Franz Marc
Erns Ludwig Kirchner
ESPRESIONISMOA Espresionismo izenak erreferentzia egiten dio XX.mendeko Alemaniako arteari.
• • • • •
Aurrekariak: Van Gogh, E.Munch, Goya,… Alemania eta Eskandinabian izan zuen indar gehien Alemanian: IMG ondoren,…etsipen giroa nagusi… Ordena, oreka,harmonia eta perfekzioa baztertu egingo dira Helburua; gogo aldartea adieraztea,gehienetan angustia, samina,… Errealitatearen razionalizazioa edo kolorea ez dira ardura nagusia izango, bai ordea, mundu zentzugabearen eta angustiaz beterikoaren irudikapena • Bi talde: –
ZUBIA - Die Brücke (Bizitzako ikuspegi ezkorra azaleratuz: giza bakardadea, larridura,..) – ZALDIZKO URDINA - Der blaue Reiter ( bizitzaren ikuspegi baikorra)
EZAUGARRIAK: • Gizarte industrializatuetako baloreak baztertu eta lehentasuna emango die emozio edo izpirituaren emozioei • “Mundu ikustezina” askatzeko desitxuraketaz bailatuko dira. •
Inpresionistek errealitateko datuak aztertzen zituzten,expresionistek aldiz,errealitatea bera adierazten dute.Subjetibotasunean oinarritutako sortze prozesua izango da arte lana.
• Naturako irudiak, koloreak DEFORMATU zituzten. IDEIA EDERTASUNAREN aurretik • Gaiak: larridura,bakardadea,eta giza miseria
•
Inguruan ikusten zituzten antsietatea,gizartea zatiketan landu zuten
•
Gizartearen arauekiko oposizioa,errebeldia,instintoen askapena…
•
Gaiak: Dramatikoak,kolore bortitzak.Formak latzak,ertz askodunak.Pintzelkada lodiak.
•
Gaueko eszenak,kabareteak… Formas angulosas, abruptas y ondulantes muy marcadas que provocan inquietud y miedo
Atmósferas agobiantes o inquietantes
Figuras alargadas, simplificadas a veces de manera grosera, se apelmazan, sin conexión unas con otras
Bruscos cambios de perspectivas y puntos de vista
Utilización arbitraria de colores fuertes, intensos, puros ( con abundante empleo del negro)
Trazos nerviosos de gruesas líneas Temas de la vida cotidiana le sirven de excusa para hacer una alegoría a base líneas, planos y colores (importan más formas que temática)
Complicadas composiciones en forma de X, V o N
Postdamerplatz Mujeres paseando Expresionismo alemán “Die Brücke” (zubia) Erns Ludwig Kirchner
Pretenden concienciar a la sociedad ( cierto componente social) para cambiarla a través de una nueva ética
•
Espresionismoaren interpretazio izpirituala.
•
Gizarte egoerari aurre egiteko izpirituaren erresuman babestuko dira.
•
Errealitatearen barneko EGIA askatzen saiatu(materiala albo batera utzi eta mistizismora hurbilduz)
•
Abstrazio bidea ireki zuten
Transición entre lo figurativo y lo abstracto
Fuertre carga simbólica expresiva: caballos expresan estado de pureza al que ha de llegar la sociedad Continuidad del movimiento
Superposición de planos
Perfiles ondulantes
Colores luminosos y arbitrarios
“Der blaue Reiter” (zaldizko urdina) Franz Marc Caballos azules
• • • •
1910ean Kandinskyk 1go obra abstraktua margotuko du Gai alai, kolore bizi eta modu arbitrarioan banatuak agertuko dira Pintura ez objetiboraino iritsi zen, bere barneko mundua islatzeko ahaleginean.Horretarko errealitatekoak ez ziren formak aukeratu zituen P. Mondrianekin batera abstrazioaren sortzailetzat hartzen da
Composición con ritmos diagonales
Formas, líneas y color adquieren independencia gradualmente de la realidad Movimiento más estético
Todavía aparecen algunos elementos reconocibles
Equilibrio entre colores alegres y formas
“Der blaue Reiter” (el jinete azul) Wassily Kandinsky Murnau con iglesia
Asociación de formas, de color, de líneas, de direcciones de tensiones, de concordancia o discordancias de acuerdo a ciertos criterios que dotan a la composición de la estructura autónoma en belleza Torbellinos, corrientes tienen su traslación espiritual
Vincula tonalidades cálidas-frías con notas musicales
Paralelismo entre pintura y música
Intenta influir en el alma del espectador
Paralelismo entre pintura y música
Pintura se independiza de los objetos materiales
“Der blaue Reiter” (zaldizko urdina) Wassily Kandinsky Lehenengo akuarela abstraktua
Koloreen balioa
Gorria: poder, energía Horia: calor- pasión Berdea: calma Urdina: frío- espiritualidad Beltza: la nada Grisa: estatismo Zuria: silencio positivo
Triangelua Arriba:fuerza Abajo: tristeza
formen balioa
Semizírkuloa
ameboideak
(naturaren ikuspegia Oraindik hor dago)
Inprobisazioa (inskonszientziatik jaioak)
Con base recta: tranquilidad
Ascendente: alegría Lerroak Horizontal: calma Descendente: tristeza Puntuak
Inpresioa
Perfección
zírkuloa
Significación propia A partir años 30
konposizioa (Analisia burutzen du, egoera Kontzientean oinarrituz)
“Der blaue Reiter” (zaldizko urdina) Wassily Kandinsky
grosor energía
W.KANDINSKY • • • •
•
Moskun jaio zen.Zuzenbidea eta ekonomiako ikasketak burutu zituen Munichen arte ikasketak “Artearen izpiritualtsuna” izenburu dun liburua argitaratu zuen 1911ean(Teoria estetiko azaltzen zuen bertan) Lehenengo etapari, espresibo edo musikala deitzen zaio: kolore orban dinamikoz soltez osatua dagoelako. Bigarren garaian, Bauhauseko irakasle izan zenekoa: pintura abstarktu geometrikoaren alde egin zuen batez ere. Zeinu eta kolorezko hizkuntza propioa sotu zue. Sentipen eta bizipenak kanporatzeko erabiliz.Musika eta pintura lotura (kolore zein forma)
•
II.MG ondoren,Espresionismo Abstraktua izenaz ezagutu zenaren aitatzat hartzen da. Estilo hau Europan eta batez ere Amerikan hedatu zen
Filosofia • • • •
Izenak inpresionismoaren oposizioan dago. Espresionismoa barrutik kanporako mugimendu bat da. Honen jarrera agresiboa izan daiteke. Mugimendu honek badauka zerbait komunean inpresionismoarekin: – biak errealistak dira – biek eskatzen duten artistaren konpromisoa errealitateko arazoarekin.
• Espresionistak haien gizartean sartuak daude, ez dira saiatzen horretatik ihes egiten.
Historia • Lehen Alemaniar espresionismoa 1905ean jaio zen Die Brüke mugimenduarekin, tradizio figuratiboarekin erlazionatuta dagoela. • Artistek mundua giza izakien baldintza esistentzial sakona bezala ulertzen zuten: – Errealitatea kaptatzeko desioa – Errealitatearen posesioa izatek angustia.
Die Brücke • Die Brücke artisten komunitate sendo bat zen, programa idatzi batekin. • Taldeko kideak dira: – – – –
Kirchner, Nolde, Schiele, Kokoschka.
• Garai hartako Alemaniako egoera iluna zen, eragin artistiko desberdinez. • Die Brücke-k elementu iraultzailea gehitzea proposatu zuen inpresionismoaren aurka jartzeko.
Die Brücke • Ezaugarriak: – – – –
Errealitatea sortzen duen errealismo bat da; Ezer ezetik hasten dira, bakarrik artistaren ideiengandik; Materiak artistengan eragina dauka; Gaietan eguneroko eszenak daude (kaleak, jendea kafetegietan); – Lanak gogor xamarrak dira.
Die Brücke • Haien iritzian teknika ezin da asmatu, lana besterik ez da. • Grafikoen kontrola garrantzitsua da, bereziki xilografia, honetan egindako lana biolentoa eta amaiera irregularrarekin izan daitekeelako. • Teknika: – pintura dentsoa da, kolorez beteta, mantxa eta tonalitateen faltarekin; – prozesua emaitza baino garrantzitsuagoa da.
Die Brücke • Artistak zuzenean egiten du lan irudian eta koloreak aukeratzen ditu haren umorearen arabera. • Deformazioak arruntak dira eta batzuetan erasotzaileak izan daitezke. • Kultura primitiboen lanetan aurkitzen dute inspirazioa. • Ez dute edertasuneko kontzeptu bat, haientzat dena aldatzen da itsusia, deformea izateko: itsusiaren poetika da.
Die Brücke • Artista espresionistek uko egiten diote burges izateari eta talde hau kritikatzen dute. • Haien iritzian, izaera sorkuntza propioa da eta lan industrialaren oposizioan dago, azken honek humanizaziorik gabeko gizarte bat sortzen duelako. • Sexuaren gaiarekin obsesionatuak daude gizon eta emakumeen erlazioa gizarteko oinarria delako. • Gizarteak honelakoa da – – – –
deformatzen du, perbertsoa da, negatiboa da, alienatzen du.
Der Blaue Reiter • Die Brücke 1913an desegin zen Der Blaue Reiter taldeak haren ikerketekin hasi zenean, jarrera ez horren konprometituko batekin. • Talde honetako kideak dira: – – – – – – –
Beckmann, Dix, Grosz, Marc, Macke, Kandinsky, Klee.
• Ez dute programa definitu bat eta haien norabidea espiritualagoa da.
Der Blaue Reiter • Haien helburua nazioarteko erakusketak koordinatzean datza haien idazkera polemikoak indartzeko. • Talde honetako artisten ideiak ez dira iraultzaileak baina klasizismoaren aurkakoak dira. • Matisse-ren eragina dute, eta baita ekialdeko artekoa eta baita musikarena. • Sinboloak gauza arruntetara mugatzen dira, komunikazio estetikoa nagusitzen den bitartean.
Der Blaue Reiter • Mugimenduko ezaugarriak dira: – – – –
kolorearen eta honen esanahiaren garrantzia; primitibismoa; inprobisazioa; lerro eta forma desberdinen inklusioa: • bihurguneak, • zigzag-ak, • mantxak;
– artea komunikazio bezala ulertzen da.