CIT Y TRIPS
Groningen Delft Eindhoven Haarlem Tilburg DUTCH DESIGN CITIES 5 stedentrips om je creativiteit de vrije loop te laten. SCHRIJVER YALOU VAN DER HEIJDEN
Forum Groningen, het nieuwe cultuurpaleis van de stad
074
075
Strijp S, Eindhoven
{
GRONINGEN - GRONINGEN
CIT Y TRIPS
8x GRONINGEN Voor moderne kunst, experimentele architectuur en een
gezonde dosis gezelligheid gaat er inderdaad niets boven Groningen. In de vele zijstraatjes van de binnenstad stuit je bovendien op veel culturele verrassingen.
3. G A OP ZOEK NAAR VERBORGEN KUNST 1. BEZOEK DE MOEDER ALLER MODERNE KUNSTMUSEA
Vanuit de stationshal in Groningen — nog steeds een van Nederlands mooiste — loop je recht op het Groninger Museum af. Een kunstwerk an sich, ontworpen door de Italiaanse architect Mendini. In het museum vind je uiteenlopende verzamelingen moderne kunst, mode, fotografie en design. De wisselende tentoonstellingen behoren tot de beste (want creatiefste) van ons land, groningermuseum.nl
2. PLOF NEER IN DE NIEUWE HUISKAMER VAN DE STAD
Wanneer je vervolgens verder de stad in loopt moet je je ogen goed openhouden voor de kunstwerken die in de gevels en onder je voeten verstopt zitten. Zo is de onderkant van een aantal bruggen versierd — als ze opengaan heb je iets moois om naar te kijken. Verder vind je door de hele stad straatkunst. Onze favoriete verborgen parel is het steegje naast poppodium Simplon. Kunstenaar Michel Velt besloot hier de Groningse hiphopformatie Dope D.O.D. te eren met een gigantisch portret. Bij het VVV-kantoor kun je een gratis straatkunstrouteboekje halen.
4. G A EEN HAPJE ETEN
In 2019 stootte Forum Groningen het Groninger Museum van de troon als spectaculairste cultuurpaleis van de stad. Het gebouw, naar een ontwerp van NL Architects, is als een meteoriet ingeslagen op de Grote Markt. De buitenwanden staan schots en scheef, maar de binnenkant is nog indrukwekkender, dankzij een duizelingwekkend atrium. Je kunt hier naar de film, lezingen bijwonen en cursussen volgen. Het waanzinnige dakterras is de kers op de taart, forum.nl
1
Plof na een dag kunst kijken neer bij restaurant De Groene Stoel, waar vluchtelingen zich culinair kunnen ontplooien. Integratie op zijn lekkerst! Ze serveren hier enkel gerechten gemaakt van biologische en lokale producten. Onze favoriet: de vegetarische ‘kebab’ van oesterzwam op Libanees brood, degroenestoel.nl
5. O VERNACHT IN EEN KUNSTSTROMING
Wanneer je geen genoeg kunt krijgen van moderne kunst, is Het Paleis jouw hotel. De tien kamers zijn ingericht op basis van één bepaalde kunststroming. Denk aan pop art, dadaïsme en surrealisme. Laat je verrassen of geef zelf je voorkeur aan, paleisbrasserie.nl
6. N EEM EEN FEEL-GOOD MAALTIJD
8
Scoor een ontbijtje of lunch bij restaurant Feel Good. In dit kleurrijke restaurant krijg je minstens zulk kleurrijk eten voorgeschoteld, van banana pancakes tot vegan chicken kebab wraps. Allemaal vers bereid met pure, onbewerkte producten uit de
076
8 regio, feelgoodgroningen.nl. Ook The Commons is een leuke eetplek, met een kaart vol hapjes die bedoeld zijn om te delen, thecommonsrestaurant.com
7. GA DESIGNBEWUST WINKELEN
Behalve een kunststad is Groningen ook een echt winkelwalhalla. Bij DAD Design Stories komen de twee samen in een winkel en expositieruimte vol Nederlandse ontwerpen, dad-design.nl. Ook de conceptstore Handmade Hope is een bezoekje waard. Naast een woonwinkel vind je hier een jongerenwerkplaats waar oude meubels worden opgeknapt en nieuwe producten worden gemaakt, handmadehopes.nl. Hoeden- en pettenspeciaalzaak Witting, een Gronings instituut, mag evenmin op je shopping spree ontbreken, witting.nu
8. PAK EEN 3D-FILMPJE
Net buiten het centrum trekt DOT de aandacht als het enige fulldome 3D-koepeltheater van Nederland. In het restaurant kun je terecht voor lekkere wereldse gerechten om vervolgens uit te buiken tijdens een bijzondere bioscoopervaring, dotgroningen.nl
4 7
077
{
DELF T – ZUID - HOLL AND
8x DELFT Delft is met de Technische Universiteit een drijvende kracht
achter Nederlandse innovatie. Maar in het oergezellige centrum waan je je even in de Gouden Eeuw. Deze stad laat de toekomst en de geschiedenis moeiteloos in elkaar overlopen.
1. LOOP DE NEGENTIENDE EEUW BINNEN
Bij Kunst en Delft denk je ongetwijfeld aan Johannes Vermeer en Delfts Blauw aardewerk. Maar ook Paul Tetar van Elven liet zijn stempel achter. Deze kunstenaar en verzamelaar, geboren in 1823, schonk zijn huis vol kostbare werken na zijn dood aan de stad. Het museum, vol portretschilderijen, tekeningen en aquarellen van zijn hand — maar ook porselein uit China, Japan en natuurlijk Delft — biedt een intrigerend inkijkje in het leven van de Nederlandse bourgeoisie in de negentiende eeuw, museumpaultetarvanelven.nl
2. K LOP AAN BIJ DE KLEINSTE KUNSTGALERIE TER WERELD
Vanaf het museum is het een paar minuten lopen naar koffiehuis Uit de Kunst. Voor de deur van dit gezellige koffiehuis vind je de kleinste kunstgalerie ter wereld: een ouderwetse telefooncel waar elke maand een andere kunstenaar zijn of haar werk toont. In het café kun je jezelf even opladen met koffie en verse appeltaart terwijl je de art-decomeubels bewondert, uitdekunstdelft.nl
3. LOOP TEGEN DE MUUR
Opgewarmd en wel kun je de straat weer op. Tussen alle prachtige oude panden van de binnenstad vind je moderne muurschilderingen en kunstwerken verstopt. Van een Delfts Blauwe muur in de Bonte Ossteeg tot aan pop-art graffiti op het hoekhuis van de Zuidwal. Het complete overzicht vind je op delft.com/nl/street-art-in-delft/
Tussen de woningen uit de Gouden Eeuw loop je tegen de (pop-art) muur 3
078
4. G A LUNCHEN TUSSEN DESIGNTALENT
Voor een lekkere biologische lunch (probeer de smoothie bowl!) en een leuk souveniertje wandel je binnen bij Kek Delft. Je geniet hier van vers bereide maaltijden tussen de interieurspulletjes en andere leuke cadeaus van jonge ontwerpers, kekdelft.nl
5. S TA STIL BIJ EEN ZWARTE BLADZIJDE UIT DE VADERLANDSE GESCHIEDENIS
Neem de tijd om het kunstwerk ‘Echo’ van Nynke Koster, vlak voor de Oude Kerk, in je op te nemen. Deze verzameling betonnen afgietsels van onder andere grafstenen in de Oude en Nieuwe Kerk maakt duidelijk dat aan de Gouden Eeuw een allesbehalve goud randje kleeft: uitbuiting en slavernij. Meer over de referenties in het kunstwerk lees je op nynkekoster.com/echo
6. L AAT JE RONDLEIDEN DOOR EEN VOORBEELDIGE ARBEIDERSWIJK
Het elegante Agnetapark is de eerste fabrieksnederzetting van ons land, gebouwd door Nederlands eerste sociaal-ondernemer Jacques van Marken. Local Jan van der Mast schreef een boek over de negentiendeeeuwse arbeiderswoningen, elk voorzien van een eigen tuin, en leid je er met plezier rond, janvandermast.nl
4
7. D INEER IN INTERNATIONALE SFEREN
Wanneer je tegen de avond Hanno binnenstapt, waan je je niet langer in Delft. Eigenaren Hugo en Kim zijn gepassioneerde wereldreizigers en brengen al hun avonturen samen in dit café. Achter elk gerecht zit een verhaal, aan elk meubelstuk kleeft een herinnering. Zo komen de kussenslopen uit Kenia en de theekopjes uit Thailand. Van ontbijt tot aan diner en borrel, hier smul je van wereldse gerechten. Kims favoriet: banana roti uit Thailand, hannodelft.nl
8. SLAAP IN DE NATUUR
Vanaf Hanno hoef je slechts de straat over te steken en je bent bij een van de duurzaamste hotels van Nederland: De Plantaan. Alle kamers zijn ontworpen met natuur en cultuur als inspiratie. Slaap in de mangrovekamer vol tropische regenwouddetails of waan je in oosterse sferen in de Amberkamer, hoteldeplantaan.nl
079
4
{
EINDHOVEN – NOORD - BR ABANT
13x EINDHOVEN
De Lichtstad is ook buiten de Dutch Design Week om één van Nederlands spannendste broedplaatsen voor kunstenaars en techneuten. De fabrieken en loodsen van de voormalige Philips-wijk Strijp-S vormen het creatieve epicentrum, maar de afgelopen jaren is het ook in de binnenstad beginnen te borrelen. Reis je mee naar het zuiden?
1. STEL JE BLOOT AAN HYBRIDE KUNST
Met een bezoek aan MU ervaar je direct hoe Eindhoven zijn tijd ver vooruit is. Dit zelfbenoemde hybrid art house in een voormalige Philipsfabriek op Strijp-S is constant op zoek naar nieuwe kunstvormen: muziekprojecten, exposities, digitale mediavormen en design, mu.nl
2. NEEM EEN KIJKJE IN ATELIERS
Heb je je moderne kunstquotum nog niet gehaald? Klop aan bij het Temporary Art Centre (TAC), waar maar liefst 80 ateliers worden verhuurd aan startende kunstenaars. Het vrijwilligersinitiatief biedt ook een leuk cultureel programma met exposities, lezingen, workshops en muziek, tac.nu
3. G A AAN DE HARRY POTTER HIGH TEA (OF HIGH WINE)
Intelligentsia begon als een van de beste ijssalons van Nederland, met innovatieve smaakjes als stamppot, gembercitroengras en cheetos, maar is inmiddels uitgebreid tot een verzameling taste rooms waar je nog veel meer lekkers kunt proeven. Onze favoriet is de high tea met zoete en hartige Harry Potter-hapjes, zoals de You-KnowWho. Kun je wel wat sterkers gebruiken, dan biedt de high wine of high beer proeverij uitkomst, intelligentia.nl
4. K RIJG EEN VIRTUELE REALITY CHECK
Bij Enversed kun je even aan de werkelijkheid ontsnappen en er eentje voor jezelf creëren. Je wordt met vrienden of familie in een kamer neergezet, krijgt een Virtual Reality (VR) bril en controller in de handen gedrukt en gaat los. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is mogelijk: paragliden, boogschieten, schatzoeken in Griekenland en ontsnappen aan zombies, enversed.com
5. P ROEF DE LEKKERSTE KOFFIE VAN DE STAD
De Stadsbranderij is goed verstopt, in een van de steegjes van de altijd levendige Bergstraat. In een oud pakhuis hebben de Bean Brothers, lokaal bekend van hun mobiele espressobars, een fantastische koffietempel ingericht. Je kunt hier ook terecht voor baristaworkshops, beanbrothers.nl
6. SLA VINTAGE JUWEELTJES IN
Voor vintageliefhebbers is er één must in Eindhoven: YATVA in Woensel. Yetunde, de Britse eigenaar, koopt zoveel mogelijk van haar kleding, schoenen en woonaccessoires in Londen, waardoor je verzekerd bent van unieke items, inu4vintage.nl
7. SLAAP IN EEN KLOOSTER
In Mariënhage, een prachtig boetiekhotel in het monumentale pand van de kloosterorde der Augustijnen, slaap je in een mix van religieuze historie en modern design, marienhage.com
8. ONTBIJT BIJ DE BOER
Bij Meneer de Boer aan de Keizersgracht scoor je de lekkerste ontbijtjes. Eigenaren Maurice en Sabine bouwden dit karakteristieke pand uit 1931 om tot een plek waar je de hele dag door van verse maaltijden en lekkere tussendoortjes kunt genieten, meneerdeboer.nl
9. D OE INSPIRATIE OP MET SLOOPHOUT
In de oude Philips-fabrieken op Strijp-R, het voormalig industrieterrein naast het bekendere Strijp-S, is ontwerper Piet Hein Eek neergestreken met zijn meubelmakerij. In de showroom en designwinkel kun je de creaties van Eek bewonderen waarmee hij bekend is geworden: sloophouten meubels en accessoires. Ook het restaurant is een aanrader, pietheineek.nl
10. LAAT DE CHOCAHOLIC IN JE NAAR BOVEN KOMEN
Voor zoetekauwen hebben lokale ondernemers Jurgen en Richard de Pastry Club in het leven geroepen: een plek waar je ongegeneerd aan de macarons, bonbons, ijsjes en taartjes kunt. Ook de locatie is om je vingers bij af te likken: een fantastisch gerestaureerde machinekamer op Strijp-S. Wil je je verder verdiepen in de materie, dan biedt de patisserie en chocolaterie leuke workshops en proeverijen aan, pastryclub.nl
13
8
9 10
11. ZIE HET (DIGITALE) LICHT
De Lichtstad heeft nu ook de Lichtshow: de Motion Imagination Experience bestaat uit een verzameling installaties met surrealistische projectiebeelden die verspreid over 1200 vierkante meter worden vertoond. Je loopt door kamers vol videoprojecties en digitale lichtkunst waar je nog lang over zult napraten, motionexperience.nl
12. ZIE HET (DIGITALE) LICHT AAN TAFEL
In het verlengde van de Motion Experience is er Dinner in Motion. Je deelt een lange tafel samen met andere gasten. Terwijl jullie een zesgangendiner voorgeschoteld krijgen, verandert de ruimte met elk gerecht van vorm en sfeer, dankzij fantasievolle videoprojecties, dinnerinmotion.nl
6 7 3
13. NEEM KUNST MEE NAAR HUIS Voor een leuk souvenir neem je een kijkje in een van de designwinkels op Strijp-S, die je onder de noemer Urban Shopper welkom heten, urbanshopper.nl. Onze favorieten: Vilt en Leer verkoopt handgemaakte interieurartikelen van natuurlijke materialen, viltenleer.com, en bij Yksi Expo ontmoeten circulair design en duurzame technologie elkaar. Je vindt hier ook een zero-waste winkel en kunstuitleen, yksiexpo.nl
13 080
081
HA ARLEM – NOORD - HOLL AND
{
CIT Y TRIPS
5x HAARLEM
De hoofdstad van Noord-Holland heeft alle ingrediënten in huis voor een inspirerende stedentrip met positieve impact: verborgen verhalen, culinaire hoogstandjes en de zee om de hoek, om lekker uit te waaien.
1. DUIK IN HET VERBORGEN VERLEDEN
Vanaf het station loop je zo de stad in. Het straatbeeld vertelt een rijke geschiedenis, als je weet waar je moet kijken. Fascinerend zijn bijvoorbeeld de schuilkerken, waar in vroegere tijden katholieken hun geloof in het geheim uitoefenden. Een mooi voorbeeld is de schuilkerk aan de Grote Houtstraat, nu een kunstatelier. Met de Schuilkerkenroute van duurzaam reisplatform Honeyguide ontdek je de verhalen achter de gebouwen: heyhoneyguide.com/routes. De route eindigt bij de Koepel Kathedraal, een imposant staaltje architectuur dat samen met de Sagrada Familia en de Sacré-Coeur in de top 5 belangrijkste kerken ter wereld pronkt.
2. S NOEP VAN GEZONDE TAARTJES EN BIOLOGISCHE MAALTJES
In de kleurrijke huiskamer van By Lima maken Diantha en haar vriend een heerlijke lunch of avondmaaltijd voor je klaar met biologische seizoensproducten. Ook de taartjes zonder geraffineerde suiker zijn om van te smullen. Een mooie plek om op te laden voordat je verder in het verleden van Haarlem duikt, by-lima.nl
4. OVERNACHT IN EEN OUDE SCHOOL
Kom bij in een van de vele unieke kamers van boetiekhotel STAATS, gevestigd in een oud schoolgebouw aan de rand van het centrum. Alle kamers zijn verrassend anders ingericht, met een combinatie van modern en vintage design. Neem een bad en geniet van een afsluitend drankje. Het hotel heeft ook een leerwerkrestaurant, waar je de volgende ochtend heerlijk kunt ontbijten. Ook dit restaurant is een wirwar van stijlen en kleuren die een stijlvol geheel vormen, hotelstaats.nl
5. VERRUIM JE GEEST
In het historische Dolhuys, een plek waar in de zestiende eeuw patiënten met psychische problemen werden verpleegd, vind je het Museum van de Geest. Een gebouw vol kennis en kunst die je een andere kijk op de werkelijkheid biedt, met dank aan de bijzondere collectie outsider art. Voor deze kunststroming ontstond na de Eerste Wereldoorlog grote belangstelling dankzij psychiater Hans Prinzhorn en zijn boek Bildnerei der Geisteskranken, met kunstwerken van mensen uit psychiatrische instellingen. Kunstenaars als Karel Appel en Salvador Dalí lieten zich hierdoor inspireren. En ook jij komt ongetwijfeld geïnspireerd uit dit museum, museumvandegeest.nl
3. D INEER OF BORREL TUSSEN DE BLOEMETJES EN DE BIJTJES OP EEN GARAGE
3
Wie duurzaam wil dineren kan in Haarlem het dak op. DeDAKKAS is gebouwd op een garage en kijkt uit op de koepelgevangenis en de Grote St. Bavokerk. En op de kippen en bijen in de bijbehorende moestuin. De perfecte plek om je dag af te sluiten, dedakkas.nl
082
2
083
{
TILBURG – NOORD - BR ABANT
9x TILBURG
Tilburg wordt door velen als de underdog van Brabant gezien. Maar waar het de binnenstad door de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog aan klassieke charme ontbreekt, vormen de rafelrandjes een stimulerende mix van creatieve hotspots, groen en indrukwekkend industrieel erfgoed.
2
4. VERDWAAL IN KUNST
Meta Maze is een plek die zich maar moeilijk in woorden laat vatten. Je stapt hier eigenlijk één groot kunstwerk binnen, bestaande uit kamers vol surrealistische kunst. Een doolhof om in te verdwalen, doloris.nl/meta-maze
5. GA HET DAK OP VOOR EEN DRANKJE 1. BEZOEK HET TEXTIELMUSEUM
Begin je bezoek aan Tilburg in het Veemarktkwartier. In de oude fabriekshallen van de voormalige textielfabriek vind je nu het Textielmuseum, dat de ontwikkeling van textieltechnieken en -machines uit de doeken doet. Daarnaast zijn ontwerpers in het Textiellab druk in de weer met het experimenteren met stoffen en kun je zelf textielworkshops volgen, textielmuseum.nl
2. GA NAAR DE BIEB
Het nieuwe culturele hart van de stad luistert naar de naam Spoorzone. Op dit terrein naast het NS-station zijn restaurants, theaters en andere creatieve bedrijfjes neergestreken in oude loodsen. Het paradepaardje is de LocHal, een kathedraalachtige locomotiefloods waar nu de openbare biblotheek zit en in de centrale ruimte publieke evenementen, exposities en debatten worden gehouden. Klein maar fijn is Sooss, een café waar je ook terecht kunt voor massages en meditatie. Bij RAW (Restaurant Altijd Welkom) klop je aan voor een lekkere lunch of een heerlijk biefstukje als avondmaal.
Industrie, design en natuur lopen naadloos in elkaar over 3
Sluit je dwaaltocht in Meta Maze af met een hapje en drankje in de Doloris Rooftopbar. Geniet van het indrukwekkende uitzicht op de skyline van de stad, bestel een cocktail en laat de ervaring op je inwerken. Geen zin in Meta Maze? Je kunt ook direct door naar Doloris, doloris.nl/rooftop
6. ONTHAAST AAN HET WATER
Honderd jaar geleden was de Piushaven het handelscentrum van Tilburg. Tegenwoordig is het vooral een plek om te relaxen — je zit hier zo in de natuur. Villa Pastorie, de huiskamer van het havengebied, is de perfecte plek voor een gezellig etentje aan het water. Je kunt hier ook slapen, met uitzicht op het water of juist teruggetrokken in een bedstee. In de ochtend geniet je van een lekker ontbijtje en kun je in een bootje stappen om op verkenningstocht te gaan — via de villa huur je een luxe sloep met schipper, villapastorie.nl
5
7. O NTDEK DE DUURZAAMHEIDSVALLEI
Vanuit Tilburg kun je een 14 kilometer lang wandelpad volgen dat je door het westelijke deel van Nationaal Landschap Het Groene Woud leidt. Stichting Duurzaamheidsvallei zet zich in dit gebied in voor natuurbehoud en -ontwikkeling en behoudt het historische erfgoed. Kunstwerken vertellen onder andere de geschiedenis van Huize Moerenburg, Tilburgs eerste stenen gebouw uit 1310, moerenburg.info
8. BEZOEK EEN VAN DE BESTE MODERNE KUNSTTEMPELS VAN NEDERLAND
Liever binnen kunst kijken? Dat kan bij Museum de Pont. In een oude wolspinnerij wordt hedendaagse kunst van internationaal formaat gepresenteerd. De monumentale fabriek met zijn grote, lichte zaal en intieme ‘wolhokken’ vormt een inspirerend decor voor honderden kunstwerken van onder andere Marlene Dumas, Bill Viola en Anish Kapoor, depont.nl
9. T RAKTEER JEZELF OP EEN VEGANISTISCH ETENTJE
3. EET IN EEN OUDE WAGON
Sluit je dag af bij Focus Foodbar, een 100% plant-based foodbar in hartje stad. Eerlijke en ambachtelijke ingrediënten van hoge kwaliteit staan hier centraal. Onze favoriet: de tempehburger. Met een kleine tien minuten lopen ben je bij het NS-station, zodat je kunt uitbuiken in de trein naar huis, focusfoodbar.com
Met de komst van de stoomtrein kwam Tilburg als textielstad in een st(r)oomversnelling. Een enkel treinstel uit 1930 staat nog in de Spoorzone geparkeerd en is omgebouwd tot Eetbar de Wagon. Je kunt hier de hele dag terecht, van ontbijt tot diner. All aboard! eetbardewagon.com
084
085
7