HZW profieldeel Thema 5

ASSISTERENBIJDAGBESTEDINGENWELBEVINDEN

COLOFON

BoomBeroepsonderwijs

info@boomberoepsonderwijs.nl www.boomberoepsonderwijs.nl

Auteur(s):R.Prins

Inhoudelijkeredactie:D.Ariaens

Titel:ProfieldeelHelpendeZorg&Welzijn

ISBN:978-90-372-6683-2

1edruk/1eoplage

Bronvermelding:©VerbaalVisueleCommunicatieBV,PostersGoedinGesprek|zorgvoorbeter.nl.

Shutterstock:MinoSurkala,ElenaVah,SophiaTav,JohanUlkulahti,BertdeBoer.

©2024BoomBeroepsonderwijs|Boom

BehoudensdeinofkrachtensdeAuteurswetgesteldeuitzonderingenmagnietsuitdezeuitgaveworden verveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormof openigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,opnamenofenigeanderemanier,zonder voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.

Voorzoverhetmakenvanreprografischeverveelvoudigingenuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel 16hAuteurswetdientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht (www.reprorecht.nl).Voorhetovernemenvaneen(ofmeerdere)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbijvoorbeeldeen (digitale)leeromgevingofeenreaderinhetonderwijs(opgrondvanartikel16,Auteurswet1912)kanmenzich wendentotStichtingUitgeversorganisatievoorOnderwijslicenties(Postbus3060,2130KBHoofddorp, www.stichting-uvo.nl).

Deuitgeverheefternaargestreefddeauteursrechtenteregelenvolgensdewettelijkebepalingen.Degenendie desondanksmenenzekererechtentekunnendoengelden,kunnenzichalsnogtotdeuitgeverwenden.

Doorhetgebruikvandezeuitgaveverklaartukennistehebbengenomenvanenakkoordtegaanmetdespecifieke productvoorwaardenenalgemenevoorwaardenvanBoomBeroepsonderwijs,tevindenop www.boomberoepsonderwijs.nl.

Baby’s(0tot18maanden) 5.39

(18maandentot3jaar) 5.40

(3tot6jaar) 5.41

(6tot12jaar) 5.42

(12tot24jaar) 5.43

Volwassenen(21tot65jaar) 5.44

Latevolwassenheid(vanaf65jaar) 5.45

Communicerentijdensdeuitvoeringvanactiviteiten 5.46

Project:Activiteitenmap 5.47

Praktijktoets:Assisterenbijdagbestedingenwelbevinden 5.48

Terugkijken 5.49

Begrippen 5.50

VOORWOORD

AngerensteinDienstverleningiseencompleteserieleermiddelenvoorhetkwalificatiedossierDienstverlening 2024.AngerensteinDienstverleningbestaatuitleerwerkboekjesmetschrijflijnenwaarbijelkthemaeenwerkproces omvat.

Deleerwerkboekjeswordeninsetsgebundeld:

Niveau2

Basisdelen

Niveau2

Profielen

Dienstverlening

HelpendeZorgenWelzijn(HZW)

Medewerkersportenrecreatie

HelpendeZorgenWelzijn(HZW)

Medewerkersportenrecreatie

Medewerkerfacilitairedienstverlening

HOEWERKJEMETDITTHEMA?

Ditthemabestaatuit:

• leerdoelen

Deleerdoelenstaanineenkadernadeinleiding.Jezietwatjemoetkunnenenkennen.Enjezietwaaropje wordtbeoordeeldtijdensdetheorie-enpraktijktoets.Aanheteindevanelkthemavindjeeenopdrachtwaarbij jeterugkijktopdeleerdoelen.

• thema-introductie:praktijkvoorbeeldeneeninleidendeopdracht. Tijdensdeintroductieinditthemamaakjeopdrachtenbijdeleerdoelen,hetpraktijkvoorbeeldenbijde inleidendeopdrachtaandehandvaneenfilmpje.Hetpraktijkvoorbeeldbestaatmeestaluiteensituatiewaar jetegenaankuntlopenindeberoepspraktijk.Hetzelfdegeldtvoordeinleidendeopdracht.

• vakkennis,opdrachtenenhetproject

Wanneerjedevakkennisleertendeopdrachtendoet,leerjeoverdeberoepspraktijkenoefenjeermee.Ieder themawordtafgeslotenmeteengroteopdracht:hetproject.Eenaantalopdrachtenkanineenportfolio wordenopgenomen,tenminstealsermeteenportfoliowordtgewerkt.

Dieopdrachtenherkenjeaan:

• praktijktoets,oefentoetseneindtoets

Opdrachtenwaarmeejeactiefaanhetwerkmoet herkenjeaan:

Aanheteindevanelkthemavindjeeenpraktijktoets,eenoefentoetseneeneindtoets.Wanneerenwaarje dezetoetsenaflegt,overlegjemetdedocent.

• digitaleleeromgeving

Indedigitaleleeromgevingvindjeallerleilesmateriaal,zoalsfilmpjesentoetsen.Voordatjededigitale leeromgevingkuntgebruiken,moetjejelicentieactiveren:

– Overlegmetjedocentwelktypeaccountjegebruikt.

– Ganaarwww.boomberoepsonderwijs.nl/licentie.

– Bekijkdeinstructiefilmofleeshetstappenplan.

– Volgdestappen.

– Daarnakunjeaandeslag!

Opdrachtenwaarbijjededigitaleleeromgevingnodighebt,herkenjeaan:

Thema5

Assisterenbijdagbestedingenwelbevind

5.1 Assisterenbijdagbestedingenwelbevinden

Inleiding

Ditthemagaatoverdeassisterendetakenbijhetuitvoerenvansocialeenrecreatieveactiviteiten.Jebegeleidt cliëntenbijactiviteitenenstimuleerthunzelfredzaamheiddoorzezoveelmogelijkzelftelatendoen.Jemotiveert groepenenindividuelecliëntenommeetedoen.Jehoudtrekeningmetwatdecliëntkan,maarookmetwathij nietkan.

Leerdoelen

1. Jehebtbasiskennisvanactiviteitenophetgebiedvanzorgenwelzijn.

2. Jehebtbasiskennisvangesprekstechniekenenbegeleidingsmethodieken.

3. Jehebtbasiskennisvangroepsprocessendieplaatsvindentijdenseenactiviteit.

4. Jekuntassisterenbijdevoorbereidingvaneenactiviteitvooreenkleineengrotegroep.

5. Jekuntassisterentijdensdeactiviteitvooreenkleineengrotegroep.

6. Jekunteenpositiefgroepsklimaatbevorderenvaneenkleineengrotegroep.

7. Jekuntdeactiviteitafrondenvaneenkleineeneengrotegroep.

Opdracht1 Voorbereiden

Bekijkdeleerdoelenhiervoor.Jezietwatjemoetkunnenenkennenomteassisterenbijdagbestedingen welbevinden.Ookziejewaaropjewordtbeoordeeldtijdensdetheorie-enpraktijktoets.

a. Welkleerdoellijktjouuitdagend?Waarom?

b. Waarziejetegenop?Leguitwaarom.

c. Welkeervaringenhebjealmetdezeleerdoelen?

d. Waardenkjedatjedezeleerdoelentegenkomtinjewerk?

Opdracht2 Praktijkvoorbeeld

Bewegenendeontwikkelingvanhetkinderbrein

Prof.dr.ErikScherder,eenvooraanstaandneuropsycholoog,heeftbelangrijkeinzichtengedeeldoverdeinvloed vanbewegingopdeontwikkelingvanhetkinderbrein.Zijnonderzoekbenadrukthoefysiekeactiviteiteencruciale rolspeeltindegroeienhetfunctionerenvanhetbreinbijkinderen.

Scherderwijsteropdatbewegendedoorbloedingvandehersenenbevordert,watessentieelisvoordegroeivan nieuwezenuwcellenenhetversterkenvanneuraleverbindingen.Ditheeftdirectevoordelenvoordecognitieve ontwikkeling,waaronderverbeterdleren,geheugenenprobleemoplossendvermogen.

Bovendienstimuleertbewegingdeaanmaakvanneurotransmitterszoalsdopamine,diedestemmingenmotivatie positiefbeïnvloeden.Hierdoorkunnenkinderenbeteromgaanmetstressenconcentratieproblemenverminderen.

Hetisduidelijkdatregelmatigelichaamsbewegingnietalleenbijdraagtaandefysiekegezondheidvankinderen, maarookaanhuncognitieveenemotionelewelzijn.Scherdersonderzoekbenadrukthetbelangvanactieve levensstijlenenlichamelijkeactiviteitindevroegekinderjarenvooreenoptimaleontwikkelingvanhetbrein.Het stimulerenvanbewegingbijkinderenisnietalleengoedvoorhunlichaam,maarookvoorhungroeiendebrein.

a. Bespreekdewoordendiejenietbegrijptofzoekzeop.

Prof. dr. Erik Scherder.

b. Waaromdenkjedatditpraktijkvoorbeeldbijditthemagekozenis?

c. Watleerjevanditpraktijkvoorbeeld?

Opdracht3 Voorbereidende/samenwerkingsopdracht

Dezeopdrachtdoejemetdriemedestudenten.Jegaataandeslagmethetmakenvaneenmoodboardover dagbestedingenwelbevinden.Eenmoodboardiseenvisuelepresentatieofcollagediebestaatuitafbeeldingen, tekstenvoorbeeldenvanobjecten.MaakeventueelgebruikvandewebsiteCanvavoorhetmakenvaneenonline moodboard.

Canvadigitaalmoodboard

a. Vormgroepjesvanvierstudenten.

b. Maaksamen,oppapierofdigitaal,eenmoodboardmetalsthema:Dagbestedingenwelbevinden.

c. Presenteerallemoodboardsaandehelegroep.Laatjulliemoodboardnietalleenzien,maargeeferookuitleg bij.

d. Geefalsgroepbijdemoodboardsvandeanderegroepjesdrietipsendrietops.

5.2 Individueleengroepsactiviteiten

Soorten

activiteiten

Tijdensjewerkalshelpendekrijgjetemakenmetverschillendeactiviteiten.Sommigeactiviteitendoejemetéén cliënt,anderemeteengroepcliënten.

Individueleengroepsactiviteiten

Activiteitenmetééncliëntnoemjeindividueleactiviteiten Deactiviteitendiejemeteengroepdoet,noemje groepsactiviteiten Bijeenindividueleactiviteitkunjejeaandachtvolledigrichtenopdecliënt.Jijbentsamen metdecliënt.Hebjetemakenmeteengroepsactiviteit,danmoetjejeaandachtverdelen.Jekuntnietalje aandachtopéénpersoonrichtenenderestvandegroepnegeren.Bijeengroepsactiviteitziejeookdatcliënten elkaarkunnenstimulerenenmotiveren.Hettegenovergesteldegeldtook.Eencliëntdiegeenzinheeftinde activiteitkandegroepdemotiverenenervoorzorgendatdegroepgeenzinmeerheeftommeetedoen.

Een groepsactiviteit begeleiden.

Opdracht4 Voor-ennadelen

Bedenktweevoor-ennadelenbijdecategorieën.

Activiteit

Individueleactiviteit

Groepsactiviteit

Nadeel

Voordeel

5.3 Sportieveactiviteiten

Yoga is een sportieve activiteit.

Sportieveactiviteitenzijngerichtopbewegen,bijvoorbeeldvoetballen,hardlopenofdegymlesopschool.Ook bewegenmetouderenenyogazijnsportieveactiviteiten.Dezeactiviteitenzijnbelangrijkvoorhetonderhouden vanconditie,hetsoepelhoudenvandespierenenhetaannemenvaneenjuistehouding.Daarnaastkunnenze helpenbijhetkrijgenofhoudenvaneengezondgewicht.Ooksamenwerkenenlerenomtegenjeverliestekunnen, zijnbelangrijkedoelenvansportieveactiviteiten.

Voordezeactiviteitenhebjemeestalveelruimtenodig.Jezultdeactiviteitenbuitenofineensportzaaluitvoeren.

Opdracht5 Voorbeeldenvansportieveactiviteiten

Bedenkperdoelgroeptweesportieveactiviteiten.Legookuitwaaromdeactiviteitgeschiktis.

Doelgroep

Peuters

Jongeschoolkinderen

Pubers

Ouderen

Geschikteactiviteit

5.4 Socialeactiviteiten

Socialeactiviteitenzijnerinvelevormen.Hetgaatomhetcontacttussenmensen:contacttussendehelpende endecliënt,encontacttussendecliëntenonderling.Denkaaneenkaartmiddagvoorouderen,eenjongerensoos engezamenlijkkoffiedrinkenineenverpleeghuis.

Opdracht6 Voorbeeldenvansocialeactiviteiten

Bedenkbijelkedoelgroepeengeschiktesocialeactiviteit.

Doelgroep

Peuters

Jongeschoolkinderen

Pubers

Ouderen

Geschikteactiviteit

5.5 Educatieveactiviteiten

Bijeducatieveactiviteitenlerendedeelnemersiets.Zekrijgenkennisvaneenonderwerpenlerenbepaalde vaardighedenaan.Ooklerenzeomkennisenvaardighedeninverschillendesituatiestoetepassen.

Een bezoek aan een museum is een educatieve activiteit.

Ookmetouderendoejeeducatieveactiviteiten.Jetraintbijvoorbeeldhetgeheugen,zodathetgeheugenactief blijft.

Opdracht7 Voorbeeldenvaneducatieveactiviteiten

Zoekopinterneteducatieveactiviteitenvoorkinderenenouderen.Maakgebruikvandezoekopdracht"educatieve activiteitenvoor…".Vuldenaamvandeactiviteitinengeefeenbeschrijvingvanhetdoel.

Doelgroep

Peuters

Jonge schoolkinderen

Pubers

Ouderen

Naamactiviteit

Educatievedoel

5.6 Recreatieveactiviteiten

Kamperen is een recreatieve activiteit.

Recreatieveactiviteitenzijnactiviteitendiejedoetomteontspannenofomjetevermaken.Hetgaateromdat jeeenleuketijdhebt.Eenanderwoordvoorrecreatieisvrijetijdsbesteding.Erzijnveelverschillendesoorten recreatieveactiviteiten.Activiteitendienietlangerdanééndagduren,noemjedagrecreatie.Eenverblijfopeen campingofineenhotelnoemjemeerdaagserecreatie.

Voorbeeldenvandagrecreatiezijn:

• bioscoopbezoek

• stappenmetvrienden

• dagjestrand

• shoppenindestad.

Recreatieveactiviteitenkunnenooksportiefzijn.

Opdracht8 Jeeigenrecreatieveactiviteiten

a. Welkerecreatieveactiviteitendoejijzelfvaak?

b. Vergelijkjeantwoordenmetdeantwoordenvaneenmedestudent.

5.7 Creatieveactiviteiten

Bijcreatieveactiviteitengaathetvooralomontspanningenvermaak.Daarnaastwordendezeactiviteitenook vaakgebruiktvoorhetaanlerenofstimulerenvanvaardigheden.Bijcreatieveactiviteitenbenjebijvoorbeeld bezigmethetmakenvaneenproduct,zoalseenschilderij,eenkunstwerkofeenbreiwerk.Jemoethierbijrekening houdenmetdewensenvandecliëntenmetzijnmogelijkheden.Eenpeuterkunjenognietietslatenuitknippen, omdathijnognietbeschiktoverdejuistevaardighedenenkracht.Eenvormlatenuitprikkenkanwel.

Opdracht9 Hetaanlerenofstimulerenvanvaardigheden

Welkevaardighedenwordenaangeleerdofgestimuleerd?

Doelgroep

Beschrijvingactiviteit

Welkevaardigheden?

Kleuters

Peuters Voorhetthema‘herfst’krijgendekleuterseen kartonmetdaaropdevormvaneenherfstblad. Dezemoetenzemeteenprikpenuitprikken.

Schoolkinderen

Opdepeuterspeelzaalbeginnendekinderen elkeochtendindekring.Zemogenvertellen watzedevorigedaghebbenbeleefd.De anderekinderenluisterenaandachtig.

Indeweekvoordekerstvakantiegaande kinderenzelfkerstkoekjes.bakken.De leerkrachtheeftdeklasintweetallenverdeeld enelkgroepjekrijgeenrecept.Zegaan zelfstandighetdeegvoordekoekjesbereiden.

5.8

Dramatischeexpressie

Bijdramatischeexpressiespelendedeelnemerstoneel.Datismeestalnietopeenpodiumenhethoeftnietaltijd eenvoorstellingteworden.Bijdezeactiviteitenmakendeelnemersgebruikvanhunstem,gezichtsuitdrukkingen enlichaamshouding.Zedoenalsofzeiemandanderszijnofopeenandereplaatszijn.Zespelengebeurtenissen naofbedenkendezegebeurtenissenvanuitfantasieenverbeelding.Opdezemanierlerenzehetverschiltezien tussenfantasie/verbeeldingenwerkelijkheid.

Deactiviteitenlatenzienwateendeelnemerkan.Het iseenmanieromjetelerenuitenenheefteenpositieve invloedophetzelfvertrouwenvandedeelnemers.Ze lerenkeuzestemaken,zichzelftepresenterenaan anderen,zichzelfteuitenenaansamenspeltedoen.

Voorbeeldenvandramaspelenzijn:

• eenrollenspel

• houdingenbewegingsoefeningen

• zintuigoefeningen

• vertrouwensspelen

• lerenpresenteren.

Opdracht10 Drama-activiteiten

Bij dramatische expressie maak je gebruik van je lichaam als hulpmiddel.

Zoekopinternetnaareenactiviteitvoordrama.Gebruikalszoekwoorden:"dramaenactiviteit".Kieseenactiviteit diejeleuklijkt.Vulhetschemain.

Beschrijving

5.9 Woonactiviteiten

Woonactiviteitenzijnactiviteitendiehorenbijdehuishoudelijkewerkzaamheden.Bijdezeactiviteitenworden dagelijkse,wekelijkseenperiodiekewerkzaamhedengedaan,zoalsstofzuigen,koffiezetten,ramenlappen, stofwissenenzovoort.Ookkinderenkunnengoedhelpenmethetuitvoerenvanwoonactiviteiten.Zevindenhet leukomtehelpenmetopruimen.Zolerenzezelfstandigtewerkenenkrijgenzeverantwoordelijkheidsgevoel. Hetuitvoerenvanwoonactiviteitenlaatcliëntenziendatzenietvolledigafhankelijkzijnvananderenendatze zelfstandigkunnenfunctioneren.

Als cliënten woonactiviteiten kunnen uitvoeren, geeft ze dit ook een gevoel van eigenwaarde.

Opdracht11 Woonactiviteitraden

Doedezeopdrachtmetdehelegroep.

a. Schrijfeenwoonactiviteitopeenpost-it.Plakdezebijeenmedestudentopderug.

b. Loopdoorelkaarenstelvragenomteontdekkenwelkewoonactiviteiteropjouwpost-itstaat.

5.10 Verzorgendeactiviteiten

VerzorgendeactiviteitenzijndeADL-handelingen.ADLstaatvoor:algemenedagelijkselevensverrichtingen.Bij dezeactiviteitenverzorgjehetlichaam.Hetgaatomdeactiviteitendiejedoetmeteencliëntomgezondteleven, bijvoorbeelddouchen,tandenpoetsen,nagelsverzorgen,handenwassen.Hetzelfuitvoerenvanverzorgende activiteitenstimuleertdezelfstandigheidvandecliënt.Ditgeefthemmeergevoelvaneigenwaarde,netals woonactiviteiten.

Een cliënt ondersteunen bij het tandenpoetsen is een ADL-handeling.

Opdracht12 Verzorgendeactiviteiten

Welkeverzorgendeactiviteitenvoerjijzelfelkedaguitvoorjeeigenverzorging?

Opdracht13 Soortenactiviteiten

Welkesoortactiviteitzieje?Kiesuit: sportieve activiteit – sociale activiteit – educatieve activiteit – recreatieve activiteit – creatieve activiteit – dramatische activiteit – woonactiviteit – verzorgende activiteit.

Opdracht14 Activiteitengerichtophetwelbevinden

‘Tijdensmijnwerkalshelpendehebiknietalleenverzorgendetaken,maarbenikookbezigmethetwelbevinden vandecliënten.Nahetmiddagetendoeteenaantalbewonerseenmiddagdutje.Metdeouderendienietgaan slapen,verzinnenweeenactiviteitdiezegraagwillendoen.Somslezenwesamendekrantenpratenweoverde onderwerpendiewetegenkomen.Vorigeweekwildeeengroepjebewonersdeafdelinggraagwatopfleurenmet bloemstukjes.Ikhebmetmijnleidinggevendeoverlegdofwehiergeenactiviteitvankondenmaken.Datkon! Samenmetdebewonershebikleukebloemstukjesgemaaktvooropdeafdeling.Hetisfijnomteziendatzedit soortactiviteitenleukvinden.’

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Bedenkenbeschrijftweeactiviteitendiejekuntdoenendiegerichtzijnophetwelbevindenvandecliënt.Jemag zelfeendoelgroepkiezen.

5.11 Het

doel

Doelenvanactiviteiten

Alshelpendewerkjemethodisch.Jewerktvolgenseenplanenhebtvoorafgoednagedachtoverdewerkzaamheden enactiviteitendiejeuitvoert.Jesteltdanookvoorafeendoelvastvoordeactiviteitendiejegaatdoen.Bijhet uitvoerenvanactiviteitenkunjeverschillendedoelenhebben.

Hetdoel

Alsjeeenactiviteitgaatdoen,steljeeersthetdoelvast.Watwiljebereikenmetdeactiviteit?Inveelgevallenzal ernietééndoelzijn,maarzijnermeerderedoelen.Eencreatieveactiviteitkanalsdoelontspanninghebben, maarookhetverbeterenvansocialecontacten.

Alsjeeendoelhebtgesteld,gajeeerstkijkennaardeinteresses,mogelijkheden,beperkingenenuitdagingen vandecliënten.Vragendiejejezelfmoetstellenvoorhetvaststellenvaneendoelzijn:

• interesse

Watvindtdecliëntleuk?Meteenactiviteitdieeencliëntnietleukvindt,zuljejedoelnietbereiken.

• mogelijkheden

Watkandecliënt?

• uitdagingen

Opwelkgebiedkunjedecliëntstimuleren?Eenuitdagingisietswatdecliëntnognietgoedkan,maarwel graagwilleren.Mensenwordengraaguitgedaagdtotietsnieuws.

Jecliëntkaneenbeperkinghebben.Hijkandansommigeactiviteitennietdoen,oferisgedragdathijnietkan latenzien.Eenbeperkingkanlichamelijkofverstandelijkzijn.Alsjekijktnaardemogelijkhedenvandecliënt, kunjeeenactiviteitdoendiebijhempast.Zokunjejedoeltochhalen.

Opdracht15 Interesses,mogelijkheden,beperkingenenuitdagingen

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Ilsewerktalshelpendeineenwoonvormvoormensenmeteenverstandelijkeen/oflichamelijkebeperking.

Vandaagwerktzeopdeactiviteitengroep.Hierkomenverschillendecliënten,onderwieRob.Robis34jaaren heefteenmatigverstandelijkebeperking.Dezebeperkingishetgevolgvanzuurstofgebrektijdenszijngeboorte. Robisgekopalleswatmetvrachtwagenstemakenheeft.Zijnkamerhangtvolmetpostersenhijweeterveel vanaf.ErisgeenmerkoftypevrachtwagenwaarRobnietietsvanweet.Hijheeftookeenlichamelijkebeperking: eenverstoordemotoriek.Hijlooptmoeilijkenheeftmoeitemetfijnemotorischehandelingen.Robisvannature wat‘lui’aangelegd.Hijdoethetliefstzelfnietveelenweetmetzijnlieveblikdeaanwezigestagiairesvoorzijn karretjetespannen.VandaagvraagtJoke,deactiviteitenbegeleider,aanIlseofzesamenmetRobeenactiviteit wilgaandoen.

BedenkdrieactiviteitendieIlsemetRobkandoen.Geefbijelkeactiviteitaanwatvoorsoortactiviteithetis.

BenoembijelkeactiviteitwaaromjuistdezeactiviteitgeschiktisvoorRob.Maakdaarbijgebruikvandebegrippen: interesse,mogelijkheden,beperkingenenuitdagingen.

Activiteit

Soortactiviteit

GeschiktvoorRobomdat...

5.12 Stimulerenvandeontwikkeling

Eenactiviteitdiedeontwikkelingstimuleert,heeftalsdoelomdecliëntzelfstandigertemaken.Zulkeactiviteiten doejemeestalmetkinderen.Kinderenontwikkeleniniederelevensfasenieuwevaardigheden.Bijvoorbeeldleren praten,lezenenzichzelfaan-enuitkleden.Ontwikkelingisnodigomzelfstandigteworden.Zelfstandigzijngeeft eencliënteengrotereeigenwaarde.Bijjongerenmeteenverstandelijkebeperkinggaatdeontwikkelingvaak trager.Ookzijkunnenveellerenvanactiviteitendiegerichtzijnopdeontwikkeling.

Hetstimulerenvandeontwikkelingkunjeverdelenin:

1. motorischeontwikkeling:

– grovemotoriek

– fijnemotoriek

– sensomotorisch

2. verstandelijkeofcognitieveontwikkeling

3. socialeontwikkeling.

Interactie met andere kinderen is belangrijk voor de sociale ontwikkeling.

Opdracht16 Zelfstandigzijn

Doedezeopdrachtineengroepjevanvier.

a. Watisnuprecieszelfstandigfunctioneren?Probeerhetantwoordopdezevraagtevindendooreengesprek.

b. Schrijfvoorjezelfeenervaringopuitjeeigenlevendieietszegtoverdevraag:‘Watiszelfstandigfunctioneren?’. Dusietswatjezelfhebtmeegemaaktenwatvolgensjoueenvoorbeeldisvanzelfstandigfunctioneren. Waarwasje?

c. Metwiewasje?

d. Watdachtje?

e. Watvoeldeje?

f. Watdeedjeofwatwildejedoen?

g. Bespreekmetelkaardevoorbeeldendiejulliehebbenopgeschreven.Vraagverduidelijkingaanelkaaralseen voorbeeldnietduidelijkis.Bedenknubijelkvoorbeeldeenbewering.Eenbeweringbegintmet:‘Wijvinden datzelfstandigfunctionerenis…’

h. Bekijkdevierbeweringendiejulliehebbenopgeschreven.Bedenknugezamenlijkeenantwoordopdevraag: ‘Watiszelfstandigfunctioneren?’enmaakdezinaf:‘Zelfstandigfunctionerenis…’.

MaakvandezezineenposteropA3-formaatenhangdezeopinhetlokaal.

5.13 Zintuigenenhetgeheugen

Eenactiviteitzorgtervoordatiemandietservaart.Hijvoelt,ruikt,proeft,hoortofzietiets.Hierdoorleerteen deelnemerenkanhijzichontwikkelen.Activiteitenvoordeverschillendezintuigenzijn:

• activiteitengerichtophetgehoor:bijvoorbeeldmuziekmakenofnaarmuziekluisteren,eenzindoorfluisteren, eengastsprekerbeluisteren,zingen

• activiteitengerichtophetzien:bijvoorbeeldkunstbekijken,fotograferen,schimmenspel

• activiteitengerichtopruikenenproeven:bijvoorbeeldietskokenofietsbakken,geurenraden

• activiteitengerichtopdetastzin:bijvoorbeeldeenvoeldoos,knutselen,opeenwarmedagonderdesproeier gaan.

Bijdemeesteactiviteitenhoorjeietsenziejeiets.Eenervaringwordtgroterwanneerermeerderezintuigen wordenaangesproken.Eenfilmovereensneeuwstormbeleefjeheftigeralsjestoelmeebeweegtenerkoude luchtinjegezichtwordtgeblazen.Hetgeheugenslaatherinneringenopmetallezintuiglijkewaarnemingenerbij. Daaromishetaltijdgoedombijeenactiviteitooktebedenkenhoejezoveelmogelijkzintuigenkuntaanspreken.

Geheugen

Omietsteleren,moethetinjegeheugenwordenopgeslagen.Herinneringenopslaaninhetgeheugenverloopt indriestappen:

Kortetermijngeheugen

Alleswatmensenhorenenzien, komthierbinnen.Deinformatie wordtenkeleseconden vastgehoudenendandoorgegeven aanhet middellangetermijngeheugen.

Middellangetermijngeheugen

Ditgeheugenisvoorhettijdelijk vasthoudenvaninformatie.Het middellangetermijngeheugenkan nietheelveelinformatietegelijk vastgehouden.Demeesteinformatie diehierbelandt,wordtnagebruik verwijderd.

Opdracht17 Activiteitenenzintuigen

Langetermijngeheugen

Hetlangetermijngeheugenheeft ruimtevoorheelveelinformatie. Informatiediehierisopgeslagen, kanlevenslangbewaardblijven.

Vulbijdeactiviteiteninwelkzintuigwordtgebruikt/welkezintuigenwordengebruikt.

Activiteit

‘Ikzie,ikzie,watjijnietziet’

Liedjesvanvroegerzingen

Eenmaaltijdetendiedecliëntvroegerthuisat

Vervenmetdehandenenvingers

Spelwaarbijjegeblinddoektmoetradenwelke etenswarenjeruikt

5.14

Motorischeontwikkeling

Gebruikt(e)zintuig(en)

Bijdemotorischeontwikkelinggaathetombewegenenlerenbewegen.Erzijntweesoortenmotoriek:groveen fijne.Bijhetontwikkelenvandegroveenfijnemotoriekspelendezintuigeneenbelangrijkerol.Hetontwikkelen vandegrovemotoriekgaatmeestalgemakkelijkerdanhetontwikkelenvandefijne.

Grovemotoriek

Degrovemotoriekgaatoverdegrotebewegingendiejemaaktzondererveelbijnatedenken.Dezebewegingen leerjevanzelf:zwaaien,lopen,rollen,kruipen.Jedoetzedagelijksenzekostenweinigmoeite.Geschikteactiviteiten voordeontwikkelingvandegrovemotoriekzijn:

• balspelen:overgooienenrollen

• lopenovereenbank

• zwemmen.

Fijnemotoriek

Deontwikkelingvandefijnemotoriekvraagtmeeraandacht.Hierbijgaathetomdekleinerebewegingen,waarbij jevaakmoetnadenken:schrijven,vetersstrikken,tekenen.Deontwikkelingvandefijnemotoriekbegintmeestal pasechtopdebasisschool.Ingroep1en2leerthetkindknippen,plakken,prikkenentekenen.Eenopdracht waarbijeenkindietsmoetuitprikken,iseenvoorbereidingophetlerenschrijven.Geschikteactiviteitenvoorde ontwikkelingvandefijnemotoriekzijn:

• kralenrijgen

• tekenen

• puzzelen

• kleien

• knikkeren.

Voor het rijgen van kralen maak je gebruik van je fijne motoriek.

Sensomotorischeontwikkeling

Eenbijzonderonderdeelvandeontwikkelingvandemotoriekisdesensomotorischeontwikkeling.De sensomotorischeontwikkelinggaatoverdezintuigen:ruiken,voelen,zien,horenenproeven.Sensomotoriek betekentdezintuigenendemotorieksamen.Jemoetimmersgoedkunnenvoelenalsjeietswiltoppakken.Je moetafstandkunnenschattenbijhetvangenvaneenbal,jeevenwichtkunnenbewarenbijhetlopenovereen balk.Ookmoetjekunnenruikenbijhetbereidenvaneten.

Opdracht18 Groveoffijnemotoriek?

Maakjegebruikvandefijneofdegrovemotoriekbijhetdoenvandeactiviteit?

Activiteit

Schrijven

Lopen

Eenboutjeopeenmoerdraaien

Eenverslagtypenopdecomputer

Eenhinkelspeldoen

EenWhatsApp-berichtversturenmetjesmartphone

Tennissen

Pianospelen

Vetersstrikken

Fijnemotoriek

Grovemotoriek

5.15 Verstandelijkeofcognitieveontwikkeling

Activiteitendiegerichtzijnopdeverstandelijkeontwikkelingnoemjecognitieveactiviteiten.Bijcognitieve activiteitengaathetomhetprocesvanleren:hetopdoen,verwerken,opslaanentoepassenvankennis.Het verschilmetactiviteitendieeeneducatiefdoelhebben,isdathetbijeencognitiefdoelnietgaatomdeinhoud (dekenniszelf),maaromhetleerproces.

Opdracht19 Kimspel

JufFaridadoetmethaarkleutersvaakhetKimspel.Zelegtviervoorwerpenondereendoek.Daarnapaktzeer eentjeweg.Dekinderenmoetenzeggenwelkvoorwerpweggehaaldis.

Welkecognitievevaardigheidtrainendekinderenmetdezeactiviteit?

Opdracht20 Stappenplanleren

Karinmoetvooreentoetshetstappenplanvoorhetschoonmakenvaneenbadkamerleren.Zedoetditdoorhet stappenplaneenpaarkeeroverteschrijven.Ookhangtzehetopinhaarkamer.Iederekeeralszedaaris,leest zehetstappenplandoor.Daarnaoefentzehetstappenplandoordebadkamerschoontemaken.

a. WelkekennismoetKarinuithaarhoofdleren?

b. WelkecognitievevaardighedengebruiktKarin?

Opdracht21 Cognitieveactiviteiten

Bedenkvoorelkedoelgroepeengeschikteactiviteitmeteencognitiefdoel.

Doelgroep

Peuters

Jongeschoolkinderen

Pubers

Ouderen

Geschikteactiviteit

Cognitiefdoel

Aanlerenvanfeiten/gedrag

Aanlerenvanfeiten/gedrag

Aanlerenvanfeiten/gedrag

Trainenvanhetgeheugen

5.16 Socialeontwikkeling

Inhetdagelijkslevenhebjemetveelmensentemaken.’sMorgensaandeontbijttafelspreekjejehuisgenoten, opschoolspreekjeklasgenotenenindewinkelwordjebegroetdoordevriendelijkeverkoopster.Bijdesociale ontwikkelinggaathetomhetaanlerenvansocialevaardigheden.Decliëntleertomtegaanmetanderen.Hij leertzichbewusttewordenvanopvattingen,gevoelens,wensenengedachtenbijzichzelfenanderen.

Spellenoversocialevaardighedenzijnbelangrijkvoordeidentiteitsontwikkelingvandedeelnemers.Zeleren contactentemakenenvriendschappenaantegaanenteonderhouden.Ookhetaanlerenvanwaarden,normen enleefregelshoortbijdesocialeontwikkeling.

Voorbeeldenvanactiviteitendiegerichtzijnophetaanlerenvansocialevaardighedenzijn:

• spelletjesdoenmetdegroep,samenwerkenenoverleggenmetelkaar

• sameneenverhaallezen,deemotiesengevoelensuithetverhaalmetelkaarbespreken.

Samen lezen is een sociale activiteit met veel interactie.

Opdracht22 Sociaaldoen

Doedezeopdrachtsamenmeteenmedestudent.

a. Zorgvooreengrootvelpapier,eenstapeltijdschriften,eenschaarenlijm.Maakeencollageoversociaal gedrag.Probeermetplaatjesentekstuittebeeldenwatjulliegoedsociaalgedragvinden.

b. Presenteerjecollageaandegroep.

c. Beantwoorddevragenvandegroep.

5.17 Activiteitenmeteenrecreatiefdoel

Hetdoelvanactiviteitenmeteenrecreatiefdoelisontspannenenplezierhebben.Lichaamengeestmogentot rustkomen.Dezeactiviteitenkunnenheeldiverszijn.Watvoordeeenontspanningis,kanvoordeanderinspanning zijn.Eenvoorbeelddaarvanissporten.Sportenkaninspannendenvermoeiendzijn,maarkanookafleidingen ontladingbiedenendusontspannendzijn.

Eenanderwoordvoorrecreatieisvrijetijdsbesteding.Recreatieveactiviteitenkunnenzijn:

• wandelen

• boeklezen

• filmkijken

• kaarten

• opstapgaan

• fietsen

• dagjestrand.

Fietsen als recreatieve activiteit.

Opdracht23 Recreatieenvrijetijdinjeeigengemeente

Kijkopdewebsitevandegemeentevanjewoonplaats.Maakeenlijstmetmogelijkhedenvoorrecreatieen vrijetijdsbestedinginjegemeente.Geefookaanopwelkedoelgroepdeverschillendemogelijkhedenvoorrecreatie envrijetijdsbestedingzichrichten.

Omschrijving

Doelgroep

5.18 Activiteitenmeteeneducatiefdoel

Bijeenactiviteitmeteeneducatiefdoellerendedeelnemersiets.Hetkangaanomhetlerenvanfeitenofomhet lerenvangedragenwatwelennietmag.Ookhetaanlerenvanwaardenennormenhoorthierbij.Voorbeelden vanactiviteitenmeteeneducatiefdoelzijn:

• woordspellenzoalskruiswoordpuzzelsenScrabble

• samendekrantlezenenbespreken

• eenbezoekaaneenmuseum.

Bijeenactiviteitmeteeneducatiefdoelwerkjedusaandeontwikkelingvankennisengedrag.

Samen de krant lezen en het nieuws bespreken heeft een educatief doel.

Opdracht24 Educatieveactiviteiten

Bedenkvoorelkedoelgroepeengeschikteactiviteitmeteeneducatiefdoel.

Doelgroep

Peuters

Jonge schoolkinderen

Pubers

Geschikteactiviteit

Educatiefdoel

Aanlerenvanfeiten/gedrag

Aanlerenvanfeiten/gedrag

Aanlerenvanfeiten/gedrag

5.19 Activiteitenvoorhettrainenvanhetgeheugen

Hettrainenvanhetgeheugeniseenactiviteitdievaakmetouderenwordtuitgevoerd.Hetgeheugenwordtvaak mindergoedalsmensenouderworden.Hetoproepenvanherinneringenisgekoppeldaandezintuigen.Eengeur doetdenkenaaneenvakantieeneenliedjeopderadioaandeeerstekus.Omdatdezintuigenoplatereleeftijd achteruitgaan,wordthetmoeilijkerombepaaldeherinneringenopteroepen.

Dementieenzintuiglijkewaarneming

Bijouderenmeteenvormvandementiewordenherinneringennietgoedopgeslagen.Watzeervarenkomteven binnen,maarwordtnietonthouden.Dementerendenvergetensneldingendienetgebeurdzijn,maarherinneringen vanvroegerzijnernogsteeds.

Inhetgeheugenzittenherinneringenmethetbeeld,hetgeluid,hetgevoel(tastzin)ensomsdegeurensmaak vaneenervaring.Hoemeerzintuiglijkewaarnemingenerzijn,hoesterkereenherinneringinhetgeheugenzit. Ookemotieshorenbijdewaarneming.Eengebeurtenismeteenheftigeemotiewordtvaakbeteropgeslagen. Daaromishetvanbelangombijdementerendeouderenzoveelmogelijkdezintuigenteprikkelen.

Activiteitenenhetgebruikvanzintuigen

Voorbeeldenvanactiviteitendiegerichtzijnophettrainenvanhetgeheugen:

• activiteitengerichtophetgehoor

Liedjesengeluidenvanvroegerkunnenherinneringenoproepen.

• activiteitengerichtophetzien

Hetbekijkenvanfoto’senookvoorwerpenvanvroegerkanherinneringenterugbrengen.

• activiteitengerichtopruikenenproeven Ruikenenproevenhebbenveelmetelkaartemaken.Alsjemindergoedgaatruiken,danproefjeookminder goed.Geurenzijnvoorherinneringenergbelangrijk.Bijvoorbeelddegeurvaneenversekopkoffieofeen heerlijkecakediejehebtgebakken.

• activiteitengerichtopdetastzin

Hetvoelenishetzintuigdathetlangstgoedblijftfunctioneren.Activiteitenwaarbijjemoetvoelen,kunnen netalsdeandereactiviteitenherinneringenoproepen.Heeftdecliëntvroegergewerktalstimmerman?Laat danwatgereedschapofhoutvoelen.

Muziektherapie bij een dementerende oudere.

Reminiscentie

Activiteitendiehetgeheugenvaneenouderecliënttrainen,noemjereminiscentie Bijreminiscentiehaalje herinneringenopuithetverleden.Veelouderenvindenhetfijnomtepratenovervroeger.Hetgeeftzedekans omtelatenwetenwiezezijn,watzehebbenbereiktenwatbelangrijkvoorzeis.Deactiviteitengaanoverwat eencliëntnogweetenkan.Daaromzijnzegoedvoorhetzelfvertrouwenvandecliënt.

Ganzenbord is een oud bordspel, dat goed past binnen reminiscentie.

Voorbeeldenvanreminiscentie-activiteiten:

• puzzelsmetafbeeldingenvanvroeger

• oudebordspellenzoalsGanzenbordenMens-erger-je-niet

• boekenmetverhalenvanvroeger,streekromans

• oudereceptenengerechten

• filmsvanvroeger

• gesprekkenmetdecliënttijdensdedagelijksebezighedenofverzorgendeactiviteiten.

Opdracht25 Waarofnietwaar?

Waarofnietwaar?Legookuitwaarom.

a. Bijhetplannenvaneenactiviteithoudjerekeningmetdeinteressesvandedeelnemer.

Waar/Nietwaar,want

b. Activiteitendiegerichtzijnopdeontwikkelingwordenmeestalmetouderengedaan.

Waar/Nietwaar,want

c. Voorhetschrijvenvaneenbriefmaakjegebruikvanjefijnemotoriek.

Waar/Nietwaar,want

d. Tijdensdegymlesmoetendekinderenovereenbanklopen.Hiermeeontwikkelenzehunevenwicht.Het ontwikkelenvanhetevenwichthoortbijdefijnemotoriek.

Waar/Nietwaar,want

Opdracht26 Reminiscentie

a. Leginjeeigenwoordenuitwaaromhetvoorouderengoedisomovervroegertepraten.

Filmpje-FormerBallerinaWithAlzheimer'sPerforms'SwanLake'Dance

b. Bekijkhetfilmpje.

c. Beschrijfwatergebeurtenhoehetdezecliënthelpt.

Opdracht27 Reminiscentie-activiteit

VandaaghelpikJos,deactiviteitenbegeleider.Vorigeweekhebbenwehetprogrammavoordeverschillende activiteitengemaakt.Bijhetmakenvandeplanninghebbenwerekeninggehoudenmetdebehoeften,wensen enmogelijkhedenvandecliënten.SamenmetJoshebbenwededoelenvandeactiviteitengeformuleerd.

Vanmiddaggaanwemeteengroepcliënteneenspelspelen.Hetspelheet Blik op vroeger.Hetiseenkaartspel metdaaropvragendiegaanovervroeger.

a. Waaromishetspel Blik op vroeger eenreminiscentie-activiteit?

b. Bedenkeenandereactiviteitdiegerichtisopreminiscentie.

Opdracht28 Beleefgangen

A.G.Wildervanckrichtbeleefgangenin

DenieuwekoersvanZorggroepGroningenluidt:‘Altijddemenszien’.Demens,onzecliënt,metzijngebruiken, gewoonten,patronenenrituelen.Datishetuitgangspuntvoorhetprojectbelevingsgerichtezorgopde verpleegafdelingenvanlocatieA.G.Wildervanck.Omaantesluitenbijdevroegereleefomgevingvancliëntenis daaromeenproefgestartmet‘beleefgangen’.

Hetstraatbeeldvanvroeger

OplocatieA.G.WildervanckvanZorggroepGroningeniseenproefgestartindewoonomgevingvaneenvande verpleegafdelingen.Deafdelingisbelevingsgerichtingerichtmeteeneigenvoordeur,brievenbus,bakstenen muren,eenouderwetsgezelligehuiskamereneenWinkelvanSinkel,waarcliëntenproductenvanvroegerkunnen halen.Dankzijaangebrachtewolkenplafondsmetledverlichtingwordthetideevaneenstraatversterkt.

Leefomgevingheeftpositiefeffectopwelbevinden

Deinrichtingvandewoonomgevingisbepalendvoordebelevingdoordementerendeouderen.Geur,kleur,gevoel enhetzienvanherkenbareobjectenlevereneenbelangrijkebijdrageaandebelevingvandieomgeving.Uit onderzoekvandr.AnnekevanderPlaatsblijktdateendementerendeouderebetergaatfunctionerenineenvoor hemgunstigeleefomgevingendaardoortotmeerinstaatisdanvaakgedachtwordt.

Vrij naar: www.zorggroepgroningen.nl.

Leginjeeigenwoordenuitwatdebeleefgangentemakenhebbenmetreminiscentie.

5.20 Activiteitenvoorhetstimulerenvandezelfredzaamheid

Bijactiviteitenmetalsdoeldezelfredzaamheidvandecliënttestimuleren,laatjedecliëntzoveelmogelijkzelf doen.Eenouderelaatjebijvoorbeeldzelfzijngezichtwassenenjijwastderug.Houdrekeningmetde mogelijkhedenenbeperkingenvandecliënt.Inhetzorg-ofbegeleidingsplankunjelezenwateencliëntzelfkan enwaarondersteuningnodigis.

Ookbijkinderenenjongerenkunjeactiviteitendoendiegerichtzijnophetaanlerenvanzelfredzaamheid.Denk aanzelfvetersstrikkenenhetdichtritsenvandejas.Bijjongerengaathetomzelfstandigkokenenhetverzorgen vandehuishouding.Ookkunnenomgaanmetgeldhoortbijdezelfredzaamheid.

Opdracht29 Zelfredzaamheid

Yannickwerktalshelpendebijeenthuiszorgorganisatie.Alshelpendekomthijtweekeerindeweekthuisbij mevrouwVanVeen.Mevrouwis77jaarenwoontnogsteedszelfstandig.Haarmanisdriejaargeledenoverleden enzeheefthethiernogsteedsergmoeilijkmee.DelaatstetijdmerktYannickdatmevrouwVanVeenwatminder mobielisenvakerinhaarstoelzit.Alshijhaarhieroveraanspreekt,zegtmevrouwdatzezichwatminderzeker voelttijdenshetlopenendatzebangisomtevallen.

Leguitwelkehulpmiddelenmevrouwkangebruikeninenomhethuisombetertekunnenbewegenenhaar zelfredzaamheidtebevorderen.

5.21 Activiteitenvoorhetveranderenvanhetgedrag

Dezeactiviteitenzijneropgerichthetgedragvandecliëntteveranderen.Jekuntzeaanbiedenwanneerdecliënt afwijkendgedragvertoont:gedragdatafwijktvanwatgebruikelijkis.Eenvoorbeeldiseencliëntdietijdenshet kijkenvaneenspannendefilmmetdegroepineensheelhardgaatzingen.Hetisstorendvoordeanderen.Als dezelfdecliëntgaatmeezingentijdenshetkijkennaareenconcert,isditgedragnietafwijkend.Hetpastbijde situatieenverwachtingenvandeanderen.

Activiteitendiegerichtzijnophetveranderenvanhetgedragkunjeverdelenintweegroepen:

1. activiteitendiehetgedragtijdelijkveranderen

2. activiteitengerichtophetlangdurigveranderenvanhetgedrag.

Activiteitendiehetgedragtijdelijkveranderen

Bijdezeactiviteitenwordthetgedragvandecliëntnietvooraltijdveranderd,maarslechtstijdelijk.Eenvoorbeeld iseenkinddatsteedsblijftvragenomsnoepalsjestaattekoken.Laathetkindmeehelpenmetkokenende gedachtenaansnoependaarmeehetgedrag(datjijvervelendvindt)zullenverdwijnen.

Door afleiding kun je het gedrag tijdelijk veranderen.

Opdracht30 Afwijkendgedrag

Bedenkvoorbeeldenvanafwijkendgedragdiejehebtgezien.Vulinhetschemahetgedragin.Schrijfookop waaromjeditgedragafwijkendvindt.

Gedrag

Waaromafwijkend?

Opdracht31 Tijdelijkveranderenvanhetgedrag

a. Leesdesituaties.Bedenkeenactiviteitomhetgedragtijdelijkteveranderen.

b. AlsAnnelies(3)doorhaarmoederophetkinderdagverblijfwordtgebracht,moetzeontzettendhuilen.Ze vindtafscheidnemenheelvervelend.

c. TijdenseenlangeautoritbeginnenJoos(7)enDaniel(9)opdeachterbankmetelkaarteklieren.Beiden vervelenzichduidelijkenderitduurtnogeenuur.

5.22 Activiteitengerichtophetlangdurigveranderenvanhetgedrag

Dezeactiviteitendoejeomhetgedraglangdurig,ofzelfsdefinitief,teveranderen.Eenvoorbeeldvanlangdurige veranderingvanhetgedragishetgebruikvanpictogrammenbijkinderen.Eenkinddatbijhettoiletbezoekvergeet omdoortespoelenenzijnhandentewassen,kunjehelpendoorhetmakenvaneen‘stappenplan’met pictogrammen.Kiessamendeplaatjesuitenlaatzeinkleuren.Hanghetstappenplanopdedeurvanhettoilet. Heefthetkinddestappengedaan,danmaghetalsbeloningbijvoorbeeldeenstickerplakkenopeenbeloningskaart. Naverloopvantijdzalhetkindhetvanzelfdoen.

Ditsoortafbeeldingen,diebedoeldzijnomstructuuraantebrengeninhetdag-ofweekverloop,noemjedag-of weekritmekaarten.

Een stappenplan voor toiletbezoek.

Opdracht32 Eendagritmekaart

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

Maakeendagritmekaart.Kieseenonderwerpuitdelijstofbedenkerzelfeen:

• avondritme,hetnaarbedgaan

• ochtendritme,opstaanennaarschoolgaan

• handenwassenmetzeep

• aankledenenuitkleden

• tandenpoetsen.

5.23 DoelenSMARTformuleren

Bijhetstellenvaneendoelishetbelangrijkdatjeduidelijkbeschrijftwatjewiltzien.Vaakwordtbijhetformuleren vandoelengebruikgemaaktvandeSMART-methode Ditiseenhulpmiddelvoorhetjuistformulerenvandoelen.

Alshelpendesteljezelfgeendoelenbijactiviteiten.Dedoelenwordengeformuleerddoordebegeleiderof activiteitenbegeleider.Hetisjouwtaakomteassisterenbijdeuitvoering.Voorjoualshelpendeishetbelangrijk datjeweethoedoelenSMARTgeformuleerdworden.

DelettersSMARTstaanvoordewoorden:

Specifiek

Meetbaar

Acceptabel

Realistisch

Tijdgebonden

Hetdoelvanjeactiviteitmoetduidelijkenconcreetomschrevenzijn.Opdezemanierkun jegemakkelijkerzienofhetdoelisgehaald.

Hetdoeldatjehebtgesteld,moetjekunnenmeten.Opdezemanierkunjenagaanofje eendoelhebtgehaaldofniet.

Hetgesteldedoelmoetacceptabelzijnvoordecliënt.Jegaataltijduitvandebehoeften endeverwachtingenvandecliënt.Vindthijhetnietleukomtedoen?Danishetgestelde doelnietacceptabel.

Hetisbelangrijkdathetgesteldedoelhaalbaaris.Isjedoelrealistischalsjekijktnaarde mogelijkhedenenbeperkingendiedecliëntheeft?Naastdemogelijkhedenvandecliënt moetjekijkennaardemogelijkhedendiejijzelfhebt.Hebjedejuistematerialenen middelen?Iservoldoendetijdengeldomdeactiviteituittevoeren?

Hetdoeldatjestelt,moetgebondenzijnaaneentijd.Wanneerbeginjemetdeactiviteiten? Wanneerbenjeklaar?Wanneerishetdoelbereikt?

Voorbeeld

Joostwerktopeenbasisschoolalsklassenassistent.SyaiseenleerlingindegroepvanJoost.Zijheeftproblemen methaarfijnemotoriek.Joostdoettweeoefeningenmethaaromdefijnemotoriekteverbeteren.Hijmaakt knutselwerkjesmetSya,waarbijzevormenmoetuitprikken.Ookdoethijeenspelwaarbijzemetéénhandop haarrugeentorenvanblokkenvan40cmhooggaatbouwen.Detorenmagdaarbijnietomvallen.Jooststeltals doeldatSyadezeopdrachtenovereenmaandzonderproblemenkandoen.

Specifiek

Doel:Syakanoveréénmaandeenblokkentorenbouwenenzelfstandigeenvormuitprikken.

Meetbaar

Syakaneentorenvanblokkenbouwenvan40cmhoog.Zekanzonderhulpeenvormuitprikken.

Acceptabel

HetprikkenbijknutselwerkjesenhetbouwenvaneentorenvindtSyaleukomtedoen.Deactiviteitenzijn acceptabelvoorhaar.

Realistisch

JoostheeftalsdoelgestelddatSyadetorenkanbouwen,zelfstandigeenvormkanuitprikkenendathaarfijne motoriekverbeterdis.Ditdoelishaalbaarbinneneenmaand.

Tijdgebonden

OvereenmaandkanSyazonderhulpeentorenvanblokkenbouwen.Haarfijnemotoriekisverbeterd.

Opdracht33 SMARTformuleren

Carolawerktopeenbuitenschoolseopvang.Indevakantiezijnermaarweinigkinderen,intotaalzeven:drie meisjesenvierjongens.Dejongenshebbenmetelkaarafgesprokendatzegaanvoetballen.Omdatdemeiden zichwatvervelen,bedenktCarola’sochtendsdatzemetheneentaartgaatbakken.Zeheeftditvakermetze gedaanenzevindenditergleukomtedoen.DetaartwilCarola’smiddagsbijhettheedrinkenom15.00uur samenmetdekinderenopeten.

VulhetSMART-schemainvoordeactiviteitvanCarola.

Specifiek

Meetbaar

Acceptabel

Realistisch

Tijdgebonden

5.24 Watiseenactiviteitenplan?

Werkenmeteenactiviteitenplan

Voordatjeeenactiviteitgaatuitvoeren,ishetvanbelangdatjeallesgoedhebtvoorbereid.Ookbijactiviteiten werkjevolgenseenwerkplan.Ditnoemjeeenactiviteitenplan Vaneengoedevoorbereidingwordtjeactiviteit leuker.Jehoeftdannietophetmomentzelftebedenkenwatjewiltdoenenwelkespullenjedaarvoornodig hebt.Daardoorkunjemeeraandachthebbenvoordedeelnemers.Alsjejenietofslechtvoorbereidt,hebjekans datjeactiviteitminderleukisdanverwachtofmisschiennietgedaankanworden.

Alshelpendemaakjesamenmetdewoonbegeleider,leidinggevendeofactiviteitenbegeleiderhetactiviteitenplan. Jeassisteertbijdeuitvoeringvandeactiviteiten.Jebentnooitalleenverantwoordelijkvoordeuitvoeringvan eenactiviteit.

Watiseenactiviteitenplan?

Inhetactiviteitenplanstaatalleinformatieoverdeactiviteit:dedoelenvandeactiviteit,dedoelgroep,een tijdsplanning,detaakverdeling,uitlegenregels.Eenactiviteitenplankanvoorééncliëntofvooreenhelegroep zijn.Bijhetopstellenvanhetactiviteitenplanhoudjerekeningmetdeinformatieuithetzorgplanen/ofhet begeleidingsplanvandecliënt.Jehoudtrekeningmetwatdecliëntkan,maarookmetwathijgraagwil.

Opzettenvaneenactiviteitenplan

Alshelpendevoerjeeenactiviteitnietzelfstandiguit,maarmethulpvaneenactiviteitenbegeleiderof woonbegeleider.Hetisjouwtaakomteassisterenbijdeuitvoering.Omditgoedtekunnendoen,ishetvanbelang datjeweethoeeenactiviteitenplaneruitzietenhoehetwordtgemaakt.Alshelpendemaakjeeenactiviteitenplan altijdsamenmeteenactiviteiten-ofwerkbegeleider.

BijhetuitwerkenvanhetactiviteitenplanbeantwoordjedevijfW-vragen.DevijfW-vragenstaanvoor:

• Watgebeurter?

• Wanneergebeurthet?

• Wieisdedoelgroep?

• Waaromvoerjedeactiviteituit?Watishetdoelvandeactiviteit?

• Waargebeurthet?

Daarnaastgeefjeantwoordopdezevragen:

• Welkemiddelenhebjenodig?

• Welkeuitleggeefjededoelgroep?

• Welkeregelszijnbelangrijktijdensdeactiviteit?

• Waarmoetjeoplettentijdensdeactiviteit?

Basisvaneenactiviteitenplan:

Watisdenaamvandeactiviteit? Naam

Datumentijdstip

Doelgroep

Doelstelling

Organisatie

Materiaal/hulpmiddelen

Wanneergebeurthet?

Wieisdedoelgroep?

Waaromvoerjedeactiviteituit?Watishetdoelvandeactiviteit?

Waargebeurthet?Hoerichtjederuimtein?Waarzetjedeelnemers neer?Hiervoormaakjeeentekening.

Welkematerialenenhulpmiddelenwiljegebruiken?

Watverteljededoelgroep? Uitleg

Begeleiding

• regels

• aandachtspunten

Voorbeeld

Welkeregelszijnbelangrijktijdensdeactiviteit?Waarmoetjeopletten bijdebegeleiding/uitvoering?

JeziethetactiviteitenplanvoordeactiviteitBallenregen.Ditiseenspelactiviteitvoorkinderenindeleeftijdvan 6totenmet12jaar.

Naamactiviteit

Datumentijdstip

Doelgroep

Doelstelling

Ballenregen

Maandag5septemberom14.00uur

6t/m12jaar

Recreatief/samenwerken

Naamactiviteit

Organisatie

Materiaal/hulpmiddelen

Uitleg

Begeleiding

• regels

• aandachtspunten

Ballenregen

© Verbaal Visuele Communicatie BV.

Mandtennisballen

1. Alletennisballenindemand.

2. Despelleidergooitdeballeneenvooreenweg.

3. Dedeelnemersmogendeballeneenvooreenteruggooieninde mand.

4. Wedstrijd:wiekrijgtdemandheteerstleegenwiekandat voorkomen?

• Ballennietvanafeengroteafstandgooien.

• Oplettendatjenietbotst.

Opdracht34 Opzettenactiviteitenplan

Website-Spellenmap

a. Bekijkdewebsite.

b. Zoekeenactiviteituit.Maakereenactiviteitenplanbij.GebruikhetwerkmodelActiviteitenplan.

WerkmodelActiviteitenplan

Opdracht35 Opzettenvaneenactiviteit

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

GebruikhetwerkmodelActiviteitenplan.

WerkmodelActiviteitenplan

Werkeenactiviteituitvooreendoelgroep:

1. Kiesuitsituatie1ofsituatie2.

2. Zoekeengeschikteactiviteitbijdedoorjulliegekozencasus.

3. Werkdeactiviteituitineenactiviteitenplan.

4. Maakvoorbeelden.

5. Presenteerjullieactiviteitenplanenvoorbeeldenaandegroep.

Situatie1:Hetkinderdagverblijf

Jullielopenallebeistageopeenkinderdagverblijf.Hetkinderdagverblijfheeftvierverticalegroepen.Elkegroep heeftongeveertwaalfkinderenindeleeftijdvan1tot4jaar.Binnenkortbestaathetkinderdagverblijfvijfjaaren omdittevieren,willenjulliemetdekinderendegroepenversieren.Julliestagebegeleiderheeftgevraagdom voordeoudstekinderentweeactiviteitentebedenkenvoorhetversierenvandegroepen.Omdatjullienietmet allegroependeactiviteitzelfgaandoen,moetenjullieeenvoorbeeldvanheteindproductmaken.

Situatie2:Dedagbestedingvoorouderen

Jullielopenstageopeenafdelingvoordagbestedingvoorouderen.Dekomendeweeklopenjulliemeemetde activiteitenbegeleider.Opdeafdelingverblijventwintigouderendieinverbandmetsomatischeklachtende dagbestedingbezoeken.Demeesteouderenhebbeneenbeperkinginhetlopenenmakengebruikvaneenrollator. Binnenkorthebbenjullieeengezelligekerstmarkt,bedoeldvoorbuurtbewoners,familieengeïnteresseerden. Opdekerstmarktstaanverschillendekraampjes,waarpersoneelencliëntenzelfgemaakteartikelenenetenswaren verkopen.Deactiviteitenbegeleiderheeftjulliehetvolgendegevraagd:bedenkvoordebezoekersvande dagbestedingtweecreatieveactiviteitenvoorhetmakenvanleukeproductendieopdekerstmarktkunnen wordenverkocht.Omdatjulliebijdeactiviteitengeassisteerdwordendoorvrijwilligers,ishetvanbelangdat jullievoorbeeldenmakenvandeeindproducten.

5.25 Evaluerenvaneenactiviteit

Nietalleeneengoedevoorbereidingvaneenactiviteitisbelangrijk,maarookdeevaluatie.Alsjegaatevalueren, kijkjeterugopdeactiviteit.Jebespreektmetdeelnemersofcollega’swatjehebtgedaan,waaromjedathebt gedaanenwatjedevolgendekeermisschienandersgaatdoenenwaarom.

Evaluerenisergbelangrijk.Naaraanleidinghiervankunjedeuitvoeringvanjewerkaanpassen,zodatdeactiviteit devolgendekeernogbeterenleukeris.Enhethelptjebijhetvoorbereidenvanandereactiviteiten.

Evaluerenkunjedoendoortereflecterenopdeuitgevoerdeactiviteit,bijvoorbeeldmethetreflectiemodelvan Korthagen.HetmodelvanKorthagenheeftvijfstappen:

1. Doen

2. Terugkijken

3. Bewustwording

4. Bijstellen/aanpassen

5. Toepassen.

HetmodelvanKorthageniscyclisch Ditbetekentdatjenadelaatstestapweerbijdeeerstebegint.Ineenschema zietditeralsvolgtuit:

Destappenvanhetreflectiemodelkunjeverwerkenineenreflectieformulier:

1.Doen

2.Terugkijken

3.Bewustwording

4.Bijstellen

5.Toepassen

Geefeenbeschrijvingvanwatjehebtgedaan.Weesduidelijkinjebeschrijving.Geef aanwelkeactiviteitjehebtgedaan,metwelkegroep,opwelkmoment.Je beschrijvingmoetzozijndatiemanddieernietbijisgeweestprecieskanlezenhoe hetisverlopen.

Kijkterugopdeactiviteit.Ditkunjealleendoen,maarookmetdedeelnemers.Wat ginggoedenwaarom?Watgingnietgoedenwaarom?

Wathebjegeleerd?

Watgajedevolgendekeerandersdoen?

Wanneergajede(aangepaste)activiteitnogeenkeerdoen?

Opdracht36 Hetuitvoerenenevaluerenvaneenactiviteit

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.Jebereidteenactiviteitvoorenvoerthemuit.

a. GebruikhetwerkmodelActiviteitenplan.

WerkmodelActiviteitenplan

b. Bedenkwatvoorsoortactiviteitjewiltdoen.Jekuntkiezenuit:

• eensportieveactiviteit

• eensocialeactiviteit

• eeneducatieveactiviteit

• eenrecreatieveactiviteit

• eencreatieveactiviteit

• dramatischeexpressie.

c. Bedenkeengeschikteactiviteit.Werkdezeactiviteituitineenactiviteitenplan.

d. MaakjeactiviteitenplanSMART.

e. Maakvoorbeeldenalshetnodigis.

f. Voerdeactiviteituitmetdegroep.

g. Vraagomfeedback.

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Hetactiviteitenplanisingevuld.

DedoelenzijnSMARTgeformuleerd.

Ikhebvoorafdematerialenenmiddelenklaargezet.

Ikgeefdedeelnemersduidelijkeuitleg.

Ikstimuleerenmotiveerdedeelnemers.

Ikruimmaterialenenmiddelenopmetdedeelnemers.

Ikevalueerdeuitgevoerdeactiviteit.

Tips:

Tops:

i. Evalueernaafloopdeuitvoeringinjouwgroepje.Vulsamenhetreflectieschemain.

1.Doen

2.Terugkijken

3.Bewustwording

4.Bijstellen

5.Toepassen

5.26 Activiteitenprogramma

Eenactiviteitenprogrammaiseenoverzichtvanalleactiviteitendieineenbepaaldeperiodegeplandzijn.Dit kaneendag-,week-,maand-ofzelfseenjaarplanningzijn.Inhetprogrammakunjezienwelkeactiviteiten plaatsvinden.Eenactiviteitenprogrammakangeschrevenzijnvooreenindividueledeelnemer,maarookvoor eengroepdeelnemersofzelfseenheleafdelingoflocatie.Vaakzijnactiviteitenprogramma’sgemaaktrondeen thema,bijvoorbeelddeseizoenenoffeesten.

Opdracht37 Hetactiviteitenprogramma

Doedezeopdrachtineengroepjevanvier.

a. Kieseendoelgroepenbepaaleenthema.Maakvoordegekozendoelgroepenhetthemaeen activiteitenprogrammavooreenweekeneenposter.

b. Hetactiviteitenprogramma:

• bevateenprogrammavooréénweekmettweeactiviteitenperdag

• heeftactiviteitendiezijnopgezetrondomeenthema

• isgevarieerd,dushetbevatverschillendesoortenactiviteiten

• sluitaanbijdeontwikkelingendebelevingvandegekozendoelgroep.

c. Depostergebruikjeomhetprogrammabekendtemakenenomcliëntenenthousiasttemaken.Deposter:

• heefteenprogrammavooreenweek

• laatduidelijkdeactiviteitenzienrondomhetgekozenthema

• bevatillustraties

• nodigtuittotdeelnameofopgave.

d. GebruikhetstappenplanPostermaken.

StappenplanPostermaken

5.27 Soortenmaterialen

Ofjenugaatvoetballen,kaartenofknutselen,jehebtaltijdtemakenmetmaterialenenmiddelendiejegaat gebruiken.Zorgdatjegoedbentvoorbereidendatdejuistematerialenenhulpmiddelenzijnaangeschaften klaargezet.

Welkematerialenenhulpmiddelenervooreenactiviteitgebruiktworden,isafhankelijkvan:

• dedoelgroep

• hetsoortactiviteit

• hetdoelvandeactiviteit.

Verbruiksartikelen

Verbruiksartikelenzijnmaterialendiejeverbruikt.Jekuntzenietonbeperktgebruiken.Zezijnuiteindelijkop. Bijvoorbeeld:

• lijm

• stiften

• papier

• verf

• restmateriaalalswc-rollenenverpakkingsdozen.

Gebruiksartikelen

Gebruiksartikelenzijnmaterialenofhulpmiddelendielangmeegaan.Jekuntzekeeropkeergebruiken.Uiteindelijk slijtenzewelenzuljezemoetenvervangen.Voorbeelden:

• fietsjes

• blokkendozen

• leesboeken

• computerspellen.

Hulpmiddelen

Hierziejeenkelevoorbeeldenvanhulpmiddelen.

Meeknipschaar

Eenmeeknipschaariseenspecialeschaardieeendubbelesetogenheeft.Deschaar isbedoeldvoorkinderendienogniet(ofnognietgoed)kunnenknippen.Doorde dubbelesetogenkunjesamenmethetkindknippen.Uiteraardkunjedezeschaar ookgebruikenvoorouderendienietmeerdekrachtencontrolehebbenomalleen teknippen.

Schaarmetkniphulp

Eenschaarmetkniphulpiseenschaarmeteenkleinveertjetussendebeideogen. Hetveertjezorgtervoordatdeschaarweervanzelfopengaat.Deschaarisbedoeld voorkinderendienognietvoldoendekrachthebbenomalleenteknippen.

Zelfopenendeschaarmetgrootoog

Dezeschaarisbedoeldvoorouderendienietmeervoldoendekrachtinhunvingers hebbenomdeschaarteopenenentesluiten.Deschaarheefteengrootoog,waar jedrievingersinkuntstoppen.Opdezemanierkunjemetjehelehandkrachtzetten tijdenshetknippenennietalleenmettweevingers.

Medicijnbal

Eenmedicijnbaliseengrote,lerenofkunststofbaldieeenbepaaldgewichtheeft. Debalisbedoeldvoorhetdoenvangymnastiekoefeningen.Medicijnballenworden gebruiktbijhettrainen,oefenenenversterkenvanbepaaldespieren.Jekunt verschillendeoefeningenmetdebaldoen.

Loep

Ouderendienoggraagwillenhandwerken,maarnietmeerzogoedkunnenzien, kunnengebruikmakenvaneenloep.Eenloepiseenvergrootglas.Erzijnverschillende modellen.Eenhandloepmoetdecliëntzelfvasthouden,maareentafelloepkunje aandetafelvastmaken,zodatdecliënttweehandenkangebruikentijdensde activiteit.

Opdracht38 Materialenenhulpmiddelenopstage

Welkematerialenenhulpmiddelenzijnerbijjouopjestageplek?Vraagofjeereenfotovanmagmaken.Zetde foto’sineenschemaenschrijferbijhoejezegebruiktenvoorwelksoortactiviteitenzegeschiktzijn.

Opdracht39 Verbruikofgebruik

Vulvoorbeeldeninvanverbruiksartikelenengebruiksartikelendiejeinhetdagelijkslevenofopstagegebruikt.

Verbruiksartikelen

Gebruiksartikelen

Opdracht40 Hetgebruikvanmaterialenenmiddelen

AnnemieklooptalshelpendestageineenKinderdagcentrum(KDC).InhetKDCkomenkinderendieeen verstandelijkeen/oflichamelijkebeperkinghebben.VandaaggaatAnnemiekmetdeoudstekinderenvanhaar groepeenactiviteitdoen.Zegaatmettienkindereneencakebakken.Zeverdeeltdegroepintweetallen.Elk tweetalkrijgtingrediëntenenmaterialenomeencaketemaken.Annemiekheeftallesalklaargezet.Dekinderen kunnenzozelfbeginnenenAnnemiekhelptdaarwaarnodig.

Zoekeenreceptvooreencake.Maakeenlijstmetmaterialenenhulpmiddelendiejenodighebtvoorhetuitvoeren vandeactiviteit.Maakvandeverbruiksmaterialenookeeninschattingvandekosten.

5.28 Veiligheid

Bijhetuitvoerenvaneenactiviteitmoetjegoedlettenopdeveiligheidvandedeelnemers.Jebegeleidtdeactiviteit enbentverantwoordelijkvoorhetveiliguitvoerenervan.Indevoorbereidingmoetjealertzijnopmogelijke onveiligesituaties.Gajebijvoorbeeldmetkindereneentikspeldoen,zorgdanvoorvoldoenderuimteomte rennen.Voorkomdatdekinderenkunnenstruikelenoverspullenopdevloer.Bijditspelhebjeeengrote,lege ruimtenodig.

Steljezelfbijactiviteitendezevragen:

1. Ruimte

– Isderuimtedieikingedachtenhebgeschiktvoordeactiviteit?

– Iservoldoenderuimte?

– Zijnergeenobstakelsenvoorwerpenopdegrondwaaroverdedeelnemerskunnenvallen?

– Isderuimtegoedverlicht?

2. Materiaal

– Ishetmateriaaldatikgagebruikengeschiktvoordedoelgroep?

– Kandedeelnemerdematerialenenmiddelengebruikenzoalshetmoet?

3. Veiligheid

– Zijndematerialenenmiddelendieikgagebruikenveiligennietstuk?

– Zijndevoorwerpenniettekleinenniettescherp?

– Zijnstoelenenwerkvlakkenniettehoog?

Veiligheid staat voorop!

Opdracht41 Veiligspeelgoed

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Maakeenfoldervooroudersmetjongekinderen.Indefolderstaantipsenaandachtspuntenwaaroudersop kunnenlettenbijhetkopenvanveiligspeelgoed.

Website-Veiligheid.nl

b. Bekijkdewebsite.Jekuntookanderesitesgebruikenalsbron.

c. GebruikhetstappenplanFoldermaken.

StappenplanFoldermaken

d. Laatjefolderzienaaneenandertweetal.Watvindenzijervan?

e. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Defolderheefteengoedelay-out.

DetekstenindefolderzijngeschreveningoedNederlands.

Deverhoudingtussentekstenbeeldisgoed.

Indefolderstaangoedetips.

Tips:

Tops:

5.29 Snoezelruimte

Eensnoezelruimtekunjetegenkomenindegehandicaptenzorg,hetbijzonderonderwijsendezorgvoor dementerendeouderen.Snoezeleniseensamenvoegingvandewoorden‘snuffelen’en‘doezelen’.Ineen snoezelruimtewordeneenofmeerzintuigengeprikkelddoorlicht,geluid,geur,smaakenookaanraking.Materialen diegebruiktkunnenworden,zijn:

• knuffelbeesten

• echtehuisdieren

• robotdierendieechtlijken

• flesjesmetverschillendegeuren

• geluidenenmuziek

• felgekleurdevoorwerpenzoalsballonnen

• water,dobberenineenwarmbad.

© Cor mantel, www.stuntmantel.com en WorldWideSnoezelen.com.

Een snoezelruimte.

Snoezelenkanervoorzorgendatonrustigecliëntenrustigerworden,terwijlanderenjuistgeprikkeldenalert worden.Doorsnoezelenverbetertdestemmingvandecliëntenwordtagressiefendepressiefgedragverminderd. Ookheeftsnoezeleneenpositiefeffectopderelatietussendebegeleiderendecliënt.Dooralsbegeleiderte snoezelenmeteencliënthebjeechteventijdvoorhemofhaar.Hierdoorneemtookbijbegeleidersstressafen detevredenheidtoe.

Opdracht42 Eensnoezelruimte

BekijkopYouTubefilmpjesvansnoezelruimtes.Gebruikalszoekwoord"snoezelen".

Watzoujijantwoordenalsiemandvraagt:‘Eensnoezelruimte,watisdatpreciesenhoezietdieeruit?’

5.30 Formeleeninformelegroepen

Werkenmetgroepenengroepsprocessen

Alsjeactiviteitengaatdoenmeteengroep,hebjetemakenmetgroepsprocessen.Ditgaatoverdemanierwaarop eengroepzichontwikkeltinhetsamenwerkenenomgaanmetelkaar.Bijdevoorbereidingenuitvoeringvan activiteitenishetbelangrijkdatjerekeninghoudtmethetsoortgroep,degroepscultuurendefasevanontwikkeling vandegroep.Groepenkunjeopverschillendemanierenindelen.Bijvoorbeeldinformeleeninformelegroepen. Jekijktdannaardemanierwaaropdegroepisgevormd.

Formelegroep

Eenformelegroepiseengroepdiedoordeorganisatieisgemaakt.Dedeelnemershebbendegroepnietzelf samengesteld.Zezijneengroepomdatdeorganisatiezebijelkaarheeftingedeeld.Voorbeeldenvanformele groepenzijn:

• deklaswaarjeinzit

• deafdelingwaarjewerkt

• deprojectgroep.

Informelegroep

Informelegroepenbestaanomdatdegroepsledenditzelfwillen.Deelnameaaneeninformelegroepisinprincipe vrijwillig,maarhetkanvoorkomendatgroepsledenlidzijndoorsocialedruk.Voorbeeldenvaninformelegroepen zijn:

• vriendenclub

• sportclub.

Collega’s op het werk zijn een formele groep.

FormeleeninformelegroepenvanAnnika

Annikawerktsamenmetdriecollega’sopeennaschoolseopvang(formelegroep).Eénkeerperweekgaatze samenmettweeanderecollega’snaardesportschool(informelegroep).Tijdenseensportavondvroegeenvan decollega’shaarofzemisschienlidwildewordenvandeondernemingsraad(formelegroep)vandeorganisatie waarzesamenwerken.DitleekAnnikaleukendusheeftzezichvoordezefunctieaangemeld.Inhaarvrijetijd gaatAnnikagraagnaarhettheater.Samenmethaarvriendinnendiezenogkentvanhaarschooltijd(informele groep)gaatzeelkemaandnaareenvoorstelling.

Opdracht43 Formeleeninformelegroepen

Bijwelkeinformeleenformelegroepenhoorjij?Bespreekjeantwoordenmeteenklasgenootenvergelijkze.Zijn erverschillen?

5.31 Horizontaleenverticalegroepen

Eenanderemaniervanindelenvangroepenisopbasisvandeleeftijdvandedeelnemers.Erzijnhorizontaleen verticalegroepen.

Horizontalegroep

Ineenhorizontalegroepisdeleeftijdvandedeelnemersgelijkofdedeelnemershebbendezelfdeleeftijdscategorie.

Voorbeeldenvanhorizontalegroepenzijn:

• eenbabygroepopeenkinderdagverblijf

• eenpeutergymclub

• groep1totenmet8opdebasisschool

• eenvakantiegroepvoor50-plussers.

Verticalegroepen

Inverticalegroepenhebbendedeelnemersverschillendeleeftijden.Voorbeeldenvanverticalegroepenzijn:

• buitenschoolseopvang,kinderenvan5tot12jaar

• toeschouwersvaneenbioscoopfilmdiegeschiktisvooralleleeftijden.

Opdracht44 Voor-ennadelen

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.Denksamennaoverdevoor-ennadelendieverticaleenhorizontale groepenindekinderopvangkunnenhebben.Vulbijelkegroeptweevoordelenentweenadelenin.

Voordelen

Horizontalegroep

Nadelen

Verticalegroep

5.32 Homogeneenheterogenegroepen

Totslotkunjegroepenookindelennaarkenmerken:homogeenenheterogeen.

Homogenegroep

Hetwoord homo betekent‘gelijk’.Ineenhomogenegroephebbendedeelnemerseengemeenschappelijk kenmerk.Eengroepmetalleenmaarvrouweniseenhomogenegroepomdatalleledenvrouwzijn.

Voorbeeldenvanhomogenegroepenzijn:

• babygroep:degroepbestaatuitallemaalbaby’s

• mannenvoetbalclub:degroepbestaatuitallemaalmannen

• groepvegetariërsbijeenkookclub:deledenetenallemaalvegetarisch.

Heterogenegroep

Hetwoord hetero betekent‘verschillend’.Dedeelnemerszijnverschillend.Eengroepmetmannenenvrouwen iseenvoorbeeldvaneenheterogenegroep.Heterogenegroepenzijn:

• deklaswaarinjezit

• eenkorfbalteam;bijkorfbalzijndeteamsgemengd

• eengroepvandenaschoolseopvang;dekinderenhebbenverschillendeleeftijden.

Eenheterogeneeneenhomogenegroep.

Opdracht45 Inwelkehomogeneenheterogenegroepenzitjezelf?

Inwelkehomogeneenheterogenegroepenzitjezelf?Legookuitwaaromheteenhomogeneofheterogenegroep is.

Beschrijvinggroep

Homogeenofheterogeen

Uitleg

5.33 Groepscultuur

Inhetwoordenboekstaatbijhetwoordcultuurdebetekenis: ‘Cultuur is het geheel van waarden, normen en gewoonten die mensen aan elkaar doorgeven.’ Bijcultuurdraaithetomdewaardenendenormenineengroep. Waardenennormenzijndeideeënenregelsdieerzijn.Waardenzijndingenwaariemandwaardeaanhecht,die iemandbelangrijkvindt.Normenzijndegedragsregelsdiebijdewaardenhoren.Dewaarde ‘eerlijkheid’heeft bijvoorbeeldalsnormdatjenietliegt.Dewaarde ‘gezondleven’heeftalsnorm:veelversegroentenetenen regelmatigsporten.

Eengroepkaneengemeenschappelijkecultuurhebben,ditnoemjedegroepscultuur.Degroepscultuurisde manierwaaropdeverschillendepersonenuitdegroepmetelkaaromgaan.Hetzijndeongeschrevengedragsregels waaraandeledenzichhouden.

Bijhetuitvoerenvanactiviteitenishetvanbelangdatjerekeninghoudtmetdezegroepscultuur.

Opdracht46 Welkecultuurhebbenwij?

Doedezeopdrachtmetdehelegroep.

a. Degroepwordtverdeeldinvierofvijfgroepjes.Iedergroepjekrijgteengrootvelpapiereneengekleurdestift. Elkgroepjeheefteenanderekleurstift.

b. Wijsinjegroepjeeenschrijveraan.Deschrijverzetmetgrotelettersbovenaanhetpapier‘Groepscultuur’. Bedenkwelkeongeschrevengedragsregelserinjulliegroepzijn.Schrijfzeop.

c. Alsallegroepenklaarzijn,wordthetpapierdoorgegevenaandevolgendegroep.Devolgendegroepleestwat erophetpapierstaatenvultdataanmethuneigenkleurstift.Isiederegroepklaar,danwordthetpapier weerdoorgegevenaandevolgendegroep,netzolangtotdatiederegroepisgeweest.

d. Hebjealsgroepjejeeigenpapierterug,dankijkenjulliewaterallemaalophetpapierisgeschreven.Geefmet eenplusofeenminbijelkeregelaanofjullieheteengoedeofeenslechteregelvinden.Schrijfopwelkeregel jezelfopvallendvondenwaarom.

5.34 Ontwikkelingsfasenvaneengroep

Ineengroepgebeurendingendiemakendatdesamenwerkingenrelatiesverbeteren,verslechterenofveranderen. Erisveelonderzoekgedaannaargroepsvormingenerzijnveelverschillendemodellenoverhoegroepenzich ontwikkelen.

ProfessorTuckmanheeftonderzoekgedaannaardemanierwaaropgroepenmensenzichvormen.Volgens Tuckmankunjebijdeontwikkelingvaneengroepvijfverschillendefasen(stappen)herkennen:

1. vormfase

2. stormfase

3. normfase

4. prestatiefase

5. afscheidsfase.

Vormfase

Indevormfasewordtdegroepgevormd.Dedeelnemersonderzoekenwiedeanderenzijn.Jezietmensendie initiatiefnemenenmensendieafwachten.Degroepisnoggeenechtegroep,hetzijnlossepersonendiebijelkaar zijngezet.Degroepsledenvertrouwenelkaarnogniet.

Alsbegeleidervaneengroepindevormfasehebjeeenbelangrijkerol.Jeprobeertmensenbijelkaartekrijgen enwerktaanvertrouwen.Indezefasewiljehetontwikkelingsprocespositiefbeïnvloeden.Activiteitendiedaarbij passen,zijnsocialeactiviteiten,zoalskennismakingsspellen.

Kennismaken gebeurt in de vormfase van een groep.

Stormfase

Indestormfasekennendegroepsledenelkaareenbeetje.Iedereenprobeertzijneigenplaatsindegroepte veroveren.Deeerstemeningsverschillenenruziesontstaan.Vriendschappenwordengesloten,maargroepsleden diealeerderbevriendwaren,kunnenelkaarooklatenvallen.Ergebeurtveelenerzijnverschillendemensenmet wiejealsgroepslidcontactkunthebben.

Alsbegeleiderkunjeindezefasewatafstandbewaren.Geefdedeelnemersderuimteomproblemeneerstzelf optelossen.Treedopals‘scheidsrechter’alshetnodigis.

Normfase

Indenormfasewordtdegroepeenechtegroep.Dekennismakingisgeweestende‘storm’isvoorbij.Dedeelnemers kennenelkaarenwetenwiewatkanenookwieietsnietkan.Indezefasewordtdegroepscultuurontwikkeld.Er zijnwaardenennormenindegroep.

Prestatiefase

Indeprestatiefaseisdegroepeenechtegroep.Dedeelnemerswerkenalsvanzelfmetelkaarsamen.Bijopdrachten wordenerzelfgroepjesgemaaktenwijzendedeelnemerselkaaropderegelsdieerzijn.Indezefasekunjegoed activiteitendoenwaarbijsamengewerktmoetworden.

Afscheidsfase

Indeafscheidsfasevaltdegroepuitelkaar.Ditkankomendoordaterdeelnemersvertrekken,ofdoordatde groepophoudttebestaan.Ditgebeurtbijvoorbeeldbijdekinderenvangroep8opdebasisschool.Nade zomervakantiebestaatdegroepnietmeerenzittendegroepsledenopverschillendescholen.Indeafscheidsfase ishetvanbelangomaandachttebestedenaanhetafscheid.Gaanermensenweguiteengroepenkomener nieuwebij?Danbegintdeontwikkelingvaneengroepopnieuw.Destappenvanontwikkelingwordenweer doorlopen.

Afscheid is de laatste fase van een groepsproces.

Opdracht47 Kennismaking

Doedezeopdrachtmetdehelegroep.

a. Speelhetdoe-wakka-doe-wakka-doespel.

Doe-wakka-doe-wakka-doe

Spelers leren snel elkaars naam zeggen!

Eenspannendspelwaardoordespelersinkortetijddenamenvandeanderenleren.

1. Dedeelnemersmakeneenkring.Wijseen‘Doewakker’aan,dieinhetmiddengaatstaan.

2. De‘Doewakker’roepteennaamgevolgddoor‘links’of‘rechts’.Bijvoorbeeld:‘Lisa,rechts!’Lisazegtzosnel alszekandenaamvandespeleraanhaarrechterhand,voordatde‘Doewakker’‘Doe-wakka-doe-wakka-doe!’ kanzeggen.AlshetLisalukt,roeptde‘Doewakker’eenanderenaam,zonietdanwordtzijdenieuwe ‘Doewakker’.

(Uit: Apacki, C. Energize 1, groepsactiviteiten voor groot en klein. Edu’Actief 2010.)

b. Watvondjevandezeactiviteit?

c. Zoujehemzelfgebruikenalskennismakingsactiviteit?Waaromwelofniet?

d. Metwelkekennismakingsactiviteitenhebjijzelfervaring?Beschrijfdeactiviteit.Watvondjezelfvandeze activiteit?

Opdracht48 Eenactiviteitvoorelkefase

Pingpong

De spelers proberen elkaar gemakkelijke ballen door te spelen. Materiaalenvoorbereiding:eenpingpongbalpergroepvanzeseneenstevigstukkartonvoorelkespeler.Maak eengroteruimtevrij.

1. Vormgroepjesvanongeveerzesspelers,dieelkineenkringgaanstaan.Geefaaniedergroepjeeen pingpongbalenaaniederespelereenstukstevigkarton,datdienstdoetalsbat.

2. Degroepenproberendebalzosnelmogelijkdoordehelekringheenenweerteslaan.Debalwordtin willekeurigevolgordedoorgespeeld,maardespelershebbenelkmaaréénbeurtenmoetendaarnagaan zitten.Alsdebalvalt,moetdegroephelemaalopnieuwbeginnen.Omeenechtpingpong-effecttecreëren, roependespelersterwijlzeopdebalslaanafwisselend‘Ping!’en‘Pong!’.

3. Deeerstegroepdiezit,isdepingpongkampioen.Despelersgaanstaanenmakeneendiepebuiging.

(Uit: Apacki, C. Energize 1, groepsactiviteiten voor groot en klein. Edu’Actief 2010.)

a. Voorwelkefasevangroepsontwikkelingisdezeactiviteitgeschikt?Legjeantwoorduit.

Aardigenamen

De spelers noteren een vriendelijk woord voor elke letter van ieders naam.

Materiaal:potloodofpeneneenbladpapiervoorelkespeler.

1. Deeldepotlodenenhetpapieruit.Linksophetbladschrijftelkespelerdelettersvanzijnvoornaammet wattussenruimteonderelkaar.

2. Iedereengeeftzijnbladdooraanzijnrechterbuurmanof-vrouw.Dieschrijfteenpositieveeigenschapvan despelerop,diebegintmeteenvandelettersvanzijnnaam.

3. Deblaadjesmetdenamengaanvanhandtothandenbijelkelettervulteenvolgendespelereenvriendelijk woordin.

4. Deblaadjeswordendoorgegeventotdatalleletterszijnopgebruikteniedereeneencomplimentheeftvoor elkelettervanzijnnaam.

5. Wiedelaatsteletteropeenbladinvult,leestdelijstcomplimentenhardopvoor.

Voorbeeld:

Interessantommeetepraten

Stralendeglimlach

Altijdvriendelijk

Bereidwillig

Edelmoedig

Lief

(Uit: Apacki, C. Energize 1, groepsactiviteiten voor groot en klein. Edu’Actief 2010.)

b. Voorwelkefasevangroepsontwikkelingisdezeactiviteitgeschikt?Legjeantwoorduit.

5.35 Cyclischproces

HetmodelvanprofessorTuckmaniseencyclischprocesis.Deverschillendestappenwordendoorlopenen beginnennadelaatstestapopnieuw.Schematischkunjedatalsvolgtweergeven:

Opdracht49 Groepsfase

a. Kijknaardegroepwaarjeinzit.Inwelkefasebevindenjulliejenuenwaarom?

b. Bespreekjeantwoordmeteenmedestudent.Hebbenjulliedezelfdefasegenoemd?Waaromwelofwaarom niet?

5.36 Rollenineengroep

Mensendiemetelkaarsamenwerken,hebbenverschillenderollen.Jehebtbijvoorbeeldmensendiedeleiding nemen,mensendievolgen,mensendieflexibelzijnofjuistvasthoudend.DeBritsehoogleraarMeredithBelbin deedonderzoeknaardewijzewaaropmensenmetelkaarsamenwerken.Naaraanleidingvanditonderzoek bedachthijeenindelingmetnegenteamrollen

Iedermensheefttweeofdrieteamrollendie‘vannature’goedbijhempassenenwaarinhijzichthuisvoelt.Naast dezerollenzijnernogtweeofdrieteamrollendiemensenkunnenontwikkelen.Ditontwikkelengebeurtalsde omstandighedendaaromvragenofalsdepersoonditgraagzelfwil.Elkerolheeftzijnzwakhedenen ontwikkelpunten.Zwakhedenzijngeenprobleemzolangjezemaarbijjezelfherkentenjenietsteedsweerin dezevalkuiltrapt.Ontwikkelpuntenzijnbelangrijk.Alsjezeaanpakt,heeftdittotgevolgdatjebeterkunt samenwerkenineenteam.

DenegenrollenvanBelbin

Denegenrollen:

1. debedrijfsman

2. debrononderzoeker

3. deplant

4. demonitor

5. devormer

6. devoorzitter

7. dezorgdrager

8. degroepswerker

9. despecialist.

Opdracht50 Welkerolhebjij?

Website-Groepsrollentest

a. Bekijkdewebsite.

b. Doedetest.Vuljeuitslagenin.

Demeestepuntengafikaan:

Daarnagafikdemeestepuntenaan:

Deminstepuntengafikaan:

c. LeesdebeschrijvingvanderollenvanBelbin.Herkenjejezelfindezeuitslag?Waaromwelofwaaromniet?

Opdracht51 Rollen

‘Vorigeweekhaddenweeenteamdag.Hetthemavandezedagwassamenwerkenmetcollega’sencliënten.We hebbenuitleggekregenoverdemanierwaaropeengroepzichontwikkelt.OokhebbenwedeBelbin-testgedaan. Eenleuketestdielaatzienwelkerollenjijenjecollega’sineenteamhebben.Uitdetestkwamnaarvorendatik eenechtezorgdragerben.Mijncollega’senikherkendenditmeteen.Ikkanmoeilijkdingenuithandengevenen benvoortdurendbezigmetdeveiligheid.HetleukevanBelbinisdatwedezerollenookzienbijonzecliënten.De cursusleiderverteldeonsdateencliëntmeerplezierzalbelevenaandeactiviteitendiewedoenalswerekening houdenmetzijnrol.’

KiestweerollenvanBelbin.Verzinvoorelkeroleenactiviteitdiepassendis.Beschrijfookwaaromdezeactiviteit geschiktis.

Opdracht52 Kwaliteitenindegroep

Doedezeopdrachtmetdehelegroep. Binneneenteamkunjegebruikmakenvanelkaarskwaliteiten.

a. Brengdekwaliteitenvandegroepinbeelddoorhetmakenvaneentekening.

b. Verdeeldegroepintweeën.Iederesubgroepkrijgteengrootvelpapierentekenmateriaal.

c. Steljegroepnuvooralseencircus,debemanningvaneenboot,eenfamilieofeenanderegroepmensendie bijelkaarhoren.Maakvaniedergroepslideentekeninginderoldiehijheeftindezegroep.Dusbijvoorbeeld iemanddiedeleidingneemt,tekenjealskapiteinophetschip.

d. Overlegmetelkaarwiewelkerolheeftenopwelkemanierjulliedezeindetekeningverwerken.Maakkorte aantekeningenmetnaam,rolenwaaromiemanddezerolheeft.

e. Presenteernaafloopjullietekeningaandegroep.Herkentdeanderegroepdegekozenrollen?

5.37 Begeleidenvangroepen

Bijhetdoenvanactiviteiten,zowelindividueelalsineengroep,moetjebegeleiden.Jekrijgttemakenmetcliënten inverschillendefasenvanhunleven.Jekuntwerkenmetbaby’s,peuters,kleuters,schoolkinderen,pubers, volwassenenenouderen.Iederedoelgroepheeftzijneigenkenmerkenenvraagteenanderemaniervanbegeleiden. Jemotiveertcliëntenvoorhetdeelnemenaanactiviteitenentijdensdeactiviteitenstimuleerjededeelnemers inhetdoenervan.Erzijnverschillendemanierenwaaropjekuntbegeleiden:participerendofniet-participerend enautoritairoflaisser-faire.

Participerendenniet-participerend

Bijeenparticiperendebegeleidingdoejealshelpendezelfookmeeaandeactiviteit.Jestaatdusnietaande zijlijn,maardoetmee.Bijeenniet-participerendebegeleidingdoejezelfnietmeeaandeactiviteit.Jelegtuit enbegeleidtdaarwaarnodig.

Alsjeparticipeerttijdenseenactiviteit,ishetgemakkelijkeromcliëntentemotiveren.Jedoetvoorhoeeen activiteitgedaanwordtenlaatziendathetleukis.Eenvalkuilisdatjeteveelbezigbentmetjeeigenactiviteit endaarbijdecliëntenuithetoogverliest.Participeerjeineenactiviteitmetspelregels,danmoetjevoorkomen datdedeelnemersgaandenkendatjepartijdigbent.

Bijeenniet-participerendebegeleidinghebjealleaandachtvoordecliënten.Jekuntaandezijlijnkijkenhoede activiteitverloopt.Bijeenactiviteitmetspelregelskunjemakkelijkeronpartijdigblijven,jedoetimmerszelfniet meemethetspel.

Bij een participerende begeleiding neem je zelf deel aan de activiteit.

Autoritairenlaisser-faire

Alstweedekunjekijkennaardemanierwaaropjealshelpendestuurttijdenseenactiviteit.Jespreektdanvan eenautoritairestijlofeenlaisser-fairestijl:

• Bijeenautoritairebegeleidingbenjijalshelpendede‘baas’.Jijzegtwatdedeelnemersmoetendoen.De deelnemerszijnvanjouwuitlegafhankelijkendoenwatjijzegt.

• Bijdelaisser-fairestijlisdebegeleidingheellosjes.Alshelpendegeefjededeelnemersveelruimteenvrijheid tijdensdeactiviteit.Jereageertalleenopvragen.

Opdracht53 Participerendofniet?

a. Ishetverstandigomwelofnietteparticiperen?Zeteenkruisje.Vulookinwaarom.

Activiteit

Taartbakkenmetkinderenopde bso

Voetbalwedstrijdvoortieners

Kerstversieringknutselenmet ouderen

Naafloopvaneenknutselmiddag ruimendekinderendegebruikte materialenop

Welparticiperen

Nietparticiperen

b. Kieseenactiviteituitdetabelengeefaanofjehiereenautoritaireoflaisser-fairestijlpassendvindt.

Opdracht54 Ervaringuitdepraktijk

Aysunwerktopeenbuitenschoolseopvang.Indevakantiezijndekinderendeheledagaanwezig.Aysunheeft eenleukeknutselactiviteitgezienopinternet.Indegroepsruimteheeftzeopeengrotetafelallematerialen neergezetdiezenodigheeftvoorhetknutselwerk.Zegaataantafelzittenenbegintmethetknutselwerk.Enkele kinderenzijnnieuwsgierigenvragenAysunwatzeaanhetdoenis.Aysunlegtdanuitwatzedoetenvraagtde kinderenofzemisschienookmeewillendoen.Sommigekinderenzijnenthousiastendoenmeteenmee,andere willennietmeedoen.DehelemiddagzitAysunmetdekinderenteknutselen.Zekletstmethenovervanallesen nogwat.Erzijnzelfsoudersdiehunkinderenkomenhalenennogevengezelligmeedoen.Aysunistevredenover haaractiviteit.

a. VindjedebegeleidingdieAysungeeftwelofnietparticiperend?Waaraanziejedat?

b. WatvindjevandemaniervanbegeleidenvanAysun?

Opdracht55 Kwaliteiten

Keesheeftvoordekindereneenleukeknutselactiviteitbedacht.Opeengrootvelpapiergaanzeeentekening makenmetwaterverf.MeteenrietjelaatKeeseendruppelwaterverfophetpapiervallen.Doordaarnadoorhet rietjeteblazen,probeerthijeentekeningtemaken.Hijheeftbedachtdathijnietszegttegendekinderen.Hijlegt allematerialenenmiddelenoptafelklaarenbegintgewoon.Dekinderenkomendanvanzelfkijken.Alszevragen wathijdoet,legthijuitwatdebedoelingis.Erwillendanaltijdwelkinderenmeedoen.Tijdensdeactiviteit probeertKeesdekinderentestimulerenmettipsenaanwijzingenalszedaaromvragen.ZijncollegaMarjavindt hetleukerommetdekinderenbuiteneenhuttebouwen.Opdezemaniermakenzegebruikvanelkaarskwaliteiten envullenzeelkaaraan.

a. HoeheetdemaniervanbegeleidenvanMarja?

b. NoemtweekwaliteitenvanKees.

c. NoemeenkwaliteitvanMarja.

5.38 Begeleidingenactiviteitenperdoelgroep

Metkinderendoejeandereactiviteitendanmetvolwassenenofouderen.Ofiemandeenkindis,eenpuberof eenoudere,wordtbepaaldedoordelevensfasewaarindepersoonzit.Erzijnverschillendelevensfasen.Inelke levensfaseiseropeenanderemanierbehoefteaanbegeleiding.

Deverschillendelevensfasenzijn:

1. baby

2. peuter

3. kleuter

4. hetschoolkind

5. jongere

6. volwassene

7. latevolwassenheid.

Opdracht56 Levensfase

Koppeldelevensfaseaandemeestpassendeactiviteit.

Levensfase

Activiteit

5.39 Baby’s(0tot18maanden)

Baby’shebbennogveelverzorgingnodig.Zezijnvoorhunverzorgingafhankelijkvanvolwassenen.In18maanden ontwikkeltdebabyzichvanhulpeloosenhelemaalafhankelijktoteenpeuterdiezonderhulpkanlopen.

Baby’s vinden het leuk het ‘kiekeboespel’ te spelen.

Activiteitenenaandachtspunten

Bijbaby’szijnactiviteitengerichtopgeluidenbeweging.Pratenennaarmuziekluisterenzijngeschikteactiviteiten. Debabyleertstemmenherkennenengaatlangzaamaandewoordennadoen.Tijdenshetverschonenvaneen luiervindenbaby’shetleukomeen‘kiekeboespel’tespelen.Letbijhetbegeleidenvanbaby’svooralopje non-verbalecommunicatie.Zezijnerggoedinhetherkennenvanemotiesingezichtsuitdrukkingen.

Activiteitenmetbaby’skunnenzijn:

• spelenmetspelmateriaalgerichtopzien,horenenvoelen

• spelletjesals‘klapeensinjehandjes’

• pratenenzingenmetdebaby.

Opdracht57 Spelmateriaalgerichtopzien,horenenvoelen

a. Bijbaby’sgebruikjespelmaterialenwaarmeezelerenombetertezien,horenofvoelen.Zoekopinternet,in reclamefoldersofintijdschriftenvoorbeeldenvandezespelmaterialen.

b. Maakeencollageenschrijferbijofhetgerichtisopzien,horen,voelenofeencombinatiedaarvan.

5.40 Peuters(18maandentot3jaar)

Eenpeuterkansteedsbeterpraten.Peutersontdekkenhuneigenwilendemachtvan‘nee’zeggen.Zeontdekken datzeinvloedhebbenopiets.‘Ikdoen’iseenveelgehoordeuitspraakvandepeuter.Zekunnenveelaandacht vragen,maarwetenzelfnietaltijdevengoedwatzewillen.Datnoemjeookde‘peuterpuberteit’.Zebewegen graagenontwikkelenopdezemanierhunmotoriek.Zespelengraagbuitenenhoudenvanrennen,klauterenen klimmen.Doordatzebeterkunnenlopen,wordthunleefwereldgroter.

Creativiteitenfantasieontwikkelenzich.Eenpeuterzietgeenverschiltussenwerkelijkheidenfantasie.Een‘boze krokodil’onderhetbedbestaatvoordepeuterdanookecht.Zegelovenjenietalsjezegt:‘Erisechtnietsonder jebed.’Samendekrokodilverjagenmeteenzelfgemaakte‘krokodillenverjaagspray’werktbeter.Peuterskunnen boosofbangzijnvoorvoorwerpendiehenpijngedaanhebben.Eenpeuterkandanookzeggen‘stoutestoel’als hijzijnhoofdertegengestotenheeft.

Bij peuters moet je in de gaten houden of ze veilig spelen.

Activiteitenenaandachtspunten

Defijnemotoriekvaneenpeuterkunjestimulerendoorknutselwerkjestedoen.Houdrekeningmetdeontwikkeling vanzijnmotoriek.Gebruikbijhetuitvoerenvanteken-,schilder-enplakactiviteitengrotevellenpapier.Kleuters zijnbezigmethunhelelijf.Het‘doen’vaneenactiviteitisvooreenpeuterbelangrijkerdanhetresultaat.

Peutersvindenhetleukomtespelenmetzakendiezemeemakeninhetdagelijksleven.Zespelengraagwinkeltje envadertjeenmoedertje.Eenverkleedkistvindenzeleuk;diehelptzebijhunfantasiespel.Bijhetdoenvan huishoudelijketakenwillenzejegraaghelpen.

Peuterskunnennietzomaarsamenspelen,ditmoetenzenogleren.Vooraljongekinderenhebbenvaakmoeite omechtsamentespelenentedelen.Ookhierziejedatzesterkopzichzelfgerichtzijn.Tochmoetenpeuters lerenomsamentespelenendingensamentedoen.Samenspelenlerenpeutersvanvolwassenendiezeggen watderegelszijnenwatwelennietmag.

Eenpeuterleertzindelijkteworden.Dooreendagritmekaartopdewctehangen,stimuleerjehemopeenleuke manieromteplassenentepoepenopeenpotjeofdewc.

Opdracht58 Ontwikkelenvandemotoriek

Leguitopwelkemanierhetspelmateriaaldefijnemotoriekvandepeuterstimuleert.

Spelmateriaal

Hoestimuleerthetdefijnemotoriek?

5.41 Kleuters(3tot6jaar)

Kleuterswordensteedszelfstandiger.Tijdenshetspelkunnenzemetspelregelsenafsprakenomgaan.Koneen peuterzichnognietlangconcentreren,eenkleuterkandatwel.Kleutershebbennogmeerfantasiedanpeuters. Hunfijnemotoriekontwikkeltzichmeerenmeer.Knippenenprikkengaatgoed.

Kleuterszijnzelfstandigendebegeleidingisvaakondersteunend.Zekunnenzelfnaarhettoiletgaanenhun eigenschoenenaan-enuittrekken.Inhetbeginzalhetvetersstrikkennognietfoutloosgaan,maarhetzalniet langdurenvoordatzedatookkunnen.

Indebegeleidingmoetjevoorallettenopveiligheid.Kleuterslettenzelfnietaltijdopenzijnergonberekenbaar. Zezijngoedinstaatom,meteenbeetjebegeleiding,zelfkleineproblemenoptelossen.

Een kleuter imiteert graag en speelt graag een rollenspel.

Activiteitenenaandachtspunten

Kleutersspelengraagsamen.Eengezelschapsspelspelenzeookgraag,maarvooralalszezelfwinnen.Tegen hunverlieskunnenzenognietgoed.Voorkleuterszijnveelverschillendeeducatievespelletjestekrijgen.Met dezespellenkunnenzespelenderwijsreken-entaalvaardighedenleren.Buitenspelenenbewegendoenzegraag. Eenpartijtjevoetbalofovergooienmetdebalvindenzeleuk,netalsluisterennaareenvoorleesverhaal.Stel tijdenshetvoorlezenvragenoverhetverhaalendekleuterkanverbazingwekkendgoedvertellenwaarhetover gaat.

Opdracht59 ‘Helpmijnkindkanniettegenhaarverlies’

‘Onzedochtervan5speeltnietgraageenspelletje,omdatzeniettegenhaarverlieskan.Mijnmaneniklaten haarmeestalmaargewoonwinnen,wantanderswordtheteenongezelligemiddagmeteenbozekleuter.Een vriendinvanmijzegtdathetnietgoedisomhaartelatenwinnen.Volgenshaarmoetenwemijndochtergewoon latenverliezenalsditzois.Ikweetnuechtnietwatikmoetdoen.Wetenjullieraad?’

Jewerktbijeentijdschriftvoorouders.Inhettijdschriftbeantwoordenjullievragenvanlezers.Welkantwoord schrijfjeaandezemoeder?

5.42 Hetschoolkind(6tot12jaar)

Hetschoolkindleertlezen,schrijvenenrekenen.Dezelfredzaamheidisgoedendusheefthetkindweinighulp nodigbijdedagelijksezaken.Schoolkinderenwillengraagalleswetenenleren,experimenterengraagenhebben veelvrienden,maarwisselenooksnelvanvriendschap.Zezijngevoeligvoorsfeer,eenactiviteitmetalsinleiding eenleukverhaalenmetspannendeopdrachtenzorgtervoordatzezichhelemaalkunnenuitleven.Buitenspelen isleukenvooralspeurtochtenenontdekspellendoenhetgoed.

Alsdekinderenouderworden,kunnenzesteedszelfstandigerwerken.Begeleidingophetgebiedvan doorzettingsvermogen,samenwerkenensportiefgedragzijneenbelangrijkaandachtspunt.Jekuntaleenberoep doenophetsocialegevoel,dezelfstandigheidenhetverantwoordelijkheidsbesef.

Schoolkinderen willen graag alles weten en leren.

Activiteitenenaandachtspunten

Activiteitenwaarbijzeactiefbezigzijnenwaarvoortegelijkertijdkennisnodigis,vindenschoolkinderenleuk. Competitieisvanbelangbijhetdoenvanspelletjes.Activiteitenmoetenuitdagendzijn.Computerspellenen internetbiedeneengrotediversiteitaanactiviteitenenzijndaaromookzopopulair.Begeleidhetkindbijeen zoektochtopinternetenspreekoverdegevarendieerzijn.

Schoolkinderenzijnergcreatief.Zevindenhetleukommet‘echte’materialentewerken.Eentafelvolmet bijvoorbeeldoudeelektrischeapparaten,schroevendraaiersenbatterijenbiedteenmooiemogelijkheidvoor experimenterenenontdekken.

Opdracht60 Activiteitgeschiktvooreenschoolkamp

Jelooptstageopeenbasisschool.Deleraarvangroep8heeftgevraagdofjeaanheteindevanhetschooljaar meewiltopschoolkamp.Jehebtjagezegd.Maakeenlijstjemetdriegeschiktespelactiviteitendiejekuntdoen tijdensditkamp.Legookuitwaaromzegeschiktzijn.

Omschrijvingactiviteit

1.

2.

3.

5.43 Jongeren(12tot24jaar)

Waaromgeschikt?

Jongerentot18jaarnoemjepubers.Indezefaseveranderterveelvoordejongere.Deeersteseksuelegevoelens envoorkeurenontstaan.Lichamelijkzijnerookgroteveranderingen.Bijjongensisdebaardgroeizichtbaaren komtdebaardindekeel.Bijmeisjesisdeborstgroeibegonnenenwordtdeeerstebehaaangeschaft.Deeerste verkering,deeerstezoen,deeerstekeerliefdesverdrietenookdeeerstekeerjeschamenvoorjeuiterlijkenalle onzekerhedendieerbijhoren,gebeurenindezelevensfase.

Jongerenwillenzelfstandigzijneneigenkeuzesmaken.Zeoverziendeconsequentiesvandekeuzesopdelangere termijnnietgoed.Indepuberteitmaaktdejongerezichlosvanthuis.Van18tot21jaarspreekjeover jongvolwassenenofadolescenten.

Hetbegeleidenvanjongerenisnietaltijdevengemakkelijk,zekernietalsjealshelpendezelfnietveelouderbent. Jongerenhebbenveelbehoefteaanvertrouwen.Zevindenhetfijnalszebevestigingkrijgendatzehetgoeddoen.

Voor pubers zijn vrienden vaak belangrijker dan familie.

Activiteitenenaandachtspunten

Bijhetdoenvanactiviteitenmetjongerenishetergbelangrijkomhentebetrekkenbijdeorganisatievande activiteiten.Verdeeldetakenenlaatzemeedenken.Deactiviteitenmoetenuitdagendzijn.Geefduidelijkaan watdegrenzenzijnenweesnietbangomintegrijpenalshetnietgoedgaat.Jongerenhebbendoorhun onzekerheidveelbehoefteaanaandachtencomplimenten.Problemenlosjesomsmakkelijkeropmetwathumor.

Opdracht61 Jongerenalfabet

Doedezeopdrachtineengroepjevandrie.

a. Bovenaaneengrootvelpapierschrijfje‘Jongerenalfabet’.Schrijfaandelinkerkantvanbovennaarbeneden delettersvanhetalfabet.

Achterelkelettervanhetalfabetnoteerjeeenwoorddattemakenheeftmetjongerenensocialeenrecreatieve activiteiten.Elkelettervanhetalfabetisdebeginlettervaneenwoord.Probeerzoveelmogelijkwoordenin tevullen.

b. Alsjullieklaarzijn,gaanjulliesamenmeteenanderegroepkijkenwelkewoordenzijhebbenbedacht.Probeer metelkaardelegeplekkenintevullen.

5.44 Volwassenen(21tot65jaar)

Volgensdewetbenjemet18jaarvolwassen.Echtvolwassenbenjepasalsjeverantwoordelijkheidneemtvoor watjedoetenzelfstandigjeeigenlevenkuntleidenzonderafhankelijktezijnvananderen.Volwassenentoteen leeftijdvan35jaarnoemenwejongvolwassenen.

Bijdeovergangvanjongerenaarvolwasseneveranderterveelinhetleven.Hetstudentenlevengaatoverinhet hebbenvaneenbaanenerwordtmogelijkeengezingesticht.Eristijdvoorhobby’sencontactenmetvrienden.

Ronddeleeftijdvan40jaarspreekjevandemiddelbareleeftijd.Omstreeksdezeleeftijdkanderelatiefrustige periodeverstoordwordendoordemidlifecrisis.Mensengaanzichafvragenofzedejuistekeuzeshebbengemaakt ophetgebiedvanopleiding,carrièreenrelatie.Vrouwenkomenrondde50jaarindeovergang.Dezeovergang zorgtvooreenhormonaleverstoring,dielichamelijkeengeestelijkeklachtenkanveroorzaken.

Werk en een gezin: voor veel volwassenen de belangrijkste zaken.

Activiteitenenaandachtspunten

Alshelpendewerkjevaakmetvolwassenendieineenhulpsituatiezitten.Hetisookafhankelijkvandezehulpvraag welkeondersteuningjezultbieden.Houdindebegeleidingrekeningmetdeverschillendeachtergrondendiede deelnemershebben.Bedenkdatvolwassenenhetmoeilijkvindenalseenandertakenmoetovernemenomdat zefysieknietinstaatzijndezeuittevoeren.Hebempathievoordezefrustratiesenbehandeldevolwassenemet respect.

Opdracht62 Midlifecrisis

Leguitwateenmidlifecrisisis.

5.45 Latevolwassenheid(vanaf65jaar)

Vanafdeleeftijdvanongeveer65jaarspreekjevandelatevolwassenheid.Nietiedereenvan65jaarismeteen eenouderediemoeilijkerkanlopenenzien.Voorelkindividuverloopthetprocesvanouderwordenanders.Kan deeenmet65jaarnogtweekeerperweekhardlopen,deanderkanditvanaf50jaaralnietmeervolhouden.Het procesvanouderwordenheefttemakenmeterfelijkefactorenenookmethetlevendatiemandheeftgeleid.

Veelouderengaanminderwerkenenuiteindelijkgaanzemetpensioen.Hetlevenwordtrustiger.Erismeer ruimtevoorvrijetijdsbestedingenhetondernemenvannieuwedingen.Hoewelhetouderwordenbijhetleven hoort,vindenveelmensenhetvervelendomoudertezijn.Velendoenerallesaanomlang‘jong’teblijven.Denk maaraandeverschillendeantirimpelcrèmesenmogelijkhedenvanplastischechirurgie.

Alsiemandouderwordt,vallenersteedsmeerleeftijdsgenotenweg.Vrienden,familie,kennissen,maarookde eigenpartnerkanoverlijden.Deleefwereldvandeouderewordtdansteedskleiner.Eenzaamheidkaneen probleemzijnenuiteindelijkleidentoteensociaalisolement.

Tegenwoordig gebruik je niet meer het woord ‘bejaarden’, maar ‘ouderen’ of ‘senioren’.

Activiteitenenaandachtspunten

Behandelouderenmetrespect.Weesbeleefdenspreekzeaanmet‘u’enmet‘meneer’of‘mevrouw’.Ouderen diedementeren,spreekjeopeenvolwassenmanieraanennietalseenkind.Alsmensenminderpositiefzijnover hunlichamelijkeengeestelijkevermogens,ontkendezegevoelensdanniet.Hetisheelnormaalomverdrietigte zijnoverietswatmindergoedofnietmeerlukt.Stimuleerdeoudereenbenoemdedingendienoggoedgaan.

Bijhetuitvoerenvanactiviteitenmoetjerekeninghoudenmetdebeperkingenvandeoudere.Realiseerjedat allestragergaat.Deelnemerszijneerdermoeenookdezintuigenzijnnietmeerzoscherpalsvroeger.Praat duidelijkenkijkdemensenaan.Helpdedeelnemerswaarhetmoet,maargeefzeookdetijdenderuimteomte doenwatzenogwelkunnen,ookalvergtdatsomsveelvanjegeduld!

Houdbijhetplannenvanactiviteitenrekeningmetdebeperkingendiededeelnemershebben,maarkijkzeker ooknaardemogelijkhedendieerzijn.Veelactiviteitenzijnnetzogoedzittenduittevoeren.Letextraopde veiligheidvandedeelnemers.

Opdracht63 Eenzaamheid

Elisewerktsindseenjaarbijdethuiszorgorganisatieinhaarwoonplaats.Eenheerlijkebaan,waarinzeopeen dagzeerverschillendecliëntenbezoekt.Allemaalhebbenzehuneigenverhaal.Eenvandemensendiezevandaag bezoekt,ismevrouwKamiński.MevrouwKamińskiiseenvrouwvan70dievanoorspronguitPolenafkomstigis. ZeisalsjongevrouwnaarNederlandgeëmigreerd,nadatzeeenrelatiekreegmeteenNederlandseman,dievoor zijnwerkeenkortetijdinPolenheeftgewerkt.Zehadheelgraagkinderengehad,maarhelaaswasditvoorhaar manenhaarnietmogelijk.Vorigejaarishaarmanplotselingoverledenalsgevolgvaneenhersenbloeding.

MevrouwKamińskiheefthaarlevenzogoedalshetkanweeropgepakt,maarvindthetergmoeilijk:‘Ikmismijn manelkedagenkannietwennenaanhetgemis.’Elisehoortwatmevrouwzegtengaatmethaaringesprek. MevrouwKamińskivertelthoeergzehaarmanmist.Sindszijnoverlijdenkomtzenogmaarweinigbuitenen spreektzenietveelmensen.Zevoeltzicheenzaamenergdepressief.AlsElisediedagophaarfietsnaarhuisgaat, spookthetverhaalvanmevrouwKamińskinogsteedsdoorhaarhoofd.DevolgendedagbespreektEliseditmet haarcollega:‘Ikmerkdatmevrouwergeenzaamisenzieditookbijanderecliënten.Ermoettocheenmanier zijnomdezeeenzaamheidtedoorbreken?’

a. WelkprobleemzietElise?

b. Onderzoekwelkemogelijkhedenerzijnbinnenjouwgemeentevoorouderenophetgebiedvanactiviteiten. Kijkindeinformatiegidsvandegemeenteofgebruikopinternetdezoekwoorden:welzijn,ouderenende naamvandegemeente.

Kiesdrieactiviteitenvoorouderenuit.Geefaanwaaromelkeactiviteitvolgensjougeschiktisenwatdekosten zijn.

Activiteit

Waaromgeschikt?

Kosten

c. WelkadvieszoujeaanmevrouwKamińskigevenomdeeenzaamheidinhaarlevenwatteverminderenen waarom?

5.46 Communicerentijdensdeuitvoeringvanactiviteiten

Bijhetdoenvanactiviteitenbegeleidenstimuleerjededeelnemers.Aandachtspuntenzijn:

1.Stelopenvragen

Stelopenvragen.Daardoorgeefjededeelnemersderuimteomineigenwoordenweertegevenwatzewillen, watzevoelenenwathuneigenwensenzijn.Openvragenbeginnenmet:wie,wat,waarom,welke,waarenhoe.

2.Luisteractief

Actiefluisterenbetekentdatjenietalleenjeorengebruiktomteluisteren,maarookjestemenjelichaamshouding. Jeluistertverbaal,metjeoren,ennon-verbaal,metjelichaamshouding.Jeneemteenopenlichaamshouding aan,zodatdeandergraagmetjouingesprekgaat.

Actiefluisterendoejezo:

• Jeluistertnaarwatdeandervertelt.

• Jekijktdeanderaanalshijietsvertelt.

• Jezegtopdejuistmomenten‘hmhm’,‘ja’of‘nee’.

• Jerichtjevoetenenjelichaamnaardegenedieietsvertelt.

• Jezorgtvooreen‘open’lichaamshouding.Metjebenenofarmenoverelkaarhebjeeen‘gesloten’houding. Ditkanvoorjouprettigzijn,maarkandeanderhetgevoelgevendatjeniet‘openstaat’vooreengesprek.

• Jevatsamenwatdeanderheeftverteldencontroleertofjedeandergoedhebtbegrepen.

Kenmerken van actief luisteren.

Luistertechnieken

Omgoedactiefteluisteren,gebruikjetweebelangrijketechnieken:LSDenOMAthuislaten.

©https://www.zorgvoorbeter.nl/kennis-delen/tools/posters-goed-in-gesprek.

LSDiseentechniekdiejekuntgebruikentijdenshetactiefluisteren:

• Luisteren

• Samenvatten

• Doorvragen.

Luisteren

Luisterendoejenietalleenmetjeoren,maarmetjehelelichaam.Doorjelichaamshoudinglaatjedeanderzien datjegeïnteresseerdbentinwathijtezeggenheeft.Eengoedeluisteraarletaandachtigopwatdeandertezeggen heeft.Aandachtspuntenzijn:

• dewoorden(watzegtiemandletterlijk?)

• demanierwaaropdeanderdewoordenuitspreekt(toon,volume,kracht)

• delichaamstaal(houding,gebarentaal,gezichtsexpressie).

Samenvatten

Heeftdeanderzijnverhaalafgerond,danvatjehetsameninjeeigenwoorden.Doorsamentevatten,checkje ofjedeboodschapgoedhebtbegrepen.Isdatniethetgeval,dangeefjedeanderdegelegenheidaantevullen oftecorrigeren.Samenvattingengeveneengesprekstructuur.

Voorbeelden:

‘Alsikjegoedhebbegrepen,vindjijdat...’

‘Jezegtdusdat...’

Doorvragen

Speurnaaraanknopingspuntenomdoortevragen.Letopvaagheden,subjectieveuitlatingen,aannamesen formuleringenmet‘moeten’of‘kunnen’.Dezetaalpatronenverhullenvaakwaardevolleinformatie.Letopwat deanderzegtenopwathijníetzegt.Zokrijgjemeerinformatielos.

LaatOMAthuis

©https://www.zorgvoorbeter.nl/kennis-delen/tools/posters-goed-in-gesprek.

Ookhiergaathetomeenafkorting.Hetgaathiernatuurlijknietechtoverjeomadienietmeemag,maarom:

• Oordeel

• Mening

• Advies.

Doorjeoordeeltegeven,jemeninguittesprekenenongevraagdadviestegeven,belemmerjededeelnemerom zijneigenverhaaltedoen.Dezedriedingenmoetjedusnietdoentijdenseengesprek.

Opdracht64 Motiverenenstimuleren

Doedezeopdrachtineengroepjevandrie.Tweestudentenspelenhetrollenspel.Dederdeobserveertenmaakt aantekeningen.

a. Speeldriekeereenrollenspel.Zorgdatiedervanjullieallerollenheeftgehad.

b. Bespreeknaafloop:

• Haddehelpendeeenopenhoudingtegenoverdedeelnemer?

• MaaktedehelpendegebruikvandeLSD-enOMA-technieken?

• Opwelkemanierstimuleerdedehelpendededeelnemerommeetedoen?

Rollenspel:‘Wateenstomspel’

Student1assisteertbijdegymlesingroep2vandebasisschool.Student2iseenkleuteruitgroep2.Hetishet beginvandekleutergymles.Dekinderenzijnallemaalomgekleedenzittenaandekantopdebank.Dejuflegt uitdatzeeenspelgaandoenwaarbijdekinderenovereenbankmoetenlopen.Eenvandekinderenroeptmeteen dathijnietmeewildoen.Dejufvraagtjouomhetgesprektevoerenenhetkindzovertekrijgendathetwelmee gaatdoen.

Aanwijzing student 2: ‘Je bent bang dat je gaat vallen en dat is de reden dat je niet mee wilt doen. Je bent de laatste keer hard gevallen en dat heeft veel pijn gedaan.’

Rollenspel:‘Bengeenkleinkind’

Student1assisteertbijeencreatieveactiviteitmetoudereninhetverpleeghuis.Student2isdeoudere.Iedere woensdagmiddagisereencreatieveactiviteitgeplandvoordebewonersvanhetverpleeghuis.Deactiviteiten zijnvrijwillig:meedoenmag,maarisnietverplicht.Hetvaltjouenjestagebegeleideropdateenvandebewoners nooitmeedoet.Jestagebegeleidervraagtjouomhetgesprekaantegaanentekijkenofjedebewonerkunt motiverenomtochmeetedoenmetdeactiviteit.

Aanwijzing student 2: ‘Eigenlijk wil je best meedoen. Je zegt dat je de activiteit te kinderachtig vindt en dat je daarom niet mee wilt doen. In werkelijkheid heb je steeds meer moeite met de fijne motoriek. Je handen en vingers doen pijn als gevolg van artrose. Je bent bang dat het niet gaat lukken.’

c. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikhebeenopenhouding.

Ikvraaggoeddoor.

IkkanLSDgebruikenineengesprek.

IkkanOMAthuislatenineengesprek.

Ikstimuleerdedeelnemerommeetedoen.

Tips:

Tops:

Opdracht65 Openvragen

Maakvandegeslotenvrageneenopenvraag.

Geslotenvraag

‘Zullenwegaanwandelen?’

‘Kleurenvindjeleukomtedoen,toch?’

‘Wiljerodeofgroeneverf?’

‘Ditwasechtleukomtedoen,toch?’

‘Kuntuzichzelfwassenofafdrogen?’

‘Denkjedatjedatkunt?’

Openvraag

Opdracht66 Actiefluisterenenlichaamshouding

Bekijkdedriefoto’s.Opeenvandezefoto’sisbijdemaneenniet-actieveluisterhoudingtezien.Welkefotois datenwaarom?Schrijfjeantwoordop.

5.47 Project:Activiteitenmap

Doeditprojectineengroepjevanvier.Inditprojectmakenjullieeenactiviteitenmapmetverschillendeactiviteiten voorkinderenenouderen.

Deopdrachtgever

Depraktijkopleidersvaneengrotezorginstellingvragenjullieomeenactiviteitenmaptemakenmetdeactiviteiten diedeinstellingaanbiedtvoorouderenenkinderen.

Tempus

Tempusiseengrotewelzijnsorganisatiedienaastouderenzorgookkinderopvangaanbiedt.Deorganisatiewerkt metprofessionelekrachtenenvrijwilligers.Vanjullieschoollopenveelstudentenstageopeenvandevijftien locatiesdieTempusheeft.Studentenwordenopdewerkvloerbegeleiddoorwerkbegeleidersindezorgen pedagogischmedewerkersindekinderopvang.Dewerkbegeleidersenpedagogischmedewerkerswordeninhun

werkalsstagebegeleidersdooreengroepvanvierpraktijkopleidersbegeleid.Tijdensbijeenkomstenhorendeze praktijkopleidersvaakdatstudentenhetergmoeilijkvindenomactiviteitentevindendiegeschiktzijnvoorde doelgroep.

Deopdracht

Julliemakeneenactiviteitenmapdiebinnendewelzijnsorganisatiegebruiktkanwordenbijdeverschillende doelgroepen.Demappresenterenjullieaandegroep.Feedbackverwerkjeineenverslag.

Producteisen

Demapmoetvoldoenaandevolgendeeisen:

• Erzijnactiviteitenvoorouderenenvoorkinderen.

• Devolgendesoortenactiviteitenzijntevindeninjulliemap:

– sportieveactiviteiten

– socialeactiviteiten

– educatieveactiviteiten

– recreatieveactiviteiten

– creatieveactiviteiten

– dramatischeexpressie.

• Persoorthebbenjullieminimaaltweeactiviteitenperdoelgroep.

• Demapisduidelijkenoverzichtelijkingedeeld.

• Julliepresenterenjemapaandeklas.

• Jemaakteenverslagvanditproject,waarinjeverteltoverhetproces,defeedbackdiejekreegenwatjede volgendekeeranderszoudoen.

Opdracht67 Voorbereiden

a. Metwiewerkjesamen?

b. Watispreciesdeopdracht?

Thema5 Assisterenbijdagbestedingenwelbevind

c. Waaromheeftdeopdrachtgeverjulliedezeopdrachtgegeven?

d. Watwildeopdrachtgeverprecies?

e. Vooreenprojectmoeterveelgebeuren.Verdeeldetakengoed.Maakeenactielijst.Noteerdeonderdelenin detabel.

Voorbereidende actie

Wathebjenodig? Wie?

Check Wanneerklaar?

f. Bedenksamen:

• Welkeactiviteitenwillenjullieverwerkeninjulliemap?

• Watzijnaandachtspuntenbijdeactiviteitenvoorouderen?

• Watzijnaandachtspuntenbijdeactiviteitenvoorkinderen?

• Denkmetelkaarnaoverdevormgevingvanjulliemap.Hoemoetdezeeruitzien?

• Welkebronnenkunnenjulliegebruikenvoorhetvindenvangeschikteactiviteiten?

Opdracht68 Uitvoeren

a. Maakdeactiviteitenmap.

b. Bereidjegoedvooropdeoplevering.Presenteerjulliemapaandeklas.Watwiljelatenzienenwatwilje vertellen?

c. Zorgdatjefeedbackkrijgtvandeklasenverwerkdieineenkortverslag.

Opdracht69 Evalueren

a. Evalueerhetprojectaandehandvandevolgendevragen.Zeteenkruisjeindetabel.1isonvoldoendeen5 isgoed.Geefeenkortetoelichting.

Vraag

Hoeverliepdesamenwerking?

Watvindjevanheteindresultaat?

Watvindjevanjeeigenbijdrage?

Hoegoedhebbenjulliejekunnen houdenaandeplanning?

Toelichting 5 4 3 2 1

b. Geefvoordevragenwaarbijjeeen1ofeen2hebtingevuldaanwaardoorditkomt,enhoejediteenvolgende keeranderszouaanpakken.Vermeldditinjeverslag.

Opdracht70 Beoordelingproject

a. Vuldebeoordelingin.

Beoordelingscriteria

2.

3.

4.

5.

6.

• Deactiviteitenmapbevattweeactiviteitenvoorouderenenvoorkindereninde volgendecategorieën:sportieveactiviteiten,socialeactiviteiten,educatieve activiteiten,recreatieveactiviteiten,creatieveactiviteiten,dramatischeexpressie.

• Deactiviteitenmapisduidelijkenoverzichtelijk.

1. Eriseenverslagvanditproject,overhetproces,defeedbackdiedestudentenkregen enwatzijdevolgendekeeranderszoudendoen.

Deopleveringvanhetontwerpgebeurtmetdetotalegroep.

Samenwerken:Ikvraagomhulpalsikdatnodigheb.

Samenwerken:Ikvraaganderenomhunmeningovermijnwerk.

Samenwerken:Ikdoemeeaanwerkbesprekingen.

Beoordelingscriteria

Samenwerken:Weluisterennaarelkaar. 7.

Samenwerken:Ikluisternaardemeningvaneenander. 8.

Samenwerken:Ikdeelmijnkennisenideeënmetanderen. 9.

Samenwerken:Ikdraagbijaaneengoedesfeerindegroep. 10.

Samenwerken:Weverdelensamendetaken. 11.

Samenwerken:Ikhoudmeaanmijnafspraken. 12.

b. Bespreekdebeoordelingvanditprojectmetjedocenten/ofpraktijkbegeleider.Alsjulliehetsameneenszijn, tekenenjulliebeidenvoorakkoord.

Naamdocenten/ofpraktijkopleider:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

Naamstudent:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

5.48 Praktijktoets:Assisterenbijdagbestedingenwelbevinden

Indezepraktijktoetslaatjeziendatjekuntassisterenbijrecreatieveensocialeactiviteiten.Detoetskunje uitvoerenopschool,opjestage-ofopjewerkplek.Jedoetdezepraktijktoetsindividueelofineengroep.Overleg metjedocentwaarjedetoetsdoet.

Opdracht71 Praktijktoets

Werksituatie

Jehelptbijhetuitvoerenvaneenactiviteit.

Voorbereiden

Bekijkdeleerdoelenvanditthema.Beantwoorddevragenhierna.Overlegwanneerjedezeopdrachtineengroep uitvoert.Sommigedingenverzinjezelf,waarbijjerekeninghoudtmetdesituatieopschool,jewerk-ofstageplek.

Opwelkewerkplekbenje?

Welkeactiviteitgajebegeleiden?

Watvoorsoortactiviteitishet?

Welkematerialenhebjenodig?

Watishetdoelvandeactiviteit?

Opwelkemaniergajebegeleiden?

Hoezorgjedatjemethodischwerkt?

Hoezorgjedatjehygiënischwerkt?

Moetjeietsrapporterenenevalueren?Zoja,wat?

Verzamelwatjenodighebtenbereidjewerkvoor.Oefeneerst.Bekijkhetbeoordelingsformulier.Laatjijalles zienendoejealleswatervanjeverwachtwordt?

Uitvoeren

Alsjullievindendatjeerklaarvoorbent,danvoerjedepraktijktoetsuit.

Terugkijken

Jedocentofpraktijkbegeleiderbeoordeeltje.Metjedocenten/ofjepraktijkbegeleiderhebjeeenevaluatiegesprek.

Gebruikdaarbijhetbeoordelingsformulier.

Opdracht72 Beoordelingpraktijktoets

a. Vuldebeoordelingin.

Beoordelen

1.

2.

3.

4.

Jehebtbasiskennisvanactiviteitenophetgebiedvanzorgenwelzijn.

Jehebtbasiskennisvangesprekstechniekenenbegeleidingsmethodieken.

Jehebtbasiskennisvangroepsprocessendieplaatsvindentijdenseenactiviteit.

Jekuntassisterenbijdevoorbereidingvaneenactiviteitvooreenkleineengrote groep.

Jekuntassisterentijdensdeactiviteitvooreenkleineengrotegroep. 5.

Jekunteenpositiefgroepsklimaatbevorderenvaneenkleineengrotegroep. 6.

Jekuntdeactiviteitafrondenvaneenkleineeneengrotegroep. 7.

Beoordeeljezelf

b. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1.

2.

c. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderszouwillendoen.

1. 2.

Opmerkingenvandedocentofpraktijkbegeleiderdiebeoordeelt d. TIP

e. TOP

f. Bespreekdebeoordelingvandezepraktijktoetsmetjedocenten/ofpraktijkbegeleider.Alsjulliehetsamen eenszijn,tekenenjulliebeidenvoorakkoord.

Naamdocenten/ofpraktijkopleider:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

Naamstudent:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

5.49 Terugkijken

Opdracht73 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsjenietalleleerdoelen volledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkuntdoen.

b. Vuldebeoordelingin.

Leerdoelen

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Jehebtbasiskennisvanactiviteitenophetgebiedvanzorgenwelzijn.

Jehebtbasiskennisvangesprekstechniekenenbegeleidingsmethodieken.

Jehebtbasiskennisvangroepsprocessendieplaatsvindentijdenseenactiviteit.

Jekuntassisterenbijdevoorbereidingvaneenactiviteitvooreenkleineengrote groep.

Jekuntassisterentijdensdeactiviteitvooreenkleineengrotegroep.

Jekunteenpositiefgroepsklimaatbevorderenvaneenkleineengrotegroep.

Jekuntdeactiviteitafrondenvaneenkleineeneengrotegroep.

5.50 Begrippen

Actiefluisteren

Luisterenmetjeoren,stemenlichaamshouding.

Activiteitenplan

Eenwerkplanmetactiviteiten.

Activiteitenprogramma

Eenoverzichtvanalleactiviteitendieineenbepaaldeperiodeplaatsvinden.

Afscheidsfase

Fasewaarineengroepuitelkaarvalt.

Autoritairestijl

Jijzegtwatdedeelnemersmoetendoen.

Beperking

Iemandmeteenbeperkingkansommigeactiviteitennietdoen,oferisgedragdathijnietkanlatenzien.Een beperkingkanlichamelijkofverstandelijkzijn.

Cognitieveactiviteiten

Activiteitwaarbijhetgaatomhetprocesvanleren.

Creatieveactiviteiten

Activiteitwaarbijdeelnemersietsmakenwaarvoorzehunfantasienodighebben.

Cyclisch

Nadelaatstestapbeginjeweerbijdeeerste.

Doel

Watjewiltbereikenmetdeactiviteit.

Dramatischeexpressie

Activiteitwaarbijdedeelnemersmethunstem,gezichtsuitdrukkingenenlichaamshoudingdingenuitdrukken.

Educatieveactiviteiten

Activiteitwaarbijdedeelnemersietsleren.

Fijnemotoriek

Dekleinerebewegingendiejemaakt,waarjevaakbijnamoetdenken.

Formelegroep

Eengroepdiedoordeorganisatieisgemaakt.

Gebruiksartikelen

Artikelofmateriaalvoordagelijksgebruikdatlangeretijdmeegaat.

Groepsactiviteiten

Activiteitmeteengroep.

Groepscultuur

Denormen,waardenenomgangsvormenbinneneengroep.

Groepsprocessen

Demanierwaaropeengroepzichontwikkeltinhetsamenwerkenenomgaanmetelkaar.

Grovemotoriek

Debewegingendiejemaaktzondererveelbijnatedenken.

Heterogenegroep

Groepwaarbijdedeelnemersverschillendzijn.

Homogenegroep

Groepwaarbijdedeelnemerseengemeenschappelijkkenmerkhebben.

Horizontalegroep

Groepwaarindeleeftijdvandedeelnemersgelijkisofdedeelnemersindezelfdeleeftijdscategorievallen.

Individueleactiviteiten

Activiteitmetééncliënt.

Informelegroepen

Eengroepdiebestaatomdatdegroepsledenditzelfwillen.

LSD

Luisteren,SamenvattenenDoorvragen.

Laisser-fairestijl

Jegeeftdedeelnemersveelruimteenvrijheidtijdenseenactiviteit.

Motorischeontwikkeling

Deontwikkelingvanhoeiemandzichbeweegt.

Niet-participerendebegeleiding

Maniervanbegeleidenwaarbijjealshelpendeuitlegtenbegeleidtwaarnodig.

Normfase

Fasewaarindegroepeenechtegroepwordt.Indezefasewordtdegroepscultuurontwikkeld.

OMAthuislaten

GeenOordeel,MeningenAdviesgeven.

Participerendebegeleiding

Maniervanbegeleidenwaarbijjealshelpendezelfookmeedoetaandeactiviteit.

Prestatiefase

Fasewaarindedeelnemersvaneengroepalsvanzelfmetelkaarsamenwerken.

Recreatieveactiviteiten

Activiteitdieiemanddoetomteontspannenofomzichtevermaken.

Reminiscentie

Activiteitwaarbijiemandherinneringenophaaltuithetverleden.

SMART-methode

Hulpmiddelvoorhetjuistformulerenvandoelen.Smartstaatvoor:Specifiek,Meetbaar,Acceptabel,Realistisch, Tijdgebonden.

Sensomotorischeontwikkeling

Ontwikkelingdiegaatoverdezintuigen:ruiken,voelen,zien,horenenproeven.

Snoezelruimte

Ruimtewaarineenofmeerzintuigenwordengeprikkelddoorlicht,geluid,geur,smaakenookaanraking.

Socialeactiviteiten

Activiteitwaarbijhetgaatomhetcontacttussenmensen:contacttussendehelpendeendecliënt,encontact tussendecliëntenonderling.

Socialeontwikkeling

Aanlerenvansocialevaardigheden.

Sportieveactiviteiten

Activiteitgerichtopbewegen.

Stormfase

Fasewaariniedereenzijneigenplaatsindegroepprobeertteveroveren.

Teamrollen

Deroldieiemandheeftineenteam.

Verbruiksartikelen

Materialendiejeverbruikt.Zegaanuiteindelijkop.

Verticalegroepen

Groepwaarbijdedeelnemersverschillendeleeftijdenhebben.

Verzorgendeactiviteiten

Activiteitomhetlichaamteverzorgen.

Vormfase

Fasewaarindegroepwordtgevormd.

Woonactiviteiten

Activiteitdiehoortbijdehuishoudelijkewerkzaamheden.

Zelfredzaamheid

Zoveelmogelijkzelfkunnendoen.

A

Actiefluisteren76

Activiteitenplan38

Activiteitenprogramma44

Afscheidsfase56

Autoritairestijl63

B

Beperking19

C

Cognitieveactiviteit25

Creatieveactiviteit14

Cyclisch42

D

Doel19

Dramatischeexpressie15

E

Educatieveactiviteit12

F

Fijnemotoriek24

Formelegroep50

G

Gebruiksartikelen45

Groepsactiviteit9

Groepscultuur54

Groepsproces50

Grovemotoriek23

H

Heterogenegroep53

Homogenegroep53

Horizontalegroep52

I

Individueleactiviteit9

Informelegroep50

L

Laisser-fairestijl63

LSD77

M

Motorischeontwikkeling23

N

Niet-participerendebegeleiding62

Normfase56

O

OMAthuislaten77

P

Participerendebegeleiding62

Prestatiefase56

R

Recreatieveactiviteit13

Reminiscentie30

S

Sensomotorischeontwikkeling24

SMART-methode36

Snoezelruimte49

Socialeactiviteit12

Socialeontwikkeling26

Sportieveactiviteit11

Stormfase55

T

Teamrol59

V

Verbruiksartikelen45

Verticalegroep52

Verzorgendeactiviteit17

Vormfase55

W

Woonactiviteit16

Z

Zelfredzaamheid33