Net over de grens barst het van de creativiteit en energie
REIZEN
Zonder Philips was Eindhoven nu misschien nog steeds een verzameling kleine dorpjes. De fabrikant zorgde er voor onderwijs, bouwde arbeidershuizen en schiep iconische fabrieksterreinen. Maar net het vertrek ervan zette het nieuwe Eindhoven op de kaart: een stad van design, creativiteit en urbanisme.
‘Eindhoven is Philips en Philips is Eindhoven’ werd niet voor niets een populaire kreet.
AR
UR
ECTU
IT CH
IT CH
UR
AR
tekst ELINE VAN LANCKER foto’s KEVIN FAINGNAERT
OOK NA PHILIPS IS ER LICHT IN EINDHOVEN
e schrijven 1891. Gerard Philips, zowat het typevoorbeeld van de wereldvreemde professor, prutst zijn eerste gloeilampen in elkaar in een klein fabriekje in Eindhoven. Enkele jaren later stapt ook zijn flamboyante broer Anton in het bedrijf, die met zijn zakelijk talent de gloeilampen al snel tot in tsaristisch Rusland aan de man weet te brengen. Wat volgt, is een aaneenrijging van productiesuccessen, van radio’s en televisietoestellen tot het allereerste scheerapparaat. Al snel bouwt Philips haar imperium uit tot buiten het stadscentrum: met het credo ‘Van zand tot klant’ hield het bedrijf elke productiefase in handen. Ook in de samenleving reiken de tentakels van Philips diep: er komen wijken als het Philipsdorp, er wordt een Philips-sportvereniging opgericht en boodschappen kunnen gedaan worden bij Etos, de Philips-kruidenier. ‘Eindhoven is Philips en Philips is Eindhoven’ wordt niet voor niets een populaire kreet. Helaas blijft ook Philips niet gespaard van de woekerende crisis en globalisering tijdens
W
DM Magazine
20 mei 2017
De slow-dripkoffie en latte-art van Coffeelab bereikt een bijna wetenschappelijke perfectie.
de jaren 70, en dwingt de nopende concurrentie vanuit Japan de fabriek ertoe haar productie naar lageloonlanden te verleggen. In de jaren 90 volgt een serie massaontslagen en faillissementen, en uiteindelijk het definitieve vertrek van Philips uit Eindhoven. Je zou denken dat de afkalving van de industrie leidde tot een proces van verloedering en stadskankers, zoals we in ons eigen Charleroi zagen gebeuren. Maar niet in Eindhoven. De stad schakelt een resem toparchitecten in om de vervallen fabriekshallen te renoveren tot broeiplaatsen van creativiteit en technologie. En dat alles zonder haar industriële wortels te verloochenen. Al bij aankomst in het Inntel Hotel Arts (Lichttoren 22) wordt me duidelijk hoe verweven heden en historie zijn in Eindhoven. Mijn kamer bevindt zich in de monumentale Philips-lichttoren, begin de 20ste eeuw ontworpen door huisarchitect Dirk Roosenburg (trouwens ook de trotse grootvader van Rem Koolhaas). In de Lichttoren werden de lam-
pen getest op de brandduur, waardoor het hele gebouw dag en nacht een baken van licht was. Honderd jaar later werden de grauwe loodsen opgefrist tot moderne hotelsuites, weliswaar met een vette knipoog naar het verleden: als gast krijg ik er zelfs een schattig gloeilampje cadeau. Op de gelijkvloerse verdieping van diezelfde Lichttoren ligt Usine (Lichttoren 6), een sfeervolle brasserie die bewijst dat een oud fabrieksgebouw allesbehalve zielloos en klinisch hoeft te zijn. De typerende betonnen pilaren, stalen buizen en zwart-witte tegels gaan er moeiteloos in dialoog met kleurige stoelen en verse bloemen. Dankzij de frisse lentezon is vandaag vooral het terras dé trekpleister van grote schare hippe vogels, en ook ik geniet er al zonnebadend van een stevig sneetje boerenbrood met Hollandse kaas. Na het ontbijt word ik op sleeptouw genomen door Rik Verhalle, met zijn opleiding in architectuur en passie voor de stad de ideale persoon om me te tonen hoe architectuur
108 — 109
ECTU