ARTE ERROMATARRA
• K.a. VIII mendetik K.o. III mendera arte. • Bi eragin nabarmen: grekoena (Grezia) eta etruskoena (Italia) • Gizabanakoaren goraipamena, soiltasuna, praktikotasuna eta luxurik eza.
Kronologia erromatarra • K.a. 510 : Errepublikaren hasiera.
• K.a. 500-300 : Beste herri latindarren aurkako gerrak. • K.a. 30-K.o.14 : Augusto. Inperioaren hasiera. • K.o. 14-117 : Tiberio – Trajano. • K.o. 117-235 : Adriano – Alejandro Severo. • K.o. 235-315 : Maximiliano – Constantino.
• K.o. 395 : Inperioaren banakuntza (Roma-Constatinopla) • K.o. 473 : Mendebaldeko Inperioaren erorialdia
Erromatar inperioaren hedapena
Eragina arte erromatarran Etruriar artea
Eskultura dekoratiboa
•Hiriaren oinplanoa eta antolaketa
•Etxea-estalkiak: compluvium eta displuvium •Ordena toskanoa
Greziar artea •Greziar tenplua •Ordenu arkitektonikoak: koloma eta taulamendua
•Arkua-ganga-kupula •Lurperaketak Erretratoa
Latinoen artea
•Tenploa: idulkia, pronaos-naos hirukoitza Funtzionaltasuna
• Hala ere, akats handia izango litzateke arte erromatarra arte grekoen imitazio hutsa dela pentsatzea.
• Erromatarren organizazio hiritarrak, sozialak, erligiosoak eta politikoak eraikitze arkitektoniko berriak eskatzen ditu.
• Grezian izaera erligiosoa, Erroman izaera zibila eta militarra, izaera praktikoa. Ingenieritza lanak eta ez lan artistikoak.
Erromatarren pintura eta mosaikoa
AURREKARIAK: greziarren ezagutza teknikoa gorenera eraman. a.- EZAUGARRI TEKNIKOAK: EUSKARRIAK:
•Ohola: formato txikia Enkaustozko pintura teknikan ( Argizaria, aglutinatzaile) •Hormetan: Freskoa.
b.-EZAUGARRI FORMALAK: •Modelatua: argi itzal jokuaz ondo modelaturiko irudiak •Irudi bildua: persperktiba gorputzetan aplikatuta •Espazioen perspektibaz pertsonaiak koherentziaz egokituko dira. •Gaia: mitologikoa eta prosaikoa (biluziak)
HORMA PINTURAN LAU ESTILO BEREIZTU ZIREN: 1.- Inkrustazio bidezkoa: Abstratuena Estaldurak pintura bidez imitatuko dituzte ( marmola,…) 2.- Arkitektura elementuak imitatu: Eszenetan ordena klasikoko elementuak eta giza irudiak. Bista engainatzen saiatu,”handituz”,sakontasuna bilatuz 3.- Arkitektura elementuak eszena askeagoetan:Apaingarria Erlaizak, horman izekitako kuadroak baleude bezala, begiari tranpa eginez…
4.- Antzerki girokoa: Dekoratua eta errealitatea luzatzen zen, elementu ilusionistak sartuz. Forma arkitektonikoak,paiasai fantastikoak eta eszena mitologikoak.
Lehenengo estiloa edo inkrustazio bidezko estiloa.
Logelen tamaina handitzen laguntzen zuten arkitektura elementuen irudikapena perspektiban
Hirudimentsionaltasunaren ilusio efektua
Bigarren estiloa. Arkitektonikoa
Kuadro txikiagoak,dekorazioaren multzoan integratu
Marrazkia kolorearen gainetik
Irrealak diren arkitekturak
Greziar tradizioko apaingarriak (Zutabeak,estatu ak,kandelabroak, ..)
Hirugarren estiloa. Apaingarria. Bigarrenak imitatu zituen arkitektura-formak bideratu zituen hirugarrenak, baina eszena askeago landuz.
Sartu irten ugari
konposizio konplexua
Pintzelkada solteak, kolorea marrazkiaren gainetik Gehiegizko dekorazioa Eszena fantastiko, mitologikoak kuadro barruan Antzerkiko elementuak: gortinak, maskarak etb,..
Kolore asetuak
Laugarren estiloa. Antzerki giroko estiloa, ilusionista. Dekoratzean gain errealitatea luzatzen ari zen sentipena sorrarazten zuten elementu ilusionistez itxuraturiko giroak ere sortuz.
MOSAIKOA •Greziar pinturen kopietan oinarrituta: Opus vermiculatum* •Hasieran zoruetan bakarrik, I.mendetik aurrera, hormetan. •Teselekin eginak daude: koloretako harri txikiak dira:Opus tesellatum
•Zeramika esmaltatuzko pieza txikiak ere izan zitezkeen. Erromatar ekarpena: Koloretako harri handien zatiak batuz lortutako lanak: crustae Obra: opus sectile. Kolore neutroak nagusi: zuri, grisak,… •Ez dira pintura sentsazioa emateko bai aldiz, irudirik gabeko harriak Imitatzeko. •Gaiak: mosaikoaren kokapenaren arabera.
•OPUS Vermiculatum Se utilizan teselas cuadradas para perfilar el diseño principal, siguiendo cuidadosamente los contornos de la forma y realzándolos con las estelas dispuestas en forma de gusano (vermis significa gusano en latín). Esta técnica crea un efecto de halo alrededor de la imagen principal. OPUS VERMICULATUM: procede de Egipto. Las piedras que se utilizan son muy pequeñitas permitiendo líneas curvas para realizar contornos y divisiones. Se combina con el OPUS TESSELLATUM para su relleno y el VERMICULATUM para los contornos, como ya se había indicado. •OPUS Tesellatum Técnica en la que las teselas cuadradas están dispuestas en líneas verticales y horizontales dando lugar a un diseño en forma de reja. Es una técnica muy efectiva para rellenar fondos.
OPUS Vermiculatum
. Opus tesellatum
Mosaico romano figurativo en la villa romana de La Olmeda, Pedrosa de la Vega (Palencia, Castilla y Le贸n).
Vista parcial del mosaico romano de la villa del Camino de Albalate (Calanda), sito en el Museo Provincial de Teruel.
2`70 m.
5`10 m.
Alejandro en Issos. Opus vermiculatum
Pintura eta mosaikoa
1 estiloa: kolomak eta marmol plakak irudikatuz. 2. Estiloa: paisaiak. Pilastra, zokalo eta kolomaz enmarkatuta
3. Estiloa: Arkitektura irudikatzen da. 4. Kolore iluneko hondo batean kuadro desberdinak
Pertsonaiak- narratiboa. Formak itzal gabeak, tonu urdin, more, undinak fondo gorri bizian
Freskoa
Enkaustika
Mosaikoa:
opus sectile eta tesellatum
ERROMATARRA
Bizantziarra
Paleokristaua Islamiarra
Prerromanikoa
ERROMANIKOA