart-engroeikapitaaloptehalen.Doorde relatiefkleinebedragenishetrisicovoorvermogensverstrekkersklein.Bovendienverhoogtcrowdfundingde betrokkenheidvandevermogensverschaffersbijhetbedrijf.Hetisookmogelijkomviaeencrowdfundingplatform investeerderstevindendiegrotebedragenwilleninvesteren.

Kredietunie

Een kredietunie iseencoöperatiezonder winstoogmerkdiezichrichtop kredietverleningvoorendoorondernemers. Zo’ncoöperatieiseenverenigingmetleden dieeenbedrijfhebben.Deledenzijn gezamenlijkeigenaarvandecoöperatieve vereniging.Zijkiezenhetbestuurenbepalen hetbeleid.Decoöperatieleentgeldbij professionelegeldverstrekkers,bijvoorbeeld eenbank,ofbijdeledenvandecoöperatie zelf.Vervolgensleentdecoöperatiehetgeld weeruitaanleden.Erzijndusledendiegeld verstrekkenaandecoöperatieenledendie doordecoöperatiegefinancierdworden.De ledendieeenfinancieringvandecoöperatie krijgen,wordenondersteunddooreencoach,dieooklidisvandekredietunie.Dekredietunierichtzichvooral opmidden-enkleinbedrijvendiemoeilijkopeenanderemanierfinancieringkunnenkrijgen.

Ketenfinanciering

CONCEPT KOPIJVERSIE

Veelbedrijvenhantereneenbetalingstermijnvanmeerdanhonderddagen.Alsjezolangopjegeldmoetwachten, kunjezelfindefinanciëleproblemenkomen.Bedrijvenindeketenvanleveranciersenafnemerskunnenelkaar financieren,metalsdoeldeonderlingefinancieringsruimtetevergroten.Jespreektdanvan ketenfinanciering Onderlingverlenenzeleveranciers-enafnemerskredieten.

Eenvormvanketenfinancieringis reversefactoring. Bijreversefactoring.neemteenfactoringmaatschappijeen factuurover,nadatzedieheeftgoedgekeurd.Demaatschappijkijktdaarbijvooralnaardefinanciëlegezondheid vandedebiteur,omzohetrisicoopwanbetalingtebeperken.Hetopenstaandebedragwordtdoorde factormaatschappijdirectbetaaldaanhetbedrijfdatdefactuurheeftaangeboden.Zohoeftdatbedrijfnietlang tewachtenophetgeld.Hetkanhetfactuurbedragmeteengebruikenombijvoorbeeldteinvesterenofaan betalingsverplichtingentevoldoen.Dedebiteurbetaaltdefactuuraandefactoringmaatschappij.

Crowdfundingkanookmetkleinebedragen.

Voorbeeld

CONCEPT KOPIJVERSIE

FabrikantXTIlevertcomputerprocessorsaanonderandereSwellcompu.Swellcompuverlangteenbetalingstermijn vannegentigdagen.Degrondstofvoordeprocessorsissilicium.Deleveranciervansiliciumhanteerteen betalingstermijnvanachtdagen.DatisvoorXTIlastig,omdatSwellcompupasveellaterbetaalt.

DoorreversefactoringontvangtXTIhetgeldvanSwellcompualbinnenenkeledagen.HierdoorkanXTIookde factuurvandegrondstoffenleveranciersnelbetalen.ZoheeftXTIdusgeenlastvandebetalingstermijnvan negentigdagen.

Ditlaatziendatdebiteurenencrediteurendoorreversefactoringbeteropelkaarafgestemdzijn.Hierdoorkomen deverschillendeschakelsindeketennietsnelindefinanciëleproblemen.

Leverancierskrediet

Eenbedrijfkooptproducteninbijzijnleveranciers.Meestalbetaalthetdeproductennietdirectbijaflevering. Deleverancierstuurtdaneenfactuur.Indeperiodetussenleveringenbetalingkrijgjekredietvandeleverancier. Daaromspreekjevanleverancierskrediet.Doorkredietteverstrekkenhooptdeleverancierdatdeklantmeerbij hemgaatkopen.

Leverancierskredietwerktuitstekendomtijdelijketoppenindeinvesteringsbehoefteoptekunnenvangen.Het isnietaanteradenomerveelgebruikvantemaken,wanthetiseendurevormvankrediet.Opjaarbasiskanhet interestpercentageweloplopentot25%.Bovendienbestaathetrisicodatjeafhankelijkwordtvandeleverancier.

Financiallease

Bedrijfsmiddelenvoorjeonderneming,bijvoorbeeldcomputers,machinesofvoertuigen,kunjeaanschaffen. Daarnamoetjezeonderhouden.Inplaatsvanzetekopen,kunjezevaakleasen. Leasing isEngelsvoorhuren. Zondergroteinvesteringenkunjebeschikkenoverdenieuwstebedrijfsmiddelendoorzeteleasen.Denkaan machines,auto’sofcomputerapparatuur.Deverhuurderofdeleasemaatschappijnoemjede lessor,degebruiker vanhetduurzaamgebruiksgoedisde lessee.Erzijnverschillendeleaseconstructies:financiallease,operational leaseensale-and-lease-back.

Financialleaseiseenvormvanleasingwaarbijdelessoralleenjuridischeigenaaris.Delesseeheeftheteconomisch eigendom.Datwilzeggen:hetgebruiksrechtophetgoed.Omdatjeeconomischeigenaarbent,komthet bedrijfsmiddelbijdeactivaopdebalans.Vanwegedefinancieringdoordelessorkomthettotaleleasebedrag tegelijkalsvreemdvermogenlangcreditopdebalans.Deverantwoordelijkheidvooronderhoud,reparatiesen verzekeringligtbijdelessee.Delooptijdisafgestemdopdeeconomischelevensduurvanhetbedrijfsmiddel.Het leasecontractisniettussentijdsopzegbaar.Hetleasebedragbestaatuiteenvergoedingvoorhetgeïnvesteerde bedrag,derenteendekosten.Naafloopvanhetleasecontractkrijgjealslesseedekeuze:jekunthetgeleasete bedrijfsmiddeltegeneensymbolischbedragkopen,jekuntde'huur'tegeneenlagerevergoedingvoortzetten ofjegeefthetgeleasetebedrijfsmiddelterug.

Kenmerkenvanfinanciallease

Financialleaseheeftdevolgendekenmerken:

• Erisalleensprakevanfinancieringvanhetbedrijfsmiddel.

• Bijkomendekostenvooronderhoud,verzekeringendergelijkezijnvoorrekeningvandehuurder(lessee).

• Deleveranciergeeftjouhetbedrijfsmiddelinbruikleen.Jebetaaltmaandelijkseenvastbedragvoorrente enaflossing.Nadelaatstebetalingkunjeeronderanderevoorkiezenomhetbedrijfsmiddeltekopen.

• Delooptijdvanhetcontractisaangepastaandeeconomischelevensduur.

• Hetbedrijfsmiddelstaatopdebalansvandeonderneming.

• Jebetaaltgeenbtwoverdetermijnen.

Rekenvoorbeeld

CONCEPT KOPIJVERSIE

OndernemerHazelsluitvooreenmachineeenfinancial-leasecontractafvoordeduurvanvijfjaar.Deaankoopprijs is € 100.000.Debtwis21%.Deeconomischelevensduurisvijfjaar.Derestwaardeisnihil.Determijnenworden doordeondernemermaandelijksvoorafbetaald.Deleveranciervandemachinerekent6%interestperjaar gedurendedegemiddeldelooptijdvandeleasetermijnen.Deeerstetermijnvervaltbijhetsluitenvanhetcontract.

Gevraagd

Berekendemaandelijkseleasetermijn.

Uitwerking

Deaankoopprijsexclusiefbtwis € 100.000.Btw-plichtigebedrijvenkunnendebtwterugvorderenvande Belastingdienst.

Deduurvandeleaseovereenkomstis5jaar=5×12maanden=60maanden.

Hazelvoldoetdetermijnenbijvooruitbetaling.Ditbetekentdatdeeerstetermijneenlooptijdvannulmaanden heeftendelaatstetermijneenlooptijdvan59maanden.

Degemiddeldelooptijdisdan:(0+59)÷2=29,5maanden.

Derentekostenzijnvoordehelelooptijd0,06× € 100.000×29,5÷12= € 14.750.

Voordehelelooptijdbedragendetotalekosten: 100.000,00

Aankoopprijsexclusiefbtw

Totaal

Demaandelijkseleasetermijnis € 114.750÷60maanden= € 1.912,50permaand.

Opdracht15 Achtergesteldelening

a. Watiseenachtergesteldelening?

b. Welkvoordeelkaneenachtergesteldeleninghebbenvoordekredietnemer?

c. Waaromzaldeverstrekkervaneenachtergesteldeleningvaakeenhogerinterestpercentagewillen?

Opdracht16 FinancieringwebshopEsmee

Esmeewileenwebshopstartenenheeftdaarvoornog € 20.000nodig.ZebenaderthaarnetwerkviaFacebook enInstagram,indehoopditbedragbijeentekrijgenviaeenlening.Iederevermogensverschafferkanvoor maximaal € 500geldlenenaanEsmee.Deleningheefteenlooptijdvanvijfjaar.Esmeebiedtdedeelnemers jaarlijks4%rente,pluseenmaligeentegoedbonvan € 50,besteedbaarindewebshopvanEsmee.

a. Hoenoemjedezefinancieringsvorm?

b. HoeveelvermogensverschaffersheeftEsmeenodigomhetbenodigdebedragbijeentekrijgenalseenieder haarhetmaximalebedragleent?

c. Berekenindatgevalvoorheteerstejaardekostenvandezelening.

d. Waardoorkunnendekostenvandeleninganderszijndanjehebtberekendbijdevorigevraag?

e. WatiseenvoordeelvandezefinancieringsvormvoorEsmee?

f. WatiseennadeelvandezefinancieringsvormvoorEsmee?

g. Watzijndevoordelenvandezefinancieringsvormvoorvermogensverschaffers?

h. Welknadeelheeftdezefinancieringsvormvoorgeldverschaffers?

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht17 Leasing

Vuldejuistebegrippenin.

Leasingiseenbijzonderevormvanhuurvanduurzamebedrijfsmiddelen.Degebruikervanhetbedrijfsmiddelis de ,deverhuurderisde

Alsalleendefinancieringvanhetbedrijfsmiddelplusbijkomendekostenvoorrekeningvandelesseekomen, hebjetemakenmet lease.

Opdracht18 Leverancierskrediet

a. Hoeontstaateenleverancierskrediet?

b. Waaromkunjebeternietteveelgebruikmakenvanleverancierskrediet?

Opdracht19 MaandelijkseleasetermijnAvoko

ImporteurAvokosluitvooreenmachineeenfinancial-leasecontractafvoordeduurvandriejaar.Deaankoopprijs is € 90.000.Debtwis21%.Deeconomischelevensduuristienjaar.Derestwaardeisnihil.Determijnenworden doordeimporteurmaandelijksvoorafbetaald.Deleveranciervandemachinerekent12%interestperjaar, gedurendedegemiddeldelooptijdvandeleasetermijnen.Deeerstetermijnvervaltbijhetsluitenvanhetcontract.

Berekendemaandelijkseleasetermijn.

Opdracht20 FinancialleaseBlink

HandelshuisBlinksluitvooreenmachineeenfinancial-leasecontractafvoordeduurvandriejaar.Deaankoopprijs is € 60.000.Debtwis21%.Deeconomischelevensduurisvijfjaar.Derestwaardeisnihil.Deeerstetermijnvervalt naéénmaand.Deleveranciervandemachinerekent6%interestperjaaroverdegemiddeldelooptijdvande leasetermijnen.

Berekendegroottevandemaandelijkseleasetermijn.

2.5Off-balancefinanciering

Bijdefinancieringvaneenbedrijfstreefjenaareengoedeverhoudingtusseneigenenvreemdvermogen.Door geldtelenen,neemthetvreemdvermogentoe.Alsjedatnietwilt,kunjefinancierenbuitendebalansom.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Off-balancefinanciering

Financieringsovereenkomstenwaarbijdeactivaendefinancieringsschuldervannietopdebalansvoorkomen, noemje off-balancefinanciering.Ookoff-balancefinancieringiseenvormvanalternatievefinanciering.Jekunt hiervoorkiezenalsje:

• kredietruimtewiltbehoudenvoorbijvoorbeeldslechteretijden.

• behoeftehebtaanliquidemiddelen.

• eenschuldwiltaflossendiejebentaangegaantegenongunstigevoorwaarden.

Devolgendevormenvanoff-balancefinancieringkomenvaakvoor.

Consignatievoorraad

Alsafnemerkunjeeenfysiekevoorraadhebbendienogeigendomvandeleverancieris,totdatjedezehebt verkocht.Ditnoemjeeen consignatievoorraad.Omdatdevoorraadnietjebezitis,komtdienietopjebalans, terwijljedezewelkuntverkopen.Zohebbenautodealersinhunshowroomvaakauto’sdienogeigendomzijn vandeautofabrikantof-importeur.Debetalingvandevoorraadvindtpasplaatsalsdeproductenworden verkocht.Vooreenconsignatievoorraadzijngoedeafsprakennodigoververzekeringentoezichtopdevoorraad.

Cloudoplossingen

Software,inclusiefondersteuning,kunjeuitbestedenaaneenIT-dienstverlener.Ditnoemjeeen cloudoplossing Doorhetuitbestedenhebjegeeninvesteringenhoefjedesoftwarenietzelftefinancieren.Jebetaaltperiodiek eenvastbedragvoorhetgebruik.

Operationallease

Erisookeenvormvanleasingwaarbijdelessorookverantwoordelijkisvooronderhoud,reparatiesenverzekering vanhetduurzaambedrijfsmiddel.Ditheetoperationallease.Hierbijishetleasecontractweltussentijdsopzegbaar. Bijoperationalleasehuurjehetbedrijfsmiddelvandeleasemaatschappij.Erisgeengroteinvesteringnoodzakelijk. Naafloophebjedeoptietotkopen.Hetduurzaambedrijfsmiddelstaatnietopdebalans.

Kenmerkenvanoperationallease

Ditzijndekenmerkenvanoperationallease:

• Jebetaaltaandelessormaandelijkseenvastbedrag,waarinallekostenvooronderhoud,verzekering,rente enafschrijvingzijnopgenomen.

• Jedoetgeenaanbetaling.

• Dehuurperiodeisvrijlang,maarkorterdandeeconomischelevensduur.

• Hetbedrijfsmiddelstaatnietopdebalansvanjouwonderneming.

• Jebetaaltwelbtwoverdetermijnen.

Rekenvoorbeeld

CONCEPT KOPIJVERSIE

Shoeanisluiteenoperational-leasecontractvooreenbedrijfswagen,voordeduurvanvijfjaar.Deaanschafprijs vandeautois € 40.000,delevensduuris5jaar,derestwaardeisnihil.Deafschrijvingenzijngelijkblijvende bedragenperjaar.Deinterestoverhetgemiddeldgeïnvesteerdvermogengedurendedelevensduuris9%per jaar.Deverzekeringskostenzijn € 850perjaar.Deonderhoudskostenzijn € 90permaand.De motorrijtuigenbelastingis € 432perjaar.

Gevraagd

Berekendemaandelijkseleasetermijn.

Uitwerking Dekostenperjaarzijn:

• Afschrijving: € 40.000÷5jaar= € 8.000.

• Gemiddeldgeïnvesteerdvermogen:(€ 40.000+ € 0)÷2= € 20.000.

Rentekosten:0,09× € 20.000= € 1.800.

• Verzekeringskosten: € 850.

• Onderhoud: € 90×12= € 1.080.

• Motorrijtuigenbelasting: € 432.

Intotaalisdat: € 8.000+ € 1.800+ € 850+ € 1.080+ € 432= € 12.162. Demaandelijkseleasetermijnisdan € 12.162÷12= € 1.013,50plus21%btw= € 1.226,34.

Eenleasecontractafsluitenvooreenbedrijfswagen.

Sale-and-lease-back

Eenbedrijfkaneenbedrijfsmiddelinbezithebbenendataaneenleasemaatschappijverkopen (=sale).Vervolgenshuurthetbedrijfditbedrijfsmiddelterug(=lease-back).Dezeconstructieheet sale-and-lease-back enzorgtervoordathetbedrijfsmiddelnietopdebalanskomt.

Voor-ennadelenvanleasing

Voordelenvanleasing:

• Jehoudtgeldinjebedrijfdatjevoorietsanderskuntgebruiken,bijvoorbeeldvoorraadinkopenofleveranciers betalen.

• Jehebtvoorafduidelijkheidoverdemaandelijkseleasekosten.

• Jehebtgeenextrazekerhedennodig.

• Jehebtdebeschikkingoverdenieuwstebedrijfsmiddelen.

Nadelenvanleasing:

• Eencontractvanmeerderejarenisnietaltijdtussentijdsopzegbaar.

• Hetisduurderdankopen.

Vergelijkingkoop,huur,financialleaseenoperationallease Tussendeverschillendevormenvanfinancieringbestaanverschillenenovereenkomsten.Inhetvolgendeoverzicht staandebelangrijkste.

Koop

Eigendom

CONCEPT KOPIJVERSIE

Financiering

Jebentjuridischen economischeigenaar.

Huur

Jebentgeeneigenaar.

Financiallease

Jebenttijdenshet gebruikeconomisch eigenaarvanhet leaseobject.

Balans

Resultatenrekening

Hetlegtbeslagopje liquidemiddelen.

Jebetaalteenvaste maandelijkse vergoeding.

Bedrijfsmiddelkomt opdebalans.

Bedrijfsmiddelkomt nietopdebalans.

Huurkosten. Afschrijvingskosten.

Opdracht21 Off-balancefinanciering

a. Watishetvoordeelvanoff-balancefinanciering?

100%financiering doordeleasemaatschappijtegen eenmaandelijkse vergoeding.

Bedrijfsmiddelhoort bijdeactiva,hettotale leasebedragisvreemd vermogenlang.

Afschrijvingskosten.

b. Verklaarwaaromeenconsignatievoorraadnietopdebalanskomt.

c. Watverstajeondercloudoplossingen?

Opdracht22 OperationalleaseTebo

Operationallease

Deleasemaat-schappij blijftjuridischen economischeigenaar vanhetleaseobject.

Jebetaaltmaandelijks eenvastbedragvoor allekosten,inclusief onderhoud.

Bedrijfsmiddelkomt nietopdebalans.

Leasekosten.

Tebosluiteenoperational-leasecontractafvooreenvrachtwagen,voordeduurvanvijfjaar.Deaanschafprijsis € 150.000,delevensduuris5jaar,derestwaardeisnihil.Deafschrijvingenzijngelijkebedragenperjaar.Deinterest overhetgemiddeldgeïnvesteerdvermogengedurendedelevensduuris12%perjaar.Deverzekeringskosten bedragen € 1.850perjaar.Deonderhoudskostenbedragen € 450permaand.Demotorrijtuigenbelastingis € 1.500 perjaar.

Berekendemaandelijkseleasetermijn.

Opdracht23 OperationalleaseKovalenko

CONCEPT KOPIJVERSIE

Kovalenkosluiteenoperational-leasecontractvooreenbestelbus,voordeduurvanvijfjaar.Deaanschafprijsis € 42.500,delevensduuris5jaar,derestwaardeisnihil.Deafschrijvingenzijngelijkmatigverdeeldoverde gebruiksduur.Deinterestoverhetgemiddeldgeïnvesteerdvermogengedurendedelevensduuris10%perjaar, inclusiefwinst.Deverzekeringskostenbedragen € 900perjaar.Deonderhoudskostenbedragen € 150permaand. Demotorrijtuigenbelastingis € 900perjaar.

Berekendemaandelijkseleasetermijn.

2.6Balans

Doordeinvesteringsbegrotingendefinancieringsbegrotingsamentevoegen,ontstaatdebeginbalansvanhet bedrijf.Aandedebetzijdedeactiva:debezittingen.Aandecreditzijdedepassiva:eigenvermogenenvreemd vermogen(schulden).Omdateenbalanseenmomentopnameis,staateraltijdeendatumboven.

Deinvesteringsduurvandebezittingenisbepalendvoordevolgordeaandedebetzijdevandebalans.De beschikkingsduurvanhetvermogenbepaaltdevolgordeaandecreditzijdevandebalans.

Activa

Aandedebetzijdevaneenbalanswordteenonderscheidgemaakttussenvasteenvlottendeactiva.Totdevaste activabehorenbezittingenmeteeninvesteringsduurlangerdanéénjaar.Devasteactivakunjeverdernog onderverdelenin:

• materiëlevasteactiva

• immateriëlevasteactiva

• financiëlevasteactiva.

Debezittingendiefysiekaanwezigzijnnoemjede materiëlevasteactiva.Zekomentegendeaanschafwaarde ofdeactuelewaardeopdebalans.Jaarlijksschrijfjeopdemateriëlevasteactivaaf.Voorbeeldenvanmateriële vasteactivazijnpand,inventaris,machinesenvervoermiddelen.

Deniet-tastbarebezittingenzijnde immateriëlevasteactiva.Jemoetdezebinnentienjaarafschrijven. Voorbeeldenvanimmateriëlevasteactivazijngoodwill,kostenvanmarktonderzoekenkostenvanlicenties.

Financiëlevasteactiva hebjealshetbedrijfeenfinancieelbelangheeftineenanderbedrijf.Voorbeeldenhiervan zijndeelnemingen(aandelenbezit)ofgelddathetbedrijfheeftuitgeleend.

Totdevlottendeactivabehorenbezittingenmeteeninvesteringsduurkorterdanéénjaar.Devlottendeactiva bestaanuit:

• voorraad

• vorderingen,zoalsdebiteuren,vooruitbetaaldekostenentevorderenbtw

• liquidemiddelenwaaroverjedirectkuntbeschikken,zoalskasgeldentegoedenbijdebank.

Passiva

Aandecreditzijdevaneenbalansmaakjeonderscheidtussen:

• eigenvermogen

• voorzieningen

• vreemdvermogenlang

• vreemdvermogenkort.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Eigenvermogen

Heteigenvermogenisgelijkaandebezittingenminusdeschulden.Eigenvermogenispermanentrisicodragend vermogen.Permanentomdathetvermogeninprincipevooraltijdaanhetbedrijfwordtverstrekt.Risicodragend omdatverliezentenlastevanheteigenvermogenkomen.

Hetvreemdvermogenistijdelijkrisicomijdendvermogen.Tijdelijkomdatjehetmoetterugbetalen.Risicomijdend omdatdegenendiegeldterbeschikkingstellen,nietderisico’swillenlopendiejealseigenaarvaneenbedrijf hebt.

Voorzieningen

Totdepassivabehorenookvoorzieningen.Een voorziening iseensoortspaarpotjedatjelatervooreenbepaald doelgaatgebruiken.Infeitezijnhetkostendiejenualvastboekt,terwijljezepaslaterechtgaatbetalen. Opderesultatenrekeningneemjevoorvoorzieningeneenbedragopbijdekosten,waardoordewinstlagerwordt enjenuminderbelastingbetaalt.Hetzelfdebedragvoegjetoeaandevoorzieningenopdebalans(credit). Eenvoorzieningmagjealleengebruikenvoorhetdoelwaarvoordieoorspronkelijkisgevormd.Bedrijfseconomisch gezienbehorenvoorzieningentothetvreemdvermogen.

Vaakkunjealleeneenschattingmakenvanhetbedragenhettijdstipvanhetvoordevoorzieninguittegeven bedrag.Ditdoejevoorspecifiekedoelen,zoalsgrootonderhoudvangebouwen,oninbarevorderingen, pensioenopbouwineigenbeheerofgarantiesopproducten.

Eengarantievoorzieningvormjeomdatjeerbijdeverkoopvanproductenalrekeningmeehoudtdateendeel ervanclaimszalopleverenvanwegehetgarantierechtvoorconsumenten.Indetoekomstzuljekostenmaken omproductenteherstellenoftevervangendiejenuverkoopt.Daarlegjeophetmomentvandeverkoopaleen voorzieningvooraan.Jekunthiervoorbijvoorbeeldeenpercentagevandeverkoopprijsnemen.Hoehoogdit percentagemoetzijn,zalblijkenuitdehistorischecijfers.

Voorbeeld

Uitervaringweeteenfabrikantvan elektrischeauto’sdatdegarantiekosten ongeveer0,5%vandetotaleomzet bedragen.Bijdeverkoopvaneenautovan € 38.000voegthij0,5%van € 38.000= € 190 toeaandegarantievoorziening. Wanneereenklanteenberoepdoetopde garantieregeling,kunnendegarantiekosten tenlastekomenvandegarantievoorziening. Doenmeerklanteneenberoepopgarantie, dankanblijkendatdevoorzieningtelaag is.Diemoetdanaangepastworden.

Vreemdvermogenlangenkort

Vreemdvermogenisdooranderepersonendandeondernemerzelfaanhetbedrijfbeschikbaargesteld.Het bestaatuitvreemdvermogenlangenvreemdvermogenkort.Vreemdvermogenlangbetreftschuldenwaarvan delooptijdlangerdanéénjaaris,zoalseenhypothecairelening,familieleningofbanklening.Vreemdvermogen kortbetreftschuldenwaarvandelooptijdkorterisdanéénjaar.

Voorbeeld

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht24 Activa

a. Inwelkevolgordestaandeliquidemiddelen,vasteactivaenvlottendeactivaopdebalans?

b. Kruisaantotwelksoortactivadevolgendepostenbehoren.

Materiëlevasteactiva

Immateriëlevaste activa

Financiëlevasteactiva

Deelneming

Goodwill

Inventaris

Kostenmarktonderzoek

Pand

Vrachtwagen

c. Noteerviervoorbeeldenvanvlottendeactivaopdebalans.

Opdracht25 Passiva

a. Inwelkevolgordestaanvreemdvermogenlang,vreemdvermogenkorteneigenvermogenopdebalans?

b. Noteertweevoorbeeldenvanvoorzieningenopdebalans.

Opdracht26 Balansonderneminginschoenen

CONCEPT KOPIJVERSIE

Gegevenisdebalansvaneenonderneminginschoenen.

Deelvoordezeondernemingdebalansinnaarinvesteringsduurenbeschikkingsduurper31december.

Opdracht27 Leasingopdebalans

GegevenisdebalansvanCaransa,per1april.

Caransakooptop8aprileenmachine,voor € 40.000.

a. Pasdebedragenopdebalansvan30aprilaanalsCaransakiestvooroperationallease.

b. Watkunjezeggenoverdebalansposten?

c. Pasdebedragenopdebalansvan30aprilaanalsCaransakiestvoorfinanciallease.

Debet

€ Eigenvermogen € Vasteactiva

€ Vreemdvermogenlang € Vlottendeactiva € Vreemdvermogenkort

d. Watishetverschilmetoperationallease?

2.7Bedrijfseconomischekengetallen

Elkeondernemeriswettelijkverplichtomeenboekhoudingtevoeren,zodathijkanbijhoudenhoezijnzaak financieeldraait.Boekhoudenishetregelmatigenvolgensvasteregelsaantekenenvandeomvangvande bezittingen,deschuldenenheteigenvermogenvandeonderneming,envanalleveranderingendiedaarin plaatsvinden.Ditgebeurtelkeperiodeweeropnieuw,zoblijftdeboekhoudcycluszichherhalen.Hieroverleesje meerinhetonderdeel'Bedrijfsadministratieendeboekhoudcyclus'.

Bijdeboekhoudkundigecijfersdraaithetombalansenomresultaat.Decijfersvandebalanskunnenhelpenbij eengoedinzichtindeorganisatie.Hetisdusbelangrijkdatjealsondernemereenbalans-enresultatenrekening kuntbeoordelen.Isdewinstgoedofslecht?Ditbeoordeeljeaandehandvanbedrijfseconomischekengetallen. Ditzijngetallendieverhoudingenaangeven,bijvoorbeeldbrutowinstenomzet.Jekuntnietzomaarzeggendat eenschuldvan € 200.000teveelis.Dithangtafvanwathetdoelisgeweestvandeleningenhoedeschuldzich verhoudttotheteigenvermogenBelangrijkekengetallenzijn:

• solvabiliteit

• liquiditeit

• rentabiliteit.

Aandehandvandebalansvanbouwbedrijf2Buildwordendezedriekengetallenuitgelegd.

Debet

Gebouw

Inventaris

Apparatuur

CONCEPT KOPIJVERSIE

Credit Balansper1januariin €

Vreemdvermogen: 7.500.000,00

Hypotheek 90.000,00

Financieringen 350.000,00

600.000,00

370.000,00

Kas

Debiteuren 1.400,00

Crediteuren 8.000,00

Eigenvermogen 78.000,00

57.000,00

250.400,00

Totaalkapitaal

Bank 1.277.400,00

Totaalvermogen 1.277.400,00

Solvabiliteit

Dematewaarineenbedrijfinstaatisombijbeëindiging(liquidatie)alleschuldentebetalennoemjede solvabiliteit.Solvabiliteitisdeverhoudingvanheteigenvermogentothettotalevermogen.

Rekenvoorbeeld

Desolvabiliteitvan2Buildis € 250.440÷ € 1.277.400=0,2.

Overhetalgemeenwordteensolvabiliteitvanmeerdan0,25alsgoedaangemerkt.Desolvabiliteitvan2Buildis dusnietgoed.

Liquiditeit

Dematewaarineenonderneminginstaatishaarkortlopendeschuldentijdigtebetalenisde liquiditeit.Hiervoor kanhetdeaanwezigeenopkortetermijnbeschikbareliquidemiddelengebruiken.

Liquidemiddelenzijnonderandere:

• contantgeld,bankbiljettenofmuntendiealsbetaalmiddelinomloopzijn.

• waardepapierenaantoonder,zoalsaandelenenobligaties.

Vlottendeactiva zijndiebezittingenvaneenpersoon,bedrijfoforganisatiewaarinhetvermogenvooreenperiode korterdaneenjaarisvastgelegd.Binneneenjaarmoeteenvlottendactivadusomgezetzijn/omtezettenzijnin geld:

• voorraden(grondstoffenofeenproduct)

• debiteuren

• liquidemiddelen(kasgeld,bankgeld).

Liquiditeitishetvermogenomopkortetermijnaandebetalingsverplichtingentevoldoen.Hetgaathieromde verhoudingtussendeliquidemiddelenenvlottendeactivaenerzijdsendekortlopendeschuldenanderzijds.Dit kengetalheetde currentratio

Vlottendeactiva:onderanderekasgeld.

Devlottendeactiva(enliquidemiddelen)van2Buildzijndepostenkas,bankendebiteuren.Dekortlopende schuldenstaanonderdepostcrediteuren.

Rekenvoorbeeld

Decurrentratiovan2Buildis € 87.400÷ € 57.000=1,53.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Ditisgoed.Eencurrentratiovanmeerdan1,5wordtalsgoedbeschouwd.

Rentabiliteit

Veelbedrijvenopererenmeteenwinstoogmerk.Datwilzeggendathetdebedoelingisdathetbedrijfwinstmaakt. Dematevanwinstgevendheidvaneenbedrijfwordtbeoordeelddoorderentabiliteit.De rentabiliteit geeftaan inhoeverrejeinvesteringenrendementopleveren.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Rekenvoorbeeld

2Buildmaaktehetafgelopenjaar € 50.000winst.Heteigenvermogenvan2Buildis € 250.440.

Derentabiliteit(rendement)isdus € 50.000÷ € 250.400=0,20(20%).

Overhetalgemeenspreekjevaneengezonderentabiliteitalsdezemeerdan10%bedraagt.Eenrentabiliteitvan 20%,zoalsbij2Build,isdushoog.Wantvanelkeeurodiedeeigenarenvan2Buildinhetbedrijfstoppen,komt € 1,20terug!

Opdracht28 Bedrijfseconomischekengetallen – solvabiliteit

a. Watverstajeonder ‘solvabiliteit’?

b. Wanneerisdesolvabiliteitvaneenonderneminggoedtenoemen,oftewel:wanneerisersprakevaneen solvabeleonderneming?

c. Hoeberekenjedesolvabiliteitsgraadvaneenonderneming?

Opdracht29 Bedrijfseconomischekengetallen – liquiditeit

a. Watverstajeonder ‘liquiditeit’?

b. Watvalteronderliquidemiddelen?

c. Wanneeriseenondernemingliquide?

Opdracht30 Bedrijfseconomischekengetallen – rentabiliteit

a. Watverstajeonderderentabiliteitvaneenonderneming?

b. Watwordtgemetenmetderentabiliteitskengetallen?

c. Hoeberekenjederentabiliteit?

2.8Aandeslagmetjouwplan

Jehebtnuinzichtgekregenindebelangrijksteaspectenvandeinvesterings-enfinancieringsbegroting.Hetis nutijdomdezekennistoetepassenenjouweigeninvesterings-enfinancieringsbegrotingoptestellen.Ditproces helptjeomeenduidelijkoverzichttekrijgenvandeinvesteringendienodigzijnomjebedrijftelatengroeien,en hoejedezeinvesteringenkuntfinancieren.

Jegaatzonaardee-learningenvolgtdaardestappenomjeinvesterings-enfinancieringsbegrotingoptestellen. Zocreëerjeeengoedfinancieelplanvoorjouwbedrijf.

Opdracht31 Qredits:jeinvesterings-enfinancieringsbegroting

Leeseerstonderstaandestappenvoordatjenaardee-learningmodulegaat.

1.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Startmethetdoornemenvanhetvoorbeeldviadetegel'Magazine:Investerings-en financieringsbegroting'.Ditvoorbeeldgeeftjeeenduidelijkbeeldvanwatbeidebegrotingenomvatten enwelkeonderdelenvanbelangzijn.Zorgervoordatjebegrijptwelkeelementenessentieelzijnbij hetopstellenvanzoweldeinvesterings-alsdefinancieringsbegroting.

Nadatjehetvoorbeeldhebtbestudeerd,gajezelfaandeslagviadetegel'Werkboek:Investeringsenfinancieringsbegroting'.Volgdestappeninditwerkboekombeidebegrotingenoptestellen. • 2.

• 3.

Hebjeallestappendoorlopen?Exporteerdanjouwinvesterings-enfinancieringsbegrotingenupload dezeindedigitaleleeromgevingvanBoom.

KlikopdelinkvanQreditsomdebovengenoemdestappentedoorlopen.

UploadenindedigitaleleeromgevingvanBoomdoejealsvolgt:

• 1.

Klikophetwittewerkboekicoon,linksbovenindee-learning.

KlikonderaanopdeExporteer-knopomjouwinvesterings-enfinancieringsbegrotingtedownloaden. • 2.

• 3.

Slajeinvesterings-enexploitatiebegrotingopenuploaddezeindedigitaleleeromgevingvanBoom.

Veelplezierensuccesmethetmakenvanjeeigeninvesterings-enfinancieringsbegroting.

2.9Samenvatting

CONCEPT KOPIJVERSIE

Investeringsbegroting

Vooreenbedrijfhebjevermogennodigomteinvestereninallerleibedrijfsmiddelen.Opbasisvandeomlooptijd maakjebijdeinvesteringenonderscheidtussenvasteenvlottendeactiva.Alsjeeenoverzichthebtvanje investeringen,steljeeeninvesteringsbegrotingopdielaatzienhoegrootjeinvesteringsbehoefteis.Omje investeringsbehoeftetefinancieren,legjeinelkgevalzelfgeldin.Datisjeeigenvermogen.

Financieringsbegroting

Alsjeinvesteringsbegrotingvaststaat,weetjehoeveelgeldjemoetinvesteren.Ineenfinancieringsbegrotinggeef jeaanhoejeaanhetgeldkomtomdeinvesteringentebetalen.Ditkanmeteigenvermogen,vreemdvermogen langenvreemdvermogenkort.

Bancairefinanciering

Hetgelddatjenogtekortkomt,kunjelenenbijeenbank.Datkanmeteenrekening-courantkrediet,eenbanklening ofeenhypothecairelening.Ookkandebankeenbankgarantieafgeven.Totbancairefinancieringrekenjeook eenmkb-kredietenfactoring.

Alternatievefinanciering

Alsjeergensandersleent,spreekjevanalternatievefinanciering.Jekuntbijvoorbeeldgebruikmakenvan crowdfundingofeenachtergesteldelening.Ondernemerskunnenelkaarhelpenineenkredietunie,met ketenfinancieringenmetleverancierskredieten.Metfinancialleasekunjebedrijfsmiddelengebruikendiedoor eenleasemaatschappijgefinancierdzijn.

Off-balancefinanciering

Hetisookmogelijkomactivaendefinancieringsschuldervannietopdebalanstezetten.Danspreekjevan off-balancefinanciering.Zobeschikkenautodealersvaakovereenconsignatievoorraad.Voorsoftwarekunje eencloudoplossinggebruiken.Metoperationalleasebeschikjenietalleenovereenbedrijfsmiddel,maarzijn ookhetonderhoudendergelijkekostengefinancierd.Doorsale-and-lease-backdraagjeeeneigenbedrijfsmiddel overaaneenleasemaatschappij,waarnajeertochgebruikvanblijftmaken.

Balans

Deinvesteringsbegrotingenfinancieringsbegrotingkunjesamenvoegentoteenbalans.Aandedebetzijdekomen debezittingen,onderverdeeldinvasteactivaenvlottendeactiva.Aandecreditzijdekomenheteigenvermogen, vreemdvermogenlang(waarbijonderanderedevoorzieningenhoren)envreemdvermogenkort.De liquiditeitsbalansrichtjeinnaarinvesteringsduuraandedebetzijdeennaarbeschikkingsduuraandecreditzijde.

Bedrijfseconomischekengetallen

Elkeondernemeriswettelijkverplichteenboekhoudingbijtehoudenominzichttekrijgenindefinanciëlesituatie vandeonderneming.Ditomvathetbijhoudenvandebalansenderesultatenrekening.Belangrijkekengetallen omdefinanciëlegezondheidtebeoordelenzijnsolvabiliteit,liquiditeitenrentabiliteit.Solvabiliteitgeeftaanin hoeverreeenbedrijfalzijnschuldenkanbetalenbijliquidatie,liquiditeitmeetdemogelijkheidomkortlopende schuldentevoldoen,rentabiliteittoontdewinstgevendheidvanhetbedrijf.

Opdracht32 OndernemerBoxtro(plusopdracht)

OndernemingBoxtroverstrektdevolgendebalans.

Debet

Vasteactiva

Vlottendeactiva

Credit Balans1januari

Vreemdvermogenkort

a. HoeveellanglopendvermogenheeftBoxtrominimaalnodigomaandegoudenbalansregeltevoldoen?

Boxtroinvesteertzelf € 2.750.000inzijnbedrijf.

b. HoeveelvreemdvermogenlangmoetBoxtrominimaalnogaantrekkenomaandegoudenbalansregelte voldoen?

Boxtroinvesteertzelf € 2.750.000.Verderkanhijkiezenuit:

• een9,75%achtergesteldeleningvanmaximaal € 1.500.000

• ofeen6,5%bankleningbijINGvanmaximaal € 2.600.000.

c. HoeveelmoetBoxtrobijINGlenenalshijmaximaalgebruikmaaktvandeachtergesteldeleningenaande goudenbalansregelwilvoldoen?

d. HoeveelmoetBoxtronoglenenviaeenachtergesteldeleningalshijmaximaalgebruikmaaktvandebanklening bijING?

e. HoeveelrentebetaaltBoxtroperjaaralshijkiestvoordefinancieringvandevorigevraag?

Opdracht33 DetailhandelKrebr(plusopdracht)

CONCEPT KOPIJVERSIE

OndernemingKrebrheeftdevolgendeinvesteringsbegrotingopgesteld:

Investeringsbegroting

VoordefinancieringheeftKrebrdriemogelijkheden.

1.Hijinvesteertalzijnspaargeldvan € 25.000inzijnzaak.HetmaximalebedragdatdeRabobankhemwil lenen,bedraagt € 100.000.Leveranciersverstrekkenkrediettoteenmaximumvan € 80.000.

2.Alshijkiestvooreenbv,kanhijmaximaal € 210.000lenenbijdeRabobank.Inhetfinancieringstekortwordt voorziendooraandelenvermogen,waarvaneenparticuliereinvesteerder51%voorzijnrekeningwilnemen. Krebrzelfneemtdan49%vandeaandelen.

3.Hetzelfdealsmogelijkheid1.Vanwegeeenachtergesteldeleningvan € 100.000,verstrektdooreengoede vriendvanKrebr,isdebankbereid € 150.000alsleningteverstrekken.

a. Bijwelkemogelijkhedenisereenfinancieringstekort?Geefdeberekeningvanhettekorterbij.

b. NoteertweeredenenvoorKrebromtekiezenvoormogelijkheid2.

c. NoteereenredenvoorKrebromnietvoormogelijkheid2tekiezen.

d. Waaromisdebankbijmogelijkheid3bereiddeleningteverhogen?

e. WelkefinancieringsbronnenkanKrebraanborenommetmogelijkheid1devermogensverkrijgingtochrond tekrijgen?

2.10Begrippen

CONCEPT KOPIJVERSIE

Achtergesteldelening

Leningdiebijeenfaillissementpasterugbetaaldwordtnadateerstandereschuldeisershungeldontvangen hebbenenernoggeldoveris.

Alternatievefinanciering

Financieringdienietvaneenbankkomt.

Bankgarantie

Debankgarandeerteenbedragaandetegenpartijtebetalenwanneereenbedrijfzijnfinanciëleverplichtingen nietnakomt.

Blancokrediet

Ditiseenleningzonderdatdebankeenonderpandvereist.

Cloudoplossing

Uitbestedenvandesoftware,inclusiefondersteuning,aaneenIT-dienstverlener.

Consignatievoorraad

Voorraaddiefysiekaanwezigismaareigendomblijftvandeleverancier,totdatdevoorraadisverkocht.

Crowdfunding

Financieringsvormmetveelenvaakkleineinvesteringenvanparticulierendie,meestalonline,wordengevraagd meetedoen.

Currentratio

Eenkengetaldatdeverhoudingtussendeliquidemiddelenenvlottendeactivaenerzijdsendekortlopende schuldenanderzijdsweergeeft.

Debiteurenfinanciering

Eenfactoringmaatschappijneemtdevorderingenopdedebiteurenoverenbetaaltaanjoudefactuurbedragen uit.Ookwel:Factoring.

Dubieuzedebiteur

Klantvanwiejeverwachtdatdiedefacturennietofnietvolledigzalbetalen.

Factoring

Eenfactoringmaatschappijneemtdevorderingenopdebiteurenoverenbetaaltaanjoudefactuurbedragenuit. Ookwel:debiteurenfinanciering.

Financiallease

Vormvanleasingwaarbijdelessoralleenjuridischeigenaaris.Delesseeheefthetgebruiksrechtenis verantwoordelijkvooronderhoud,reparatiesenverzekering.

Financiëlevasteactiva

Eenfinancieelbelangineenanderbedrijf.

Financieringsbegroting

Begrotingwaarinstaathoeeenbedrijfaangeldkomtvoordebenodigdeinvesteringen.

Goodwill

Bedragdateennieuweeigenaarbijdeovernamevaneenbedrijfmoetbetalenaandeoudeeigenaar,alsvergoeding voornaamsbekendheidenklantenkring.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Hypothecairelening

Langlopendeleningmeteenonroerendezaakalsonderpandvoordebank.

Immateriëlevasteactiva

Niet-tastbarebezittingen.

Investeringsbegroting

Eenoverzichtvanallebenodigdeactivavooreenonderneming.

Ketenfinanciering

Vormvanfinancieringtussenbedrijvenindeketenvanleveranciersenafnemers,metalsdoeldeonderlinge financieringsruimtetevergroten.

Kredietunie

Coöperatiezonderwinstoogmerkdiezichrichtopkredietverleningvoorendoorondernemers.

Leasing

Overeenkomstwaarbijdeverhuurder(lessor)eenproducttegeneenvergoedingterbeschikkingsteltaande huurder(lessee).

Lessee

Degebruikervaneenduurzaamgebruiksgoedbijleasing.

Lessor

Deleasemaatschappijof ‘verhuurder’ vaneenduurzaamgebruiksgoedbijleasing.

Liquiditeit

Ditisdematewaarineenonderneminginstaatishaarkortlopendeschuldentijdigtebetalen.

Materiëlevasteactiva

Bezittingendiefysiekaanwezigzijn.

Mkb-krediet

EenzakelijkeleningvanQredits.

Off-balancefinanciering

Verzamelnaamvoorfinancieringsovereenkomstenwaarbijdeactivaendefinancieringsschuldervannietopde balansvoorkomen.

Operationallease

Vormvanleasingwaarbijdelessorookverantwoordelijkisvooronderhoud,reparatiesenverzekering.

Rentabiliteit

Ditkengetalgeeftaaninhoeverrejeinvesteringenrendementopleveren.

Reversefactoring

Eenfactoringmaatschappijneemteenfactuurover.Hetopenstaandebedragwordtdirectbetaaldaanhetbedrijf datdefactuurheeftaangeboden.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Sale-and-lease-back

Eenbedrijfverkoopteenbedrijfsmiddeldathetinbezitheeftaaneenleasemaatschappij.Vervolgenshuurthet bedrijfhetbedrijfsmiddelterug.

Solvabiliteit

Ditisdematewaarineenbedrijfinstaatisombijbeëindiging(liquidatie)alleschuldentebetalen.Solvabiliteit isdeverhoudingvanheteigenvermogentothettotalevermogen.

Vlottendeactiva

Ditzijndiebezittingenvaneenpersoon,bedrijfoforganisatiewaarinhetvermogenvooreenperiodekorterdan eenjaarisvastgelegd.

Voorziening

Soortspaarpotjediejelatervooreenbepaalddoelgaatgebruiken.

CONCEPT KOPIJVERSIE

HOOFDSTUK3

EXPLOITATIE-ENLIQUIDITEITSBEGROTING

KOPIJVERSIE

CONCEPT

Alsondernemerbenjedienstverlenendenhoudjejezakelijkebelangeninhetoog.Hetvoortbestaanvanje onderneminghangtafvanhetmakenvanwinst.Eenexploitatiebegrotinggeeftinzichtindeverwachteopbrengsten enkostenvoordekomendetijd,enindeverwachtenettowinst.Aanheteindvandevastgesteldeperiodemaak jeeenoverzichtvandedaadwerkelijkgerealiseerdeopbrengstenenkosten.

Ookdeliquiditeitvanjeondernemingiscruciaal.Ombetalingentekunnendoen,moetervoldoendegeldinkas zijnofopdebankstaan.Jemoetovervoldoendefinanciëlemiddelenbeschikkenomaanjetoekomstige betalingsverplichtingentekunnenvoldoen.Ziejedatereentekortdreigt,dankunjeactieondernemen.Zokun jeproactiefhandelenomfinanciëleproblementevoorkomen.

Leerdoelen

• Jekunteenexploitatiebegrotingopstellen.

• Jekuntberekeningenmakenvandeomzet,dekosten,debrutowinst,denettowinst,hetbedrijfsresultaaten heteconomischresultaat.

• Jekunteenexploitatiebegrotinginterpreteren.

• Jeweetwatfiscalewinstisenhoejedieberekent.

• Jekunteenliquiditeitsbegrotingopstelleneninterpreteren.

• Jehebtinzichtindeverschillentusseneenliquiditeitsbegrotingeneenexploitatiebegroting.

• Jekuntdedispositieruimteberekenenaandehandvaneenliquiditeitsbegrotingenvervolgactiesformuleren bijeenoverschrijdingdaarvan.

Opdracht1 Kennismaking

Bekijkhetfilmpjeenbeantwoorddevragen.

a. Magjealsondernemerallekostenvandeomzetaftrekkenvoordebelasting?

b. Wanneerzijndekostenvooreenlunchaftrekbaarvoordebelasting?

c. Noteerdrieregelingenuithetfilmpjeengeefaanwelkdoeldeoverheidmetdieregelingenheeft.

3.1Exploitatiebegroting

Alsondernemerwiljeeenduidelijkbeeldhebbenvandefinanciëleprestatiesvanjebedrijf.Doorhetopstellen vaneenexploitatiebegrotingkrijgjeinzichtindeverwachtewinstenhoedezetotstandkomt.Een exploitatiebegroting iseenoverzichtelijkeprognosevandeteverwachtenopbrengstenenkostenovereen bepaaldeperiode.Dezeperiodekanvariërenvaneenmaandtoteenkwartaal,eenjaarofzelfslanger.Hierdoor kunjewaarnodigbeterplannen,sturenentijdigbijsturen,omdefinanciëledoelenvanjeondernemingte bereiken.Schematischzieteenexploitatiebegrotingerzouit:

Omzet

IWO

Brutowinst

Exploitatiekosten

Winstuitonderneming

Gewaardeerdloon

Opbrengsteigenvermogen

Gewaardeerdeinterest € Economischresultaat

Omzet,afzetenbrutowinst Omwinsttemaken,moetjeinelkgevalproductenofdienstenverkopen.Hetaantalproductenofdienstendat eenbedrijfverkoopt,noemjedeafzet.De omzet ishetbedragdatdezeproductenen/ofdienstenopleverenals jezeverkoopt.Ditnoemjeookwelde(verkoop)opbrengst.Deformuleomdeomzetteberekenen,is:

afzet×verkoopprijs=omzet

Deomzetisnietdewinstvanhetbedrijf.Metdeomzetmoetjeallebedrijfskostenbetalen.Jebegintmetde inkoopprijs:wathebjezelfbetaaldvoordezeproductenen/ofdiensten?Datwatjedanoverhoudt,noemjede brutowinst.Deformuleomdebrutowinstteberekenenisdeze:

omzet inkoopwaarde=brutowinst

CONCEPT KOPIJVERSIE

Bijhetberekenenvandebrutowinstgaathetdusomde inkoopwaardevandeomzet,afgekortIWO.

Omzet

IWO

Brutowinst

Rekenvoorbeeld

Guoheeftoverdemaandenjuli,augustusenseptemberdevolgendegegevensverzameld.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Gevraagd

BerekenvoorGuodebrutowinstindemaandenjuli,augustusenseptember.

Uitwerking

NoteereerstdebedragenvandeomzetentrekdaardeIWOvanaf.Watoverblijft,isdebrutowinst.

Opdracht2 Zoekdebegrippen

Bekijkdefilmpjes.

a. Schrijfzoveelmogelijkbegrippenopwaaroverwordtgesprokenindefilmpjes.

b. Zoekinjetheorieboekofopinternetopwatdezebegrippenbetekenen.

Opdracht3 Schemaexploitatiebegroting

Noteerhetschemavandeexploitatiebegroting.

Opdracht4 BrutowinstBridgetenBenthe

Bridgetheeftinaugustuseenomzetvan € 66.000behaald.DeIWObedroeginaugustus € 42.000.

a. BerekenvoorBridgetdebrutowinstinaugustus.

Bentheheeftindecembereenomzetbehaaldvan € 53.000.DeIWOvanBentheisindecember € 29.000.

b. BerekenvoorBenthedebrutowinstindecember.

3.2Exploitatiekosten

CONCEPT KOPIJVERSIE

Ookdebrutowinstisniethetbedragdatjealsbedrijfkunthouden.Omtekunnenondernemen,moetjeimmers kostenmaken.Dekostennoemjede exploitatiekosten (exploiteren=gebruikenomervoordeeluittetrekken, winstgevendmaken).Elkeondernemingheeftinkomstenenkosten.Deexploitatiekostenzijnopverschillende manierenintedelen:

• vasteenvariabelekosten

• directeenindirectekosten

• bedrijfseconomischekostensoorten.

Kostenkunjeverdelenopbasisvandematewaarindekostenreagerenopeenveranderingindeproductieof verkoop,namelijkinvaste(ofconstante)envariabelekosten.

Kostenkunjeopverschillendemanierenindelen.

Vasteenvariabelekosten

Eenondernemingzalmeerkostenhebbennaarmatedezemeerproduceerten/ofverkoopt.Maarnietallekosten zijnafhankelijkvandegeproduceerdeenverkochteaantallenproducten.Daarommaakjeeenonderscheidtussen vastekosten(ofconstantekosten)envariabelekosten.Devastekostenzijnnietafhankelijkvandeomzet,de variabelekostenwel.

Vaste(ofconstante)kosten

Elkeorganisatieheeftkosten. Vastekosten zijnvoorafbekendenveranderennietalsdeomzetstijgtofdaalt. Vastekostenzijnkostendiebijeenbepaaldecapaciteitgelijkblijven,ookalneemtdeomzettoe.Hettotaalbedrag isdusnietafhankelijkvandeverkoop.Denkhierbijaan:

• huurvanhetbedrijfspand

• gasenlicht

• motorrijtuigenbelasting

• afschrijvingskosten

• rentekostenovergeleendgeld.

Variabelekosten

Variabelekosten variërenmetdeomzet.Hetzijnkostenwaarbijhettotaalbedragafhankelijkisvaneenstijgende ofdalendeomzet.Hettotaalbedragdateenondernemingkwijtisaanvariabelekosten,isafhankelijkvanhet aantalproductendathetbedrijfverkooptineenbepaaldeperiode.

Denkhierbijaan:

• inkoopwaardevandeomzet

CONCEPT KOPIJVERSIE

Hoemeerjeverkoopt,hoemeerjezultmoeteninkopen.

• verpakkingenverpakkingsmaterialen

Dekostenvoormaterialendienodigzijnomdeproductenteverpakkenvoorverzendingofverkoopkunnen variëren,afhankelijkvanhetaantalverkochteofverzondenproducten.

• personeelskosten

Vaakisermeerpersoneelnodigopdrukketijden.Letop:hetgaathiernietommensendieinvastedienstzijn.

Deconstanteenvariabelekostenvormensamendetotalekosten.

Directeenindirectekosten

Allekostendieeenondernemingmaakt,moetenwordenterugverdiendmetdeopbrengstvandeverkochte producten.Hetisbelangrijkomdezekostenzogoedmogelijkaanjeproducttoeterekenen.Doejeditniet,dan isdeprijsvanheteneproducttehoogendievanhetandereproducttelaag.Eenmanieromkostenintedelen, iseenverdelingindirecteenindirectekosten.

Directekosten

Directekosten zijnkostenwaarbijjerechtstreekseenverbandkuntleggenmethetproduct.Denkaan afschrijvingskostenopjeinventarisofdegewerkteurendieeenexternmarktonderzoeksbureauinrekening brengtvooreenklanttevredenheidsonderzoekofimago-onderzoek.

Directekostenzijnkostenwaarvandirectduidelijkisvoorwelkproductofwelkedienstzezijngemaakt. Voorbeeldenvandirectekostenzijn:

• inkoopprijsvandegoederen(IWO)

• transportkostenvoorspecifiekegoederen

• kostenvoorhetretournerenvanproducten.

Indirectekosten

Indirectekosten zijnkostenwaarbijjegeenrechtstreeksverbandkuntleggenmethetproduct,bijvoorbeeld afschrijvingskostenopwinkelinventaris,verwarmingskostenofmarketingkosten.Nietalleondernemingenhebben indirectekosten.

Indirectekostenzijnallekostendiejenietrechtstreekskunttoerekenenaaneenproduct.Voorbeeldenvan indirectekostenzijn:

• dehuurvandekantoorruimte

• internet-entelefoonkosten

• energiekosten

• administratiekosten

• reclamekosten.

Deeenvoudigeofprimitieveopslagmethode

Eeneenvoudigemethodeomdeindirectekostenteverdelenoverdediverseartikelen,isde eenvoudige of primitieveopslagmethode.Bijdezemethodehanteerjeéénpercentageomdeindirectekostentekoppelenaan dedirectekosten,omdaarmeeeenkostprijsteberekenen.Ditnoemjehet opslagpercentage. Bijdeprimitieveopslagmethodedrukjedetotaleindirectekostenuitineenpercentagevandetotaledirecte kosten.Jegebruikthiervoordevolgendeformule.

Formule

Opslagpercentage =  totale indirecte kosten totale directe kosten  × 100%

CONCEPT KOPIJVERSIE

Rekenvoorbeeld

HadjaraheefteengamestoreinMeppel. Haartotaleindirectekostenbedroegenvorig jaar € 37.500.Deinkoopwaardevande omzet(IWO)was € 93.750.

Gevraagd

Berekenhetopslagpercentagevande indirectekosten.

Uitwerking

Dedirectekostenbestaaninditgevaluitde IWO.

Hetopslagpercentagevoordeindirecte kostenbedraagt:

Opslagpercentage =  € 37.500

OmindirectekostenterugteverdienenmoetHadjara40%bijdedirectekostenoptellen.

Hetnadeelvandeprimitieveopslagmethodeisdatjeervanuitgaatdateenduurartikelmeerindirectekosten veroorzaaktdaneengoedkoopartikel.Ditkomtdoordatjeverondersteltdatereenverbandbestaattussende hoogtevandeinkoopprijsendekosten.Dithoeftinwerkelijkheidnietzotezijn,want:

• deomzetsnelheidvandeverschillendeartikelenisnietgelijk

• deartikelenzijnverschillendvanaard.

Deverfijndeopslagmethode

Bijdeprimitieveopslagmethodewerkjemetéénopslagpercentagevooraljeindirectekosten.Dezemethodeis ergonnauwkeurig,jeverhoogtimmersaljeartikelenmethetzelfdeopslagpercentage.Hierdoorishetmogelijk datsommigeartikelenteduurwordentenopzichtevandeconcurrent.Omdittevoorkomen,kunjegebruikmaken vandeverfijndeopslagmethode.

Bijde verfijndeopslagmethode rekenjemetbehulpvanminimaaltweeopslagpercentagesdeindirectekosten aandeproductentoe.Deindirectekostensplitsjeeerstinverschillendegroepen.Eenveelgebruiktesplitsingvan deindirectekostenisdevolgende:

• indirectehuisvestingskosten

• indirecteloonkosten

• overigeindirectekosten.

Deindirectekostensplitsjebijdeverfijndeopslagmethodeuitnaardeoorzaakdietotdekostenheeftgeleid.Zo legjevoordehuisvestingskosteneenverbandmetdeinkoopwaardevandeomzet(IWO),wantvoordeingekochte productenhebjemagazijnruimtenodig.

DeIWO,deinkoopprijsvanjeverkochteartikelen,behoorttotdedirectekosten.

Formulevoordehuisvestingskosten:

Formule (verwachte) huisvestingskosten (verwachte) IWO  × 100%

Deindirecteloonkostendrukjehieruitineenpercentagevandedirecteloonkosten.Jemagveronderstellendat deindirecteloonkosteneenrelatiehebbenmetdedirecteloonkosten.

Formulevoordeindirecteloonkosten:

Formule (verwachte) indirecte loonkosten (verwachte) directe loonkosten  × 100%

Deoverigeindirectekostenhangennietsamenmeteenbepaaldesoortdirectekosten.Daaromdrukjezeuitin eenpercentagevandetotaledirectekosten.

Formulevoordeoverigeindirectekosten:

Formule (verwachte) overige indirecte kosten (verwachte) totale directe kosten

Rekenvoorbeeld

Brigitteiseigenaarvaneenkledingzaak. Haarverwachtedirectekostenvoorkomendjaarbedragen:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Deverwachteindirectekostenvoorkomendjaarbedragen:

Eenblouseheefteeninkoopprijsvan € 35.Dedirecteloonkostenbedragen € 10.Dewinstopslagis40%vande inkoopprijs.Debtwis21%.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Gevraagd

a.BerekendeopslagvoordehuisvestingskosteninprocentenvandeIWO.

b.Berekendeopslagvoordeindirecteloonkosteninprocentenvandedirecteloonkosten.

c.Berekendeopslagvoordeoverigeindirectekostenineenpercentagevandetotaledirectekosten.

d.Berekendeconsumentenprijsvandeblouse.

Uitwerking

a.OpslagvoordehuisvestingskosteninprocentenvandeIWO.

(verwachte) huisvestingskosten (verwachte) IWO  × 100%

€ 14.000

€ 700.000 × 100% = 2%

b.Opslagvoordeindirecteloonkosteninprocentenvandedirecteloonkosten. (verwachte) indirecte loonkosten (verwachte) directe loonkosten  × 100%

€ 37.500

€ 150.000 × 100% = 25%

c.Opslagvoordeoverigeindirectekostenineenpercentagevandetotaledirectekosten. (verwachte) overige indirecte kosten (verwachte) totale directe kosten  × 100%

€ 34.000

€ 850.000 × 100% = 4%

d.Berekeningconsumentenprijsvaneenblouse.

Directekosten

Inkoopprijs

Directeloonkosten

Totaledirectekosten

Opslagenindirectekosten

Huisvestingskosten2%vandeinkoopprijs

Indirecteloonkosten25%vandedirecteloonkosten

Overigeindirectekosten4%vandetotaledirectekosten

Winstopslag40%van € 35

Verkoopprijs

Btw21%vandeverkoopprijs

Consumentenprijs

CONCEPT KOPIJVERSIE

Metdeverfijndeopslagmethodekrijgjeeennauwkeurigerbeeldvandekostprijs.Jehoudtimmersrekeningmet derelatietussendeindirecteendirectekosten.

Bedrijfseconomischekostensoorten

Bijdezekostenindelinglegjeeenverbandtussendekostenenhetproductiemiddeldatdiekostenveroorzaakt. Jekijktnaardeaardvandekosten.Jesteltjedandevolgendevraag:watisdeoorzaakvandiekosten?Alle kostendiebijelkaarhoren,groepeerje.Opdiemanierkrijgjeeenkostensoort.Jekomtdantotdevolgende zevenkostensoorten:

1.kostenvanmenselijkearbeid

2.kostenvanvermogen(rentekosten)

3.kostenvandienstenvanderden

4.kostenvangrond-enhulpstoffen

5.kostenvandebelastingen

6.kostenvandegrond

7.kostenvanduurzamebedrijfsmiddelen.

Bekijkhetfilmpje.Ditgeefteenandereindelingvanbedrijfskosten.Alshetgoedis,herkenjedeovereenkomsten metdezevenkostensoorten.

DeTirol-indelingdeeltkostenopinvijfcategorieën:transactiekosten(T),inkoopkosten(I),rentekosten(R), operationelekosten(O),enloonkosten(L).Wanneerwedezeindelingvergelijkenmetdezevenklassieke kostensoorten,zijnerveelovereenkomsten:

• Loonkosten(L)komenovereenmetkostenvanmenselijkearbeid.

• Rentekosten(R)zijnidentiek.

• Operationelekosten(O)dekkenkostenvandienstenvanderdenenkostenvanduurzamebedrijfsmiddelen.

• Inkoopkosten(I)omvattenkostenvangrond-enhulpstoffen.

Deverschillenzitteninkostenvanbelastingenenkostenvandegrond,dieindeTirol-indelingnietexpliciet wordengenoemd.Dezemakenonderdeeluitvande(T)transactiekosten.

Opdracht5 Exploitatiekosten

CONCEPT KOPIJVERSIE

a. Watzijnvariabelekosten?

b. Welkevandeonderstaandekostenbehorentotdedirectekosten?Kiesdejuisteantwoorden. inkoopkosten energiekosten kostenvoorretournerenproducten administratiekosten huurkantoorruimte uurloonvanwinkelpersoneel

c. Detijddieeenbouwbedrijfbezigismethetvoorbereidenvanbouwwerkzaamheden,kunjemeecalculeren indevoorcalculatievandatbouwproject. Hoenoemjedezekosten?

d. Geefvoorelkvandevolgendekostenaanofdezebehorentotdevastekostenoftotdevariabelekosten.

variabelekosten / vastekosten schroevenenspijkersvooreenondernemingdie kastenmaakt

variabelekosten / vastekosten motorolieineengaragebedrijf

variabelekosten / vastekosten loonkostenvandemedewerkersdiealjarenbijeen restaurantwerken

variabelekosten / vastekosten dehuurvanhetbedrijfspandvooreen kinderdagverblijf

variabelekosten / vastekosten deloonkostenvoordeoproepkrachtbijdelokale pizzeria

variabelekosten / vastekosten dewinstpremiesdieeenvoetbalverenigingmoet betalenaandespelersalshetteamwint

variabelekosten / vastekosten deafschrijvingskostenvaneenmachinebijeen schoenenfabriek

variabelekosten / vastekosten deabonnementskostenvanjemobieletelefoon

variabelekosten / vastekosten detransportkostenvanBol.dievoordeleveringvan wasmachineseentransportbedrijfinschakelt

variabelekosten / vastekosten deaansluitkostendiejejaarlijkshebtomaangesloten tezijnophetNederlandsegasnetwerk

variabelekosten / vastekosten depremiediejemaandelijksmoetbetalenvoorje zorgverzekering

variabelekosten / vastekosten deextrakostenomdatjetijdensvakantiehebtgebeld metjemobieletelefoon

Opdracht6 OpslagpercentageJohn-Philip

CONCEPT KOPIJVERSIE

John-Philipiseigenaarvaneenonderneminginautomaterialen.Hijverwachtdatditjaardeinkoopwaardevan zijnomzet € 820.000zalbedragen.Detotaleindirectekostenbegroothijvoorhetkomendejaarop € 304.000.

Berekenhetopslagpercentagevoordeindirectekostenvolgensdeprimitieveopslagmethode.Rondafopéén decimaal.

Opdracht7 OpslagpercentagedrogisterijBlok

DeconsumentenomzetvanDrogisterijBlokbedraagtditjaar € 696.507.Debrutowinstis32%,terwijlde exploitatiekosten € 122.700bedragen.Deexploitatiekostenwordenuitgedruktineenpercentagevande inkoopwaardevandeomzet.Debtwis21%.

a. Berekendeinkoopwaardevandeomzetvanditjaar.

b. Berekenhetopslagpercentagevoordeexploitatiekostenvoorhetkomendejaar.Rondafopééndecimaal.

Opdracht8 Kostprijsspijkerbroek

Basiseigenaarvaneenjeansshop.Opeendagontvangthijeeninkoopfactuurmetdaaropvermeld:

’s501

Hetopslagpercentagevoordeexploitatiekostenwordtberekenduitdegegevensvanhetvorigejaar.De inkoopwaardevandeomzetwastoen€266.200endeindirectekostenbedroegen€146.140.Hetopslagpercentage voordeindirectekostenwordtberekenddoordeindirectekostenuittedrukkenineenpercentagevande inkoopwaardevandeomzet.

a. Berekenhetopslagpercentagevoordeindirectekosten.Rondafopééndecimaal.

b. Watisdewerkelijkeinkoopprijsvanéénspijkerbroek?

c. Berekendekostprijsvanéénspijkerbroek.

Opdracht9 Voordeelverfijndeopslagmethode

Watishetvoordeelvandeverfijndeopslagmethodeinvergelijkingmetdeprimitieveopslagmethode?Kieshet juisteantwoord.

Deverfijndeopslagmethodezorgtoverhetalgemeenvooreenhogerewinst.

Deverfijndeopslagmethodeisvelemalengoedkoper.

Deverfijndeopslagmethodehoudtmeerrekeningmetdesamenhangtussendekosten.

Opdracht10 OpslagpercentagesEsther

EstherexploiteerteensnuisterijenzaakjeinUden.Zeheefthetvolgendekostenoverzichtsamengesteldvoorhet komendejaar:

Inkoopwaardevandeomzet

CONCEPT KOPIJVERSIE

Esthermaaktgebruikvandeverfijndeopslagmethodeenzelegtdevolgendeverbandentussendeindirecte kostenendirectekosten:

• Dehuisvestingskostenhoudenverbandmetdeinkoopwaardevandeomzet.

• Deindirectelonenhoudenverbandmetdedirectelonen.

• Deoverigeindirectekostenhoudenverbandmetdetotaledirectekosten.

BerekendeopslagpercentagesvoordeindirectekostenvoordewinkelvanEsther.Rondhetantwoordafopéén decimaal.

a. BerekenvoorEstherhetopslagpercentagevoordehuisvestingskosten.

b. BerekenvoorEstherhetopslagpercentagevoordeindirecteloonkosten.

c. BerekenvoorEstherhetopslagpercentagevoordeoverigeindirectekosten.

Opdracht11 ConsumentenprijsMandy

Mandykooptproducteninvoor € 400.Dedirecteloonkostenbedragen25%vandeinkoopprijs.Deindirecte huisvestingskostenbedragen € 85.000,deindirecteloonkosten € 105.000,deoverigeexploitatiekosten € 118.000, inkoopwaardevandeomzet € 170.000endedirecteloonkosten € 420.000.Omdekostprijsteberekenenmaakt zegebruikvandeverfijndeopslagmethode.Deindirectehuisvestingskostenhoudenverbandmetdeinkoopwaarde vandeomzet.Deindirecteloonkostenhoudenverbandmetdedirecteloonkosten.Deoverigeexploitatiekosten houdenverbandmetdetotaledirectekosten.Dewinstopslagis45%vandekostprijs.Debtwis21%.

a. Berekendeopslagpercentages.

b. Berekendekostprijs.

c. Berekendeverkoopprijs.

d. Berekendeconsumentenprijs.

3.3Duurzameproductiemiddelen

CONCEPT KOPIJVERSIE

Wegaanwatspecifiekerkijkennaardekostenvanduurzameproductiemiddelen.Voorhetmakenvanproducten gebruikjediversebedrijfsmiddelen.Alsdezebedrijfsmiddelenlangerdanéénproductieprocesmeegaan,noem jeze duurzameproductiemiddelen.Voorbeeldenvanduurzameproductiemiddelenzijnmachines,meubilair, computersenvervoermiddelen.Alseenbouwbedrijfeennieuwbusjeaanschaft,makendekostendieverband houdenmethetgebruikvandebusdeeluitvandedoorberekeningvandekostenvanhetbouwenvaneennieuw pand.

Omlooptijd

Deperiodedieligttussenhetmomentvaninvesterenenhetmomentdathetgeïnvesteerdebedragweeris terugverdiend,noemjede ‘omlooptijd’.Duurzameproductiemiddelen,zoalsmachineseninventaris,hebben eenlangeomlooptijd,wantzijwordengeleidelijkdoorberekendindeproducten.Hetgelddatisbetaaldvoor eenduurzaamproductiemiddel,wordtgeleidelijkdoorberekendindeprijsvandeproducten,onderdenaam ‘afschrijvingen’.Zowordtperverkochtproductofverkochtedienstduseendeelvandeinvesteringterugverdiend.

Levensduur

Hoelangeenduurzaamproductiemiddelmeegaat,isvaakmoeilijkinteschatten.Jemoethierbijonderscheid makentussendebegrippen ‘technischelevensduur’ en ‘economischelevensduur’.Ophetmomentdateen touringcarbedrijfeennieuwebuskoopt,moetheteenbedragbetalen,dezogenoemdeaanschafwaarde.Elke keeralshetbedrijfdebusgebruiktvoorvervoer,wordtdebusminderwaard.

Technischelevensduur

Detechnischelevensduurisdeperiodewaarinhetduurzameproductiemiddelinstaatisdeprestatiesteleveren waarvoorhetisgemaakt.Eenbusslijtbijvoorbeeldalserinwordtgereden.Naverloopvantijdkanernietmeer indebuswordengereden.Debusheeftzijntechnischelevensduurbereikt.Detechnischelevensduurisdetijd datdebusblijftdoenwaarvoorjedezehebtaangeschaft,namelijkbusrittenverzorgen.

Economischelevensduur

Deeconomischelevensduurisdeperiodedatheteconomischverantwoordishetduurzameproductiemiddelte gebruiken.Dekostenvanhetduurzameproductiemiddelzijnbijdezelevensduurhetlaagst.Deeconomische levensduurvandebusisdetijddathetquakostenrendabelisomdebusteblijvengebruiken.

Afschrijvingen

Afschrijvingen gevenweerinhoeverrebedrijfsmiddelen,zoalsmachines,gebouwenenauto’s,ineenbepaalde periodeinwaardedalendoorbijvoorbeeldslijtageenveroudering.Dezedalingwordtuitgedruktineenbedrag datjevanjeopbrengstenmagaftrekken,ofwelafschrijven.Hetbedragdathetbedrijfnagebruikvandebusbij verkoopterugkrijgt,noemjederestwaarde.

Afschrijvingskosten

Indetijddatdebusisgebruikt,heefthetbedrijfkostengemaakt,namelijkafschrijvingskosten.Ditishetverschil tussendeaanschafwaardeenderestwaardevandebus.Omdeafschrijvingskostenvandebustekunnenbepalen, moetjeeerstwetenwatdelevensduurvandebusis.

Eennieuwebusismeerwaarddaneenbusvantienjaaroud.Alseennieuwebus € 30.000kost,danisdiena 10jaarbijvoorbeeldnogmaar€3.000waard.Hetdoorberekenenvandezewaardeverminderingnoemjeafschrijven. Elkduurzaamproductiemiddeldatjekoopt,moetjeafschrijven.Metdeafschrijvingberekenjehoeveelhet duurzameproductiemiddelelkjaarminderwaardwordt.

Jekunteenduurzaamproductiemiddelopdriemanierenafschrijven:

1.afschrijvenmeteenpercentagevandeaanschafwaarde

2.afschrijvenmetdeaanschafwaardeenrestwaarde

3.afschrijvenmeteenpercentagevandeboekwaarde.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Afschrijvenmeteenpercentagevandeaanschafwaarde

Deaanschafwaardeishetbedragwaarvoorjeietskoopt.Stel,jekoopteenmachinevan € 20.000Jewiltelkjaar 10%vandeaanschafwaardeafschrijven.Deafschrijvingskostenperjaarbedragendan0,10x € 20.000= € 2.000.

Nadriejaarisdeafschrijving3x € 2.000= € 6.000.

Afschrijvenmetdeaanschafwaardeenrestwaarde

Stel,eenmachinevan € 20.000isna10jaarnog € 5.000waard.Oftewel:derestwaardenaeenlevensduurvan 10jaarisdan € 5.000.Dankunjedemachineookafschrijvenmetderestwaarde.Jeweetdandatdemachinein 10jaartijd € 15.000minderwaardisgeworden.Deafschrijvingperjaarisdan € 15.000/10= € 1.500.

Afschrijvenmeteenpercentagevandeboekwaarde

Deboekwaardeishetbedragdathetduurzameproductiemiddelnaelkjaarnogwaardis.Stel,jeschrijftopde machinevan € 20.000elkjaar10%af.Danisdemachinena1jaarnog € 20.000- € 2000= € 18.000waard.Voor hettweedejaarberekenjedeafschrijvingdoor10%vande € 18.000tenemen,oftewel € 1.800.Na2jaarisde machinedusnogmaar € 18.000- € 1.800= € 16.200waard.

Jemagalsondernemerzelfwetenwelkemaniervanafschrijvenjekiest.Doorelkjaarhetafschrijvingsbedragte sparen,kunje-nadathetduurzameproductiemiddelhelemaalisafgeschreven-weereennieuwduurzaam productiemiddelkopen.

Opdracht12 Duurzameproductiemiddelen

a. Watzijnduurzamebedrijfsmiddelen?

b. Noteerviervoorbeeldenvanduurzamebedrijfsmiddelenineensupermarkt.

c. Watverstajeonderdeomlooptijdvanduurzamebedrijfsmiddelen?

d. Watisdetechnischelevensduurvaneenduurzaambedrijfsmiddel?

e. Watisdeeconomischelevensduurvaneenduurzaambedrijfsmiddel?

3.4Winstuitonderneming

Vandebrutowinstmoetjealsondernemerjeexploitatiekostenbetalen.Deexploitatiekostenhaaljevande brutowinstaf.Daarnahoudjehet bedrijfsresultaat over.Hetbedrijfsresultaatnoemjeookwelwinstuit onderneming.Alsdebrutowinsthogerisdandeexploitatiekosten,hebjeeenpositiefbedrijfsresultaatenspreek jevaneen nettowinst.Maaralsdeexploitatiekostenhogerzijndandebrutowinst,komjetekortenishet bedrijfsresultaatnegatief.Jehebtdaneen nettoverlies

Rekenvoorbeeld

Zeraheefteenondernemingin damesschoenen.

Indemaandenapril,meienjuniheeftzijde volgendebrutowinstenbehaald:

• april € 123.400

• mei € 124.600

• juni € 126.400.

DeexploitatiekostenbedragenvoorZerain diemaanden:

• april € 119.000

• mei € 125.200

• juni € 121.800.

Gevraagd

a.BerekenvoorZerahetbedrijfsresultaatin demaandenapril,meienjuni.

b.Inwelkemaand(en)isereennettowinst?

c.Inwelkemaand(en)isereennettoverlies?

Uitwerking

CONCEPT KOPIJVERSIE

4Hetbedrijfsresultaatvanschoenen.

a.Omdebrutowinstteberekenen,haaljedeexploitatiekostenvandebrutowinstaf.Jekuntdaarvooreengedeelte vanhetschemavandeexploitatiebegrotinggebruiken.Jekrijgtdan:

b.Indemaandenaprilenjuniishetbedrijfsresultaatpositief.Indiemaandenisereennettowinst.

c.Inmeiishetbedrijfsresultaatnegatief.Indiemaandisereennettoverlies.

Opdracht13

BedrijfsresultaatOlav

CONCEPT KOPIJVERSIE

Olavheeftindemaandenoktober,novemberendecemberdevolgendebrutowinstbehaald:

• oktober € 38.600

• november € 39.700

• december € 41.500.

DeexploitatiekostenbedragenvoorOlavindiemaanden:

• oktober € 37.900

• november € 40.800

• december € 36.400.

a. BerekenvoorOlavhetbedrijfsresultaatindemaandenoktober,novemberendecember.

b. Inwelkemaand(en)behaaltOlaveennettowinst?

c. Inwelkemaand(en)lijdthijeennettoverlies?

Opdracht14 BedrijfsresultaatDaniël

Daniëlheeftindemaandenjuli,augustusenseptemberdevolgendebrutowinstbehaald:

• juli € 136.300

• augustus € 142.500

• september € 148.300.

DeexploitatiekostenbedragenvoorDaniëlindiemaanden:

• juli € 142.400

• augustus € 143.200

• september € 145.600.

a. BerekenvoorDaniëlhetbedrijfsresultaatindemaandenjuli,augustusenseptember.

b. Inwelkemaand(en)behaaltDaniëleennettowinst?

c. Inwelkemaand(en)behaalthijeennettoverlies?

3.5Kostenenopbrengsten

Deexploitatiekostenhoudjenatuurlijkhetliefstzolaagmogelijk, wanteenondernemingmaaktlievergeenverlies.Daaromishet belangrijkdatjeweethoeveeljemoetverkopenomwinstte maken.Dewinstkunjebijvoorbeeldgebruikenvoorinvesteringen injebedrijf.Hetpuntwaaropjenetallekostendekt,dusgeen winstengeenverliesmaakt,noemjehet break-evenpoint(BEP) Verkoopjemeer,danmaakjewinst.Verkoopjeminder,danlijd jeverlies.

Maakeenoverzichtvanjekostenen opbrengsten.

Break-evenafzeten-omzet

Omhetbreak-evenpointteberekenen,moetjeeerstdebreak-evenafzet(BEA)uitrekenen.Vervolgenskunjede break-evenomzet(BEO)uitrekenen.

BEA

Omhetbreak-evenpointteberekenen,moetjeeerstde break-evenafzet(BEA) uitrekenen.Debreak-evenafzet isdeafzetwaarbijjegeenwinstofverliesmaakt.

BEO

De break-evenomzet(BEO) isdeomzetwaarbijdeopbrengstengelijkzijnaandegemaaktekosten.Bijdeze omzetboekjegeenwinstengeenverlies.

Break-evenpointberekenen

Omhetbreak-evenpointteberekenen,maakjeeenonderscheidtussenvaste(ofconstante)kostenenvariabele kosten.Vastekostenhebjezoalsjeweetaltijd,ookalverkoopjegeenenkelproduct.Variabelekostenzijn afhankelijkvanjeomzet,dusvandeopbrengstdiejeverkrijgtuitdeverkoopvanjeproducten.

Hetbreak-evenpointwordtbereiktals:Totalekosten=Totaleopbrengsten.

Totalekosten(TK)=vastekosten+variabelekosten

Totaleopbrengsten(TO)=afzet×verkoopprijs

Rekenvoorbeeldbreak-evenafzet(BEA)

Deinkoopprijsvaneenproductbedraagt € 25,00.

Ditproductwordtverkochtmeteenbrutowinstopslagvan45%.

Ineenbepaaldkalenderjaarwordenerintotaal15.000producteningekochtenookverkocht.Devastekosten bijditproductbedragen € 30.000.

Deoverigevariabelekostenbedragen € 5,00perproduct.

1.Berekeneersthetaantalproducten,waarbijdenettowinstuitdeverkopenvanditproduct € 0,00bedraagt.

BEA =

CONCEPT KOPIJVERSIE

Totale vaste kosten

Verkoopprijs per stuk - variabele kosten per stuk

BEA =  € 30.000 (€ 25,00 + 45%) - (€ 25,00 + € 5,00)

Verkoopprijsperstuk= € 25,00+45%= € 36,25.

Variabelekostenperstuk= € 25,00+ € 5,00= € 30,00.

BEA =  € 30.000 (€ 36,25 - € 30,00) =  € 30.000 € 6,25  = 4.800 stuks

2.Berekenhetaantalteverkopenproductenalsdeondernemereennettowinstwilmakenvan € 20.000.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht15 Break-evenpoint

Bekijkhetfilmpje.

a. Watverstajeonderdebreak-evenomzet?

b. Watisdebreak-evenafzet?

c. Welkpuntindegrafiekgeeftdebreak-evenomzetaan?

d. Berekenhetbreak-evenpoint.Benjeveilig?

3.6Veiligheidsmarge

Deberekeningvandebreak-evenafzet(BEA)enbreak-evenomzet(BEO)isvooralinteressantwanneereenbedrijf zichindeverlieszonebevindt.HetbereikenvandeBEOisdanjeeerstetaakstelling.Daarnaastishetberekenen vanhetbreak-evenpointvanbelangalsdewerkelijkeomzetnietveelgroterisdandeBEO.Meteenkleine omzetdalingkunjealsnogindeverlieszoneterechtkomen.Ditisgeengewenstesituatie.Daaromberekenjede veiligheidsmarge.

Deveiligheidsmargeishetverschiltussendewerkelijkeomzetendebreak-evenomzet,meestaluitgedruktineen percentagevandeomzet.Ditpercentagelaatzienhoeveeldewerkelijkeomzetkandalenvoordatjehet break-evenpointbereikt.Dehoogtevandeveiligheidsmargegeeftaanhoegroothet ondernemersrisico is.Hoe groterdeveiligheidsmarge,hoelagerhetondernemersrisico.

Deveiligheidsmargeberekenjealsvolgt.

Formule

Veiligheidsmarge = werkelijke omzet - BEO werkelijke omzet × 100%

Rekenvoorbeeld

DeomzetvanwebshopMusicStorebedraagt € 400.000.Debreak-evenomzetis € 250.000.

Gevraagd

a.Berekendeveiligheidsmarge.

b.LooptMusicStoreeenhoogoflaagrisico?Motiveerjeantwoord.

Uitwerking

a. Veiligheidsmarge =  € 400.000 - € 250.000 € 400 000 × 100% = 37,5%

b.MusicStoreheefteenhogeveiligheidsmarge:deomzetmag37,5%dalenvoordatdieindeverlieszone terechtkomt.Doordatdeveiligheidsmargezohoogis,ishetondernemersrisicolaag.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Jekuntdeveiligheidsmargebijvoorbeeldookgebruikenomnategaanofjeopeenbepaaldmomentinhetjaar aleenveiligheidsmargehebtopgebouwdendevastekostenalhebtterugverdiend.

Rekenvoorbeeld

CONCEPT KOPIJVERSIE

HandelsondernemingUzkunverstrektdevolgendegegevens:

• jaaromzet € 3.760.000

• inkoopwaarde € 2.340.000

• vastekosten € 1.315.000

• break-evenomzet € 3.480.000

• tot1novemberheeftUzkuneenomzetbehaaldvan € 3.200.000.

Gevraagd

a.Berekendeveiligheidsmargeop1november.

b.Welkeconclusiekunjetrekken?

Uitwerking

a. Veiligheidsmarge = ( € 3 200 000 - € 3 480 000) € 3 200 000 × 100 %  = -8,75%

b.Op1novemberisdebreak-evenomzetnognietbereikt.Datkunjezienalsjedeomzetopdatmomentvergelijkt metdebreak-evenomzet.IndelaatstemaandenvanhetjaarmoetUzkunnogminimaal8,75%vandejaaromzet halenombreak-eventedraaien.Demargeisvrijkrapvooreengoedewinst.

Opdracht16 Veiligheidsmarge

a. Watisdeveiligheidsmarge?

b. Welknutheefthetomdeveiligheidsmargeteberekenen?

Opdracht17 Veiligheidsmargemachineonderdelen

DitjaarverkochtDobey250machineonderdelenX.Alshijhelemaalgeenwinstofverlieszoumaken,waseen afzetvan125paarvandezemachineonderdelenvoldoende.

a. Berekendeveiligheidsmarge.Rondafopééndecimaal.

b. LooptDobeyeenhoogofeenlaagondernemersrisico?Verklaarjeantwoord.

Opdracht18 Veiligheidsmargeuitzendbureau

Eenuitzendbureaubehaaldeinditjaareenomzetvan € 500.000.Debreak-evenomzetbedraagt € 480.000.

a. Berekendeveiligheidsmarge.Rondafopééndecimaal.

b. Looptdeondernemereenhoogofeenlaagondernemersrisico?Verklaarjeantwoord.

Opdracht19 Omzetschoonmaakbedrijf

CONCEPT KOPIJVERSIE

Eenschoonmaakbedrijfheefteenveiligheidsmargevan20%.Debreak-evenomzetbedraagt € 372.000.

Berekendeomzetdiehetschoonmaakbedrijfheeftbehaald.

3.7Gewaardeerdekosteneneconomischresultaat

Wekijkenweerevennaardeexploitatiebegroting.Wewarengeblevenbijhetbedrijfsresultaat,ookweldewinst uitonderneming.Hetbedrijfsresultaat(winstuitonderneming)iseenvergoedingvoor:

• hetgewaardeerdloon

• degewaardeerdeinterest

• hetondernemersrisico.

Eendeelvanhetbedrijfsresultaatbeschouwjeals gewaardeerdloon.Ditiseenvergoedingvoordegeleverde arbeidsprestatievandeondernemerenzijnniet-betaaldemeewerkendefamilieleden.

Watoverblijftvanhetbedrijfsresultaatnadatjeerhetgewaardeerdloonhebtafgehaald,noemjede opbrengst eigenvermogen ofhet rendementeigenvermogen.

Rekenvoorbeeld

Gegeven:

• Omzet: € 500.000

• Inkoopwaardevandeverkochtegoederen: € 200.000

• Exploitatiekosten:

– Personeelskosten: € 100.000

– Energiekosten: € 20.000

– Onderhoudskosten: € 10.000

– Huurkosten: € 30.000

– Verzekeringskosten: € 5.000

– Marketingkosten: € 15.000

– Administratievekosten: € 20.000

• Eigenvermogengeïnvesteerddoordeeigenaar: € 150.000

• Gewaardeerdloonvandeeigenaar: € 50.000

Gevraagd

Berekendeopbrengsteigenvermogen.

Uitwerking

Stap1:Berekenhetbedrijfsresultaat

Hetbedrijfsresultaat(ookwelwinstuitonderneminggenoemd)ishetverschiltussendeomzetendetotalekosten (inclusiefdeinkoopwaardevandeverkochtegoederenendeexploitatiekosten).

Omzet: € 500.000

Totalekosten:

• Inkoopwaardevandeverkochtegoederen: € 200.000

• Totaleexploitatiekosten:

– Personeelskosten: € 100.000

Energiekosten: € 20.000

– Onderhoudskosten: € 10.000

– Huurkosten: € 30.000 – Verzekeringskosten: € 5.000

– Marketingkosten: € 15.000

– Administratievekosten: € 20.000

Totaleexploitatiekosten=

Totalekosten: € 200.000(IWO)+ € 200.000(exploitatiekosten)= € 400.000

Bedrijfsresultaat: Omzet-Totalekosten=

Stap2:Berekendeopbrengstvanheteigenvermogen

Deopbrengstvanheteigenvermogenishetbedrijfsresultaatminushetgewaardeerdloon.

Opbrengsteigenvermogen= € 100.000- € 50.000= € 50.000

Opdracht20 Exploitatiebegroting:wathoortbijwat?

Verbindelkbegripmetdejuisteomschrijving.

Omschrijving

Hetbedragdathetgeïnvesteerdvermogen opgebrachtzouhebbenalsjehetopdebankhad gezet

Opbrengsteigenvermogen

Vergoedingvoorhetondernemersrisico

Hetrisicodatjejegeïnvesteerdevermogengeheel ofgedeeltelijkkwijtraakt

Hetbedragdatdeondernemeralswerknemer zouverdienenmethetwerkdathijdoet

Opdracht21 Exploitatiebegroting

Begrip

Economischresultaat

Gewaardeerdloon

Gewaardeerdeinterest

Ondernemersrisico

Rendementeigenvermogen

CONCEPT KOPIJVERSIE

a. Watzetjeineenexploitatiebegroting?

b. Hoeberekenjedenettowinst?

c. Hoeberekenjedeopbrengsteigenvermogen?

d. Hoeberekenjeheteconomischresultaat?

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht22 Opbrengsteigenvermogen

Rickhadhetafgelopenjaareenbedrijfsresultaatvan € 28.560.Hijsteltzijngewaardeerdloonop € 33.430. Fabiennebehaaldehetafgelopenjaareenbedrijfsresultaatvan € 68.570.Zijstelthaargewaardeerdloonop € 43.580.

BerekenvoorRickenFabiennedeopbrengstvanheteigenvermogen.

Opdracht23 Economischresultaat

Mustafabehaaldehetafgelopenjaareenopbrengsteigenvermogenvan € 12.680. Hijsteltzijngewaardeerdeinterestop € 3.800.

Ibrahimbehaaldehetafgelopenjaareenrendementeigenvermogenvan € 4.230negatief.Hijsteltzijn gewaardeerdeinterestop € 2.100.

BerekenvoorMustafaenIbrahimheteconomischresultaat.

3.8Devolledigeexploitatiebegroting

Hetisbelangrijkdatjeineenexploitatiebegrotingalleverwachteopbrengstenenkostenopneemt.Daarbijmaakt hetnietuitofjedebedragenaldaadwerkelijkhebtontvangenofuitgegeven.Ookmoetjeoplettenofhetecht gaatomopbrengstenenkosten.Investeringen,zoalsdeaankoopvaneennieuwcomputersysteem,zijngeen kostenenkomennietopdeexploitatiebegroting.Deafschrijvingenopdatnieuwecomputersysteemrekenje wéltotdekosten.Diekomenduswélopdeexploitatiebegroting.Uitgavendieeenondernemerprivédoet,mag jenatuurlijknietmeerekenenindekosten.

Eenexploitatiebegrotingmaken

Jekuntje exploitatiebegroting makenmetalleenbedragen,maarookmetbedragenénpercentages(vande inkoopofvandeomzet).

Deberekeningenvooreenexploitatiebegrotingkunjeopverschillendemanierenmaken:

• aandehandvanbekendekosten (ditzijndekostendieeenbedrijfmetzekerheidkanvoorspellen

• aandehandvankostenuithetverleden.

Exploitatiebegrotingmetbekendekosten

Alsjedekostenendebrutowinstweet,zijnertweeuitgangspuntenvoorhetopstellenvandeexploitatiebegroting:

• meteen brutowinstmarge (percentagevandeomzet)

• meteen brutowinstopslag (percentagevandeIWO).

Metbekendekostenenbrutowinstmarge

Alsdekostenendebrutowinstmargebekendzijn,steljedeexploitatiebegrotingop,zoalsinhetvolgende voorbeeld.

Rekenvoorbeeld

Khalidheefteenonderneming.Hijwildeexploitatiebegrotingvoor hetkomendejaaropstellen.Hiervoormaakthijeersthetvolgende overzichtvandeteverwachtenfinanciëlegebeurtenissen.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Gevraagd

StelvoorKhaliddeexploitatiebegrotingsamen.

Uitwerking

Omdeexploitatiebegrotingoptestellen,gebruikjehetschemahierna.Daarinvuljeallegegevensindiejeweet.

Daarnaberekenjeallebedragendienognietzijningevuld.Daarbijbeginjemethetuitrekenenvandebrutowinst.

Debrutowinstmargeis34%.Debrutowinstbedraagtdan:0,34× € 846.000= € 287.640. DeIWOisdan € 846.000 –€ 287.640= € 558.360.

Bijeenbrutowinstmargevan34%isdeIWO100% – 34%=66%. JekuntdeIWOdanookalsvolgtberekenen:0,66× € 846.000= € 558.360.

DezeIWOenbrutowinstvuljeinheteerstedeelvandeexploitatiebegrotingin.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Brutowinst

Hiernateljedeexploitatiekostenbijelkaarop: € 54.000+ € 92.000+ € 35.000+ € 6.800+ € 13.400+ € 12.000+ € 22.000= € 235.200. Hetbedrijfsresultaatbedraagtdan € 287.640 –€ 235.200= € 52.440.

Alsjehetgewaardeerdloonhiervervolgensafhaalt,krijgjedeopbrengstvanheteigenvermogen.Datisdus € 52.440 –€ 46.660= € 5.780.

Alsjevandeopbrengsteigenvermogendegewaardeerdeinterestafhaalt,hebjeheteconomischresultaat.Dat isdus € 5.780 –€ 3.600= € 2.180.

Alsjeallesinvult,hebjedevolledigeexploitatiebegrotingopgesteld.

Metbekendekostenenbrutowinstopslag

Alsjewerktmeteenbrutowinstopslag,verandertdeberekeningvandebrutowinst.Dieisdannamelijkeen percentagevandeinkoopwaardevandeomzet.Deinkoopwaardevandeomzetisdan100%.Jemaaktdande berekeningzoalsinhetvolgendevoorbeeld.

Debrutowinstberekenjenuanders,derestblijfthetzelfde.

Rekenvoorbeeld

Mohammediseigenaarvaneenwinkelketeninparfumerie.Mohammedwildeexploitatiebegrotingvoorhet komendejaaropstellen.Hiervoormaakthijeersthetvolgendeoverzichtvandeteverwachtenfinanciële gebeurtenissen.

Gevraagd

StelvoorMohammeddeexploitatiebegrotingsamen.

Uitwerking

Omdeexploitatiebegrotingoptestellen,gebruikjeweerhetschemauithetvorigevoorbeeld.Vuleerstde gegevensindiebekendzijn.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Daarnaberekenjeallebedragendienognietzijningevuld.Jebegintmethetuitrekenenvandebrutowinst.De brutowinstopslagis50%.Deinkoopwaardeisdan100%,dusdeomzetis150%.Debrutowinstbedraagtdan:

Omdatdeomzet150%isendeIWO100%,kunjedeIWOookalsvolgtberekenen:

Dezebedragenvuljeinheteerstedeelvandeexploitatiebegrotingin.Datlevertop:

Hiernateljedeexploitatiekostenbijelkaarop: € 3.600+ € 8.900+ € 2.200+ € 1.800+ € 1.800+ € 860+ € 2.400= € 21.560. Hetbedrijfsresultaatbedraagtdan € 26.000 –€ 21.560= € 4.440. Hierhaaljehetgewaardeerdloonaf.Jehoudtdandeopbrengsteigenvermogenover. Datis € 4.440 –€ 3.800= € 640. Alsjevandeopbrengsteigenvermogendegewaardeerdeinterestafhaalt,krijgjeheteconomischresultaat.Dat is € 640 –€ 360= € 280.

Alsjeallesinvult,krijgjedevolledigeexploitatiebegroting.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht24 Welofnietopdeexploitatiebegroting?

Geefvanelkonderdeelaanofhetindeexploitatiebegrotingwordtopgenomen.

Aanschafbedrijfsauto

Aanschafsmartwatch

Aflossinglening

Huurbedrijfspand

Huurwoonhuis

Salarispersoneel

Schoonmaakpand

Verpakkingsmateriaal

Wintersportvakantie

wel / niet

wel / niet

wel / niet

wel / niet

wel / niet

wel / niet

wel / niet

wel / niet

wel / niet

Opdracht25 ExploitatiebegrotingOscar

CONCEPT KOPIJVERSIE

Oscarwildeexploitatiebegrotingvoorhetkomendejaaropstellen.Hiervoormaakthijeersteenoverzichtvan deteverwachtenfinanciëlegebeurtenissen:

• Deomzetbedraagt € 914.000.

• Debrutowinstmargeis42%.

• Dehuisvestingskostenbedragen € 83.000.

• Detotalepersoneelskostenbedragen € 112.000.

• Deverkoopkostenbedragen € 42.000.

• Deverwachtebrandstofkostenvoordebedrijfsautobedragen € 12.600.

• Deafschrijvingopdeinventarisis € 9.150.

• Deafschrijvingopdeautobedraagt € 9.600.

• Derentekostenbedragen € 8.600.

• Deoverigekostenbedragen € 34.800.

• Hetgewaardeerdloonbedraagt € 52.500.

• Degewaardeerdeinterestbedraagt € 4.300.

a. BerekenvoorOscardeIWOendebrutowinst.

b. BerekenvoorOscardetotaleexploitatiekosten.

c. BerekenvoorOscarhetbedrijfsresultaat.

d. BerekenvoorOscardeopbrengstofhetrendementeigenvermogen.

e. BerekenvoorOscarheteconomischresultaat.

f. StelvoorOscardeexploitatiebegrotingsamen.JekuntditinExceldoenofoppapier.

Opdracht26 ExploitatiebegrotingSerife

Serifeiseigenaarvaneenonderneming.Zijmaakteenexploitatiebegrotingvoorkomendjaar,opbasisvande volgendegegevens:

• Deverwachteomzetis € 10.350.000.

• Degemiddeldebrutowinstmargebedraagt36%.

• Depersoneelskostenbedragen € 1.242.000.

• Dehuisvestingskostenbedragen € 635.000.

• Erwordtnieuweinventarisaangeschaftvooreenbedragvan € 175.000.

• Detebetalenrenteopleningenbedraagt € 215.000.

• Deafschrijvingenbedragen € 574.000.

• Deverkoopkostenbedragen € 398.000.

• Deoverigebedrijfskostenzullennaarverwachting € 416.000bedragen.

• Serifeneemtmaandelijks € 4.000opvoorprivé-uitgaven.

• Hetgewaardeerdloonis € 72.500.

• Hetgeïnvesteerdeigenvermogenbedraagtop1januari € 750.000enop31december € 860.000.

• Degewaardeerdeinterestis1,2%overhetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen.

StelvoorSerifedeexploitatiebegrotingsamen.

Omzet

IWO

Brutowinst

CONCEPT KOPIJVERSIE

Exploitatiekosten

€ Huisvestingskosten

€ Personeelskosten

€ Verkoopkosten

€ Afschrijvingskosten

€ Rentekosten

Overigebedrijfskosten

Bedrijfsresultaat

Gewaardeerdloon

Opbrengsteigenvermogen

Gewaardeerdeinterest

Economischresultaat

3.9Hetbedrijfsresultaatendefiscus

Alsondernemerwiljewetenofjouwondernemingeconomischrendabelis.OokdeBelastingdienstisgeïnteresseerd injebedrijfsresultaat(winstuitonderneming),wantalsondernemermoetjeoverdewinstbelastingbetalen. DaarbijkijktdeBelastingdienstsomsandersnaarbedragendanjijalsondernemer.Jemaaktdaaromonderscheid tussendewinstalsbedrijfsresultaatende fiscalewinst.Defiscalewinstishetbedragwaaroverjealsondernemer belastingmoetbetalen.

Belastingdienstverdeeltdekostenindriegroepen:

Alsondernemervindjedatallekostendietemakenhebbenmetjouwonderneming,ookechttotdebedrijfskosten behoren.DeBelastingdienstvindtechterdaterbijsommigekostenookeenprivévoordeelis.Dezemagjeals ondernemernietofmaargedeeltelijkaftrekkenwaardoorjewinst(oppapier)hogerwordtenjemeerwinstbelasting moetbetalen.KostendiejevandeBelastingdienstniettotkostenmagrekenen,noemjeniet-aftrekbarekosten.

Meestalhoudjealsondernemerpasaanheteindevanhetjaarrekeningmetdeniet-aftrekbarekosten.Jeverrekent daninéénkeerdeverschillendieontstaanindebedrijfseconomischewinstberekeningendefiscale winstberekening.Ditbetekentdatdenettowinstdiejealsondernemeraanheteindevanhetjaarberekent,niet gelijkisaandefiscalewinst.JehebtnamelijkkostenafgetrokkenwaarvandeBelastingdienstvindtdathetgeen kostenzijn.Voorhetberekenenvandefiscalewinstteljedeniet-fiscalekostenopbijhetbedrijfsresultaat.

Schematischzietdaterzouit:

Bedrijfsresultaat

CONCEPT KOPIJVERSIE

Rekenvoorbeeld

Hetbedrijfsresultaatvaneenondernemer is € 28.000.Dezeondernemerheefteen vliegbrevet.Dehuurvaneenvliegtuigje waarmeehijnaareencongresisgevlogen, heefthijopgevoerdalsbedrijfskosten.Dit kosttehemtweedagenhuurà € 2.000per dag.Defiscusvindtdatdeondernemereen lijnvluchthadmoetennemennaarhet congres.Dehuurkostenvanhetvliegtuigje maghijdusnietalskostenopvoeren.

Gevraagd

Hoehoogisdefiscalewinst? Uitwerking

Naastdeaftrekbarekosten,zijnerooknogdezogenaamdefiscaleregelingendiemakendatjemisschienminder belastinghoefttebetalen.Dezeregelingenzijnafhankelijkvanderechtsvormvanhetbedrijf.Bezitjeeen eenmanszaak,vennootschaponderfirma(vof),maatschapofcommanditairevennootschap?Danwordje beschouwdalsondernemervoordeinkomstenbelasting,waardoorjeinaanmerkingkomtvoorde ondernemersaftrekendemkb-winstvrijstelling.Ditzijnbedragendiejeaftrektvanjewinst.Jebetaalthierdoor overeenlagerbedragbelasting.

Opdracht27 Aftrekbareofniet-aftrekbarekosten?

CONCEPT KOPIJVERSIE

Maakdeuitlegcompleet.Kiesdejuistewoorden.

1.De fiscale / niet-aftrekbare winstisdewinstwaaroverdeondernemerbelastingmoetbetalen.

2. Fiscale / Niet-aftrekbare kostenzijnkostendiedeondernemernietvanzijnbrutowinstmagaftrekken.

Opdracht28 FiscalewinstTed

Tedheeftdevolgendegegevensverzameld:

• Omzet € 1.495.000.

• Brutowinstmarge40%.

• Exploitatiekosten € 458.900,inclusief € 27.300niet-aftrekbarekostenen € 10.400interestkosten.

• Gewaardeerdloon € 84.500.

• Gewaardeerdeinterest € 15.600.

a. Berekenhetbedrijfsresultaat.

b. Berekenheteconomischresultaat.

c. Berekendefiscalewinst.

Opdracht29 FiscalewinstVaresh

Vareshheeftdevolgendegegevensverzameld:

• Omzet € 452.400.

• Inkoopwaardeomzet € 216.680.

• Personeelskosten:brutoloon € 2.700permaand,exclusief8%vakantiegeld.

• Desocialelastenzijn25%vanhetbrutoloon.

• Huisvestingskosten € 5.300permaand.

• Verkoopkosten6%vandeomzet.

• Afschrijvingskosten € 17.500.

• Overigeexploitatiekosten € 14.320,inclusief € 2.500niet-aftrekbarekosten.

• Interestkosten:leningvan € 175.000meteenrentevan2,5%,geenaflossingen.

• Gewaardeerdloon € 55.000.

• Gewaardeerdeinterest:rentestand2%overhetgemiddeldeigenvermogen.

• Eigenvermogenop1januari € 120.000.

• Eigenvermogenop31december € 135.000.

a. Berekenhetbedrijfsresultaat.

b. Berekenheteconomischresultaat.

c. Berekendefiscalewinst.

3.10Cashflow

CONCEPT KOPIJVERSIE

Voordatjeinvesteert,wiljewetenhoelanghetduurtvoordatdeinvesteringisterugverdiend.Dieperiodeisde terugverdientijd. Zodradeopbrengstengelijkzijnaandegemaaktekosten,hebjedeinvesteringterugverdiend. Hoekorterdieperiodeis,hoeminderrisicojelooptdatjedeinvesteringnietterugverdient.

Omdeterugverdientijdteberekenen,hebjehetinvesteringsbedragnodigendeopbrengstdiejejaarlijksmet deinvesteringbehaalt.Dezeopbrengstnoemjeookwelde cashflow.Diebestaatuitdenettowinstplus afschrijvingenopdeinvestering.Alsdecashflowbekendis,berekenjedeterugverdientijdmetbehulpvande volgendeformule.

Formule

Terugverdientijd = Geïnvesteerd bedrag Jaarlijkse cashflow

Rekenvoorbeeld

Eenondernemerwileennieuwemachineaanschaffen.Deinvesteringbedraagt € 300.000,derestwaardewordt geschatop € 40.000.Deeconomischelevensduurisvijfjaar.Erwordtafgeschrevenmeteenvastbedragperjaar. Hetbedrijfverwachtdatdenieuwemachineeenomzetvan € 840.000perjaaroplevert.Detotalekosten(inkoop +alleanderekosteninclusiefafschrijving)bedragen € 792.000perjaar.

Gevraagd

Berekendeterugverdientijd.

Uitwerking

Hetgeïnvesteerdebedragisbekend.Voordecashflowteljebijdenettowinstdeafschrijvingenop.

Dejaarlijksenettowinstvandezeinvesteringisdeomzet – allekosten= € 840.000 –€ 792.000= € 48.000. Dejaarlijkseafschrijvingis(€ 300.000 –€ 40.000)÷5= € 52.000. Decashflowis € 48.000+ € 52.000= € 100.000perjaar. Deterugverdientijdvandezeinvesteringis € 300.000÷ € 100.000=3jaar.

Ditbetekentdathetdriejaarduurtvoordathetbedrijfdeinvesteringindenieuwemachineheeftterugverdiend. Hetkannuvoorzichzelfbepalenofhetgedurendedezeperiodenietteveelrisicolooptmetdezeinvestering.

Eeninvesteringbeoordelenmetdeterugverdientijdheeftdevolgendenadelen:

• Jehoudtgeenrekeningmetwatergebeurtnadeterugverdientijd.Ofdeinvesteringdaarnaveelgeldoplevert, ziejenietterugindeterugverdientijd.

• Deterugverdientijdhoudtergeenrekeningmeedatgeldindeloopvandetijdminderwaardwordt.Anders gezegd:doorinflatieiseeneurodiejeovervijfjaarverdient,minderwaarddannu.

Voorbeeld

CONCEPT KOPIJVERSIE

OndernemerBaxkooptvoor € 150.000eenbedrijfswagenvoorhetbezorgenvanorders.AlsBaxover5jaarnet zo’nbedrijfswagenwilkopen,betaalthijdaarnaarverwachting € 175.000voor.Doordatprijzenstijgen,neemt dewaardevanhetgeldindeloopvandetijdaf.

Opdracht30 Cashflow

a. Watishetverschiltussendeterugverdientijdendecashflow?

b. Watisdecashflow?Kieshetjuisteantwoord. nettowinst – afschrijvingen nettowinst+afschrijvingen nettowinst÷afschrijvingen

c. Watisdeterugverdientijd?Kieshetjuisteantwoord. geïnvesteerdbedrag+jaarlijksecashflow geïnvesteerdbedrag – jaarlijksecashflow geïnvesteerdbedrag÷jaarlijksecashflow

Opdracht31 Inhoeveeltijdisdeinvesteringterugverdiend?

Berekendeterugverdientijdindevolgendegevallen.

a. Toboiseengrotespeleropdeijzerwarenmarkt.Hijwileendirecteconcurrentovernemenvoor € 480.000.De verwachtecashflowbedraagt € 60.000perjaar.

b. Eenondernemerwilnieuweinventariskopenvoor € 550.000.Derestwaardevandeinvesteringbedraagt € 50.000.Jaarlijkswordt € 62.500afgeschreven.Naarverwachtinglevertdenieuweinvesteringeenomzetop van € 675.000perjaar.Detotalekostenbedragen € 615.000perjaar.

c. Eendirect-marketingbedrijfwilvoor € 315.000investereninnieuweICT-apparatuur.Derestwaardevande investeringis € 15.000.Deeconomischelevensduuriszesjaar.Erwordtafgeschrevenmeteenvastbedrag perjaar.Naarverwachtinglevertdenieuweapparatuureenomzetopvan € 980.000perjaar.Detotalekosten bedragen € 925.000perjaar.

3.11Liquiditeitsbegroting

Indehandelgaatveelgeldom.Jemoeterdanookvoorzorgendatjevoldoendegeldinkashebtendater voldoendegeldopjelopenderekening(rekening-courant)bijdebankstaat.Ditgeldindevormvanmuntenen bankbiljettenindekasenhetrekening-couranttegoedbijdebank,zijndebetalingsmiddelenof liquidemiddelen (LM).Dehoeveelheidliquidemiddelenverandertvoortdurend,bijelkebetalingenbijelkeontvangst.

Liquiditeitsbegroting

Omjeniettelatenverrassendooreenonverwachttekortaanliquidemiddelen,maakjeeen liquiditeitsbegroting. Ditiseenoverzichtvanverwachteontvangstenenuitgavenindekomendeperiode.Dezeontvangstenenuitgaven zijnaltijdinclusiefbtw.Hetbelangrijkstedoelvaneenliquiditeitsbegrotingisdatjeweetofjevoldoendemiddelen hebtomindekomendeperiodeaanjefinanciëleverplichtingentekunnenvoldoen.

Jeuitgangspuntvoorditliquiditeitsbudgetisdestandvanjeliquidemiddelenaanhetbeginvaneenperiode. Daarteljedeverwachteontvangstenvoordieperiodebijopentrekjedeverwachteuitgavenvanaf.Zokunje vaststellenofjealdannietliquiditeitsproblemenkuntverwachten.

Eennegatiefsaldobijdebanknoemjeookwelroodstaan.Jehebtdandus geldtekort.Alsondernemerkunjebijdebankeenspecialebankrekening openenwaaropjetoteenbepaaldbedragnegatiefmagstaan.Zo'nrekening waaropjeroodmagstaan,noemjeeen rekening-courantkrediet. Hetbedragdatjemaximaalroodmagstaanopjerekening-courant,ishet kredietplafond.Hetbedragdatjenogvanjerekening-courantkuntopnemen, noemjededispositieruimte.Jeberekentdedispositieruimtedoorhetverschil tenementussenhetkredietplafondenhetsaldovanjerekening-courant. Eenhogerkredietplafondmaaktjedispositieruimtegroter.

Metdebankkunjeafspreken hoeveeljeroodmagstaan.

Rekenvoorbeeld

Alexheeft € 1.875inkas.Opzijnrekening-courantstaathij € 4.500rood.

Gevraagd

BerekenvoorAlexhetsaldoliquidemiddelen.

Uitwerking

HetsaldoliquidemiddelenishettotaalvanhetbedragdatAlexinkasheeftplushetsaldovanzijnrekening-courant.

BijAlexisdat € 1.875 –€ 4.500= € -2.625.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Rekenvoorbeeld

HetsaldoliquidemiddelenvanRameshbedraagt € -1.725.Hetafgesprokenkredietplafondbedraagtvoorhem € 5.000.

Gevraagd

BerekenvoorRameshdedispositieruimte.

Uitwerking

Dedispositieruimteishetbedragdatjenogkuntopnemenen/ofuitgeventotdatjeaanjekredietplafondzit. Rameshkandusnogbeschikkenover € 5.000 –€ 1.725= € 3.275.Datiszijndispositieruimte.

Alsjedeontvangstenenuitgavenvoordekomendeperiodehebtbegrooténhetsaldovandeliquidemiddelen weet,kunjenagaanofjebetalingsproblemenkrijgt.

Hetishandigisomjeontvangstenenuitgavenoverzichtelijkoptenemenineenspreadsheetprogrammazoals Excel.Hierinkunjeookgemakkelijkbedragenbijelkaaroptellenenvanelkaaraftrekken,zodatjealgauwweet hoejeervoorstaat.

KOPIJVERSIE

CONCEPT

Schematischzieteenliquiditeitsbegrotingerzouit:

Beginsaldoliquidemiddelen

CONCEPT KOPIJVERSIE

Eindsaldoliquidemiddelen

Voorhetbepalenvanheteindsaldoliquidemiddelenvuljehetbeginsaldoin.Daarteljedeverwachteontvangsten bijop.Danweetjehoeveelgeldernaarverwachtingintotaalbeschikbaaris.Alsjedaarvandeverwachteuitgaven aftrekt,weetjehetverwachteeindsaldoliquidemiddelen.

Rekenvoorbeeld

LotteisfranchisenemerbijBakkerBart.Op1januariheefthaarvestiging € 500inkasenstaater € 12.750opde bankrekening.Komendjaarverwachtzijinhaarvestiging € 52.500teontvangenen € 53.500uittegeven.

Gevraagd

HeeftLotteeenliquiditeitsprobleem?

Uitwerking

Omdevraagtekunnenbeantwoorden,vuljehetschemain.

Eindsaldoliquidemiddelen

Conclusie:Lotteheeftzoteziengeenliquiditeitsprobleem,wantzeheefthetkomendejaarvoldoendeliquide middelenomalleuitgaventekunnenbetalen.

Tochkanzichinditvoorbeeldeenprobleemvoordoen.Deeindstandliquidemiddelenisaanheteindevanhet jaarweliswaarpositief,maarjeweetnietopwelkmomentindieperiodedeuitgavenplaatsvinden.Alsdeuitgaven eerdergedaanwordendandeontvangstenbinnenzijn,kanindeloopvanhetjaarwéleenbetalingsprobleem ontstaan.Daarommakendemeestebedrijveneenliquiditeitsbegrotingvooreenkortereperiode,bijvoorbeeld vooreenkwartaal,eenmaandofzelfseenweek.

Opdracht32 Wathoortbijelkaar?

a. Welkeomschrijvinghoortbijwelkbegrip?

Omschrijving Begrip

Rekening-courantkrediet

CONCEPT KOPIJVERSIE

Bedragdatjemaximaalroodmagstaanopje rekening-courant

Bedragdatjenogkuntopnemenvanje bankrekening Roodstaan

Dispositieruimte

Kredietplafond

Hetgelddatjeinkashebtenjetegoedbijde bank

Negatiefsaldoopjerekening-courant

Afspraakmetdebankdatjeroodmagstaanop jebankrekening Liquidemiddelen

b. Bedenktweemaatregelendieeenleverancierkannemenalsjijhemsteedstelaatbetaalt.

Opdracht33 YassineenYvonne

Yassineheeft € 875inkas.Opzijnrekening-courantheefthijeenpositiefsaldovan € 5.245. Yvonneheeft € 2.325inkas.Ophaarrekening-courantheeftzijeennegatiefsaldovan € 4.265.

BerekenvoorYassineenYvonnehetsaldoliquidemiddelen.

Opdracht34 TitouenMuraria

VoordekomendeperiodeverwachtondernemerTitouhetvolgende:

• Deuitgavenzijn € 39.750.

• Deontvangstenzijn € 38.300.

• Hetbeginsaldoliquidemiddelenis € 2.000positief.

VoordekomendemaandheeftvestigingsmanagerMurariadevolgendegegevensgenoteerd:

• Inkas: € 1.250.

• Saldoopdebank: € 3.870.

• Deverwachteontvangstenzijn € 86.430.

• Deverwachteuitgavenzijn € 92.540.

LaatmeteenberekeningzienofTitouenMurariaeenliquiditeitsprobleemhebben.

Opdracht35 Dispositieruimte

CONCEPT KOPIJVERSIE

Sheffany'ssaldoliquidemiddelenbedraagt € -3.824.Hetkredietplafondis € 15.000. HetsaldoliquidemiddelenvanJetbedraagt € 2.824.Hetkredietplafondbedraagt € 7.500.

BerekenvoorSheffanydedispositieruimteenleguitwatditvoorhaarbetekent. BerekenvoorJetdedispositieruimte.

3.12Verschillenliquiditeitsbegrotingenexploitatiebegroting

Vooreenondernemerisdeexploitatiebegrotingeenbelangrijkhulpmiddelomhetresultaat(winstofverlies)te berekenen.Opdeexploitatiebegrotingstaanjeomzetenjekosten exclusiefbtw.Opdeliquiditeitsbegroting kunjezieninhoeverrejeaanjebetalingsverplichtingenkuntvoldoen.Opdeliquiditeitsbegrotingstaanje ontvangstenenjeuitgaven inclusiefbtw.

Daarnaastzijnernogmeerverschillen:

• Opdeexploitatiebegrotingisdeomzet(exclusiefbtw)eenopbrengstzodradeartikelenzijnverkocht.Opde liquiditeitsbegrotingiserpaseenontvangst(inclusiefbtw)alsdeklantheeftbetaald.

• Deaanschafvaneenduurzaambedrijfsmiddelnoteerjealseenuitgaveopjeliquiditeitsbegroting.Voorje exploitatiebegrotingheeftzo’naanschafgeendirectegevolgen,wantdezeuitgaveisgeenkostenpost.Wel boekjealsgevolgvandezeaanschafindekomendejarendeafschrijvingalskostenopjeexploitatiebegroting.

• Deinkoopwaardevandeverkochteartikelen,deIWO,wordt(exclusiefbtw)indeexploitatiebegroting opgenomen.Allebetalingenvandeinkopenworden(inclusiefbtw)alsuitgavenindeliquiditeitsbegroting opgenomen.

Voorbeeldverschilliquiditeits-enexploitatiebegroting

Voordeverzekeringvandebestelwagenbetaaltondernemer Boom&Bloeminmeidejaarnotavan € 600aanhet assurantiekantoor.Inmeiwordtditbedragalseenuitgaveinde liquiditeitsbegrotingopgenomen.Opdeexploitatiebegrotingboekt Boom&Bloemmaandelijks € 600÷12= € 50aanverzekeringskosten.

Uitgavendiegeenkostenzijn,wordenalleenindeliquiditeitsbegrotingopgenomenennietinde exploitatiebegroting.Voorbeeldenhiervanzijn:

• investeringeninduurzamebedrijfsmiddelen

• aflossingenopleningen

• afdrachtloonheffing

• contanteinkopen

• betalingenaanleveranciers

• afdragenvanbtw.

Kostendiegeenuitgavenzijn,wordenalleenindeexploitatiebegrotingopgenomenennietinde liquiditeitsbegroting.Voorbeeldenhiervanzijn:

• inkoopwaardevandeomzet(IWO)

• afschrijvingskosten.

Ontvangstendiegeenopbrengstenzijn,wordenalleenindeliquiditeitsbegrotingopgenomen.Voorbeelden hiervanzijn:

• privéstortingen

• terugteontvangenbtw

• ontvangstenvanklantendieoprekeningkochten

• opgenomenleningen

• ontvangstbijverkoopvaneenduurzaambedrijfsmiddel.

Opbrengstendiegeenontvangstenzijn,wordenalleenindeexploitatiebegrotingopgenomen.Voorbeelden hiervanzijn:

• boekwinstopverkochteduurzameproductiemiddelen

• verkopenoprekening.

Opdracht36 Verschillentussenexploitatie-enliquiditeitsbudget

a. Kiesofdeomschrijvingbijdeexploitatiebegrotingofbijdeliquiditeitsbegrotinghoort.

Aanschafvaneenduurzaamproductiemiddel

Afschrijvingenopeenduurzaamproductiemiddel

Betalingvandeinkopen

Bedragenexclusiefbtw

Bedrageninclusiefbtw

Ontvangstenenuitgaven

Inkoopwaardevandeverkochteartikelen

Omzetenkosten

Ophetmomentvanontvangstgeld

Ophetmomentvanverkoopgoederen

CONCEPT KOPIJVERSIE

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

Liquiditeitsbegroting / Exploitatiebegroting

b. Geefdrievoorbeeldenvanontvangstendiewelophetliquiditeitsbudgetstaan,maarnietopde exploitatiebegroting.

c. Geefdrievoorbeeldenvanuitgavendiewelopdeliquiditeitsbegrotingstaan,maarnietopde exploitatiebegroting.

3.13Ontvangsten

Ontvangstenvanondernemingenzijnbijvoorbeeldcontanteomzet,betalingendoorklantendieoprekening hebbengekocht,privéstortingenendeverkoopvanbedrijfsmiddelen.

Indeb2c-marktishetgebruikelijkdatklantenmeteenbijaankoopbetalen.Inbepaaldesituaties,zoalsbij webwinkels,betalenklantenalvóórdelevering.Indeb2b-marktwordtervaakpasachterafbetaald.

Alsklantenachterafmogenbetalen,leverjegoederenoprekening.Dezeklantennoemje debiteuren.Zijzijn afnemersvanwiejenogeenbedragmoetkrijgen.Detijdtussendeverkoopoprekeningendeontvangstvanhet bedragisde krediettermijndebiteuren.Vaakhebbendebiteureneenkrediettermijnvaneenmaand.

Alsjedeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotinggaatbepalen,ishetmomentvanontvangstvanbelang.Daarbij maakthetverschilofjealleencontanteverkopenhebt,alleenverkopenoprekening,ofeencombinatievanbeide.

Alleencontanteverkopen

Voorjeliquiditeitsbegrotingzijncontanteverkopenheteenvoudigst.Jeontvangtdebetalingmeteen,ophet momentvandeverkoop.Jeontvangstenzijnaltijddeverkopeninclusiefbtw.Inderetailofbijeen afhaalgroothandelbetalenklantenvaakmeteenaandekassa,bijvoorbeeldviadepinautomaat.De betalingsconditiecontant,contantebetaling,betekentdatdeklantbinneneenzeerkortetermijnhetverschuldigde bedragmoetovermaken.Voorjeliquiditeitsbegrotingmagjeervanuitgaandatjebijcontantebetalinghetgeld meteenontvangt.

Rekenvoorbeeld

Jouwondernemingheeftalleencontanteverkopen.Voordekomendeperiodezijndeverwachteomzetteninclusief btw:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Gevraagd

Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?

Uitwerking

Hettweedekwartaalbetreftdemaandenapril,meienjuni.Hetgaathieroverdeomzetteninclusiefbtw. Jeontvangsteninhettweedekwartaalzijn:

Ontvangstenverkoop

Alleenverkopenoprekening

Deliquiditeitsbegrotingbijverkoopoprekeningisietsingewikkelder.Jemoeternurekeningmeehoudendatje hetgeldvanjedebiteurenpaslaterontvangt.Vaakisdekrediettermijnéénmaandnalevering.Jouwdebiteuren moetendanbinnenéénmaandbetalen.Jegaaterdusvanuitdatjehetgeldeenmaandnadeverkoopontvangt.

Rekenvoorbeeld

Osanverkooptinzijnwebwinkelalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenéénmaandkrediet.Deverwachte omzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Gevraagd

Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?

Uitwerking

Hettweedekwartaalbetreftdemaandenapril,meienjuni.OmdatOsanéénmaandkredietgeeft,ontvangthij inaprilhetgeldvandeverkopeninmaart,inmeivandeverkopenvanaprileninjunivandeverkopeninmei. Osanheeftinhettweedekwartaaldusdevolgendeontvangsten.

HetbedragvanOsansverkopeninjuniontvangthijpasinjuli.

EindjuniheeftOsanvanklantendusnog € 37.560tegoed.Opdebalansvan30juni(of1juli)staatdepost debiteurenopdebalansvooreenbedragvan € 37.560.

Depostdebiteurenisaltijdinclusiefbtw.

Dekrediettermijndebiteurenkanookmeerofminderzijndaneenmaand,bijvoorbeeldanderhalvemaand.Dan gajeervanuitdatdeverkopengelijkmatigoverdemaandplaatsvinden.Hetgeldvandeverkopenuitdeeerste helftvandemaandkrijgjeanderhalvemaandlaterbinnen,namelijkindetweedehelftvandevolgendemaand. Hetgeldvandeverkopenuitdetweedehelftvandemaandontvangjeookweeranderhalvemaandlater,namelijk indeeerstehelftvandetweedevolgendemaand.

Rekenvoorbeeld

Koenverkooptalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenanderhalvemaandkrediet.Deverkopenzijngelijkmatig overdemaandenverdeeld.Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Gevraagd

a.Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?

b.WelkbedragstaatbijdebiteurenopdebalansvanKoenper30juni?

Uitwerking

a.Verdeeldeverkopenoverdeeersteentweedehelftvandemaand.Deontvangstenkomenanderhalvemaand later.

Dehelftvandeverkoopinfebruariontvangjeindetweedehelftvanmaart,deanderehelftontvangjeindeeerste helftvanapril.Zodoejedatookbijdeverkopenvandeanderemaanden.Ineenschemazietdateralsvolgtuit:

Ontvangenin

1–14feb. € 13.000

€ 13.000 15–28feb. € 14.000 € 14.000 1–15mrt. € 14.000

€ 14.000 16–31mrt. € 15.500

€ 15.500 1–15apr. € 15.500 € 15.500 16–30apr.

€ 16.700 1–15mei

b.Bijdebiteurenstaanopdebalansper30junidenogteontvangenbedragenvandeverkopenindetweede helftvanmei,deeerstehelftvanjuniendetweedehelftvanjuni: € 16.700+ € 15.900+ € 15.900= € 48.500.

Tip

Maakbijdedebiteurentermijnaltijdeersteenschemaomeenoverzichttekrijgenvanwanneerhetgeldwordt ontvangenvanietsdateerderisverkocht.

Combinatievancontanteverkopenenverkopenoprekening

Bedrijvenkunnenookvooreendeelcontantenvooreenanderdeeloprekeningverkopen.Indatgevalmoetje voordeliquiditeitsbegrotingelkemaandberekenenwelkgedeeltecontantisverkochtenwelkgedeelteop rekening.Decontanteverkopenontvangjeindemaandzelf,deverkopenoprekeningontvangjenade krediettermijn.

Rekenvoorbeeld

Lotterunteencash-and-carryhandelin speelgoed.Zeheeftcontanteverkopen, maarvandetotaleomzetlevertze80%op rekening.Deafnemerskrijgenéénmaand krediet.Deverwachteomzetten,inclusief 21%btw,zijnvoordekomendeperiode:

Juni Mei April Maart

Gevraagd

Welkebedragenstaanbijdeontvangsten opdeliquiditeitsbegrotingvanhettweede kwartaal?

Uitwerking

CONCEPT KOPIJVERSIE

Jeberekentnusteedsvandeomzettenwelkgedeeltejecontantverkooptenwelkgedeelteoprekening.

Voordeontvangstengajeuitvandeomzetinclusiefbtw.

Vandetotaleomzetis80%oprekening,dus20%iscontant.Decontanteomzetisin:

april:0,2× € 101.640= € 20.328

mei:0,2× € 82.280= € 16.456

juni:0,2× € 87.120= € 17.424.

Voordeontvangstenvandebiteurenineenmaandmoetjedeomzetoprekeninginclusiefbtwvande vorige maandberekenen.Datisin:

april:80%vandeomzetinmaart=0,8× € 90.750= € 72.600 mei:80%vandeomzetinapril=0,8× € 101.640= € 81.312

juni:80%vandeomzetinmei=0,8× € 82.280= € 65.824.

Lotteontvangtinhettweedekwartaaldusdebedragendiejeinhetschemaziet.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Op30juniheeftLottenog80%vandeomzetvanjunitegoed.Opdebalansvandiedatumwordtbijdebiteuren 80%van € 87.120= € 69.696opgenomen.

Opdracht37 Ontvangstenbijcontanteverkoop

Christianheeftalleencontanteverkopen.

Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:

a. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderdekwartaal?

Hilalheeftalleencontanteverkopen.Haarverkopenvallenonderhet21%btw-tarief. Deverwachteomzettenvoordekomendeperiodezijn:

b. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetvierdekwartaal?

Opdracht38 Ontvangstenbijverkoopoprekening

Michelverkooptalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenéénmaandkrediet. Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:

a. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderdekwartaal?

b. WelkbedragstaatbijMichelopdebalansper30septemberbijdebiteuren?

CONCEPT KOPIJVERSIE

Tedverkooptalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenéénmaandkrediet.Zijnomzetvaltonderhet21% btw-tarief.Aanomzetverwachthijvoordekomendeperiode:

c. WelkebedragenzetTedopdeliquiditeitsbegrotingbijdeontvangstenvanheteerstekwartaal?

d. WelkbedragstaatbijTedopdebalansper31maartbijdebiteuren?

Opdracht39 Verkopencontantenoprekening

Eenondernemerheeftcontanteverkopenenverkopenoprekening.Deafnemerskrijgenéénmaandkrediet.Van deverwachteomzettenis30%oprekening.Deverkopenzijngelijkmatigoverdemaandenverdeeld.Opdebalans van1oktoberstaat € 8.480bijdepostdebiteuren.

Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:

a. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetvierdekwartaal?

December November Oktober

€ Debiteuren1oktober

€ Contanteverkopenoktober € Verkopenoprekeningoktober

€ Contanteverkopennovember

Verkopenoprekeningnovember

Contanteverkopendecember

Totaal

b. Welkbedragstaatopdebalansvan1januaribijdebiteuren?

Frankheeftcontanteverkopenenverkopenoprekening.Deafnemerskrijgeneenhalvemaandkrediet.De verkopenzijngelijkmatigoverdemaandenverdeeld.

Opdebalansvan1aprilstaat € 21.460bijdepostdebiteuren.Vandeverwachteomzettenis45%oprekening. Voordekomendeperiodezijndeverwachteomzettenexclusief21%omzetbelasting:

CONCEPT KOPIJVERSIE

c. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?

Debiteuren1april

Contanteverkopenapril

Verkopenoprekeningapril

Contanteverkopenmei

Verkopenoprekeningmei € Contanteverkopenjuni

Verkopenoprekeningjuni

Totaal

d. Welkbedragstaatopdebalansvan1julibijdebiteuren?

3.14Uitgaven

Deuitgavenvaneenondernemingbestaanuitbetalingenaanleveranciers,betalingenaanpersoneelenoverige uitgaven.

Veeluitgavenzijnookkosten,maarnietinallegevallen.Loonbetalingenaanhetpersoneelzijn zoweluitgavenalskosten.Betalingenaancrediteurenzijngeenkosten,maaruitsluitenduitgaven.

Uitgavenaanleveranciers

Alsjeproducteninkooptbijleveranciers,hoefjevaaknietmeteentebetalen.Indatgevalkoopjeoprekening enbetaaljeachteraf.Deleverancierswaaraanjenogeenbedragmoetbetalen,zijnjouw crediteuren Voorbedrijvenonderlinggeldteenwettelijkebetalingstermijnvandertigdagen.Daarvanmagjeinonderling overlegafwijken.Detijdtussendeinkoopoprekeningendebetalingvanhetbedragnoemjede krediettermijn crediteuren.Alsjevanjeleveranciersdegekochtegoederenachterafmagbetalen,krijgjevanhen leverancierskrediet.Datiseendurevormvankrediet.

Rekenvoorbeeld

Eenondernemerdoetalleeninkopenoprekeningenontvangtéénmaandkredietvanzijnleverancier. Deverwachteinkopen,inclusief21%omzetbelasting,voordekomendeperiodezijn:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Gevraagd

a.Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotinginhettweedekwartaal?

b.Welkbedragstaatbijcrediteurenopdebalansper1juli?

Uitwerking

a.Deinkopenvanmaartbetaaljeinapril,deinkopenvanaprilbetaaljeinmeiendeinkopenvanmeibetaalje injuni.

Crediteuren

b.Op1julistaanderekeningenvanjuninogopen.Daaromstaatopdiedatumbijdepostcrediteurenopde balanseenbedragvan € 26.620.

Depostcrediteurenisaltijdinclusiefbtw.

Opdelaatstebalansziejehoeveeljeopdiedatumnogaancrediteurenmoetbetalen.Indedaaropvolgende periodekomenerbijdepostcrediteurenbedragenbijdoordatjeoprekeninginkooptengaanerbedragenaf doordatjerekeningenbetaalt.

Hoeveeleenondernemerinkoopt,hangtafvanzijnverwachteomzet.Alsbekendisdatdeinkoopwaardevande omzeteenbepaaldpercentagevandeomzetisenjeweethoevervantevorenjeinkoopt,kunjeuitrekenenhoeveel jepermaandinkoopt.Alsjevervolgensrekeninghoudtmetdekrediettermijncrediteuren,kunjeuitrekenen wanneerjedebedragenvandeinkoopbetaalt.

Rekenvoorbeeld

Xaverioheeftalleeninkopenoprekening.Deinkoopwaardevandeomzetis70%vandeomzet.Hijkooptaltijd eenmaandvantevorenin.Dusinjulikoopthijinopbasisvandeverwachteverkopeninaugustus.

Xaverioontvangtéénmaandkredietvanzijnleverancier.

Deverwachteomzettenvoordekomendeperiode,exclusief21%btw,zijn:

Gevraagd

a.Berekendeinkopen,exclusief21%btw,voorjuni,juli,augustusenseptember.

b.Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderdekwartaal?

c.Geefdegedeeltelijkeliquiditeitsbegrotingvoorhetderdekwartaal.

d.Geefhetverloopvandepostcrediteurenopdebalansweergedurendehetderdekwartaal.

Uitwerking

a.Deinkopen,exclusief21%omzetbelasting,bedragen:

injuni:0,7× € 242.000= € 169.400

injuli:0,7× € 344.000= € 240.800

inaugustus:0,7× € 298.000= € 208.600

inseptember:0,7× € 274.000= € 191.800.

b.Debetalingvandeinkopenisinclusiefbtw.

DeinkopenvanjunibetaaltXaverioinjuli: € 169.400+21%= € 204.974.

Deinkopenvanjulibetaalthijinaugustus: € 240.800+21%= € 291.368. Deinkopenvanaugustusbetaalthijinseptember: € 208.600+21%= € 252.406.

c.Degedeeltelijkeliquiditeitsbegrotingvoorhetderdekwartaal:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Crediteuren

d.Jekuntnudeberekeningenmakenvoordepostcrediteurenopdebalansgedurendehetderdekwartaal. Hetbeginsaldocrediteurenbetreftdeinkopeninjunivan € 169.400exclusiefbtw.

Injulimoetjeditbedragplusdebtwbetalen: € 169.400+21%= € 204.974. Deinkopenoprekeninginhetderdekwartaalzijnexclusiefbtw: € 240.800+ € 208.600+ € 191.800= € 641.200.

Inclusiefbtwmoetjeaanjeleveranciersnogbetalen: € 641.200+21%= € 775.852. Inhetderdekwartaalhebjeaancrediteurenbetaald(zievraagc): € 204.974+ € 291.368+ € 252.406= € 748.748.

Ditleverthetvolgendeoverzichtop:

Beginsaldocrediteuren1juli

Inkopenoprekeningderdekwartaal

Betaaldaancrediteureninhetderdekwartaal

Eindsaldocrediteuren30september

Heteindsaldocrediteurenper30septemberkomtovereenmetdeinkopenvanseptember(inclusiefbtw):€191.800 +21%= € 232.078.

Overigeuitgaven

Naastdebtw-afdrachten,deontvangstenbijverkoopendeuitgavenbijinkoophebjenogandereuitgaven. Voorbeeldenhiervanzijnbetalingeninverbandmetjepersoneel(nettolooninclusiefreiskostenendergelijke,af tedragenloonbelastingenpremiessocialeverzekeringen),huisvestingskosten(huur,energie,schoonmaak), renteenaflossingvanleningen,verzekeringenenverkoopkosten.

Opdracht40 Inkopenoprekeningmetéénmaandkrediet

Eenondernemerheeftalleeninkopenoprekening.Hijkrijgtéénmaandkredietvanzijnleveranciers.Debtwis 21%.Deverwachteinkoopfactuurprijzenvoordekomendeperiodezijn:

CONCEPT KOPIJVERSIE

a. Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderdekwartaal?

b. Welkbedragstaatop1juliopdebalansbijcrediteuren?

c. Welkbedragstaatop30septemberopdebalansbijcrediteuren?

d. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhetderdekwartaalvanditjaar.

Opdracht41 Betalingenaancrediteurenmetéénmaandkrediet

Umitheeftalleeninkopenoprekening.Hijontvangtéénmaandkredietvanzijnleveranciers.Debtwis9%.De verwachteinkoopprijzenvoordekomendeperiodezijn:

a. Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?

b. Welkbedragstaatop1aprilopdebalansbijcrediteuren?

c. Welkbedragstaatop30juniopdebalansbijcrediteuren?

d. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhettweedekwartaalvanditjaar.

Opdracht42 BetalingenaancrediteurenElise

CONCEPT KOPIJVERSIE

Eliseheeftalleeninkopenoprekening.Zeontvangteenhalvemaandkredietvanhaarleveranciers.Debtwis 21%.Debrutowinstmargeis30%.Elisekooptaltijdéénmaandvantevorenin.Zijkooptdusinjuliinwatzein augustusverwachtteverkopen.Deverwachteomzettenvoordekomendeperiodezijn:

a. HoeveelbedragendeinkopenvanEliseinjuni,juli,augustusenseptember?

b. HoeveelmoetEliseinhetderdekwartaalbetalenaancrediteuren?

Crediteuren1juli

Crediteurenjuli

Crediteurenaugustus

Crediteurenseptember

Totaal

c. Welkbedragstaatop1juliopdebalansbijcrediteuren?

d. Welkbedragstaatop30septemberopdebalansbijcrediteuren?

e. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhetderdekwartaalvanditjaar.

3.15Aandeslagmetjouwplan

Jehebtinmiddelsdebelangrijksteinzichtenopgedaanoverdeexploitatiebegrotingendeliquiditeitsbegroting. Nuishettijdomdezeinzichtentoetepassendoorjeeigenexploitatie-enliquiditeitsbegrotingoptestellen.Dit geeftjeeenduidelijkbeeldvanzoweljeverwachtewinstgevendheidalsjekasstroompositie.Hetopstellenvan dezebegrotingeniseencrucialestapinhetplannenvanjebedrijfsactiviteitenenhetbewakenvanjefinanciële gezondheid.

Jegaatzonaardee-learningenvolgtdaardestappenomjeexploitatiebegrotingenliquiditeitsbegrotingopte stellen.Doordezestappengoedtedoorlopen,creëerjeeengoedfinancieelplanvoorjouwbedrijf.

Opdracht43 Qredits:jeexploitatie-enliquiditeitsbegroting

Leeseerstonderstaandestappenvoordatjenaardee-learningmodulegaat.

• 1.

Beginmethetdoornemenvanhetvoorbeelddatwordtaangebodenviadetegel'Magazine:Exploitatieenliquiditeitsbegroting'.Ditvoorbeeldgeeftjeeenduidelijkoverzichtvanhoebeidebegrotingen eruitzienenwelkeonderdelenessentieelzijn.Zorgervoordatjegoedbegrijptwelkeelementen belangrijkzijnbijhetopstellenvanzoweleenexploitatiebegrotingalseenliquiditeitsbegroting.

Nadatjehetvoorbeeldhebtbestudeerd,gajezelfaandeslagviadetegel'Werkboek:Exploitatie-en liquiditeitsbegroting'.Volgdestappenomjebegrotingenoptestellen. • 2.

Hebjeallestappendoorlopen?Exporteerdanjouwexploitatie-enliquiditeitsbegrotingenupload dezeindedigitaleleeromgevingvanBoom. • 3.

KlikopdelinkvanQreditsomdebovengenoemdestappentedoorlopen. UploadenindedigitaleleeromgevingvanBoomdoejealsvolgt:

• 1.

• 2.

• 3.

Klikophetwittewerkboekicoon,linksbovenindee-learning.

KlikonderaanopdeExporteer-knopomjouwexploitatie-enliquiditeitsbegrotingtedownloaden.

Slajeexploitatie-enliquiditeitsbegrotingopjouwdeviceopenuploaddezevandaaruitindedigitale leeromgevingvanBoom.

Veelplezierensuccesmethetmakenvanjeeigenexploitatie-enliquiditeitsbegroting!

3.16Samenvatting

CONCEPT KOPIJVERSIE

Exploitatiebegroting

Alsondernemerishetbelangrijkominzichttehebbeninderesultatenvanjebedrijf.Ditdoejedooreen exploitatiebegrotingoptestellen,waarindeopbrengstenenkostenovereenbepaaldeperiodeworden weergegeven.Zo’nperiodekanvariërenvaneenmaandtoteenjaaroflanger.

Exploitatiekosten

Ookdebrutowinstisniethetbedragdateenbedrijfkanbehouden,aangezienerkostenwordengemaaktalsje aanhetondernemenbent.Dezekosten,de'exploitatiekosten',zijnnoodzakelijkvoorhetgebruikenwinstgevend makenvandeonderneming.

Exploitatiekostenkunnenwordeningedeeldopverschillendemanieren:

• Constanteenvariabelekosten

• Directeenindirectekosten

• Bedrijfseconomischekostensoorten.

Duurzameproductiemiddelen

Duurzameproductiemiddelen,zoalswinkelinventarisenvoertuigen,gaanmeerderejarenmee.

Eriseenverschiltussendetechnischelevensduurendeeconomischelevensduur.Opduurzameproductiemiddelen schrijfjeafomdewaardeverminderingvastteleggen.Erzijndrieverschillendemanierenvanafschrijven.Hetis verstandigjaarlijkshetafschrijvingsbedragtesparen,omtoekomstigevervangingenvanproductiemiddelente kunnenbetalen.

Winstuitonderneming

Dewinstuitondernemingwordtberekenddoordeexploitatiekostenvandebrutowinstaftetrekken.Hetresultaat hiervanishetbedrijfsresultaat,ookwelwinstuitonderneminggenoemd.

• Nettowinst: Wanneerdebrutowinsthogerisdandeexploitatiekosten,resulteertditineenpositief bedrijfsresultaat.

• Nettoverlies: Wanneerdeexploitatiekostenhogerzijndandebrutowinst,resulteertditineennegatief bedrijfsresultaat.

Kostenenopbrengsten

Hetisbelangrijkomdeexploitatiekostenlaagtehouden,omverliestevermijdenenwinsttekunnenmaken. Winstkanwordengebruiktvoorinvesteringeninhetbedrijf.Hetbreak-evenpoint(BEP)ishetpuntwaaropde opbrengstenpreciesdekostendekken,duserisgeenwinstengeenverlies.

Veiligheidsmarge

Hetberekenenvandebreak-evenafzet(BEA)enbreak-evenomzet(BEO)isbelangrijkvoorbedrijvendieverlies makenofdichtbijhunbreak-evenpointzitten.HetbereikenvandeBEOisdeeersteprioriteitomverlieste vermijden.Deveiligheidsmargegeeftaanhoeveeldewerkelijkeomzetkandalenvoordathetbedrijfweerverlies lijdt.DitwordtberekendalshetverschiltussendewerkelijkeomzetendeBEO,uitgedruktalseenpercentage vandeomzet.

Gewaardeerdekosteneneconomischresultaat

Hetbedrijfsresultaat,ookwelwinstuitonderneminggenoemd,iseenvergoedingvoorhetgewaardeerdloon, gewaardeerdeinterest,enhetondernemersrisico.

• Gewaardeerdloon:Eenvergoedingvoordearbeidsprestatievandeondernemerenonbetaaldemeewerkende familieleden.

• Opbrengsteigenvermogen: Hetbedragdatoverblijftvanhetbedrijfsresultaatnaaftrekvanhetgewaardeerd loon,ookwelrendementeigenvermogengenoemd.

Devolledigeexploitatiebegroting

Ineenexploitatiebegrotingneemjealleverwachteopbrengstenenkostenop,ongeachtofdebedragenalzijn ontvangenofuitgegeven.Investeringen,zoalsdeaankoopvaneennieuwcomputersysteem,wordennietdirect alskostenopgenomenindeexploitatiebegroting,inplaatsdaarvanwordendeafschrijvingenopdezeinvesteringen alskostengeboekt.Hetisdaarnaastbelangrijkdatprivé-uitgavenvandeondernemernietwordenopgenomen indekostenramingenvandeexploitatiebegroting.Ditomeencorrectenbetrouwbaarbeeldvandefinanciële vooruitzichtenvanhetbedrijftebehouden.

Hetbedrijfsresultaatendefiscus

Alsondernemerwiljewetenofjebedrijfeconomischrendabelis.DeBelastingdienstisgeïnteresseerdinje bedrijfsresultaat,omdatjebelastingmoetbetalenoverdewinst.Eriseenonderscheidtussenhetbedrijfsresultaat (winstuitonderneming)endefiscalewinst.Defiscalewinstishetbedragwaaroverbelastingwordtbetaald.Dat verschilontstaatomdatdeBelastingdienstsommigekostenbeschouwtalsgedeeltelijkofgeheelprivévoordeel, waardoordezenietvolledigaftrekbaarzijn.Naastdeaftrekbarekostenzijnerooknogfiscaleregelingen.Deze verlagendebelastbarewinst,waardoorjeminderbelastingbetaalt.

Cashflow

Voordatjeinvesteert,wiljewetenhoelanghetduurtvoordatdeinvesteringisterugverdiend.Dezeperiodeheet deterugverdientijd.Zodradeopbrengstengelijkzijnaandegemaaktekosten,isdeinvesteringterugverdiend. Eenkortereterugverdientijdbetekentminderrisicodatdeinvesteringnietwordtterugverdiend.Omde terugverdientijdteberekenen,hebjehetinvesteringsbedragendejaarlijkseopbrengstvandeinvestering (cashflow)nodig.Decashflowbestaatuitdenettowinstplusafschrijvingenopdeinvestering.

Liquiditeitsbegroting

Indehandelishetbelangrijkomvoldoendeliquidemiddelentehebben,zoalscontantgeldenbanktegoeden. Eenliquiditeitsbegrotinghelptjeomonverwachtetekortentevoorkomendoorverwachteontvangstenenuitgaven voordekomendeperiodeopeenrijtezetten.Hetdoelisomtewetenofjeaanjefinanciëleverplichtingenkunt voldoen.

Verschillenliquiditeitsbegrotingenexploitatiebegroting

Deexploitatiebegrotingisbedoeldomhetresultaatvandeondernemingteberekenen,dewinstofhetverlies.

Deliquiditeitsbegrotinggeeftinzichtindematewaarindeondernemingaanhaarbetalingsverplichtingenkan voldoen.Opdeexploitatiebegrotingwordendeomzetenkostenexclusiefbtwvermeld.Opdeliquiditeitsbegroting wordendeontvangstenenuitgaveninclusiefbtwweergegeven.

Ontvangsten

Ondernemingenontvangengeldviacontanteomzet,betalingendoorklantenoprekening,privéstortingen,en verkoopvanbedrijfsmiddelen.IndeB2C-marktbetalenklantenvaakdirect,terwijlindeB2B-marktbetalingen vaakachterafplaatsvinden.Klantendieoprekeningkopen,wordendebiteurengenoemdenhebbeneen krediettermijn,meestalvaneenmaand.

Uitgaven

Deuitgavenvaneenondernemingomvattenbetalingenaanleveranciers,personeelenoverigeuitgaven.Veel uitgavenzijnookkosten,maarnietaltijd.Bijvoorbeeld,loonbetalingenaanpersoneelzijnzoweluitgavenals kosten,terwijlbetalingenaancrediteurenuitsluitenduitgavenzijn.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht44 ExploitatiebegrotingBart(plusopdracht)

CONCEPT KOPIJVERSIE

Bartiseigenaarvaneentuincentrum.Voorhetkomendejaarheefthijdevolgendegegevensverzameld:

• Omzet € 595.000.

• Brutowinstopslag75%.

• Personeelskosten € 88.325.

• Huisvestingskosten € 40.025.

• Afschrijvingskosten € 29.085.

• Rentekosten € 1.380.

• Overigebedrijfskosten € 11.040.

• Transportkosten € 37.125.

• Verkoopkosten € 16.560.

• HetgewaardeerdloonsteltBartop € 27.600.

• Gewaardeerdeinterest € 2.070.

StelvoorBartdeexploitatiebegrotingsamen.

Opdracht45 VergelijkingmetexploitatiebeeldZaeed

Zaeedheeftoverhetvorigejaardevolgendefinanciëlegegevensverzameld.

Exploitatiebegroting

Omzet

547.645,00

339.539,90

Brutowinst

Inkoopwaardevandeomzet(IWO) 208.105,10

Kosten

Personeelskosten

87.623,20

54.764,50

Huisvestings-eninventariskosten 24.644,03

Overigekosten

Verkoopkosten + 49.288,05

Bedrijfsresultaat(nettowinst)

VoorhetkomendejaarverwachtZaeeddat:

• deomzetmet6%zalstijgen.

• deinkoopwaardevandeomzet(IWO)met4%stijgt.

• depersoneelskostenmet3,5%toenemen.

• dehuisvestings-eninventariskostenmet3%toenemen.

• deoverigekostenmet4%dalen.

216.319,78

DeverkoopkostenbegrootZaeedop € 35.000,inverbandmetinvesteringenindeautomatisering.Het exploitatiebeeldvoordegehelebranchezietervolgensfirmfocus.bizalsvolgtuit:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Kosten

Bedrijfsresultaat(nettowinst)

a. StelvoorZaeeddeexploitatiebegrotingvoorhetkomendejaaropineuro’seninprocentenvandeomzet. b. TrekvoorelkonderdeelvandeexploitatiebegrotingeenconclusiealsjedecijfersvanZaeedvergelijktmet debranchecijfers.Zetdezebijjeexploitatiebegroting.

Opdracht46 Ontvangstenbijverkoopoprekening(plusopdracht)

Eenondernemerheeftalleenverkopenoprekening.Deafnemerskrijgenvijftiendagenkrediet(maand30dagen). Deverkopenzijngelijkmatigoverdemaandenverdeeld.Opdebalansvan1aprilstaatbijdepostdebiteuren € 18.150.Deverkopenvanditfiliaalvallenonderhet21%btw-tarief.Deverwachteomzettenvoordekomende periodezijn:

a. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?(Voorde ontvangstenteljebijdeomzeteerstdebtwop.) Juni

Debiteuren01–04

Verkopenapril

Verkopenmei

Verkopenjuni

Totaal

b. Welkbedragstaatbijdezeondernemingopdebalansper30junibijdebiteuren?

Guusverkooptalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenanderhalvemaandkrediet.Deverkopenzijngelijkmatig overdemaandenverdeeld.

Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:

CONCEPT KOPIJVERSIE

c. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderdekwartaal? September Augustus Juli

Verkopenmei

Verkopenjuni

Verkopenjuli

Verkopenaugustus

Totaal

d. WelkbedragstaatbijGuusopdebalansper30septemberbijdebiteuren?

Opdracht47 Renteindeliquiditeitsbegroting(plusopdracht)

Achrafheeftop1januariinjaar1een4,5%-leningvan € 30.000afgeslotenbijdebank.Metdebankis overeengekomendatAchrafdeinterestjaarlijksachterafop31decemberbetaalt.Aanheteindevanhetjaarlost deondernemersteedseenvijfdedeelvandeleningaf.

a. Welkerenteenaflossingstaanvoorjaar1enjaar2opdeliquiditeitsbegrotingvanAchraf?Geeftelkensde berekening.

Simoneheeftop1juliinjaar1een3,5%-leningvan € 180.000afgeslotenbijdebank.Metdebankis overeengekomendatSimonedeinterestelkkwartaalachterafbetaalt. Op30junivanelkjaarlostSimonesteedseenvijftiendedeelvandeleningaf.

b. Watstaatinjaar1opdeliquiditeitsbegrotingvanSimone?Schrijfjeberekeningop.

c. Watstaatinjaar2opdeliquiditeitsbegrotingvanSimone?Schrijfeerstjeberekeningopensteldaarnahet desbetreffendedeelvandeliquiditeitsbegrotingvanmaart,juni,septemberendecemberop.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Simonebetaaltinheteerstehalfjaaraaninterest:

Op30junibetaaltzeookaflossing:

Vanaf1juliisdeleningnog:

Daarnabetaaltzeinhettweedehalfjaaraaninterest:

3.17Begrippen

Afschrijvingen

Afschrijvingengevenweerinhoeverrebedrijfsmiddelenineenbepaaldeperiodeinwaardedalen.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Bedrijfsresultaat

Nettowinstofnettowinst:brutowinst-exploitatiekosten.Ookwel:winstuitonderneming.

Break-evenafzet(BEA)

Deafzetwaarbijjegeenwinstofverliesmaakt.

Break-evenomzet(BEO)

Deomzetwaarbijdeopbrengstengelijkzijnaandegemaaktekosten.Bijdezeomzetmaakjegeenwinstengeen verlies.

Break-evenpoint(BEP)

Hetpuntwaarbijjegeenwinstengeenverliesmaakt.

Brutomarge

Brutowinstalspercentagevandeomzet.Ookwel:brutowinstmarge.

Brutowinst

Hetverschiltussendeomzetendeinkoopwaardevandeomzet:omzet-IWO.

Brutowinstmarge

Brutowinstalspercentagevandeomzet.Ookwel:brutomarge.

Brutowinstopslag

BrutowinstalspercentagevandeIWO.

Cashflow

Deopbrengst(nettowinstplusafschrijving)diejejaarlijksmeteeninvesteringbehaalt.

Crediteur

Leverancierswaaraanjenogeenbedragmoetbetalen.

Debiteuren

Afnemerswaarvanjenogeenbedragmoetkrijgen.

Directekosten

Kostenwaarbijjeeenrechtstreeksverbandkuntleggenmeteenproduct.

Dispositieruimte

Bedragdatjenogkuntopnemenvanjerekening-courant.

Duurzameproductiemiddelen

Bedrijfsmiddelendielangerdanéénproductieprocesmeegaan.

Economischresultaat

Vergoedingvoorhetondernemersrisico:opbrengsteigenvermogen – gewaardeerdeinterest.

Eenvoudigeopslagmethode

Detotaleindirectekostenuitgedruktinéénpercentagevandetotaledirectekosten.Ookwel:primitieve opslagmethode.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Exploitatiebeeld

Exploitatiebegrotingofexploitatiebegrotingzonderbedragen,maarinpercentagesvandeomzet.

Exploitatiebegroting

Overzichtvandeverwachteopbrengstenenkostenvoordekomendeperiode.

Exploitatiekosten

Kostendiejemaaktomtekunnenondernemen.

Fiscalewinst

Hetbedragwaaroverjealsondernemerbelastingmoetbetalen.

Gewaardeerdloon

Eenvergoedingvoordegeleverdearbeidsprestatievandeondernemerenzijnniet-betaaldemeewerkende familieleden.

Indirectekosten

Kostenwaarbijjeeenrechtstreeksverbandkuntleggenmethetproduct.

Inkoopwaardevandeomzet(IWO)

Hettotaalbedragwaarvoorjedeverkochteartikelenhebtingekocht.

Krediettermijncrediteuren

Detijdtussendeinkoopoprekeningendebetalingvanhetbedrag.

Krediettermijndebiteuren

Detijdtussendeverkoopoprekeningendeontvangstvanhetbedrag.

Kredietplafond

Bedragdatjemaximaalroodmagstaanopjerekening-courantkrediet.

Leverancierskrediet

Jemagvanjeleveranciersdegekochtegoederenachterafbetalen.

Liquiditeitsbegroting

Eenoverzichtvanverwachteontvangstenenuitgaveninclusiefbtwindekomendeperiode

Liquidemiddelen

Betalingsmiddelen:hetgeldindekasenhetrekening-couranttegoedbijdebank.

Nettoverlies

Negatiefbedrijfsresultaat.Deexploitatiekostenzijnhogerdandebrutowinst.

Nettowinst

Positiefbedrijfsresultaat.Debrutowinstishogerdandeexploitatiekosten.

Omzet

Totaalbedragvandeverkopentegenverkoopprijsovereenbepaaldeperiode.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Ondernemersrisico

Risicodatjealsondernemerjegeïnvesteerdevermogengeheelofgedeeltelijkkwijtraakt.

Opbrengsteigenvermogen

Watoverblijftvanhetbedrijfsresultaatnadatjeerhetgewaardeerdloonhebtafgehaald.Ookwel:rendement eigenvermogen.

Opslagpercentage

Percentagedatjehanteertomindirectekostentekoppelenaandedirectekosten,omdaarmeeeenkostprijste berekenen.

Primitieveopslagmethode

Detotaleindirectekostenuitgedruktinéénpercentagevandetotaledirectekosten.Ookwel:eenvoudige opslagmethode.

Rekening-courantkrediet

Eenbankrekeningwaaropjeroodmagstaan.

Rendementeigenvermogen

Watoverblijftvanhetbedrijfsresultaatnadatjeerhetgewaardeerdloonhebtafgehaald.Ookwel:opbrengst eigenvermogen.

Terugverdientijd

Detijddiehetduurtvoordateeninvesteringisterugverdiend.

Variabelekosten

Kostenwaarbijhettotaalbedragafhankelijkisvaneenstijgendeofdalendeomzet.

Vastekosten

Kostendienietveranderenalsdeomzetstijgtofdaalt.

Veiligheidsmarge

Hetverschiltussendewerkelijkeomzetendebreak-evenomzet,meestaluitgedruktineenpercentagevande omzet.

Verfijndeopslagmethode

Methodewaarbijjemetbehulpvanminimaaltweeopslagpercentagesdeindirectekostenaaneenproduct toerekent.

Winstuitonderneming

Nettowinstofnettowinst:brutowinst-exploitatiekosten.Ookwel:bedrijfsresultaat.

CONCEPT KOPIJVERSIE

HOOFDSTUK4 FINANCIËLEADMINISTRATIE

Vooreenondernemingishetvangrootbelangomeendeugdelijkefinanciëleadministratiebijtehouden.Hierin verwerkjeallefinanciëlegegevensdiemetjeondernemingtemakenhebben.Debasisvanjefinanciële administratieisdebalans,waarjealheteenenanderoverhebtgeleerd.Elketransactieheeftgevolgenvoorde waardevanjebezittingenofschulden,netalsandereontvangstenenbetalingen.Hierdoorverandertdebalans voortdurend.Hoedatindefinanciëleadministratiewordtverwerkt,leerjeindithoofdstuk.

Leerdoelen

• Jekuntwijzigingeninbalanspostenverwerkenenherkentdegevolgenvooranderebalansposten.

• Jehebtinzichtinderelatietussendeverschillendeonderdelenvandefinanciëleadministratie(kasboek, bankboek,grootboek,voorraadadministratie,debiteuren-encrediteurenadministratieenin-en verkoopadministratie).

• Jekuntfinanciëleenadministratieveactiviteitentenbehoevevandebedrijfsvoeringbijhouden.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht1 Kennismaking

Bekijkhetfilmpje.

a. Waaruitbestaateenfinanciëleadministratie?

b. Watiseenanderwoordvoorfinanciëleadministratie?

c. Waarommoetjeeenfinanciëleadministratiebijhouden?

d. Hoelangmoetjedefinanciëleadministratiebewaren?

4.1Veranderingeninbezittingenenschulden

Opeenbalansstaandebezittingen,deschuldenenhet eigenvermogenvandeonderneming.Eenbalansiseen momentopname.Doordatdebezittingenenschulden vandeondernemingvoortdurendveranderen,ontstaat steedseennieuwebalans.Deveranderingenontstaan doorfinanciëlefeiten.Elkehandelingwaardoorde waardevaneenbezitting,eenschuldofheteigen vermogenverandert,iseen financieelfeit.Goederen in-ofverkopen,eencrediteurbetalen,geldvaneen debiteurontvangen,lonenbetalenofanderekosten maken,zijnvoorbeeldenvanfinanciëlefeiten.

Financiëlefeitenkunjeverdelenintweegroepen:

• veranderingendiegeeninvloedhebbenopheteigen vermogen.

• veranderingendie wel invloedhebbenopheteigenvermogen.

Rekenvoorbeeld

Noamsteltper1januaridevolgendebalanssamen:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Noamnoteertineenweekdevolgendefinanciëlefeiten:

• Op3januaribetaalthij € 5.000perbankaaneencrediteur.

• Op5januarikoopthijoprekeningvoor € 10.000nieuwevoorraad.

• Op7januariontvangthijperbank € 2.000vaneendebiteur.

Elkeverkoopiseenfinancieelfeit.

Gevraagd

a.Welkeveranderingenontstaanopdebalansalsgevolgvandezefinanciëlefeiten?

b.StelvoorNoamdebalansper7januarisamen.

Uitwerking

a.Opdebalansveranderthetvolgende.

Doordebetalingaandecrediteurop3januari:

• daaltaandedebetzijdehettegoedbijdebankmet € 5.000.

• daaltaandecreditzijdedeschuldaancrediteurenmet € 5.000.

Debalansblijftinevenwicht.

Doorop5januarinieuwevoorraadoprekeningtekopen:

• stijgtaandedebetzijdedevoorraadmet € 10.000.

• stijgtaandecreditzijdedeschuldaancrediteurenmet € 10.000.

Debalansblijftinevenwicht.

Doorop7januarigeldvaneendebiteurteontvangen:

• stijgtaandedebetzijdehetbanktegoedmet € 2.000.

• dalenaandedebetzijdedevorderingenopdebiteurenmet € 2.000.

Debalansblijftinevenwicht.

CONCEPT

KOPIJVERSIE

Credit

Financiëlefeitendiewélinvloedhebbenopheteigenvermogen

Alsjegoederenverkoopt(metwinstofverlies)ofkostenmaakt,veranderennietalleendebezittingenenschulden, maarookheteigenvermogen.Doorwinst,verliesenkostenwordje,eenvoudiggezegd,rijkerofarmer.Ookals jegeldvanjeprivérekeningovermaaktnaarjeonderneming,groeitheteigenvermogen.Doorprivéopnamen daaltheteigenvermogen.

Balansper7januari

Rekenvoorbeeld

CONCEPT KOPIJVERSIE

IndevolgendeweeknoteertNoamdevolgendegebeurtenissen:

• Op12januaribetaalthijviadebank € 4.000voorreclamekosten.

• Op14januarimaakthijeenoverzichtvandeverkopenoprekeningindeeerstetweewekenvanjanuari:voor € 18.000goederenverkochtmeteeninkoopwaardevan € 11.000.

Gevraagd

a.Welkeveranderingenontstaanopdebalansalsgevolgvandezefinanciëlefeiten?

b.StelvoorNoamdebalansper14januarisamen.

Uitwerking

a.Opdebalansveranderthetvolgende.

Doordebetalingvanreclamekostenop12januari:

• daaltaandedebetzijdehettegoedbijdebankmet € 4.000.

Hierstaangeennieuwebezittingentegenoverendeschuldendalenniet.Daarom:

• daaltaandecreditzijdeheteigenvermogenmet € 4.000.

Debalansblijftzoinevenwicht.

Doordeverkopenop14januari:

• daaltaandedebetzijdedevoorraadmet € 11.000.

• stijgenaandedebetzijdedevorderingenopdebiteurenmet € 18.000.

Persaldoneemtdedebetzijdetoemet(€ 18.000 –€ 11.000)= € 7.000.Doordezebrutowinst:

• stijgtaandecreditzijdeheteigenvermogenmet € 7.000.

Debalansiszoweerinevenwicht.

b.Vervolgensberekenjedebalanspostendieveranderdzijn:

• Voorraadwordt € 100.000 –€ 11.000= € 89.000.

• Bankwordt € 61.000 –€ 4.000= € 57.000.

• Debiteurenwordt € 43.000+ € 18.000= € 61.000.

• Eigenvermogenwordt € 235.000 –€ 4.000+ € 7.000= € 238.000.

Hiernasteljedenieuwebalansopper14januari.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht2 Financiëlefeiten

a. Watzijnfinanciëlefeiten?

b. Inwelketweegroepenkunjefinanciëlefeitenverdelen?

c. GeefeenvoorbeeldvaneenfinancieelfeitwaardoordepostDebiteurenafneemt.

d. GeefeenvoorbeeldvaneenfinancieelfeitwaardoordepostCrediteurenafneemt.

e. Waaromiseenbalansaltijdinevenwicht?

f. Wanneerwordtheteigenvermogengroter?

g. Wanneerwordtheteigenvermogenkleiner?

Opdracht3 VeranderingbalansMandy

Mandyheeftop1augustusdevolgendebalansopgemaakt:

Debet

Balansper1augustus

Noteerbijdevolgendefinanciëlefeitenwelkebalanspostenveranderenenhoezeveranderen.

a. Op2augustusbetaaltMandyperbank € 11.200aancrediteurWimdeVreugd.

b. Op7augustusverkooptMandyvoor € 25.300goederenoprekening.Deinkoopprijsvandezegoederenwas € 14.000.

c. Op14augustusbetaaltMandyperbank € 11.880voorbedrijfskosten.

d. Berekenper14augustusdenieuwebalansbedragenvanderekeningenVoorraadgoederen,Debiteuren,Bank, EigenvermogenenCrediteuren.

e. Steldenieuwebalansper14augustussamen.

DownloaddebijlageenmaakdeopdrachtinExcel.

Opdracht4 VeranderingbalansJob

Jobishandelaarindierenvoeding.Zijnbalanszieterop1januarialsvolgtuit.

Balansper1januari

CONCEPT KOPIJVERSIE

Noteernaelkfinancieelfeitwelkebalanspostenveranderenenmetwelkbedrag.

a. Op7januarilostJobperbank € 6.000afopdefamilielening.

b. Op12januaritanktJobvoor € 60benzinevoordebedrijfswagen.Hijrekentmetdepinpasvanhetbedrijfaf.

c. Op15januarikoopthijhondenkluivenoprekeningvoor € 2.000.

d. Op21januaridoethijeenaankoopoprekeningvaneennieuwecomputervoor € 1.250.

e. Op28januariheefthijperbank € 2.500betaaldaanleverancierBolus.

f. Op30januariheefthijperbank € 1.000overgeschrevennaardeprivérekening.

g. Op31januariheefthijvoor € 2.750hondenvoeroprekeningverkochtaanhetdierenasiel.Deinkoopprijsvan dezeverkopenbedroeg € 1.900.

h. Steldebalansper31januarisamen.

DownloaddebijlageenmaakdeopdrachtinExcel.

Opdracht5 VeranderingenbalansMees

CONCEPT KOPIJVERSIE

Meesheeftper1julidevolgendebalansopgemaakt.

OverjuliverzameldeMeesdevolgendefinanciëlefeiten:

Vanhetrekening-courantkredietovergemaaktnaardeprivébankrekening 24-07

Perbankrentekostenvandehypothecaireleningbetaald 28-07

Stagevergoedingaandestagiairperkasbetaald 31-07

a. Noteervoorelkedatumwelkebalanspostenveranderenenmetwelkbedrag. b. Steldebalansper31julisamen.

DownloaddebijlageenmaakdeopdrachtinExcel.

4.2Grootboek

Debalanskunjezienalseenfoto,eenmomentopnamevande financiëlesituatie.Hetisondoenlijkomnaelkfinancieelfeiteen nieuwebalansoptestellen.Indepraktijkgebeurtdatookniet. Voorhetbijhoudenvandeveranderingengebruikjeeen grootboek,datissamengestelduiteenaantal grootboekrekeningen.Indegrootboekrekeningenhoudjeper balanspostdeveranderingenineenbepaaldeperiodebij.

Eengrootboekrekeningheeft,netalsdebalans,eendebet-eneen creditzijde.Jeopenthetgrootboekaandehandvandebalans. Komteenrekeningdebetopdebalansvoor,dannoteerjehet balansbedragaandedebetzijdevandegrootboekrekeningmetdeomschrijving ‘Balans’ endedatumvande balans.

Jewerktdeboekhoudingbij.

Rekenvoorbeeld

Noamsteltper1januaridevolgendebalanssamen:

Gevraagd

OpenvoorNoamdegrootboekrekeningen.

Uitwerking

Openjehetgrootboek,danopenjevoorelkepostdieopdebalansvoorkomteenapartegrootboekrekening. Daaropnoteerjehetbedragvandiebalanspostaandezelfdekantalsopdebalans.

Debet

CONCEPT KOPIJVERSIE

Inevenwichtblijven

Omdateenbalansaltijdinevenwichtis,ishetgrootboeknaopeningookinevenwicht:vanalle grootboekrekeningensamenishettotaalvandedebetbedragengelijkaanhettotaalvandecreditbedragen.Je moetervoorzorgendatditaltijdinevenwichtblijft.Alsjeietsaandedebetzijdeopeengrootboekrekeningnoteert, moetjedatzelfdebedragookaandecreditzijdeopeenanderegrootboekrekeningnoteren.

Eenveranderingdebetnoterenopeengrootboekrekeningheet debiteren.Eenveranderingcreditnoterenop eengrootboekrekeningheet crediteren

Hetgrootboekbijwerken

Vanelkfinancieelfeithebjeeendocument.Dezedocumentenscanjeenslajeopjecomputerop.Jegeeftelk documenteenvolgnummer.Jebeginthetvolgnummermetéénoftweelettersdielatenzienbijwelke grootboekrekeninghetdocumenthoort.Dedocumentendiejegebruiktzijn:

• Inkoopfacturen(IF)

• Kasstukken(K)

• Verkoopfacturen(VF)

• Bankafschriften(B)

• Diverseposten(DI).

Financiëlefeitenverwerkjeingrootboekrekeningen.Daarbijonderscheidjedriesoortengrootboekrekeningen:

• rekeningenvanbezit

• rekeningenvanschuld

• rekeningeigenvermogen.

Voorhetbijwerkenvandegrootboekrekeningengebruikjedebijbehorendeboekingsregels:

• regelvanbezit

• regelvanschuld

• regelvaneigenvermogen.

Deregelvanbezit

Eenbezittingstaatdebetopdebalans.JeopentdegrootboekrekeningDebet.

• Alsdebezittinggroterwordt,debiteerjedegrootboekrekening.

• Alsdebezittingkleinerwordt,crediteerjedegrootboekrekening.

Debet Balans

Bezitwordtgroter

Credit Bezit

Bezitwordtkleiner

Deregelvanschuld

Eenschuldstaatcreditopdebalans.JeopentdegrootboekrekeningCredit.

• Alsdeschuldgroterwordt,crediteerjedegrootboekrekening.

• Alsdeschuldkleinerwordt,debiteerjedegrootboekrekening.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Credit Schuld Debet

Balans

Schuldwordtkleiner → debiteren

Deregelvaneigenvermogen

Schuldwordtgroter → crediteren

Heteigenvermogenstaatcreditopdebalans.JeopentdegrootboekrekeningCredit.

• Alsheteigenvermogengroterwordt,crediteerjedegrootboekrekening.

• Alsheteigenvermogenkleinerwordt,debiteerjedegrootboekrekening.

Debet

Eigenvermogenwordtkleiner → debiteren

Credit Eigenvermogen

Balans

Eigenvermogenwordtgroter → crediteren

Belangrijkisdatjedezeboekingsregelsgoedkent.Hiernastaanzesamengevatineenschema.

Bijelkfinancieelfeitgeefjeeerstinhetschemaaan:

• welkerekeningenjemoetbijwerkenenwelkeregeljedusmoettoepassen.

• watvoorsoortrekeningdatis.

• ofderekeninggroterofkleinerwordtenofjemoetdebiterenofcrediteren.

Voordeomschrijvingopdegrootboekrekeningengebruikjehetnummervanhetboekingsdocument.

Rekenvoorbeeld

Op5januaribetaaltNoameencrediteureenbedragvan € 5.000perbank. B1

Gevraagd

WerkvoorNoamdegrootboekrekeningenbij.

Uitwerking

AlsNoameencrediteurbetaalt,wordtdeschuldaancrediteurenkleiner.Daaromdebiteerthijhetbedragopde rekeningCrediteuren(regelvanschuld).OokwordtdebezittingBankkleiner.Hetbedragcrediteerthijopde rekeningBank(regelvanbezit).

Ineenschema:

Grootboekrekening

Soortrekening/Regelvan

Wordtgroterofkleiner

Debiteren/crediteren

Crediteren Kleiner Bezit Bank

Debiteren Kleiner Schuld Crediteuren

Ditverwerkjeinbeidegrootboekrekeningen:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Rekenvoorbeeld

Op7januarikooptNoamnieuwevoorraadoprekeningvooreenbedragvan € 10.000. IF1

Gevraagd

WerkvoorNoamdegrootboekrekeningenbij.

Uitwerking

OmdatNoamnieuwevoorraadkoopt,wordtzijnbezittingVoorraadgroter.DegrootboekrekeningVoorraad debiteerthij(regelvanbezit).Hijkooptoprekening,zijnschuldaancrediteurenwordtgroter.Datcrediteerthij dusopderekeningCrediteuren(regelvanschuld).

Ineenschema:

Grootboekrekening

Voorraad

Soortrekening/Regelvan

Wordtgroterofkleiner

Debiteren/crediteren

Debiteren Groter Bezit

Crediteren Groter Schuld Crediteuren

Ditverwerkjeindegrootboekrekeningen:

CONCEPT KOPIJVERSIE

OpderekeningCrediteurenhadjeop5januarialeenboekinggenoteerd.Erisnueennieuwe boekingbijgekomen.

Rekenvoorbeeld

Op9januariontvangtNoamperbankvaneendebiteureenbedragvan € 2.000.

Gevraagd

WerkvoorNoamdegrootboekrekeningenbij.

Uitwerking

AlsNoamvaneendebiteur € 2.000perbankontvangt,wordtzijnbezittingBankgroter.Hijdebiteertderekening Bank(regelvanbezit).Zijnbezittingdebiteurenwordtkleiner.HijcrediteertderekeningDebiteuren(regelvan bezit).

Ineenschema:

Grootboekrekening

Bank

Debiteuren

Soortrekening/Regelvan

Wordtgroterofkleiner

Groter Bezit

Bezit

Kleiner

Ditverwerkjeopdebetreffendegrootboekrekeningen:

Debiteren/crediteren

Debiteren

Crediteren

Rekenvoorbeeld

Op12januaribetaaltNoamaanreclamekosteneenbedragvan € 4.000perbank. B3

Gevraagd

WerkvoorNoamdegrootboekrekeningenbij.

Uitwerking

AlsNoamdereclamekostenperbankbetaalt,wordtzijnbezittingBankkleinerendusgecrediteerd(regelvan bezit).Doorkostentebetalen,veranderengeenandererekeningenvanbezitenookgeenrekeningenvanschuld. Zijneigenvermogenwordthierdoorkleinerenwordtgedebiteerd(regelvaneigenvermogen).

Ineenschema:

Grootboekrekening

Soortrekening/Regelvan

Wordtgroterofkleiner

Kleiner Bezit Bank

Eigenvermogen

CONCEPT KOPIJVERSIE

Kleiner Eigenvermogen

Debetreffendegrootboekrekeningenwerkjeverderbij:

Debiteren/crediteren

Crediteren

Debiteren

Rekenvoorbeeld

Op15januariverkooptNoamoprekeningvooreenbedragvan € 18.000.Deinkoopprijsvandezeverkopenbedroeg € 10.000. VF1

Gevraagd

WerkvoorNoamdegrootboekrekeningenbij.

Uitwerking

OmdatNoamoprekeningheeftverkocht,wordtzijnbezittingDebiteuren € 18.000groterendusgedebiteerd (regelvanbezit).Zijnvoorraadwordt € 10.000kleinerendusgecrediteerd(regelvanbezit).

Hetverschiltussendeverkoopprijsendeinkoopprijsisdebrutowinst.Debrutowinstis € 18.000 –€ 10.000= € 8.000.Doordebrutowinstwordtheteigenvermogengroterendusgecrediteerd(regelvaneigenvermogen).

Ineenschema:

Grootboekrekening

Debiteuren

Voorraad

Eigenvermogen

CONCEPT KOPIJVERSIE

Soortrekening/Regelvan

Wordtgroterofkleiner

Debiteren/crediteren

Debiteren Groter Bezit

Crediteren Kleiner Bezit

Crediteren Groter Eigenvermogen

Debetreffendegrootboekrekeningenwerkjebij:

Debet

Debet

Opdracht6 Grootboek

Vuldeontbrekendewoordenin.

1.Elkebalanspostwordtverwerktopeen .Dezerekeningenvormensamen het

2.Hetgrootboekopenjeaandehandvande .Vaneenpostdiedebetopde balansstaat,openjedegrootboekrekening .Komteenrekening opdebalansvoor,danopenjedegrootboekrekeningcredit.

3.Grootboekrekeningenonderscheidjeinrekeningenvan ,rekeningenvan enrekeningenvan

4.Dedrieboekingsregelszijnderegelvan ,deregelvan enderegelvan

5.Eenrekeningvanschuldhoortbijeenpostdie opdebalansstaat.Alsde schuldkleinerwordt, jehetbedragopdegrootboekrekening.

6.Derekeningvaneigenvermogenstaat opdebalans.Wordtheteigen vermogengroter,dan jehetbedragopdegrootboekrekening.

Opdracht7 GrootboekAleksandr

CONCEPT KOPIJVERSIE

Per1januariheeftAleksandrvoorzijnhandelsondernemingdevolgendebalans.

a. OpenvoorAleksandrhetgrootboek.

DownloadhetExcelbestand.

IndeondernemingvanAleksandrkomendevolgendefinanciëlefeitenvoor.

B1

Op3januariontvangtAleksandrperbankvandebiteurVandeReijt € 8.000.

Op6januariperbank € 7.000betaaldvoordiverseonderdelenvoordebedrijfsinventaris.Deonderdelenzijnontvangen. B2

B3

Op10januariperbank € 15.000betaaldaancrediteurWouterMichielsen.

Op14januarioprekeninggekochtbijFlorijnBVdiversegoederenvoor € 24.000.Degoederenzijnontvangen. IF1

b. Werkaandehanddaarvandegrootboekrekeningenbij.

DownloadhetExcelbestand.

Opdracht8 GrootboekJo

Joheeftvoorzijnondernemingper1januaridevolgendebalansopgemaakt.

a. OpenvoorJohetgrootboek.

DownloadhetExcelbestand.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Joheefteenoverzichtvandevolgendefinanciëlefeiten.

Op4januarigoederenoprekeninggekochtenontvangenvanJ.deJonghvooreenprijsvan € 55.000. IF1

B1

VF1

Op5januariperbank € 3.000betaaldaanBreburgvoordehuurvanhetbedrijfspandoverjanuari.

Op8januarigoederenoprekeningverkochtaanLouisBuitenhekvooreenbedragvan € 60.000.Deinkoopprijsvandezegoederen was € 35.000.

Op15januariperbank € 6.000betaaldaancrediteurVanRijswijk. B2

Op20januariperbank € 10.000ontvangenvandebiteurK.Kuis. B3

Op25januariperbankbetaald € 3.800voorloonkostenen € 1.400voordiversekosten. B4

b. Werkaandehanddaarvandegrootboekrekeningenbij.

DownloadhetExcelbestand.

Opdracht9 GrootboekGerard

Gerardheeftvoorzijnondernemingper1julidevolgendebalansopgemaakt.

OverjuliheeftGerarddevolgendefinanciëlefeitenverzameld:

OprekeninggoederengekochtenontvangenvanH.Klaassen,vooreenprijsvan € 44.000. IF1

B1

VF1

Betaaldperbankvoordehuurvanhetbedrijfspandoverjuli € 2.400.

VerkochtoprekeningenafgeleverdaanFransRouschop:goederenvooreenbedragvan € 36.000.Deinkoopprijsvandeze goederenwas € 20.000.

BetaaldperbankaancrediteurVanEtten € 4.800. B2

B3

B4

OntvangenperbankvandebiteurVersyck € 6.000.

Betaaldperbank:

• Loonkostenvoorjuli € 3.000.

• Diversekostenoverjuli € 1.200.

Openhetgrootboekenverwerkdefinanciëlefeitenindegrootboekrekeningen.

DownloadhetExcelbestand.

CONCEPT KOPIJVERSIE

4.3Hulprekeningenvanheteigenvermogen

TotnutoeboektejeallekostenenbrutowinstopdegrootboekrekeningEigenvermogen.Daaraanziejeofhet eigenvermogenineenperiodeistoegenomenofafgenomen.Maarjewiltookwetenwatdeoorzakenzijnvan dietoe-enafnames.DaaromwordtdegrootboekrekeningEigenvermogenopgesplitstinaparterekeningen.Dat zijnde hulprekeningenvanheteigenvermogen.OpderekeningEigenvermogenzelfboekjehelemaalniets meer.

Voorbeeldenvanhulprekeningenvanheteigenvermogenzijn:

• Opbrengstenrekeningen:

– Opbrengstverkopen.

• Kostenrekeningen:

– Inkoopwaardeverkopen

– Loonkosten

– Huurkosten

– Overigekosten.

• Privé.

OpdehulprekeningOpbrengstverkopenboekjedeverkoopprijs.Omdatheteigenvermogenhierdoorgroter wordt,crediteerjedezerekeningvoorhetvollebedrag.

OpdehulprekeningInkoopwaardeverkopenboekjedeinkoopwaardevandeverkochtegoederen.Hierdoor wordtheteigenvermogenkleiner,dusdebiteerjedezerekening.

AlsgevolgvandezetweeboekingenneemthetEigenvermogenpersaldotoemethetbedragvandebrutowinst. Dithoefjenietmeerapartteboeken.

Opdehulprekeningenvankostenboekjedeverschillendekosten(zoalsloonkosten,huurkostenenoverige kosten).Doorkostenwordtheteigenvermogenkleiner,dusdebiteerjedezerekeningen.Kostenwaarvoorje geenapartehulprekeninghebtboekjeopdehulprekeningOverigekosten.

Hetkomtregelmatigvoordatdeeigenaarvaneeneenmanszaakgoederenofgeldvoorprivéuitdezaakneemt ofindezaakinbrengt.JeboektdezefinanciëlefeitenopdehulprekeningPrivé.Dooreenprivéopnamewordt heteigenvermogenkleiner,dusdebiteerjedezerekening.Vooreenprivéstortinggeldthetomgekeerde.

Voorbeelden

Voorbeeldenvanprivéopnamen:

• opnamevangeldvoordehuishouding

• betalingvaninkomstenbelastingviaeenzakelijkebankrekening

• privégebruikvangoederenuitdezaak.

Voorbeeldenvanprivéstortingen:

• stortingvangeldindezaak

• goederenbeschikbaarstellenvoordezaak,bijvoorbeeldinbrengvaninventarisuitprivé.

Hulprekeningenopenjeniet,omdatzenietvoorkomenopdebalans.Jeboektpasietsopeenhulprekeningop hetmomentdaterkostenofopbrengstenzijn.Aanheteindevandeperiodebepaaljehoeveeldewinstofhet verliesisdoorhetsaldovanallehulprekeningenteberekenen.Ditsaldoteljebijheteigenvermogenopbijwinst oftrekjeervanafbijverlies.

Rekenvoorbeeld

Karimheeftvoorzijnondernemingindierbenodigdhedenper1januaridevolgendebalanssamengesteld.

Naastderekeningendieopdebalansvoorkomen,zijnonderanderedevolgendehulprekeningenvanheteigen vermogeningebruik:Loonkosten,Inkoopwaardeverkopen,OpbrengstverkopenenPrivé.

Indemaandjanuaridoenzichdevolgendefinanciëlefeitenvoor.

KOPIJVERSIE

CONCEPT

Gevraagd

a.Geefperboekingsdocumentaanwelkegrootboekrekeningenwijzigen,welkesoortrekeningendatzijnenwelke regeljedusmoettoepassen.Ookgeefjeaanofderekeninggroterofkleinerwordtenofjedusmoetdebiteren ofcrediteren.

b.StelvoorKarimhetgrootboeksamenenverwerkhierindevoorgaandefinanciëlefeiten.Maakvoorheteigen vermogengebruikvanhulprekeningenvanheteigenvermogen.

Uitwerking

a.Deveranderingenperboekingsdocumentzijn:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Datum03-01

Grootboekrekening

Soortrekening/Regelvan

DocumentnummerB1

Wordtgroterofkleiner

Debiteren/crediteren

Debiteren Groter Bezit Bank

Crediteren Kleiner Bezit Debiteuren

Datum07-01

Grootboekrekening

Soortrekening/Regelvan

DocumentnummerIF1

Wordtgroterofkleiner

Debiteren/crediteren

Debiteren Groter Bezit Goederen

Crediteren Groter Schuld Crediteuren

Datum09-01

Grootboekrekening

Soortrekening/Regelvan

DocumentnummerVF1

Wordtgroterofkleiner

Debiteren/crediteren

Debiteren Groter Bezit Debiteuren

Opbrengstverkopen

Crediteren Groter Hulprekeningeigenvermogen

Crediteren Kleiner Bezit Voorraad

Debiteren Kleiner Hulprekeningeigenvermogen Inkoopwaardeverkopen

Datum29-01

DocumentnummerB2

Wordtgroterofkleiner Soortrekening/Regelvan Grootboekrekening

Debiteren/crediteren

Crediteren Kleiner Bezit Bank

Loonkosten

Datum31-01

Grootboekrekening

Debiteren Kleiner Hulprekeningeigenvermogen

DocumentnummerB3

Soortrekening/Regelvan

Wordtgroterofkleiner

Debiteren/crediteren

Crediteren Kleiner Bezit Bank

Debiteren Kleiner Hulprekeningeigenvermogen Privé

b.Hetgrootboekbestaatuitdevolgendegrootboekrekeningenenhulprekeningeneigenvermogen.

Credit Inventaris Debet

Hulprekeningenvanheteigenvermogen:

Opdracht10 HulprekeningenEV

Beantwoorddevolgendevragen.

a. Waarvoordienenhulprekeningenvanheteigenvermogen?

b. Welkedriesoortenhulprekeningenvanheteigenvermogenkenje?

c. Watisderedendateenonderneminghulprekeningenvanheteigenvermogenopneemtinhaarboekhouding?

d. Watbepaalthetsaldowinstofverlies?

e. Waarommoetjeeenhulprekeningvanheteigenvermogencrediterenbijeenopbrengst?

Opdracht11 GrootboekLeco

Lecoheeftvoorzijnondernemingper1januaridevolgendebalansopgemaakt.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Overjanuariheefthijdevolgendefinanciëlefeitenverzameld:

VerkochtoprekeningenafgeleverdaanHordagoederenvooreenbedrag van

Loonkostenvoorjanuari

• Diversekostenoverjanuari

StelvoorLecohetgrootboeksamen.

Lecogebruiktdevolgendehulprekeningenvanheteigenvermogen:Inkoopwaardeverkopen,Opbrengstverkopen, Loonkosten,HuurkostenenOverigekosten.

DownloadhetExcelbestand.

Opdracht12 GrootboekPeter

DebalansvanPetersondernemingzieterper1julialsvolgtuit.

OverjuliheeftPeterdevolgendefinanciëlefeitenverzameld:

VerkochtoprekeningenafgeleverdaanNoucagoederenvooreenbedrag van

Deinkoopprijsvandezegoederenwas

OntvangenperbankvandebiteurKlijssens

Vandezakelijkebankrekeningovergeschrevennaarde privébankrekeningvoorhethuishouden

KOPIJVERSIE

Loonkostenvoorjuli

• Diversekostenoverjuli

StelvoorPeterhetgrootboeksamen.PetergebruiktdehulprekeningenInkoopwaardeverkopen,Opbrengst verkopen,Huurkosten,LoonkostenenOverigekosten.

DownloadhetExcelbestand.

Opdracht13 GrootboekNestelande

CONCEPT KOPIJVERSIE

Nestelandeheeftper1oktoberdevolgendebalans.

Overoktoberheefthijdevolgendefinanciëlefeitenverzameld:

OprekeninggekochtenontvangenvanErasmusbvgoederen

VerkochtoprekeningenafgeleverdaandebiteurLamougoederenvoor eenbedragvan

Deinkoopprijsvandezegoederenwas

OntvangenperbankvandebiteurSingel

Loonkostenvooroktober

Vandezakelijkebankrekeningovergeschrevennaarde privébankrekeningvoorhethuishouden

StelvoorNestelandehetgrootboeksamen.

Gebruikdezehulprekeningen:Inkoopwaardeverkopen,Opbrengstverkopen,Loonkosten,Overigebedrijfskosten.

DownloadhetExcelbestand.

4.4Kolommenbalans

CONCEPT KOPIJVERSIE

Aanheteindevaneenperiodewiljealsondernemerwetenhoejeervoorstaat.Hiervoormaakjeineenaantal stappeneennieuwebalans.Daarvoormaakjegebruikvaneenzogenoemde kolommenbalans.Dezebestaatuit deomschrijvingenplusvierelkaaropvolgendedubbelkolommen.Datzijnachtereenvolgensdeproefbalans,de saldibalans,deresultatenrekeningendeeindbalans.

Deproefbalans

Deeerstedubbelkolomvandekolommenbalansisdeproefbalans.Bijde proefbalans teljevanelke grootboekrekeningdedebetzijdeendecreditzijdeop.Dietellingennoteerjeindeproefbalans.Alseen grootboekrekeningzoweleenbedragdebetalseenbedragcreditheeft,komenbeidebedragenookopde proefbalans.Alsjeallegrootboekrekeningenhebtgehad,teljededebet-endecreditkolomvandeproefbalans op.Alsjehetgoedhebtgedaan,zijndezetweetellingengelijkaanelkaar.

Rekenvoorbeeld

Karimheefthetvolgendegrootboeksamengesteld:

Debet

CONCEPT KOPIJVERSIE

Debet

Gevraagd

Steluitditgrootboekdeproefbalanssamen.

Uitwerking

Voordeproefbalansnoteerjedetellingenvanelkegrootboekrekeningindedebet-endecreditkolom.

Proefbalans

Desaldibalans

Nadatjedeproefbalanshebtgemaakt,kunjede saldibalans maken.Daaropnoteerjehetsaldoper grootboekrekening.Hetsaldoishetverschiltussendebetencredit.Alsdedebetzijdegroteris,komthetsaldoin dedebetkolom.Enalsdecreditzijdegroteris,noteerjehetsaldoindecreditkolom.

Rekenvoorbeeld

DeproefbalansvanKarimisklaar.

Gevraagd

VoegvoorKarimaandeproefbalansdesaldibalanstoe.

Uitwerking

Naastdedubbelkolomvandeproefbalans,komteendubbelkolomvandesaldibalans. Saldibalans

CONCEPT KOPIJVERSIE

Ookvandesaldibalansmoetdedebettellinggelijkzijnaandecredittelling.Isdatniethetgeval,danhebjeergens eenfoutgemaakt.

Deresultatenrekeningendeeindbalans

Omdekolommenbalanscompleettemaken,voegjetweedubbelkolommentoe:éénvoorderesultatenrekening enéénvoorde eindbalans

Eenbedragneemjeovervandesaldibalansopderesultatenrekeningófopdeeindbalans.Kostenenopbrengsten komenopderesultatenrekening.Bezittingen,schuldenenheteigenvermogenkomenopdeeindbalans.Het eigenvermogenkunjepasinvullennadatjedithebtberekendaandehandvanwinstofverliesenprivéstortingen of-opnamen.OmdathetsaldovanderekeningPrivéisverwerktinheteigenvermogen,komtPrivézelfnietvoor opderesultatenrekeningofdebalans.

Rekenvoorbeeld

Karimheeftdeproefbalansendesaldibalansgemaakt.

Gevraagd

MaakvoorKarimdekolommenbalanscompleet.

Uitwerking

Debedragenvandesaldibalansneemjealsvolgtoveropderesultatenrekeningófopdeeindbalans.BijEigen vermogenenPrivévuljenognietsin.

Kolommenbalans

CONCEPT KOPIJVERSIE

Winstofverlies

Voorhetafwerkenvandekolommenbalansberekenjevervolgensofjewinstofverlieshebtbehaaldindeafgelopen periode.Hiervoorgebruikjedegegevensopderesultatenrekening.Ditdoejealsvolgt:

Hetsaldowinstnoteerjeopderesultatenrekeningindekolommetdelaagstetelling.Detellingvande resultatenrekeningwordtdaardoorgelijk.Ditbetekentdatdewinst,zoalsinhetvoorgaandevoorbeeld,inde debetkolomkomt.Alsjeverlieshebtgeleden,komtdatbedragindecreditkolom.

Eigenvermogen

Alslaatsteberekenjeheteigenvermogenaanheteindevandeperiode.Jegaatuitvanhetoudeeigenvermogen entelthierdewinstbijop(ofjehaalthetverlieseraf).Daarnakomthetsaldoprivéopnamenen-stortingeneraf oferbij.Eendebetsaldogaateraf,eencreditsaldoteljeerbijop.

Oudeeigenvermogen(creditsaldibalans)

Saldowinst

CONCEPT KOPIJVERSIE

Privé(debetsaldibalans)

Nieuweigenvermogen

Hetisbelangrijkomdittecontroleren.Hiervoorteljededebetzijdeendecreditzijdevandeeindbalansopzonder heteigenvermogen.Hetverschiltussendedebet-endecredittellingisheteigenvermogen.

Debetzijdeeindbalans

Nieuweigenvermogen

Hetspreektvoorzichdatdeuitkomstenvanbeideberekeningengelijkaanelkaarmoetenzijn.Alsditklopt,noteer jehetnieuweeigenvermogenaandecreditzijdeopdeeindbalans.

HetsaldoPrivéisverwerktinhetnieuweeigenvermogenenkomtdusníétopderesultatenrekeningofde eindbalans.

Rekenvoorbeeld

Karimheefthetsaldowinstenheteigenvermogenuitgerekend.

Gevraagd

Noteerhetsaldowinstenheteigenvermogenindekolommenbalansentelderesultatenrekeningendeeindbalans bijelkaarop.

Uitwerking

Kolommenbalans

Opdracht14 Kolommenbalans

CONCEPT KOPIJVERSIE

Beantwoorddevolgendevragen.

a. Leguitwaaromeenproefbalansaltijdinevenwichtis.

b. Waaromsteljeeenproefbalansop?

c. Waaromkomteennettoverliescreditopderesultatenrekening?

d. Ookalsdedebet-encredittellingenvandeproefbalansaanelkaargelijkzijn,kunjetochinhetgrootboek eenfouthebbengemaakt.Legdituitmeteenvoorbeeld.

Opdracht15 KolommenbalansLoesje

MaakvoorLoesjedekolommenbalanscompleetmettoevoegingvandesaldibalans,deresultatenrekeningen deeindbalans.Vuldaarindejuistebedragenin.

DownloadhetExcelbestand.

Opdracht16 KolommenbalansdetailhandelKweetniet

MaakvoordetailhandelKweetnietdekolommenbalanscompleetmettoevoegingvandesaldibalans,de resultatenrekeningendeeindbalans.Vuldaarindejuistebedragenin.

DownloadhetExcelbestand.

Opdracht17 OndernemingVanGent

HetvolgendegrootboekkomtuitdeadministratievanondernemingVanGent. Steluitditgrootboekdevolledigekolommenbalanssamen.

DownloadhetExcelbestand.

Debet

Debet

Debet

Debet

Omschrijving

Debet

Debet

Debet

Debet

Kas

CONCEPT KOPIJVERSIE

Debet

Eigenvermogen

Privé

Crediteuren

Inkoopwaardeverkopen

Opbrengstverkopen

Loonkosten

Overigekosten

4.5Hetdecimalerekeningstelsel

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdebalanseninhetgrootboekgebruiktejetotnutoealleenrekeningnamen.Alsjemetheelveelrekeningen werkt,isdatniethandig.Ineenlangerijgrootboekrekeningenkanhetdanlangdurenvoordatjeeenbepaalde grootboekrekeninghebtgevonden.Daaromnummerjeallegrootboekrekeningenvolgenseenbepaaldsysteem.

Degroepenvangelijksoortigepostenopdebalansvormenhetuitgangspuntvoordeordeningvande grootboekrekeningen.Ditnoemjehet decimalerekeningstelsel.Hierbijdeeljedegrootboekrekeningeneerst intienhoofdrubriekenin,genummerdvan0totenmet9.Inelkerubriekkomteenbepaaldsoortrekeningen.Zo komenallerekeningenmetbetrekkingtotduurzamebedrijfsmiddelen,eigenvermogenenlangvreemdvermogen inrubriek0.

Vooreenhandelsonderneminggebruikjedevolgendeindeling:

• Rubriek0:Rekeningenvanvasteactiva,vaneigenvermogenenvanlangvreemdvermogen.

• Rubriek1:Financiëlerekeningen:rekeningenvanbetaalmiddelenenvanvorderingenenschuldenopkorte termijn.

• Rubriek4:Kostenrekeningen.

• Rubriek7:Voorraadrekeningen.

• Rubriek8:Rekeningenvoordevaststellingvandebrutowinstopverkopen.

• Rubriek9:Rekeningenvoorbijzondereresultaten.

Productieondernemingengebruikenooknogandererubrieken.

Rubriek8isvoorrekeningenwaarmeedebrutowinstopverkopenwordtvastgesteld.DatzijnbijvoorbeeldKostprijs verkopen,OpbrengstverkopenenKortingenbijverkopen.Hetsaldovanaldezerekeningenisdebrutowinst.

Inrubriek9boekjebijzondereresultaten.Alsjebijvoorbeeldoudemagazijnstellingenverkooptvoormeerdan deboekwaarde,komtdiewinstopeenrekeningindezerubriek.

Elkerubriekwordtonderverdeelddooreencijferaanhetrubrieknummertoetevoegen.Deonderverdelingvan rubriek1wordtbijvoorbeeld:

• 10:Kas

• 11:Bank

• 13:Debiteuren

• 14:Crediteuren.

Binnendiegroepenkunjeookweereenverdereonderverdelingmaken.Zokunje13Debiteurenonderverdelen naarverschillendevaluta’s,bijvoorbeeld:

• 130:Debiteurenineuro’s

• 131:DebiteureninAmerikaansedollars

• 132:DebiteureninBritseponden.

Hetaantalcijferspergrootboekrekeningkanperbedrijfverschillen.Dathangtafvanhetaantal grootboekrekeningenendematevanonderverdelingbinneneenrubriek.Heelkleinebedrijvenkunnensoms metééncijfervolstaan.Heelgrotebedrijvenwerkensomsmetnummersvanzescijfers.In administratieprogramma’skunjeinstellenmethoeveelcijfersjewiltwerken. Hierwerkjemetgrootboekrekeningnummersvandriecijfers.Heteerstecijferstaatvoorderubriek,hettweede cijfervoordegroepbinnenderubriekenhetderdecijfervooreenonderverdelingbinnendiegroep.

Indebijlageindeonlineleeromgevingvindjeeenschemametdegrootboekrekeningenennummeringdatjebij deopdrachtenkuntgebruiken.

Opdracht18 Decimaalrekeningstelsel

a. Vulachterderekeninggroependehoofdrubriekinwaarzethuishoren(ééncijfer).

Rekeninggroepen

Schuldenopkortetermijn

Vasteactiva

Voorraadrekeningen

Eigenvermogen

Vlottendeactiva

Kostenrekeningen

Schuldenoplangetermijn

Liquidemiddelen

Rekeningenbijzondereresultaten

Rekeningenvoorvaststellingbrutowinstopdeverkopen

Rubriek

CONCEPT KOPIJVERSIE

b. Vulachterderekeningnamendehoofdrubriekinwaarzethuishoren(ééncijfer).

Rekeningnaam

Gebouwen

Voorraadverschillen

Aftedragenbtw

Voorraadboorhamers

Inkoopwaardeelektrischgereedschap

Huisvestingskosten

Kortingbijverkoop

4.6Subadministraties

Rubriek

Indeboekhoudingkomenenkelecollectieverekeningenvoor.VoorbeeldendaarvanzijnderekeningenVoorraad, DebiteurenenCrediteuren.Een collectieverekening laathettotaalzienvanmeerderebezittingen,vorderingen ofschulden.Vanzo’ncollectieverekeningwiljewetenuitwelkeonderdelendieisopgebouwd.

AandebalanspostDebiteurenbijvoorbeeld,ziejehoeveelgeldjeintotaaltegoedhebtvanjeafnemers.Omte wetenhoeveeljevanelkedebiteurafzonderlijktegoedhebtenhoelangdievorderingenalopenstaan,houdje eensubadministratiedebiteurenbij.

Voorelkeafzonderlijkedebiteurmaakjeeendebiteurenrekening.Dezeopenjeindedebetkolommethet beginsaldodatjetegoedhebtvandiedebiteur.DaarnavoerjeelkeboekingopderekeningDebiteurenookuit indesubadministratie.Wordtdevorderinggroter,dandebiteerjederekening.Enwordtdevorderingkleiner, dancrediteerjederekening.Naelkeboekingberekenjehetnieuwesaldo.Aanheteindevaneenperiodevermeld jehetlaatstesaldoopdesaldilijstdebiteuren.Hettotaleeindsaldohiervanmoetovereenkomenmethetsaldo vandegrootboekrekeningDebiteuren.

Hetkanvoorkomendateenklantniettevredenisovereenaankoop.Diekandegoederenbinneneenbepaalde tijdterugsturen.Jestuurtdieklantdaneen creditnota alscorrectieopdeeerderverzondenfactuur.Meteen kopie-creditnotaboekjehettevorderenbedragteruginjedebiteurenadministratiedoorderekeningDebiteuren tecrediteren.Omgekeerdkanhetzelfdegebeuren.Alsjijniettevredenbentovereenleveringendieterugstuurt, ontvangjevandeleveranciereencreditnota.Dezecorrectieverwerkjeinjecrediteurenadministratie.Jedebiteert hetbedragopderekeningCrediteuren.

Rekenvoorbeeld

OpdebalansvanAishakomtop1januaridegrootboekrekeningDebiteurenvoormeteensaldovan € 7.500.Deze bezittingbestaatuittweevorderingen: Bedrag Naam Rek

CONCEPT KOPIJVERSIE

Injanuarikomenonderanderedevolgendefinanciëlefeiteninhaaradministratievoor:

OprekeningverkochtaanA.vanDongen: Goederenvooreentotaalbedragvan

PerbankontvangenvanA.vanDongen

OprekeningverkochtaanM.Fluitsma: Goederenvooreentotaalbedragvan

PerbankontvangenvanM.Fluitsma

Gevraagd

MaakvoorAishadesubadministratiedebiteuren.

Uitwerking

Debiteurenrekeningenhebbenmeestaleenvasteindeling.Jeopenteendebiteurenrekeningmethetbeginsaldo vandiemaandvandedebiteur.

VoordedebiteurenVanDongenenFluitsmaheeftAishadevolgenderekeningen:

Debiteurenrekening

CONCEPT KOPIJVERSIE

Naam:131A.VanDongen

01-01

Daarnaverwerkjedeboekingsdocumentenopdedebiteurenrekeningen.Per5januariboekjedenieuwefactuur voorVanDongenvoor € 2.420debet.Detotalevorderingopdezedebiteurneemthierdoortoetot € 5.420,watje opdezelfderegelalssaldovermeldt.AlsVanDongenop11januarieenfactuurbetaalt,crediteerjeditbedrag. Hetsaldovandevorderingopdezedebiteurdaalthierdoornaar € 2.420.DenieuwerekeningenvoorFluitsmaen debetalingenvandezedebiteurverwerkjeopdezelfdemanieropFluitsma'sdebiteurenrekening.

Debiteurenrekening

Naam:131A.VanDongen

Debiteurenrekening

Nadatjealleboekingsdocumentenhebtingeschreven,steljedenieuwesaldilijstdebiteurenop:

Bedrag Naam Rek

Alshetgoedis,moetditeindbedraggelijkzijnaanhetsaldovandegrootboekrekeningDebiteuren.

Opdracht19 Subadministraties

a. Geefdrievoorbeeldenvancollectieverekeningen. b. Kiesdejuisteantwoorden.

• Eenbetalingaaneencrediteurboekje debet / credit opdecrediteurenrekening.

• Eenfactuuraaneendebiteurboekje debet / credit opdedebiteurenrekening.

• Eenverkoopboekje debet / credit opdevoorraadrekeningvaneenbepaaldartikel.

Opdracht20 DebiteurenadministratieRemco

Remcoheeftop1januaridevolgendevorderingenopzijnafnemers.

Bedrag Naam Rek

CONCEPT KOPIJVERSIE

a. Openper1januaridetweedebiteurenrekeningenenverwerkdefinanciëlefeiten.

Debiteurenrekening

Omschrijving Datum

Debiteurenrekening

Omschrijving Datum

Naam:131P.vanMaanen

Debet

Saldo Credit

Naam:132K.Groothuis

Debet

Saldo Credit

b. BerekenhetsaldovandegrootboekrekeningDebiteurenop31januari.

Bedrag Naam Rek

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht21 CrediteurenadministratieMecco

IndecrediteurenadministratievanMeccokomenper1januaridevolgendepostenvoor:

Saldilijstcrediteuren

Bedrag Naam Rek

FactuurontvangenvanKlopvoorgeleverdegoederen

CreditnotaontvangenvanSommavoorretourgezondengoederen

FactuurontvangenvanKlopvoorgeleverdegoederen

CreditnotaontvangenvanKlopvoorretourgezondengoederen

a. Openper1januaridetweecrediteurenrekeningenenverwerkdefinanciëlefeiten.WerkinExcel.

b. BerekenhetsaldovandegrootboekrekeningCrediteurenop31januari.

4.7Dagboeken

Inveelondernemingenkomenperperiodegroteaantallenfinanciëlefeitenvoor.Hetisdanergomslachtigom elkboekingsfeitapartteverwerken.Daarommakenbedrijvenvaakeenoverzichtvanboekingsfeitenpersoort tijdenseenperiode,meestalpermaand.Zo’noverzichtheeteen dagboek.

Zokunjemetdevolgendedagboekenwerken:

• Inkoopboekvooralleinkopenoprekening

• Verkoopboekvooralleverkopenoprekening

• Kasboekvoorallekasontvangstenen-uitgaven

• Bankboekvoorallebankontvangstenen-uitgaven

• Diversepostenboekofmemoriaal.

Hetdiversepostenboekofmemoriaalgebruikjevoorboekingsfeitendiejeindeanderedagboekennietkwijt kunt.Indedagboekennoteerjedagelijksdeboekingsfeitenvandiedag.Aanheteindevandeperiodeverwerk jeperdagboekallefinanciëlefeiteninéénkeervoordeverschillendegrootboekrekeningen.Zo’noverzichtvan tedebiterenentecrediterengrootboekrekeningenalsgevolgvanéénofmeerfinanciëlefeiten,noemjeeen journaalpost

Inkoopboek

Inhet inkoopboek noteerjealleontvangeninkoopfacturenvaninkopenoprekening.Aanheteindevandeperiode teljedegeldkolommenop.Daarnamaakjedejournaalpost,waarmeejelaatzienhoebepaalde grootboekrekeningengedebiteerdofgecrediteerdmoetenworden.

Bijjournaalpostenishetdegewoonteom'aan'tezettenvooreenrekeningdiejecrediteert.

Rekenvoorbeeld

Franskreegindemaandaprildevolgendefacturenbinnen:

OntvangenvanVanBaardwijkbveenfactuurvan € 1.452(inclusief € 252btw).DezefactuurheefthetvolgnummerIF26gekregen. 04-04

OntvangenvanSchoutenbveenfactuurvan € 847(inclusief21%btw).DezefactuurheefthetvolgnummerIF27gekregen. 12-04

OntvangenvanOfficeCentreeenfactuurvan € 484(inclusief21%btw).DezeinkoopfactuurheefthetvolgnummerIF28gekregen. 15-04

Gevraagd

Stelhetinkoopboeksamenenmaakdecollectievejournaalpost.

Uitwerking

Jenoteertdefacturenopvolgordeinhetinkoopboek.

Inkoopboek

CONCEPT KOPIJVERSIE

Vanuitditinkoopboekmaakjedevolgendejournaalpost.

Credit Debet

Aandehandvandejournaalpostenkunjehetgrootboekbijwerken.

Verkoopboek

Inhet verkoopboek noteerjealleverkoopfacturendiejeverstuurt.Voordeeigenboekhoudingmaakjeeen kopie-verkoopfactuur,waaropjeookdeinkoopwaardezet.

Rekenvoorbeeld

FransdeNoodheeftindemaandmeidevolgendefacturenverstuurd:

04-05

12-05

15-05

CONCEPT KOPIJVERSIE

VerstuurdaanHuismanbveenfactuurvan € 1.815(inclusief21%btw).DezefactuurheefthetvolgnummerVF48gekregen.De inkoopprijsvandezegoederenwas € 900.

VerstuurdaanVanMaarenbveenfactuurvan € 968(inclusief21%btw).DezefactuurheefthetvolgnummerVF49gekregen.De inkoopwaardevandezegoederenwas € 600.

VerstuurdaanTymprobveenfactuurvan € 363(inclusief21%btw).DezefactuurheefthetvolgnummerVF50gekregen.De inkoopwaardevandezegoederenwas € 175.

Gevraagd

Stelhetverkoopboeksamenenmaakdejournaalpost.

Uitwerking

Jenoteertdefacturenopvolgordeinhetverkoopboek.

Vanuithetverkoopboekmaakjedejournaalposten:

Bankboek

Inhet bankboek noteerjealleontvangstenenuitgavenperbank. Hetbankboekheeftdevolgendeindeling:

Aanhetbeginvandeperiodeopenjehetbankboekmethetbeginsaldo.Hiervoornoteerjeaandedebetkanthet bedragdataanhetbeginvandeperiodeopjebankrekeningstaat.Ditbedragneemjeovervandebalans(alsje roodstaat,noteerjehetbeginsaldoaandecreditkant).Daarnanoteerjeaandedebetkantalleontvangstenper bankenaandecreditkantalleuitgavenperbank.

Bankboek

Elkfinancieelfeitdatjeinschrijftinhetbankboek,moetjeookopeenandererekeningboeken.Welke grootboekrekeningdatisgeefjeaanindekolomRekeningnummer(Rek.nr.).Inditbankboekiseenkolom opgenomenvoorhetrekeningnummereneenkolomvoordeomschrijving.Somsheefteenbankboekalleeneen kolomRekeningnummer.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Rekenvoorbeeld

Imaneheeftop1meiopdebankrekeningeenbedragvan € 1.400.Zeheeftinmeidevolgendeontvangstenen uitgavenperbank:

B26:OntvangenvandebiteurHermseneenbedragvan € 1.750voorgeleverdegoederen. 03-05

B27:BetaaldaancrediteurLeijteneenbedragvan € 1.750. 05-05

B28:OntvangenvandebiteurVanSoneenbedragvan € 950voorgeleverdegoederen. 09-04

B29:Glazenwasser € 75betaaldvoorhetwassenvanderamen.Btwbuitenbeschouwinggelaten. 12-05

B30:Papiervoordeprinteraangeschaftvoor € 25.Btwbuitenbeschouwinggelaten. 17-05

Gevraagd

Stelhetbankboeksamenenmaakdejournaalposten.

Uitwerking

Jeopenthetbankboekmethetbeginsaldo:eenpositiefsaldokomtaandedebetkant,eennegatiefsaldoaande creditkant.Indejournaalpostneemjeditbeginsaldonietmee.DaaromzetjeonderOmschrijving:PMSaldo.PM isdeafkortingvanProMemorieenbetekentterherinnering.Ditbedragnoteerjeomjeeraanteherinnerenwaar jedeperiodemeebegon.Hiernavuljedeontvangstenendeuitgavenin.

Aanheteindevandeperiodesluitjehetbankboekaf.Jekijktwelkbedragnogopdebankrekeningstaat.Ditis eentegoedvan € 2.250enisheteindsaldoBank.Jebrengthetbankboekinevenwichtdoorhetsaldoaande kleinstekanttenoteren.Inditvoorbeeldhebjeeenpositiefsaldo,datjeaandecreditkantnoteert.Alsjedaarna dedebetzijdeendecreditzijdeoptelt,moetendiegelijkaanelkaarzijn.Jekrijgtdus:

Credit Bankboek

Nadatjehetbankboekhebtafgesloten,maakjedejournaalposten.Bijeendagboekmettweezijden,zoalshet bankboek,maakjetweejournaalposten:éénvoordeontvangstenkant(debetzijde)enéénvoordeuitgavenkant (creditzijde).

Debetzijde:

CONCEPT KOPIJVERSIE

Creditzijde:

TercontrolekunjedebedragendiejebijBankboektookopdevolgendemanierberekenen:

Bankdebetzijde=totaalbedrag – beginsaldo= €

Bankcreditzijde=totaalbedrag – eindsaldo= €

Kasboek

Inhet kasboek noteerjeallecontanteontvangstenenbetalingen.Ditdagboekwerktprecieshetzelfdealshet bankboek.Aanheteindevandeperiodeberekenjehetsaldodatjevolgenshetkasboekinkasmoethebben.Als ereenverschilistussenditsaldoenhetwerkelijkebedragindekas,boekjeditopderekeningKasverschillen.

Diversepostenboekofmemoriaal

Indehiervoorbesprokendagboekenkunjenietalleboekingsdocumentenkwijt.Voordiegevallengebruikjehet memoriaal of diversepostenboek.Aanheteindevandeperiodemaakjevanelkboekingsdocumentdatjehier ingeschrevenhebteenjournaalpost.

Hetdiversepostenboekofmemoriaalheeftdevolgendeindeling:

Diversepostenboek

Omschrijving

Boekstuk Datum €

Bedrag

Rekenvoorbeeld

Svetlanaheeftdevolgendefeitenverzameldvoorhaarorganisatie:

MemoriaalbonM14gemaakt:goederenteruggezondenaanFlorijnbvvooreenbedragvan € 847inclusief21%btw. 16-04

20-04

MemoriaalbonM15gemaakt:terugontvangenvanonzeafnemerBroedersgoederenvooreenbedragvan € 484inclusief21% btw.Deinkoopprijsvandezegoederenwas € 320.

MemoriaalbonM16gemaakt:uitdevoorraadvoorprivégoederenmeegenomenvooreenbedragvan € 121inclusief21%btw. 27-04

Dezeboekingsdocumentennoteerjealsvolgtinhetdiversepostenboek:

Diversepostenboek

Boekstuk Datum

CONCEPT KOPIJVERSIE

Omschrijving

TeruggezondenaanFlorijnbvgoedereninclusief21%btw M14 16-04

TerugontvangenvanafnemerBroedersgoederenvooreenbedraginclusief21% btwvan M15 20-04

Deinkoopwaardevandezegoederenbedraagt

Voorprivéuitdevoorraadmeegenomeninclusief21%btw M16 27-04

Bedrag

Vanuithetmemoriaalmaakjeperboekingsdocumenteenjournaalpost.Datlevertinditvoorbeelddevolgende journaalpostenop:

Opdracht22 Dagboeken

a. WaarvoorgebruikjedeafkortingPMbijhetkasboekenhetbankboek?

b. Waaromkaneenkasboekgeencreditsaldohebben?

c. Mosastaatroodbijdebank.Aanwelkezijdenoteerthijhetbeginsaldo?

Credit

d. Noteerbijdevolgendefinanciëlefeiteninwelkdagboekjezenoteert.

Financieelfeit

CONCEPT KOPIJVERSIE

Dagboek

InkoopfactuurontvangenvanGrosso € 850

Contantbetaalddeschoonmaakkosten

Volgensbankafschrift20 € 780rentebetaald

Afschrijvingopdeinventaris € 1.000

VerkochtoprekeningaanDolce € 589

Perkaspizza’sbetaaldvooroverwerkers

Opdracht23 InkoopboekThomasson

Thomassonheeftindemaandaugustusdevolgendeinkoopfacturenontvangen:

IF22:ontvangenvanPorcivoor € 14.520inclusief € 2.520btw 04-08

IF23:ontvangenvanSuc6voor € 10.890inclusief € 1.890btw 07-08

IF24:ontvangenvanRobyvoor € 13.552inclusief € 2.352btw 10-08

IF25:ontvangenvanNibsvoor € 9.075inclusief € 1.575btw 12-08

a. Werkhetinkoopboekbij.

Inkoopboekin €

Boekstuk Datum

Leverancierofcrediteur

Goederen

Factuurbedrag Btw-bedrag

b. Maakdejournaalpost.

Grootboekrekening Nr.

Credit Debet

Opdracht24 VerkoopboekMucho

CONCEPT KOPIJVERSIE

Muchoiseigenaarvaneenonderneminginrestaurantbenodigdheden.Injuniverstuurthijdevolgenderekeningen:

Verkoopboek

Omschrijving Boekstuk Datum

Eetendrink,Leeuwarden VF22 30-06

Fishendish,Sneek VF23

Ole,Drachten VF24

VF25

VF26

VF27

Quierro,Harlingen

Gracia,Bolsward

Tresco,Pieterburen

VoordeberekeningvandeverkoopprijzenheeftMuchometeenbrutowinstmargevan60%gerekend.

a. Werkaandehandvandegegevenfacturenhetverkoopboekbijensluithetverkoopboekaf.

b. Maakdejournaalpostnaaraanleidingvanhetverkoopboekper30juni.

Opdracht25 Bankboek

Gegevenzijndevolgendefinanciëlefeitenvandemaandmei:

01-05

Tegoedbijdebank € 9.500.

Volgensbankafschrift56ontvangenvandierenpensionDeBoxer € 11.540. 05-05

Volgensbankafschrift57betaaldaanleverancierHills € 2.689. 07-05

15-05

Bankafschrift58vermeldt:aflossinghypothecairelening € 8.000enrentekostenhypothecairelening € 1.250.

Volgensbankafschrift59isdeteverrekenenbtwafgeschreven: € 1.255. 30-05

a. Werkaandehandvandegegevenfinanciëlefeitenhetbankboekbijensluithetaf.Vermeldbijdeomschrijving derekeningnaam.

b. Maakdejournaalpostenvanhetbankboek.

Opdracht26 DiversepostenboekNicolette

Nicoletteheeftdevolgendepostenverzameldinhetdiversepostenboek:

Diversepostenboek

Creditnotaontvangenvanleverancierwegensgeretourneerdeartikelenexclusief 21%btw.

Voorprivéuitdevoorraadmeegenomenexclusief21%btw

Maakdejournaalpostenaandehandvanditdiversepostenboek.

4.8Samenvatting

CONCEPT KOPIJVERSIE

Veranderingeninbezittingenenschulden

Debezittingenenschuldenvandeorganisatieveranderenvoortdurend,doorfinanciëlefeiten.Erzijnfinanciële feitenwaardoorheteigenvermogenvandeorganisatienietverandertenerzijnfinanciëlefeitenwaardoorhet eigenvermogenvandeorganisatiewelverandert.

Grootboek

Definanciëlefeitenverwerkjeineengrootboek.Jeopentelkegrootboekrekeningmethetbeginsaldo.Bijhet verwerkenvanfinanciëlefeiteninhetgrootboekgajeuitvandeboekingsregels:

• Regelvanbezit:debiterenalseenbezittinggroterwordt,crediterenalseenbezittingkleinerwordt.

• Regelvanschuld:crediterenalseenschuldgroterwordt,debiterenalseenschuldkleinerwordt.

• Regelvaneigenvermogen:crediterenalsheteigenvermogengroterwordt,debiterenalsheteigenvermogen kleinerwordt.

Hulprekeningenvanheteigenvermogen

Omtezienwatdeoorzakenzijnvaneentoe-ofafnameopderekeningEigenvermogen,gebruikjehulprekeningen vanheteigenvermogen.VoorbeeldenhiervanzijnOpbrengstverkopen,Inkoopwaardeverkopen,Privé,Loonkosten, HuurkostenenOverigekosten.Hetsaldovandezehulprekeningenbepaalthoeheteigenvermogenverandert.

Kolommenbalans

Aanheteindevaneenperiodemaakjeeenkolommenbalans.Dezebestaatuit:

• deproefbalans:eenoverzichtvandetotaaltellingendebetencreditvanallegrootboekrekeningen

• desaldibalans:eenoverzichtvandeverschillentussendebetencreditvanallegrootboekrekeningen

• deresultatenrekening:metdaaropdesaldivandegrootboekrekeningenmetkostenenopbrengsten

• deeindbalans:metdaaropdesaldivandegrootboekrekeningenvanbezittingenenschulden.

Hetsaldowinst(ofverlies)ishetverschilvandetotalenvandedebet-endecreditkolomopderesultatenrekening. Hetsaldonoteerjeindekolommethetlaagstetotaalbedrag,waardoordetellingenweergelijkwordenaan elkaar.Eenwinstsaldoteljeopbijhetoudeeigenvermogen,eenverliessaldotrekjeervanaf.Vervolgensverreken jeookhetsaldoPrivéermee,waarnajehetnieuweeigenvermogenopdeeindbalanskuntinvullen.

Hetdecimalerekeningstelsel

Bedrijvengebruikenvoordeboekhoudinggewoonlijkhetdecimalerekeningstelsel.Daarbijzijnde grootboekrekeningeninrubriekeningedeeld,genummerdvan0totenmet9.Inelkerubriekkomteenbepaald soortrekening.

Subadministraties

Collectieverekeningenlatenhettotaalzienvanmeerderebezittingen,vorderingenofschulden.Omvaneen collectieverekeningtewetenwaaruithettotaalbestaat,houdjevanelkedebiteur,crediteurenelkartikeleen subadministratiebij.

Dagboeken

Ineendagboekmaakjeperperiodeeenoverzichtvanallefinanciëlefeiten.Jegebruikthiervoordedagboeken inkoopboek,verkoopboek,bankboek,kasboekendiversepostenboek(ofmemoriaal).Vanuitdezedagboeken maakjenaafloopvandeperiodeéénofmeerjournaalposten.

Opdracht27 FinanciëleadministratieQata(plusopdracht)

Qataheeftper1januaridevolgendebalansopgesteld:

Devolgendefinanciëlefeitenvindeninjanuariplaats.

IF1 03-01

B1 06-01

K1 07-01

VF1 10-01

K2 11-01

IF2 12-01

B2 13-01

K3 15-01

DI1 17-01

K4 18-01

DI2 19-01

InkoopfactuurontvangenvanNixvoordeontvangengoederenà € 1.300exclusief21%btw.

Ophetbankafschriftstaat: € 1.900ontvangenvanafnemerPieters, € 1.500betaaldaanleverancierLok, € 936betaald aandefiscus(btwvierdekwartaal2013).

Contanteomzetinclusief21%btw € 6.050.

VerkoopfactuurverzondenaanGelovenvoordeleveringvan€7.800aangoederenexclusief21%btw.Deinkoopwaarde vandegoederenwas € 4.500.

Eenadvertentieindecarnavalskrantvoor € 100exclusief21%btwcontantafgerekend.

InkoopfactuurontvangenvanPlipsvoordeontvangengoederenà € 2.950exclusief21%btw.

CONCEPT

K5 21-01

B3 24-01

K6 25-01

VF2 26-01

K7 27-01

DI3 27-01

B4 30-01

Bankafschriftontvangenwaaropstaat:afgeschreven € 120voordemaandelijkserentevandehypothecairelening en € 250voordemaandelijkseaflossingopdehypothecairelening.

KOPIJVERSIE

Bijgeschreven € 400,ontvangenvanafnemers.

ContantafgerekendICIParisvooreencadeautjevooreenpersoneelsliddattienjaarindienstis.Dekostenbedroegen € 50exclusiefbtw.

Erkomteencreditnotabinnenvoor € 700aangoederenexclusief21%btw.Degoederenzijnteruggezondennaarde leverancier.

Voorhethuishouden € 100uitdekasgenomen.

Deafschrijvingskostenvoordemaandjanuariwordengeboekt.Maandelijkswordt1/12deelvandejaarlijkse afschrijvingskostengeboekt.Degebouwen(aanschafwaarde € 240.000,restwaardenihil)wordenintwintigjaar afgeschreven.Opdeinventariswordtjaarlijks18%vandeboekwaardeafgeschreven.Deafschrijvingskostenworden ophetduurzaambedrijfsmiddelgeboekt.

Contantbetaaldaaneencrediteur € 750.

Bankafschriftontvangen: € 1.400betaaldaanloon.

ContantbetaaldderekeningvanAlbertHeijnvoorschoonmaakmiddelenendergelijkevoordekantine: € 25exclusief 21%btw.

VerkoopfactuurverzondenaanLanssenvoordeleveringvan€4.500aangoederenexclusief21%btw.Deinkoopwaarde vandegoederenwas € 3.550.

Decontanteomzetbedraagtinjanuari € 12.342inclusief21%btw.

Deinkoopwaardevandegoederenvandecontanteverkopeninjanuaribedroeg € 11.000.

Bankafschriftontvangen:afgeschrevenderentevandebanklening € 150,aflossingbanklening € 200.Bijgeschreven: ontvangstvandiversedebiteuren € 2.450,privéstorting € 500.

a. Verwerkdevoorgaandefinanciëlefeitenindedagboekeninkoopboek,verkoopboek,kasboek,bankboeken diversepostenboek.Maakbijelkdagboekdejournaalposten.Erisgeenkasverschil.

CONCEPT KOPIJVERSIE

WerkdeopdrachtafzonderlijkuitoppapierofdigitaalinExcel.

b. Opendegrootboekrekeningenenwerkdegrootboekrekeningenbijaandehandvandejournaalposten.

DownloaddebijlageenmaakdeopdrachtinExcel.

c. Steldekolommenbalansop.Berekenhetnieuweeigenvermogenencontroleerdit.Gebruikhiervoordebijlage inExceluitdevorigevraag.

4.9Begrippen

Bankboek

Dagboekwaarindeontvangstenenbetalingenperbankwordengenoteerd.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Collectieverekening

Rekeningdiehettotaallaatzienvanmeerderebezittingen,vorderingenofschulden.

Crediteren

Eenveranderingcreditnoterenineengrootboekrekening.

Creditnota

Correctieopeeneerderverzondenofontvangenfactuur.

Dagboek

Eenoverzichtvanfinanciëlefeitenineenbepaaldeperiode,geordendpersoort.

Debiteren

Eenveranderingdebetnoterenineengrootboekrekening.

Decimaalrekeningstelsel

Systeemwaarbijdegrootboekrekeningenintienhoofdgroepenzijningedeeld,dieelkweerverderzijn onderverdeeld.

Diversepostenboek

Dagboekvooralleboekingsdocumentendiejenietkwijtkuntinhetinkoop-,verkoop-,kas-ofbankboek.Ook wel:memoriaal.

Eindbalans

Vierdedubbelkolomvandekolommenbalansmetdaarindebezittingen,schuldenenheteigenvermogenvan deorganisatieaanheteindevaneenperiode.

Financieelfeit

Elkehandelingwaardoordewaardevaneenbezitting,eenschuldofheteigenvermogenverandert.

Grootboek

Verzamelinggrootboekrekeningenwaarinperbalanspostdeveranderingenineenbepaaldeperiodeworden bijgehouden.

Hulprekeningvanheteigenvermogen

Rekeningwaaropwijzigingeninheteigenvermogenwordengeboekt.

Inkoopboek

Dagboekwaarindefacturenvandeinkopenoprekeningwordengenoteerd.

Journaalpost

Overzichtvantedebiterenentecrediterengrootboekrekeningenalsgevolgvanéénofmeerfinanciëlefeiten.

Kasboek

Dagboekwaarinallecontanteontvangstenenbetalingengenoteerdworden.

Kolommenbalans

Methodeommetbehulpvanvierdubbelkolommeneennieuwebalanstemaken.

CONCEPT KOPIJVERSIE

Memoriaal

Dagboekvooralleboekingsdocumentendiejenietkwijtkuntinhetinkoop-,verkoop-,kas-ofbankboek.Ook wel:diversepostenboek.

Proefbalans

Eerstedubbelkolomvandekolommenbalansmetdaarinvanelkegrootboekrekeningdetotaaltellingvande debet-endecreditzijde.

Resultatenrekening

Derdedubbelkolomvandekolommenbalansmetdaarindekosten,deopbrengstenenhetresultaatvande periode.

Saldibalans

Tweededubbelkolomvandekolommenbalansmetdaarinpergrootboekrekeninghetsaldo.

Verkoopboek

Dagboekwaarindefacturenvandeverkopenoprekeningwordengenoteerd.

CONCEPT KOPIJVERSIE

HOOFDSTUK1

BOOMDIGITAAL

CONCEPT KOPIJVERSIE

1.1Testjekennis

HOOFDSTUK1

BOOMDIGITAAL

HOOFDSTUK1 BOOMDIGITAAL

Opdracht1 Titelopdracht

[Voeghiereenvraagin,gebruikéénvandevraagtypes]

Opdracht2 Titelopdracht

Opdracht3 Titelopdracht

Opdracht4 Titelopdracht

Opdracht5 Opdrachttitel

1.2Eindtoets

Eenafsluitendetoetsiseenmanieromvasttestellenofjevoldoendetheoretischekennishebtopgedaanenof jedezekenniskunttoepassen.Hierverschijnteentoetszodrajedocentdezeklaarzet.

Opdracht6

Opdracht7

Opdracht8

Opdracht9

Opdracht10

Opdracht11

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht12

Opdracht13

Opdracht14

Opdracht15

Opdracht16

Opdracht17

Opdracht18

Opdracht19

Opdracht20

Opdracht21

Opdracht22

Opdracht23

Opdracht24

Opdracht25

Opdracht26

Opdracht27

Opdracht28

Opdracht29

CONCEPT KOPIJVERSIE

Opdracht30

Opdracht31

Opdracht32

Opdracht33

Opdracht34

Opdracht35

1.3Actieopdrachten

Actieopdrachtenbijhoofdstuk1

Opdracht36 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

Actieopdrachtenbijhoofdstuk2

Opdracht37 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

Actieopdrachtenbijhoofdstuk3

Opdracht38 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

CONCEPT KOPIJVERSIE

Actieopdrachtenbijhoofdstuk4

Opdracht39 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

Actieopdrachtenbijhoofdstuk5

Opdracht40 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

Actieopdrachtenbijhoofdstuk6

Opdracht41 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

Actieopdrachtenbijhoofdstuk7

Opdracht42 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

Actieopdrachtenbijhoofdstuk8

Opdracht43 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

CONCEPT KOPIJVERSIE

Actieopdrachtenbijhoofdstuk9

Opdracht44 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

Actieopdrachtenbijhoofdstuk10

Opdracht45 Titelopdracht

Aantalpersonen

Locatie

Tijdsduur

CONCEPT KOPIJVERSIE

A

Achtergesteldelening.........................................33, 51

Activa 22

Afschrijvingen....................................................67, 113

Alternatievefinanciering....................................32, 51

B

Bankboek.........................................................154, 164

Bankgarantie.......................................................31, 51

Banklening ................................................................ 30

Bedrijfsresultaat................................................69, 113

Begroting...............................................................8, 20

Blancokrediet.....................................................29, 51

Break-evenafzet(BEA)......................................71, 113

Break-evenomzet(BEO)....................................71, 113

Break-evenpoint(BEP)......................................70, 113

Brutomarge 113

Brutowinst.........................................................56, 113

Brutowinstmarge..............................................77, 113

Brutowinstopslag..............................................77, 113

C

Cashflow............................................................87, 113

Cloudoplossing....................................................37, 51

Collectieverekening........................................148, 164

Consignatievoorraad..........................................37, 51

Crediteren........................................................125, 164

Crediteur..........................................................101, 113

Creditnota........................................................149, 164

Crowdfunding......................................................33, 51

Currentratio........................................................45, 51

D

Dagboek...........................................................152, 164

Debiteren.........................................................125, 164

Debiteur.............................................................95, 113

Debiteurenfinanciering ............................................. 51

Decimaalrekeningstelsel................................147, 164

Directekosten...................................................59, 113

Dispositieruimte..........................................29, 89, 113

Diversepostenboek.........................................156, 164

Dubieuzedebiteur...............................................24, 51

Duurzameproductiemiddelen.........................67, 113

E

Economischresultaat.............................................113

Eenvoudigeopslagmethode.............................59, 114 Eigenvermogen........................................................27

Eindbalans.......................................................142, 164

Exploitatiebeeld 114

Exploitatiebegroting..............................10, 20, 77, 114

Exploitatiekosten..............................................58, 114

Exploitatieoverzicht .................................................. 56

F

Factoring..............................................................31, 51 Financiallease.....................................................34, 51

Financieelfeit..................................................118, 164

Financieelplan......................................................8, 20

Financiëlevasteactiva........................................40, 51 Financieringsbegroting...........................10, 20, 27, 51 Fiscalewinst......................................................84, 114

G

Gewaardeerdloon.............................................75, 114 Goodwill...............................................................23, 52 Grootboek........................................................123, 164

H

Hulprekeningvanheteigenvermogen..........133, 164 Hypothecairelening............................................30, 52

I

Immateriëlevasteactiva....................................40, 52 Indirectekosten................................................59, 114 Inkoopboek.....................................................153, 164 Inkoopwaardevandeomzet(IWO)..................56, 114 Investeringsbegroting.............................10, 20, 22, 52 Investeringsbehoefte 22

J

Journaalpost...................................................153, 164

K

Kasboek...........................................................156, 164 Ketenfinanciering................................................33, 52 Kolommenbalans............................................140, 165 Kredietplafond............................................29, 89, 114 Krediettermijncrediteur.................................101, 114 Krediettermijndebiteur....................................95, 114 Kredietunie..........................................................33, 52

L

Leasing.................................................................34, 52

Lessee..................................................................34, 52

Lessor...................................................................34, 52

Leverancierskrediet........................................101, 114

Liquidemiddelen(LM)......................................88, 114

Liquiditeit............................................................45, 52

Liquiditeitsbegroting.............................10, 20, 88, 114

M

Materiëlevasteactiva...............................................52

Memoriaal ................................................................ 165

Mkb-krediet.........................................................31, 52

N

Nettoverlies.......................................................69, 114

Nettowinst.........................................................69, 114

Niet-noodzakelijkeuitgaven..............................13, 20

Noodzakelijkeuitgaven......................................13, 20

Notariëleakte............................................................30

O

Off-balancefinanciering.....................................37, 52

Omlooptijd 22

Omzet.................................................................56, 115

Ondernemersrisico............................................73, 115

Opbrengsteigenvermogen..............................75, 115

Operationallease................................................37, 52

Opslagpercentage.............................................59, 115

P

Primitieveopslagmethode...............................59, 115

Privébegroting.....................................................10, 20

Proefbalans.....................................................140, 165

R

Rekeningcourantkrediet.........................................27

Rekening-courantkrediet............................29, 89, 115

Rendementeigenvermogen............................75, 115

Rentabiliteit.........................................................46, 52

Resultatenrekening.........................................142, 165

Reversefactoring................................................33, 53

S

Saldibalans......................................................141, 165

Sale-and-lease-back...........................................38, 53

Terugverdientijd................................................87, 115 V

CONCEPT KOPIJVERSIE

Solvabiliteit ............................................................... 53 T

Variabelekosten................................................58, 115 Variabeleuitgaven..............................................13, 20

Vasteactiva...............................................................22

Vastekosten......................................................58, 115 Vasteuitgaven.....................................................13, 20

Veiligheidsmarge...............................................72, 115

Verfijndeopslagmethode.................................60, 115

Verkoopboek...................................................153, 165

Vlottendeactiva............................................23, 45, 53

Voorziening..........................................................41, 53 Vreemdvermogen.....................................................27

Vreemdvermogenkort.............................................27

Vreemdvermogenlang.............................................27 W

Winstuitonderneming...........................................115