De Zweedse magie van midsommar

vecht weet hij de draak te verslaan en de prinses te redden. Te midden van de vreugde en opluchting groeit er plots een roos uit het felrode drakenbloed. De ridder Jordi plukt de roos en geeft hem aan de prinses. Om die reden geven geliefden vandaag de dag op Jordi’s feestdag elkaar een roos. Kort na zijn benoeming tot officiële beschermheilige van Catalonië in 1456 wordt er in Barcelona een rozenmarkt ter ere van Jordi georganiseerd. Hiermee is volgens de overlevering de viering van La Diada de Sant Jordi geboren. Vanaf dat moment wordt deze dag jaarlijks gevierd, hetzij in verschillende mate van intensiteit. De viering, zoals die nu bekend is, komt in de negentiende eeuw onder invloed van de Renaixença in een stroomversnelling . Deze politieke en culturele beweging is ontstaan ter bescherming van de Catalaanse en Valenciaanse cultuur. Het is dan ook de culturele hoek die het boekenelement langzaam toevoegt aan de Catalaanse feestdag. Dat 23 april tevens de sterfdag is van zowel Miguel de Cervantes ,schrijver van o.a. Don Quixot van La Mancha, en William Shakespeare heeft de viering van het gedrukte woord enkel van nog meer symbolische waarde voorzien. Vanaf het begin zijn de festiviteiten een belangrijke dag geweest voor de promotie van de Catalaanse literatuur. Alleen tijdens de dictatuur van Franco was het Catalaans verboden. Dat brengt ons bij het laatste Nederlandse tintje met betrekking tot Jordi. Wijlen Johan Cruijff streek in 1973 neer bij FC Barcelona in het Spanje van Franco. Een jaar later werd zijn zoon geboren. Diens naam? Jordi, naar de beschermheilige van het onderdrukte Catalonië. Het regime had dergelijke namen verboden, maar dit verbod stond buitenspel omdat Jordi in Amsterdam geboren was. En zo was ook de geboorte van deze Jordi een bescheiden Catalaans volksfeestje. d

GinA verhAGen - Het is midsommar! Bloemkronen worden geregen, mensen dansen in groene velden, gitaarmuziek klinkt van mijlenver en het lied Små grodorna wordt uitbundig gezongen. Oftewel, de zomer wordt ingeluid. Door heel Zweden maakt iedereen zich op om dit spektakel jaarlijks te vieren. Traditioneel gezien wordt de dag van de zonnewende gevierd: de zon staat die dag het langste aan de hemel en de nacht is het kortst. Deze dag, waarop ‘de zon nooit ondergaat,’ valt officieel op 21 juni, maar midzomeravond wordt altijd gevierd op een vrijdag, tussen 19 en 25 juni, en de dag erop is het midzomerdag – nog meer feest! Maar wat houdt precies de magie van deze feestdagen in?

Midsommar betekent vandaag de dag voor vele Zweden het begin van hun zomervakantie. Winkels sluiten, de steden ogen verlaten en vele Zweden vertrekken naar het platteland, waar het midzomerspektakel doorgaans gevierd wordt. De zomers in Zweden zijn relatief kort, dus velen moeten er zo snel mogelijk het beste van nemen. Het is een feestdag van samenkomen en zodoende verzamelen vele families zich bij elkaar op het platteland, om samen uitgebreid te lunchen en van de buitenlucht te genieten, waarna ze na de feestdagen in alle rust weer van hun vakantie kunnen genieten. Tijdens midzomerdag verrijzen door het hele land meibomen, een midsommarstång. Dit zijn kruisvormige bomen vol groen en elke streek doet zijn best om hun meiboom er zo mooi mogelijk uit te laten zien. Eerst wordt de boom liggend versierd, daarna wordt – onder luid gejoel – de boom door sterke mensen omhoog getrokken.

Staat de boom rechtop? Dan barst het feest pas echt los en gaan de Zweden dansen en zingen om de boom heen. Het jongere volk wacht vaak dan toch liever tot de avond om mee te doen met de activiteiten. Geen feest zonder eten! Ook bij midsommar horen Een waar midzomerbuffet: ingelegde haring en gekookte aardappelen met dille en zure room. Om je vinger bij af te likke, toch?

Je kent het wel: de opa’s en oma’s hebben weer teveel gedronken en gaan om de bomen heen dansen. Classic.

speciale maaltijden. De sterren van elk midzomerdiner zijn traditiegetrouw ingelegde haring en de gekookte aardappelen met verse dille, zure room en bieslook. Hierna volgt een gegrild gerecht, zoals spareribs of zalm. Tenslotte vormen de eerste aardbeien van de zomer het dessert, lekker met een schepje room. Voor te drinken nemen de Zweden een koud biertje of het liefste een gekruide Schnapps. Na het eten is het tijd voor nostalgie en voelen velen de oude oerkreet om te gaan dansen. Het liefste hoort hier natuurlijk een magische nachtelijke open plek bij, naast een donker meer, met de bergen als nachtelijke wakers. Voel je de magie al?

Midzomerdag is dé dag van de liefde. Als een vrouw tijdens midzomernacht met zeven verschillende bloemen onder haar kussen heeft geslapen, zal ze hebben gedroomd van haar toekomstige partner, zo gaat de legende. Overdag worden vele relaties tijdens de feestvieringen getest, waarbij de alcohol ook zeker een rol speelt. Het is een populaire tijd voor bruiloften en doopceremonies. En ook al zijn de meeste Zweden niet gelovig, toch vinden velen het een mooi plaatje om te trouwen in de bloemige sferen van midsommar. Het feest wordt waarschijnlijk al vanaf de 16e eeuw gevierd in Zweden. Toen werd al de zonnewende en de vruchtbaarheid gevierd. Het was toen in sommige gebieden gebruikelijk dat mensen zich verkleedden als “de groene man”, door zich in groene varen te hullen. Daarnaast versierden ze ook hun huizen en boerderijspullen met bladeren. In de eerste instantie was het een feestdag voor jonge mensen, maar het werd ook gevierd in de industriële gebieden van Centraal-Zweden. Hier kregen alle molenmedewerkers toentertijd al alle traditionele feestbenodigdheden: ingelegde haring, bier en Schnapps. Pas vanaf 1900 werd midsommar verheven tot een van de meest populaire feestdagen van Zweden.

Midsomar is een magische tijd. Het is de langste dag van het jaar en volgens de Zweden dus de perfecte tijd om de toekomst te voorspellen. Zo dronken meisjes gezouten pap in de hoop dat hun toekomstige partners hen in hun dromen zouden bezoeken, om hun dorst te komen lessen. Ook zagen mensen voorspellingen in de schaduwen die het maanlicht op de grond wierp. Varens zouden veranderen in bloemen en water zou veranderen in wijn. Eén zwaluw maakt nog geen zomer, maar een hoop zingende en dansende Zweden met bloemen zeker wel. d

Het is de langste dag van het jaar en volgens de Zweden dus de perfecte tijd om de toekomst te voorspellen.