FD (June 2021)

INNOVATIE De Trudo Toren, rechts op de foto, wordt deze zomer opgeleverd.

De bomen zijn al geplant.

ALLEEN SLIMME BEZOEKERS GRAAG Eindhoven kon je moeilijk een toeristische trekpleister noemen.

De lichtstad met een lampenfabriek: dat was het wel.

Maar tegenwoordig revancheert het zich als een walhalla van design, innovatie en architectuur.

Tekst en fotografie: Jurriaan Teulings

56 | zaterdag 12 juni 2021 | fd persoonlijk

fd persoonlijk | zaterdag 12 juni 2021 | 57

INNOVATIE De woontoren Haasje Over is over een skatehal gebouwd, die er al was.

I

n een hoek achter in een donkere loods op het voormalige ­Campinaterrein in Eindhoven staat een SRV-busje weg te roesten.

Het dashboard reflecteert de paarse gloed afkomstig uit de grote glazen kas ernaast. Daarin groeit, netjes op een rij, allerhande groente in met vissenpoep bemest water.

De zogenoemde aquaponische stadsboerderij hoort bij Phoodkitchen, een nieuw restaurant, dat zich in een aanpalend gebouw van de voormalige melk­fabriek op de laatste ontwikkelingen in voedselinnovatie richt. Het menu, een beetje Thais, een beetje Koreaans, wordt geserveerd op Instagramvriendelijk servies.

Volgens Tim Elfring (30), een tai-chi-adept in een op Star Trek geïnspireerd uniform, is het nog maar het begin. Phoodkitchen is het project dat hij samen met zijn vriendin, Sabine Feron (31), startte. Zij is de chef-kok in de keuken waaraan constant wordt gesleuteld. Met een voormalig ingenieur van Nasa denken ze hardop na over een toekomstige robotkeuken, die supersnel, supervers en supergezond eten produceert.

Misschien binnen afzienbare tijd wel af te rekenen met een eigen cryptomunt: de eindtoken.

Welkom in de slimste stad van Nederland. Het hoofdkantoor van

58 | zaterdag 12 juni 2021 | fd persoonlijk

Massimiliano Fuksas ontwierp deze tunnel met fietsroltrap.

Restaurant Radio Royaal, in het oude energiehuis van Philips.

Philips is lang geleden vertrokken naar Amsterdam, maar de knappe koppen zijn gebleven. Sterker nog: er is een flinke aanwas. Sabine uit Budel, Tim uit Amsterdam, maar vooral ook die gewilde ingenieur uit India en nog plusminus 170 andere nationaliteiten. Eindhoven steekt Rotterdam naar de kroon als internationaalste stad van het land. Jonge mensen die met frisse moed en voortvarendheid constant het aangezicht van de stad veranderen.

Die internationale diversiteit hangt samen met het feit dat Eindhoven tien jaar geleden al tot de innovatiefste stad ter wereld werd uitgeroepen. Dat Narendra Modi, de minister-president van India, grootleverancier van techpersoneel, Eindhoven in één adem noemt met Silicon Valley spreekt boekdelen.

Tegenwoordig claimt de stad nog immer een respectabele derde plek op de innovatiewereldrang-

is er alvast een prima voorbeeld van. In een op zich vrij onopmerkelijke ruimte, die elders misschien een yogastudio zou huisvesten, krijgt de virtualrealitytechnologie waarin Eindhovense start-ups de koplopers zijn letterlijk handen en voeten.

Sporters dragen speciaal ontwikkelde trackers aan enkels en polsen, die hen actieve deelnemers in een alternatief universum maken. VR-bril op en weg is de yogastudio: ineens bezielen je eigen ledematen die van een soort Daft Punk-robot. Die moet zich tussen zwiepende lasers en vliegende blokken staande zien te houden, boven op een toren omgeven door peilloze dieptes. Het levert een ongekend enerverende work-out op. Niet, zoals bij videogames, alleen voor de robot, maar ook voor de mens aan de andere kant van de matrix.

De Motion Experience, gewijd aan lichtkunst, is een hit op Instagram.

lijst, gemeten naar octrooien en wetenschappelijke publicaties per hoofd van de bevolking. Goed, in een octrooi kun je niet wonen.

Interessanter is hoe vernieuwing zich in het dagelijks leven manifesteert. Daarmee hoopt de stad zich internationaal te profileren, want de honger naar talent blijft groot.

Alleen slim toerisme Dat het gros van het toerisme in Nederland blijft hangen in de tulpenbollen en klokgeveldoolhoven van het noorden, vindt men bij citymarketingbureau Eindhoven­365 niet zo erg. Liever zetten ze in op knappe koppen die

na een verkennend bezoek aan de stad overwegen zich er te vestigen of er te ondernemen, in plaats van in San Francisco of Bangalore.

Voer voor de octrooikanonnen Philips, ASML en Signify, maar ook voor het levendige ecosysteem van techstart-ups dat in de stad is ontstaan. Dus werkte het bureau aan een New Dutch Manifesto. ‘De Gouden Eeuw is net begonnen’, staat daarin, en: ‘Waar is het Nederland van vandaag en morgen?’

Nou, in Eindhoven dus, vinden ze in Eindhoven. Inmiddels valt daar ook buiten de High Tech Campus veel voor te zeggen. De pas geopende Active Sports Arena

Ineens bezielen je eigen ledematen die van een soort Daft Punk-robot

Worstenbroodinnovatie Dat innovatieve van de stad kun je dus in een hippe, hypermoderne aquaponische stadsboerderij of een virtualrealitysportschool zelf ervaren. De innovatiegeest heeft zich ook in de hoofden van

fd persoonlijk | zaterdag 12 juni 2021 | 59

INNOVATIE Een ontwerp van architect Bas Termeer, in Woensel-West.

DE ENIGE PARTICULIERE SCHOOL MET VERNIEUWEND ONDERWIJS KLEINE KLASSEN + GEPERSONALISEERD ONDERWIJS + TALENTGERICHT

Boven op de winkel en werkplaats van Piet Hein Eek komt een hotel.

kleine ondernemers genesteld.

Zo kreeg zelfs het Brabantse worsten­broodje een 2.0-update. Bij bakkerij Houben ligt de toonbank vol aspergeworstenbroodjes, truffelworstenbroodjes, dozen met door sterrenchefs bedachte gourmetworstenbroodjes en zelfs koolhydraatarme sportworstenbroodjes. Bij ijssalon Intelligentia staat patat met op het menu, bestaande uit staafjes mango-ijs en een fruitfrietsausje. Dat dat lekker is, komt mooi uit, maar het is vooral erg fotogeniek, net als het geel-roze interieur van de salon.

Plug-in City Op straat is architectuur de meest in het oog springende innovatie.

Het stadium waarin het Campinaterrein zich bevindt, is dat van Strijp-S, het grootste fabrieksterrein van Philips, tien jaar geleden: aan de vooravond van een grootscheeps herbestemmingsplan. Inmiddels is Strijp-S wel een beetje vinex geworden, grapt Piotr ­Szczesniak (34), een Poolse architect, die veertien jaar geleden voor de liefde naar Eindhoven kwam.

Hij kan het weten, want hij woont met zijn compagnon annex echt-

genoot in een van de lofts die in de voormalige fabrieksgebouwen zijn gebouwd. Zijn architectenbureau Bygg is gevestigd in Plug-in City, een tijdelijk uit gerecycled materiaal opgetrokken gebouw op het voormalige fabrieksterrein.

Erachter werpt de binnenkort op te leveren Trudo Toren een schaduw over het plein. Dit 70 meter hoge wooncomplex uit de koker van de Italiaanse architect Sefano Boeri heeft op elk balkon een boom. Dat ziet er gelikt uit.

Plug-in City, daarentegen, straalt als werk- en evenementenruimte van een collectief van creatieve ondernemers gemeenschapszin

uit. Iets wat overal in Eindhoven de kop opsteekt. Het is duurzaam, circulair en coöperatief wat de klok slaat.

Verderop, op Strijp-R, maakt sloophoutalchemist Piet Hein Eek die geest op eigen wijze tastbaar in zijn nieuwe hotel, dat deze zomer opengaat. Boven op zijn workshop, designwinkel en restaurant.

Annemoon Geurts, een andere exponent van de beroemde Design Academy, opende eerder boetiekhotel Kazerne, in het centrum van de stad. De acht kamers zijn ingericht als proeftuin voor objecten en meubels van Eindhovens toptalent. Gasten kunnen de

ontwerpen uit hun kamers indien gewenst meteen aanschaffen, tot de schilderijen of een experimentele douchecabine aan toe. Ook restaurant Benz is bedoeld om designverzamelaars en opdrachtgevers kennis te laten maken met talent. Het loopt naadloos over in een 1250 vierkante meter tellende expositieruimte.

Terug naar de loods op het tot De Caai omgedoopte Campina­ terrein. Alsof de tegenstelling tussen het SRV-busje en de hypermoderne stadsboerderij nog niet groot genoeg is, staat er ook een stel robotarmen in het paarse schijnsel van de kas. Het zijn de

Er staat patat met op het menu, bestaande uit staafjes mango-ijs en een fruitfrietsausje

“WE ZIJN ZEER ONDER DE INDRUK” ALDUS DE INSPECTIE MEI 2021

DE

COOLSTE SCHOOL VAN NEDERLAND DITISHIP.NL HIP BILTHOVEN EN LAREN

BASISSCHOOL / VMBO-TL HAVO VWO / HUISWERKINSTITUUT / DIAGNOSTIEK & ADVIES / HIP-ONLINE / HIP FOUNDATION @DITISHIP

60 | zaterdag 12 juni 2021 | fd persoonlijk

INNOVATIE

Uit de aquaponische kas van Phoodkitchen komen plukverse salades.

Het eerste bewoonbare ge-3D-printe huis staat in de wijk Bosrijk.

betonprinters van Vertico, een bedrijf dat onder andere ankers voor drijvende windmolens print, maar ook enorme kunstobjecten, die tijdens de Dutch Design Week werden gepresenteerd.

Het zijn niet de enige betonprinters in de stad. In april trokken de eerste bewoners in een gebetonprint huis van Project Milestone, een primeur in Europa. Er ging heel wat onderzoek aan vooraf, maar uiteindelijk was het vriendelijk ogende bunkertje met ronde hoeken in vijf dagen geprint.

Duurzaam, snel en, wie weet, misschien ooit een oplossing voor de woningnood.

De nieuwe huizen die in de print­rij van Project Milestone wachten, ogen nog futuristischer.

En ook weer niet, want het lijken ook wel een soort hunebedden.

In dat toekomstbeeld rijdt Tim Elfring van Phoodkitchen straks misschien met een opgepimpt SRV-busje rond. Als een ouderwetse ijscoman, maar dan met salades uit zijn aquafarm. Dat de mobiele supermarkt van weleer altijd al op elektriciteit reed, past perfect in dat plaatje. Het leverde alvast inspiratie op voor een mooie benaming: TeSla. q

MEER INNOVATIES IN EINDHOVEN Deze start-ups uit Eindhoven en omgeving brengen de toekomst naar het heden. l ALPHABEATS Maakt een app die jouw gezondheidsdata analyseert om op basis daarvan de meest ontspannende muziek uit je Spotify-playlist af te spelen. l BYFLOW

Betaalbare 3D-voedselprinters voor chocokantwerk en roomkaaskunst. l MANUSVR Produceert ­handschoenen met trackers erin voor virtualreality­toepassingen. l ARION RUN Maakt inlegzooltjes die de looptechniek van hardlopers analyseren en verbeteren. l CARBYON

Ontwikkelt technologie waarmee op goedkope wijze CO2 uit de lucht kan worden gehaald.

Ruimte in je hoofd Ruimte om te genieten. En onbezorgd verder te kunnen als ondernemer. In een bedrijfspand dat bij u past en waar u de komende decennia geen omkijken naar heeft. Deel uw dromen en ideeën en laat ons meedenken over het ontwerp.

Hardeman creëert de ruimte. De ruimte om te ondernemen.

Wij hebben de ervaring, de kennis en het enthousiasme om te bouwen. Een betrouwbaar en betrokken familiebedrijf, voor wie kwaliteit en duurzaamheid voorop staat, al vijftig jaar.

www.hardeman.nl

62 | zaterdag 12 juni 2021 | fd persoonlijk