Biblia dla kobiet by Edycja Świętego Pawła

Biblia

dla kobiet

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 1

02.12.2019 14:25

Bóg nie obył się bez Matki

Macierzyńska czułość Maryi

Bóg jest małym dzieckiem w ramionach kobiety, która karmi swojego Stwórcę. Jest to tajemnica, która budzi nieskończone zdumienie: Bóg związał się z ludzkością na zawsze. Bóg i człowiek zawsze razem. Bóg nie jest odległym Panem, który żyje samotnie w niebie, lecz Miłością wcieloną, zrodzoną tak jak my, z matki, aby być blisko: Bóg bliskości. Siedzi na kolanach swojej Matki, która jest także naszą Matką, i stamtąd obdarza ludzkość nową czułością. A my lepiej rozumiemy Bożą miłość, która jest miłością ojcowską i macierzyńską, jak miłość matki, która nigdy nie przestaje wierzyć w swoje dzieci i nigdy ich nie opuszcza. Bóg-z-nami kocha nas niezależnie od naszych błędów, naszych grzechów, niezależnie od tego, jak kierujemy rozwojem świata. Bóg wierzy w ludzkość, w której wyróżnia się jako pierwsza i niezrównana Jego Matka. Matka, która zrodziła Pana, rodzi nas dla Pana. Jest Matką i odradza w dzieciach zadziwienie wiarą, bo wiara jest spotkaniem, nie religią. Życie bez zadziwienia staje się szare, rutynowe. Podobnie jest z wiarą. Także Kościół potrzebuje odnowy zadziwienia, że jest

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 2

02.12.2019 14:25

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 3

02.12.2019 14:25

domem żywego Boga, Oblubienicą Pana, Matką rodzącą dzieci. W przeciwnym razie grozi mu, że będzie przypominał piękne muzeum przeszłości. Matka Boża wnosi do Kościoła atmosferę domu zamieszkanego przez Boga. Przyjmijmy ze zdumieniem tajemnicę Matki Bożej. Oddajmy Jej cześć jako Świętej Matce Boga. Pozwólmy, aby Ona na nas patrzyła, pozwólmy, aby wzięła nas w objęcia, pozwólmy, aby nas prowadziła za rękę.

Pozwólmy, aby Maryja na nas patrzyła

Zwłaszcza w chwilach trudności, kiedy jesteśmy uwikłani w najbardziej skomplikowane sytuacje życiowe, słusznie spoglądamy na Maryję, na Matkę. Wspaniale jest jednak przede wszystkim pozwolić, by Matka Boża patrzyła na nas. Kiedy na nas spogląda, nie widzi grzeszników, ale dzieci. Mówi się, że oczy są zwierciadłem duszy. Oczy Tej, która jest łaski pełna, odzwierciedlają piękno Boga, odzwierciedlają niebo nad nami. Jezus powiedział, że oko jest „lampą ciała” (Mt 6, 22). Oczy Matki Bożej potrafią rozświetlać każdą ciemność, rozpalając wszędzie nadzieję. Jej spojrzenie zwrócone na nas mówi: „Drogie dzieci, odwagi, jestem tutaj, wasza Matka!”. Macierzyńskie spojrzenie Maryi, które wzbudza zaufanie, pomaga wzrastać w wierze. Wiara jest więzią z Bogiem, która obejmuje całą osobę, i aby jej strzec, potrzeba opieki Matki Bożej. Jej matczyne spojrzenie pomaga nam postrzegać siebie jako umiłowane dzieci w wiernym Ludzie Bożym i miłować się nawzajem, niezależnie od ograniczeń i nastawienia każdego z nas. Matka Boża zakorzenia nas w Kościele, gdzie jedność liczy się bardziej niż różnorodność, i zachęca nas do troszczenia się o siebie nawzajem. Świat, który patrzy w przyszłość bez spojrzenia matczynego, jest krótkowzroczny. Być może powiększy zyski, ale nie będzie już umiał widzieć w ludziach dzieci. Będą korzyści, ale nie dla wszystkich. Będziemy mieszkać w tym samym domu, ale nie w jedności. Spojrzenie Maryi przypomina, że dla wiary istotna jest czułość, która stawia tamę letniości. Kościół czułości. „Czułość” to słowo, które dzisiaj wielu chciałoby wymazać ze słownika. Kiedy w wierze jest miejsce dla Matki Bożej, nigdy nie traci się centrum – Pana,

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 4

02.12.2019 14:25

ponieważ Maryja nigdy nie wskazuje na siebie, ale na Jezusa. Rodzina ludzka opiera się na matkach. Świat, w którym macierzyńska czułość jest sprowadzona do zwykłego uczucia, może być bogaty w rzeczy, ale nie będzie miał przyszłości.

Pozwólmy, aby Maryja nas objęła

Jak głosi Ewangelia: „Maryja zachowywała wszystkie te słowa i rozważała je w swoim sercu” (Łk 2, 19). To znaczy, że Matce Bożej wszystko leżało na sercu. Obejmowała wszystko, wydarzenia pomyślne i niepomyślne. I wszystko rozważała, to znaczy zanosiła do Boga. Oto Jej tajemnica. W ten sam sposób troszczy się o życie każdego z nas: pragnie objąć wszystkie nasze sytuacje i przedstawiać je Bogu. W dzisiejszym rozbitym świecie, w którym grozi nam utrata sensu życia, objęcie Matki ma istotne znaczenie. Kiedy wokół jest tyle rozdarcia i samotności, gdy świat, który jest połączony, wydaje się coraz bardziej poróżniony, musimy powierzyć się Matce. W Piśmie Świętym obejmuje ona wiele konkretnych sytuacji i jest obecna tam, gdzie istnieje potrzeba: udaje się do swojej kuzynki Elżbiety, przychodzi z pomocą małżonkom z Kany, dodaje otuchy uczniom w Wieczerniku... Maryja jest lekarstwem na samotność i rozbicie. Jest Matką pocieszenia, która jest z tym, kto jest sam. Wie, że aby pocieszyć, nie wystarczają słowa, potrzebna jest obecność. I jest obecna jak Matka. Pozwólmy Jej objąć nasze życie. W Salve Regina nazywamy ją „naszym życiem”. Wydaje się to przesadą, ponieważ to Chrystus jest życiem (por. J 14, 6). Ale Maryja jest tak z Nim zjednoczona i tak bliska nam, że nie ma nic lepszego niż złożenie życia w Jej ręce i uznanie Jej za nasze „życie, słodycz i nadzieję naszą”.

Pozwólmy Maryi wziąć się za rękę

Matki biorą swoje dzieci za rękę i z miłością wprowadzają je w życie. Ale jakże wiele dzieci dzisiaj, zdając się tylko na własne siły, traci orientację. Uważa siebie za mocnych, a gubi się, za wolnych, a staje się niewolnikami. Jak wiele z nich, zapominając o miłości matczynej, żyje zagniewanych i obojętnych na wszystko! Ileż, niestety, reaguje na wszystko i na wszystkich z gniewem i złośliwością! Przejawy

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 5

02.12.2019 14:25

zła czasami wydają się nawet oznaką siły. Ale są tylko słabością. Musimy uczyć się od matek, że heroizm polega na dawaniu siebie, siła – na okazywaniu współczucia, mądrość – na łagodności. Bóg nie obył się bez Matki: tym bardziej my Jej potrzebujemy. Dał nam Ją sam Jezus i to nie w jakiejkolwiek chwili, ale z krzyża: „Oto twoja Matka” (J 19, 27) – powiedział do ucznia, do każdego ucznia. Matka Boża nie jest opcją. Ją trzeba w życiu przyjąć. Jest Królową Pokoju, która zwycięża zło i prowadzi drogami dobra, wprowadza jedność między dziećmi, wychowuje do współodczuwania. Weź nas za rękę, Maryjo. Trzymając się Ciebie, pokonamy najciaśniejsze zakręty historii. Weź nas za rękę, abyśmy odkryli łączące nas więzy. Zgromadź nas razem pod swoim płaszczem, w czułości prawdziwej miłości, w której wzmacnia się rodzina ludzka.

papież Franciszek Watykan, 1 stycznia 2019 roku, w uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi. [Fragmenty homilii zostały opatrzone tytułem, śródtytułami i wyróżnieniami pochodzącymi od wydawcy].

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 6

02.12.2019 14:25

Kobieta

apostołka Piękna Czy jestem piękna?

Każda kobieta bez względu na to, ile ma lat, nosi ukryte w głębi swojego serca niepokojące ją pytanie. Pytanie, które dotyczy małej dziewczynki w rozkloszowanej sukience i kolorowych kokardkach we włosach, ciekawej życia i świata; nastolatki, która oprócz poszukiwania własnej tożsamości zgłębia sztukę makijażu, by przykryć krostę, która akurat teraz musiała pojawić się na jej twarzy; młodej kobiety rozpoczynającej z drżeniem serca życie małżeńskie czy zawodowe; kobiety dojrzałej dzielącej się z innymi doświadczeniem życia i bogactwem serca; kobiety starszej promieniującej ciepłem i mądrością, która raz z uśmiechem, a raz z niepokojem wita kolejny siwy włos czy zmarszczkę. Wciąż na nowo i na różne sposoby pytamy: „Czy jestem piękna? Czy w moim wnętrzu jest coś zachwycającego, urzekającego?”. Od odpowiedzi na to pytanie bardzo wiele zależy. Zależy jakość życia i poczucie spełnienia samej pytającej. Pytanie to jest jednak źle postawione. Ile razy zaczynamy pytać w formie „CZY”, może się zrodzić w naszych sercach niepewność, wątpliwość, niepokój. Właściwie postawione pytanie brzmi: „CO jest moim pięknem?”, bo nie ma wątpliwości, że jesteś piękna! Tak, jesteś, właśnie ty! To jest ta niesamowita, dobra nowina dla każdej z nas!

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 7

02.12.2019 14:25

Jesteśmy piękne przez sam fakt bycia kobietami. Jesteśmy piękne, bo to piękno wpisał w nas sam Stwórca. Jeśli więc zapragnął twojego istnienia sam Twórca piękna, a Ten, który jest istotowym Pięknem, jest twoim Ojcem, nie możesz nie być piękna… Piękno jest jak ukryty skarb w twojej kobiecości (por. Mt 13, 44). Trzeba je w sobie odkryć, nazwać, dzielić się nim z innymi. Ile kobiet

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 8

02.12.2019 14:25

na świecie, tyle rodzajów piękna. Każda z nas jest bowiem jedyna i niepowtarzalna. Nie ma drugiej takiej kobiety, która byłaby piękna jak ty! Jednocześnie twoje piękno w niczym nie ogranicza czy nie przesłania piękna innych kobiet.

Jak mam odkryć swoje piękno?

Nie znajdziesz odpowiedzi na to pytanie w kobiecych czasopismach. Nie pomogą ci kluby urody, fitness czy siłownie, nie wystarczy kosmetyczka czy stylistka. Bo piękno w swojej istocie nie jest czymś zewnętrznym. Nie chodzi tu o estetykę czy elegancję, figurę czy styl… To wszystko jest ważne, ale to jeszcze nie jest pięknem. Piękno jest ukryte w twojej duszy. Tam czeka na ciebie, tam możesz je spotkać i nadać mu imię. Co jest więc twoim pięknem? Mówi się, że kobieta odkrywa piękno w oczach mężczyzny. Jednak to nie mężczyzna nadaje jej piękno. On może jedynie potwierdzić to, co ona sama już wie i odkryła w swoim wnętrzu. Są jednak takie oczy, które nadają piękno, wręcz wydobywają piękno z kobiety. Są to oczy Jezusa! Nikt nie patrzy tak jak ON! Tylko spotykając się z Jego spojrzeniem, odkryjesz, kim jesteś i jaka jesteś piękna. Tylko w spotkaniu z Nim znajdziesz odpowiedź na pytanie o twoje piękno. Jak możesz dziś spojrzeć w oczy Jezusa? Czy to jest możliwe? Jezusa w Jego spojrzeniu spotykamy przede wszystkim w Słowie Bożym i Eucharystii. Jezus jest Słowem Ojca. Z największą miłością opowiada nam, jak Bóg na nas patrzy, kim dla Niego jesteśmy, jak nas widzi. Dlatego Biblia jest najwspanialszym i najlepszym poradnikiem w odkrywaniu własnego piękna oraz tego wszystkiego, co to piękno wspiera i rozwija. Biblia pokazuje nam też, co to piękno w nas zniekształca, zakrywa czy wręcz rani. Za każdym razem, kiedy otwierasz Biblię, to jakbyś podchodziła do lustra. Tu zobaczysz siebie w prawdzie, zobaczysz, jak Bóg cię wymarzył. Za każdym razem, kiedy zasłuchujesz się w Słowo Boże, pozwalasz, aby Jezus patrzył na ciebie z miłością. Tej samej miłującej obecności i zachwyconego spojrzenia Jezusa doświadczysz na adoracji Najświętszego Sakramentu. Dobrze byłoby, gdybyś w planowaniu twojego dnia miała czas na modlitwę Słowem, a w planowaniu tygodnia na spotkanie z Jezusem na Eucharystii.

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_wstep.indd 9

02.12.2019 14:25

SPIS TREŚCI WSTĘP Bóg nie obył się bez Matki papież Franciszek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Kobieta – apostołka Piękna s. Anna Maria Pudełko AP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Kobieta – Boża partnerka do zadań specjalnych Maria Miduch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Godność kobiety w świetle Słowa Bożego. List Jana Pawła II do kobiet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Skróty biblijne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Pozostałe skróty i oznaczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

STARY TESTAMENT Wprowadzenie do Starego Testamentu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Pięcioksiąg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Księga Rodzaju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Księga Wyjścia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Księga Kapłańska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Księga Liczb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Księga Powtórzonego Prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Księgi historyczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

Księga Jozuego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 Księga Sędziów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 Księga Rut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 Pierwsza Księga Samuela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 Druga Księga Samuela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 Pierwsza Księga Królewska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 Druga Księga Królewska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 Pierwsza Księga Kronik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 Druga Księga Kronik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457 Księga Ezdrasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489 Księga Nehemiasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503 Księga Tobiasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519 Księga Judyty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 Księga Estery. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549 Pierwsza Księga Machabejska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561 Druga Księga Machabejska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591

Księgi mądrościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615

Księga Hioba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619 Księga Psalmów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651 Księga Przysłów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729 Księga Koheleta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757 Pieśń nad pieśniami. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767 Księga Mądrości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 777 Mądrość Syracydesa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799

Księgi prorockie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 847

Księga Izajasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851 Księga Jeremiasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 911 Księga Lamentacji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 967 Księga Barucha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 979 Księga Ezechiela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 989

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_zakonczenie.indd 1502

02.12.2019 14:34

Księga Daniela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1037 Księga Ozeasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059 Księga Joela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1071 Księga Amosa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1077 Księga Abdiasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1087 Księga Jonasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1091 Księga Micheasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1095 Księga Nahuma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103 Księga Habakuka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1109 Księga Sofoniasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115 Księga Aggeusza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1121 Księga Zachariasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1125 Księga Malachiasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1135

NOWY TESTAMENT Wprowadzenie do Nowego Testamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143

Ewangelie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1147

Ewangelia według Świętego Mateusza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1149 Ewangelia według Świętego Marka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1185 Ewangelia według Świętego Łukasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1207 Ewangelia według Świętego Jana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241 Dzieje Apostolskie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1269

Listy Świętego Pawła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1301

List do Rzymian. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1303 Pierwszy List do Koryntian. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319 Drugi List do Koryntian. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1333 List do Galatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1345 List do Efezjan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353 List do Filipian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1361 List do Kolosan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1367 Pierwszy List do Tesaloniczan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1373 Drugi List do Tesaloniczan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1379 Pierwszy List do Tymoteusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1383 Drugi List do Tymoteusza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1389 List do Tytusa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1395 List do Filemona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1399 List do Hebrajczyków. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1405

Listy katolickie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1415 List Świętego Jakuba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1417 Pierwszy List Świętego Piotra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1423 Drugi List Świętego Piotra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1429 Pierwszy List Świętego Jana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1435 Drugi List Świętego Jana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1441 Trzeci List Świętego Jana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1443 List Świętego Judy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1445 Apokalipsa Świętego Jana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1449 PRZEWODNIK PO BIBLII Przewodnik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1473

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_zakonczenie.indd 1503

02.12.2019 14:34

Pismo Święte Redakcja naukowa: ks. Tadeusz Brzegowy, ks. Angelo Colacrai SSP, ks. Jan Łach, ks. Franciszek Mickiewicz SAC, ks. Antoni Tronina, ks. Julian Warzecha SAC Tłumacze ksiąg: ks. Krzysztof Bardski, ks. Michał Bednarz, ks. Stanisław Bielecki, ks. Tadeusz Brzegowy, abp Stanisław Gądecki, o. Piotr Gryziec OFMConv., ks. Stanisław Hałas SCJ, ks. Stanisław Haręzga, ks. Józef Homerski, ks. Stanisław Jankowski SDB, Andrzej Kondracki, ks. Józef Kozyra, Anna Kuśmirek, ks. Franciszek Mickiewicz SAC, Andrzej Mrozek, ks. Zbigniew Niemirski, ks. Antoni Ołów, ks. Hubert Ordon SDS, ks. Antoni Paciorek, ks. Zdzisław Pawłowski, ks. Stanisław Potocki, ks. Ryszard Rubinkiewicz SDB, ks. Ryszard Rumianek, o. Adam Sikora OFM, ks. Henryk Skoczylas CSMA, o. Stanisław Stańczyk CSsR, ks. Andrzej Strus SDB, Jerzy Suchy, ks. Stefan Szymik MSF, o. Edmund Świerczek OFM, ks. Antoni Tronina, ks. Julian Warzecha SAC, ks. Józef Winiarski CSMA, o. Piotr Włodyga OSB, o. Gabriel Witaszek CSSR, ks. Bernard Wodecki SVD, ks. Jan Załęski Rewizja przekładu: ks. Krzysztof Bardski, Albert Gorzkowski, ks. Mariusz Górny SSP, ks. Janusz Kręcidło MS, ks. Józef Kudasiewicz, ks. Stanisław Mędala CM, Marek Piela, ks. Stanisław Pisarek, ks. Jan Kanty Pytel, ks. Andrzej Strus SDB, bp Jan Szlaga, ks. Edward Szymanek TChr Redakcja: ks. Mariusz Górny SSP, ks. Janusz Kręcidło MS, ks. Marcin Romanowski SSP, Krzysztof Stopa, ks. Ryszard Tomaszewski SSP, Piotr Walewski, ks. Wojciech Turek SSP, ks. Bogusław Zeman SSP Współpraca redakcyjna: o. Andrzej Kiejza OFMCap., ks. Krzysztof Siwek, Ewa Środa, Urszula Topczewska Korekta literacka: Henryk Duda, Ilona Kisiel, Stanisław Koziara, Tamara Książczak-Przybysz, Beata Kułak, Bożena Matuszczyk, Anna Pietrzak, Magdalena Smoleń-Wawrzusiszyn, Mirosława Ołdakowska-Kuflowa, Ewa Zdrojewska Nihil obstat Stary Testament (bez Księgi Psalmów) abp Marian Gołębiewski, Wrocław, 26 maja 2008 r. Nowy Testament i Psalmy ks. Stanisław Włodarczyk, Częstochowa, 20 maja 2005 r. ks. Henryk Witczyk, Lublin, 13 czerwca 2005 r. IMPRIMATUR Stary Testament (bez Księgi Psalmów) bp Zygmunt Zimowski Przewodniczący Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski Radom, 28 czerwca 2008 r., L.dz. 1056/08 Nowy Testament i Psalmy bp Zygmunt Zimowski Przewodniczący Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski Radom, 30 czerwca 2005 r., L.dz. 939/05 Koncepcja projektu „Biblia dla kobiet”: Ilona Kisiel, ks. Marcin Romanowski SSP Korekta: Anna Wojciechowska, Ewelina Michniowska-Addario, Magdalena Sitek Przygotowanie DTP: Tomasz Mstowski Opracowanie graficzne wkładek kolorowych i skład: Anna Maligłówka Projekt okładki i opracowanie graficzne wkładek kolorowych: Katarzyna Nita-Basa Tekst Marca D’Agostina © 2014 Edizioni San Paolo s.r.l., Piazza Soncino 5, 20092 Cinisello Balsamo (Milano) – Italia www.edizionisanpaolo.it Źródła ilustracji: archiwum Edycji Świętego Pawła, archiwum autorów, Pexels.com ISBN 978-83-8131-188-5 © Edycja Świętego Pawła, 2020 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.366.15.50 • e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl www.edycja.com.pl

188B_Biblia dla kobiet_wkladka kolor_zakonczenie.indd 1504

02.12.2019 14:34