Dodelijk narcisme

Romy Zoetendal - Op 18 november 1978 werd de wereld opgeschrokken door de massa-zelfmoord in Jonestown, een agrarische gemeenschap van the Peoples Temple in Guyana, Zuid-Amerika. Onder leiding van Jim Jones, de oprichter van de gemeenschap, vergiftigden honderden mensen zich door een brouwsel met cyanide te drinken. Diegenen die het gif niet vrijwillig opdronken werden daartoe gedwongen onder schot. Uiteindelijk stierven 909 mensen, waarvan een derde bestond uit kinderen. Jim Jones eindigde zelf met een kogel door het hoofd. Ontelbare families bleven geschrokken en verbijsterd achter. Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

Jones baalde er stiekem wel van dat zijn sekte de aandacht afnam van zijn perfecte Elvis-impersonatie.

The Peoples Temple was een Amerikaanse religieuze organisatie die door dominee Jim Jones werd opgericht in Indianapolis, Indiana. Vanaf de oprichting in 1954 verspreidde The Peoples Temple een boodschap die elementen van het christendom combineerde met socialistische en communistische ideologie, met de nadruk op raciale gelijkheid. Onder leiding van Jim Jones groeide deze religieuze en politieke organisatie uit tot een beweging met meer dan 20.000 leden. Door de snelle groei van The Peoples Temple en de politieke connecties van Jim Jones werd er steeds kritischer gekeken naar de organisatie en zijn leider. Geruchten over drugsmisbruik, fraude en moord binnen de sekte circuleerden in de Amerikaanse media. Na de verschijning van deze artikelen besloot Jones tot

een noodplan: Het bouwen van een ‘socialistisch paradijs’ middenin de jungle van Guyana in Zuid-Amerika. Ver weg van de beschaving hoopte Jones aan de ogen van de media te ontkomen. Hij moedigde zijn volgers aan om zich te vestigen in zijn paradijs, dat hij ‘Jonestown’ noemde. In de zomer van 1978 emigreerden meer dan 900 mensen naar Jonestown. Maar de praktijken van Jones bleven verdacht en afgevaardigde Leo Ryan besloot een onderzoek te starten naar de geruchten over misbruik in de commune. Tijdens zijn bezoek aan de gemeenschap schrok hij van het gebrek aan voedsel. Verschillende leden wensten met hem mee terug te gaan naar de Verenigde Staten. Op weg terug naar het vliegveld werden Leo Ryan, drie journalisten en de ex-leden overvallen in een hinderlaag gelokt en doodgeschoten door aanhangers van Jones. Diezelfde avond beval Jones de mensen in Jonestown het cyanide brouwsel te drinken. Wie weigerde werd met het middel ingespoten of doodgeschoten. Wie was deze man die er in slaagde bijna duizend mensen aan te sporen of te dwingen tot zelfmoord?

Jim Jones

Om beter te begrijpen hoe deze ramp heeft kunnen plaatsvinden, is een analyse van Jones zijn karakter cruciaal. Jones was bijzonder charismatisch en verbaal zeer sterk waardoor hij anderen wist te overtuigen van zijn superioriteit. Hij gebruikte zijn talent voor prediken om volgers te winnen en uit zijn speeches blijkt duidelijk hoe hij zijn eigen narcistische zelfbeeld aan zijn volgers oplegde: “If you see me as your savior, I will be your savior. If you see me as your God, then I’ll be your God” (The Life and Death of Peoples Temple, PBS). Jones

deed zijn volgers geloven dat hij hun vader, koning, redder, socialistische held en een god was. Hij liet opnames van zijn speeches 24 uur per dag via luidsprekers door Jonestown galmen. Zo werd iedereen, dag en nacht, geindoctrineerd door zijn ideologie. Daarnaast was Jones de alleenheerser binnen de gemeenschap. Hij geloofde, net zoals vele andere narcisten, dat zijn onbetwiste alleenheerschappij in het voordeel van de gemeenschap zou zijn.

Naast de speeches en uitspraken vol zelfverheerlijking, vertoonde Jones nog verschillende andere narcistische trekjes. Zo vond hij dat hij boven de wet stond en zich niet aan de christelijke normen en waarden hoefde te houden, die hij zelf predikte. Dit blijkt uit de verschillende getuigenissen van vrouwen die door hem werden verkracht, zijn alcohol- en drugsmisbruik en het emotioneel en fysiek mishandelen van zijn volgers om hen te vernederen en te controleren. De aanslag op Leo Ryan en zijn groep laat zien dat Jones ook voor moord zijn hand niet omdraaide.

Het is duidelijk dat Jim Jones voelde dat noch de regels van de wet, noch de moraal op hem van toepassing waren. Hij stond boven tegenspraak en veroordeling en iedereen die het aandurfde hem te bekritiseren of aan te vallen leed onder uitsluiting, straf en dood. Zijn narcistische persoonlijkheid leidde tot zelfverheerlijkende speeches en waanideeën. De angst om zijn macht te verliezen was voor Jim Jones zo ondragelijk dat het afdwingen van een massazelfmoord de enige optie voor hem was. De onschuldige levens die hierbij verloren gingen waren voor hem bijzaak en iedere vorm van empathie of naastenliefde ontbrak. Jim Jones bewees als geen ander hoe dodelijk de combinatie van zelfverheerlijking, narcisme en charisma kan zijn. d

Advertentie