Van Waterloodag naar Koningsdag

Buiten het veiligheidsgebied verzamelden zich op verschillende plekken demonstranten die met geweld werden afgeweerd en meer dan 1000 demonstranten werden gearresteerd. Ook binnen het veiligheidsgebied werd er gedemonstreerd. Een paar leden van de FDJ, die tijdens de parade langs de tribune marcheerden, riepen ‘Gorbi help!’ naar Michail Gorbatsjov, die aanwezig was voor de feestelijkheden. Gorbatsjov was op dat moment zelf overigens ook niet zo te spreken over het beleid van de DDR. Hij vond dat Oost-Duitsland net als de Sovjet Unie moest hervormen. ‘Wie te laat komt, wordt gestraft door het leven’, zou hij gezegd hebben tijdens de viering. De “straf” volgde niet lang daarna: Op 9 oktober was er een grote demonstratie in Leipzig en ook daarna werd er steeds vaker gedemonstreerd en op grotere schaal. Op 18 oktober moest Honecker onder druk van de partij aftreden. Slechts een maand na Dag van de Republiek kwam de Berlijnse Muur ten val. Een jaar later, op 3 oktober 1990, werd Oost-Duitsland herenigd met West-Duitsland, vier dagen voor de 41ste verjaardag. De DDR had echt een beestje na het feestje. Laten we hopen dat nu Eindeloos zijn 25-jarig jubileum viert ons een soortgelijke ondergang wordt bespaard. d

conStAntijn bolScher - Het is alweer even geleden dat koning Willem-Alexander en koningin Máxima het zonnige Maastricht aandeden om Koningsdag te vieren, de nationale feestdag in het Koninkrijk der Nederlanden ter ere van het staatshoofd. Koningsdag zoals dat nu bekend is, begon ooit als Prinsessedag, vervolgens omgedoopt tot Koninginnedag en nu sinds 2014 bij iedereen bekend als Koningsdag.

Konings- of Koninginnedag is in feite een negentiende eeuwse traditie. De verjaardagen van koning Willem I en zijn opvolger werden echter in kleine kring gevierd. Tegelijkertijd werd ‘Waterloodag’ – gevierd op 18 juni ter herinnering aan de veldslag in 1815 waarin Napoleon verslagen werd – gedurende de negentiende eeuw een echte feestdag voor het volk. Tegen het einde van de eeuw vervaagde de herinnering aan deze veldslag; Waterloodag leefde onder de noordelijke Nederlanders minder sterk, zij waren immers in 1813 al bevrijd van de Franse overheersing. Op papier bleef Waterloodag in Nederland wel bestaan, tot de Duitse inval in 1940. Met de vijfde verjaardag van prinses Wilhelmina op 31 augustus 1885 werd de verjaardag van het staatshoofd een officiële landelijke feestdag en volgens sommige krantenartikelen uit die tijd vormde deze nieuwe feestdag een voortzetting van het vieren van Waterloodag. De verjaardagen van de leden van het Koninklijk Huis begonnen vanaf het midden van de negentiende eeuw steeds grootser gevierd te worden, wat begon met de verjaardagen van koning Willem III. Henk te Velde heeft beschreven hoe de kleine Wilhelmina de behoefte van Nederlanders aanwakkerde om haar verjaardag te vieren. Haar verjaardag viel gunstig, op de laatste dag van de schoolvakantie en het vijfjarige meisje zou meer emotie en sympathie opgeroepen hebben dan haar vader koning Willem III. Na het overlijden van Willem III in 1890 veranderde Prinsessendag in Koninginnedag zoals dat in naam tot 2013 zou blijven. Voor een historicus is het lastig om te voorspellen hoe lang Koningsdag of Koninginnedag in Nederland nog zal bestaan. In elk geval kan teruggekeken worden op een mooie Koningsdag in Maastricht. Wat in het vat zat, verzuurde niet. d