SU RR EA LIS MO A
Jatorria • 1924an argitaratu zuen Andre Breton poetak Surrealismoaren lehen agiria.Mugimenduaren sorrera-agiria. • Mugimendu artistiko honek artistak, pentsalariak eta ikertzaileak elkartu zituen. • Denek aurkitu nahi zuten inkontzienteko espresioa • Definitu nahi zuten: – Estetika berri bat – Humanitate berri bat – Orden sozial berri bat
Jatorria • Hauen aurrelariak italiar pintore metafisikoak izan ziren • Mugimendua ofizialki jaio zen Andre Breton-ek Surrealismoko manifestua argitaratu zuenean • Bretonek komentatzen zuen pentsaera arrazionala errepresiboa zela eta sorkuntza eta irudimenaren aurka zegoela eta horregatik espresio artistikoaren aurkakoa zen • Bretoned Freud miresten zuen eta honen subkontzienteko kontzeptua
Hasierak • Arteko forma abstraktu batzuei zuzenean lotuta dago • Lehen Mundu Gerra amaitu zenean Tristan Tzara, Dada.ko liderrak gizartea eraso nahi zuen eskandaluaren bidez • Bere ustetan gerrako monstruosidadea sortzeko gai zen gizarte batek ez zuen artea merezi beraz artearen aurkakoa sortu nahi izan zuen, elementu itsusiz beteta edertasunaren partez.
Hasierak • Tzarak ofenditu nahi zuen burgesiako mundu industrial berria. • Bere biktimak ez ziren isekatuak sentitu. • Arte hau aurreko artearen aurkako erreakzio bezala ikusi zuten. • Emaitza hasieran lortu nahi zuenaren aurkakoa izan zen eta anti-artea artea bihurtu zen.
Hasierak • Artisten talde batek ez zuen Tzararen ideiak jarraitu. • Mugimendu Surrealista bere gorenera iritsi zen Dada-ren ondoren.á • Bretonek bideratu zuen. • Artistek Freud eta Jung-en lanak ikertu eta ikasi zituzten. • Artista batzuk bere burua espresatu zuten: – Tradizio abstraktuan – Tradizio sinbolikoan
Taldeak • Espresioko bi formek bi joera desberdinak markatu zituzten: –Automatismoa –Beristikoa • Biak dira Freud eta Jung-en interpretazio desberdinak.
SURREALISMOA • Aurrekariak: El Bosco, Goya,…eta Dadaismoa
Dadaismoa: Antiartea • IMG ostean sortua • Gizarte ordenari, gerrari eta basakeriari uko egin nahi izan zioten • Munduaren egoeren dezepzioak, etsipen pertsonalak eta ordena ezarria iraultzeko gogoa adierazi zuten
SURREALISMOA Frantzian sortu zen Andre Bré eskutik. Surrealismoa Brétonen ton subkontzientearen mekanismoetan oinarritu zen. Surrealistek, imajinazioa eta pentsamendu irrazionalaren bitartez, errealitatea irrazionala gainditu nahi zuten. 1924ean, Andre Brétonek Manifestu Surrealista idatzi zuen, bertan honelakoak agertuz: “Surrealismoak pentsamenduaren aginduak jarraitzen ditu arrazoiaren parte hartzerik gabe. Ez ditu kezka estetiko edo moralak kontuan hartzen. hartzen.” Andre Bré Bréton eta Paul Eluard izan ziren idazle surrealista ezagunenak. Literatura arloan, automatismoa (idazkera automatikoa) eta anaglifoa izan ziren aurkikuntza nagusiak.
SURREALISMOA •
Manifestu haretan euren dotrinaren nondik norakoak idatzirik gelditu ziren. ARRAZOIA= irudimenari garatzea galarazten dion kortse deseroso bat besterik ez da. Lokarri horiek hausteko, subkonzientera iritsi behar da. Nola? AUTOMATISMOA erabiliz: logika gabe marraztu,eskuari askatasun osoa emanez,jolas sortzaileak erabiliz,… •
Bi joera eman ziren: Abstrazioa: Miro( pinturaren funtsezko elementuekin baliatu: kolorea,lerroa, konposizioa,..) Metodo paranoiko kritikoa: Dalí
SURREALISMOA López Cruces nos recuerda qué se entiende, Dalí literariamente hablando, por anaglifo: anaglifo “Dal Dalí, Buñ Buñuel, uel, Lorca y otros crean anaglifos en las reuniones celebradas en el cuarto del último en la madrileña Residencia de Estudiantes. Eran, según Moreno Villa, una «especie de mí mínimos poemas, ocurrencias graciosas, que constaban de tres sustantivos, uno de los cuales, el de en medio, habí había de ser "la gallina". Todo el chiste y la gracia estribaba en que el tercero tuviese unas condiciones foné fonéticas impresionantes por lo inesperadas» inesperadas» y careciese de toda relació relación con el primero.” primero.” Y ofrece los siguientes ejemplos, el segundo de los cuales se atribuye a Pepín Bello:
SURREALISMOA
El té, El té, La gallina Y el Teotocópuli.
El pin, El pan, El pun, La gallina Y el comandante.
Irudi arloan, premisa berdinak jarraitu zituzten artista surrealistek, hau da, subkontzientea, imajinazioa eta pentsamendu irrazionala erabiliz, errealitatea gainditzea. Artista ezagunenak Salvador Dalí Dalí, Max Ernst, Ernst, René René Magritte, Magritte, Yves Tanguy eta Jean Arp izan ziren. Salvador Dalí Dalí, Luis Buñ Buñuel eta Federico Garcí García Lorca kideak izan ziren Madrilgo Residencia de Estudiantes delakoan. Buñuel eta Dalík pare bat filma egin zuten elkarrekin. Subkontzientea hainbat irudi biltzen zuen biltegi handi bat zen surrealistentzat, eta hortxe arakatu zuten euren irudien bila. Euren lanetan ametsen mundua irudikatu zuten pentsamendu arrazionalari kasurik egin gabe.
SURREALISMOA
Características generales
Espacios atemporales
Dibujo muy preciso, académico (gran interés por primitivos flamencos y autores renacentistas)
Luz irreal que inunda todo el espacio Línea acota los Minuciosidad dibujos con gran naturalista rigor y nitidez, a veces con auténtica obsesión por reflejar fielmente la realidad
Temática extraída del subconsciente de forma lúcida
Método paranoico-crítico (blando- duro)
Perspectivas Formas simbólicas Formas Anamorfosis que tienden al (temas eróticos Naturalistas (formas ambiguas) infinito (sensación (fetichismo), obsesiones descontextualizadas de silenciosa soledad) infantiles sobre muerte y putrefacción) Plumas como pestañas Langosta Lirio: pureza=amor puro la masturbación. hormigas= secreciones sexuales
Contraste de colores luminosos, muy brillantes y contrapuestos (amarillos y azules)
Personajes solitarios, diminutos perdidos en la inmensidad
Surrealismoa Salvador Dalí El gran masturbador
•
Formula estetikoak behin eta berriz errepikatu zituen
Características generales: luz irreal, espacio infinito, etc.
Línea de horizonte muy elevada
Elementos del paisaje (costa de Cadaqués) son intemporales y por tanto se representan duros
Formas blandas reflejan fluir del tiempo
Surrealismo Salvador Dalí La persistencia en la memoria
anamorfosis
cortinas
cuadros
chimenea
sillón
escaleras
Concebido para después realizarlo tridimensionalmente
Surrealismo Salvador Dalí Retrato de Mae West
Fragmentación y descomposición de partes anatómicas Espacio del cielo ocupa la mayor parte de la tela
Cabeza contraída contemplada desde un punto de vista bajo
Organización en ángulos que permite encuadrar fondo
Dicotomía entre mano aferrada con dureza al seno y mano lánguida en el suelo
Vibrante contraste de colores ( de anaranjados del suelo a azules del cielo)
Surrealismo Salvador Dalí Canibalismo de otoño
Elefantes con obeliscos (como plaza de Roma) cuyas patas se deforman para ser de insectos Luminosidad transparente Eclosión de granada: en acentuado escorzo un pez que regurgita dos tigres
Bayoneta símbolo de picotazo Todos los elementos levitan (sensación de ingravidez)
Abeja alrededor de la granada se transforma:
Surrealismo Salvador Dalí Sueño provocado por el vuelo de una abeja alrededor de una granada
Fragmentación de imágenes que dan sensación de falta de unidad Sensualidad y erotismo (representación de Gala, su musa)
Posible influjo de su admiración por la física atómica
anamorfismo
Hombre (con la postura preferida de Dalí, recostado y con la cabeza apoyada en la mano)
galgo
mandolina
Cabeza (tal vez de Freud, padre del psicoanálisis)
Surrealismo Salvador Dalí El enigma sin fin
Etc. Múltiples formas entrelazadas sin solución de continuidad para proclamar lo ilusorio de la visión humana
•
Gala: musa, maitale,laguna,modeloa
Homenaje a progreso científico junto con una vuelta a verismo renacentista
Juegos ópticos
Figura que se descomponen Capacidad de fusionar forma y fondo
Respeto a las leyes de la perspectiva lineal renacentista
Gala viendo el Mediterráneo y rostro de Abraham Lincoln Surrealismo Salvador Dalí
Galatea de las esferas
Fuerte carga simbólica: caballo = brutalidad Elefante con mujer = lujuria, Elefante con palacio = riqueza
Descontextualización: cuerpos salen cajones
Patas de insectos en mamíferos
Mujeres muy estilizadas sin rostro y con muletas
Llanuras infinitas que se pierden en la lejanía
Sombras alargadas
Las tentaciones Jirafas ardiendo de san Antonio Surrealismo Salvador Dalí
Cruz formada por ocho cubos perfectos en su geometría que flotan y no se tocan entre ellos ni con Cristo (que se convierte en el noveno elemento, adquiriendo el 9 un valor simbólico especial)
Cristo de cuerpo intacto, sin heridas ni sangre
Reflejo de sombra en madero
Cristo contemplado en contrapicado intenso y con la cara oculta
Profundo escorzo en picado
Intensidad luminosa sobre Cristo acentúa dramatismo Gala aunando los papeles de la Virgen y San Juan con pose teatral Espacio de gran profundidad donde contrasta ajedrezado de baldosas con costas de Port Rigall
Efectos de claroscuros
Vista de costa gerundense (Port –Lligat al fondo)
Corpus hipercubicus
Cristo de San Juan de la Luz
Surrealismo Salvador Dalí
SURREALISMOA
SURREALISMOA
SURREALISMOA
SURREALISMOA
SURREALISMOA
Surrealismoaren borroka • Automatistentzat naturako misterioren hurbilpena ez da inoiz gai izango kontzientziako misterioa ulertzeko • Surrealismo beristikoaren helburua Bretonek deskribatua da askatasunaren kausa eta gizakiaren eraldakuntzaren kontzientzia bezala.
Surrealismoaren borroka • Surrealisten lanetan aurkitzen dugu: – Artista hauen legadoa • • • •
Bosch Brueguel William Blake XIX. mendeko pintore sinbolistak
– Filosofiako betiko galderak – Psikologiaren bilaketa – Mistizismoaren espiritua
Surrealismoaren borroka • Desioan oinarritutako lana da eta mundua sortu zuten indarrak gure munduko ikuspegia argitzea nahi zuten. • Haiek lagundu behar gaituzte gure gizaki potentziala garatzen.
Surrealismoaren borroka • Surrealista beristikoek onartu zuten zailtasunak izan zituztela XX. mendeko bigarren partean mugimendu kultural garrantzitsu bat bihurtzen saiatu zirenean. • Estatu Batuetan abstrakzioa eta modernitatea ondo garatu ziren.
Surrealismoaren borroka • Artista abstraktuen sinesmena konpartitu zuten: – “Action painting-eko kaosa eta automatismoa askatasuneko espresioa ziren eta – forma, dependentzia eta inhibizioa elkarrekin ibiltzen zirela.
• Estatu Batuetako arteko establezimenduek irudia eta forma begiratzen zuten eta mesfidantzaz ikusi zituzten beste espresio artistikoak Pop Art garatu zen arte.
Surrealismoaren borroka • Surrealismoak borrokatu behar izan zuen estilo hauen aurka: – Pop-Art – Fotoerrealismoa
• Surrealismo beristikoa izan zen XX. mendean zehar indar kulturala bezala errekonozitua izateko borrokan jarraitu zuen mugimendu artistiko bakarra.
Ezaugarriak • Psikoanalisiko eragin handia zuen: – Irudiak konplexuak dira, konfusoak, ametsetakoak bezala – Errealistak izan zitezkeen ere baina beti estilo irrazional batekin, ametsetako fantasiak deskribatuz.
Ezaugarriak • Mugimendu hauen eragina jaso zuten:
• Sinbolismoa • Giorgio de Chiricoren pintura metafisikoa • Dadaismoa
Ezaugarriak • Haietako batzuk estilo abstraktuagoa zuten. • Kasu hauetan teknika espontaneoak aurkitu zituzten, prozedura psikoterapeutikoen arabera modelatuak, elkartze askea erabiliz kontzientziako kontrola ezabatzeko modu bat bezala eta pentsaera inkontzientea erabiliz, gorpu eskisito batean bezala.
Gorputz eskisitoak • Lan bisualak edo literarioak sortzeko teknika aleatorioak ziren • Ekintza hau normalean joku bat bezala hartzen zen. • Joko zahar batean oinarrituta zegoen. Horretan partaideek paper baten txandaka idazten zuten eta denek gehitzen zuten haien kontribuzioak lan horretarako.
Gorputz eskisitoak • Teknika hau artistek erabili zuten bai marrazkietan baita collage-etan ere. • Lehenengo lanek umeen lanak gogoratzen dituzte irudiak adin desberdinetakoak eta maila desberdinetakoak bezala agertzen direlako eta gorputz horretako parte bakoitza jokalari bati zegokion.
Gorpu eskisitoak • Gehienak bukatu zuten giza gorputza gogoratzen dituzten irudiak bezala. • Hasierako gorpu eskisitoetan parte hartu zuen Tanguy, Miro eta Man Ray. • Beranduago bilakaera bat egon zen eta bide berriak asmatu zituzten lanak pasatzeko medio desberdinak erabiliz.
Artistak • Mugimendu honetako artista garrantzitsuenetarikoak dira: • • • • • • • • •
Max Ernst Frida Kahlo Marc Chagall Joan Miro Man Ray Salvador Dali René Magritte Yves Tanguy Oscar Dominguez
Teknikak • Surrealismoak Dadaismoaren prejudizioko falta berdina dauka, bai argazkilaritzako prozedurak erabiltzerakoan baita tresnak haien erabilera normaletik kanpo jarriz. • Teknika tradizionalak erabiliak izan ziren era irudimeneko irudiak plasmatzeko baliogarriak direlako.
Max Ernst • Formako kritika sakonetaraino joan zen, estiloko irudikapena bezala eta estiloa batasuneko elementu bat bezala kontsideratuz. • Edozein teknika erabili zuen honek balio baldin bazuen bere ideiak transmititzeko. Erabili zuen: – Collage – Frottage
• Bere obra askotan kultura burgesaren zabor pilo bat da.
Joan Miro • Inkontzientea irudikatzeko klabe sinbolikoak erabili zituen. • Bere printzipioa ez da mundu organikoa. • Bere lana garbia da. • Bere mitologia erreza, transparentea. • Bere pintura lasaia da, kromatikoki askea, orekarik gabe sinbolo eta koloreen artean.
Hans Arp • Dadaismoan aritu zen hasieran. • Forma organikoak irudikatzen zituen, bai pinturan baita eskulturan ere. • Erabiltzen zituen: – Forma geometrikoak – Irudi ortogonalak – Forma kurboak, ahurra eta ganbilak.
Yves Tanguy • Anti-Natura sortu zuen: – Amaierarik gabeko paisaiak, – Planetetako kokapenak – Argia edo eguzkiaren falta – Bizia organiko baten aztarnak: • Hezurrak • Fruitu momifikatuak • Fosilak eta maskorrak
Salvador Dalí • Bere ikuspegia konnotazio sexualez beteta dago. • Lan oso erretorikoak. • Pagano eta sakratuaren nahasketa • Boltxebismoa era ziniko batean tratatu zuen. • Erreakzio eta anarkiaren nahasketa anbiguoa. • Konposaketa oso konplikatuak.
SURREALISMOA
SURREALISMOA
SURREALISMOA
SURREALISMOA
SURREALISMOA
Zabalkuntza • Beste artistek kolaboratu zuten mugimendu surrealista zabaltzeko, bai Europan baita Estatu Batuetan ere. • Laster agertu zen errealitateko arazoak saihesteko era bat bezala honen bidez: – anbiguedadea – Paradoja
Zabalkuntza • Mugimenduak prestigio irabazi zuen beste artistak hurbildu zirenean, Picassoren kasua bezala. • Kubismo analitikoa, objektuak deskonposatzerakoan, Surrealismoaren antzeko lan bat egin zuen. •
Rene Magritte • Irudiaren logika falta era sakonenean landu zuen artista izan zen. • Anti-Historia asmatu zuen. • Normaltasuneko zentzu falta aurkitu zuen. • Detaile handiz lan egiten zuen eta irudiak errealistak dira baina esanahi anbigua dute, bikoitza.
SURREALISMOA