Spostrzeganie Spostrzeganie) to proces aktywnej interpretacji danych zmysłowych z wykorzystaniem wskazówek kontekstualnych, nastawienia oraz wcześniejszej nabytej wiedzy. W jej wyniku dochodzi do rozpoznania obiektu. Bruner: konfrontacja danych zmysłowych z danymi umysłowymi, do której dochodzi wtedy, gdy narząd zmysłu rozpoczyna gromadzenie informacji, które w procesie interpretacji służą włączeniu poznawanych obiektów do kategorii nadrzędnej. Sekuler i Blake: jest to proces przekładu informacji zmysłowych na język kodu, który może być zrozumiały dla złożonych struktur nerwowych systemu poznawczego. Roth: proces transformacji informacji pochodzących ze środowiska w indywidualne doświadczenie dotyczące obiektów, wydarzeń czy zjawisk, wskazujący na narządy zmysłów jako stacje przekaźnikowe tej przemiany. Podstawowe pojęcia a) Bodziec: forma energii zdolna zapoczątkować proces spostrzegania b) Dystalny (poza systemem poznawczym) c) Proksymalny (np. obraz na siatkówce) d) Wrażenie: najprostsze procesy psychiczne, w wyniku których dochodzi do odzwierciedlenia w umyśle pojedynczych właściwości rejestrowanych obiektów e) Spostrzeżenie: całościowe odzwierciedlenie obiektów, składających się na ten obiekt bodźców dystalnych i wywołanych przez nie wrażeń. f) Wrażliwość g) Czułość h) Próg wrażenia, absolutny próg wrażenia - to minimalna wartość bodźca, aby został on zauważony i) Próg czułości j) Typy receptorów – typy wrażeń. k) Schemat procesu percepcji l) Detekcja sygnałów; Aby spostrzec bodziec jego wielkość musi być odpowiednia, tzn. przekroczyć próg absolutny m) Prawo Webera; Aby zauważyć różnice między dwoma bodźcami różnica musi przekroczyć próg n) Optymalna ilość spostrzeżeń o) Deprywacja sensoryczna (Siegel) Redundancja sensoryczna (selekcja uwagi) Bottom-up - Uwaga pozwala wychwycić bodziec, Odbiór i kodowanie wrażeń zmysłowych dzięki detektorom cech, Przechowywanie efektów recepcji w pamięci ultrakrótkotrwałej (USTM), Identyfikacja bodźców dzięki wiedzy zgromadzonej w pamięci trwałej (LTM) Top-down - Identyfikacja obiektów w polu percepcyjnym jest możliwa dzięki temu, że reprezentację percepcyjną konfrontuje się z danymi umysłowymi.
1