ks. Michel Remery
Tweetując z BOGIEM 1
# Wielki Wybuch, Biblia, wyprawy krzyżowe, czyściec...
Pobierz aplikację TwGOD! Darmowa aplikacja #TwGOD to więcej informacji na każdy z tematów tej książki • • •
Pobierz aplikację #TwGOD: www.tweetingwithgod.com. Użyj aplikacji, aby „sfotografować” dowolną ilustrację oznaczoną tym logo: Oglądaj filmy, otwieraj linki i czytaj dalej na swoim smartfonie.
Młodzieży z Grupy JP2 Imprimatur: X
***
Tweetując z Bogiem 1: Wielki Wybuch, Biblia, wyprawy krzyżowe, czyściec...
Pierwsze wydanie: Adveniat Geloofseducatie, Baarn, we współpracy z Fundacją JP2, Lejda, Holandia. Tytuł oryginału: Twitteren met God 1: Oerknal, Bijbel, kruistochten, vagevuur..., Baarn 2012, ISBN 978 94 9104 255 3. © Michel Remery © JP2 Stichting, Leiden www.jp2.nl | www.tweetingwithgod.org Tłumaczenie: Katarzyna Osińska Wybór i edycja zdjęć: Edith Peters Oprawa graficzna: Patrick Jimenez Zdjęcie na okładce © 2009 Roman Eisele Cytowane fragmenty biblijne pochodzą z: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy Przekład z języków oryginalnych z komentarzem. © Edycja Świętego Pawła, 2011 Wszelkie prawa zastrzeżone. ISBN 978-83-7797-399-8 (Tweetując z Bogiem 2: Modlitwa, seks, kariera, grzech śmiertelny… posiada nr ISBN 978-83-7797-400-1) © Edycja Świętego Pawła, 2014 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • fax 34.362.09.89 www.edycja.pl • e-mail: edycja@edycja.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • fax 34.370.83.74 e-mail: dystrybucja@edycja.pl Księgarnia internetowa: www.edycja.pl
Słowo o książce Jeśli chcesz wzrastać w wierze i w relacji z Jezusem, ta książka będzie dla Ciebie wsparciem. Dostarczy Ci podstawowych informacji o wierze w Boga w oparciu o to, czego nauczają Biblia i Kościół katolicki. Może ona stanowić punkt wyjścia do grupowych dyskusji oraz służyć pogłębianiu wiary u osób po kursach Filip, Alfa lub innych rekolekcjach zamkniętych. Może ci także pomóc, jeśli chcesz wyjaśniać swoje przekonania innym. Św. Piotr wzywa wiernych: bądźcie zawsze gotowi odpowiedzieć każdemu, kto zażąda uzasadnienia waszej nadziei (1 P 3, 15). Zajrzyj też na stronę: www.tweetingwithgod.com. Pytania zawarte w tej książce to prawdziwe pytania zadane przez młodzież. Przez kilka lat młodzi spotykali się co dwa tygodnie w kościele parafialnym autora, w mieście Lejda w Holandii (niedaleko Amsterdamu), by wspólnie rozmyślać o wierze. Nazwali się Grupą JP2, na cześć Jana Pawła II (patrz: Tweet 2.50). Wolno było poruszyć każdy temat – nie było żadnego tabu. Nie spodziewaj się po tej książce kompletnej katechezy. Odpowiedzi zostały sformułowane tak, jak mogłyby brzmieć w rozmowie z młodymi ludźmi; nie są uczone ani wyczerpujące. Pytania pogrupowano wokół ogólnych tematów, aby łatwiej było je odnaleźć. Papież Franciszek uznał projekt Tweetując z Bogiem za bardzo ważny: błogosławiąc go, położył rękę na jednej z książek i modlił się przez chwilę w głębokiej kontemplacji za wszystkich ludzi, którzy będą czytać te treści w poszukiwaniu prawdy w swoim życiu (patrz: Zdjęcie). Słowa Papieża skierowane są też do Ciebie: „Także dzisiaj [Pan] wzywa każdego z was, byście szli za Nim w Jego Kościele i byli misjonarzami. Drodzy młodzi, Pan was wzywa! Nie masę! Ciebie, ciebie i ciebie – każdego. Słuchajcie w sercu, co do was mówi” (Czuwanie Papieża z Młodymi, ŚDM, 27 lipca 2013). Pierwszy tom obejmuje pytania o istotę wiary, Boga, stworzenie świata, Biblię i drogi, którymi Bóg się do nas zwraca. Sięga do początków i historii Kościoła oraz pokazuje, w jaki sposób Kościół jest obecny w dzisiejszym świecie. Drugi tom porusza kwestie modlitwy i trudnych życiowych problemów. Ukazuje rolę Kościoła i wyjaśnia, co dają nam liturgia i sakramenty, na czym polega życie chrześcijańskie oraz jak, będąc osobą wierzącą, mierzyć się z różnymi wyborami. Dowiedz się więcej
Pod tym hasłem znajdziesz odwołania do tekstów (rozdziałów i paragrafów), które obszerniej wyjaśniają dany temat lub rozwijają jego tło. Dowiedz się więcej, zaglądając do: • Pisma Świętego (w Aneksie 1. na końcu książki znajdziesz listę skrótów), • Katechizmu Kościoła Katolickiego (kkk), • Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego (kkkk), • Youcata (youcat), • dokumentów kościelnych, takich jak encykliki (listy) papieskie. Linki do tych i wielu innych materiałów znajdziesz na stronie: www.tweetingwithgod.com.
Wstęp Ta książka została napisana dla Ciebie! Może istnieć wiele różnych powodów, dla których po nią sięgnąłeś. Może spodobał Ci się tytuł. Może szukasz odpowiedzi na swoje pytania. Może dostałeś ją w prezencie. Może ludzie pytają Cię o wiarę. A może po prostu zajrzałeś do niej z nudów... Niezależnie od powodu, chciałbym Ci zaproponować cztery rzeczy:
Odważ się pytać! Pytaj śmiało. Zadając pytania, formułujesz swoje myśli i wątpliwości. Twoje pytania mogą ci pokazać, kim jesteś, za czym tęsknisz i co powinieneś zrobić. Odpowiedź na Twoje pytanie może ci pomóc w postawieniu kolejnego kroku w życiu. Jestem pewien, że w tej książce napotkasz wiele spośród swoich pytań (i mam nadzieję, że także odpowiedzi).
Odważ się myśleć! Wszyscy mogą myśleć. Ale prawdziwe myślenie wcale nie zdarza się nam wszystkim tak często. Czy czasem zastanawiasz się, kim jesteś? Skąd pochodzisz? Dokąd zmierzasz? A może troszczysz się głównie o swoje codzienne życie? Chciałbym rzucić Ci wyzwanie: przemyśl odpowiedzi przedstawione w tej książce.
Odważ się słuchać! Słuchanie bywa trudne, zwłaszcza wtedy, gdy uważasz, że znasz już odpowiedź. Prawdziwe słuchanie może być konfrontacyjne. Dzięki niemu możesz lepiej poznać siebie: dowiedzieć się, kim jesteś, co tak naprawdę myślisz i w co wierzysz. Tweety z tej książki mogą Ci w tym pomóc.
Odważ się wierzyć! Wiara w Jezusa wcale nie jest taka dziwna czy nielogiczna, jak myślą niektórzy. Wręcz przeciwnie: na wiele pytań można odpowiedzieć tylko poprzez wiarę w Jezusa. Jednak nie wierzymy tylko naszymi głowami. Wierzymy przede wszystkim naszymi sercami.
# Ufaj Bogu! To nie zawsze łatwe. Kiedy studiowałem inżynierię lądową na Uniwersytecie Technicznym w Delft, chodziłem do kościoła od przypadku do przypadku, ale widywałem tam tylko starszych ludzi. Było dla mnie oczywiste, że Kościół w końcu przestanie istnieć. Moje przekonanie zmieniło się jednak po tym, jak wziąłem udział w Światowym Dniu Młodzieży w Manili i poznałem młodych katolików z całego świata. Oni nie tylko byli w moim wieku, ale z entuzjazmem wyznawali wiarę w Jezusa i Jego Kościół. Poznawanie Jezusa stało się dla mnie długą podróżą i nawet dziś jeszcze wielu rzeczy o Nim nie wiem. Dlatego wciąż zadaję pytania. Jednak w głębi serca jestem pewien, że mogę polegać na Nim i na Kościele. I to jest wiara. 4
# Ja mam odwagę wierzyć. A Ty? Biblia mówi, że mogę kochać Boga całym moim umysłem, całym moim sercem i całą moją duszą (Łk 10, 27). Wierzę umysłem, że to, co ma do powiedzenia Jezus, doskonale współgra z tym, kim jestem jako człowiek. Wierzę sercem, że Jezus mnie kocha. I wierzę duszą, że zaprasza mnie, abym za Nim szedł i był blisko Niego w codziennym życiu, a nawet kiedy umrę! Odkryłem, że Jezus chce być moim przyjacielem – przyjacielem, któremu na mnie zależy i który pragnie tego, co dla mnie najlepsze. Wiem także i wierzę w to, że On może mi dać to, co najlepsze – nie tylko kiedyś, w niebie, ale także tu i teraz. Dlatego jestem szczęśliwy – nawet wtedy, gdy pojawiają się trudności, kiedy odczuwam smutek czy ból – bo nie jestem sam! Mam głęboką nadzieję, że ta książka pomoże Ci odkryć to samo. Jezus chce być Twoim przyjacielem. On pragnie tylko jednej rzeczy: abyś Ty także był szczęśliwy w życiu. Dlatego sam chce Ci pomóc w tym, byś Go lepiej poznał. Chce Ci pomóc nauczyć się z Nim rozmawiać i modlić się. Chce pomóc Ci zauważyć, że wiara ma wielki sens. Chce odpowiedzieć na wszystkie Twoje pytania. Ksiądz Michel Remery 5
Spis treści Część 1 – Tweety o Bogu: początek i koniec Przedmowa nuncjusza apostolskiego w Holandii abp. A. Dupuy
11
Plan czy przypadek? 1.1 Czy Wielki Wybuch przekreśla wiarę w Boga? 1.2 A tak na serio: czy cała ta historia z Adamem i Ewą wydarzyła się naprawdę? 1.3 Ewolucja czy stworzenie? 1.4 Co to w ogóle są grzech pierworodny i upadek człowieka? 1.5 Czy nauka i wiara są ze sobą sprzeczne? 1.6 Czy mogę rozpoznać Boga w przyrodzie i w świecie? 1.7 Dlaczego mam wierzyć w Boga? 1.8 Czy może istnieć tylko jedna prawda? 1.9 Czy logicznie jest wierzyć? Czy mogę zadawać pytania?
12
Biblia: prawda czy fałsz? 1.10 Dlaczego Biblia jest tak ważna? 1.11 Czy Bóg mówi do nas tylko poprzez Biblię? Czy mówi też na inne sposoby? 1.12 Czy Bóg sam napisał Biblię? 1.13 W jakim języku napisano Biblię? 1.14 Czym się różni Biblia od Koranu? 1.15 Jak zbudowany jest Stary Testament? 1.16 Jaka jest różnica między Starym Testamentem a żydowskim Tanachem? 1.17 Jak i kiedy powstał Nowy Testament? 1.18 Z jakich części składa się Nowy Testament?
30
Czytanie Biblii 1.19 Czy muszę przestrzegać wszystkich zasad biblijnych? 1.20 Skąd mam wiedzieć, co w Biblii jest prawdą, a co fałszem? 1.21 Czy te niesamowite historie biblijne nie są po prostu bajkami?
48
Kluczowe wydarzenia Starego Testamentu 1.22 Dlaczego w czasach Noego wydarzył się potop? 1.23 Dlaczego Abraham jest tak ważny? 1.24 Dlaczego lud Izraela wędrował po pustyni przez 40 lat? 1.25 Jaki jest morał historii z Księgi Hioba?
54
Co zrobił dla nas Jezus? 1.26 Dlaczego Jezus umarł za nas? 1.27 Czym jest przymierze? Na czym polega Boży plan zbawienia? 1.28 Dlaczego Jezus musiał ponieść tak straszliwą śmierć? 1.29 Czy Jezus nie był po prostu dobrym człowiekiem i mądrym guru? 1.30 Czy Jezus miał braci i siostry?
62
Jak działa Duch Święty? 1.31 Kim jest Duch Święty? 1.32 Jak działa Duch Święty? Czy jest mi potrzebny? 1.33 Bóg jest jeden, ale w trzech Osobach. Czy to nie nonsens?
72
Zło i cierpienie 78 1.34 Czy Bóg stworzył zło? Co ono ma wspólnego z moimi grzechami? 1.35 Skoro Bóg jest wszechmogący, to czemu zdarzają się katastrofy i dlaczego istnieje zło? 1.36 Czy wolą Boga jest, aby ludzie umierali? 1.37 Czy cierpienie może nam pomóc zbliżyć się do Boga? Maryja i anioły 86 1.38 Dlaczego Maryja jest tak ważna? 1.39 Maryja nie jest Bogiem, więc skąd ten cały kult? 1.40 Czy Maryja na zawsze pozostała dziewicą i nigdy nie zgrzeszyła? 1.41 Czy w niebie rzeczywiście są anioły? 1.42 O co chodzi z upadłymi aniołami? Niebo, piekło czy czyściec? 1.43 Co się dzieje, kiedy umieramy? 1.44 Czy będziemy sądzeni zaraz po śmierci? 1.45 O, niebiosa! Jak będzie wyglądało życie wieczne? 1.46 Jakie jest piekło? 1.47 Czy mam się bać czyśćca? 1.48 Czy w niebie spotkam moje zwierzątko? 1.49 Kiedy nadejdzie koniec czasów? 1.50 Jak ważne jest zmartwychwstanie?
96
Część 2* – Tweety o Kościele: źródło i przyszłość Przedmowa biskupa Groningen Gerarda de Korte
113
Kościół dzisiaj 2.1 Czym jest Kościół? Kto jest w Kościele? 2.2 Jak zarządzany jest Kościół? 2.3 Czym jest Stolica Apostolska? 2.4 Jak się zostaje papieżem? 2.5 Co to jest Kuria Rzymska? 2.6 Czy Watykan to prawdziwe państwo? 2.7 Czy to po chrześcijańsku, żeby Kościół był tak bogaty? 2.8 Kim jest nuncjusz? 2.9 Jakie są rodzaje zakonów? 2.10 Co oznaczają te wszystkie kolory? Kto jest kim?
114
Początki Kościoła 2.11 Jakie były początki Kościoła? Po co Jezus ustanowił Kościół? 2.12 „Jeden Kościół” – więc skąd te podziały wśród chrześcijan? 2.13 Skąd mam mieć pewność, że Kościół mówi prawdę? 2.14 Czy mogę być dobrym chrześcijaninem bez Kościoła?
134
Jezus, apostołowie i papież 142 2.15 Kim byli apostołowie? Kim są ich następcy? 2.16 Czy Jezus był przeciwny kobietom? 2.17 Czy papież jest następcą św. Piotra? Rzymianie, sobory i ojcowie Kościoła 148 2.18 Jak potoczyły się sprawy po zesłaniu Ducha Świętego? 2.19 Dlaczego pierwsi chrześcijanie byli prześladowani? 2.20 Co się zmieniło za panowania cesarza Konstantyna? 2.21 Jak zorganizowany był wczesny Kościół? 2.22 Czym jest sobór powszechny? 2.23 Jaką rolę odegrały pierwsze sobory powszechne? 2.24 Kim byli ojcowie Kościoła? 2.25 Jak powstało życie monastyczne? * Części 3. i 4. znajdują się w drugim tomie: Tweetując z Bogiem 2.
Muzułmanie, barbarzyńcy i chrześcijanie prawosławni 2.26 Jakie były początki islamu? 2.27 W jaki sposób Europa Północna stała się katolicka? 2.28 Jak w średniowieczu wyglądały relacje pomiędzy królem a papieżem? 2.29 Na czym polegało średniowieczne duchowe odrodzenie? 2.30 Jak powstał Kościół prawosławny? 2.31 Po co były te okrutne wyprawy krzyżowe? 2.32 Czym była hiszpańska inkwizycja?
164
W kierunku reformacji 178 2.33 Co działo się na początku renesansu? 2.34 Dlaczego Kościół był tak okrutny dla Indian? 2.35 O co chodziło w sprzedaży odpustów jako „biletów do nieba”? 2.36 Jakie idee wywołały reformację? 2.37 Jaka jest różnica między protestantami a katolikami? 2.38 Jakie były konsekwencje reformacji? 2.39 Co to jest Kościół anglikański? Odpowiedź Kościoła 192 2.40 Czym była kontrreformacja? 2.41 W jakim celu zwołano Sobór Trydencki? 2.42 Jakie skutki dla Kościoła miało oświecenie? 2.43 Jakie były konsekwencje rewolucji francuskiej? 2.44 Jaką rolę odegrał Sobór Watykański I? 2.45 W jaki sposób Kościół odpowiedział na rewolucję przemysłową XIX wieku? Kościół w XX wieku 2.46 Jak Kościół wkroczył w XX wiek? 2.47 Dlaczego Kościół nie sprzeciwił się nazistom? 2.48 Co było zamiarem Soboru Watykańskiego II? 2.49 Co wydarzyło się po Soborze Watykańskim II? 2.50 Dlaczego papież Jan Paweł II był tak ważny?
204
Aneks 1.: Księgi Pisma Świętego Aneks 2.: Tytuły kościelne i zwroty grzecznościowe Aneks 3.: Papieże Kościoła Indeks
214 216 217 220
Część 1
# Tweety o Bogu: początek i koniec
Przedmowa
11
Plan czy przypadek?
1.1 Czy Wielki Wybuch przekreśla wiarę w Boga?
O
d dawna naukowcy próbują dowiedzieć się, w jaki sposób powstał świat. Ostatnio naukowcy z Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych zwanej CERN skonstruowali maszynę do odwzorowania Wielkiego Wybuchu. To bardzo ciekawa, skomplikowana technicznie rzecz.
Jednak niektórzy ludzie myślą, że Kościół jest przeciwny takim eksperymentom i za jedyne wyjaśnienie tego, w jaki sposób świat zaczął istnieć, przyjmuje historię stworzenia (kreacjonizm) z Księgi Rodzaju (patrz: Tweet 1.2). To oczywiście nie jest prawdą. Kościół wcale nie neguje nauki. Wręcz przeciwnie!
# Katolicka mądrość Poprzez wieki Kościół wychował wielu wybitnych naukowców (patrz: Ramka). To właśnie katolicki ksiądz Georges Lemaître (†1966) zasugerował teorię Wielkiego Wybuchu. Był nagradzany przez Kościół na różne sposoby, co pokazuje, że jego teoria nie stoi w sprzeczności z założeniami wiary. Co więcej: podczas gdy koncepcje księdza Lemaître’a spotykały 12
się z silnym oporem spoza Kościoła, wspierał je papież Pius XII (†1958). Chociaż teoria Wielkiego Wybuchu nie jest bezpośrednim, naukowym dowodem na to, że Bóg stworzył świat, to na pewno pozostaje ona w zgodzie z biblijną historią stworzenia świata z niczego (ex nihilo), która rozpoczęła się od światłości (Rdz 1, 3). Nic nie powstrzyma nas od postrzegania Boga jako Tego, który odpalił lont tej stwórczej petardy jakieś 14 miliardów lat temu!
# Początek życia Teoria Wielkiego Wybuchu jest najpowszechniej akceptowaną hipotezą dotyczącą wczesnych stadiów ewolucji kosmosu. Istnieje jednak wiele innych koncepcji – więcej niż to potrzebne, aby zrozumieć, skąd pochodzimy. Jedną z nich jest teoria strun, która stara się wyjaśnić rolę grawitacji i cząstek elementarnych. Wiele teorii konkuruje ze sobą na temat tego, jak powstało i ewoluowało życie. Trzeba zauważyć, że katolickie rozumienie świata jest zasadniczo zgodne z teorią ewolucji i rozwoju
Najsłynniejsi katoliccy naukowcy W gronie najwybitiejszych naukowców i uczonych wszech czasów znajduje się wielu katolików. Jednym z nich jest franciszkanin Roger Bacon (†1292), któremu papież rozkazał napisać książkę o filozofii i naukach przyrodniczych. Kardynał Mikołaj z Kuzy (†1464) wynalazł soczewki, aby pomóc krótkowidzom. Katolikami byli pierwsi twórcy mapy świata: pomyśl o Marco Polo (†1324), Bartolomeo Diasie (†1500) czy Krzysztofie Kolumbie (†1506). Wybitne dzieła Leonarda da Vinci (†1519) znane są wielu ludziom. Nie zapomnij jednak o Mikołaju Koperniku (†1543), który jako pierwszy przedstawił teorię, że to słońce stanowi centrum świata. Ks. Matteo Ricci (†1610) jako pierwszy opracował słownik chiński. Ks. Angelo Secchi (†1878) położył podwaliny pod rozwój astrofizyki i założył Obserwatorium Watykańskie. Jean-Baptiste de Lamarck (†1884) jako pierwszy sformułował teorię ewolucji, zaś o. Gregor Mendel (†1884) jest ojcem genetyki (patrz: Tweet 1.3). Ci wszyscy uczeni byli katolikami, tak jak Alessandro Volta (†1827) i André-Marie Ampère (†1836), którzy poczynili wielkie odkrycia w dziedzinie elektryczności.
w czasie (patrz: Tweet 1.3). Około roku 400 wielki uczony św. Augustyn mówił o „rozwoju” stworzenia (łac. evolvere znaczy „rozwijać się”). W sposobie, w jaki świat jest zbudowany, katoliccy myśliciele, wraz z innymi, dostrzegli zdumiewający porządek i wyjątkowe piękno. To spostrzeżenie porządku na ponadludzkim poziomie prowadzi wielu do przekonania o istnieniu „Twórczego Umysłu”. Na tematy te wciąż toczy się znacząca debata. Metody naukowe dały nam wspaniałe narzędzia i spostrzeżenia; jednak potrzebujemy również spostrzeżeń dotyczących tego, czym są prawda, dobro i piękno...
# Stworzenie z niczego Historia stworzenia mówi nam, w jaki sposób z wielką dbałością Bóg stworzył świat. Stworzył wszystko „z niczego”: rozległy wszechświat ze wszystkimi układami słonecznymi, a także najmniejszą cząsteczkę twojego ciała. Kiedy sobie to uzmysłowisz, Bóg staje się bardzo bliski. Bóg jest wszędzie. Nawet w kosmosie – gdyby astronauta dryfował w ciemności pomiędzy planetami, Bóg również byłby tam obecny (Ps 139, 8-12).
Nauka nie może udowodnić, że Bóg NIE stoi za Wielkim Wybuchem. Przeciwnie: to piękna teoria, która tłumaczy, jak Bóg stworzył świat!
Dowiedz się więcej
Stworzenie „z niczego”: kkk 296-297; kkkk 54, youcat 43.
13
Plan czy przypadek?
1.2 A tak na serio: czy cała ta historia z Adamem i Ewą wydarzyła się naprawdę?
B
iblia mówi o stworzeniu Adama i Ewy, pierwszych ludzi. Już sam fakt, że mamy dwie różne historie stworzenia, z których jedna następuje bezpośrednio po drugiej (Rdz 1, 26-28; 2, 7-8. 18-24), ukazuje nam, że nie można traktować ich jako dosłownych opisów tego, co się stało. Nie są one jednak pozbawione sensu. Zasadniczo nie chodzi o to, „jak” dokonało się stworzenie, tylko „dlaczego”. Historia Adama i Ewy opowiada o relacjach ludzi z Bogiem oraz ze sobą nawzajem. Wiemy, że Bóg stworzył nas według swojego planu. Jest to powód, dla którego możemy cieszyć się z tego, jacy jesteśmy i kim jesteśmy. Historia ta mówi również, że jesteśmy jedną rodziną, z Adamem i Ewą jako naszymi przodkami, oraz że wszyscy mamy udział w tej samej „chorobie genetycznej”, jaką jest grzech (patrz: Tweet 1.4). Jednak widział Bóg, że wszystko, co stworzył, było bardzo dobre (Rdz 1, 31).
# Odpowiedzialne zadanie Kiedy Bóg stwarzał świat, poświęcił szczególną uwagę ludzkości. Stworzył nas na swój ob14
raz i podobieństwo (Rdz 1, 26). To dało ludziom wyjątkowe miejsce w dziele stworzenia (patrz: Tweet 1.48). Bóg kocha człowieka, a my możemy kochać zarówno Boga, jak i innych ludzi. Bóg stworzył nas jako mężczyznę i kobietę, abyśmy sobie towarzyszyli (Rdz 2, 24). W miłości do siebie nawzajem mężczyzna i kobieta są w pełni ludźmi, na sposób zgodny z Bożym zamiarem (patrz: Tweet 4.17). Powierzono nam wielką odpowiedzialność za świat: naszym zadaniem było nazwanie wszystkich stworzeń (Rdz 2, 19). Bóg rzekł do Adama i Ewy: Bądźcie płodni, mnóżcie się i zaludniajcie ziemię oraz czyńcie ją sobie poddaną. Panujcie nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszelką istotą poruszającą się po ziemi (Rdz 1, 28). Odpowiedzialność zakłada szacunek dla stworzenia (kkk 2415; patrz: Tweet 4.48). A więc dbałość o środowisko jest bardzo katolicka!
# Czy Bóg był sam? Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię (Rdz 1, 1), jak podaje Biblia. Nie był jednak sam: Duch Boży unosił się nad wodami (Rdz 1, 2). To
Brat przeciwko bratu Adam i Ewa mieli dzieci. Ich najstarszy syn, Kain, był rolnikiem; jego brat, Abel – pasterzem. Kiedy obaj bracia składali Bogu ofiarę, Bóg przyjął tylko ofiarę Abla (Rdz 4, 5). Kain wpadł w złość i zabił swojego brata. Kiedy Bóg zapytał go, gdzie jest Abel, odpowiedział: „Nie wiem. Czyż jestem stróżem mojego brata?” (Rdz 4, 9). Bóg rzekł: „Co uczyniłeś? Krew twojego brata głośno woła do mnie z ziemi” (Rdz 4, 10). W ramach kary Kain musiał opuścić swoją ziemię. Bóg powiedział do niego: „Gdy będziesz uprawiał tę ziemię, nie da ci już plonów. Będziesz na ziemi tułaczem i zbiegiem!” (Rdz 4, 12). Mimo tego okropnego uczynku Bóg wciąż kochał Kaina i okazał to, zapewniając, że nikt nie zrobi mu krzywdy.
Duch Święty. Później, w Nowym Testamencie, czytamy, że także Jezus – nazywany żywym Słowem Boga (patrz: Tweet 1, 29) – był z Bogiem od początku: Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga – i Bogiem było Słowo (J 1, 1). Więc kiedy – jak czytamy w opisie stworzenia – Bóg rzekł... (Rdz 1, 3), Jezus był obecny. To Jezus jest Słowem, które wypowiedział Bóg! To dobry przykład na to, jak Nowy Testament objaśnia Stary Testament (patrz: Tweet 1.10). Bóg zawsze istniał w trzech Osobach (patrz: Tweet 1.33). Dlatego św. Paweł powiedział, że wszystko zostało stworzone przez Chrystusa i dla Chrystusa (Kol 1, 16-17).
# Sześć dni? Dzieje stworzenia świata to piękna, poetycka opowieść (Rdz 1-2). Jednak czy katolicy muszą przymykać oko na to, co nauka ma do powiedzenia na temat początków Ziemi? Na pewno nie! Już w czwartym wieku św. Augustyn napisał, że dni wspomniane w Biblii nie powinny
być uważane za współczesne dni (od wschodu do zachodu słońca), ponieważ słońce zostało stworzone dopiero czwartego dnia! (De Civitate Dei XI, 7). No dobrze. Więc nie dosłownie sześć dni. W takim razie dlaczego wciąż czytamy historię stworzenia? Ponieważ przedstawia ona pewne bardzo ważne prawdy o Bogu, świecie i człowieku. Na przykład tę, że jest tylko jeden, prawdziwy Bóg, a nie wielu bogów; że kiedy Bóg tworzył świat, szczególną uwagę poświęcił nam, których też stworzył. Natomiast Jego stworzenie było bardzo dobre, zanim zło weszło w świat (patrz: Tweet 1.36).
Historia Adama i Ewy jest prawdziwa, mówi o Bogu i o nas, o dobru i złu. Nie jest to jednak zbiór samych faktów ani naukowe wyjaśnienie.
Dowiedz się więcej
Stworzenie człowieka: kkk 343; kkkk 63; youcat 56. Szacunek dla stworzenia: kkk 2415-2418, 2450-2451, 2453-2455; kkkk 506-508; youcat 436-437. Stwórca: kkk 279-292, 315-316; kkkk 51-52; youcat 41, 44. Stworzenie: kkk 337-349, 353-354; kkkk 62-65; youcat 46-48.
15
Plan czy przypadek?
1.3 Ewolucja czy stworzenie?
T
eoria ewolucji, nauczana w szkołach na całym świecie, sama w sobie nie jest sprzeczna z wiarą katolicką. To katolicki zakonnik o. Gregor Mendel (†1884) sformułował teorię dziedziczności genetycznej, która stanowi podstawę współczesnego rozumienia ewolucji darwinowskiej. Ludzkie ciało rzeczywiście mogło ewoluować w ten sposób.
# Przetrwanie najsilniejszych? Jednak z wiedzy o ewulucji nie można prosto wywnioskować, że ludzie są tylko zwierzętami lub że ludzkimi działaniami rządzą prawa odkryte przez Karola Darwina (†1882), według których przeżyje i rozwinie się tylko najsilniejszy (tzw. dobór naturalny). Jeśli myślisz, że wszystko jest wynikiem ewolucji, możesz dojść do mylnego wniosku, że wszystko musi stawać się coraz lepsze i że słabi nie przeżyją. Te koncepcje mogą prowadzić do niesprawiedliwości społecznej, a nawet do straszliwych okrucieństw (pomyśl o narodowym socjalizmie hitlerowskich Niemiec, który opowiadał się za przetrwaniem najsilniejszych). Uznanie 16
ewolucji pomaga zrozumieć przyrodę. Jednak stworzona przez Boga przyroda to coś więcej niż zwycięstwo silnego nad słabym. Dlatego chrześcijanie szczególną opieką otaczają słabszych członków społeczeństwa. Na tym opiera się społeczna nauka Kościoła (patrz: Tweet 4.45).
# Ludzkie zwierzęta? Zwierzęta mają niezwykłą zdolność do przystosowywania się i funkcjonowania w środowisku naturalnym, ale ludzie mają w tym względzie o wiele więcej wolności. Podczas gdy instynkt lwa zabrania mu zbliżać się do krawędzi urwiska, człowiek może postąpić wbrew swojemu instynktowi i chodzić po krawędzi (oby miał ku temu dobry powód!). Myślenie jest czynnością umysłową, a nawet duchową, która nie jest w całości zależna od materii (biologicznego ciała), chociaż angażuje mózg. Angielski myślciel Chesterton obserwował ptaki i zauważył, że są naprawdę świetne w budowaniu gniazd, ale nigdy nie zrobią gniazda w stylu gotyckim (The everlasting man). Podobnie jak mrówki nigdy nie wzniosą po-
Co z dinozaurami i kosmitami? Istnienie dinozaurów zostało rzetelnie udowodnione przez paleontologów i innych naukowców. Ziemia ma wiele miliardów lat i przeszła przez różne fazy rozwoju geologicznego. Nie przeczy to katolickiemu poglądowi na pochodzenie ziemi. Papież Jan Paweł II powiedział: „Prawda nie może przeczyć prawdzie” (22 października 1996). Rzeczywiste, naukowe prawdy nigdy nie będą stały w sprzeczności z prawdą wiary (zobacz: Tweet 1.5) – dlatego Kościół nie boi się nauki. Raz na jakiś czas jesteśmy zaskakiwani niewyraźnymi fotografiami, które wydają się przedstawiać ufo lub istoty pozaziemskie. Niektórzy mówią, że zanim Bóg stworzył ludzi, chciał najpierw „poćwiczyć”, stwarzając kosmitów. Jednak nie ma o tym żadnej wzmianki ani w Biblii, ani w badaniach naukowych. Chociaż astronomowie mogą obserwować coraz to większe obszary wszechświata, życia poza ziemią nadal nie odnaleziono. Przypuśćmy jednak, że życie pozaziemskie zostanie w końcu odkryte. Istnieją planety, na których teoretycznie jest ono możliwe. Jako wierzący możemy dać na to krótką odpowiedź: jeśli życie poza ziemią istnieje, to zostało ono stworzone przez naszego Boga z miłości. Dlatego nie musimy się martwić o kwestie dotyczące istot pozaziemskich.
mnika wielkiej mrówce. Filozof Wittgenstein powiedział, że pies zna swojego pana, ale nie wie, że wróci on do domu w czwartek. Wykorzystanie pomysłów, sztuki czy języka ukazuje naszą zdolność do „wykraczania poza upływ czasu” i zanurzania się w myślach. To doprowadziło myślicieli do pojęcia nieśmiertelnej ludzkiej duszy, która nie jest przywiązana do określonego czasu ani miejsca.
# Nieśmiertelna dusza Nasze dusze czynią z nas osoby, którymi jesteśmy, określają nasze „ja”, które dokonuje świadomych wyborów. W przeciwieństwie do zwierząt możemy decydować w oparciu o poczucie tego, co moralnie dobre, a co złe, radząc się sumienia – naszej wiedzy o dobru i złu – i z pomocą Bożej łaski (patrz: Tweety 4.1 & 4.12). Bóg tak bardzo kocha każdego człowieka, że dał mu duszę, która będzie żyła nawet po śmierci ciała. Stworzył naszą duszę w momencie, w którym zaczęło się nasze życie (kiedy plemnik połączył się z komórką jajową) (patrz: Tweet 4.26). Dusza jest rdzeniem naszego życia – dzięki niej możemy kochać Boga i bliźniego prosto „z serca”, z centrum naszej istoty.
Ewolucja i kreacja nie wykluczają się wzajemnie. Ewolucja jest widoczna w przyrodzie, ale nas – i nasze dusze – stworzył Bóg.
Dowiedz się więcej
Ewolucja: kkk 282-289; kkkk 51; youcat 42. Dusza: kkk 362-368, 382; kkkk 69-70; youcat 62-63.
17
Plan czy przypadek?
1.4 Co to w ogóle są grzech pierworodny i upadek człowieka?
D
la chrześcijan istotne jest to, że Bóg stworzył świat z miłości. Jednak równie ważne jest, jak ten świat traktują ludzie. Bóg stworzył wszystko po to, by było „dobre” (Rdz 1, 25). Inne jest jednak nasze doświadczenie dzisiejszego świata! Walki, przemoc, wojna, głód: kiedy się rozejrzysz, ujrzysz świat pełen cierpienia i zła.
# Trudna wolność W świecie istnieje zło, bo Bóg dał nam wolny wybór (patrz: Tweet 1.34). Możemy świadomie opowiedzieć się za Bogiem lub przeciwko Niemu. Możemy kogoś kochać tylko wtedy, gdy mamy wolność wyboru osoby, którą chcemy kochać. Bóg ma nadzieję, że zdecydujemy się kochać właśnie Jego. Do tego nas stworzył! Skoro jednak jesteśmy wolni, możemy odrzucić Boga: zgrzeszyć. Grzechy odłączają nas od Boga. W naszej słabości jesteśmy kuszeni do nadużywania wolności i odrzucania Boga poprzez wybory dokonywane wbrew Niemu. Nawet jeśli tego nie chcemy, zło często silnie nas nawołuje. W konsekwencji grzechu pierworodnego łatwo ulegamy pokusie (patrz: Ramka). 18
# Owoc i wąż Historia Adama i Ewy opowiada o pochodzeniu grzechu pierworodnego (patrz: Ramka). Ludzie dali się skusić Szatanowi (Rdz 3), choć dobrze wiedzieli, czego chciał Bóg. Wyraził się jasno: tylko z jednego drzewa nie wolno im było jeść owoców, aby nie umarli (Rdz 3, 3). Tylko jedno zakazane drzewo w całym raju przy tak wielu innych! Mimo to posłuchali głosu Złego, którego Biblia przedstawia jako węża. Głos obiecał im, że jeśli zjedzą owoc z tego drzewa, staną się jak Bóg i poznają różnicę pomiędzy dobrem i złem (Rdz 3, 5). To ostatnie okazało się prawdą: wkrótce dowiedzieli się o dobru i złu. Po tym, jak zgrzeszyli przeciwko Bożemu poleceniu, nigdy więcej nie ośmielili się spojrzeć na Boga. Ukryli się przed Nim (Rdz 3, 8). Wstydząc się swojej nagości, przepasali się liśćmi figowymi (takimi często przedstawia ich sztuka) (Rdz 3, 7). Schowali się przed Bogiem – zdystansowali się od Tego, który ich stworzył i naprawdę kochał. To upadek w grzech tworzy dystans pomiędzy Bogiem a człowiekiem.
Czym jest grzech pierworodny? Można by rzec, że rodzimy się w „historii zła”; zła popełnionego przez tych, którzy byli przed nami. Niestety, każde pokolenie przekazuje następnemu mnóstwo problemów. Grzech rozumiany jako dziedzictwo ma określone źródło – stąd termin „grzech pierworodny”. Gdyby cofnąć się odpowiednio daleko, w końcu dotarlibyśmy do grzechu pierwszych ludzi, Adama i Ewy, którzy dobrowolnie wybrali nieposłuszeństwo Bogu (Rdz 3). Z powodu grzechu pierworodnego ludzka natura jest poraniona i rozbita (patrz: Tweet 4.1). Ludzkość nie jest już tak doskonała jak w momencie stworzenia. Relacja z Bogiem została zakłócona. Od grzechu pierworodnego i upadku człowieka wszyscy ludzie są osłabieni i popełniają błędy; nikt nie jest bez grzechu i każdy musi kiedyś umrzeć. Jednak chrzest zmywa zarówno grzech pierworodny, jak i wszystkie inne grzechy (patrz: Tweet 3.36). Tym, co pozostaje, jest pewna skłonność do zła (konkupiscencja): od upadku człowieka jesteśmy osłabieni i szybko wybieramy to, co złe i grzeszne. Dlatego raz za razem potrzebujemy Bożego przebaczenia, którego On chętnie udziela tym, którzy szczerze o nie proszą w sakramencie pojednania (patrz: Tweet 3.38).
Historia Adama i Ewy pokazuje, w jaki sposób człowiek zgrzeszył po raz pierwszy, czyli jak grzech pojawił się w świecie.
# Boski poemat Wydarzenia z udziałem Adama i Ewy, przedstawione w poetycki sposób, mówią nam o Bogu i o kondycji człowieka. Objawiona historia, posługując się symbolami, przekazuje to, co rzeczywiście miało miejsce. Pierwotne nieposłuszeństwo ludzkości, w wyniku którego na świat przyszedł grzech, jest faktem i lekcją ważną dla osób w każdym wieku. Rzuca światło na sytuację, w której się obecnie znajdujemy. Bóg chce nam pokazać, jak istotne jest to, byśmy zdecydowali się pójść za Nim. Pragnie też, abyśmy w wolności szanowali granice, które nam postawił (kkk 396). Upadek, osobisty grzech pierwszych ludzi, zburzył piękno stworzenia. Razem z grzechem na świat wkroczyła śmierć i stała się przeznaczeniem wszystkich ludzi, choć nie było jej wcześniej w Bożym planie. Jednak wraz z narodzeniem Jezusa Bóg znów to odmienił – tym razem już na zawsze (patrz: Tweet 1.26).
Pierwsi ludzie wybrali siebie wbrew Bogu i popadli w grzech; dziedziczymy ten grzech pierworodny – skażeni nim jesteśmy słabi i grzeszni.
Dowiedz się więcej
Boży plan: kkk 374-379, 384; kkkk 72; youcat 66. Upadek: kkk 386-390; kkkk 73; youcat 67-68. Grzech pierworodny: ccc 396-409, 415-419; kkkk 75-77; youcat 68-69.
19
Plan czy przypadek?
1.5 Czy nauka i wiara są ze sobą sprzeczne?
C
zasem może się wydawać, że nauka i wiara przeczą sobie nawzajem. Nie jest to prawdą. Nauka nigdy nie wykazała, że wiara w Jezusa jest nieuzasadniona. Kościół nie sprzeciwia się badaniom naukowym. Wręcz przeciwnie: wśród naukowców zawsze było wielu katolików (patrz: Tweet 1.1). Co więcej, od wieków działa Papieska Akademia Nauk. Kościół uczy jednak, że badanie naukowe musi mieścić się w ramach pewnych granic moralno-etycznych. Nie może ono na przykład pociągać za sobą uszczerbku na godności i życiu człowieka. Dlatego badania, w których dochodzi do zniszczenia zarodków, nie mogą być dozwolone (patrz: Tweet 4.31).
# Do wolności przez prawdę Niektórzy naukowcy i wierni utknęli we własnych sposobach patrzenia na świat. Ludzie ci nie są zdolni poddać swoich poglądów pod dyskusję i odrzucają wszystko, co wydaje się im zaprzeczać. Historia zna mnóstwo przykładów takich zachowań. Czasami prowadziły one do gorącej dyskusji, jak w przypadku Ga20
lileusza (patrz: Ramka). Nie musimy się obawiać prawd, które może nam przynieść nauka. Sam Jezus mówił: prawda uczyni was wolnymi (J 8, 32). To oznacza, że na pewno możemy zadawać pytania, dociekać prawdy i prowadzić badania naukowe. Może nam to pomóc wzrastać w wierze, ponieważ dostrzegamy, jak pięknie Bóg stworzył świat. Jednak istnieje jeszcze coś poza naukami przyrodniczymi – nie wszystko da się zmierzyć. Studia teologiczne poszukują odpowiedzi na pytania o Boga, korzystając z metody naukowej właściwej rodzajowi wiedzy, którą pragną zdobyć.
# Dzieło Boże Odnosząc się do złożonej budowy wszechświata, papież Benedykt xvi powiedział, że gwiaździste niebo „ogłasza chwałę Boga” (Ps 19, 2). Dodał też, że praca naukowców umożliwiła pogłębienie naszego rozumienia praw przyrody. Zarówno gwiaździste niebo, jak i wyniki badań naukowych pozwalają nam chwalić Boga. Zachęcają nas do „patrzenia na dzieło Pana z wdzięcznością” (Anioł pański, 21 paź-
Czy Kościół pomylił się co do Galileusza? Przypadek włoskiego uczonego Galileo Galilei (†1642) często podaje się za przykład tego, jak Kościół rzekomo sprzeciwił się naukowym badaniom i prawdom. Tymczasem Galileusza jedynie zmuszono do milczenia. Twierdził on, że teoria Kopernika (†1543) jest prawdziwa i że to Słońce, a nie Ziemia, stanowi centrum wszechświata. Ten pogląd spotkał się z wielkim sprzeciwem wewnątrz Kościoła i poza nim. Galileusz musiał usunąć się do swojej willi i tam spędzić resztę życia. Jego córka została zakonnicą. Później okazało się, że w większości tez miał rację. Sprawa Galileusza jest jednak dużo bardziej złożona, niż zwykle się ją przedstawia. Nieporozumienia występują po obu stronach. Kiedy dowody naukowe stały się jasne, Kościół uznał je. Dziś Kościół chwali zasługi Galileusza dla nauki, a jego imię zostało oczyszczone z wszelkiej winy. Papież Pius xii nazwał go wielkim naukowcem (3 XII 1939). Papież Jan Paweł ii przyznał, że Galileusz wiele wycierpiał, także z rąk instytucji, które były częścią Kościoła (10 listopada 1979). W roku 2000 papież oficjalnie poprosił o przebaczenie za takie potraktowanie Galileusza (12 marca 2000).
dziernika 2008). Jednocześnie nie powinniśmy nigdy tracić z oczu faktu, że Bóg jest zawsze większy niż wszystkie odkrycia naukowe na Jego temat. To dlatego wiara w Jezusa Chrystusa pozostaje rzeczą najważniejszą. Tylko On, Boży Syn, może odsłonić pełną prawdę o swoim Ojcu.
# Wiara i nauka Sobór Watykański II, ważne zgromadzenie Kościoła (patrz: Tweet 2.48), pisał w 1965 r., że „naturalnym światłem rozumu ludzkiego można z rzeczy stworzonych w sposób pewny poznać Boga” (Dei Verbum 6). Używając rozumu, czyli myśląc uważnie, ludzie mogą dojść do wniosku, że Bóg istnieje (patrz: Tweet 1.6). Tak wiara, jak i nauka są bardzo ważne. Papież Jan Paweł ii napisał encyklikę (list) o związku pomiędzy wiarą a ludzkim rozumem: „Wiara i rozum (fides et ratio) są jak dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy. Sam Bóg zaszczepił w ludzkim sercu pragnienie poznania prawdy, którego ostatecznym celem jest poznanie Jego samego, aby człowiek – poznając Go i miłując – mógł dotrzeć także do pełnej prawdy o sobie” (Fides et Ratio, Wstęp).
Jezus powiedział: „prawda uczyni was wolnymi”. Nie musimy obawiać się prawdy naukowej, która zawsze idzie ręka w rękę z wiarą.
Dowiedz się więcej
Nauka i stworzenie: kkk 282-289; kkkk 51; youcat 41. Prawa w stworzeniu: kkk 339, 346, 354; kkkk 62, 64; youcat 45.
21
Plan czy przypadek?
1.6 Czy mogę rozpoznać Boga w przyrodzie i w świecie?
O
d czasu do czasu słyszy się w wiadomościach historie o tym, jak dziennikarz opublikował w Internecie tajne dokumenty. Czasem te informacje są dla społeczeństwa prawdziwym odkryciem. Pisarze i artyści również odkrywają coś poprzez swoje dzieła: ukazują siebie samych. Jeśli uważnie czytasz tekst lub studiujesz dzieło sztuki, możesz dowiedzieć się z niego czegoś o jego twórcy. Jeśli w ten sam sposób spojrzysz na świat przyrody i zobaczysz, jak pięknie wszystko do siebie pasuje, to prawie automatycznie nasunie ci się seria pytań.
# Skąd się to wszystko wzięło? Może znasz to wrażenie cudu i (niemalże) czci na widok noworodka. Wszystko, co niezbędne, aby to dziecko w pełni rozwinęło się w mężczyznę lub kobietę, jest już na swoim miejscu: dziesięcioro paluszków, dwoje oczu i gardło, z którego wydobywa się wiele dźwięków. Może doświadczyłeś tego uczucia, kiedy zmęczony wspinaczką zdobyłeś szczyt 22
góry i wciąż dysząc, rozejrzałeś się wokół, aby chłonąć przepiękny widok. W takiej chwili możesz się zastanawiać: „skąd się to wszystko wzięło?”. Zobacz, jak w kilka tygodni z małego nasionka wyrasta cała roślina z pączkami. Kiedy pączek się otworzy, wszystkie części rośliny, krzewu lub drzewa już tam są – w miniaturze lub w formie nierozwiniętej. Stopniowo rozrastają się w gałęzie z liśćmi i kwiatami. Przyroda działa tak cudownie, że można się zastanawiać, czy na pewno doszło do tego przypadkiem.
# Pytania o początek Gdybyś poświęcił trochę czasu i wysiłku i naprawdę dobrze się rozejrzał, zacząłbyś stawiać sobie pytania o początek wszystkiego. Być może istnieje ktoś, kto stworzył to wszystko takie piękne? Może człowiek jest czymś więcej niż „przypadkiem” lub „wypadkiem” w przyrodzie? Wiele ciekawych teorii naukowych mówi o początkach Ziemi i życia na niej, ale żadna z nich nie potrafi wyjaśnić wszystkiego (patrz: Tweet 1.1). Żadna z nich
Bóg jako ogrodnik Pewien katolik, którego wiarę wyśmiało kilku ateistów, wyciągnął telefon komórkowy i scyzoryk. Otworzył tylną klapkę komórki i położył obie części na stole. „Gdybym powiedział, że te wszystkie trybiki i kółka znalazły się na swoim miejscu w wyniku przypadku – powiedział – wybuchnęlibyście śmiechem. Teraz spójrzcie na przyrodę: czy zbieg okoliczności mógł sprawić, że to wszystko samo się rozwinęło i uporządkowało?”. Obserwacja złożoności i piękna przyrody budzi podziw, który może wzniecić w nas wiarę w Boga. Stworzenie nie jest jednak martwym mechanizmem. Bóg nie jest projektantem komputerowym ani zegarmistrzem, który po wypuszczeniu swoich dzieł w świat przestaje się nimi interesować. Bóg jest jak ogrodnik, który dalej troszczy się o swoje stworzenie. Jezus porównał swojego Ojca do hodowcy winorośli, który dba o nią, odcinając gałęzie, które już uschły, i lecząc te, które jeszcze mogą przeżyć. Krzewem winnym jest sam Jezus, a wszyscy ludzie tworzą gałęzie. W ten sposób Pan zaprasza nas, abyśmy pozostali z Nim zjednoczeni (J 15, 1).
nie jest kompletna, jeśli nie uznaje, że za tym wszystkim stoi genialny umysł czy stwórca. My nazywamy go Bogiem. W ten sposób wielu myślicieli doszło do wniosku, że Bóg musi istnieć i to On stworzył świat.
# Przyroda ukazuje Boga Jeśli to prawda, to powinniśmy być zdolni do tego, by poznać Boga, przyglądając się Jego dziełu – przyrodzie. Św. Paweł pisze: To bowiem, co w Bogu niewidzialne – Jego wiekuista moc oraz boskość – od stworzenia świata staje się widzialne dzięki rozumnemu oglądaniu dzieł Bożych (Rz 1, 20). Mimo że tylu rzeczy o Bogu nie wiemy, to właśnie w przyrodzie objawił nam On wiele ważnych prawd o sobie. Choćby tę, że istnieje i że stworzył świat. To dlatego czasem mówi się o naturalnym
objawieniu Boga. Pozostaje jednak wiele pytań. Czy Bóg nadal troszczy się o świat? (patrz: Ramka). Przecież gdyby tak było, nie musiałoby dochodzić do katastrof przyrodniczych. Wątpliwości tego rodzaju zostawmy jednak na później (patrz: Tweet 1.35). Na razie podsumujmy, że patrząc na Boże stworzenie zwane przyrodą, możemy dowiedzieć się czegoś o samym Bogu i Jego objawieniu.
Jak dzieło o artyście, tak przyroda (stworzenie) mówi o Bogu. Czy to wszystko rzeczywiście mogłoby powstać w wyniku przypadku?
Dowiedz się więcej
Bóg w naturze: kkk 31-36; kkkk 3; youcat 4.
23
Plan czy przypadek?
1.7 Dlaczego mam wierzyć w Boga?
W
głębi serca każdej osoby kryje się tęsknota za Bogiem. Trudno jednak tę tęsknotę odnaleźć lub usłyszeć. Nasze życie jest pełne różnego rodzaju stresujących działań. Często dopiero po silnym przeżyciu czegoś bardzo ważnego uświadamiamy sobie, o co tak naprawdę w życiu chodzi. Wtedy uczymy się słuchać głosu sumienia, które mówi nam, że różnica między dobrem a złem istnieje i ostatecznie wskazuje na istnienie Boga (patrz: Tweet 4.1). Ślady Jego obecności widoczne są w świecie: w złożoności życia i wszystkich stworzeń. Czy powstały przypadkiem? Czy stoi za nimi Bóg? (patrz: Tweet 1.6).
# Bóg tęskni za Tobą Czy w Niego wierzysz, czy nie – Bóg cię kocha. W końcu to On, poprzez twoich rodziców, dał ci życie. Teraz idzie o krok dalej: chce ci dać swoje życie przez Jezusa (patrz: Tweet 1.26). Ty też możesz żyć z Bogiem! Wystarczy, że przyjmiesz i zaczniesz współrealizować plan, który On ma dla ciebie (patrz: Tweet 4.3). Jego celem jest uczynienie ciebie szczęśliwym zarówno 24
teraz, jak i w przyszłości: w niebie (patrz: Tweet Jak rodzic kochający swoje dziecko, Bóg pragnie tylko tego, co dla ciebie najlepsze (Rz 8, 14). Jezus uczył nas, że możemy swobodnie rozmawiać z Bogiem jako z naszym Ojcem. On rozumie wszystko i posyła Ducha Świętego, który pomaga nam wierzyć (patrz: Tweet 1.32). 1.46).
# Czy mam wierzyć dlatego, że inni tego ode mnie chcą? Odpowiedź brzmi: NIE. Nikt nie uwierzy dlatego, że „powinien” albo „musi”. Wierzyć można tylko dobrowolnie, z serca, a nikt poza tobą nie jest panem twojego serca. Uwierzysz dopiero wtedy, gdy poznasz Boga. Choć twoim rodzicom czy przyjaciołom może się to nie podobać, wybór jest tylko twój. Skoro jednak potrafisz być całkowicie zdolny do słuchania swojego sumienia i chcesz lepiej poznać Boga, to tym bardziej możesz uwierzyć, że On istnieje i że cię kocha. Wiara jest w końcu darem od Boga, o który sam możesz się modlić. Jak człowiek, którego syn był
Prawdziwe czy ważne? Angielski pisarz C. S. Lewis powiedział: „Chrześcijaństwo to twierdzenie, które jeśli jest fałszywe, nie ma żadnego znaczenia, ale jeżeli jest prawdziwe, to ma nieskończenie wielkie znaczenie. Na pewno nie może mieć znaczenia umiarkowanego” (Apologetyka chrześcijańska). Wniosek? Lepiej wybrać życie chrześcijanina i być „po bezpiecznej stronie”. Bo jeśli Bóg nie istnieje, to taki człowiek, przeżywszy dobrze życie, tylko na końcu dowiedziałby się (albo i nie, skoro by już nie żył), że po śmierci niczego nie ma. Lecz jeśli Bóg istnieje, a ten człowiek łamałby Boże przykazania, później mógłby mieć problem: pod koniec życia miałby niewielkie szanse na naprawienie zła, którego się dopuścił! C. S. Lewis (†1963) był szanowanym obrońcą wiary chrześcijańskiej. Przyjaźnił się z takimi pisarzami jak G. K. Chesterton i J. R. R. Tolkien (autor Władcy pierścieni). Poznaj jego książki: zacznij od Listów starego diabła do młodego i esejów O wierze i moralności chrześcijańskiej. Jest on też autorem serii Opowieści z Narnii.
ciężko chory, możesz powiedzieć Jezusowi: Wierzę, uzdrów mnie z mojej niewiary! (Mk 9, 24). Kiedy przekonasz się, że Bóg istnieje i że można żyć w tej wierze, wtedy pokonasz wszelkie trudności – nie dlatego, że przestaną istnieć, ale dlatego, że nie będziesz już mierzyć się z nimi sam!
# Szczęście Tęsknimy za pełnią szczęścia. Tymczasem leży ona zawsze o krok od momentu życiowego, w którym się znajdujemy. Wielu ludzi szuka szczęścia w rzeczach powszechnie kojarzonych z sukcesem: w karierze, luksusach, władzy, posiadanych dobrach i całym szeregu innych spraw (patrz: Tweet 3.7). Jednak ci, którzy polegają wyłącznie na nich, w końcu doznają rozczarowania, ponieważ ostateczną pełnię szczęścia można znaleźć tylko w Bogu. Jako
Boże stworzenia (Rdz 1, 26) odczuwamy naturalną tęsknotę za Bogiem (patrz: Tweet 4.1). Jednak w praktyce okazuje się, że często przed Nim uciekamy! Czasem odnajdujemy Go dopiero po wypróbowaniu wszystkiego innego. Lud Izraela otrzymał obietnicę życia w wolności, ale najpierw musiał cierpieć przez 40 lat (patrz:Tweet 1.24). Nasze życie też jest pełne trudności. Jednak tak jak Izraelici wreszcie dotarli do ziemi obiecanej, my również doczekamy happy endu z Bogiem. Twoje ostateczne szczęście znajduje się tylko w Bogu: należysz do Niego, a On tęskni za tobą. Czy potrzebujesz innego powodu, żeby wierzyć?
Dowiedz się więcej
Tęsknota za Bogiem: kkk 27; kkkk 2; youcat 3.
25
Habemus papam 2.4 habit 2.10 hadis 1.14, 2.26 herezja 2.22, 2.32 Hiob 1.25 holokaust 2.47 ikonoklazm 2.49 Indianie 2.34 indywidualny sąd 1.44 inkwizycja 2.32 inspiracja (natchnienie) 1.32 instynkt 1.1 islam 1.14, 2.26, 2.31 Izaak 1.23 Izrael 1.24 Jakub 1.23 Jan Paweł II, św. papież, patrz: papież św. Jan Paweł II jedność chrześcijan 2.12 Jezus, bracia i siostry 1.30 Jezus, cierpienie i śmierć 1.28 Jezus, imię 1.26, 1.40 Jezus, ogólnie 1.26, 1.27, 1.29 Józef 1.30, 1.38 Kalwin 2.36, 2.37 kalwinizm 2.37 kardynał 2.10 kardynał, mianowanie 2.10 Kartezjusz 2.42 katastrofy 1.35 katechizm 1.9 katedra 2.2 katolicki 2.12, 2.14, 2.27, 2.37 kobiety, równej wartości 2.16 kolonizacja 2.34 Kolumb 2.34 komunizm 2.45, 2.50 konferencja biskupów 2.2 kongregacje 2.5 koniec czasów 1.49 konklawe 2.4
Konstantyn 2.20 Konstantynopol 2.20, 2.30 konsystorz 2.2 kontrreformacja 2.40 Koran 1.14, 2.26 kosmici 1.3 Kościoły prawosławne 2.30 Kościół anglikański 2.39 kościół jako budynek 2.11 Kościół, bogactwo 2.7 Kościół, konieczność 2.14 Kościół, początki 2.11 Kościół, prawda 2.13 Kościół, zadania 2.1, 2.2 ksiądz świecki 2.2, 2.8 ksiądz zakonny 2.8, 2.9 kuria 2.5 Kuria Rzymska 2.5 liberalizm 2.43 Listy, patrz: Biblia Lucyfer, patrz: diabeł Luter, Marcin 2.36 luteranizm 2.37 łaska 1.46 Mahomet 1.14, 2.26 marksizm 2.45 Maryja, boleści 1.38 Maryja, dzieci, patrz: Jezus Maryja, kult 1.39 Maryja, Matka wszystkich chrześcijan 1.38 Maryja, Niepokalane Poczęcie 1.39, 1.40 Maryja, zawsze dziewica 1.40 metropolia 2.2, 2.21 męczennicy 2.19 miłość Boża 1.35 mnisi 2.9 modernizm 2.46 modlitewne czytanie Biblii, patrz: Biblia, właściwe czytanie Mojżesz 1.24 muzułmanie 1.14, 2.26, 2.31
221
Napoleon Bonaparte 2.43 nauka i wiara 1.1, 1.5 Neron 2.19 Nicea 2.23 niebo 1.45, 2.14 nieomylność Kościoła i papieża 2.44 nieprzyjaciel, miłość do 1.19 Noe 1.22 nowa pobożność 2.29 nowe ruchy 2.1 Nowy Testament 1.10, 1.17, 1.18 nuncjusz 2.8 Objawienie św. Jana, patrz: Apokalipsa objawienie, nadprzyrodzone 1.11 odpowiedzialność 1.2 odpust 2.35 ofiara 1.19 ojcowie apostolscy 2.24 ojcowie Kościoła 2.24 ora et labora 2.9, 2.29 oświecenie 2.42 otchłań 1.45 Papieskie Rady 2.5 papież św. Jan Paweł II 2.50 papież, lista papieży Aneks 3. papież, ogólnie 2.3, 2.4, 2.17 patriarchat 2.20, 2.21 Paweł, św. 1.11 piekło 1.46 Pięcioksiąg 1.15 Pięćdziesiątnica 2.18 Piotr i Paweł, św. 2.18 Piotr, św. 2.17 pisma 1.15 Pismo Święte, patrz: Biblia poddanie się Bogu 1.35 podział wśród chrześcijan 2.12 polowanie na czarownice 2.32 powrót Chrystusa, patrz: powtórne przyjście Chrystusa powtórne przyjście Chrystusa 1.49, 1.50
222
prawda 1.8, 2.13 predestynacja 1.44, 2.22, 2.36 prorocy 1.15 protestantyzm 2.37, 2.38 prowincja kościelna 2.2, 2.21 prześladowania 2.19, 2.46 przetrwanie najsilniejszych 1.3 przykazania 1.19 przymierze 1.27 przypowieść 1.21 pustelnik 2.25 racjonalizm 2.42 rady ewangeliczne 2.9, 2.25 reformacja 2.36, 2.38 reguła (monastyczna) 2.9, 2.25 reinkarnacja 1.48 renesans 2.33 rewolucja francuska 2.43 rewolucja przemysłowa 2.45 Rzym 2.17 rzymskokatolicki 2.17 sakrament pojednania 1.44 Sąd Ostateczny 1.44 schizma 2.30, 2.33 Sekretariat Stanu 2.5 Septuaginta 1.13, 1.16 siostry 2.9 skandale 2.13 Słowo Boże 1.10, 1.12 sobory powszechne 2.22, 2.23 sobór 2.2, 2.22, 2.23 Sobór Trydencki 2.41 Sobór Watykański I 2.44 Sobór Watykański II 2.23, 2.48, 2.49 socjalizm 2.45 sola scriptura 2.36 Spinoza 2.42 Stary Testament, deuterokanoniczny 1.15, 1.16 Stary Testament, historie 1.22, 1.23, 1.24, 1.25 Stary Testament, ogólnie 1.10, 1.15, 1.16
Stolica Apostolska 2.3, 2.8 stworzenie, człowiek 1.2 stworzenie, świat 1.1, 1.2 sukcesja apostolska 2.15 synagoga 1.16 synod 2.21 szariat 2.26, 2.19 Szatan, patrz: diabeł szaty 2.10 szczęście, pogoń za 1.7 śluby, patrz: rady ewangeliczne średniowiecze, duchowe odrodzenie 2.29 średniowiecze, władza 2.28 środowisko, odpowiedzialność 1.2 Światowe Dni Młodzieży (ŚDM) 2.50 świętych obcowanie 1.50 Tanach 1.15, 1.16 templariusze 2.31 Tomasz z Akwinu, św. 1.8, 2.45 Tradycja 1.11 Trójca Święta 1.33 trybunały 2.5 tytuły w Kościele katolickim Aneks 2. uczynki 2.36 ukryte kościoły 2.38 umieranie 1.36, 1.43 upadek w grzech 1.4 upadłe anioły 1.42 urzędy 2.5 Watykan 2.3, 2.6, 2.7 Wielki Wybuch 1.1 wierni 2.1 wierzyć 1.7, 1.9 wikariusz generalny 2.2 Willibrord, św. 2.27 wniebowstąpienie Jezusa 1.49 wolność 1.4, 1.34, 1.35 Wulgata 1.13 wyprawy krzyżowe (krucjaty) 2.31 Wyznanie wiary, patrz: Credo
zadawanie pytań 1.9 zakonnice, patrz: siostry zakonnik 2.9 zakony 2.9 zakony apostolskie 2.9 zakony kontemplacyjne 2.9 Zbawiciel 1.26 zbawienie 1.27 zbawienie, historia 1.27 zbieg okoliczności 1.6 „Zdrowaś Maryjo” (Ave Maria) 1.39 zesłanie Ducha Świętego 1.32, 2.18 zło 1.4, 1.34, 1.35 zmarli i umierający 1.36 zmartwychwstanie 1.50 zwierzęta, różne od ludzi 1.3, 1.48 żal za grzechy 1.46 Żuawi Papiescy 2.44 życie konsekrowane 2.9 życie monastyczne 2.25 życie wieczne 1.45 życie zakonne, patrz: życie konsekrowane Żydzi 2.18, 2.47
223
Z
najdziesz tu (prawie) wszystkie pytania dotyczące Boga i wiary, które zawsze chciałeś zadać, i otrzymasz odpowiedzi! Czy każda z nich zmieści się w 140 znakach? Ks. Michel Remery podejmuje wyzwanie. Tweetuje odpowiedzi na palące pytania, które młodzi ludzie zadawali mu w rozmowach na temat wiary. Swoje tweety uzupełnia szerszymi wyjaśnieniami opartymi o odwieczne nauczanie Kościoła. Jego książka ukazuje, jak logiczna jest wiara – nawet w XXI wieku! Sto pytań zawartych w pierwszym tomie dotyczy Boga, Biblii, Jezusa i Kościoła. Drugi tom zawiera pytania o wiarę, modlitwę, etykę i styl życia. Książka ta jest przeznaczona dla: • • • •
(młodych) ludzi, którzy są ciekawi tego, co Kościół ma im dzisiaj do powiedzenia; nowo ochrzczonych katolików i katechumenów; wszystkich, którzy chcą uzupełnić lub odświeżyć swoją wiedzę na temat wiary; tych, którzy chcą rozmawiać o wierze z innymi.
www.tweetingwithgod.com
Ks. Michel Remery (1973) pochodzi z Holandii. Po ukończeniu architektury na Uniwersytecie Technicznym w Delft pracował dla Królewskich Sił Powietrznych, a następnie, jako ekspat, dla jednego z przedsiębiorstw inżynieryjnych w krajach bałtyckich. Później, po odbyciu studiów teologicznych w Rzymie, obronił na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim pracę doktorską na temat związku pomiędzy liturgią a architekturą. Przez wiele lat był wikariuszem w kilku parafiach w mieście Lejda w Holandii. Pracował głównie z młodzieżą szkolną i uniwersytecką. Wraz z nią odbył pielgrzymki do Surinamu, Rzymu, Ziemi Świętej, Polski, a także na Światowe Dni Młodzieży do Sydney i Madrytu. Przez kilka lat był członkiem komisji doradczej ds. młodzieży i nowych mediów przy watykańskim biurze ds. Internetu. Obecnie ks. Michel Remery jest wicesekretarzem generalnym Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE).
www.edycja.pl