LEEFSTIJL VOORTGEZET ONDERWIJS – KLAS 1
Dit boek is van
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 1
Jaar
25-06-12 12:12
Uitgeverij: Uitgeverij Edu’Actief b.v., Meppel Auteurs: José Banens, Erwin Tielemans Redactie: Robert Slagt Inhoudelijke redactie: Alje Heinkens; Willem Oudehand Vormgeving: DTP-Studio Joke Wensing, Apeldoorn Illustraties: Mirèn Alphen, Breda; Bart Kranenburg, Haarlem Drukwerk: Ten Brink, Meppel Titel boek: Werkboek Leefstijl Voortgezet onderwijs klas 1 ISBN: 978 90 3720 955 6 NUR: 130 Trefwoord: leermiddelen; voortgezet onderwijs, sociale en emotionele ontwikkeling Copyright © 2012 Uitgeverij Edu’Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Eerste druk / eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, f otokopie of op welke andere wijze ook, z onder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, v ijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 2
25-06-12 12:12
Leefstijl Klas
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 3
1
25-06-12 12:12
Inhoudsopgave
Leefstijl Voortgezet Onderwijs - klas 1
Thema 1 - les 1
les 2
les 3 Vriendschap
10
les 4 Samenwerken
13
Thema 2 - les 1
Kennismaken met elkaar
5
Afspraken maken voor een fijn schooljaar
7
Luisteren is spreken met je oren
15
les 2
Communicatie: zenden en ontvangen
18
les 3
Een presentatie, hoe doe je dat?
21
Thema 3 - les 1
Over prettige en onprettige gevoelens
23
les 2
Gevoelens in woorden
26
les 3
De ik-boodschap
29
les 4
Gevoelens, hoe zeg je dat?
34
les 5
Gevoelens, een hele dag door
37
Thema 4 - les 1
Zelfvertrouwen: zeker van mezelf
39
les 2
Persoonlijke keuzes maken
41
les 3
Nee is NEE!
44
les 4
Ik kom op voor mezelf!
47
Thema 5 - les 1
Verschillende rollen
49
les 2
Beleefdheid: meer dan magie
52
les 3
De gouden regel
54
les 4
Mijn thuis
56
Thema 6 - les 1
Creatief denken
58
les 2
Conflict? Oplossen!
62
les 3
Pesten? Afgelopen!
65
Thema 7 - les 1
Meer bewust
67
les 2
Puberteit: geen probleem!
70
les 3
Relaties en seksualiteit
71
les 4
Omgaan met tegenslag en verlies
74
les 5
Maatschappelijke stages
76
les 6
Een jaartje wijzer
78
Bijlage
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 4
80
25-06-12 12:12
Thema 1 Les 1
xxx Kennismaken met elkaar Een nieuwe school, een nieuwe klas. Wie zijn al die andere leerlingen? In de eerste twee lessen van Leefstijl kom je daar achter. Jullie maken nader kennis met elkaar en spreken af welke afspraken voor een prettige samenwerking jullie nodig vinden.
1 Er is er maar één zoals jij! Teken in deze vakken iets over jezelf.
Teken hier je eigen gezicht of vraag een medeleerling om een portret van je te maken.
5
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 5
Als ik een dier was, zag ik er zo uit…
Een landschap dat ik mooi vind, ziet er zo uit…
Als ik alleen maar kleur en vorm was, zag ik er zo uit…
Een voertuig dat ik mooi vind, ziet er zo uit….
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
r Met jou naa ! Ibiza gaan
ou je Wat z je mills doen air bent? jona
2
Wat ik graag doe als het vakantie is:
Vul de volgende vragen in. Ga aan de hand van je antwoorden in gesprek met je medeleerlingen.
Wat ik lekker vind: Waar ik een hekel aan heb: Wat ik leuk vind op school: Wat ik belangrijk vind aan een vriend(in): Wat ik later wil worden: Mijn lievelingsprogramma op TV: Mijn lievelingsboek/-strip: Mijn lievelingsdier: Muziek die ik graag hoor: Wat ik doe op zaterdagochtend: Welke kleding ik graag draag: Mijn lievelingskleur is: Wat ik zou doen als ik veel geld had: Waar ik van droom: Waar ik heel tevreden over ben: Wat ik graag zou willen veranderen:
3
Een aantal vragen die je aan klasgenoten kunt stellen.
6
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 6
Algemene vragen
Persoonlijke vragen
Wat is je naam? Waar en wanneer ben je geboren? Waar woon je? Heb je broers of zussen? Hoe kom je naar school? Welke hobby’s heb je?
Wat vind je fijn aan jezelf? Wat zou je doen als je heel rijk bent? Wat maakt je blij? Wat maakt je verdrietig? Waar heb je een hekel aan? Wat vind je van onze school?
(Bedenk zelf nog enkele vragen)
(Bedenk zelf nog enkele vragen)
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
Afspraken maken voor een fijn schooljaar!
Thema 1 Les 2
In deze les gaan jullie met elkaar afspraken maken zodat iedereen zich prettig en veilig kan voelen in de klas. Deze afsprakenlijst gebruiken jullie voor de rest van het schooljaar.
1
………………………………………………
Een fijn klassenklimaat. Schrijf rondom de linker smiley waar je je goed bij voelt op school en bij de rechter wat je niet prettig vindt op school.
………………………………………………
……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… ………………………………………………
……………………………………………… ………………………………………………
……………………………………………… ………………………………………………
7
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 7
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
Goede cijfers op mijn rapport
Vervolgopdracht.
Zet vijf kruisjes bij wat je prettig vindt op school. Betrek hierbij ook de woorden rondom de smiley. Schrijf zelf wat in de lege vakjes.
Warme maaltijden op school krijgen
Lessen waar ik veel zelf mag doen Leraren die naar mij luisteren Als anderen naar mij luisteren Een schone school Als ik anderen kan helpen Schooluitstapjes Een beetje strenge leerkracht Een klassenfeest Als ik door anderen geholpen word Als ik zelf mee kan bepalen wat er gebeurt
Ondersteuning bij het maken van huiswerk Complimenten krijgen van leraren
Als ik leiding mag geven in een groepje Als ik nieuwe vrienden maak Als iedereen geaccepteerd wordt
2
Bespreek met een groepje: • Wat heb je graag dat er gebeurt op school/in je klas? • Wat wil je dat er in geen geval gebeurt op school? • Wat is er nodig zodat iedereen graag naar school komt? • Hoe zorg je ervoor dat iedereen zijn mening kan geven in de klas? • Hoe kun je ervoor zorgen dat er plezier is in de klas en op school? • Wanneer durf jij je persoonlijke mening te geven in de klas?
Afsprakenlijst voor de (Leefstijl) lessen.
Zet een kruisje bij wat jij wilt: Luisteren naar degene die aan het woord is. Een ander laten uitspreken. Niemand uitlachen, iedereen in zijn waarde laten. Mogen passen zonder de anderen te storen. Eerlijk je mening geven en niemand naar de mond praten. Aangeven dat je het ergens niet eens mee bent. Niet verder vertellen wat iemand aan persoonlijke informatie meedeelt in de groep.
Vertel je ideeën in de klas en maak samen afspraken.
8
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 8
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
3
Schrijf de klasafspraken hieronder:
Jullie definitieve afsprakenlijst.
Beoordeel de afspraken binnenkort nogmaals en vul ze aan als het nodig is. Het doel is dat iedereen zich goed voelt in de (Leefstijl)les.
9
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 9
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
Thema 1 Les 3
Vriendschap oh rcing, je e i p e i t dat he d Gaaf op echt nie ordt... we ik ho er kwaad w , dan gaan n, t a w je t e d e We moe ruitje kop dat roze t ecies bij deze r dat past p g, hi hi hi! 足piercin
De brugklas is voor jullie een spannende periode waarin nieuwe vriendschappen kunnen ontstaan. In de introductielessen hebben jullie al kennis met elkaar gemaakt. Dit kan je inspireren om nieuwe vriendschappen aan te gaan. In deze les praten we over de betekenis van vriendschap.
1
Slogans maken over vriendschap. Bedenk bij elke tekening een passende slogan die iets over vriend足 schap zegt. Zet een kruisje bij de tekening die voor jou het beste past bij vriendschap.
10
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 10
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
11
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 11
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
Schrijf hier je keuze voor de beste slogan of uitspraak over vriendschap. Werk met kleuren en een hip lettertype.
2
Ja
Nee
Weet niet
Zet een kruisje bij je mening.
Meningen over vriendschap.
Vrienden zijn altijd aardig tegen elkaar. Het is makkelijker om vrienden te zijn met iemand van hetzelfde geslacht. Vriendschap met mensen van je eigen cultuur is gemakkelijker. Vrienden hebben geen geheimen voor elkaar. Vrienden moeten elkaar altijd helpen. Het mooie aan vriendschap is dat je elkaar kunt troosten bij problemen. Beter ĂŠĂŠn goede vriend dan een grote vriendengroep. Met een vriend voel je je nooit eenzaam.
12
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 12
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
Thema 1 Les 4
Samenwerken Samenleven en samenwerken horen bij elkaar. Als je samenwerkt, maak je gebruik van elkaars vaardigheden. Het is prettig met een goede groep samen te werken. Je stimuleert elkaar en het geeft een goed gevoel als je samen je doel bereikt en 足succes hebt. In deze les oefenen jullie in samenwerken.
1
2
Onze afspraken over prettig samenwerken.
Wanneer werk je goed samen? Wat moet je daarvoor doen?
Goed of slecht samenwerken.
Wanneer werk je slecht samen? Wat doe je dan niet?
Licht je punten toe aan de klas.
13
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 13
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
3
Een rap/gedicht over ‘samenwerken’.
vertrouwen
openheid en eerlijkheid
saamhorigheid
verantwoordelijkheid
doelgerichtheid
betrouwbaarheid
Kijk de komende tijd eens hoe de samenwerking is bij de andere vakken op school. Wat valt je hierbij op? Hoe werk je daar samen? Wat zou beter kunnen?
14
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 14
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12
Luisteren is spreken met je oren
Thema 2 Les 1
g En om een lan te verhaal kort us maken wil ik d een andere stageplaats
Luisteren is meer dan alleen maar zwijgen. Als je aandachtig wilt luisteren dan is daar meer voor nodig. In deze les ervaren en ontdekken jullie op welke manieren je ‘actief’ kunt luisteren.
1
r als ‘t lijkt me betestageik een andere en plaats ga zoek
n en toezei hij.
..
‘Roddelverhaal’. Kijk hoe er wordt geluisterd. Waaraan kun je zien dat iemand goed luistert? Probeer zoveel mogelijk punten op te schrijven.
Wat zie je aan de ogen?
en toen zei ik....
Wat valt er op aan de lichaamshouding?
volgens mij is dat een goed idee!
Wat zie je aan het gezicht?
15
Werkboek Lfst-VO Klas 1.indd 15
Ja echt?
Hoe reageert de luisteraar?
L e e f s t i j l V O O R T G E Z ET O N D E R W IJS - k l a s 1
25-06-12 12:12