31-05-2012
15:59
Pagina 1
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
Internationale handel
Serienummer:
DigiCode:
Voor het activeren van de DigiCode kijk op pagina 9 van dit boek.
Te activeren tot:
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
15:59
Pagina 2
Colofon Uitgeverij: Uitgeverij Edu'Actief b.v. Meppel Auteurs: K. Faas, J. Oude Lansink, H. Steeman en C. Wursten Redactie: Uitgeverij Edu’Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Fenedex Vormgeving: Force Digitale Producties Drukwerk: Hooiberg, Meppel
Internationale handel
ISBN: 978 90 3720 755 2 NUR: 164 Trefwoord: leermiddelen; MBO; internationale handel/groothandel
Copyright © 2010
Uitgeverij Edu'Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl
Tweede druk/eerste oplage
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
15:59
Pagina 3
Inhoud Scoren.info 7 Hoofdstuk 1 Internationale handel 11 Inleiding 12 1.1 Export en import noodzakelijk en nuttig voor ons land 13 1.2 Exporteren is nuttig voor de individuele onderneming 14 1.3 Exporttransacties van A tot Z 16 Samenvatting 19 Begrippen 20 Hoofdstuk 2 Exportmarketing 21 Inleiding 22 2.1 Het exportmarketingbeleid 23 2.2 De marketingmix, de vijf P’s, de beheersbare factoren 24 2.3 De SWOT-analyse 26 2.4 Exportlandendocumentatie 31 2.5 Juridische aspecten bij internationale handel 33 Samenvatting 40 Begrippen41 Hoofdstuk 3 De exportofferte 43 Inleiding 44 3.1 De offerte 45 3.2 Een offerte opstellen 47 3.3 Het bewaken van de offerte 47 3.4 Het verkoopcontract 48 3.5 Plannen van het moment van levering 52 3.6 Klachten zijn kansen! 52 Samenvatting 54 Begrippen 55 Hoofdstuk 4 De Incoterms 57 Inleiding 58 4.1 Incoterms 2000 59 4.2 Incoterms in vier groepen 61 4.3 De kenmerken per groep en per Incoterm 62 4.4 De invloed van de Incoterms op de exportverkoopprijs 67 Samenvatting 69 Begrippen 70 Hoofdstuk 5 Exportverkoopprijs 71 5.1 Factoren die de exportverkoopprijs bepalen 73 5.2 Prijselasticiteit 75 5.3 Incoterms en exportverkoopprijs 76 5.4 Exportkostprijs en exportverkoopprijs 76 5.5 De break-evenanalyse 82 5.6 Specifieke exportkosten 84 5.7 Exportkostprijs en exportverkoopprijs in vreemde valuta 85 Samenvatting 87 Begrippen 88 Hoofdstuk 6 Wisselkoersen 91 Inleiding 92 6.1 Wisselkoers, prijs van vreemd geld 93 6.2 Vraag naar en aanbod van valuta 94 6.3 De invloed van de betalingsbalans op de wisselkoers 95
3
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
15:59
Pagina 4
6.4 Vaste en flexibele wisselkoersen 96 6.5 De Economische en Monetaire Unie (EMU) 96 6.6 Berekeningen met wisselkoersen 100 Samenvatting 101 Begrippen 102 Hoofdstuk 7 Wisselkoersrisico’s 105 Inleiding 106 7.1 Instrumenten om je in te dekken tegen het wisselkoersrisico 107 7.2 De interne dekkingstechnieken 107 7.3 De externe dekkingstechnieken 108 7.4 Kosten verbonden aan valutatransacties 111 Samenvatting 113 Begrippen 114 Hoofdstuk 8 Internationale betalingswijzen 115 Inleiding 116 8.1 Internationale betalingswijzen 117 8.2 Blanco betalingen 118 8.3 De wissel 120 8.4 Wissels, hoe vul je die in? 121 8.5 Het documentair incasso 123 8.6 Het documentair krediet 125 Samenvatting 133 Begrippen 134 Hoofdstuk 9 Financiering van internationale transacties 137 Inleiding 138 9.1 Consumptiegoederen of kapitaalgoederen 139 9.2 Voorfinanciering en nafinanciering 139 9.3 Supplier credit en buyer credit 140 9.4 De overheid en de financiering van exporttransacties 141 Samenvatting 145 Begrippen 146 Hoofdstuk 10 Kredietverzekering en te stellen garanties 147 Inleiding 148 10.1 Kredietwaardigheid van afnemers en debiteurenbeheer 149 10.2 Exportkredietverzekering 150 10.3 Factoring 153 10.4 Bankgaranties als zekerheidsstelling van betaling 153 10.5 Garanties te stellen door de bank van de exporteur 154 Samenvatting 155 Begrippen 156 Hoofdstuk 11 Internationaal transport 159 Inleiding 160 11.1 De verschillende transportwijzen 161 11.2 Tussenpersonen bij transport 173 11.3 Eigen vervoer 177 11.4 De transportdocumenten 180 11.5 De transportverpakking 184 11.6 Transportkosten 187 Samenvatting 194 Begrippen 195
4
Hoofdstuk 12 De transportverzekering 197 12.1 Een ongeluk zit in een klein hoekje 199 12.2 De aanbieders van verzekeringen 200 12.3 Transportverzekeringen 202 12.4 Dekkingsmogelijkheden 206 12.5 Preventie 211
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
15:59
Pagina 5
12.6 Een transportverzekeringscertificaat 214 12.7 Schadeafwikkeling 214 Samenvatting 215 Begrippen 216 Hoofdstuk 13 De Nederlandse douane 217 13.1 Geschiedenis 219 13.2 De organisatie 219 13.3 De taken 221 13.4 Wettelijke douanebepalingen 223 Samenvatting 231 Begrippen 232 Hoofdstuk 14 Douanebestemmingen en douanedocumenten 233 Inleiding 234 14.1 Invoer 235 14.2 Doorvoer 236 14.3 Uitvoer 236 14.4 Het Enig Document 237 14.5 Intern en extern communautair douanevervoer 239 14.6 De invulling van het Enig Document 241 14.7 Carnet TIR 242 14.8 Sagitta 245 Samenvatting 246 Begrippen 247 Hoofdstuk 15 Grondslagen voor de heffing van invoerbelasting 249 Inleiding 250 15.1 Het tarief 251 15.2 De indeling in het tarief 254 15.3 Wat is de douanewaarde? 256 15.4 De transactiewaarde 257 15.5 Overige methoden van douanewaardebepaling 258 Samenvatting 260 Begrippen 261 Hoofdstuk 16 Oorsprong 263 Inleiding 264 16.1 De oorsprong 265 16.2 PreferentiĂŤle oorsprong 266 16.3 Niet-preferentiĂŤle oorsprong 270 16.4 Turkije 270 Samenvatting 273 Begrippen 274 Hoofdstuk 17 Opslag en veredeling van goederen 275 Inleiding 276 17.1 Douane-entrepots 277 17.2 Actieve veredeling 279 17.3 Passieve veredeling 280 Samenvatting 282 Begrippen 283 Hoofdstuk 18 Exportadministratie: een serieuze zaak 285 Inleiding 286 18.1 Met welke documenten krijg je te maken? 287 18.2 Documenten in het voortraject 288 18.3 De offerte 289 18.4 De order 290 18.5 De pro-formafactuur en orderbevestiging 290 18.6 De factuur 293 Samenvatting 295 Begrippen 296
5
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
15:59
Pagina 6
Hoofdstuk 19 Transportdocumenten 297 Inleiding 298 19.1 De vervoersmodaliteit en het bijbehorende transportdocument 299 19.2 Het invullen van een CMR (wegvervoer) 299 19.3 Vervoer per spoor – document CIM 301 19.4 Het invullen van een connossement: Bill of Lading (B/L zeevervoer) 303 19.5 Het invullen van de Charter Party (vervoer binnenwateren) 311 19.6 Vervoer door de lucht – Air Waybill (AWB) 313 19.7 Vrachtdocumenten bij groepagevervoer – FIATA-documenten 314 19.8 Het document (polis of certificaat) i.v.m. een transportschadeverzekering 316 Samenvatting 318 Begrippen 319 Hoofdstuk 20 Praktijkcases 321 Inleiding 322 20.1 Praktijkcase 1, zending over de weg binnen de EU 323 20.2 Praktijkcase 2, luchtvrachtzending naar een EVA-land 323 20.3 Praktijkcase 3, zending over zee naar het Verre Oosten 324 Hoofdstuk 21 Importeren 329 Inleiding 330 21.1 Het inkooptraject 331 21.2 De beperkt fiscaal vertegenwoordiger 336 21.3 Documenten bij import/invoer 337 21.4 Invoerrechten 344 21.5 Overige aandachtspunten bij import 350 Samenvatting 352 Begrippen 353 Begrippenindex 355
6
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
15:59
Pagina 7
- Marketingmedewerker (niveau 4) - Assistent communicatiemedewerker (niveau 4) - Medewerker evenementenorganisatie (niveau 4).
Scoren.info
Kwalificatiedossier Uiteraard worden aan de opleiding eisen gesteld met betrekking tot het uitvoeren van het beroep. De eisen die aan jou worden gesteld om in een bepaald beroep aan de slag te kunnen, staan vermeld in een zogenaamd kwalificatiedossier. In dit kwalificatiedossier staan de kerntaken vermeld. Kerntaken zijn de belangrijkste taken die in een beroep voorkomen. Om deze kerntaken goed onder de knie te krijgen moet je werkprocessen uitvoeren en competenties ontwikkelen. Werkprocessen zijn eigenlijk werkzaamheden die je dagelijks moet uitvoeren. Om dat goed te kunnen doen moet je allerlei kwaliteiten ontwikkelen, zoals samenwerken, luisteren, initiatief nemen, vakkennis ontwikkelen en omgaan met stress. Dat noem je competenties. De bronnenboeken en de inhoud van de website van de methode Scoren.info zullen je hier bij helpen.
TIP 1! Lees dit eerst voor je begint te bladeren en te lezen in dit boek!
Waarvoor is de methode bedoeld? Voor je ligt een bronnenboek dat hoort bij de methode Scoren.info. Scoren.info is de methode voor commerciĂŤle opleidingen op niveau 3 en 4. Deze opleidingen vallen onder de kwalificatiedossiers Manager Handel, Commercieel Medewerker, Assistent-manager internationale handel en Medewerker marketing en communicatie. De opleidingen zijn: - Commercieel medewerker (niveau 3) - Junior accountmanager (niveau 4) - Vestigingsmanager groothandel (niveau 4) - Assistent-manager internationale handel (niveau 4)
Opmerking: De opleidingen Junior accountmanager, Vestigingsmanager groothandel en Assistent-manager internationale handel starten met het volgen van de opleiding Commercieel medewerker binnen-/buitendienst (KT 1, 2, 3). CMBI CMBU JAM VMG AMIH MM ACM MEO
Commercieel medewerker binnendienst Commercieel medewerker buitendienst Junior accountmanager Vestigingsmanager groothandel Assistent-manager internationale handel Marketingmedewerker Assistent communicatiemedewerker Medewerker evenementenorganisatie
7. 8. 9. 10. 11.
Bronnenboek Commercieel management Bronnenboek Personeelsmanagement Bronnenboek Logistiek management Bronnenboek Internationale handel Bronnenboek Export sales BPV
7
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
Hoe werkt de methode? De methode bestaat uit bronnenboeken en een website. Voor elke opleiding heb je een aantal bronnenboeken nodig. In deze bronnenboeken wordt belangrijke basistheorie beschreven en worden begrippen uitgelegd. In het schema op de vorige pagina kun je zien welke boeken er voor jouw opleiding van toepassing zijn. Op de website vind je in het Opdrachtenmagazijn de opdrachten en extra bronmateriaal onder Bronnen. Deze website kun je bereiken via www.scoren.info. Het opdrachtenmagazijn In het opdrachtenmagazijn vind je casussen, toepassingsopdrachten, kennisvragen en taalopdrachten.
8
15:59
Pagina 8
Deze zijn onderverdeeld per opleiding en kerntaak en per boek en hoofdstuk. Je kunt op verschillende manieren met het opdrachtenmagazijn werken. Je kunt bijvoorbeeld eerst een hoofdstuk uit je bronnenboek afronden en in het opdrachtenmagazijn de relevante opdrachten bij dit hoofdstuk gaan maken. Maar je kunt ook beginnen met de opdrachten en het bronnenboek erbij pakken als je extra informatie nodig hebt. Door middel van de zoekoptie aan de linkerkant van het scherm kun je de juiste opdrachten gemakkelijk terugvinden. Het zogenaamde zoeken, selecteren en filteren van opdrachten. De opdracht kun je van de website downloaden en in Word maken. Daarna kun je de opdracht uitprinten of opslaan.
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
Voordat je begint met het maken van de opdrachten, moet je dit even overleggen met je docent. Hij zal je vertellen hoe je precies met de opdrachten aan de slag moet.
TIP 2! Lees in de Helpfunctie op de website goed na hoe alles precies werkt.
Bronnen Extra hulpmiddelen bij de opdrachten en links naar interessante websites kun je vinden onder het kopje Bronnen. Bij sommige opdrachten of activiteiten uit het opdrachtenmagazijn heb je hulpmiddelen nodig. Dit kan een filmpje zijn, een geluidsfragment of een link naar een website. Deze hulpmiddelen staan onder het kopje Bronnen, deze kun je door middel van de zoek-optie aan de linkerkant ook weer makkelijk terugvinden. Daarnaast staan er ook per opleiding en kerntaak hyperlinks naar websites en links naar leuke ondersteunende filmpjes op YouTube. Deze staan niet direct in verband met een opdracht, maar zijn wel leuk en interessant om te bekijken op het moment dat je met een bepaald hoofdstuk bezig bent.
15:59
Pagina 9
Het activeren van de DigiCode-licentie gaat als volgt: - Ga naar digicode.edu-actief.nl. - Bovenaan de pagina staan vier lege vakken. Vul hier de DigiCode-licentie in die je bij dit product hebt gekregen. De DigiCode-licentie bestaat uit 4 maal 6 tekens en is niet hooflettergevoelig. - Klik op de knop ‘Activeren’ en volg de verdere instructies op de website. Met behulp van de gebruikersnaam en het wachtwoord die je hebt aangemaakt, kun je inloggen op www.scoren.info. Voer je gebruikersnaam en wachtwoord rechtsboven op de website in. Vervolgens krijg je toegang tot al het cursistenmateriaal.
Je gebruikersnaam en wachtwoord zijn na het activeren van de DigiCode-licentie twaalf maanden geldig op www.scoren.info.
Inloggen Bij Scoren.info hoort een DigiCodelicentie die toegang geeft tot de website www.scoren.info. Op deze website vind je onder andere opdrachten en bronnen. Om toegang te krijgen tot www.scoren.info moet je eerst de DigiCode-licentie activeren. Deze vind je voor in dit boek. Tijdens dit activeren maak je een eigen wachtwoord en gebruikersnaam aan waarmee je kunt inloggen op www.scoren.info.
9
Scoren opmaak inhoudsopgave Export 2012:Layout 8
31-05-2012
Fenedex Het boek Export is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Fenedex. Fenedex is een particuliere vereniging van Nederlandse exporteurs en andere internationaal opererende ondernemingen. Fenedex is onafhankelijk en niet politiek gericht. De organisatie brengt kennis en ervaring bij elkaar en verrijkt die. Zo stelt Fenedex haar leden in staat om succesvol te ondernemen op buitenlandse markten. Met meer dan 1350 leden en ruim 4000 klanten is Fenedex hĂŠt gezicht van exporterend Nederland. 55 jaar exportise Fenedex is in 1954 opgericht door een tiental exporteurs, die onderling kennis en ervaring wilden uitwisselen. De doelstelling was (en is) om de kwaliteit van het exporteren en het internationaliseren van het Nederlandse bedrijfsleven te bevorderen, in het bijzonder die van de leden. Inmiddels is Fenedex de grootste onafhankelijke organisatie van exporterende en internationaliserende bedrijven.
Onze missie: “Ondernemingen de kennis en ervaring aanreiken, die nodig is om succesvol te opereren op buitenlandse markten.�
Fenedex voert haar missie uit door kennis en ervaring te bundelen, te verrijken en uit te wisselen. In antwoord op concrete vraagstukken, maar ook anticiperend op ontwikkelingen en nieuws in de markt. Dankzij de kennis en ervaring van de leden en ons eigen bureau met een enthousiaste staf en kennis van zaken, is Fenedex de motor achter een professionele aanpak van internationaal opererende ondernemingen. Bron: Fenedex.
10
15:59
Pagina 10
31-05-2012
15:44
Pagina 11
Scoren Export 2012 X:Layout 8
Hoofdstuk 1 Inleiding internationale handel
Scoren Export 2012 X:Layout 8
31-05-2012
15:44
Pagina 12
Hoofdstuk 1 Inleiding internationale handel
Inleiding Internationale handel is ín. Steeds vaker kopen we goederen die uit het buitenland komen of verkopen we ‘onze’ producten aan buitenlandse afnemers. Je hoeft de krant maar open te slaan en je leest veel berichten over de import en de export. In dit hoofdstuk lees je de actuele zaken die betrekking hebben op de internationale handel en de positie van Nederland hierin. Ook maak je kennis met de factoren die van invloed zijn op het ontstaan van internationale handel.
12
Scoren Export 2012 X:Layout 8
31-05-2012
15:44
Pagina 13
de waarde en groei van de wereldhandel.
1.1 Export en import noodzakelijk en nuttig voor ons land De wereldhandel: wie, wat, hoe en waarom? Het lijkt alsof de wereld steeds kleiner wordt. Na de Tweede Wereldoorlog zijn veel regio’s, landen en bedrijven in economisch opzicht met elkaar verbonden geraakt. Enerzijds doordat in toenemende mate handelsbelemmeringen zijn opgeheven. Anderzijds omdat veel bedrijven steeds meer zakendoen buiten de eigen landsgrenzen. Dit heeft te maken met bijvoorbeeld het feit dat er steeds betere transportfaciliteiten, informatie- en communicatienetwerken komen. Veel bedrijven zien tegenwoordig de hele wereld als hun productie- en marktgebied: produceren waar het ‘t goedkoopst kan en daarna verkopen over de hele wereld (globalisering). Denk bijvoorbeeld aan Philips, Ahold, McDonald’s, Coca Cola, Boeing en Mercedes. De wereldhandel is onder andere gegroeid doordat de WTO (de Wereldhandelsorganisatie) ervoor gezorgd heeft dat wereldwijd invoerrechten naar beneden werden gebracht. De totstandkoming van de EU, maar ook andere samenwerkingsverbanden tussen landen in Noord- en Zuid-Amerika en Azië hebben een impuls gegeven aan de wereldhandel. Een sterke toename van e-commerce, het kopen en verkopen via internet, zal de internationale handel de komende jaren nog meer doen groeien. De wereldhandel blijft groeien. Dat komt onder andere door de verdere ontwikkeling en economische groei van landen als Brazilië, Rusland, India en China (de BRIC-landen), maar ook een land als Nigeria. Op dit moment wordt meer dan een vijfde deel van alles wat er op de wereld wordt gemaakt, internationaal verhandeld. Sinds het midden van de jaren tachtig is de wereldhandel jaarlijks toegenomen met ongeveer 5%. Onderstaande tabel geeft een overzicht van
Hoe belangrijk internationale handel voor de economie van een land is, kun je zien door de waarde van de in- en uitvoer van goederen uit te drukken als percentage van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Die percentages worden importquote en exportquote (ook wel invoerquote en uitvoerquote) genoemd. Voor Nederland bedroegen ze in 2009 respectievelijk 61% en 69% van ons BBP.
WTO verwacht lagere groei wereldhandel De Wereldhandelsorganisatie WTO heeft haar verwachting van de groei van de wereldhandel voor 2011 vrijdag neerwaarts bijgesteld van 6,5 procent naar 5,8 procent. De WTO verwacht dat de export van ontwikkelende economieën met 2,5 procent toeneemt, tegenover een stijging van het bruto binnenlands product met 1,5 procent. Volgens de WTO zullen de slechtere economische vooruitzichten hun invloed hebben op de wereldhandel. De organisatie roept haar leden op vooral niet over te gaan tot handelsbeperkende maatregelen. ”Het multilaterale handelssysteem heeft tijdens de crisis erger kunnen voorkomen doordat open handel in stand werd gehouden. De WTO-leden moeten waakzaam blijven en niet op eigen houtje handelsbeperkende maatregelen afkondigen”, zei WTO-directeur Pascal Lamy. Bron: www.deondernemer.nl, 23 september 2011.
Nederland als open economie Zoals je al hebt gelezen, onderhoudt Nederland een intensief handelsverkeer met het buitenland. Anders gezegd: Nederland heeft een open economie. Het bewijs hiervoor vind je in een willekeurige supermarkt of warenhuis: wijn en kaas uit Frankrijk, fruit uit Nieuw-Zeeland en koffie uit Colombia. De kleding komt onder andere uit de Verenigde
13
Scoren Export 2012 X:Layout 8
31-05-2012
15:44
Pagina 14
Hoofdstuk 1 Inleiding internationale handel Staten en Zuidoost-Azië, de fototoestellen en de camcorders zijn afkomstig uit Japan of China. Verder zie je een heleboel producten met het etiket ‘Made in Taiwan’ of ‘Made in Spain’. Aan andere producten zie je geen teken van het ‘buitenland’. Het product is dan wel in Nederland gemaakt, maar onderdelen ervan of grondstoffen zijn geïmporteerd. Zo worden veel computeronderdelen van computers die in Nederland in elkaar worden gezet in het buitenland gemaakt. In 2010 bedroeg de totale Nederlandse invoer van goederen ruim 391 miljard euro, terwijl de export van goederen 438 miljard euro bereikte. De meeste in- en uitvoertransacties vonden plaats binnen de Europese Unie. Onze belangrijkste handelspartners binnen de EU zijn Duitsland, België en Luxemburg, Frankrijk en Groot-Brittannië. De uitvoer naar Zuid-Amerika en Azië is zeer beperkt. Van de totale Nederlandse uitvoer gaat op dit moment nog slechts 6% naar Azië en 2% naar Zuid-Amerika. Voor wat de producten betreft, kun je zeggen dat de belangrijkste exportproducten van Nederland zijn: machines, groente, fruit, vleesproducten, chemische producten, aardolieproducten en aardgas. Ook is er een omvangrijke dienstverlening aan het buitenland in de vorm van transport, bankzaken, verzekeringen en toerisme. Het grootste deel van onze invoer bestaat uit voedingswaren in de vorm van: tarwe, maïs, koffie en veevoeder, ruwe aardolie, halffabricaten zoals papier, ijzer, staal en andere metalen, kleding en machines.
14
Door het open karakter van onze economie wordt de binnenlandse economische situatie sterk beïnvloed door de economische ontwikkeling van onze belangrijkste handelspartners. Wanneer bijvoorbeeld in Duitsland de vraag naar producten afneemt, werkt dat door in de hoogte van onze uitvoer naar dat land. Ook de stabiliteit van de onderlinge wisselkoersen – vooral die van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro – is van groot belang voor de concurrentiepositie van Nederlandse ondernemingen op de wereldmarkt.
1.2 Exporteren is nuttig voor de individuele onderneming Exporteren stelt hoge eisen aan een bedrijf. Het is een fase in de ontwikkeling van een onderneming waarin nieuwe markten worden benaderd. Nieuwe markten betekenen nieuwe afnemers met nieuwe behoeften. Voor het exporterend bedrijf is het noodzakelijk op de hoogte te zijn van de behoeften van de afnemers in het buitenland. Om op de hoogte te zijn van de markt, zal er ook in dit geval een marktonderzoek moeten worden gedaan. In de praktijk van de marketing wordt een onderscheid gemaakt tussen de marketing voor de binnenlandse markt en de marketing voor de exportmarkt. De marketingstructuur voor de exportmarkt is uitgebreider dan de marketingstructuur voor de binnenlandse markt. Eenvoudigweg omdat er meer factoren van invloed zijn op het marketingbeleid. Internationaal zakendoen of internationale handel is een vak apart. De ontwikkeling van een nieuwe markt, naast de bestaande activiteiten op de thuisbasis, is een uitdaging. De kennis en ervaring die zijn opgedaan op de buitenlandse markt kunnen een positieve en stimulerende invloed hebben op de ontwikkelingen van ondernemingen. Actief zijn op buitenlandse markten stelt echter zware eisen aan de organisatie van een bedrijf. Ondanks de mogelijke problemen kent Nederland een groot aantal exportbedrijven. De vraag is waarom ze dat doen. Er bestaat niet één antwoord op die vraag. De redenen die bedrijven hebben om te exporteren, verschillen per bedrijf. Waarom bedrijven gaan exporteren De meest voorkomende argumenten zijn: 1. Vanuit de ondernemingsdoelstellingen: winst en continuïteit streven naar groei van de onderneming zelf.
Scoren Export 2012 X:Layout 8
31-05-2012
15:44
Pagina 15
2. In verband met noodzakelijk omzetgroei: overcapaciteit het moeten terugverdienen van kosten research & development het willen behalen van schaalvoordelen steeds hogere arbeidsproductiviteit door mechanisering en automatisering. 3. De concurrent voor te willen zijn (zonder te letten op winst en continuïteit op die markt). 4. Overige argumenten: risicospreiding de uitdaging.
Bedrijven kunnen ook op een actieve wijze exporteren. Hierbij gaan ze uit van een goed voorbereid exportbeleid, onderbouwd met een continu marktonderzoek. Export vormt in zo’n geval een van de hoofddoelstellingen van het bedrijf. Deze bedrijven hebben dan ook een exportplan.
Voor veel Nederlandse bedrijven is exporteren een succes gebleken, maar niet voor alle bedrijven. Te veel ondernemers storten zich enthousiast op nieuwe buitenlandse markten zonder degelijk voorbereid te zijn. Op deze manier bestaat er een grote kans dat de exportpoging mislukt, vaak met grote financiële verliezen.
In het kader van de exportontwikkeling van een bedrijf kan men vier mogelijkheden onderscheiden: 1. Passieve export: de onderneming komt toevallig in contact met een buitenlandse afnemer. 2. Actieve export: de onderneming richt zich met het bestaande (op de Nederlandse markt gerichte) productenpakket op de buitenlandse markt. 3. Internationale marketing: de onderneming past marketingprincipes toe op meer dan één land. 4. Internationaal ondernemen: de onderneming heeft verkoop- en of productievestigingen in het buitenland.
Bedrijven die besluiten te gaan exporteren of het aantal exportlanden uit te breiden, moeten uitgaan van de eigen bedrijfsdoelstelling, bijvoorbeeld de continuïteit van de onderneming waarborgen. Hierbij is het noodzakelijk de export op te zetten volgens een plan, gebaseerd op de capaciteiten van de eigen onderneming en de te verwachten ontwikkelingen in de markt.
Groeistrategieën van Ansoff Groei is een van de belangrijkste ondernemingsdoelstellingen. De gewenste groei kan door middel van de volgende groeistrategieën worden bereikt: - marktpenetratie - productontwikkeling - marktontwikkeling - diversificatie.
De beslissing om te gaan exporteren wordt bij veel bedrijven onbewust genomen en in het algemeen komen ze dan niet verder dan incidentele transacties op basis van toevallige contacten die ze hebben opgedaan in het buitenland. Deze bedrijven zijn op een passieve manier met export bezig en richten zich nauwelijks op een continue afzet in het buitenland. Deze vorm van export kan op korte termijn tot incidentele successen leiden. Op langere termijn blijkt dat deze ondernemingen toch te veel kansen en mogelijkheden laten liggen omdat ze niet vanuit een duidelijk exportplan werken dat onderbouwd is met gegevens verkregen uit een marktonderzoek.
Marktpenetratie Deze groeistrategie is erop gericht in de bestaande markt met de bestaande producten van de onderneming dieper door te dringen. Dit kan plaatsvinden door de afzet op de bestaande markt te vergroten, het marktaandeel in deze markt te vergroten of potentieel geachte ‘niet-verbruikers’ over te halen de producten te kopen. Marktpenetratie komt er in het kort op neer dat de onderneming probeert de omzet te verhogen zonder afstand te nemen van de oorspronkelijke productstrategie. Bedrijven streven ernaar de omzet van het bestaande assortiment te vergroten bij de bestaande afnemers en nieuwe afne15