HZW basisdeel Thema 3

ARBO,KWALITEITSZORGENMILIEU

COLOFON

BoomBeroepsonderwijs

info@boomberoepsonderwijs.nl www.boomberoepsonderwijs.nl

Auteur(s):S.Groeneveld

Inhoudelijkeredactie:D.Ariaens

Titel:BasisdeelHelpendeZorg&Welzijn

ISBN:978-90-372-6682-5

1edruk/1eoplage

Bronvermelding:Shutterstock.com:BjoernWylezich,Antlii,TrinaBarnes

©BoomBeroepsonderwijs|Boom

BehoudensdeinofkrachtensdeAuteurswetgesteldeuitzonderingenmagnietsuitdezeuitgaveworden verveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormof openigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,opnamenofenigeanderemanier,zonder voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.Auteursrechttenaanzienvantekst-endataminingen machinelearningisnadrukkelijkvoorbehouden.

Voorzoverhetmakenvanreprografischeverveelvoudigingenuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel 16hAuteurswetdientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht (www.reprorecht.nl).Voorhetovernemenvaneen(ofmeerdere)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbijvoorbeeldeen (digitale)leeromgevingofeenreaderinhetonderwijs(opgrondvanartikel16,Auteurswet1912)kanmenzich wendentotStichtingUitgeversorganisatievoorOnderwijslicenties(Postbus3060,2130KBHoofddorp, www.stichting-uvo.nl).

Deuitgeverheefternaargestreefddeauteursrechtenteregelenvolgensdewettelijkebepalingen.Degenendie desondanksmenenzekererechtentekunnendoengelden,kunnenzichalsnogtotdeuitgeverwenden.

Doorhetgebruikvandezeuitgaveverklaartukennistehebbengenomenvanenakkoordtegaanmetdespecifieke productvoorwaardenenalgemenevoorwaardenvanBoomBeroepsonderwijs,tevindenop www.boomberoepsonderwijs.nl.

Spelarbo,bhvenmilieu 3.34

Praktijktoets:Arbo,kwaliteitszorgenmilieu 3.35

Terugkijken 3.36

VOORWOORD

AngerensteinDienstverleningiseencompleteserieleermiddelenvoorhetkwalificatiedossierDienstverlening 2024.AngerensteinDienstverleningbestaatuitleerwerkboekjesmetschrijflijnenwaarbijelkthemaeenwerkproces omvat.

Deleerwerkboekjeswordeninsetsgebundeld:

Niveau2

Basisdelen

Niveau2

Profielen

Dienstverlening

HelpendeZorgenWelzijn(HZW)

Medewerkersportenrecreatie

HelpendeZorgenWelzijn(HZW)

Medewerkersportenrecreatie

Medewerkerfacilitairedienstverlening

HOEWERKJEMETDITTHEMA?

Ditthemabestaatuit:

• leerdoelen

Diestaanineenkadernadeinleiding.Jezietwatjemoetkunnenenkennen.Enjezietwaaropjebeoordeeld wordttijdensdetheorie-enpraktijktoets.Aanheteindevanelkthemavindjeeenopdrachtwaarbijjeterugkijkt opdeleerdoelen.

• thema-introductie:praktijkvoorbeeldeneeninleidendeopdracht

Tijdensdeintroductieinditthemamaakjeopdrachtenbijdeleerdoelen,hetpraktijkvoorbeeldenbijde inleidendeopdrachtaandehandvaneenfilmpje.Hetpraktijkvoorbeeldbestaatmeestaluiteensituatiewaar jetegenaankuntlopenindeberoepspraktijk.Hetzelfdegeldtvoordeinleidendeopdracht.

• vakkennis,opdrachtenenhetproject

Wanneerjedevakkennisleertendeopdrachtendoet,leerjeoverdeberoepspraktijkenoefentermee.Ieder themawordtafgeslotenmeteengroteopdracht:hetproject.Eenaantalopdrachtenkanineenportfolio opgenomenworden,tenminstealsermeteenportfoliogewerktwordt.

Dieopdrachtenherkenjeaan:

• praktijktoets,oefentoetseneindtoets

Opdrachtenwaarmeejeactiefaanhetwerkmoet, herkenjeaan:

Aanheteindevanelkthemavindjeeenpraktijktoets,eenoefentoetseneeneindtoets.Wanneerenwaarje dezetoetsenaflegt,overlegjemetdedocent.

• digitaleleeromgeving

Indedigitaleleeromgevingvindjeallerleilesmateriaal,zoalsfilmpjesentoetsen.Voordatjededigitale leeromgevingkuntgebruiken,moetjejelicentieactiveren:

– Overlegmetjedocentwelktypeaccountjegebruikt.

– Ganaarwww.boomberoepsonderwijs.nl/licentie.

– Bekijkdeinstructiefilmofleeshetstappenplan.

– Volgdestappen.

– Daarnakunjeaandeslag!

Daarnakunjeaandeslag!Opdrachtenwaarbijjededigitaleleeromgeving nodighebt,herkenjeaan:

Thema3

Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

3.1 Inleiding

Ditthemagaatoverwatjemoetdoenalsjeeenonveiligesituatietegenkomt.Enhoejemoetomgaanmet ongewenstgedrag.

Injewerkzijneraltijdregelswaaraanjejemoethouden.Elkeorganisatiemaaktbijvoorbeeldregelsopbasisvan dewetgevingoverarbeidsomstandighedenenmilieu.Elkwerkkentrisico’s,endaaromisveiligwerkenzo belangrijk.

Leerdoelen

• Jekuntdeveiligheidvanfaciliteitenen/ofmaterialenenmiddelencontroleren.

• Jekuntbijzonderhedenenrisico’svoordeveiligheidvancliëntenencollega’sinschatten.

• Jekunthulp(laten)halen.

• Jekunttijdig,duidelijkennauwkeurigaandeleidinggevenderapporteren.

• Jekuntalertenadequaathandeleninonveiligesituaties.

• Jekuntzorgenaandachtvoordesituatievandecliënttonen.

• Jeweetwelkefactorenvaninvloedzijnopdesocialeveiligheid.

Opdracht1 Voorbereiden

Bekijkdeleerdoelenhiervoor.Jezietwatjemoetkunnenenkennenomveiligtekunnenwerken.Enjezietwaarop jebeoordeeldwordttijdensdetheorie-enpraktijktoets.

a. Welkleerdoellijktjouuitdagend?Waarom?

b. Waarziejetegenop?Leguitwaarom.

c. Welkeervaringhebjealmetdezeleerdoelen?

d. Waardenkjedatjedezeleerdoelentegenkomtinjewerk?

Opdracht2 Praktijkvoorbeeld

Veiligwerken

Mariewerktalshelpendezorgenwelzijnindethuiszorgenbezoektdagelijksverschillendecliënten.Vandaag gaatzemevrouwDeVrieshelpenindehuishouding.Mevrouwzitinhaarstoeleenboektelezenenheefteenklein lampjeaan.VerderishethuisvanmevrouwDeVriesergdonker.Erzijnmaarweiniglampenaanenveelgordijnen zijngesloten.MarievindthaarwerkergleukmaarzietaltijdeenbeetjeoptegenhetwerkenbijmevrouwDeVries, omdathethuisergrommeligis.Erliggenoveralstapelstijdschriftenenboekenopdevloerendaarnaastbewaart mevrouwookspullenopdetrap.Ditzorgtervoordathetwerkenhaarveeltijdkost.

TijdenshetstofzuigenzietMariedathetsnoervandestofzuigeralaardigisversleten.Dedradenaandebinnenkant vanhetsnoerzijnzichtbaar.MaargelukkigwerktdestofzuigernogprimaenMariewerktsneldoor.Marieheeft eenhekelaanstofzuigen.Zekrijgtdanlastvanhaarrugendoorallelosliggendevloerkledeninhethuisvan mevrouwDeVrieskosthetklusjehaarveeltijd.TussenallespullenzietMarieookveeltabletjesopdegrondliggen. Datiseigenlijkbestraar,wantmevrouwheefteenpillendooswaarzealhaarmedicijneninbewaart.

Alszeklaarismetstofzuigen,gaatzesamenmetmevrouweenkoptheedrinken.Datisvoorhenallebeieen gezelligmoment.Marieisalweervergetendatzetegenhetwerkopzag.Degrootsteklus,hetstofzuigen,isalweer gedaan.

a. Waarompastdezecasusbijditthema,denkje?

b. Waaromishetbelangrijkomaandachttebestedenaanveiligheidopdewerkvloer?Zowelvoorjezelfalsvoor anderen?

c. WatzouMariekunnendoenomdeveiligheidvanmevrouwtekunnenverbeteren?

d. WatkanMariedoenomhaareigenveiligheidteverbeteren?

Opdracht3 Samenwerkingsopdracht

Maakgroepjesvanvierstudenten.Jegaatinjegroepjeonderzoekdoennaardeveiligheidinhetgebouwwaar jenulesvolgt.Dedocentgeeftelkgroepjeeenruimteomteonderzoeken(bijvoorbeelddeaula,hetleslokaal, hetopenleercentrumenzovoort).

a. Beschrijfwatjeinderuimteaanmaatregelenhebtgezienomdeveiligheidtevergroten.Denkhierbijaan nooduitgangen,brandmeldersofantislipvloeren.

b. Beschrijfwelkeveiligheidsrisico’sjehebtgevonden.Denkhierbijaanbijvoorbeeldlosliggendekabels,gladde vloeren,ofeengebrekaanhygiëne.Geefaanwathetrisicozoukunnenzijn.

c. Naastveiligheidvoorruimten,materialenenmiddelenheefteenschoolookafsprakenenregelsomdesociale veiligheidtevergroten.Schrijfopwelkeregelsenafsprakenjulliekennen.Datzijnafsprakenoverhoeje respectvolmetcliëntenenmetelkaaromgaat.

d. Bekijkdeschoolgidsendewebsitevandeschool.Kijkofjenogandereregelsenafsprakenrondomveiligheid kuntvindenenvuljelijstaan.

3.2 Regelsophetwerk

Regelsopjewerkzijngebaseerdopdewetgevingoverarbeidsomstandighedenenmilieu,zoalsdeArbowet

Arbeidsomstandighedenhebbentemakenmetdeomgevingwaarinjewerkt.Werkjeveilig,werkjegezond,werk jemilieubewustenhoudjejeaanderegels?Iedereorganisatiemaakthaareigenregels,zodatderegelspassen bijdeorganisatie,dewerkzaamheden,demedewerkersendecliënten.

Regelskunnenbijvoorbeeldgaanover:

• werk-enrusttijden

IndeArbowetstaanregelsoverwerktijden.Afgesprokenishoelangeenwerkdagofdienstmagduren.Ookis afgesprokenhoeveelpauzeeenmedewerkerheeftenhoeveeltijdertussendeeneendeanderedienstmoet zitten.Inhetalgemeengenomenmagjenietdeenedagtot23.00uurwerkenendevolgendedagalom6.30 uurbeginnen.Ooknietalsjeditzelfgraagwilt.

• werkenmetpersoonlijkebeschermingsmiddelen(PBM)

Hierbijgaathetomhetdragenvanbeschermendekleding,zoalsveiligheidsschoenen,eenhelmof handschoenenvoorhetwerkenmetbijtendeenchemischestoffen.

• meldenvanarbeidsongevallenenberoepsziekten

Werkgeverszijnverplichtomongevallenenbepaaldeberoepsziektentemelden.Eenongevalisbijvoorbeeld eenongelukmetinjectienaalden.Eenberoepsziekteiseenziektedievooralontstaatofvoorkomtonder bepaaldearbeidsomstandigheden.Kapperskunnenbijvoorbeeldlastkrijgenvandeverfstoffenwaarmeezij werken.Indezorgwerkjesomsmetchemischemiddelenenjemoetregelmatigtillen.Hierdoorloopjerisico’s.

Persoonlijke beschermingsmiddelen.

Opdracht4 Regelsophetwerk

Indeorganisatiewaarjelatergaatwerkenofwaarjehebtgewerkt,geldenarboregels.Kenjeeenaantalregels ophetgebiedvanarbo?

Geefhiervandrievoorbeelden.

1. 2. 3.

3.3 DeArbowet

DeArbeidsomstandighedenwet(Arbowet)iseenwetdieregelsbevatvoorwerkgeversenwerknemersomde gezondheid,deveiligheidenhetwelzijnvanwerknemersteverhogen.Hetdoelisomongevallenenziekten, veroorzaaktdoorhetwerk,tevoorkomen.Deregelsgaanbijvoorbeeldoverfrisselucht,aanwezigheidvandaglicht eneenveiligeenschonewerkomgeving.

Verderishetbelangrijkdatjemetpleziernaarjewerkgaat.Ditheefttemakenmetwelzijn.‘Welzijn’wilzeggen dathetlichamelijkengeestelijkgoedmetjegaat.Niemandishetzelfde,dushetwelzijnsgevoelisvooriedereen anders.Voordeeenmaghetdrukenrommeligzijn,deanderheefthetlieverrustigenordelijk.Alsjehetwerk nietleukvindt,kijkdansamenmetjeleidinggevendeofhetanderskan.

Welzijn op je werk zorgt voor plezier in je werk.

Opdracht5 Regelsovergezondheid,welzijnenveiligheid

DeArbowetgaatovergezondheid,welzijnenveiligheid.Geefvanelkesituatieaanwaarhetomgaat.

Situatie

Jestruikeltbijnaovereenemmerdienoginhetgangpad staat.

Jewerktineenruimtezonderdaglicht.

Jehebtweinigplezierinjewerk.

Jehebtrechtoppauzealsjedeheledagwerkt.

Hetwassenvanderamenmagjealleendoenalsereengoede trapis.Staanopeenstoelmagniet.

Jehebtregelmatigoverlegmetjecollega’soverhoejullie goedkunnensamenwerken.

Gezondheid

Welzijn

Veiligheid

3.4 Rechtenenplichtenvoorwerkgeversenwerknemers

IndeArbowetstaatdatwerkgeversenwerknemerssamenmoetenzorgenvoorgoedewerkomstandigheden. Iederheeftdaarinzijneigentaak.Dewerkgevermoetzichhoudenaanderegelsovergezondheid,welzijnen veiligheid.Jijalswerknemermoetjewerkdoenzoalsisafgesproken.Jijhoudtjedusookaanderegels.Enje meldtgevaarlijkeofongezondeomstandighedenbijjeleidinggevende.

COPYRIGHTBOOMBEROEPSONDERWIJS ALLEENTEGEBRUIKENTERVOORBEREIDING

Opdracht6 Rechtenenplichtenwerkgeverenwerknemer

Geefindetabelhiernaaanwelketaakbijwiehoort.

Taak

Uitvoerenvaninstructie

Verzorgenvanjuistematerialenomtaakuittevoeren

Opbergenvanmaterialenopdejuisteplek

Onderzoekenvanongevallenopwerkplek

Meldenvanmogelijkgevaarlijkeomstandigheden

Rekeninghoudenmetergonomischeregelstijdenshetverplaatsen vaneencliënt

Bestrijdenvanmogelijkgevaaropdewerkvloer

Werkgever

Werknemer

Opdracht7 Veiligheidbovenalles

Wanneerjewerktmetkwetsbaredoelgroepen,isveiligheidextrabelangrijk.Jijalsprofessionalbent verantwoordelijkvoordeveiligheidvandecliënten,omdatzedaarzelfvaaknietvoorkunnenzorgen.

Armanwerktalshelpendeineenzorginstellingvoorkinderenmeteenlichteverstandelijkebeperking.Eenvan zijntakenishetopruimenenschoonmakenvanderecreatieruimte.Deafsluitbarekastmetschoonmaakspullen isindegangernaast.Zijnwerkgeverheeftervoorgezorgddathijdeschoonmaakspullenveiligkanwegzetten. Armanmoetallesnetjesopruimenalshijklaarisendekastweergoedafsluiten.

Waarommoetendeschoonmaakmiddelenineenafgeslotenkastbewaardworden?

3.5 Risico-inventarisatieen-evaluatie

Omerachtertekomenwatinhetbedrijfdemeestvoorkomenderisico’szijnvoordegezondheidvanhetpersoneel, moeteenbedrijfeenrisico-inventarisatieen-evaluatie(RI&E)uitvoeren.MeteenRI&Ebrengthetbedrijfderisico’s inkaartophetgebiedvanveiligheid,gezondheidenmilieu.Ditkaneenorganisatiezelfdoenoflatendoen.Een daarvooropgeleidemedewerkerlooptmeteenchecklistdoorhethelebedrijfenbeoordeeltde arbeidsomstandigheden.Daarnabeoordeelthetbedrijfofhetomstandighedenmoetaanpassen.IndeRI&Emoet staanwelkegevarenerzijnopdewerkvloerenwelkemaatregelenhetbedrijfhiertegenneemt.

De resultaten van de RI&E worden besproken. Als dat nodig is, kunnen werkomstandigheden worden aangepast.

Opdracht8 Checklist

IzaakmoetalsverantwoordelijkevoordeRI&Eeencheckdoenbinnendezorginstellingwaarhijwerkt.Hijloopt eenrondjedoorhetgebouwenonderzoektofersituatieszijndiegevaarlijkkunnenzijn.Hijheeftzespunten gevondendieeengevaaropleveren.

BedenkvoorelkonderwerpeenmaatregeldieIzaakzoukunnennemenengeefvoorelkonderwerpdefactordie daarbijhoort:gezondheid,veiligheidofwelzijn.

Onderwerp

EHBO

Werkplek

Nooduitgangen

Werktempo

Gevaar

DeEHBO-middelenzijnaltijdlastig tevinden.

Destoelisnietjuistafgesteld.

Denooduitgangenzijnnietvrij, wanterstaanrolstoelenen rollatorsvoor.

Medewerkersgevenaanteweinig tijdtehebbenvoordetaken.

Maatregel

Factor

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Onderwerp

Organisatie

Geluid

Gevaar

Medewerkerswetennietaltijdwie verantwoordelijkisvooreentaak.

Indeactiviteitenruimteishetaltijd erglawaaiig.Zekeralserveel mensentegelijkbezigzijnmeteen activiteit.Eenoorzaakisdatde ruimteergkaalisingericht.

3.6 Ergonomischwerken

Ergonomischwerkenwilzeggen:jewerktopzo’nmanierdatjehetlichaamzominmogelijkbelast.Anderskun jeklachtenkrijgen.Zozijnerregelsoverhoejegoedkunttillen,ofoververplichtepauzes.Alsjejongbent,vind jedezeregelsmisschienwatoverdreven.Maarbedenkdatjejeberoepmisschienweldertigofveertigjaaruitoefent. Jemoetduszuinigzijnopjelichaam.

Jekuntergonomischwerkendoorgebruiktemakenvanhulpmiddelen,zoalseensteekkarretje.Jegebruiktje lichaamdanminder,omdatjedespullenniethoefttetillen.Ookmoetjegebruikmakenvangebruiksvoorwerpen enmachinesdieveiligzijn,zodatjijgemakkelijkengezondkuntwerken.Denkaanwerktafelsdieinhoogte verstelbaarzijn,voldoendelichtenventilatieinruimteswaargewerktwordtofeenslimmeindelingvaneen ruimte,waardoorjeelkaarnietindewegkuntlopen.

Door kinderen zelf te laten lopen werk je ergonomisch, want je hoeft ze niet te tillen.

Staan

Veelmensenstaantijdenshunwerk.Vaakstaanmensennietgoedrechtop.Naeentijdjegaanze‘hangen’. Daardoorkunjerugpijnkrijgen.

Tipsvoorhetstaanzijn:

• Kijkrechtvooruit.

• Trekjekinin.

• Ontspanjeschouders.

• Spanjebuikspierenaan.

• Zetjevoetenplatopdegrondenietsuitelkaar.

Zitten

Alsjezittendwerkhebt,iseengoedestoelbelangrijk.Eengoedestoelkunjeinstellen. Ookdehoogtevanhetwerkvlakisbelangrijk.Hetwerkvlakmoetietsbovendeelleboogzijn.Jekuntdanje onderarmenhorizontaalhouden.

Tipsvoorhetzittenzijn:

• Zitaltijdrechtopenzaknietonderuit.

• Gazovermogelijknaarachterenopdezittingzitten.Zokrijgtjeruggoedsteun.

• Zetjevoetenstevigenplatopdegrond.

• Schuifjestoelaanonderjewerkblad.

• Laatjerugtijdenshetwerkenregelmatigtegendeleuningrusten.

• Zetjebeeldschermopooghoogte.

Tillen

Alsjeverkeerdtilt,krijgjeproblemenmetjerug.

Tipsvoorhettillenzijn:

• Kijkrechtvooruit.

• Garechtvoorhetvoorwerpstaan.

• Zetjevoetenietsuitelkaar.

• Houdjerugzorechtmogelijk.

• Pakhetvoorwerpstevigvastmettweehanden.

• Houdjearmenzorechtmogelijkenzodichtmogelijkbijjelichaam.

• Tilhetvoorwerpzodichtmogelijkbijjelichaam.

• Draaibijhettillennooitjerug.

Opdracht9 Staan

Maakvierfoto’svanmensendiestaan.Beoordeeldefoto’s.Staandezemensenopdejuistemanier?Legje antwoorduit.

Opdracht10 Zitten

Maakvierfoto’svanmensendiezitten.Beoordeeldefoto’s.Zittendezemensenopdejuistemanier?Legje antwoorduit.

Opdracht11 Tillen

Maakvierfoto’svanmensendieietstillen.Beoordeeldefoto’s.Tillendezemensenopdejuistemanier?Legje antwoorduit.

Opdracht12 Hulpmiddelenvoorergonomischwerken

Welkehulpmiddelenvoorergonomischwerkenwordeneropjouwschool,stageofwerkplekgebruikt?Beschrijf drievoorbeelden:

• Welkhulpmiddelishet?

• Waarvoorwordthetgebruikt?

• Waaromwordtdithulpmiddelgebruikt?Welkeproblemenvoorkomjeermee?

• Waarmoetjeoplettenalsjehethulpmiddelgebruikt?

Leverbewijsstukkenaan.Bespreekmetjedocentwelkebewijsstukkenmogelijkzijn.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Opdracht13 Ergonomischwerken1

Vanuitdethuiszorgorganisatiewaarvoorikwerk,krijgenwijrichtlijnenvoorergonomischwerken.Hetisbelangrijk datwijonsdaaraanhouden,wantderichtlijnenzorgenervoordatjehetwerkopdejuistemanieruitvoert. Erzijnookhulpmiddelendieonshelpenomergonomischtewerken.Zozijnertilliftenwaarmeejecliënteninen uitbedkunttillen.Vroegerwarendietilliftenernogniet,enerzijnheelwatmensendiehunrugverknoeidhebben methettillenvancliënten.Gelukkigmaardatdezehulpmiddelenernuwelzijn,zokanikhopelijkditwerknog heellangdoen.Dietilliftenzijnertrouwensookvoordeveiligheidvancliënten.Zeverminderenhetgevaarop vallen.

Fionawerktindethuiszorg.Zeletalheelgoedophaarhoudingbijhetstaan,zittenentillen.Geefhaarnogtwee tipsomergonomischtewerken.

1.

2. Opdracht14 Ergonomischwerken2

Filmpje-Arbeidsomstandigheden

Paulineloopteenrondjedoordeinstellingwaarzewerkt.Zezietaardigwatverkeerdedingenalshetgaatomde arbeidsomstandigheden.

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Noemtweepuntendieverkeerdzijnbijdemeneerdieachterdecomputerwerkt.

c. Watgaaterverkeerdbijdemevrouwdieachterdecomputerwerkt?Leguitwaaromditverkeerdis.

d. Welketweepuntenzijngoedbijdemevrouwdieachterdecomputerwerkt?

e. Watgaaterverkeerdbijdemevrouwdieeendoostilt?

f. WatdoetPaulinegoedbijhettillenvandedoos?

3.7 Werkhouding

Alleeneenwetdiejoubeschermt,isnietvoldoende:jemoetzelfookgoedopletten.Meteenjuistewerkhouding kunjeklachtenvoorkomen.

Tipsvooreenjuistewerkhouding:

• Wisseljehoudingaf.

• Voorkomeengedraaidehoudingbijtillenofbukken.

• Maakniettevaakdezelfdebewegingachterelkaar.

• Voorkomdatjemoetreiken.Tilniethogerdanjeschouders.

• Tilniettezwaar.

• Loopniettelangdoormetklachten.Laateenartsernaarkijken.

Voorkomookrisico’stijdenshetwerk:

• Maaknattevloerenzosnelmogelijkdroog.Kanditniet,zeterdaneenbordjebij.

• Voorkomtocht.

• Zorgdatderuimtewaarinjewerktgoedisverlicht.

• Volgaltijddeveiligheidsvoorschriften.

• Probeeronveiligesituatiesteherkennen.

Opdracht15 Fysiekebelasting

Website-Kinderopvangwerkt

a. Bekijkdewebsite.

Treesiawerktalshelpendeineenkinderdagverblijf.Alshelpendeiszegroepshulpenondersteuntzedepedagogisch medewerkersinhetdagelijksverzorgenenbegeleidenvandekinderen.Vandaagisheteendrukkedagenveel kinderenmoeteneenschoneluier.Treesiatiltdekindereneenvooreenopdeverzorghoekomzeeenschone luiertegeven.Nahetverschonendektzedetafelvoorhetmiddageten.Hetbrood,debordjesenhetbelegmoet zehalenuitdekeuken.Dieisaandeanderekantvanhetgebouw.Treesialoopteenpaarkeerheenenweermet eendienbladomallesoptafeltezetten.TijdenshetetenmetdekinderenzitTreesiaopeenlagekruk.Naafloop vanhetetenlooptzeweereenpaarkeerheenenweeromallesterugtebrengennaardekeuken.Nahetafruimen vandetafelgaatzegauwdestapelbedjesverschonen.Treesiaisnieterggrootenmoetophaartenenstaanals zehetbovenstebedjewilverschonen.Zemoetvernaarvorenreikenalszehethoesjegoedomhetmatraswil krijgen.Aanheteindevandedaggaandekinderennogevenbuitenspelen.Terwijldekinderengehaaldworden doorhunouders,ruimtTreesiahetspeelgoedop.Zetilttweefietsjesperkeernaardeschuur.Delaatstetijdmerkt Treesiadathetfysieknietgoedmethaargaat.Zeheeftwatvakerlastvanhaarrug,nekenschouders.

b. OpwelkemanierdenkjijdatTreesiahaarfysiekebelastingkanverminderen?Maakeenlijstmettipsdieje haarkuntgeven.

Opdracht16 Postermaken

Doedezeopdrachtineengroepvanvier.

a. GebruikhetstappenplanPostermaken.

StappenplanPostermaken

Website-Tipsvoorgezondwerkenindekinderopvang

b. Gebruikdewebsitebijdezeopdrachtofzoekopinternetnaarinformatieover‘tipsomfysiekeoverbelasting tevoorkomenalsjewerktmetkinderen.’Kiessamenmetjegroepdrietips.Maakvandezedrietipseen ‘do’s-and-don’ts’-postervoormedewerkersindekinderopvang.Metdeposterlaatjedetipszienenlegjeuit watiemandwelennietmoetdoen.

Voorbeeld van do’s-and-don’ts.

3.8 Regelsvoordeveiligheid

BehalvedeArbowetzijnernoganderewettendiegaanoverveiligheid.Daarnaasthebbenbedrijvenvaakook noghuneigenveiligheidsregels.

HACCP

HACCPstaatvoorveiligwerkenenstaatineenwetvandeoverheid.Deletters‘HACCP’staanvoor‘HazardAnalysis andCriticalControlPoints’.DeNederlandsevertalingis:Gevarenanalyseenkritischecontrolepunten.

BedrijvenmoetengoedkijkenaanwelkeregelsvandeHACCPzezichmoetenhouden.Datstaatbeschrevenin eenhygiënecode.Decodebestaatuiteenaantalvoorschriftenenmaatregelendieervoorzorgendat levensmiddelenhygiënischwordenbewerktenbewaard,enveiligzijnvoorconsumptie. Decontrolepuntenbeginnenbijdeontvangstvangrondstoffeneneindigenalshetvoedselisafgeleverdenhet afvalisverwijderd.

COPYRIGHTBOOMBEROEPSONDERWIJS ALLEENTEGEBRUIKENTERVOORBEREIDING

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Iederbedrijfdatwerktmetvoedselisverplichtdehygiënecodetevolgen.Alshetbedrijfvolgensdiecodewerkt, voldoethetaandeeisendieHACCPstelt.DeNederlandseVoedsel-enWarenautoriteitcontroleertdenaleving vandehygiënecode.

Ook binnen zorg en welzijn wordt gewerkt volgens de HACCP-richtlijnen.

Wetmilieubeheer

DeregelsvoorhetwerkenmetgevaarlijkestoffenstaanindeWetmilieubeheer(Wm).Dezewetisopgestelddoor deoverheidomhetmilieutebeschermen.Bedrijveneninstellingenmoetenzichaandezewethouden.Bijvoorbeeld alseenbedrijfgaatverbouwenendaarvooreenboomwilkappen.Eneenkinderdagverblijfmoetbijvoorbeeld opdejuistemanieromgaanmetdeluiers,zodatzeopeenmilieuvriendelijkemanierverwerktworden.

Door recycling kun je een bijdrage leveren aan milieubewust werken.

Warenwet

IndeWarenwetstaatwaaraanproductenenapparatuurmoetenvoldoenomgoedgekeurdteworden.Voldoen zeaandezeregels,dankandegebruikergezondenveiliggebruikmakenvandeproducten.Dezewetbestaatom deconsumententebeschermen,maarookdemedewerkersencliëntenvanorganisatieseninstellingen. DeNVWA(NederlandseVoedsel-enWarenautoriteit)controleertofbedrijvenzichaandezewethouden.Zoniet, dankrijgenzeeenwaarschuwingofeenboete.

Opdracht17 Voedselveiligheid

Inveelzorginstellingenenwoonvormenwordttegenwoordigsamenmetcliëntengekookt.Ookindezesituaties moetveiliggewerktworden.Aanwelkeregelsmoetendemedewerkerszichhoudenomdevoedselveiligheidte garanderen?

Bedenksamenvijfregels.

1.

2.

3.

4.

5.

Opdracht18 Hygiënecodevoorwoonvormen

HetVoedingscentrumheeftvoorhethygiënischwerkeninwoonvormeneenhygiënecodevoorvoedingsverzorging geschreven.Downloaddezeenbeantwoorddevragen.

Website-Voedingscentrum

a. Bekijkdewebsite.

b. BijhetdoenvanboodschappenmoetjelettenopdeTHTenTGT.Watisdebetekenisvandezeafkortingen?

c. Hetbewarenvanlevensmiddelenmoetjefifodoen.Watbetekentdeafkorting‘fifo’?Leguitwatjemoetdoen alsjeproductenfifoopslaat.

d. Welketipwordtgegevenvooralsjegekoeldvoedsellaatbezorgendooreenleverancier?

e. Waarommoetjepinda-enmaïsproducten,boekweit,noten,specerijenengranendonkerendroogbewaren?

f. Waarommagjebijhetbereidenvanvoedselgeenhandsieradendragen?

Opdracht19 HACCP

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Filmpje-Wokrestaurant

Filmpje-Shoarmazaak

Beschrijf:

• Watishieraandehand?

• WatgaaternietgoedalshetgaatomHACCP?

• Hoemoethetwel?

Verteldegroepwatjullieindefilmpjeshebbengezien.Bespreeksamenwaarjeopmoetlettenalsjejehoudtaan HACCP.

Opdracht20 MeneerJanssen

MeneerJanssenisalverindetachtig,maarwoontnogsteedsinzijneigenhuis.Ikkomalshelpendetweekeer perweekbijmeneerJanssenomhemteondersteunen.Meestalmakenwedansameneenboodschappenlijstje. Ikkijkdanaltijdeerstzijnvoorraadna,zodatikweetwaterophetlijstjemoetkomen.Vorigeweekzagikdater indekoelkastallemaalproductenstondendieoverdedatumwaren.MeneerJanssenhadveelvisitegehaden hadveelproductenaangebroken.NaoverlegmetmeneerJanssenhebikdezeweggegooid,omdatjehiererg ziekvankuntworden.

WelkeoplossingkunjijbedenkenomtevoorkomendatmeneerJanssenteveelproductenheeftstaandieover datumzijn?

3.9 Watiskwaliteitszorg?

Kwaliteitszorgisalleswateenorganisatieofinstellingdoetomervoortezorgendatzegoedeproductenof dienstenleveren.Hetbegintermeedatorganisatiesvanalleactiviteitenvastleggenhoezeuitgevoerdmoeten worden.HierbijmoetenorganisatieszichhoudenaanderegelsvandeArbowetenmilieuwetten.Deregelsworden ookgecontroleerd.Alshettochvaakandersgaatdanafgesproken,moeteronderzochtwordenhoedatkomt. Deregelskunnenonduidelijkzijnofmoeilijkuitvoerbaar.Danmoetdeorganisatiedeuitlegverbeterenofopeen anderemaniergaanwerken.

Hetbelangvankwaliteitszorg

Hetdoelvankwaliteitszorgisdatjeallesvolgensderegelsuitvoert.Ditzorgtvooreenveiligemaniervanwerken meteenconstantekwaliteit.Doorallemaalopdezelfdemaniertewerken,weetiedereenwathijkanverwachten. Datzorgtvoortevredenwerkgevers,werknemersencliënten.Omtelatenziendatjouwbedrijfopdeafgesproken manierwerkt,zijnerkeurmerken.Eenkeurmerkiseenonderscheidingstekenofcertificaat.Ditwordtverleend dooreenerkendeinstantie.

Opdracht21 Kwaliteitszorg

Leguitwaaromhetbelangrijkisdatjeopjewerkplekaandachthebtvoorkwaliteitszorg.Gebruikjeeigenwerkplek alsvoorbeeld,ofkiesuitbijvoorbeelddethuiszorg,eenverpleeghuis,eenbsoofeeninstellingvoorbeschermd wonen.

3.10 Kwaliteitssystemen

Eenkwaliteitssysteemishetgeheelvanprocedures,processenenmiddelendienodigzijnomdekwaliteitineen organisatietecontrolereneneventueelteverbeteren.

ISO

‘ISO’staatvoor‘InternationalOrganizationfor Standardization’.DeISO-9001-normiseen kwaliteitsnorm.Alsjevoldoetaandezeeisen,kunje eenISO-9001-certificaatkrijgen.Hiermeebewijsjedat deorganisatieaankwaliteitszorgdoet.Alsorganisatie geefjedaarmeeaandatje:

• zegtwatjedoet

• doetwatjezegt

• hetbewijst.

Organisaties die een HKZ-certificering hebben, mogen dit logo gebruiken.

HKZ

InzorgenwelzijnwordtveelgewerktmethetHKZ-model.‘HKZ’staatvoor‘HarmonisatieKwaliteitsbeoordeling indeZorgsector’.HetiseenkwaliteitssysteemdatwerktmetdePDCA-cyclus.Eenorganisatiedievoldoetaande normenuithetHKZ-modelkaneenHKZ-certificaatkrijgen.Metditcertificaatlaatdeorganisatieaancliënten ziendatdedienstverleningdiezebiedengoedis.

PREZO

PREZOishetkwaliteitssysteemvoordesectorVerpleging,VerzorgingenZorgThuis(ouderenzorg).‘PREZO’staat voor‘prestatiesindezorg’.

MethetPREZO-keurmerklatenorganisatieszien:

• datbewonersencliëntentevredenzijn

• datdeprestatiesvoorcliëntenstructureelverbeteren

• datdeorganisatieverantwoordezorgbiedtenvoldoetaandeeisendiedebranchestelt

• datdeorganisatieeenverantwoordeondernemerisdievoldoetaanderelevantewet-enregelgeving.

InhetPREZO-systeemstaatbeschrevenwelkeactiviteitendemedewerkerendeorganisatiekunnendoenom ervoortezorgendatdecliëntverantwoordezorgkrijgt.

Hettoetsen,controlerenvandekwaliteit

Bijhettoetsenvankwaliteitgajebeoordelenofdeorganisatievoldoetaandegesteldekwaliteitseisen.Dit beoordelenkanoptweeverschillendemanieren:jekunteeninterneofeenexternekwaliteitstoetsingdoen.Een externekwaliteitstoetsingisverplicht.

Internekwaliteitstoetsing

Bijeeninternekwaliteitstoetsingkijktdeorganisatiezelfhoehetgaatmetdekwaliteitvandedienstverlening. Dezetoetsingwordtbijvoorbeeldgedaandooreenwerkgroepwaarindiversemedewerkersvandeorganisatie zitten.Dezewerkgroepkaninterviewsenvragenlijstenafnemenbijmedewerkers,cliëntenenhunfamilieomte kijkenhoehetstaatmetdekwaliteitvandegebodendienstverlening.

Externekwaliteitstoetsingencertificering

Bijeenexternetoetsingofauditcontroleerteenonafhankelijkbureauhoehetismetdekwaliteitvandeorganisatie. Voldoetdeorganisatieaanalleeisen,danzalzijgecertificeerdworden.Metdezecertificeringkandeorganisatie latenziendatzeeengoededienstverleninglevert.

Opdracht22 Keurmerk

a. Waaromlaatdeinstellingdecontroledoendooreenexterneorganisatie?

b. Watiseenanderebenamingvoordezekwaliteitscontrole?

c. Waaromishetbelangrijkvooreenbedrijfomtelatenziendathetaanbepaaldenormenvoldoet?

Opdracht23 Kwaliteitssystemen

a. Gaopzoeknaardrieinstellingenbijjouindebuurt.Kiesuitdeverschillendewerkvelden.Binnenzorgen welzijnisveelaandachtvoorkwaliteit.Opwelkemanierlatenorganisatiesziendatzekwalitatiefgoedezorg bieden?

b. Onderzoekofjekuntachterhalenofdeinstellingeneenkwaliteitscertificeringhebben.Maakeenlijstvande gekozeninstellingenenvermeld:

• naamorganisatie

• soortdienstverlening

• adreswebsite

• gecertificeerd,noemdenaamvandecertificering.

3.11 DePDCA-cyclus

DePDCA-cyclusisbedachtdoorWilliamEdwardsDeming.Decirkelbeschrijftvieractiviteitendiejesteedsherhaalt. DevieractiviteitenindePDCA-ofkwaliteitscirkelzijn:

• Plan(bedenken):Inditonderdeelkijkjenaardebestaande situatie.Jebedenkteenplanvoorverbeteringmetdoelendie jewiltbehalen.

• Do(uitvoeren):Jevoerthetplanuit.

• Check(controleren):Jecontroleertofhetplanheeftgewerkt. Hebjededoelenbehaald?

• Act(aanpassen):Jestelthetplanbij.Ditkunjedoenom niet-behaaldedoelenalsnogtebehalenofomnieuwe verbeteringendoortevoeren.

Doordezemaniervanwerkenkunjezelfnagaanofjehetwerkgoed hebtgedaanenhoehetbeterkan.

Opdracht24 PDCA-cyclus

PDCA-cyclus.

GeefbijelkesituatieaaninwelkefasevandePDCA-cyclusjejebevindt.

Situatie1

Jehebtinjewerkgemerktdatdevolgordevanbepaaldetakennieterghandigis.Samenmetjeleidinggevende hebjebedachthoehetanderskan.Jegaatdezeverbeteringnuuitvoeren.

a. InwelkefasevandePDCA-cycluszitjenu?

Plan

Do Check

Act

b. Motiveerjeantwoord.

Situatie2

Jijenjecollega’skomenelkekeertijdtekortvooreenbepaaldetaak.Jeleidinggevendeheeftdaaromderoosters aangepast.Jehebtnueenuurlangerdetijdvoorhetuitvoerenvandetaak.Aanheteindvandeweekkomtde leidinggevendebekijkenofhetgeluktisomdetaakuittevoeren.

c. InwelkefasevandePDCA-cycluszitjenu?

Plan

Do Check

Act

d. Motiveerjeantwoord.

Situatie3

Jemerktdatdeafvinklijstvanhetschoonmaakroosternietofnietgoedwordtingevuld.Ditisniethandig,want jeweetnunietwaterisgedaan.Jebespreektditonderwerptijdenseenwerkoverlegenbedenktoplossingen.

e. InwelkefasevandePDCA-cycluszitjenu?

Plan

Do Check

Act

f. Motiveerjeantwoord.

Situatie4

Eenaantalwekengeledenwerdennietalleafsprakenindeagendagezet.Datzorgdevoorveelproblemen.Er werdeennieuwprogrammaingevoerd,zodatmedewerkersvanafhuneigencomputerafsprakenkondeninplannen. Numerktdeleidinggevendedatditnogsteedsnietgoedgedaanwordt.Hijonderzoektwaarditaanligtenwat erbeterkan.

g. InwelkefasevandePDCA-cycluszitjenu?

Plan

Do Check

Act

h. Motiveerjeantwoord.

Opdracht25 WerkenmetPDCA

NoemeenvoorbeeldwaarinjijvolgensdePDCA-cyclushebtgewerkt,ofwaarinjevolgensdePDCA-cycluszou kunnenwerken.

3.12 Milieubewustwerken

Hetmilieuisdeomgevingwaarinwij,dedierenendeplantenleven.Milieubewustwerkenbetekentopzo’n manierwerkendatdeomgevingzominmogelijkschadeondervindt.

Doorbijvoorbeeldhetverbrandenvanolie,gasenkolenvoorenergieentransportkomterveelCO²indelucht. Ditzorgtervoordatdetemperatuuropaardestijgt.Ditheeftweereenstijgingvandezeespiegeltotgevolg, beschadigingvannatuurdoorhitteendroogte,envoedselonzekerheidvoormensendier.InNederlandziejedat hetklimaatextremerwordt.Erkomensteedsmeerhittegolvenmetdroogtevoor,regenbuienwordenhevigeren stormenkomenvakervoor.

Maatregelenommilieuvervuilingtegentegaan,zijnondermeer:

• afvalverminderen

• afvalscheidenvoorhergebruik(recyclen)

• energieverbruikverminderen

• duurzaamwerken.

Afvalverminderen

Veelartikelenzijnverpakt.Aldezeverpakkingenlevereneenbergafvalop.Datiseengrootprobleem.

Plasticsoep

Tipsomdehoeveelheidafvalteverminderen:

• nadenkenvoorjeietskoopt:hebjehetechtnodig?

• ietsleneninplaatsvankopen

• ietsreparereninplaatsvanweggooienennieuwkopen

• weggevenofverkopenwatjenietmeernodighebt

• artikelenkopenzonderverpakking

• deverpakkingenhergebruiken

• geenproductenkopendieperstukzijnverpakt

• zelfeentasmeenemen.

Opdracht26 Hoeveelafvalproduceerjijopeendag?

Doedezeopdrachtineengroepvandrie.

a. Denkeensnaoverwatjegisterenallemaalhebtgedaan.Hoeveelafvalhebjedaarbijgemaakt?Bijvoorbeeld: ietsgekochtinverpakking,tasjesgebruiktvandewinkel,eenblikjefrisdrankgedronken,eenboterhamzakje weggegooid.

b. Maakvoorjezelfeenlijstvanhetafvaldatjehebtgeproduceerd.

c. Vergelijkjouwlijstmetdievandeanderestudenteninjegroepje.Watvaltjeop?

3.13 Afvalscheidenvoorhergebruik(recyclen)

Duurzaamwerkenhoudtookindatjeafvalscheidt.Afvaldatgescheidenis,kangerecycledworden.Zokan bijvoorbeeldvanoudpapierweernieuwpapiergemaaktwordenenvanoudglasweernieuwglas.Datzorgt ervoordaterveelminderafvaloverblijftendatjemindergrondstoffennodighebtvoornieuweproducten.

Hetheleprocesvangescheideninzamelingenhetterugwinnenvanmaterialenuitafvalnoemje‘recycling’.

Welkafvalkunjescheiden(recyclen)?

• glas

• papierenkarton

• groente-,fruit-entuinafval(gft-afval)

• kleinchemischafval

• plastic

• metaal

• textiel

• batterijen

• plasticverpakkingen

• kleinehuishoudelijkeapparatenmeteenstekker

• halogeenlampen

• spaarlampen,ledlampenentl-lampen.

Verderbrengjegrofvuilnaardemilieustraat.Daarwordthetgescheidenenwordenbruikbarematerialen gerecycled.

Afvalindethuiszorg

Alshelpendebenikwelbewustbezigmethetmilieu.Nietallecliëntenwaarikkom,scheidenhunafval.Alsikdat zie,zegikermeestalwelwatvan.Bijnaoveralstaattegenwoordigeenbakvoorhetinzamelenvanplasticofwordt plasticopgehaald.

MevrouwAppelboomzeilaatstooktegenmijdatzewelhaarafvalwilscheiden,maardathaarkeukentjeteklein isvooraldieverschillendebakken.Wehebbentoensamengekekennaareengecombineerdeafvalbak.Dieisniet groterdaneengewoneprullenbak,maarerzittenveelmeerbakjesinwaardoorzijnutochhaarafvalkanscheiden.

Opdracht27 Waarmoethetheen?

Waarenhoemoetjedevolgendesoortenafvalweggooien?JekunthetopzoekenopdewebsitevanMilieu Centraal.

Website-DeafvalwijzervanMilieuCentraal

a. Glas.

b. Papierenkarton.

c. Gft-afval.

d. Kleinchemischafval.

e. Plasticverpakkingen.

f. Schroeven.

g. Frituurvet.

h. Textiel.

i. Batterijen.

j. Melkpak.

k. Kleinehuishoudelijkeapparatenmeteenstekker.

l. Halogeenlampen.

m. Spaarlampen,ledlampenentl-lampen.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Opdracht28 Welkeafvalbak?

Treklijnennaardejuisteafvalbak.

Opdracht29 Afvalwijzer

Doedezeopdrachtineengroepvandrie.

a. Zoekdeafvalwijzervanjegemeenteopopinternet.Welkeinformatievindjeindeafvalwijzer?

b. Zoekvanverschillendematerialenophoedezeweggegooidmogenworden.Maakhierpergroepjeviervragen overenzetdezeopeenkaartje.Zethetgoedeantwoordopdeachterkantvanhetkaartje.

Leverdekaartjesinbijjedocent.

c. Speelmetdegroepmetdekaartjeseenquizoverdeafvalwijzer.

3.14 Afvalindezorg

Eenzorginstellingheefttemakenmetveelafval.Elkezorginstellingheeftrichtlijnenoverhetomgaanmetafval. Inhetalgemeenzijndat:

• Huishoudelijkafvalbiedjeaanaandevuilnisophaaldienst.

• Afvalmetlichaamsvocht,zoalsvuilverbandenincontinentiemateriaal,doejeineenstevigeplasticzakvoordat jehetindevuilcontainerstopt.

• Overgeblevenmedicijnenstuurjeterugnaardeapotheek.

• Gebruiktenaaldenen(gebroken)ampullenmoetenineennaaldencontainer.Ditischemischafval.

Ampullen. Naaldencontainer.

Letop!

Werkheelprecies.Zorgdatschoonmateriaalenafvalaltijdgescheidenzijn.Zeteenafvalbakdusnietineen ruimtewaarschonematerialenliggen.

Opdracht30 Afvalindezorg

Waarommoetjegebruiktenaaldenenampullenineennaaldencontainerdoen?

Opdracht31 Onderzoek

a. Onderzoekopjouwstage-ofwerkplekhoehetafvalgescheidenwordt.

Maakeenverslagmetfoto’s.Inhetverslag:

• laatjezienwelkesoortenafvalerzijnenhoedieafgevoerdworden

• verteljewaaromhetzoafgevoerdwordt

• verteljeoferspecialerichtlijnenzijn.

b. GebruikhetstappenplanFotoverslagmaken.

StappenplanFotoverslagmaken

3.15 Milieulogo’s

Erzijnverschillendemilieulogo’sopproducten.Milieulogo’sgeveninformatieover:

• demanierwaarophetproductisgemaakt

• deafbreekbaarheidervan

• hoeenergiezuinighetis.

Voorbeeldenvanmilieulogo’s:

Kringlooplogo

Hetkringlooplogostaatopartikelenwaarvandeverpakkingbestaatuithergebruikt materiaal.

Logokleinchemischafval

Ditlogobetekentdatjehetartikelnagebruiknietindeafvalcontainermaggooien, maarapartmoetinleveren.

Glaslogo

Ditlogovindjeopglazenflessenenpottenwaaropgeenstatiegeldzit.Diemoeten danindeglasbak.Erzijnapartebakkenvoorwit,groenenvoorgekleurdglas.

EUEcolabel

DitishetofficiëleEuropesemilieukeurmerk.Hetwordtgebruiktvoorproductendie hetmilieuminderschadetoebrengen.HetwordtinallelandenvandeEuropese Uniegebruikt.

OnthewaytoPlanetProof

Ditkeurmerkgeeftaandateenproductduurzamerisgeproduceerddaneenzelfde productzonderkeurmerk.

Europeesbiologischkeurmerk

Ditkeurmerkgeeftaandateenproductbiologischisgeteeld.Erzijngeenkunstmest enbestrijdingsmiddelengebruikt.Endierenhebbeneenbeterleven.

Energielabel

Voorverschillendeproductenishetverplichtomaantegevenhoeenergiezuinig hetproductis.DeklassenlopenvanA(zeerzuinig)totenmetG(nietzuinig).

Opdracht32 Milieulogo’s

a. Welklogogeeftaandatdeverpakkingisgerecycled?

EUEcolabel

Europeesbiologischkeurmerk

GroenePunt

Kringlooplogo

Milieukeur

b. Welklogogeeftaandatdeproducentvandeverpakkingbijdraagtaandekostenvanhetafvalscheiding-en recyclingsysteem?

EUEcolabel

Europeesbiologischkeurmerk

GroenePunt

Kringlooplogo

Milieukeur

c. Geefbijelklogoeenproductwaarditlogoop

zoukunnenstaan.

3.16 Energieverbruikverminderen

Dehoeveelheidenergiediewordtgebruikt,neemtnogsteedstoe.Demeesteenergiewordtgehaalduitfossiele brandstoffen.Fossielebrandstoffenzijnontstaanuitrestenvanplantaardigendierlijkleven,zoalsaardolie, aardgasensteenkolen.Ditzijndegrondstoffenvanbijvoorbeeldbenzine,asfaltenkerosine.Maarookvoor bijvoorbeeldhetmakenvanplasticenveelcosmeticawordtaardoliegebruikt.Ookelektriciteitwordtvooral gemaaktmetfossielebrandstoffen.

Minderenergieverbruikisgoedkoper,geeftminderluchtvervuilingenvermindertdeopwarmingvandeaarde. Zuinigomgaanmetverlichting,verwarming/koelingenelektrischeapparatuurhelptdaarbij.

Ditkunjebijvoorbeelddoenomminderenergieteverbruiken:

• onnodigeverlichtinguitdoen

• gebruikmakenvansensoren,waardoorlampenalleenaangaanalsdesensorbewegingregistreert

• zuinigelampengebruiken

• deverwarminglagerzetteninruimtesdiejenietgebruikt

• gebruikmakenvaneenthermostaat

• deaircouitzettenbijhetverlatenvanderuimte

• eengoedezonweringgebruiken

• apparatendiejenietgebruikt,uitzetten.

Jekuntookenergiebesparendoorandereenergiebronnentegebruiken.Duurzameenergieisenergiewaarbijje hetmilieunietvervuilt.Duurzameenergiewordtgehaalduitbronnenalszonenwind.Dezebronnenrakennooit op.

Met zonnepanelen wek je duurzame energie op.

Opdracht33 Energieverbruikverminderen

a. Bekijkoferopjouwschoolgedachtwordtaanhetverminderenvanhetenergieverbruikenofjeditzelfook doet.

b. Vuldetabelinoverjouwschool.Vuleventueelmeerdingeninalsdieopjouwschoolgebeuren:

Verwarmingvrijhouden(nietachterkastenbijvoorbeeld)

Verwarminglagerinruimtesdienietgebruiktworden

Lichtenuitinruimteswaarniemandis

Gebruikvansensorenvoorlicht

Spaarlampen

Computersuitalszenietgebruiktworden

Zonwering,zodataircomindervaakaanhoeft

Nee Ja

Tips

c. Vuldetabelinoverjouwhuis:

Tips

Verwarmingvrijhouden(nietachterkastenbijvoorbeeld)

Verwarminglagerinruimtesdienietgebruiktworden

Lichtenuitinruimteswaarniemandis

Wassenop40graden

Spaarlampen

Apparatenuitzetteninplaatsvanopstand-by

Wasbuitenhangeninplaatsvanindedroger

3.17

Duurzaamwerken

Nee Ja

‘Duurzaam’betekentdatjeverstandigomgaatmetmensenmilieu.Datisookgoedvoordeorganisatiewaarje werkt.Duurzaamwerkendraagtbijaanverminderingvankosten.

Bijvoorbeeld:

• Gebruiknietmeervanproductendannodigis.Kijkbijhetboodschappendoendusgoednaarde houdbaarheidsdatum,zodatjenietovereenpaardagenvoedselwegmoetgooien.

• Gebruiknietonnodigelektriciteit,doorapparatendiejenietgebruiktuittezetten.

• Schafookduurzameproductenaan,zoalsspaarlampen.Ditzijnproductendielangermeegaanen energie-efficiënterzijn.

Opdracht34 Hoeduurzaambenjij?

Website-Voetafdruktest:hoeduurzaambenjij?

a. Doedevoetafdruktestenschrijfjouwuitslagop.

b. Benjetevreden?Leguitwaaromwelofniet.

Opdracht35 Milieubewustwerken

SituatieWoonvorm

Indewoonvormvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingproberenwemilieubewusttewerken.Overdag zettenwedethermostaateengraadjelagerenhebbenwedelichtschakelaarsvervangendoorsensorendiehet lichtautomatischaan-enuitschakelen.Helaasvindenonzecliëntenhetmilieubewustwerkensomsnogwelwat

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

moeilijk.Vooralhetscheidenvanhetafvalindeverschillendebakkengaatnogaleensmis.Regelmatigziter plasticindeglasbakeneenbananenschilindepapier-enkartonbak.Wehebbenapartebakkenvoorpapieren karton,plastic,gftenglas.Omervoortezorgendatdecliëntenhunafvalgoedscheiden,hebikbedacht

LeesdesituatieWoonvormenschrijfzelfeencreatiefeindewaarinjeervoorzorgtdatermilieubewustwordt gewerkt.

3.18 Veiligheidenrisico’s

Eenorganisatiewilzoveelmogelijkrisico’svoorkomen.Daaromishetbelangrijkomonveiligesituatieste herkennen.

Brandpreventie

Omeenbrandtelatenontstaan,zijnerdriedingennodig:

• brandstof(ietswatkanbranden)

• zuurstof

• warmte(ontbrandingstemperatuur).

Samennoemjezeookwelde‘branddriehoek’.Wanneerdezedrieonderdeleninvoldoendemateaanwezigzijn, krijgjebrand.

Alsjeeenvandezefactorenweghaalt,isergeenverbrandingmeer.Jekuntduseenbranddovendoor:

• debrandstofwegtenemen,bijvoorbeelddoorbijeengasbranddegaskraandichttedraaien

• dezuurstofwegtenemen,bijvoorbeeldmeteenblusdeken

• dewarmtewegtenemen,bijvoorbeelddoortekoelenmetwater.

Brandwiljenatuurlijkaltijdvoorkomen.Eenpaarvoorbeeldenvanwatjezelfkuntdoen:

• Zorgvooreenopgeruimdewerkplek.

• Weesvoorzichtigmetbrandbarematerialen.

• Gaveiligommetelektrischeapparaten.

• Houdnooduitgangenvrij.

• Leeseensdegebruiksaanwijzingopeenblustoestel.Alserechtbrandis,hebjedaargeentijdvoor.

COPYRIGHTBOOMBEROEPSONDERWIJS

Branddriehoek.

Opjewerkzijnaltijdblusmiddelentevinden.Ditisverplicht.Somszijnerookrook-en/ofwarmtedetectorenom eenbrandtemelden.Erkunnenookinstallatieszijnombrandteblussenoftevoorkomendatdebrandgroter wordt.Bijvoorbeeldsprinklerinstallatiesenbrandwerendedeuren.

Vlam-in-de-pan

Bijhetkokenkunjevlam-in-de-pankrijgen.Hierbijvliegtheteolieineenpaninbrand.Ditgebeurtalsdeolie overkooktenzoinaanrakingkomtmetdewarmtebron.Watdoejealsditgebeurt? Hetbesteisomdezuurstofuitdebranddriehoekwegtenemen.Ditdoejedooreendekselopdepanteleggen. Hebjedieniet,dankunjeeenblusdekenoverdepanheenleggen.Daarnamoetjehetvuuruitdraaien.Haaldan nietgelijkhetdekselofdedekeneraf,maarlaatdepangoedafkoelen.Doejeditniet,dankanertochweerbrand ontstaan.

Vlam-in-de-pan.

Opdracht36 Waarishierdenooduitgang?

a. Weetjijvanjouwschoolwaardevluchtwegenzijnenwaardeblusmiddelenhangen?Onderzoekwaarde nooduitgangisenwaardeblusmiddelenhangen.

b. Tekeneenplattegrondengeefdaaropdevluchtrouteenhetdichtstbijzijndeblusmiddelaan.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

3.19 Omgaanmetelektriciteit,apparatuurenmachines

Elektriciteit,apparatenenmachineskunnenbijverkeerdgebruikgevaarlijkzijn.Denkmaaraangereedschap, elektrischeapparatenenstopcontactendienietbeveiligdzijn.Alleapparatuurmoetvolgensdewetvoorzienzijn vaneeningebouwdebeveiliging:eenbeveiligingvanhetelektrischecircuittervoorkomingvanelektrische schokkeneneenbeveiligingvoorhetvoorkomenvanverwondingen.

Bijeenjuistgebruikkanernietveelgebeuren.Werkdaaromaltijdvolgensdeinstructies.

Beschadigdeelektrischeapparaten,stekkers,snoeren,contactdozenenzovoortzijngevaarlijk.Alsjezietdat elektrischeapparatenbeschadigdzijn,meldditdanaanjeleidinggevende.Gebruikdeapparatennietmeer.Als jeblootliggendedradenzietliggen,raakdezedannietaan.Zorgervoordatkabelsenstekkerdozengeen struikelgevaaropleveren.

Opdracht37 Elektrischeapparaten

Elektrischeapparatenkunnenapparatenzijndiejedagelijksgebruikt,zoalseenföhnofeenkoffiezetapparaat.

Bijhetgebruikervandenkjenietaltijdnaoverderisico’s.

a. Welkeelektrischeapparatenhebjijdezedagalgebruikt?

b. Zoekopinternetperapparaatopwatdegevarenzijn.

Zorg ervoor dat kabels en stekkerdozen geen struikelgevaar opleveren.

c. Watdoejealsjezietdateenapparaatopjewerkkapottebedradingheeft?

3.20 Omgaanmetgevaarlijkestoffen

Eengevaarlijkestofiseenstofmetrisico’svoordeveiligheiden/ofgezondheidvanmensen,dierenofhetmilieu. Jekuntinjewerkstoffentegenkomendiebrand-ofexplosiegevaarlijkzijn.Anderestoffenzijngiftigofopdelange duurzeerslechtvoordegezondheid.

Gevarensymbolen

Gevaarlijkestoffenmoetengoedherkenbaarzijn.Daaromstaatophetetiketeengevarensymbooldatdeaard vanhetgevaaraangeeft.Leesvoorgebruikaltijdhetetiketmetdegevarensymbolen.Opdeetikettenstaatook watdegevolgenkunnenzijnvanverkeerdgebruik.

Ontplofbaar.

Milieugevaarlijk.

Oxiderend.

Ontvlambaar.

Bijtend.

Gassen onder druk.

Acute gezondheidseffecten.

Giftig.

Langetermijngezondheidsgevaarlijk.

Sterkexplosievestoffen

Jekuntinjewerkstoffentegenkomendiebrand-ofexplosiegevaarlijkzijn.Aardgas,propaangasenbutaangas zijnvoorbeeldenvansterkexplosievestoffen.Aardgasgebruikjeomtekokenofomwarmtedouchen.Hetaardgas wordtverbrandenwarmthetwaterop.Propaangaszitbijvoorbeeldindeairconditioningeninkoelkasten.Het wordtgebruiktalskoudemiddel.Butaangaswordtnietveelmeergebruikt.Jeziethetnogwelinaanstekers.

Aandezestoffeniseenreukmiddeltoegevoegd,zodatjehetkuntruikenalshetontsnapt.Alsgasontsnaptenin contactkomtmetvuur,kanereenexplosievolgen.Bewaargasflessendaaromineengoedgeventileerderuimte, uitdebuurtvanvollezonenopenvuur.

Lichtontvlambarevloeistof

Eenvoorbeeldvaneenlichtontvlambarevloeistofisbenzine.Dezevloeistofverdamptbijnormale kamertemperatuur.Alsdatgebeurt,ontstaateensterkbrandbaarmengsel.Dedampvandezestoffenisvaak zwaarderdanlucht.Ditbetekentdathetzichlangsdegrondopruimeafstandkanverspreiden.Gebruikdezelicht ontvlambarevloeistoffennooitindebuurtvanvuur.

Giftigeschoonmaakmiddelen

Schoonmaakmiddelenkunnengiftigzijn.Mengnooiteenschoonmaakmiddelmeteenanderschoonmaakmiddel. Erkandaneengiftigechemischereactieontstaan.

Ruimschoonmaakmiddelenaltijdgoedop,zodatergeenkinderenbijkunnen.

Opdracht38 Gevaarlijkestoffen1

Filmpje-Ontvlambaar

Filmpje-Bijtend

Filmpje-Giftig

a. Bekijkdefilmpjes.

b. Watgaatermisinfilmpje1?

c. Watgaatermisinfilmpje2?

d. Watgaatermisinfilmpje3?

Opdracht39 Gevaarlijkestoffen2

Zoekopjewerkplek,jestageplek,opschoolofthuisnaarschoonmaakmiddelenmetgevaarsymbolen.

Maakeenfotovanhetetiket.Zorgdatjegoedkuntzienwelkschoonmaakmiddelhetisendatjehetetiketgoed kuntlezen.Zorgerookvoordatjeallegevaarsymbolenopdefotohebt.Sommigeschoonmaakmiddelenhebben meerdanééngevaarsymbool.

Schrijfbijiederefoto:

• welkschoonmaakmiddelhetis

• tweevoorbeeldenvanschoonmaakklussenwaarvoorjehetkuntgebruiken

• welkegevaarsymbolenjezietenwatzebetekenen

• ofhetschoonmaakmiddelopeenveiligeplekstaat(beschrijfookhoeenwaarhetmiddelbewaardwordt)

• drietipshoejeveiligmetditmiddelkuntomgaan.

Opdracht40 Symbool

Mengselschoonmaakmiddelenmaaktvrouwonwel

InAmsterdam-Noordiseenvrouwonwelgewordennadatzeverschillendeschoonmaakmiddelendoorelkaar mengde.DatmeldtAT5.

RondhalfdriemaandagmiddagademdedevrouwschadelijkeluchtinnadatzechloorbleekenWC-Eendmet elkaarhadgemengd.Detweesubstantiesveroorzaakteneenchemischereactietijdenshaarschoonmaakvan hettoilet.Datzegtdebrandweermaandagmiddag.DevrouwisvanuithaarwoningindeLichterstraatnaarhet ziekenhuisgebracht.

WelkwaarschuwingssymboolopdeetikettenvandechloorbleekenWC-Eendheeftdezemevrouwgenegeerd? Zoekdeafbeeldingopinternetentekendiehierna.

Opdracht41 Daan

DevriendinvanAnnetkomteenboekterugbrengen.Annetenzijkletseneentijdjebijdevoordeur.Annetszoontje Daanisrustigaanhetspelen.Hijvermaaktzichvandaagprima.DanhoortAnnetDaanopeenshardhuilen.Ze neemtafscheidvanhaarvriendinenlooptnaarDaantoe.Hijzithuilendopdegrondindekeukenennaasthem ligteenflesmetschoonmaakmiddel.

a. WatmoetAnnetdoen?

b. WatmoetAnnetdevolgendekeerdoenmetschoonmaakmiddel?

3.21 Persoonlijkebeschermingsmiddelen

Omveiligtewerkenhebjesomspersoonlijkebeschermingsmiddelen(PBM)nodig.Dezemiddelenverminderen dekansopletsel.Indezorgdraagjebijvoorbeeldhandschoentjesbijhetverschonenvaneencliënt.Je leidinggevendegeeftaanwanneerenhoejedezemiddelenmoetgebruiken.

In de zorg draag je handschoenen ter voorkoming van besmetting.

DePBM’smoetennatuurlijkwelgoedpassen,andersishetwerkalsnoggevaarlijk.Demeestehulpmiddelenzijn erdanookinverschillendematen.Letdusopdatzegoedpassen.Zitjouwmaaternietbij,overlegdanmetje leidinggevende.

Opdracht42 Persoonlijkebeschermingsmiddelenthuis

OokthuiswordenPBM’sgebruikt.NoemtweePBM’sdiejethuisgebruikt.

1.

2.

3.22 Persoonlijkehygiëne

Eenveiligeomgevingbegintbijjepersoonlijkeverzorging.Onverzorgdofziekrondlopenisnietprettigvoorje collega’sencliënten.Alsineenorganisatiedemedewerkersergoedgekleedenverzorgduitzien,geeftdat vertrouwen.

Voorschriftendietemakenhebbenmetpersoonlijkehygiëne,zijn:

• kleding

Zorgdatjeerschoonenverzorgduitziet.

• harenennagels

Loshangendeharenen/oflangenagelskunnenonhygiënischzijnenonveilig.Jeharenkunnenbijvoorbeeld vastblijvenzitteninelektrischeapparaten.

• sieraden

Dezekunneneenbronvaninfectieszijn.Uitsteekselskunnenergensachterblijvenhakenofanderenverwonden.

• wondjes

Bedekwondjesmeteenpleisterofhandschoen,afhankelijkvanhetsoortwerkdatjedoet.

• verkoudheidengriep

Probeerdekansteverminderenombesmettewordenofomanderentebesmetten.Wasregelmatigjehanden metzeependroogzegoedmeteenpapierenhanddoek.Gebruikeenzakdoekjeomintehoestenofteniezen engooihetmeteenindevuilnisbak.Maakregelmatigschoon.Blijfthuisalsjeziekbent.

Handen wassen.

Opdracht43 Persoonlijkehygiëne

Waaromishandenwassenbelangrijk?

Danwordenjeklerenmindervies.

Datzieternetteruit.

Hetgeefteenfrisgevoel.

Hetvoorkomtverspreidingvanbacteriën.

Opdracht44 Veiligwerken

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Maakeencollagevanhulpmiddelendiehetvoorjouwwerkalshelpende,ofvoorjouwdoelgroep,veiliger kunnenmaken.

b. Kiessameneendoelgroepuitbinnenhetwerkveldvanzorgenwelzijn.Schrijfinhetmiddenvaneengroot velpapierwelkedoelgroepjulliehebbengekozen.Zoekintijdschriftenenopinternetproductendiede dagelijkseveiligheidvanjouenjegekozendoelgroepvergroten.Plakdeproductenophetvelpapierenschrijf erkortbijhoehetproductbijdraagtaandeveiligheid.Hangdecollageopinhetlokaalalsdezeafis.

Het dragen van een helm vergroot de veiligheid van de doelgroep kinderen.

3.23 Calamiteiten

Ofhetnuopschoolisoftijdenshetwerk,erkunnenzichplotselingsituatiesvoordoendieeendirectgevaarzijn vooriedereen.Jespreektdanvaneencalamiteit.Denkaanbrand,stroomstoring,overstromingofeenmilieuramp.

Bedrijfsontruiming

Inhetgevalvaneencalamiteitzaliedereenhetgebouwmoetenverlaten.Debrandweerendeorganisatiewaar jewerkt,hebbenhiervoorsameneenontruimingsplanopgesteld.

Hierinstaatinhoofdlijnen:

• devluchtrouteenverzamelplaats

• hetsignaaldataangeeftdatjemoetontruimen

• wiewatdoettijdensdeontruiming

• hoejemoetbijhoudenofiedereeneris.

Bijeenontruimingheefteenbhv’erdeleiding(bhv'er=bedrijfshulpverlener).Alsdebrandweerofpolitieeris, moetjehuninstructiealtijdopvolgen.

Omtezorgendatiedereenweetwathijofzijmoetdoen,zijnerafentoeontruimingsoefeningen.

Bij een ontruiming heeft de bhv’er de leiding.

Handelenbijonveiligesituaties

Alsjeeenonveiligesituatieherkent,watmoetjedandoen?Kunjehetgemakkelijkzelfoplossen?Danmoetje datdoen.Alsjebijvoorbeeldzietdatiemandonveiligwerkt,spreekdiegeneerdanopaan.Weetjenietwatje moetdoenbijeenonveiligesituatie?Vraagdanhulpvaneencollegaofleidinggevende.Inernstigegevallensla jealarm.Ditdoejebijvoorbeeldalseencolleganietmeerreageertnaeenval.IndatgevalmoetereenEHBO’er komen.

Opdracht45 Calamiteit

a. Hebjeweleenseencalamiteitmeegemaakt?Welke?

b. Wathebjetoengedaan?

3.24 Bedrijfshulpverlening(bhv)

Debhv’erweetwatermoetgebeurenalserietsernstigsgebeurt.Hetkannamelijkevendurenvoordatde professionelehulpdienstenaanwezigzijn.Iniedereorganisatiemoetdanookeenbedrijfshulpverleneraanwezig zijn.

Detakenvandebhv’erzijn:

• hetverlenenvaneerstehulpbijongevallen

• hetbeperkenenbestrijdenvanbrandofongeval

• deleidingnemenbijhetontruimenvanhetgebouw.

Demeesteorganisatiesvragenvrijwilligersombhv’erteworden.Jekrijgtdaneenspecialeopleidingengaat regelmatigoefenen.

De bhv’er weet wat er moet gebeuren als er iets ernstigs gebeurt.

Opdracht46 Bedrijfshulpverlening

Debhv’erverleentbijongelukkeneerstehulp.Weetjijwiedatisopjewerkofopschool?Alsjehetnietweet,moet jehetnavragen.

Opdracht47 Hulpinschakelen

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Alsjeeengebouwgaatontruimen,ishetsomsnodigomookexternehulpinteschakelen.Maakeenoverzicht vanmogelijkecalamiteitenengeefaanwelkeexternehulpjedaarbijgaatinschakelen.

b. GebruikhetstappenplanInterviewvoorbereidenenhouden.

StappenplanInterviewvoorbereidenenhouden

c. Jegaatonderzoekenhoebijjullieopschooldebhvis.Zoekallereerstuitwiebijjullieopschoolbhv’eris.Vraag ofhetmogelijkiseeninterviewaftenemen.Probeermetjullieintervieweenbeeldtekrijgenvande werkzaamhedenvandebhv’erbijjullieopschool.Verwerkhetinterviewineenverslag.Bespreekvoorafmet dedocentdevragendiejulliewillenstellen.

d. Zoujijopjewerkbhv'erwillenzijn?Leguitwaaromwelofniet.

3.25 Watmoetjedoenbijbrand

Watmoetjedoenalserbrandontstaat?

• Blijfkalm.

• Kijkofjezelfietskuntdoenomdebrandtebestrijden.Eenbeginnendebrandkunjesomszelfstoppen.

• Slaalarm,bijvoorbeelddooreenbrandmelderintedrukken.

• Brengjezelfenandereninveiligheid,verlaatzosnelmogelijkhetgebouw.

• Alsjenietmeerdoorderookheenkuntkijken,blijfdanlaagbijdegrond,wantrookstijgtop.

• Sluitdedeurenenramen.Hiermeeblokkeerjedezuurstoftoevoerenderookverspreiding.

• Verzamelopdeafgesprokenplekbuiten.

• Belzosnelmogelijk112.

• Waarschuwdeomgeving.

Alsermensenzijnmetbrandwonden,probeerdiedanzosnelmogelijktehelpen.Watkunjedoen?

• Koeltenminstevijfminutenmetlauw,zachtstromendwater.

• Verwijderkledingdienietaandewondkleeft.

• Smeernietsopdebrandwond.

• Bedekdewondlosjesmeteensterielverbandofeenschonedoek.

• Zorgervoordathethoofdaltijdhogerisdanderestvanhetlichaamomvochtophopingtevoorkomen.

Alsheternstigis,waarschuwdanaltijdeenarts.

Koel een brandwond ten minste vijf minuten met lauw, zacht stromend water.

Wijzenoponveiliggedrag

Nietiedereenhoudtzichaandeveiligheidsregels.Hetisvaaknietgemakkelijkomdaarietsvantezeggen.Toch moetditwel.Hetkangevaarlijkzijnvoordegenezelfofvooranderen.

Probeeropeenprettigemanieriemandaantespreken.Zegniet:‘Watdoejijnu?’Beteris:‘Waaromdoejeditzo?’

Probeeriemandzelftelatenbedenkenwaaromhetandersmoet.Leguitwaterfoutkangaanenprobeereraltijd eerstsamenuittekomen.Luktdatniet,overlegdanmetjeleidinggevende.

Inschakelendeskundigehulp

Alserietsgebeurt,moetjevaaksnelbeslissenofjeietskuntdoen.Somskunjeeenbeginnendebrandzelfblussen doorsneltehandelen.Sneleensmeulendvuurtjeineenprullenbakdovenmetwaterofeenbrandblusserkan nog.Houdwelaltijdindegatenofjezondermoeiteengevaarderuimtenogkuntverlaten.Pasvooralopbijrook. Bijbrandisrookdoodsoorzaaknummeréén.Neemgeenrisico!Lukthetniet,danmoetjedirectweg.Iseriemand gewond?Kijkdanofjezelfkunthelpen.Bedenkdatdebhv’ereerstehulpkanbieden.Veelbedrijvenhebbeneen protocolwaarinstaatwatjemoetdoenbijeencalamiteit.

Inernstigesituatiesbelje112,hetalarmnummer.

Een protocol geeft aan hoe je moet handelen bij een calamiteit.

In ernstige situaties bel je 112, het alarmnummer.

Opdracht48 Watmoetjedoen?

Doedezeopdrachtineengroepvandrie.Bespreekdecasussenenbeantwoorddevragen.

Medewerker1moeteenlampjevervangen.Medewerker2komtbinnenengroethem.Hijzietweldaterietsniet klopt,maargaatzelfookaanhetwerk.Medewerker1vraagtofmedewerker2evenwilhelpen.Hijklimtdeladder openmedewerker2houdtdeladdervast.Medewerker1isbezigmetdelamp,maarhierdoorvaltereen plafondplaatuithetplafond.Medewerker1opdeladderkrijgtdezeopzijnhoofd.

a. Wathadmedewerker2kunnendoenomdittevoorkomen?

Medewerker1heeftruziemeteencollega.Medewerker2zietditgebeurenenluisterteerstwaarhetovergaat. Hijvraagtmedewerker1endeanderecollegaomditlaterrustigoptelossen.Medewerker1endecollegakijken geïrriteerd.Medewerker1wordtbozerenbegintteschreeuwentegendecollega.Hetlijkteropdatzeelkaarwillen aanvallen.

b. Watmoetmedewerker2doen?

Medewerker1enmedewerker2staansamenindekeukeneenmaaltijdvoortebereiden.Dansnijdtopeens medewerker1zichinzijnhand.Hetiseenflinkesnee.Medewerker2kannietgoedtegenbloedenkanhemniet goedhelpen.

c. Watmoetmedewerker2doen?

Opdracht49 Eenontruiming

Doedezeopdrachtmetdehelegroep.

a. Jegaatmetdegroepeenontruimingoefenenvanderuimtewaarinjulliejenubevinden.Dedocentwijsteen bhv-ploegvanvierpersonenaanenbenoemtéénpersoonvandezegroeptotploegleider.Deploegleider stuurtdeanderebhv-ledenaan.Vanjedocentkrijgjerolbeschrijvingen.Tweemedestudentenobserverenen makennotitiestijdensdeoefening.

b. Voorjulliedeontruimingsoefeninggaandoen,gajeeerstderuimtegoedverkennen.Waarbevindenzichde vluchtwegen?Maakmetdegroepeenschetsvandezeruimte.Geefmetgroenindetekeningaanwaarzich devluchtwegenbevinden. Willenjulliedetekeningdigitaalmaken,dankunjebijvoorbeeldgebruikmakenvandegratiswebsite Floorplanner(http://floorplanner.com).Daarvindjeooksymbolenvoorvluchtwegenennooduitgangen.

c. Voernudeoefeninguit.Speeljouwrolenhoudjeaanafsprakendiejevoorafhebtgemaakt.

d. Bespreeknaafloopdeoefeningnametdegroep.Vulvoorjezelfdetabelin.

Watgingergoedtijdensdeoefening?

Watgingernietgoedtijdensdeoefening?

Wathadjezelfbeterkunnendoen?

Wathaddenanderenbeterkunnendoen?

Waargajijextraoplettenalsereenontruiming plaatsvindt?

Opdracht50 Hetontruimingsprotocol

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Welkestappenneemjebijhetontruimenvaneengebouw?Verwerkdezegegevensineenprotocol.Geefbij iederestapookaanwelkeaandachtspuntenerzijn.

b. Schrijfvoorderuimtewaarinjulliejenubevindeneen‘protocolontruiming’.Gebruikbijhetschrijvenhet stappenplandatjegemaakthebt.Hetprotocolgeeftaanwatmensenmoetendoenalshetalarmafgaat.Het protocolismaximaaléénA4-pagina.Inhetprotocolverwerkjedeonderwerpen:

• Wattedoenalshetalarmafgaat?

• Waarmoetendemensenzichverzamelen?

• Welkevluchtwegenmoetjenemen?

c. VerwerkdegegevensvanhetprotocolineenposteropA3-formaatdiejekuntophangeninderuimte.De posterlaatinbeeldenenkortezinnenzienwatjemoetdoenalshetalarmafgaat.

Opdracht51 Veiligheidinschool

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Maakeenrondjedoordeschool.Kijkeenswelkemaatregelenerzijngenomenophetgebiedvanveiligheid, ontruimingenbrandpreventie.Iserinjulliegebouweenontruimingsplanaanwezig?Zoekdituit.

b. Schrijfindetabelhiernaopwelkemaatregelenjehebtgevonden.Geefaanwathunfunctieisenhoezewerken. Maakookfoto’svanzakendiemetdemaatregelentemakenhebben.

c. Vergelijkjullielijstmetdievaneenandergroepje.Hebbenjulliedezelfdemaatregelengevonden?Maakeen lijstjevanmaatregelendiejulliehebbengemist.

3.26 Rapporterenenevalueren

Hetisbelangrijkomonveiligesituatiestemeldenaanjeleidinggevende.Ditkunjedoendoorterapporteren ‘Rapporteren’iseenanderwoordvoor‘melden’.Ditkanschriftelijkofmondeling.Alsjebijvoorbeeldzietdatde schoonmaakdienstietsisvergeten,schrijfjeditopineenlogboek.Alsjehetafvalnietmeerkwijtkuntomdatde afvalcontainervolis,verteljeditdirectaanjeleidinggevende.

Alsjeietsmeldt,kanerwataanwordengedaan.Maarhetisookbelangrijkomtewetenwaaromhetnietgoed ging.Watkanerbeter?Ditnoemjeevalueren.Jekijktnaarwatergoedisgegaanenwatniet,enhoehetbeter kan.Evaluerendoejezelfookveel,zonderdatjejedaarmisschienvanbewustbent.Stel,jekomttelaatopje werkofopschool.Diedagzatallestegeninhetverkeer.Devolgendekeergajeeerdervanhuis.

Alsjegaatrapporteren,ishetdebedoelingdatjeditzofeitelijkmogelijkdoet.Bijhetfeitelijkrapporterengeef jegeenmening.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Feitenenmeningen

Feitenzijnconcreet,geenmening,erisgeendiscussieovermogelijk.

Voorbeeld

MevrouwVanDijkhadom11.36uur38,4°Ckoorts.

Eenmeningispersoonlijk,jekunteroverdiscussiëren.

Voorbeeld

DejurkvanmevrouwVanDijkislelijk.

Opdracht52 Lerenvanjefouten

a. Evaluerenisterugkijkenopietswatnietgoedging.Devolgendekeerdoejehetanders.Geefeenvoorbeeld waarbijjedithebttoegepast.

Inwelkesituatiegingietsnietgoed?

b. Wathebjedaarnaandersgedaan?

c. Ginghettoenbeter?

Opdracht53 Feitenenmeningen

Doedezeopdrachtineengroepvanvier.

a. Indezeopdrachtoefenjeineengroephetschrijvenvaneenfeitelijkerapportage.

Tweepersonenspelendesituatie,deanderetweeobserverenenschrijvenallebeieeneigenrapportage.

Nahetmakenvanderapportagesvergelijkenjulliedezemetelkaar.Uitdetweerapportagesmakenjullieals groepééngezamenlijkerapportage.Dezerapportageiseenfeitelijkeweergavevanwaterisgebeurd.Meningen staanernietin.

Tweespelersspelenvijfminutendesituatie.Houdjeaandezetijd.Hetgaatomderapportagediewordt geschrevenennietomhetspel.

Rubenwerktalshelpendeopeenafdelingvoorlichtdementerendeouderen.Hijkomtopdekamerbijmevrouw VanVliet.Mevrouwzitophaarstoelvoorhetraamstilletjestehuilen.Rubengaatnaasthaarzittenenprobeert uittevindenwateraandehandis.

b. Bespreekmetelkaar:

• Watwasmoeilijkbijhetschrijvenvanderapportage?

• Luktehetomfeitenenmeningenuitelkaartehalen?

• Welketipsvoorhetmakenvaneenrapportagekunjehieruithalen?

Schrijfvoorjezelfdrietipsop.

3.27 Socialeveiligheid

Socialeveiligheidisdematewaarinmensenzichvrijenbeschermdvoelen,zodatzezichzelfkunnenzijnenzich kunnenuiten.Ditwilzeggendatjejegoedenbeschermdvoeltalsjemetanderemensensamenbent.Wanneer jejesociaalveiligvoelt,gebeurenergeenvervelendedingenzoalspesten,buitensluiten,schelden,bedreigenof misbruiken.Socialeveiligheidwilzeggendatjemetrespectbehandeldwordt,hetveiligis,niemandmisbruikvan jemaakt,jefoutenmagmakenenjejezelfmagzijn.Socialeveiligheidzorgtervoordatmensenopeenvriendelijke enpositievemaniermetelkaaromkunnengaan.

Als je buitengesloten wordt, geeft dat een onveilig gevoel.

Eenveiliggevoel

HetisvandaagdeeersteschooldagvanIlse.Zekentnogniemandenzevindthetbestspannend,zo’nnieuwe school.Zezitopdeeersteschooldagalleenaaneentafeltjeindekantine.Eenanderestudentkomtnaarhaar toeensteltzichvriendelijkvoor.ZevraagtofIlsebijhaaraandetafelkomtzitten.Ilsedurfteenpraatjetemaken envoeltzichdirectwelkom.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Socialeveiligheidindewerkomgeving

Socialeveiligheidindewerkomgevingisnetzobelangrijkalsergensanders,zoalsopschoolofthuis.Hetgaat eromdatjejeveiligencomfortabelvoeltalsjenaarjewerkgaatofstageloopt.Alsjejeopjegemakvoeltopje werkplek,zuljemetmeerpleziernaarjewerkgaanenbeterkunnenpresteren.Wanneersocialeveiligheid ontbreekt,kanditnegatievegevolgenhebben.Jezoumindergoederesultatenkunnenbehalenomdatjemisschien stresservaartofjeongelukkigvoelt.Wanneerjeonveiligheidervaart,steljemindersnelvragen.Jezultookminder snelietsnieuwsuitproberen.Wantsteljevoordathetnietlukt,danwordjemisschienweluitgelachen.Ditheeft alsgevolgdatjeminderleertineensociaalonveiligesituatie.Onderzoekheeftzelfsaangetoonddatwerknemers diezichsociaalnietveiligvoelenophunwerkzichvakerziekmelden.Omeensociaalveiligewerkomgevingte krijgen,ishetbelangrijkdatdewerkgeverenwerknemersamenwerken.Eensociaalveiligewerkomgevingiseen gezamenlijkeverantwoordelijkheid.

Een prettige werksfeer zorgt voor betere resultaten.

Factoren

Erzijnverschillendefactorendievaninvloedkunnenzijnopdesocialeveiligheidindewerkomgeving.

• regelsenbeleid

Beleidwilzeggen:afsprakenomdingenopeenbepaaldemaniertedoen.Dewerkgeverkanviahetbeleideen belangrijkeinvloeduitoefenenopdesocialeveiligheid.Duidelijkeregelsrondompesten(antipestbeleid) helpenbijvoorbeeldomeenveiligesfeertemaken.Ookalserwordtgezorgdvoorregelsoverhoemensen metverschillendeachtergrondenbehandeldmoetenworden(diversiteitsbeleid)ofvoorduidelijkeafspraken rondomconflictoplossing,kandathelpen.

• communicatie

Wanneerjeopjewerkoftijdensdestagedemogelijkheidhebtomproblementebesprekenmetjewerkgever ofcollega’s,draagtdatbijaandesocialeveiligheid.

• socialesamenstelling

Degroepmensenmetwiejewerkt,kanookvaninvloedzijnopdesocialeveiligheid.Alsiedereenwordt behandeldmetrespect,ongeachthunachtergrond,draagtditbijaaneengevoelvanveiligheid.

COPYRIGHTBOOMBEROEPSONDERWIJS ALLEENTEGEBRUIKENTERVOORBEREIDING

• bewustwording

Hetisbelangrijkdatmensenlerenenbegrijpenwatwelennietacceptabelis.Hetisbelangrijkomthema’s alspesten,ongewenstgedrag,discriminatieendiversiteitmetelkaartebespreken.

• sfeerenomgeving

Ookjewerkplekkanvaninvloedzijnopsocialeveiligheid.Eenschone,goedonderhoudenomgevingeneen positievesfeerdragenbijaaneenveiliggevoel.

Socialeveiligheidverbeteren

Bijsocialeonveiligheidzijnerverschillendestappendiejekuntnemenomhulptezoekenendesituatiete verbeteren.

• Praatmetjeleidinggevende.

Legdesituatieuitenbespreekhoeereenoplossinggevondenkanworden.

• Ganaardevertrouwenspersoon.

Veelbedrijvenhebbeneenvertrouwenspersoon.

Bijdezevertrouwenspersoonkunjeterechtomjezorgentedelen.Zijkunnenjeadviserenenbegeleidenbij hetvindenvaneenoplossing.Alleswatjebespreektmeteenvertrouwenspersoonvaltonderhetberoepsgeheim.

• Maakeenafspraakmetdebedrijfsarts.

Wanneerjestresservaart,lichamelijkeklachtenkrijgtofhulpnodighebtbijhetomgaanmetproblemen rondomsocialeveiligheid,kunjeeenafspraakmakenmetdebedrijfsarts.Dezekanjeadviesgevenenwanneer nodigdoorsturennaardejuisteinstanties.

• Alsdesituatieernstigisenjekuntbinnendeorganisatiegeenoplossingvinden,dankunjeervoorkiezenom contactoptenemenmetexternehulpinstantieszoalsdevakbondofeenjuridischadviseur.

Praat met je leidinggevende.

Opdracht54 Onveilig

a. Watbetekent‘onveiligheid’voorjou?

b. Waardoorkansocialeonveiligheidontstaan,denkje?

c. Hebjezelfweleenseensituatiemeegemaaktwaarinjejenietveiligvoelde?Tekendezesituatie.Probeerje tekeningduidelijkenkleurrijktemaken.Bespreekdetekeningmeteendoorjougekozenmedestudenten deeljegedachtenoveronveiligheid.

Opdracht55 Socialeveiligheidindewerkomgeving

a. Robertwerktineenteamwaarhijzichnietsociaalveiligvoelt.Eencollegabegintsteedstezuchtenalshijeen vraagstelteneenanderecollegabegintsteedsheelhardtelachenalsRoberteenfoutjemaakt.Watkanhet gevolgzijnvandezesituatie?

Erkunnenmeerantwoordengoedzijn.

Robertzalterughoudenderwordeninhetstellenvanvragen.

Robertzalmindersnelomhulpvragen.

Robertzalzijnzelfvertrouwenverliezen.

Robertzalmindergemotiveerdzijn.

Robertzalzichvakerziekmelden.

b. Bekijkdewebsitevanjouwschool.Welkemaatregelenneemtdeschoolomdesocialeveiligheidvanstudenten tebevorderen?

3.28 Watisongewenstgedrag?

Alsjemetmensenwerkt,kunjetemakenkrijgenmetongewenstgedrag.Gedragisalleswatmensendoenofjuist nietdoen.Ongewenstgedragiseenvormvangedragwaardooriemandanderszichnietprettigofzelfsonveilig voelt.

Opdracht56 Ongewenstgedrag

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Filmpje-Ongewensteintimiteiten

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Inhetfilmpjewordtgesprokenoverprofessioneelreagerenopongewenstgedrag.Bespreekmetelkaarde reactievandehelpendeophetongewenstegedragvandecliënt.

1. Watvindenjullievanhaarreactie?Isdieprofessioneel,enwaaromwelofwaaromniet?

2. Hoezoujezelfreagereninzo’nsituatie?

3.29 Vormenvanongewenstgedrag

Werkgeverszijnverplichtomongewenstgedragtevoorkomenentebestrijden.DeArbowetkentviervormenvan ongewenstgedrag:

1. seksueleintimidatie

2. agressieengeweld

3. pestenentreiteren

4. discriminatie.

Seksueleintimidatie

Opjewerkkunjetemakenkrijgenmetseksueleintimidatiedoorcollega’s,cliëntenofleidinggevenden.Hetgaat omseksueelgetinteaandachtdiejijalsonprettigervaart.Jijbepaaltzelfwatjewelennietprettigvindt.

Ditkanindevormzijnvan:

• eengrapje,maarjijvoeltjeeronprettigbij

• suggestieveopmerkingen

• persoonlijkevragenoverjeprivéleven

• ongewenstaanraken.

Ongewenst aanraken.

Hetgaathierbijnietomdebedoelingvandedader,maaromhoedeontvangerhetervaart.Hoeonschuldigeen opmerkingsomsookkanlijken,vooreenanderkanhetheelvervelendzijn.

Opdracht57 Seksueleintimidatie

Hetisvoorheteerstweereensmooiweer.Hannabesluitomhaarnieuwezomerjurkaantedoen.Alszeophaar werkkomt,maakthaarleidinggevendeeenopmerking.Welkeopmerkingiseenvormvanseksueleintimidatie?

Wateenleukjurkje.

Watziejeerleukuit.

Watziejeerlekkeruit.

Watziejeerzomersuit.

3.30 Agressieengeweld

Ookinjewerkkunjetemakenkrijgenmetagressieengeweld.Bijvoorbeelddoorruziemeteencollega,cliëntof diensvertegenwoordiger.Erzijnverschillendevormenvangeweld,zoals:

• verbaalgeweld,bijvoorbeeldscheldenenbeledigen

• fysiekgeweld,bijvoorbeeldschoppen,slaan,bijten,vastgrijpenofgewapendgeweld

• psychischgeweld,bijvoorbeeldbedreigen,onderdrukzetten,irriteren,thuissituatiebedreigenofbeschadigen vaneigendommen.

Agressie.

Injewerkalshelpendekunjetemakenkrijgenmetagressiefgedragvaneencliëntalsgevolgvaneenziektebeeld. Bijvoorbeeldhetagressiefreagerendooreendementerendecliënt.Agressiefgedragkomtvoorinelkstadium vandementie.Ditgedragisnietpersoonlijkbedoeld,maareensymptoomvandeziekte.Decliëntkanop onverwachtemomentenbeginnentescheldenoftedreigen.Ooklichamelijkgeweld,zoalsknijpen,slaan,schoppen enbijten,kanvoorkomen.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu COPYRIGHTBOOMBEROEPSONDERWIJS

Vaakdoetagressiezichvoortijdenshetlichamelijkverzorgen.Decliëntkanzichdanschamen,omdathijniet meerzelfnaarhettoiletkanofzichzelfnietmeerkanafdrogennahetdouchen.Ookdoorangst-enpaniekgevoelens kaneencliëntletterlijkvanzichafgaanslaanomzichzelftebeschermen.

Andereoorzakenvanagressiefgedragvandecliëntkunnenzijn:

• frustratieomdateenvoudigetakenniet(meer)lukken

• mensendiedichtbijkomenzonderdatdecliëntbegrijptwaarom

• wanenenhallucinaties

• woededoorverminderdeimpulscontrole.

Opdracht58 Omgaanmetverbaleagressie

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Filmpje-Omgaanmetverbaleagressieindezorg

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Bespreekdereactievandehelpendeophetongewenstegedrag.Watvaltjullieopaanhaarmaniervan reageren?

c. Watvindenjullievanhaarreactie?Isdieprofessioneelenwaaromwelofwaaromniet?

d. Hoezoujezelfreagereninzo’nsituatie?

3.31 Pestenentreiteren

Bijpestenophetwerkgaathetnietomeeneenmaligevervelendegrapofopmerkingdooreencollega.Pesten gebeurtvakerenovereenlangeretijd.Hetdoelvanpestenisiemandkwetsenenvernederen.

Vormenvanpestenentreiterenkunnenzijn:

• vervelendeopmerkingenmaken

• grapjesmakentenkostevaneenander

• iemandnegerenofnietlatenmeedoen

• beledigenenschelden

• gebarenmaken

• afpakkenvanspullen

• digitaalpesten.

Roddelen op je werk kan erg kwetsend zijn.

Opdracht59 Pestenentreiteren

Jekuntdezeopdrachtalleenofmeteenmedestudentdoen.

Website-Pestenopdewerkvloer

a. Bekijkdewebsite.

b. Pestenentreiterenwordennietalleengedaandoorjongeren.Ookvolwassenenkunnenophunwerktemaken krijgenmetpestgedragdoorcollega’sofcliënten.Ditwordtookwel‘mobbing’genoemd.

Zoekopinternetinformatieoverhetonderwerp‘mobbing’.Maakeeninformatiefolderoverhetonderwerp ‘pestenophetwerk’.Maakvoorafdekeusofdefolderbedoeldisvoorwerkgeversofvoorwerknemers.

3.32 Discriminatie

Discriminatie op basis van geslacht.

Hetisverbodenomtediscrimineren.Discriminatieishetandersbehandelenvanmensenofgroepenopbasis vaneenbepaaldkenmerk,bijvoorbeeldopbasisvanras,geslacht,seksuelevoorkeur,godsdienstofleeftijd. Discriminatieophetwerkkanopverschillendemanierengebeuren.Bijvoorbeeld:

• overgeslagenwordenvoorpromotie

• minderbetaaldkrijgendancollega’sdiehetzelfdewerkdoen

• beledigdwordendoorcollega’s

• altijdderotklussenmoetendoenvandebaas.

Voorbeeld

Ineenorganisatiemoeteennieuweteamleiderwordenaangesteld.Deleidinggevendenodigtalleendemannelijke collega’suitomtesolliciteren.Hijdenktdatdevrouwelijkecollega’sdaartochgeenzininhebben.

Opdracht60 Discriminatie

Filmpje-Discriminatie

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Bespreekmeteenmedestudentdevoorbeeldenvandiscriminatiediewordengenoemd.

c. Beantwoordpervoorbeeld:

1. Watvindenjullievanhetvoorbeeld?Isditvolgensjulliewelofgeendiscriminatieenwaaromwelof waaromniet?

2. Hoezoujezelfreagereninzo’nsituatie?

3.33

Omgaanmetongewenstgedrag

Ongewenstgedragkanheelvervelendegevolgenhebbenvoorslachtoffers.Zegaannietmeermetpleziernaar hunwerk,zekrijgenlichamelijkeen/ofgeestelijkeklachten,zewordenziekofzoekenanderwerk.Hetisdanook belangrijkomhetnietzovertelatenkomen.

Watkunjezelfdoen?

Alsjezelftemakenkrijgtmetongewenstgedrag,ishetbelangrijkdatjeeroverpraat.Sommigemensenbeseffen nietdathungedragongewenstis.Zestoppenermeestalmeezodrahundatrechtstreekswordtgezegd.Helpt datniet,praaterdanmetiemandandersover,bijvoorbeeldmet:

• jeleidinggevende

• eencollega

• eenvertrouwenspersoon

• eenbedrijfsarts.

Praat erover.

Watkunjevooreenanderdoen

Alsjemerktdatjecollegatemakenheeftmetpesten,seksueleintimidatieofdiscriminatie,spreekdandedader aanopzijngedrag.Hiermeesteunjehetslachtoffer.Vaakstopthetongewenstegedragalsveelmensenaande daderduidelijkmakendatzijngedragnietopprijswordtgesteld.

Omgaanmetagressie

Alsjetemakenkrijgtmetagressie,isereenaantalbasisregelsdieervoorzorgendathetnietuitdehandloopt. Ditnoemjede-escalerendgedrag Tipsbijdreigendofagressiefgedrag:

• Blijfrustig.

• Blijfbeleefd.

• Houdoogcontact.

• Behandeldeandermetrespect.

• Ganietindiscussie,maarzegdatjezietdatdeanderboosis.

• Steleengrensaanhetgedrag,maarwijsnietdepersoonaf.

• Roephulpvaneencollegaofleidinggevendeinalsjedenktdatdesituatienietbeterwordt.

Opdracht61 Omgaanmetintimidatie,discriminatieenagressie

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Beantwoordeerstvoorjezelfdevragen.Bespreekzedaarnametelkaar.

Thema3 Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Situatie1

Marijkelooptstagealshelpendeineenverpleeghuis.ZewordtdoorLeoingewerkt.Hijlaathaaralleruimteszien enwaarjeallematerialenenmiddelenkuntvinden.TijdensderondleidingmerktMarijkedatLeoveelnaarhaar borstenkijkt.Zevindtditergvervelend.

b. WatzoujijdoenalsjeMarijkewas?

Situatie2

JorisenMohammedwerkenaleenheletijdmetelkaar.Zekunnennietzogoedmetelkaaropschieten,maarhet samenwerkengaatprima.OpeendagisJorisdetelefoonvanzijnwerkkwijt.HijbeschuldigtMohammedvanhet stelenvandetelefoon.Mohammedweetnergensvanenvoeltzichgediscrimineerd.

c. WatzoujijdoenalsjeMohammedwas?

Situatie3

Lisawerktbijdethuiszorg.VandaagmoetzenaarmeneerVanDam.Helaasheeftzeonderwegeenlekkeband gehadeniszenueenhalfuurlaterdannormaalbijmeneerVanDam.AlszebinnenstaptbijmeneerVanDam, reageerthijergboosopLisaomdatzetelaatis.

d. WatzoujijdoenalsjeLisawas?

e. Vergelijkwatjulliezoudendoenbijsituatie1.Watishetzelfdeenwatisanders?Leguitwaarom.

f. Vergelijkwatjulliezoudendoenbijsituatie2.Watishetzelfdeenwatisanders?Leguitwaarom.

g. Vergelijkwatjulliezoudendoenbijsituatie3.Watishetzelfdeenwatisanders?Leguitwaarom.

Opdracht62 Hoereageerje?

Doedezeopdrachtineengroepvandrie.

Inmijnwerkinhetverzorgingstehuismoetikookcliëntenwassenenaan-enuitkleden.Hierhebikgeenproblemen mee,wanthethoortgewoonbijmijnwerk.Totikeenaantalwekengeledeneencliëntaanhetwassenwasendie ineenszeidathijmijeenlekkerdingvond.Ikvondhetopdatmomenthelemaalnietleukomverdertegaan,maar bengewoondoorgegaanmetmijnwerk.Laterhebikhetweltegenmijnleidinggevendegezegdenzijnwesamen metdezemeneergaanpraten.

Dehelpendereageertnietopdeopmerkingvandecliëntenbespreektpasnaafloopdesituatiemethaar leidinggevende.

Bedenksamenhoedehelpendeindezesituatiewelnaardecliënthadkunnenreageren.Speeldaarnadesituatie enfilmdeze.Wisseljulliefilmuitmetdievaneenanderegroep.Bekijkelkaarsfilmenbespreek:

1. Opwelkemanierlostdehelpendedesituatieop?

2. Watvindenjullievandegekozenoplossing?

3.34 Project:Spelarbo,bhvenmilieu

Doeditprojectineengroepvanvier.

Inditprojectmakenjullieeenspelvoordemedewerkersvaneenstage-instelling.Ditspelheeftalsdoelhet vergrotenvandekennisvandemedewerkersophetgebiedvanarbo,bhvenmilieuaspecten.Jullieworden beoordeeldophetproductdatjeoplevertenopdesamenwerkingtijdenshetproject.Bijdeopleveringspeelje hetspelsamenmetjedocent.

Deopdrachtgever

Dedirecteurwileenspelmakenvoordemedewerkersvanzijnorganisatie.Metditspelwilhijdekennisvergroten diedemedewerkershebbenophetgebiedvanarbo,bhvenmilieuaspecten.

Julliedocentisdoordedirecteurvaneenstagebedrijfgevraagdofzijnstudenteneenspelkunnenmakenvoor demedewerkersvanzijnorganisatie.Zijnorganisatieheeftnamelijkeenkwaliteitskeurmerkvoorgoed ondernemerschap.Ditkeurmerkkrijgjealleenalsarbo,bhvenmilieuaspectenopordezijn.Alsditkeurmerk wordtafgegeven,vindterdaarnajaarlijkseencontroleplaats.Alsblijktdatdekennisvandemedewerkersniet voldoendeis,raaktdeorganisatiehetkeurmerkweerkwijt.Hetverliezenvanhetkeurmerkisuiteraardhetlaatste watdedirecteurwil.

Deopdracht

Jullieontwikkeleneenspelmetdaarindevolgendeonderwerpen:

• Arbobeleid:Welkebelangrijkearboregelsmoetendemedewerkerskennen?

• Bhv:Kennisvanblusmiddelen,signalerenvangevarenenontruimingsprocedures.

• Milieuaspecten:Hoehoudjetijdenshetwerkenrekeningmethetmilieu?Watisduurzaamwerken?

Hetspelmoetvoldoenaandevolgendeeisen:

• Julliezijnvrijinhetkiezenvaneenspelvorm.Jekuntdenkenaan:

– kaartspel

– bordspel

– speurtocht

• Inhetspelkomenvragenenantwoordenaanbodoverarbo,bhvenmilieuaspecten.

• Hetspelisduurzaamenkandusvakergebruiktworden.

• Peronderdeelzijnerminimaalvijfvragenofopdrachten.

Opdracht63 Voorbereiden

a. Watispreciesdeopdracht?

b. Waaromheeftdeopdrachtgeverjulliedezeopdrachtgegeven?

c. Watwildeopdrachtgeverprecies?

d. Vooreenprojectmoeterveelgebeuren.Zorgdatjedetakengoedverdeelt.Maaksamenmetjemedestudenten eenactielijstenverwerkdieinjeverslag.

Check Wanneerklaar? Wathebjenodig? Wie? Voorbereidende actie

e. Doeeersteenonderzoek:

• Zoekopinterneteenaantalkeurmerkenenkwaliteitscertificatenop.

• Welkespelvormkiezenjulliealsgroepje?

• Welkematerialenenmiddelenhebjenodigvoorhetmakenvanhetspel?

• Hoespeeljehetspelenwatzijndespelregels?

• Welkeonderwerpen/vragenkomeninhetspelaanbod?

f. Voordatjulliebeginnenmetdeuitvoering,gaanjullieeerstwerkenaanhetontwerp.Werkhetontwerpvan hetspeluit.Houdrekeningmetstijl,lettertypesenlay-out.

g. Werkdespelregelsookuit.DoeditindevormvaneenboekjeopA5-formaat(dehelftvanA4).Ofdoedit digitaal.Overlegmetjedocentwatjedoet.

h. Laathetonderzoekenontwerpdoorjulliedocentgoedkeuren.

Opdracht64 Uitvoeren

Zethetspelinelkaar.Leverjulliewerkopaandedocent.

Bereidjulliegoedvooropdeoplevering.Bedenkwatjeaanjedocentwiltlatenzienenwatjewiltvertellen.

Opdracht65 Evalueren

a. Evalueerhetprojectaandehandvandevolgendevragen.Zeteenkruisjeindetabel.1isonvoldoendeen5 isgoed.Geefperscoreeenkortetoelichting.

Vraag

Hoeverliepdesamenwerking?

Watvindjevanheteindresultaat?

Watvindjevanjeeigenbijdrage?

Hoegoedhebbenjulliejekunnen houdenaandeplanning?

Toelichting 5 4 3 2 1

b. Geefvoordevragenwaarbijjeeen1ofeen2hebtingevuldaanwaardoorditkomtenhoejediteenvolgende keeranderszouaanpakken.

Opdracht66 Beoordelingproject

a. Vuldebeoordelingin.

Beoordelingscriteria

1.

Peronderdeelzijnerminimaalvijfvragenofopdrachteninclusiefantwoorden.De vrageninhetspelgaanoverarbo,bhvenmilieuaspecten.

Hetspelisduurzaamenkandusvakergebruiktworden. 2.

Hetspelisverzorgdennetjes. 3.

Deoplevering:Eenpresentatievanhetspelisgoedvoorbereidenverzorgd. 4.

Depresentatie:Elkgroepslidheefteentaakendoetactiefmee. 5.

Samenwerken:Ikvraagomhulpalsikdezenodigheb. 6.

Samenwerken:Ikvraaganderenomhunmeningovermijnwerk. 7.

Samenwerken:Ikdoemeeaanwerkbesprekingen. 8.

Samenwerken:Weluisterennaarelkaar. 9.

Samenwerken:Ikluisternaardemeningvaneenander. 10.

Samenwerken:Ikdeelmijnkennisenideeënmetanderen. 11.

Samenwerken:Ikdraagbijaaneengoedesfeerindegroep. 12.

Beoordelingscriteria

Samenwerken:Weverdelensamendetaken. 13.

Samenwerken:Ikhoudmeaanmijnafspraken. 14.

Plannen/organiseren:Ikheballespullendieiknodighebbijme. 15.

Plannen/organiseren:Ikkanmijnwerkplannenenorganiseren. 16.

Plannen/organiseren:Ikkanprioriteitenstellen. 17.

Plannen/organiseren:Ikzorgervoordatikoptijdaanwezigben. 18.

Plannen/organiseren:Ikdoededingenopdeafgesprokentijden. 19.

b. Bespreekdebeoordelingvanditprojectmetjedocenten/ofpraktijkbegeleider.Alsjulliehetsameneenszijn, tekenenjulliebeidenvoor‘akkoord’.

Naamdocenten/ofpraktijkopleider:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

Naamstudent:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

3.35 Praktijktoets:Arbo,kwaliteitszorgenmilieu

Indezepraktijktoetslaatjeziendatjedeveiligheidvanfaciliteitenen/ofmaterialenenmiddelenkuntcontroleren.

Dezepraktijktoetskunjeuitvoerenopschool,opjestageofopjewerkplek.Overlegmetjedocentwaarjede toetsdoet.Jedoetdezepraktijktoetsindividueelofineengroepje.

Opdracht67 Praktijktoets

Werksituatie

Maakeenlijstvooreencontroleronde.

Eencontrolerondeiseenroutedoorhetgebouwwaarbijjekijktnaardingendiebelangrijkzijnvoordeveiligheid: degewoneverlichting,denoodverlichtingendeveiligheidvanvluchtwegen.Tijdensdezerondewordteenlijst gebruiktomaantevinkenofietsinordeis.Reparatiesdiegedaanmoetenworden,kunjeookopdelijstzetten.

Maakzelfeenlijstvooreencontroleronde.

Voorbereiden

Bekijkdeleerdoelenvanditthema.

Overlegmetjedocentofjepraktijkopleidervoorwelk(deelvaneen)gebouwjezo’nlijstmaakt.Delijstheeftdrie kolommen:

• eenkolommetpuntenwaaropgecontroleerdmoetworden

• eenkolomwaardedatumingevuldmoetworden

• eenkolomwaaringevuldkanwordenwelkereparatiegedaanmoetworden.

Hetisbelangrijkdatallevluchtroutesennoodverlichtingopdelijststaan.

Verzamelwatjenodighebt.

Bekijkhetbeoordelingsformulierinjewerkboek.Laatjijalleszienendoejealleswatervanjeverwachtwordt?

Uitvoeren

1. Loopdoorhetgebouw.Schrijfallecontrolepuntenop.

2. Werkdelijstnetjesuitopdecomputer.

3. Slahetbestandoponderdenaam‘Controlelijst’.

Terugkijken

Jedocentofpraktijkbegeleiderbeoordeeltje.Metjedocenten/ofjepraktijkbegeleiderhebjeeenevaluatiegesprek. Gebruikdaarbijhetbeoordelingsformulierinjewerkboek.

Opdracht68 Beoordelingpraktijktoets

a. Vuldebeoordelingin.

Beoordelen

1.

2.

Jekuntdeveiligheidvanfaciliteitenen/ofmaterialenenmiddelencontroleren.

Jekuntbijzonderhedenenrisico’svoordeveiligheidvancliëntenencollega’s inschatten.

Jekunthulp(laten)halen. 3.

Jekunttijdig,duidelijkennauwkeurigaandeleidinggevenderapporteren. 4.

Jekuntalertenadequaathandeleninonveiligesituaties. 5.

Jekuntzorgenaandachtvoordesituatievandecliënttonen. 6.

Jeweetwelkefactorenvaninvloedzijnopdesocialeveiligheid. 7.

Beoordeeljezelf

b. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1. 2.

c. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderszouwillendoen.

1. 2.

Opmerkingenvandedocentofpraktijkbegeleiderdiebeoordeelt d. TIP

e. TOP

f. Bespreekdebeoordelingvandezepraktijktoetsmetjedocenten/ofpraktijkbegeleider.Alsjulliehetsamen eenszijn,tekenenjulliebeidenvoor‘akkoord’.

Naamdocenten/ofpraktijkopleider:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

Naamstudent:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

3.36 Terugkijken

Opdracht69 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsjenietalleleerdoelen volledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkuntdoen.

b. Vuldebeoordelingin.

Leerdoelen

Jekuntdeveiligheidvanfaciliteitenen/ofmaterialenenmiddelencontroleren. 1.

Jekuntbijzonderhedenenrisico’svoordeveiligheidvancliëntenencollega’s inschatten. 2.

Jekunthulp(laten)halen. 3.

Jekunttijdig,duidelijkennauwkeurigaandeleidinggevenderapporteren. 4.

Jekuntalertenadequaathandeleninonveiligesituaties. 5.

Jekuntzorgenaandachtvoordesituatievandecliënttonen. 6.

7.

Jeweetwelkefactorenvaninvloedzijnopdesocialeveiligheid.

3.37 Begrippen

Arbowet

Wetmetregelsovergezondheid,welzijnenveiligheid.Deregelszijnvoorwerkgeversenwerknemers.

Beleid

Afsprakenomdingenopeenbepaaldemaniertedoen.

De-escalerendgedrag

Gedragdatervoorzorgtdatdeagressievaneenanderminderwordt.

Discriminatie

Hetandersbehandelenvanmensenofgroepenopbasisvaneenbepaaldkenmerk.

Duurzaam

Hetmilieuwordtnietaangetastenblijftdusbewaardvoordetoekomst.

Ergonomischwerken

Maniervanwerkenwaarbijjejelichaamzoweinigmogelijkbelast.

Evalueren

Naafloopterugkijkenopdevoorbereidingenuitvoeringvaneentaak,zodatjeaanpassingenkuntmakenalsdat nodigis.

Fysiekgeweld

Lichamelijkgeweldzoalsslaan,schoppenenbijten.

HACCP

HazardAnalysisandCriticalControlPoints.Hierinstaanregelsvoorhetklaarmaken,serverenenaanbiedenvan voedselproducten.

Hygienecode

VertalingvandeHACCP-regelsvooreenorganisatieofbedrijf.

Keurmerken

Onderscheidingstekenofcertificaatverleenddooreenerkendeinstantie.

Kwaliteitszorg

Alleswateenorganisatieofbedrijfdoetomervoortezorgendatzegoedeproductenofdienstenleveren.

Milieubewust

Rekeninghoudenmetdeleefomgeving.

Ongewenstgedrag

Vormvangedragwaardooriemandanderszichonveiligofnietprettigvoelt.

PDCA-cyclus

Cyclusdievieractiviteitenbeschrijftdiejesteedsherhaalt:Plan,Do,CheckenAct.

Procedures

Eendocumentmeteenverzamelingvanstappen.

Psychischgeweld

Geestelijkgeweldzoalsbedreigen,onderdrukzettenenirriteren.

RI&E

Risico-inventarisatieen-evaluatie.Hierbijbrengteenbedrijfoforganisatiederisico'sinkaartophetgebiedvan veiligheid,gezondheidenmilieu.

Rapporteren

Meldenvangebeurtenissen.

Recyclen

Stoffenuitafvalhalenendieopnieuwgebruiken.

Seksueleintimidatie

Ongewenstgedragvanseksueleaardofandergedragopgrondvangeslachtwaarbijdeanderzichonveiligof nietprettigvoelt.

Socialeveiligheid

Dematewaarinmensenzichvrijenbeschermdvoelen,zodatzezichzelfkunnenzijnenzichkunnenuiten.

Verbaalgeweld

Gewelddoormiddelvanwoorden,zoalsscheldenenbeledigen.

Warenwet

Wetmetregelswaaraanproductenenapparatuurmoetenvoldoen.

Welzijn

Hetwelbevindenvanmenseninlichamelijkengeestelijkopzicht.

Wetmilieubeheer

Eenwetmetregelsvoorhetwerkenmetgevaarlijkestoffen.

Wm

Wetmilieubeheer.

A Arbowet8

B

Beleid57

D

De-escalerendgedrag66

Discriminatie64

Duurzaam28

E Ergonomischwerken13 Evalueren54

F Fysiekgeweld61

H HACCP20 Hygiënecode20

K Keurmerken23 Kwaliteitszorg23

M Milieubewust28

O

Ongewenstgedrag58

P PDCA-cyclus26 Procedures24 Psychischgeweld61

R Rapporteren54 Recyclen28 RI&E11

S Seksueleintimidatie60 Socialeveiligheid56

V Verbaalgeweld61

W Warenwet21

Welzijn9

Wetmilieubeheer21

Wm21