BOUWUNIE ruwbouw en afwerking 2013 - 2014 by Elma Media

WEGWIJZER 2013 - 2014 B O U W U N I E - R uwbouw en A f wer k in g 2 0 13 - 2 0 14

ruwbouw en afwerking

27/08/13 11:49

4000-5321-POM01+rug.indd 1

Hoe zou u dit probleem in 30 seconden oplossen?

tesa® 4600 - Xtreme Conditions

Xtreme Conditions Onmiddellijke hermetische afsluiting dankzij siliconen in de vorm van een zelfvulkaniserende tape ■ Uitstekend bestand tegen brandbare materialen, oliën, zuren, oplosmiddelen, zout, water en UV-straling ■ Extreem temperatuursbestendig van -60°C tot +260°C ■ Elektrische weerstand tot 8000 Volt ■ Voor lekkages onder hoge druk tot 8 bar ■ Voor permanente en tijdelijke toepassingen, binnens- en buitenshuis ■ Schoon verwijderbaar zonder lijmresten achter te laten op de meeste ondergronden ■

www.tesa.be

4000-5321-POM02.indd 1 1_1 st C5-21-3000-0641.indd 1

27/08/13 02-05-13 11:49 12:00

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 1

27/08/13 12:15

De familie Flex Vario-Giraffe® wordt groter. Met de nieuwe Flex Handy-Giraffe® WSE 7 Vario wordt de toepassing van het slimme wisselkopsysteem uitgebreid. Met de Vario-Giraffe® WST 700 VV introduceerde Flex in 2009 een totaal nieuw, intelligent wisselkopsysteem dat het wisselen tussen een ronde en driehoekige schuurkop zonder gereedschap mogelijk maakt. Nu wordt de FLEX Giraffe-familie uitgebreid met een extra schuurmachine met dit wisselkopsysteem. De nieuwe, kleine en handige Handy-Giraffe® WSE 7 Vario vult de Vario-Giraffe® perfect aan, vooral als het gaat om het werken in compacte ruimtes en voor kleinere wanden plafondoppervlakken. FLEX POWER TOOLS BVBA Toekomstlaan 4/3 - B 2200 Herentals Tel.: 0032 (0) 14 22 05 72 info@flex-tools.be - www.flex-tools.be

4000-5321.indd 2 1_1 st C5-21-3000-1262.indd 1

FLEX POWER TOOLS BV Sigarenmaker 3A - 5521DJ Eersel Tel.: 0031 (0) 497 581 030 info@flex-tools.nl - www.flex-tools.nl

27/08/13 30-07-13 12:15 11:04

INHOUDSTAFEL Voorwoord................................................................................................................. 15 Deel 1. DIENSTVERLENING BOUWUNIE........................................................................... 17 Hoofdstuk 1. Bouwunie................................................................................................ 17 1.1 Bouwunie, het kenniscentrum voor de Vlaamse bouwkmo’s............................................. 17 1.2 Diensten binnen Bouwunie....................................................................................... 20 1.3 Informatie vergaren… en de nodige documenten binnen handbereik................................ 22 Hoofdstuk 2. Diensten voor de zelfstandige ondernemer..................................................... 24 2.1. Zenito, Sociaal Verzekeringsfonds............................................................................. 24 2.2. Zenito Aanvullend Pensioen.................................................................................... 24 2.3. Sociale secretariaten............................................................................................. 25 2.4. ADMB-Kinderbijslagfonds....................................................................................... 25 2.5. Externe Dienst voor preventie en bescherming voor de KMO (Provikmo)........................... 26 2.6. Medicontrol......................................................................................................... 26 2.7. Vekmo-Adviesbureau Marketing en Onderzoek............................................................. 26 Hoofdstuk 3. Startersbegeleiding................................................................................... 27 Deel 2. DE STARTER..................................................................................................... 29 Hoofdstuk 1. Wie kan een zelfstandige beroepsactiviteit beginnen ?...................................... 29

groter. WSE 7 imme

rde Flex in steem dat schuurkop t de FLEX rmachine

WSE 7 Vario et gaat om ere wand-

Hoofdstuk 2. Het beroep van aannemer – vestigingsvoorwaarden......................................... 29 2.1. Beheerskennis...................................................................................................... 29 2.2. Kennis van beroepsbekwaamheid............................................................................. 31 2.3. Administratieve kennis specifiek voor de bouwsector.................................................... 32 2.4. Inschrijving Kruispuntbank Ondernemingen (KBO)...................................................... 32 Hoofdstuk 3. De reglementering hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht................. 33 3.1. Aansprakelijkheidsreglementering............................................................................ 33 3.2. Inhoudings- en doorstortingsplicht.......................................................................... 34 3.3. De unieke werfmelding........................................................................................... 37 Hoofdstuk 4. De registratie als aannemer: afgeschaft per 1.09.2012...................................... 40 Hoofdstuk 5. Erkenning als aannemer van openbare werken................................................ 41 Deel 3. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?...................................................................... 42 Hoofdstuk 1. Kiezen tussen handelszaak en vennootschap................................................... 42 1.1 Handelszaak.......................................................................................................... 42 1.2 Vennootschap........................................................................................................ 42

OWER TOOLS BV A - 5521DJ Eersel 1 (0) 497 581 030 www.flex-tools.nl

30-07-13 11:04

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 3

27/08/13 12:15

Kerkstoel: reeds 45 jaar betonproducent en gespecialiseerd in breedplaten en dubbele wanden Breedplaten ■

■

Worden volledig op maat gemaakt en bevatten al de nodige voorzieningen (elektriciteit, sanitair, verwarming, …) Gladde onderzijde met weinig voegen, gemakkelijk af te werken (b.v. spuitbepleistering) Het eindresultaat is een massieve betonnen vloer met ideale akoestische eigenschappen Eenvoudige en snelle montage, beschikbaar op 1.20m, 2.40m of 3.00m

Dubbele wanden ■

■

Worden volledig op maat gemaakt en bevatten al de nodige voorzieningen (elektriciteit, ramen, deuren, …) Gladde oppervlaktes aan binnen- en buitenkant, gemakkelijk af te werken (b.v. spuitbepleistering) Het eindresultaat is een massieve betonnen muur die zorgt voor een uitstekende geluidsisolatie Eenvoudige en snelle montage, hoogtes tot 3.50m

Geïsoleerde dubbele wanden ■

■

Isolatie wordt, zonder koude bruggen, reeds in de fabriek aangebracht aan de binnenkant van de wand Slanker bouwen met behoud van de gladde binnen -en buitenkanten van de dubbele wand Uitstekende thermische en akoestische isolatie gecombineerd in 1 prefab-element Eenvoudige, snelle en propere montage

Download op www.kerkstoel.be onze technische fiches Kerkstoel 2000+ NV Industrieweg 11 B – 2280 Grobbendonk T: 014 50 00 31 F: 014 50 15 73 info@kerkstoel.be www.kerkstoel.be

4000-5321.indd 4 1_1 st C5-21-3000-0574.indd 1 3410_Kerkstoel-pub-bouwunie-b162xh229-V2.indd 1

27/08/13 24-07-13 10:34 20/10/10 12:15 17:53

den

Hoofdstuk 2. Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming?............................. 43 2.1. De Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid............................................ 43 2.2. De Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid-Starter................................. 44 2.3. De Naamloze vennootschap..................................................................................... 44 2.4. De Vennootschap onder firma.................................................................................. 45 2.5. De Gewone commanditaire vennootschap................................................................... 45 2.6. De Commanditaire vennootschap op aandelen............................................................ 46 2.7. De Coöperatieve vennootschap met beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid................... 46 Deel 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN.................................................................... 47 Hoofdstuk 1. Gemeenschappelijke verplichtingen voor natuurlijke personen en voor vennootschappen...... 47 1.1 Openen van een zichtrekening.................................................................................. 47 1.2 Formaliteiten via Zenito Ondernemingsloket................................................................ 47 1.3 Btw-formaliteiten................................................................................................... 49 1.4 Verplichtingen i.v.m. het sociaal statuut van zelfstandigen............................................ 51 Hoofdstuk 2. Bijzondere verplichtingen voor vennootschappen............................................ 55 Deel 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE....................................................................... 57 Hoofdstuk 1. Grondverzet............................................................................................. 57 Hoofdstuk 2. Fiscale tegemoetkomingen bij energiebesparende uitgaven............................... 63 Hoofdstuk 3. Premies rationeel energiegebruik................................................................. 64 Hoofdstuk 4. Energieprestatieregelgeving........................................................................ 67 Hoofdstuk 5. Energierenovatieprogramma 2020................................................................ 70 Deel 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL....................................................................... 72 Hoofdstuk 1. Verplichtingen van de werkgever.................................................................. 73 1.1 Onmiddellijke aangifte van tewerkstelling en inschrijving bij de RSZ................................. 73 1.2 Verzekering tegen arbeidsongevallen......................................................................... 74 1.3 Aansluiten bij een kinderbijslagfonds......................................................................... 74 1.4 Aansluiten bij een kas voor jaarlijkse vakantie.............................................................. 74 1.5 Aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk.................... 74 1.6 Bureau der directe belastingen................................................................................. 75 Hoofdstuk 2. Verplichtingen ten aanzien van de werknemers............................................... 75 2.1. Onthaal van de werknemers..................................................................................... 75 2.2. De arbeidsovereenkomst......................................................................................... 76 2.3. Het arbeidsreglement............................................................................................ 78 2.4. Het personeelsregister........................................................................................... 80 2.5. De individuele rekening.......................................................................................... 80 2.6. Gezondheidstoezicht............................................................................................. 82

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

24-07-13 10:34 20/10/10 17:53

4000-5321.indd 5

27/08/13 12:15

MADE IN BELGIUM

Polyester Coated Aluminium

Betrouwbaarheid ten top

With polyester coating

LADDERS

TRAPPEN

STEIGERS

Kwalitatieve klimmaterialen voor de vakman > Voldoen aan de strengste veiligheidsnormen conform EN 131, Warenwet en VGS > Voorzien van een polyester coating -

Handen en kleding worden niet meer vuil

Extreme temperaturen worden grotendeels door de beschermlaag geneutraliseerd

> Belgische productie garandeert optimale flexibiliteit en continue kwaliteit > Reeds meer dan 50 jaar leverancier aan de leden van de Bouwunie

www.solide.com 4000-5321.indd 6 1_1 st C5-21-3000-0599.indd 1 AD_Solide_Bouwunie_162x229_druk.indd 1

27/08/13 08-05-13 12:15 08:58 19/04/13 08:08

MADE IN BELGIUM

Hoofdstuk 3. Periodieke verplichtingen........................................................................... 83 3.1. Bij iedere uitbetaling van loon................................................................................. 83 3.2. Iedere maand....................................................................................................... 83 3.3. Ieder kwartaal...................................................................................................... 84 3.4. Ieder jaar............................................................................................................. 86 Hoofdstuk 4. Verplichtingen bij het beëindigen van de arbeidsovereenkomst.......................... 86 4.1. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst................................................................... 86 4.2. Elektronische aangifte van uitdiensttreding............................................................... 96 4.3. Overhandiging van documenten door de werkgever...................................................... 96 Hoofdstuk 5. Grensarbeid.............................................................................................. 97 Deel 7. SOCIALE WETGEVING Hoofdstuk 1. Arbeidsvoorwaarden in het bouwbedrijf (PC124).............................................. 98 1.1 Indeling in beroepscategorieën................................................................................. 98 1.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid.................................................................. 99 1.3. Loonbetaling........................................................................................................ 99 1.4. Vaststelling van de lonen...................................................................................... 100 1.5. Jongerenbarema................................................................................................. 100 1.6. Lager leidinggevend personeel............................................................................... 101 1.7. Gereedschap....................................................................................................... 101 1.8. Tegemoetkoming van de werkgever in kost en huisvesting........................................... 102 1.9. Loonbijslagen voor bijzondere werken..................................................................... 102 Hoofdstuk 2. Arbeidsvoorwaarden in de sector stoffering en houtbewerking (PC126)............. 102 2.1. Takenclassificatie................................................................................................. 102 2.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid................................................................ 103 2.3. Beloning van jonge arbeiders................................................................................ 103

ERS

Hoofdstuk 3. Tegemoetkoming in de verplaatsingskosten.................................................. 104 3.1. Arbeiders uit de sector van het bouwbedrijf (PC124)................................................... 104 3.2. Arbeiders uit de sector stoffering en houtbewerking (PC126)........................................ 107 3.3. Bedienden.......................................................................................................... 107 Hoofdstuk 4. Tijdelijke werkloosheid.............................................................................. 107 4.1. Technische stoornis............................................................................................. 108 4.2. Slecht weer........................................................................................................ 109 4.3. Tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken................................................ 111 4.4. Administratieve procedure voor de bouwbedrijven...................................................... 112 4.5. Administratieve procedure voor de niet-bouwbedrijven............................................... 113 4.6. Kosten ten laste van de onderneming in geval van tijdelijke werkloosheid....................... 113

teit

Hoofdstuk 5. Uitzendarbeid.......................................................................................... 119

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

08-05-13 08:58 19/04/13 08:08

4000-5321.indd 7

27/08/13 12:15

Plots is het zo stil...

SILVER

Gyproc verlucht je woning

SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM NV/SA Divisie Gyproc - Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - B-9130 Kallo Tel.: +32 (0)3 360 22 11 - Fax: +32 (0)3 360 23 80 info@gyproc.be - www.gyproc.be 4000-5321.indd 8 2_1 st C5-21-3000-0539.indd 1

27/08/13 12:15

Plots is het zo stil...

ing

Gyproc, gecertificeerd oneindig duurzaam

UM NV/SA

4000-5321.indd 9

27/08/13 03-05-13 12:15 13:41

GB UNI Flexpluggen Snel en eenvoudig te monteren.

ZEKER: van hoogwaardig kunststof vervaardigd.

Voor isolatiedikte: van 45 tot 200 mm.

VEILIG: het achteraf aanbrengen van

STERK: ook zonder UNI-Slagspouwankers Ø4 ‘sterk’ genoeg om de isolatie op z’n plaats te houden.

de UNI-Slagspouwankers tijdens het opmetselen van de buitengevel beperkt de kans op letsel. www .gb.n

Langere lengtes leverbaar

Gebr. Bodegraven B.V. verbindingen voor de bouw

Dakdichtingssystemen & Isolaties

Innovatieve concepten - plat dak - hellend dak - groendak

* Opleidingsdagen sarking systemen * SUPERCONDITIES PIR - ISOLATIE Kempisch AsphaltBedrijf NV- Hannekenshoek 34- 2200 Herentals Tel: 014/21.33.56 - Fax: 014/22.56.30 - info@kab.be

www.kab.be

4000-5321.indd 10

27/08/13 12:15

Deel 8. VORMING EN OPLEIDING.................................................................................. 122 Hoofdstuk 1. Syntra-Vlaanderen................................................................................... 122 Hoofdstuk 2. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB)........... 123 Hoofdstuk 3. Het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB Constructiv)................. 124 Hoofdstuk 4. EDUTEC – technologische opleidingen voor de bouw....................................... 126 Hoofdstuk 5. Het Opleidingscentrum Hout...................................................................... 126 Deel 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN......................................... 128 Hoofdstuk 1. Aannemingscontracten............................................................................. 128 1.1 Definitie............................................................................................................. 128 1.2 Soorten aannemingscontracten.............................................................................. 128 1.3 Overeenkomst met consumenten of met handelaars.................................................... 130 1.4 Algemene voorwaarden......................................................................................... 130 1.5 Verplichtingen van de aannemer............................................................................. 132 1.6 Verplichtingen van de bouwheer.............................................................................. 133 1.7 Einde van de aannemingsovereenkomst.................................................................... 136 1.8 Wet Breyne......................................................................................................... 137 Hoofdstuk 2. Aansprakelijkheden................................................................................. 137 Hoofdstuk 3. Buitengerechtelijke geschillenbeslechting – de Verzoeningscommissie Bouw...... 138 Deel 10. DIVERSE INFORMATIE..................................................................................... 141 Hoofdstuk 1. Veiligheid en hygiëne................................................................................ 141 1.1. NAVB-Constructiv................................................................................................. 141 1.2. Verplichte werkmeldingen in het kader van veiligheid................................................. 142 1.3. De vuurvergunning.............................................................................................. 145 1.4. Van ARAB naar Codex........................................................................................... 145 1.5. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen - veiligheidscoördinatie......................................... 149 1.6. Persoonlijke beschermingsmiddelen........................................................................ 151 Hoofdstuk 2. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB)........... 151 Hoofdstuk 3. Het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW)........................................ 152 Hoofdstuk 4. Het Technisch Centrum der Houtnijverheid................................................... 153 Hoofdstuk 5. Belgian Woodforum................................................................................. 154 Hoofdstuk 6. FSC....................................................................................................... 155 Hoofdstuk 7. CeDuBo: Centrum Duurzaam Bouwen........................................................... 156 Hoofdstuk 8. Kamp C: Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen.............................................. 157

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 11

27/08/13 12:15

Site Vor Beton

buizen inspectieputten ontvangers en toezichtputten lijnvormige elementen straatstenen betontegels oeverversterkingselementen grasbetontegels betonblokken stapelblokken afstandhouders

NV ALKERN VOR Beton NV Ieperseweg112 112•• B-8800 B-8800 Roeselare Roeselare(Rumbeke) (Rumbeke) • Tel.: 051 23 24 20 • Fax: 051 22 85 76 Ieperseweg info@alkern.be Tel.: 051 23 24 20• •www.alkern.be Fax: 051 22 85 76 • info@alkern.be • www.alkern.be

Advertentie Vor-algemeen 125Bx98H.indd 1

4000-5321.indd 12

5/07/11 10:27

27/08/13 12:15

Hoofdstuk 9. Milieu................................................................................................... 158 9.1. Milieu................................................................................................................ 158 9.2. Het schildersafvalproject...................................................................................... 159 Hoofdstuk 10. Kwaliteits- en veiligheidszorg................................................................... 160 10.1. Kwaliteitszorg en ISO-certificering........................................................................ 160 10.2. VCA-BeSaCC....................................................................................................... 161 Hoofdstuk 11. Steunmaatregelen................................................................................ 163 Hoofdstuk 12. Werken in het buitenland...................................................................... 163 Bijlage NUTTIGE ADRESSEN........................................................................................ 165

Kwaliteitsverf nodig ? • • • • •

Gebouwenverven Interieurverven Hygiëne oplossingen Vloerverven Industriële verven

www.libertpaints.com Bouwunie Def horizontaal 1

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 13

19/06/13 10:45

27/08/13 12:15

uw kant en klaar (licht)beton op basis van geëxpandeerde kleikorrels

BETON® betonfabrikant van keerwanden keerwanden sleufsilopanelen kopmuren betonplinten maatwerk opslagwanden

argeMIX® Light

lichtgewicht beton als onderchape, uitvullings- of hellingsbeton

• Lengtes 1,2,4 en 6 meter • Hoogtes tot 7 meter • plaatsing vanaf de vrachtwagen • tevens verkrijgbaar in silex

argeMIX® Chape

50% lichter dan traditioneel beton… (afwerkings-)chape

argeMIX® Structureel www.argex.eu

renovatie, versteviging of consolidatie, staalplaat betonvloeren

Argex nv - Kruibeeksesteenweg 162 - B-2070 Burcht tel : 03 250 15 15 - fax : 03 250 15 00 www.argex.eu - info@argex.be

Advertentie Argemix NL.indd 2

in nd

e tP ten a P

Industrieweg 10 3840 Borgloon T. 012-74 48 86 F. 012 74 55 59 Skaldenstraat 121 C2 9042 Gent Zeehaven T. 09-379 71 16 F. 09-379 83 99 Rue de Rotterdam 23 4000 Liège T. 04-274 32 80 F. 04-274 32 81

info@vanbockrijck.be - www.vanbockrijck.com

24/06/2013 11:13:39

4000-5321.indd 14

27/08/13 12:15

VOORWOORD De bouw is één van de belangrijkste economische sectoren in België, maar ook een zeer zwaar – om niet te zeggen - overgereglementeerde sector. Het is als bouwonderneming niet meer mogelijk nog het bos door de bomen te zien wanneer men niet kan terugvallen op hulpmiddelen. Voor Bouwunie is informeren en adviseren van haar leden één van haar kerntaken. Enerzijds algemene informatie die van toepassing is in elk bouwbedrijf en anderzijds zeer specifieke sectorinformatie. Met deze wegwijzer - inmiddels de 13e editie - voor de aannemer ruwbouw-afwerking proberen wij zowel aan de reeds lang actieve ondernemer als aan de starter alle noodzakelijke en nuttige informatie en wetgeving in een gebundelde vorm aan te bieden. Naast de noodzakelijke weten regelgevingen wordt ook een overzicht gegeven van de sectorspecifieke dienstverlening die voor deze sector bestaat. Achteraan vindt u ook een adressenbijlage. We willen graag uw aandacht vestigen op het gedeelte energiezuinig bouwen. Zeer belangrijk naar de toekomst toe met het tijdspad dat wordt opgelegd om tegen 2021 te komen tot energieneutrale woningen! Uiteraard kan elk Bouwunie-lid ook op onze studiedienst terecht met al zijn vragen en problemen. Onze adviseurs helpen u graag verder. Wij hopen dat deze Wegwijzer voor u een nuttig naslagwerk wordt dat u bij uw dagelijks terugkerende juridische, sociaalrechtelijke, fiscale en bedrijfseconomische problemen kan helpen.

Hilde Masschelein gedelegeerd bestuurder Bouwunie

Cover: Bouwunie Wegwijzer voor de aannemer ruwbouw en afwerking 13e editie. Opgesteld door de Bouwunie-studiedienst Eindredactie: Luc Proesmans Verantwoordelijke uitgever: Hilde Masschelein Deze gids is louter ten informatieven titel opgesteld. De uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onjuiste gegevens. Deze gids is bijgewerkt tot 1 mei 2013. Uitgave van Bouwunie, Unie van het KMO-Bouwbedrijf, Maria-Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 www.bouwunie.be - info@bouwunie.be Prijs: Bouwunie-leden: gratis - niet-leden: 15 euro

Advertentie-acquisitie en grafische vormgeving:

Bedrijvenlaan 1, 2800 Mechelen tel. 015 55 88 88 info@elma.be - www.elma.be

Voor schade, van welke aard dan ook, ontstaan door het niet, niet tijdig of onjuist plaatsen van advertenties, aanvaarden wij geen enkele aansprakelijkheid.

4000-5321.indd 15

27/08/13 12:15

OPLEIDINGSCENTRUM HOUT CENTRE DE FORMATION BOIS

Arbeidsmarktwerking

Hulp bij invullen van vacatures Opleiding van werkzoekenden Sectorale IBO Diversiteit in de onderneming Opvolging outplacement

Opleidingen werknemers Opleidingsplannen Externe opleidingen On-the-job opleidingen Betaald Educatief Verlof

Onderwijs - Arbeidsmarkt Bijscholing voor leerkrachten Stages en werkplekleren Leren en werken Publicaties en handboeken Promotie houtsector

Competentiebeleid

Beroepscompetentieprofielen Onthaal van medewerkers Opleiding van peters/meters Ondersteuning competentiebeleid

OpleidingsCentrum Hout Centre de Formation Bois ter Vleest B-1070 (0)2 558 (0)2 558 o c h - c f o c h - c f

dreef 3 Brussel 15 51 15 89 b . b e b . b e

C e pE rtifi Te fC cat ie ,f Ve chn sC (C o E l C ilig ol he ogi , en , AT l s en ec G id ch z.), , on ind tiev sad ad v iv e de v ie s, ies rz idu , oe el ke e n.

AllĂŠe Hof Bruxelles Tel. +32 Fax +32 i n f o @ w w w .

CTIB-TCHN

Technisch Centrum der Houtnijverheid contact: tel. 02 558 15 50 - info@ctib-tchn.be - www.ctib-tchn.be

4000-5321.indd 16

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

Deel 1. Dienstverlening Hoofdstuk 1. BOUWUNIE 1.1. Bouwunie, het kenniscentrum voor de Vlaamse bouwkmo’s Bouwunie, Unie van het KMO-bouwbedrijf, verenigt de zelfstandigen en KMO’s uit de diverse deelsectoren uit de bouw in één sterke unie. Bouwunie komt op voor hun belangen. Ze verstrekt gespecialiseerd advies, doet aan lobbying, legt eigen accenten, verkondigt eigen standpunten en biedt een platform waar collega’s bouwkmo’s elkaar kunnen ontmoeten. De mensen die het te bewandelen pad voor Bouwunie uittekenen, zijn aannemers, bedrijfsleiders die hun eigen centen in hun onderneming gestoken hebben, die daarmee risico’s lopen en iets willen creëren. Bouwunie werkt hecht samen met Unizo, de Unie van Zelfstandige Ondernemers. Momenteel telt Bouwunie ruim 8.000 leden. Ze richt zich tot zelfstandige ondernemers, gespecialiseerde kmo’s en kmo’s die totaaloplossingen aanreiken. Een specifiek doelpubliek, specifieke accenten en specifieke standpunten. Dit komt ook duidelijk tot uiting in alle overlegorganen (paritair comité bouw, sectorfondsen voor bestaanszekerheid, veiligheid en opleiding, Serv-commissies, ...) waarin Bouwunie trouwens de erkende spreekbuis van de zelfstandigen en de kmo’s uit de bouw is. Met meer dan 8.000 leden - werkgevers en zelfstandigen uit de bouwsector - is een goede structuur noodzakelijk. De groei van Bouwunie is te danken aan de eigenheid van deze structuur, gekenmerkt door flexibiliteit, snelheid, bereikbaarheid en vooral een democratische ingesteldheid. De werking van Bouwunie wordt gestuurd door drie bestuurlijke organen. Het directiecomité neemt de dagelijkse werking van Bouwunie op zich. Het is samengesteld uit vertegenwoordigers van de diverse bouwberoepen en de verschillende Vlaamse provincies. Ook de leden van de raad van bestuur en de algemene vergadering worden voorgedragen hetzij door hun regionale afdeling, hetzij door hun beroepsverbond. Deze besturen kunnen zo op een democratische en evenwichtige manier (zowel geografisch als sectoraal) werk maken van de verdediging van alle bouw-KMO’s en van de promotie van de verschillende bouwberoepen. Om alles op rolletjes te doen lopen, heeft Bouwunie uitgebouwde secretariaten. De hoofdzetel is in Vilvoorde met een bijhuis in Brugge. Daarnaast zijn ook in Hasselt, Gent, Antwerpen en Kortrijk regionale antennes gevestigd. Dankzij de integratie met Unizo vullen de plaatselijke Unizo-kantoren deze regionale antennes aan. Verticaal is Bouwunie opgedeeld in sectoren. Deze beroepsverbonden staan in voor de belangenverdediging en de promotie van elk beroep en organiseren op regelmatige basis info-avonden, bedrijfsbezoeken, praktische demonstraties en beursbezoeken.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 17

27/08/13 12:15

n.v.

SMEETS En ZOnEn VERVOER - IMPORT - EXPORT OCCASIEMATERIALEN OCCASIEVRACHTWAGENS

Tel.: 011/61.12.23 Fax: 011/61.12.65 info@smz.be

www.smz.be Indien U iets te koop hebt, bel ons!

4000-5321.indd 18

Het meest gespecialiseerde bedrijf in het zuigen en blazen van droge stoffen. Een korte samenvatting • Zuigen en blazen van ballastgrind tot op grote hoogte • Blazen van grind tot 16/32 mm • Efficiënte en verantwoorde afvoer van grind tot een korrelgrootte van 30/60 • Het verwerken van andere droge stoffen zoals zand vanaf 0/8, daktuinsubstraat, lava en kleikorrels • Op maat uitgevoerde speciale projecten • Voor de uit te voeren werkzaamheden speciaal ontworpen zuigblaaswagens De dienstverlening van Fihuma bvba strekt verder dan alleen het zuigen en blazen van droge stoffen. Verder kan u bij ons ook terecht voor: • Verwijderen en plaatsen van isolatie • Tegelen van wandelpaden en hoekzones op daken • Kubelen van grind 30/60 mm • Groendaken • Opvullen tanks met grind of zand - Fihuma bvba, Turnhoutsebaan 129-131,B-2970 Schilde T: 03 314 29 09 - F: 03 315 19 03 - info@fihuma.be - www.fihuma.be - Coolkens B.V., Takkebijsters 13c,NL-4817 BL Breda Nederland GSM: 06 13 010 178 - F: 00 32 3 315 19 03 info@coolkens.nl - www.coolkens.nl

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

- BOUWUNIE Algemene & Ruwbouwaannemers (algemene en ruwbouwaannemers, sleutel-op-dedeurbedrijven, vloeren tegelzetters) Belangrijkste thema’s: energieprestatieregelgeving, stimuli voor renovatie, decreet ruimtelijke ordening en decreet gronden pandenbeleid. Contact: Nadia Schepens, tel. 02 588 42 05, e-mail nadia.schepens@bouwunie.be. - BOUWUNIE Schrijnwerkers & Interieurbouwers Belangrijkste thema’s: duurzaam bouwen, CE-label voor buitenschrijnwerk, FSC-gelabeld hout, promotie van hout, houtskeletbouw. Contact: Geert Ramaekers, tel. 02 588 42 03, e-mail geert.ramaekers@bouwunie.be. - BOUWUNIE Installateurs (centrale verwarming, sanitair, klimatisatie en hernieuwbare energie) Belangrijkste thema’s: Cerga, onderhoud en controle stookolietanks, besluit over het onderhoud en nazicht van stookinstallaties, roetafvalproblematiek, legionella, CO-preventie, integratie van duurzame technieken, definitieve gasaansluitingen, opleidingen, onderwijs, erkenning installateurs Hernieuwbare Energie,…. Contact: Dirk Van De Wynckel, tel. 050 47 46 60, e-mail dirk.vandewynckel@bouwunie.be - BOUWUNIE Schilders-decorateurs Belangrijkste thema’s: het schildersonderwijs (actie S.O.S. Schilder op School), inspiratieavonden rond interieur, prijscalculatie, publicatie “De creatieve schilder”. Contact: Piet De Langhe, tel. 050 47 46 66, e-mail piet.delanghe@bouwunie.be. - UVV, Unie van Vlaamse Vloerenbedrijven Belangrijkste thema’s: realisatie van de nieuwe technische voorlichtingsnota (TV241) binnen WTCB als leidraad voor de goede plaatsing van soepele vloeren, praktijkgerichte opleidingsmogelijkheden voor werknemers, opstellen van specifieke algemene verkoopsvoorwaarden, veiligheidsinstructiekaarten en noodprocedures, info over actuele beroepsitems zoals lastenboeken, kostprijsberekening, afvalverwerking,… Contact: Hildegard Moreels, tel. 09 235 49 51, e-mail hildegard.moreels@bouwunie.be. - BOUWUNIE Infrastructuurwerken (wegenbouwers, aannemers burgerlijke bouwkunde en waterwerken, aannemers uit de kabel- en leidingsector, grondwerkers en aanverwante technieken) Belangrijkste thema’s: werkvolume wegenbouw en nutsinfrastructuur, wijze van aanbesteden, kwaliteit van de aannemer, ketenaansprakelijkheid, toewijzen van de opdracht, vrijwaring van de aansprakelijkheid van de opdrachtgever en aanvaarding van het risico door de uitvoerder, kwaliteit van de lastenboeken en de ontwerpen (leonische bestekbepalingen), oneigenlijke concurrentie van de opdrachtgevers, schade voorkomen aan de ondergrondse leidingen, verzekering bij schadegevallen, grondverzet, problematiek van de gemeenschappelijke sleuf, prijsschommelingen van de materialen, diefstal op de bouwplaats: preventie en afhandeling, veiligheid bij aanleg ondergrondse nutsleidingen, signalisatie, minder hinder bij wegwerkzaamheden, promotie van het bouwberoep en tijdswinst (organisatie en planning). Bouwunie Infrastructuurwerken bouwt vandaag een werking en belangenverdediging uit voor de aannemers wegenbouw, nutsinfrastructuur en technieken. De vereniging komt op voor de belan-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 19

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

gen in dit marktsegment en heeft permanent aandacht voor de maatschappelijke ontwikkelingen in de wereld van de infrastructuurwerken. Tweemaandelijks wordt de werking en het syndicale luik bericht in de digitale nieuwsbrief InfraOnline. Contact: Vincent Decruyenaere, tel. 050 47 46 62, e-mail vincent.decruyenaere@bouwunie.be

- BOUWUNIE Stukadoors en afbouwbedrijven Belangrijkste thema’s: verpakkingsafval, verharde gips, te lage prijzen, tekort aan stukadoors op de arbeidsmarkt, afwerkingsgraden. Naast deze beroepsverbonden heeft Bouwunie actieve werkingen voor diverse beroepssectoren zoals voor dakwerken, chape- en vloerbedrijven, buitengevelisolatiesystemen, keukenbouwers, industriebouw en isolatiebedrijven. Bouwunie is ISO-gecertificeerd Bouwunie heeft in 2010 na een externe audit het ISO-certificaat behaald (NBN-en-ISO 9001: 2008). Hiermee bewijst Bouwunie dat kwaliteit centraal staat in haar ledenwerving, syndicale belangenbehartiging, studiewerk en adviesverlening, en bij de organisatie van activiteiten en opleidingen. Alle processen die hiermee samenhangen, worden permanent in kaart gebracht en daar waar nodig verbeterd. Met het ISO certificaat en de bijhorende procedures heeft Bouwunie zich laten erkennen door de Vlaamse overheid als dienstverlener voor de pijlers Advies en Opleiding. Wie een opleiding van Bouwunie volgt of een gepersonaliseerd advies inwint, kan dus tot de helft van de kostprijs betalen met de KMO-portefeuille. 1.2. Diensten binnen BOUWUNIE Bouwunie heeft een aantal specifieke diensten opgericht om tegemoet te komen aan de noden van de bouw-KMO. Deze diensten zijn op maat gesneden, zowel naar service als naar prijszetting. - Bouwunie Dienst Erkenningen: De overheid is een belangrijke bouwheer. Jaarlijks worden miljarden euro’s geïnvesteerd in de infrastructuur, nieuwbouw of vernieuwbouw. Om voor de overheid te werken, zal u meestal in het bezit moeten zijn van een erkenning. De aanvraagprocedure voor het bekomen van een erkenning is vrij omslachtig. Bovendien moet de erkenning om de vijf jaar worden vernieuwd. Een onderneming kan gelijktijdig in één of meer klassen en categorieën en/of ondercategorieën erkend zijn. De Dienst Erkenningen van Bouwunie heeft tientallen jaren ervaring met het samenstellen en begeleiden van erkenningsdossiers. Hebt u vragen over uw erkenning? Wenst u een erkenning aan te vragen of te hernieuwen? Zit uw lopend erkenningsdossier in de knoei? Neem dan snel contact op met Bouwunie Dienst Erkenningen, tel. 02 588 11 00, e-mail info@bouwunie.be

4000-5321.indd 20

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

- Patronale Vereveningsdienst voor het gewaarborgd loon (PV Bouwunie) Deze dienst betaalt de werkgevers het loon terug dat werd uitbetaald aan bouwarbeiders die genieten van een gewaarborgd loon bij ziekte of gewoon ongeval. Dit is het geval indien het bedrijf minder dan 20 werknemers in dienst heeft. De aansluiting bij en de dienstverlening van de PV zijn gratis. Verdere info: www.admb.be/nl/pv-bouwunie. - Borgstellingskas Bouwunie De Borgstellingskas is een door de overheid officieel erkende borgstellingskas die financieel borg staat voor haar leden-aannemers die private of openbare werken uitvoeren. Op deze manier beschikken deze over een groter werkkapitaal en vermijden ze dure kredieten bij de bank. Verdere info: www.admb.be/nl/borgstellingskas. - Bouwunie Startersbegeleiding Het opzetten van een eigen onderneming in de bouw vergt een grondige voorbereiding die de basis van het succesvol ondernemen vormt. Omdat de bouwsector onderworpen is aan heel wat specifieke verplichtingen, hebben Bouwunie en UNIZO een dienst opgericht om de bouwstarter op maat te begeleiden. - Grondwijzer Deze door de Vlaamse Minister van Leefmilieu erkende bodembeheerorganisatie werd opgericht door o.a. Bouwunie, NAV en SGS NL in het kader van de grondverzetregeling. Grondwijzer houdt zich bezig met het afleveren van bodembeheerrapporten en het traceren van uitgegraven bodem. Leden van Bouwunie krijgen een aanzienlijke korting. Verdere info: www.grondwijzer.be. - Bouwunie Energieconsulenten Om de bouwbedrijven waar nodig steun te geven in het adviseren van de klanten, heeft Bouwunie twee energieconsulenten in dienst, een project dat gesteund wordt door de Vlaamse overheid. Wat doen deze energieconsulenten? Om te beginnen verzamelen de energieconsulenten heel wat informatie over de diverse facetten van energiebesparing in de woningbouw, zowel op technisch als op financieel vlak. Deze informatie wordt vervolgens op verschillende manieren gecommuniceerd naar de Bouwunieleden en naar hun klanten. Zo is er de digitale nieuwsbrief van Bouwunie rond duurzaam, energiezuinig (ver)bouwen, DuBoFlash genaamd; er verschijnen geregeld artikels over energiebesparing in het Bouwuniemagazine, Bouwnieuws, en op de Bouwunie-website. Op de website www.vinduwaannemer.be vinden kandidaat-(ver)bouwers een lijst van aannemers die zich engageren om energiezuinig en duurzaam te bouwen. Zij onderscheiden zich van hun collega’s met het label “Energie Bewuste Aannemer”. Daarnaast organiseert Bouwunie ook heel wat infosessies waarin diverse facetten van energiebesparende maatregelen aan bod komen, en ondersteunt ze ook heel wat activiteiten van andere organisaties. Raadpleeg dus zeker onze activiteitenkalender op www.bouwunie.be. Daarnaast promoot Bouwunie het energiezuinig bouwen ook naar het grote publiek, waarbij de belangrijke rol van de vakman benadrukt wordt. Tot slot kunnen de leden ook bij de energieconsulenten terecht voor eerstelijnsadvies in verband met energiebesparing. Wie vragen heeft i.v.m. de premies voor energiebesparende maatregelen, de terugverdientijd van diverse investeringen, wie wil weten waar men terecht kan om meer te

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 21

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

leren over nieuwe technieken,... neemt contact op met Mieke Bonnarens (e-mail mieke.bonnarens@bouwunie.be, tel. 09 235 49 52) of Luc Dedeyne (e-mail luc.dedeyne@bouwunie.be, tel. 0473 55 15 68).

- Vind uw aannemer Leden van Bouwunie kunnen gratis een bedrijfspagina aanmaken op www.vinduwaannemer.be. Dit is een professionele en eigentijdse website waarmee leden hun onderneming en activiteiten kunnen promoten. De website bevat een handige, eenvoudige zoekfunctie waarmee bouwers en verbouwers een aannemer kunnen zoeken én vinden. Na het ingeven van de categorie of activiteit én de postcode ontvangt de klant een overzicht van de aannemers die deze activiteit bij hem of haar kunnen uitvoeren. De site bevat ook allerlei praktische en informatieve weetjes voor de klant met bouw- of verbouwplannen. Alles in een duidelijke en klare taal. Een overzichtelijke lijst met honderden fabrikanten en leveranciers helpt de (ver)bouwer in de zoektocht naar de meest geschikte bouwmaterialen en diensten. Info: Anja Larik, perschef Bouwunie, tel. 02 588 11 00, e-mail anja.larik@bouwunie.be. 1.3. Informatie vergaren ... en de nodige documenten binnen handbereik Bouwunie wenst haar leden degelijk te informeren. Op een overzichtelijke en begrijpelijke manier leggen we u uit wat u moet weten. Inderdaad… al het nodige, niet het overbodige. Hierna volgt een greep uit het ruime aanbod. - Bouwnieuws, Bouwflash en Z.O.-magazine Elke maand krijgt u in de adviesrubrieken van Bouwnieuws en tweewekelijks via de elektronische nieuwsbrief Bouwflash concrete antwoorden op actuele juridische, fiscale en sociale vragen. Geen ingewikkelde wetteksten, maar klare taal, uit de praktijk gegrepen. Het tweewekelijkse Z.O.-magazine vult deze bouwinformatie aan met standpunten, adviezen, praktijkdossiers en persoonlijke getuigenissen van andere zelfstandige ondernemers. - Specifieke vakbladen en nieuwsbrieven Bouwunie West-Vlaanderen en Limburg hebben een eigen regionaal kwartaaltijdschrift, resp. “Op de Werf” en “Bouwschakel”. Elke provincie en elk beroepsverbond hebben een eigen elektronische nieuwsbrief die u met de regelmaat van de klok in uw mailbox vindt. - Handige pocketuitgaven Hebt u pasklare informatie nodig over ondernemen in het algemeen, en over uw sector in het bijzonder? Dan bent u bij Bouwunie aan het juiste adres. Een greep uit het recente aanbod. - ‘Aansprakelijkheid in de bouw’ - ‘Zakboekje milieu- en afvalpreventie voor het schildersbedrijf’ - ‘De meest gestelde vragen over werken met gevaarlijke producten’ - ‘Een nieuwe vestigingswetgeving voor de bouwsector’ - ‘Een goed verzekerd schilder is er twee waard’ - ‘Diefstal op de werf’

4000-5321.indd 22

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

- ‘Geef CO geen kans!’ - ‘Verhoogd toezicht op verwarmingsinstallaties’ - Virtueel loket en portaalsite voor de bouwen houtsector Via www.unizo.be kunt u modelcontracten, formulieren en typebrieven downloaden en personaliseren. In het afzonderlijk katern voor de bouwsector vindt u modellen van aannemingsovereenkomsten, algemene voorwaarden, vestigingsattesten, arbeidsovereenkomsten… Snel én makkelijk. Op www.bouwunie.be vindt u een schat aan informatie over de bouwen houtsector: muurovernameprijzen, bouwvakanties, indexcijfers, vorstperiodes, lonen in de bouwsector… De website omvat verder handige tools, zoals een ondernemersdatabank voor controle van R.S.Z.-gegevens en fiscale schulden, en erkenningsnummers. - Gebruiksvriendelijke cd-roms verlichten uw administratief werk In samenwerking met Bouwunie heeft de Externe Dienst voor preventie en bescherming op het werk Provikmo een aantal veiligheidsinstructiekaarten opgesteld voor de meest voorkomende machines (handgereedschappen) die op een bouwplaats gebruikt worden. In totaal zijn dit een 90-tal veiligheidsinstructiekaarten en 4 controlelijsten. Hierbij komen de volgende beroepssectoren aan bod: schrijnwerkers, bouwaannemers, installateurs cv en sanitair, stukadoors, vloerleggers, schilders-decorateurs, wegenbouwers en kabel- en leidingleggers. Voor de schrijnwerkers bevat de cd-rom niet alleen de veiligheidsinstructiekaarten voor werfmachines maar ook voor machines gebruikt in de werkplaats. Naast de veiligheidsinstructiekaarten werden eveneens modellen ontwikkeld die van nut zijn voor alle beroepsgroepen, o.a. voor het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, het werken met gevaarlijke stoffen, en het werken op hoogte. - Modellen, contracten en verkoopsvoorwaarden in een handomdraai Tientallen modeldocumenten en –brieven die Bouwunie ontwikkeld heeft, vindt u terug op de website (onder het ledengedeelte). De aangeboden documenten zijn van uiteenlopende aard: juridische, fiscale, sociaal-economische en beroepsgerichte documenten. - Wij verschaffen inzicht in de prijszetting van de bouwsector Het handboek ‘Calculatienormen en richtprijzen voor de woningbouw’ is een handig werkinstrument dat Bouwunie voor de aannemer heeft opgesteld. Naast actuele informatie over prijzen van materialen en uurlonen vindt de lezer een stapsgewijze introductie in de wereld van de kostprijscalculatie. Uniek zijn de ‘tijdsnormen’ die door collega-aannemers werden opgesteld. Het naslagwerk is opgesplitst per sector. Om de gebruiksvriendelijkheid te verhogen werd een ‘softwareinstrument’ ontwikkeld verkrijgbaar op cd-rom. Het bevat de digitale gegevens, maar ook enkele tools voor facturatie, calculatie en nacalculatie. - De administratieve papierwinkel voor u verlicht Bouwunie biedt een resem correcte documenten aan voor het bouwbedrijf (bv. attestenboeken btw 6%, energiebesparende maatregelen, opdracht tot het uitvoeren van meerwerken, brander attesten,…).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 23

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

Bovenstaande is slechts een beknopt overzicht van de doelstellingen, werking en activiteiten van Bouwunie. Voor verdere info, contacteer ons:

BOUWUNIE, Unie van het KMO-bouwbedrijf Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 info@bouwunie.be - www.bouwunie.be

Hoofdstuk 2. Diensten voor de zelfstandige ondernemer Naast de algemene belangenbehartiging ten aanzien van de overheid en de andere sociale partners, is de dienstverlening aan de zelfstandige ondernemers en KMO van prioritair belang. Daartoe wordt er samengewerkt met de belangrijkste dienstverlenende organisaties voor zelfstandige ondernemers in Vlaanderen. Deze diensten adviseren en begeleiden de zelfstandige ondernemers en KMO op het vlak van het sociaal statuut, personeelsadministratie en -beleid, marketing, fiscaliteit, financieel beheer, verzekeringen, milieuwetgeving, enz. 2.1. ZENITO, Sociaal Verzekeringsfonds Sociale zekerheid is voor ondernemers heel belangrijk. Want ondernemers nemen risico’s die anderen niet nemen. Het komt erop aan de risico’s te beheersen en uw zaak en gezin te beschermen bij ziekte of ongeval. Hoe? Zenito zoekt het samen met u uit. Om te kunnen genieten van sociale zekerheid: pensioen, kinderbijslag, vergoeding bij arbeidsongeschiktheid enz. is iedere zelfstandige wettelijk verplicht aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Zenito verzorgt snel, correct en efficiënt uw sociaal statuut. Maar bij Zenito bent u er ook zeker van dat u in moeilijke situaties de beste oplossing krijgt. Dat doet Zenito met grote betrokkenheid. Door de samenwerking met Startersservice (zie hoofdstuk 3) biedt Zenito ook voor de volledige opstartproblematiek de perfecte oplossing (o.a. via het ondernemingsloket Zenito). Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 230 e-mail: sociaalverzekeringsfonds@zenito.be www.zenito.be 2.2. Zenito Aanvullend Pensioen Het wettelijk sociaal vangnet voor zelfstandigen is beperkt. Via Zenito Aanvullend Pensioen kunt u een degelijke sociale bescherming op maat opbouwen. Via het Sociaal VAP geniet u van een 15% hogere fiscale aftrekbaarheid t.o.v. een gewoon VAP. En

4000-5321.indd 24

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

naast een rust- en/of overlevingspensioen, zijn er in een Sociaal VAP ook aanvullende waarborgen voorzien. Met andere woorden: via een Sociaal VAP bouwt u uw sociale bescherming verder uit, dit naast het wettelijk statuut. Zenito Aanvullend pensioen cvba Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 411 e-mail: aanvullendpensioen@zenito.be 2.3. Sociale secretariaten De aansluiting bij een sociaal secretariaat is niet verplicht, maar ten zeerste aan te raden. Een erkend sociaal secretariaat verzorgt immers een aantal wettelijke verplichtingen van de werkgever tegenover bv. de RSZ, belastingen, kinderbijslagfondsen, verzekeringsmaatschappijen. Daarnaast verzorgt een sociaal secretariaat uiteraard ook de loonadministratie: loonberekeningen, aflevering van loonstroken, individuele rekeningen, Ook de nieuwe ontwikkelingen in e-government worden door het sociaal secretariaat op de voet gevolgd: bv. Dimona (elektronische mededeling in- en uitdiensttreding), aangifte sociaal risico (ziekte, arbeidsongevallen, werkloosheid). Verder is ook een service op maat vanzelfsprekend: bijstand op het vlak van documenten, tijdsregis tratiesystemen, bestellingen maaltijdcheques, HRM-bijstand, simulatie ontslagberekening, simulatie bruto-nettoloon, personeelsrecrutering en –selectie, enz. Bouwunie werkt o.a. samen met de volgende sociale secretariaten: 2.3.1. ADMB Sociaal Bureau ADMB Sociaal Bureau is actief in de provincies Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen en Brabant. Om een persoonlijke dienstverlening te waarborgen, werkt men gedecentraliseerd vanuit 40 kantoren verspreid over heel België. hoofdzetel: Sint-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11, fax 050 47 44 79 www.admb.be – e-mail: info@admb.be 2.3.2. SOFIM SOFIM is actief in de provincie Limburg: Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt, tel. 011 26 30 30, fax 011 23 21 04 www.sofim.be – e-mail: info@sofim.be 2.4. ADMB-kinderbijslagfonds Het ADMB-Kinderbijslagfonds verzorgt de uitbetaling van geboorte- en adoptiepremies en kinderbijslagen aan de werknemers van de aangesloten werkgevers. Voor de kinderen van de aangesloten werkgevers zelf, wordt de kinderbijslag betaald door het sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen waarbij de werkgever aangesloten is (bv. Zenito Sociaal Verzekeringsfonds).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 25

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

ADMB-Kinderbijslagfonds Sint- Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11, fax 050 47 42 09 2.5. Externe Dienst voor preventie en bescherming voor de KMO (Provikmo) De welzijnswet van 4 augustus 1996 verplicht elke werkgever een interne dienst voor preventie en bescherming op werk met één of meerdere preventieadviseurs op te richten. Een geïntegreerde, globale benadering van de preventie en multidisciplinariteit moet hierbij voorop staan, waarbij maatregelen genomen moeten worden op het vlak van arbeidsveiligheid, bescherming van de gezondheid van de werknemers, ergonomie, stressbestrijding, arbeidshygiëne, verfraaiing van de werkplaatsen, de invloed van het leefmilieu op de arbeidsomstandigheden, en pesten op het werk. Voor heel wat bedrijven is het echter onmogelijk dit opgelegde takenpakket zelf in te vullen en is het noodzakelijk een beroep te doen op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. De afdeling “medisch toezicht” van Provikmo staat in voor de verplichte medische onderzoeken van de werknemers, aangiftes van beroepsziekten, gezondheidsadviezen, verplichte inentingen,... Externe dienst voor preventie en bescherming voor de KMO (Provikmo) Dirk Martensstraat 26 /1, 8200 St.-Andries-Brugge tel. 050 47 47 59, fax 050 47 47 58 www.provikmo.be 2.6. Medicontrol Deze dienst organiseert voor haar leden-werkgevers de controle op de afwezigheid van werknemers wegens ziekte. Bij misbruik wordt de werkgever ingelicht over de te nemen maatregelen. Medicontrol St.-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 47 24, fax 050 47 47 26 e-mail: controle@medicontrol.be 2.7. Vekmo – Adviesbureau Marketing en Onderzoek Onder de naam ABM (Adviesbureau Marketing en Onderzoek) voert Vekmo in opdracht van KMO’s, overheden, projectontwikkelaars, organisaties en federaties marktanalyses en socio-economisch onderzoek uit. Vekmo afdeling ABM beschikt over de ISO-normering 9001/2000 en is door de Vlaamse overheid erkend als adviesinstantie binnen de BEA (Budget Economisch Advies) – wetgeving. Hierdoor kan u een tussenkomst van de Vlaamse overheid verkrijgen van 35% van de investering in een marktonderzoek, met een maximum van 2500 euro. Kijk op www.beaweb.be of u in aanmerking komt voor deze overheidssteun. Vekmo-Adviesbureau Marketing en Onderzoek, Jan Breydellaan 107, 8200 Brugge, tel. 050 47 47 11 – fax 050 47 47 09

4000-5321.indd 26

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

Hoofdstuk 3. STARTERSBEGELEIDING Bouwunie ontwikkelde voor de starters in de bouwsector een specifiek op de sector afgestemde starterswerking. Dit begeleidings- en opleidingsproject werd door Bouwunie en UNIZO Startersservice ontwikkeld om startende ondernemers in de bouw een grotere kans op slagen te bieden. De Bouwunie-Startersbegeleiding biedt de starters in de bouwsector de geschikte informatie en aangepast advies aan. Dit gebeurt in samenwerking met UNIZO Startersservice, marktleider in het begeleiden van kandidaat-starters. U kan in de regionale UNIZO-kantoren terecht om uw startersproject te bespreken met een startersverantwoordelijke (zie de adressenbijlage). U kan bij hen terecht voor: Individueel startersadvies Heeft u concrete plannen? De UNIZO Startersadviseur helpt u met individueel advies. Samen met de adviseur bekijkt u de problemen, de opportuniteiten en de belangrijkste praktische zaken. Zo start u uw eigen zaak met de grootste kans op succes! Startersactiviteiten en opleidingen Dit startersadvies wordt aangevuld met een hele reeks informatieactiviteiten. Wil u een eerste kennismaking met de opstart van een zaak, volg dan een gratis infosessie. Elke dag kan u wel ergens in Vlaanderen terecht voor een infosessie. Tijdens starterscursussen krijgt u een doorgedreven startersopleiding. Op een vijftal avonden leert u van specialisten en ervaringsdeskundigen alles wat u moet weten voordat u start. Jaarlijks in de periode april-mei kan u ook met al uw startersvragen terecht op de Vlaamse Startersweek (check www.unizo.be/vlaamsestartersweek voor de juiste datum). Inschrijvingen bij het ondernemingsloket Als u dit concreet wenst, kan u ook een beroep op ons doen voor het in orde brengen van alle formaliteiten verbonden aan de opstart van een eigen zaak (via het Zenito-ondernemingsloket). Zo bent u er meteen zeker van dat u met alles in orde bent. Online begeleiding Een schat aan informatie over het starten vindt u op www.unizo.be/uwzaakstarten. U vindt er alles over startvoorwaarden en –formaliteiten, over ondernemingsvormen, financiering, bedrijfsbeheer, sociaal statuut enz. Via een aantal meest gestelde vragen en een efficiënt zoeksysteem vindt u in een handomdraai de informatie die u zoekt. Een handige tool is de online begeleiding die u door middel van checklists overal doorheen loodst en u helpt bij het uitwerken van uw idee! De financiële haalbaarheid van uw idee toetst u met de hulp van de Unizo Startsimulator: gratis software voor het opstellen van uw financieel plan, te downloaden via http://www.unizo.be/startsimulator. Registreer u ook gratis op de UNIZO Startersservice Nieuwsbrief, mét alle nieuwtjes over het ‘starterslandschap’.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 27

27/08/13 12:15

DEEL 1. DIENSTVERLENING

Publicaties Naast de vele informatie en handige tools op www.unizo.be/uwzaakstarten is er ook de uitgebreide brochure â&#x20AC;&#x2DC;Starten met een eigen zaakâ&#x20AC;&#x2122;. Deze brochure werpt een licht op het onderscheid m.b.t. het sociaal statuut en de verplichtingen voor hoofd- en bijberoep. Gratis te verkrijgen in het UNIZOregio-secretariaat. Startersservice Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 078 35 39 39, fax 02 230 93 54 service@unizo.be - www.unizo.be/uwzaakstarten www.bouwunie.be: specifieke informatie voor de bouwstarter De Starterssite van Bouwunie biedt specifieke informatie op maat van de starter in de bouwsector. Naast de algemene startersvoorwaarden, vindt u specifieke uitleg rond de registratie als aannemer, en de erkenning als aannemer. Daarnaast worden de beroepsuitoefeningsvoorwaarden van talrijke bouwberoepen nader toegelicht. Bouwunie Startersbegeleiding Maria-Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 info@bouwunie.be, www.bouwunie.be

4000-5321.indd 28

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Deel 2. DE STARTER Hoofdstuk 1. Wie kan een zelfstandige beroepsactiviteit beginnen? (bron: startersbrochure Unizo-Zenito 2013) Aan welke voorwaarden moet men voldoen om een onderneming te starten? Handelingsbekwaamheid Om te kunnen starten met een eigen zaak moet u meerderjarig zijn. Dit bent u in principe vanaf de 18e verjaardag. Daarnaast moet u uw burgerrechten bezitten. Nationaliteit In principe moet u Belg zijn, of onderdaan van een land van de Europese Unie, Noorwegen, Ijsland of Liechtenstein, of moet u kunnen genieten van één van de uitzonderingen die de wet voorziet. Indien dit niet het geval is, dan moet u in het bezit zijn van een geldige beroepskaart. Om deze te verkrijgen, moet u o.a. het economisch nut van uw activiteit aantonen. Buitenlandse zelfstandigen en stagiairs (maar ook buitenlandse werknemers) moeten hun activiteiten in België op voorhand aan de overheid melden. Deze verplichting geldt sinds 1 april 2007. Meer info: www.limosa.be.

Hoofdstuk 2. Het beroep van aannemer - vestigingsvoorwaarden De vestigingswetgeving voor de bouwsector Wanneer men zich wil vestigen als zelfstandig ondernemer moet men rekening houden met bepaalde vestigingsvoorwaarden. De vestigingswet stelt immers voor de meeste zelfstandige beroepen voorwaarden in verband met de kennis van bedrijfsbeheer en/of beroepsbekwaamheid. Voor de bouwsector trad sedert 1 september 2007 een nieuwe vestigingswet in werking. Ook bestaande bouwondernemingen kunnen met de nieuwe vestigingswet in aanraking komen, bv. wanneer zij hun bestaande activiteiten wensen uit te breiden. 2.1. Beheerskennis Het koninklijk besluit van 21 oktober 1998 dat de beheerskennis regelt, is nog steeds van toepassing. Het nieuwe KB verandert hier dus niets aan. Hierna volgt een samenvatting van de reglementering aangaande de beheerskennis. Wie moet de kennis van bedrijfsbeheer bewijzen? In een éénmanszaak ofwel - het ondernemingshoofd - de echtgeno(o)t(e) - de 3 jaar samenwonende partner

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 29

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

- de natuurlijke persoon die het dagelijks beheer/ bestuur daadwerkelijk gaat uitoefenen: - bediendecontract onbepaalde duur vereist - zelfstandig helper In een vennootschap - door de natuurlijke persoon die het dagelijks bestuur in de vennootschap daadwerkelijk zal uitoefenen. In de meeste gevallen is dat de zaakvoerder (in een bvba) of de gedelegeerd bestuurder (in een nv). Hoe aan de kennisvereisten voldoen? Uw kennis van bedrijfsbeheer bewijst u ofwel aan de hand van bepaalde diploma’s of akten, ofwel door praktijkervaring. - Als u bijvoorbeeld in het secundair onderwijs een getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer hebt behaald, of als u een diploma van het hoger onderwijs bezit, bewijst u de basiskennis van het bedrijfsbeheer. - Beschikt u niet over de nodige akten/getuigschriften, dan kan u een basiskennis bedrijfsbeheer ook bewijzen door praktijkervaring (van 3 of 5 jaar binnen de 15 jaar die de aanvraag voorafgaat). - Kan u niet de juiste diploma’s voorleggen en kan u evenmin praktijkervaring bewijzen, dan is een mogelijk alternatief dat u een examen aflegt bij de Centrale Examencommissie. Als u slaagt, krijgt u een getuigschrift.

Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie Algemene Directie voor het KMO-beleid, Dienst Ondernemingsloketten Centrale Examencommissie - WTC III – 18e verdieping Simon Bolivarlaan 30, 1000 Brussel Dhr. De Cooman: tel. 02 277 71 48 – fax 02 277 98 79 Mevr. Van De Ghoor: tel. 02 277 72 21 cec@economie.fgov.be

Wanneer is geen bewijs van de basiskennis bedrijfsbeheer nodig? Er moet geen bewijs van de basiskennis bedrijfsbeheer geleverd worden door: - de overlevende echtgeno(o)t(e); - de minstens 6 maanden samenwonende partner van de overledene; - de overlevende wettelijke samenwonende; - de vennootschap die via haar zaakvoerder of orgaan zelf voldeed en wanneer diens overlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende, of overlevende partner die sinds minstens zes maanden samenwoont, zelf zaakvoerder of orgaan is; - de kinderen van het in orde zijnde ondernemingshoofd gedurende 3 jaar volgend op het overlijden (of indien ze minderjarig zijn vanaf hun 18de verjaardag); - de overnemers gedurende 1 jaar volgend op de overdracht; - de personen die voor 10.02.1998 waren ingeschreven in het handelsregister of ambachtsregister.

4000-5321.indd 30

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Wanneer de persoon die de basiskennis van het bedrijfsbeheer en/of de beroepsbekwaamheid bewijst, de onderneming verlaat, heeft de onderneming zes maanden de tijd om de toestand te regulariseren. Tip! Ga bij het Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be) langs om te weten of uw diploma, getuigschrift, ervaring - of van een derde aangestelde-, volstaat om de basiskennis bedrijfsbeheer aan te tonen van één of meer gekozen clusters. 2.2. Kennis van beroepsbekwaamheid Met de beroepsbekwaamheid toon je aan dat je over voldoende beroepskennis beschikt. Zo kan je een minimale garantie bieden aan de consument die jouw hulp inroept. Sedert 1 september 2007 bestaan de oude koninklijke besluiten, die de gereglementeerde bouwberoepen afzonderlijk regelden, niet meer. Voor de volgende 9 clusters (groeperingen) van gereglementeerde beroepen is sedert 1 september 2007 een bewijs van beroepsbekwaamheid vereist: 1) Ruwbouwactiviteiten 2) Stukadoor-, cementeer- en dekvloeractiviteiten * nieuw is de dekvloeractiviteit die vroeger niet gereglementeerd was 3) Tegel-, marmer- en natuursteenactiviteiten 4) Dakdekkers- en de waterdichtingsactiviteiten 5) Schrijnwerkers- en de glazenmakersactiviteiten * nieuw: de schrijnwerkersactiviteiten worden gereglementeerd ongeacht het materiaal, dus ook schrijnwerk in metaal of kunststof. Ook het leggen van parket wordt gereglementeerd. 6) Eindafwerkingsactiviteiten 7) Installatieactiviteiten voor klimaatregeling, gas en sanitair * nieuw is de klimaatregeling die vroeger niet gereglementeerd was 8) Elektrotechnische activiteiten1 9) Algemene aannemer Nieuw is het feit dat enkele voor 1 september 2007 gereglementeerde activiteiten een uitgebreider toepassingsgebied krijgen. Het beroep van algemene aannemer wordt gereglementeerd Tot voor 1 september 2007 was het beroep van algemene aannemer niet gereglementeerd. Gevolg daarvan is dat een algemene aannemer, die verschillende bouwberoepen coördineert, geen enkele kennis van de bouwsector moest aantonen. Nochtans moeten diverse aannemers die voor hem werken, zoals een ruwbouwaannemer, een schrijnwerker, een schilder enz., dat wél doen. En nochtans zijn de verantwoordelijkheden die hij op zich neemt – inbegrepen deze van zijn eigen onderaannemers – zwaarder. De logica was dus ver zoek en daarom werd het noodzakelijk geacht om het beroep van algemene aannemer te reglementeren.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 31

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Tip! Ga bij het Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be) langs om te weten of uw diploma, getuigschrift, ervaring - of van een derde aangestelde-, volstaat om de beroepsbekwaamheid aan te tonen van één of meer gekozen clusters. 2.3. Administratieve kennis specifiek voor de bouwsector Vanaf 1 september 2007 moet je als starter in de bouwsector een bijkomende administratieve kennis, toegespitst op de bouwsector, bewijzen. Deze kennis is gemeenschappelijk voor alle gereglementeerde bouwberoepen en komt bovenop de kennis van het bedrijfsbeheer die van toepassing is op elke zelfstandige onderneming. Administratieve kennis bouwsector a) de registratie en de erkenning als aannemer; b) de rechten en plichten van de onderaannemer; c) de voornaamste bepalingen inzake gunning en uitvoering van overheidsopdrachten; d) de tienjarige aansprakelijkheid; e) de noodzakelijke verzekeringen; f) het aannemingscontract en de rechten en plichten van de aannemer en de bouwheer; g) de wijze waarop een bouwaanvraag wordt ingediend, de samenstelling van het dossier en de te volgen procedures; h) uitvoeringsplannen en bestekken; i) procedure van opvolging en controle van de werken en de oplevering; j) de veiligheidsreglementeringen, met inbegrip van het Algemeen Reglement op de Arbeidsbescherming, de Codex Welzijn, veiligheidscoördinatie en werken op grote hoogte; k) principes van kwaliteitsbeleid en certificatie; l) incalculeren van de algemene bouwonkosten en het werfrisico; m) nacalculatie; n) planningstechnieken; o) algemene theorie van het lezen van plannen; p) milieureglementering in verband met bodem en afval; q) basiskennis van de reglementering van de milieuvergunningen; r) werfmelding Bestel onze brochure “Een nieuwe vestigingswet voor de bouwsector”. via info@bouwunie.be of raadpleeg de Bouwunie Starterssite via www.bouwunie.be/starters. 2.4. Inschrijving Kruispuntbank Ondernemingen (KBO) Sedert 1 juli 2003 moeten starters zich laten inschrijven in de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO). De KBO vervangt het vroegere handelsregister. Deze inschrijving gebeurt door een ondernemingsloket, dat bevoegd is om een aantal administratieve formaliteiten voor de starter te verrichten. Meer info: Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be).

4000-5321.indd 32

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

De belangrijkste taken van het Ondernemingsloket zijn: - de starter inschrijven in de KBO; - nagaan of de starter voldoet aan de vestigingsvereisten en vereisten inzake beroepsbekwaamheid (zie onder “Vestigingsvoorwaarden”); - het controleren van bepaalde voorafgaande vergunningen; - adviesverlening. Voor de inschrijving in de KBO alsook voor alle wijzigingen aan een inschrijving gelden vaste tarieven. Deze tarieven zijn hetzelfde voor elk ondernemingsloket. Eens de inschrijving in de KBO genomen, wordt aan de onderneming een uniek nummer toegekend: het ondernemingsnummer. U vindt meer informatie over het Zenito Ondernemingsloket terug via www.zenito.be. U vindt er tevens een adressenlijst voor het ondernemingsloket in uw buurt.

Hoofdstuk 3. De reglementering hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht De hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht ingeval van schulden van de medecontractant – die in 1978 in de bouwsector ingevoerd werden – werd vanaf 1 januari 2008 losgekoppeld van het hebben van een registratienummer. Voor de hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht van de medecontractant wordt enkel nog gekeken naar het al dan niet hebben van schulden. De registratie als aannemer speelde geen rol meer in het kader van de nieuwe regeling hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht. De registratie als aannemer werd aldus een vrijwillig systeem. Per 1 september 2012 werd de registratie als aannemer volledig afgeschaft. 3.1. Aansprakelijkheidsreglementering (beoordelingstijdstip: bij afsluiting contract)

Principe: De opdrachtgever / aannemer die werken laat uitvoeren door een aannemer / onderaannemer die sociale en/of fiscale schulden heeft op het ogenblik van het afsluiten van de overeenkomst, is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de sociale en/of fiscale schulden van de medecontractant. De hoofdelijke aansprakelijkheid geldt ook ten aanzien van de schulden van alle vennoten van de tijdelijke handelsvereniging (THV).

De hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale schulden bedraagt 100% van de totale prijs van de werken die werden toevertrouwd aan de onderaannemer met sociale schulden. De hoofdelijke aansprakelijkheid voor de fiscale schulden bedraagt 35%. De hoofdelijke aansprakelijkheid vervalt volledig wanneer u correct de inhoudings- en doorstortingsverplichting nakomt bij alle betalingen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 33

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Wat als RSZ en fiscus, beiden, u hoofdelijk aansprakelijk stellen? - Is de RSZ de 1ste schuldeiser in de tijd, die u hoofdelijk aansprakelijk stelt en komt de fiscus nadien, geldt het volgende: - maximum 100% hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden; - 0% hoofdelijke aansprakelijkheid voor fiscale schulden. - Is de fiscus de 1ste schuldeiser in de tijd, die u hoofdelijk aansprakelijk stelt en komt de RSZ nadien, geldt het volgende: - maximum 35% hoofdelijke aansprakelijkheid voor fiscale schulden; - maximum 65% hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden. De hoofdelijke aansprakelijkheid geldt voor de schulden van de medecontractant uit het verleden en deze ontstaan tijdens de uitvoering van de overeenkomst. 3.2. Inhoudings- en doorstortingsplicht (beoordelingstijdstip: bij elke uitbetaling van de factuur) 3.2.1. Het sociale luik

Principe: De aannemer moet bij de betaling aan de onderaannemer 35% van het door hem verschuldigde bedrag, exclusief btw inhouden en storten aan de RSZ, indien de aannemer / onderaannemer sociale schulden heeft. Centraal bij de inhoudingsplicht staat het principe dat het bedrag van de inhouding niet hoger mag zijn dan de openstaande schuld. De inhouding wordt beperkt tot het bedrag van de schuld met een maximum inhouding van 35% en minder inhouden kan in bepaalde gevallen dus ook.

Hoe ziet deze inhoudingsplicht er uit? - Ingeval de factuur minder bedraagt dan 7.143 euro en er zijn schulden, moet de hoofdaannemer de onderaannemer niet voorafgaand verwittigen. De onderaannemer kan een attest* voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 35% van de factuur en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld. - Ingeval de factuur meer bedraagt dan 7.143 euro en er zijn schulden, moet de hoofdaannemer zijn onderaannemer een attest vragen. De onderaannemer kan op verschillende manieren reageren: - ofwel geeft hij geen attest*; - ofwel geeft hij wel een attest* binnen de 30 dagen, waarop een bepaalde schuld vermeld staat. Al naargelang het geval moet de maximuminhouding van 35% gebeuren, of moet een lagere inhouding gebeuren. We leggen dit hierna uit aan de hand van een voorbeeld. (* Het attest i.v.m. de sociale schulden blijft 20 dagen geldig.)

4000-5321.indd 34

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Voorbeelden in te houden bedrag voor de RSZ Factuur verschuldigd van 5.000 euro en onderaannemer heeft sociale schulden - Hoofdaannemer houdt 35% in: 1.750 euro en stort dit door aan de RSZ - Onderaannemer moet niet voorafgaand verwittigd worden - Onderaannemer KAN attest voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 1.750 euro en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld Factuur verschuldigd van 10.000 euro en onderaannemer heeft sociale schulden - Hoofdaannemer MOET attest vragen aan de onderaannemer - Onderaannemer geeft attest niet binnen de 30 dagen: inhouding van 35%: 3.500 euro - Onderaannemer geeft attest en schuld is meer dan 3.500 euro: inhouding van 3.500 euro - Onderaannemer geeft attest en schuld is bv. 2.000 euro: inhouding beperken tot 2.000 euro - Onderaannemer deelt mee dat mag worden ingehouden: 3.500 euro inhouden. Ook professionele opdrachtgevers zijn hoofdelijk aansprakelijk en moeten inhouden zodra er sociale schulden zijn. Concreet betekent dit dat de hoofdaannemer met sociale schulden geen volledige uitbetaling van de factuur krijgt. Onderaannemers dienen hiermee rekening te houden omdat deze inhoudingen bij de hoofdaannemer mogelijk een impact kunnen hebben bij hun eigen uitbetaling. U kan op de website van de RSZ (www.socialsecurity.be - rubriek “De onderneming” - “Bouw-en herstellingswerken”) nagaan of bedrijven al dan niet schuldenaar zijn bij de RSZ en/of FBZ Bouw (Fonds voor Bestaanszekerheid) en of derhalve al dan niet inhoudingen moeten gebeuren. 3.2.2. Het fiscale luik Principe: De aannemer moet bij de betaling aan de onderaannemer 15% van het door hem verschuldigde bedrag, exclusief btw inhouden en storten aan de fiscus, indien de aannemer / onderaannemer fiscale schulden heeft. Centraal bij de inhoudingsplicht staat het principe dat het bedrag van de inhouding niet hoger mag zijn dan de openstaande schuld. De inhouding wordt beperkt tot het bedrag van de schuld met een maximum inhouding van 15% en minder inhouden kan in bepaalde gevallen dus ook.

Hoe ziet deze inhoudingsplicht er uit? - Ingeval de factuur minder bedraagt dan 7.143 euro en er zijn schulden, moet de hoofdaannemer de onderaannemer niet voorafgaand verwittigen. Hij doet een inhouding en doorstorting van 15%. - Ingeval de factuur meer bedraagt dan 7.143 euro en er zijn schulden, moet de hoofdaannemer zijn onderaannemer een attest vragen. De onderaannemer kan op verschillende manieren reageren: - ofwel geeft hij geen attest*; - ofwel geeft hij wel een attest* binnen de 30 dagen, waarop een bepaalde schuld vermeld staat. Al naargelang het geval moet de maximuminhouding van 15% gebeuren, of moet een lagere inhouding gebeuren. We leggen dit hierna uit aan de hand van een voorbeeld. (* Het attest i.v.m. de fiscale schulden blijft 20 dagen geldig.)

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 35

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Voorbeelden in te houden bedrag voor de fiscus Factuur verschuldigd van 5.000 euro en onderaannemer heeft fiscale schulden - Hoofdaannemer houdt 15% in: 750 euro en stort dit door aan de fiscus - Onderaannemer moet niet voorafgaand verwittigd worden. De inhouding is automatisch en verplicht. Factuur verschuldigd van 15.000 euro en onderaannemer heeft fiscale schulden - Hoofdaannemer MOET attest vragen aan de onderaannemer - Onderaannemer geeft attest niet binnen de 30 dagen: inhouding van 15%: 2.250 euro - Onderaannemer geeft attest en schuld is 1.000 euro: inhouding van 1.000 euro - Onderaannemer geeft attest en schuld is 5.000 euro: inhouding beperken tot 2.250 euro (nl. 15% maximum) - Onderaannemer deelt mee dat mag worden ingehouden: 2.250 euro inhouden.

Ook professionele opdrachtgevers zijn hoofdelijk aansprakelijk en moeten inhouden zodra er fiscale schulden zijn. Concreet betekent dit dat de hoofdaannemer met fiscale schulden geen volledige uitbetaling van de factuur krijgt. Onderaannemers dienen hiermee rekening te houden omdat deze inhoudingen bij de hoofdaannemer mogelijk een impact kunnen hebben bij hun eigen uitbetaling. U kan op de website van de Fiscus (www.myminfin.be, rubriek: “U hebt open toegang tot” en vervolgens “Inhoudingsplicht”) nagaan of bedrijven al dan niet schuldenaar zijn bij de fiscus en of derhalve al dan niet inhoudingen moeten gebeuren. Opgelet met buitenlandse aannemers! De nieuwe regelgeving vanaf 1 januari 2008 heeft elk onderscheid willen wegwerken in de behandeling van Belgische of buitenlandse aannemers. Hierdoor geldt ten aanzien van de buitenlandse aannemer eenzelfde hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht als voor een Belgische aannemer. De buitenlandse aannemers zullen evenwel niet consulteerbaar zijn op een website. Om na te gaan of de buitenlandse aannemer geen sociale schulden heeft, dient u na te gaan of er voor elke persoon een geldig detacheringsdocument aanwezig is (A1-formulier) alsook een bewijs van aansluiting en geen schulden bij de PDOK, zijnde het zegelstelsel in België. Voor wat betreft het laatste (PDOK) is dit enkel vereist wanneer de buitenlandse aannemer eigen personeel in dienst heeft dat hier in België werkzaamheden verricht. U maakt best kopieën van deze documenten, die u dan bewaart.

4000-5321.indd 36

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Omdat er voor de fiscus geen gelijkaardige documenten bestaan, zal het dus van belang zijn, om na te gaan of de buitenlandse aannemer geen fiscale schulden heeft, hem een attest te vragen waaruit blijkt dat hij (geen) fiscale schulden heeft.

Inhoudingen– Praktische gegevens RSZ Hoeveel? maximum 35% op het bedrag van de factuur (excl. btw) Wanneer? Gelijktijdig met de betaling van (het saldo) van de factuur aan de medecontractant Hoe? Via een onlinetoepassing op www.socialezekerheid.be of via de ledentool op www.bouwunie.be. Bij de consultatie van de inhoudingsplicht kan u doorklikken en de gevraagde gegevens ingeven. Vervolgens zal een bedrag en een gestructureerde mededeling voorgesteld worden waarmee u de betaling aan de RSZ dient uit te voeren. Adres: RSZ–sectie 30 bis, Victor Hortaplein 11, 1060 Brussel Rek. nr. IBAN: BE76 6790 0001 9295 BIC: PCHQBEBB Fiscus Hoeveel? Wanneer?

maximum 15% op het bedrag van de factuur (excl. btw) Gelijktijdig met de betaling van (het saldo) van de factuur aan de medecontractant Hoe? Door middel van een storting op het onderstaande rekeningnummer. Adres: Ontvangkantoor Brussel 3 – Bijzondere ontvangsten, Kruidtuinlaan 50 bus 3110, 1000 Brussel Rek. nr. IBAN: BE33 6792 0023 2046 BIC: PCHQBEBB Andere verplichting De opdrachtgever of de aannemer moet de storting doen onder vermelding van het ondernemingsnummer van de betrokken (onder-) aannemer, het bedrag en datum van de factuur, alsmede de naam van de betrokken (onder-)aannemer. Tegelijk verstuurt u een afschrift van de factuur waarop de inhoudingsplicht betrekking heeft, naar ontvangkantoor Brussel 3.

3.3. De Unieke Werfmelding Welke werken moeten gemeld worden? Tot 31 mei 2009 moesten enkel werken gemeld worden die onder het toepassingsgebied van het PC 124 ressorteerden. Sedert 1 juni 2009 moeten alle werken in onroerende staat en daarmee gelijkgestelde werken gemeld worden. Er wordt hierbij expliciet verwezen naar de btw-wetgeving. Omdat het onmogelijk is alle werkzaamheden die onder het nieuwe toepassingsgebied vallen op te sommen, kunnen we als tip meegeven dat voortaan alle diensten gemeld moeten worden die ook

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 37

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

in aanmerking komen om, in voorkomend geval, gefactureerd te worden met de verlegging van de heffing (btw medecontractant). Let op: bij particulieren en bepaalde klanten geldt de regel van de medecontractant niet (omdat zij niet btw-plichtig zijn), maar dit neemt niet weg dat deze werken toch gemeld moeten worden. Moeten alle werken gemeld worden? In principe wel. Hierop bestaat echter één uitzondering. Deze uitzondering is wel onderworpen aan 2 cumulatieve voorwaarden: - de werken bedragen minder dan 25.000 euro, exclusief btw - er wordt niet gewerkt met een of meer onderaannemers Enkel dan geldt de vrijstelling van werkmelding. Van op het moment dat er aan een van deze twee voorwaarden niet (meer) voldaan is, moet men verplicht melden. Dit impliceert dus dat van op het moment er een onderaannemer wordt aangesteld, hoe klein het bedrag van de onderaanneming en/of de werken in zijn totaliteit zijn, er steeds moet gemeld worden! Wanneer moeten werken gemeld worden? Het is van belang te weten dat de werken voorafgaand aan de start ervan gemeld moeten worden. Wie moet de werken melden? Elke (hoofd-)aannemer die een opdracht krijgt van een opdrachtgever (dus een klant). Ongeacht deze opdrachtgever een beroepspersoon of een particulier is. Ongeacht het werken zijn die de opdrachtgever beroepsmatig of voor uitsluitend particuliere doeleinden zal bestemmen. Wat als ik als onderaannemer een eigen onderaannemer aanstel? In dergelijk geval dient u de gegevens van uw eigen onderaannemer aan uw (hoofd-)aannemer te bezorgen, zodat hij de aanvulling kan doen van de werkmelding. Aan wie moet men de werken melden? De werken moeten gemeld worden aan de diensten van de RSZ, via de website www.socialezekerheid.be. De melding op papier (per fax of per post) behoort definitief tot het verleden! Hierop bestaat, tijdelijk, echter één uitzondering: hoofdaannemers die een zeer grote hoeveelheid onderaannemers tegelijkertijd dienen te melden, kunnen dit wel nog per mail of fax doen. Hiertoe dienen zij echter wel voorafgaandelijk contact op te nemen met de RSZ om de praktische afspraken te maken. Wat moet gemeld worden? De informatie die gemeld moet worden, is o.a.: - wie de opdrachtgever is - welk soort werken men gaat uitvoeren - waar de werken uitgevoerd worden - de begin- en einddatum van de werken - ALLE onderaannemers, alsook de onder-onderaannemers, de onder-onder-onderaannemers,…

4000-5321.indd 38

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Begin- en einddatum onderaannemers Ten gevolge van een (tijdelijke) tolerantie vanwege de RSZ, moet de begin- en einddatum van de onderaannemers niet gemeld worden! Elektronische melding met of zonder aanmelding op het portaal U gaat naar de website www.socialezekerheid.be, maakt uw taalkeuze, klik verder op de gele helm “Aannemers onroerend goed”, en vervolgens op “Unieke werfmelding”. Nadat u op de grijze balk rechts “Unieke Werfmelding” heeft geklikt vraagt het systeem u te kiezen om al dan niet aan te melden. De eerste soort is de klassieke melding, waarbij de aangever zich niet moet laten registreren (inloggen en een paswoord ingeven). De tweede soort elektronische melding is er een waarbij de aangever eerst moet inloggen en een paswoord moet ingeven. Dan komt men in een zogenaamde beveiligde toepassing of omgeving. De 2 soorten meldingen zijn in feite quasi identiek, behalve dat de melding van de 2de soort bijkomende mogelijkheden biedt aan de melder. Deze bijkomende mogelijkheden zijn: - aanpassen van bepaalde gegevens, ook al werd de melding al doorgestuurd - raadpleging verstuurde aangifte - weergeven van de historiek van de aangever - bijhouden van een kladversie van een melding, waardoor men in verschillende stappen een aangifte kan doen (bv. omdat men nog niet beschikt over alle gegevens) - … Om een gebruikersnaam en paswoord aan te vragen dient men een elektronisch formulier in te vullen. Dit formulier kan men verkrijgen via een link in de beveiligde zone: - www.socialezekerheid.be; - klikken op “Naar de startpagina van de onderneming”; - klikken op “Registreren” (onder titel “socialezekerheid.be/onderneming”); - vervolgens een keuze maken en klikken op: ofwel “werkgever ingeschreven bij de RSZ” ofwel “onderneming die geen personeel tewerkstelt”; - klikken op “Een Verantwoordelijke Toegangen Onderneming aanstellen” (grijs balkje); - het formulier invullen; - ofwel dit formulier elektronisch doorsturen (handtekening d.m.v. e-ID-card) ofwel afprinten en doorsturen naar: Smals-MvM Contactcenter Eranova, Koninklijke Prinsstraat 102 te 1050 Brussel. Wanneer uw aanvraag verwerkt is, ontvangt u binnen de week uw persoonlijke login-gegevens. Wat als de werken of er een onderaannemer niet gemeld worden? In dergelijk geval kan men een sanctie oplopen gelijk aan 5% van het bedrag van de niet gemelde werken (excl. btw).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 39

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Andere verplichte meldingen De hierboven toegelichte RSZ-werfmelding (30 bis) is slechts één van de verplichte werkmeldingen. Daarnaast zijn er ook: - de melding inzake veiligheid en hygiëne (aan het NAVB): vanaf 4 november 2011 ontvangt het NAVB deze gegevens automatisch op elektronische wijze via de de toepassing “Unieke werfmelding” op de RSZ-portaalsite www.socialsecurity.be; - de melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen: - voor werken die langer dan 30 werkdagen duren en waar meer dan 20 werknemers tegelijkertijd aan het werk zijn; - voor werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - specifieke gevaarlijke werken (bv. valgevaar van 5 m, uitgravingen van 1,2 m of dieper,…) die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen, moeten eveneens gemeld worden; - de melding van asbestverwijderingswerken. Deze is verplicht voor: - alle werkzaamheden van asbestverwijdering of verwijdering van asbesthoudende materialen; - de werken van vervanging, onderhoud of van beperkte herstelling van buizen en leidingen waarvan de isolatie asbest bevat en die verricht worden met zg. “couveusezakken” (het gaat dan om ongebonden asbest); - de melding van werken in een hyperbare omgeving: voor werken waarin de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk; - de melding van zandstraalwerken: voor werkzaamheden van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij siliciumoxide bevatten. Over deze meldingen in het kader van veiligheid: zie ook hoofdstuk 1 in deel 10 van deze Wegwijzer. 3.4. Andere regelingen inzake hoofdelijke aansprakelijkheid Er zijn natuurlijk ook nog andere wetgevingen waarvoor u aandacht moet hebben. We sommen er slechts enkele op: - Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de lonen (u kan opdraaien om de lonen te betalen van werknemers van andere werkgevers van de aannemersketen waarin u zit). - Aanpak schijnzelfstandigheid (de samenwerking met een zelfstandige of de onderaanneming met een zelfstandige vergt aandacht om te vermijden dat u beschouwd wordt als werkgever van deze persoon). Aangezien deze wetgeving thans voortdurend in evolutie is, gelieve u steeds te informeren over de actuele toestand.

Hoofdstuk 4. De registratie als aannemer Ten gevolge van het KB van 3 augustus 2012 (Belgisch Staatsblad 10.08.2012) werd met ingang van 1 september 2012 de registratie als aannemer afgeschaft. De registratie als aannemer houdt definitief op te bestaan.

4000-5321.indd 40

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 2. DE STARTER

Hoofdstuk 5. Erkenning als aannemer van openbare werken In principe is een erkenning vereist voor alle werken aanbesteed door publiekrechtelijke personen en door rechtspersonen waarop de wet betreffende de overheidsopdrachten van toepassing is. De wet van 20 maart 1991 betreffende de erkenning van aannemers is eveneens van toepassing op de opdrachten voor aanneming van werken (ongeacht wie de opdrachtgever is), wanneer deze werken voor minstens 25% worden gesubsidieerd, of in gelijk welke andere vorm voor minstens 25% rechtstreeks worden gefinancierd door de hierboven aangehaalde publiekrechtelijke personen en rechtspersonen, die alhoewel ze zelf geen opdrachtgever zijn, deze werken op voormelde wijze subsidiëren of financieren. Dit betekent dat zelfs bepaalde particuliere werken (bv. werken aan geklasseerde gebouwen) onder deze reglementering kunnen vallen. Alle werken die onder de wet ressorteren, kunnen slechts gegund worden aan een voldoende erkend aannemer of wanneer deze aannemer bewijzen heeft geleverd gelijkwaardig te zijn in het voldoen van de overeenkomstige erkenningsvereisten. De erkenning of gelijkwaardigheidsbewijs is echter slechts vereist voor de werken die volgende bedragen overschrijden: - 75.000 euro voor de werken der hoofdcategorieën - 50.000 euro voor de werken der ondercategorieën. Een onderneming kan gelijktijdig in één of meerdere klassen en categorieën en/of ondercategorieën erkend worden. Er bestaat naast de definitieve erkenning, voor ondernemingen die minder dan vijf jaar gevestigd zijn, de mogelijkheid een voorlopige erkenning te bekomen die 20 maanden geldig is en tweemaal kan verlengd worden. De erkende onderneming kan onder bepaalde voorwaarden een aanvraag indienen tot verhoging van de erkenning tot een hogere klasse en/of tot uitbreiding tot andere categorieën of ondercategorieën.

Voor verdere inlichtingen, het in orde brengen van de aanvraagbundel en het nodige advies kan men zich wenden tot Bouwunie, Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00 fax 02 253 07 45.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 41

27/08/13 12:15

DEEL 3. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

DEEL 3. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP? Hoofdstuk 1. Kiezen tussen handelszaak en vennootschap (bron: startersbrochure Unizo-Zenito 2013) 1.1 Handelszaak In het dagelijkse taalgebruik staat de term “handelszaak” of eenmanszaak voor een onderneming die, in tegenstelling tot de vennootschap, geen aparte rechtspersoonlijkheid bezit. Er is dus ook geen duidelijke splitsing tussen het privé-vermogen van de handelaar en het vermogen van de zaak. Voordelen - Beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden. - Omdat alle winst van de eenmanszaak wordt belast in functie van de natuurlijke persoon-ondernemer, komt het batig saldo na belastingen bij die ondernemer zelf terecht. U beslist zelf hoeveel u hiervan investeert in de zaak. - Beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen. Nadelen - Geen specifieke juridische structuur. U bent zelf onbeperkt aansprakelijk en staat met uw volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming. - Opvolging en overname uitwerken is moeilijker. Het uitwerken van een preventieve opvolgingsregeling heeft de meeste kans op slagen als uw onderneming een vennootschapsvorm heeft aangenomen. In dat geval kan u immers werken met aandelen, en kan de zeggenschap over de onderneming gescheiden worden van de economische eigendom. Dit is onmogelijk in een eenmanszaak die niet zomaar valt op te splitsen. - Inkomstenbelastingen: alle inkomsten van de onderneming worden belast via de personenbelasting van de ondernemer zelf. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak. 1.2. Vennootschap ‘Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen. In de gevallen bepaald in het wetboek, kan zij worden opgericht door een rechtshandeling uitgaande van één persoon die goederen bestemt tot één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten. In de gevallen bepaald in het wetboek kan de vennootschapsakte bepalen dat de vennootschap niet is opgericht met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.’ (definitie volgens het Wetboek van Vennootschappen). Voordelen - Rechtspersoonlijkheid: de vennootschap heeft eigen rechten en plichten. - Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid.

4000-5321.indd 42

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 3. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

- Fiscaliteit: Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting. Voor KMO’s bestaat hier een zgn. ‘verlaagd opklimmend’ tarief. Het fiscaal voordeel van een vennootschap ligt echter niet zozeer in de lagere tarieven, maar in de mogelijkheid te streven naar een optimale inkomstenmix. De inkomsten van vennootschap en individu kunnen zodanig worden georganiseerd dat in totaal zo weinig mogelijk belastingen worden betaald, en jarenlang een zo stabiel mogelijk inkomen wordt genoten. - Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak staan duidelijk op papier. - De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren. Nadelen - Formele besluitvorming en procedures. - Meer juridische en administratieve verplichtingen dus meer kosten. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak. - Zwaardere boekhoudkundige verplichtingen.

Hoofdstuk 2. Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming? Als u kiest voor een vennootschap, moet u ook nog opteren voor een bepaalde vennootschapsvorm. We zetten de belangrijkste vennootschapsvormen op een rij en bespreken hun voor- en nadelen. 2.1. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ((E)BVBA) Oorspronkelijk bestonden er belangrijke verschillen tussen de BVBA en de naamloze vennootschap (NV). Een hele serie wetswijzigingen heeft het onderscheid tussen NV en BVBA steeds meer doen vervagen. Het belangrijkste juridische verschilpunt dat overblijft ligt in het “besloten” karakter van de BVBA. Dit wil zeggen dat de overdracht van aandelen (verkoop, schenking, vererving,...) aan strikte regels gebonden is. Bovendien is het vereiste minimumkapitaal lager in de BVBA dan in de NV (18.550 EUR, in plaats van 61.500 EUR). Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een BVBA oprichten. Alle bepalingen die gelden voor een gewone BVBA blijven in principe gelden voor een eenpersoonsBVBA. Het te volstorten minimumkapitaal ligt wel hoger bij de EBVBA. Algemeen is dit bij een BVBA 1/5 van het kapitaal in geld, met een minimum van 6.200 EUR. Bij een EBVBA is een minimumkapitaal van 12.400 EUR te volstorten. Voordelen - Een EBVBA kan opgericht worden door 1 vennoot (BVBA vanaf 2 vennoten). - Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng. - De aandelen zijn altijd op naam en slechts onder zeer strikte voorwaarden overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft. Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van (E)BVBA. - Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder dan bij een eenmanszaak.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 43

27/08/13 12:15

DEEL 3. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

2.2. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Starter (Starters-BVBA) De Starters-BVBA heeft alle kenmerken van de klassieke (E)BVBA, behalve dat er geen minimumkapitaal is. Het is dus mogelijk om een Starters-BVBA op te richten met slechts 1 euro kapitaal. Er zijn wel enkele voorwaarden. Zo mogen in een Starters-BVBA nooit 5 of meer werknemers voltijds tewerkgesteld worden. En een Starters-BVBA kan ook niet langer dan 5 jaar bestaan. Zijn er 5 of meer voltijdse werknemers of is de Starters-BVBA meer dan 5 jaar oud moet het kapitaal worden verhoogd tot minstens 18.550 EUR en de Starters-BVBA omgevormd worden tot een klassieke (E) BVBA. Alleen natuurlijke personen kunnen een Starters-BVBA oprichten! Voordelen - De Starters-BVBA kan worden opgericht met slecht 1 euro kapitaal. - De Starters-BVBA is een waardig alternatief voor de eenmanszaak. Nadelen - Zolang de Starters-BVBA bestaat moet ieder jaar 25% van de winst gereserveerd worden. - Het is moeilijk om een Starters-BVBA op te richten en toch te kunnen genieten van het verlaagd tarief in de vennootschapsbelasting als men dividenden wil uitkeren. - Voor de Starters-BVBA gelden dezelfde formaliteiten als voor de klassieke (E)BVBA: notariële akte, publicatie in Staatsblad, enz…

2.3. De naamloze vennootschap (NV) Hoewel de wetgever de vennootschapsvorm van de NV had uitgedacht als ondernemingsvorm voor grotere kapitaalkrachtige ondernemingen, kan de NV-vorm ook aangenomen worden door kleine en middelgrote (familiale) bedrijven. De NV blijft wel op de eerste plaats een kapitaalsvennootschap, m.a.w. een vennootschap die ‘anoniem’ kapitaal zal aantrekken. Hou er echter rekening mee dat de wetgever besliste anonieme effecten aan toonder af te schaffen. Vanaf 1 januari 2008 mogen geen nieuwe effecten met een anoniem karakter meer uitgegeven worden. Enkel gematerialiseerde effecten of aandelen op naam zijn nog mogelijk. Al wie nu nog effecten aan toonder in een kluis bewaart, moet die uiterlijk 31 december 2013 omzetten in effecten op naam of op een effectenrekening laten zetten. Belangrijkste verschilpunten met de BVBA zijn de strakkere en meer ingewikkelde bestuursorganisatie en het hogere minimumkapitaal (61.500 EUR). In naamloze vennootschappen zijn de aandelen doorgaans vrij overdraagbaar. Nochtans kan de overdracht van aandelen in de statuten beperkt worden. Voordelen - Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng. - Aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar. - Er kunnen winstbewijzen worden uitgegeven. Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van een NV. - Minder goede waarborgen voor het behoud van het familiale karakter.

4000-5321.indd 44

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 3. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

- Vrij ingewikkelde besluitvorming en zware boekhoudkundige verplichtingen. - Hoog startkapitaal vereist. 2.4. De vennootschap onder firma (V.O.F.) De vennootschap onder firma is de eenvoudigste vennootschapsvorm. Het is een zuivere personenvennootschap. Dit betekent dat in principe: - De vennootschap ontbonden wordt door het overlijden van een vennoot. - De vennoten hun aandeel niet kunnen verkopen of schenken zonder akkoord van de medevennoot. - Alle beslissingen met éénparigheid genomen worden. Voordelen - Er is geen minimumkapitaal vereist. - De inbreng van de vennoten kan bestaan uit arbeid. - De oprichting van een V.O.F. kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formele regels en u hoeft geen notaris in te schakelen. - De aandelen zijn niet overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft. - Beperkte verplichtingen inzake openbaarmaking van stukken. Nadelen - Alle vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de V.O.F. - Het faillissement van de V.O.F. brengt onvermijdelijk het faillissement van de vennoten met zich mee. 2.5. De gewone commanditaire vennootschap (Comm.V) De gewone commanditaire vennootschap of Comm.V verschilt van de V.O.F. in die zin dat er naast de ‘beherende vennoten’ ook ‘stille vennoten’ of geldschieters bestaan. De stille vennoten hebben, in tegenstelling tot de onbeperkt aansprakelijke beherende vennoten, een beperkte aansprakelijkheid. Voordelen - De voordelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten enkel aansprakelijk kunnen gesteld worden voor hun inbreng van kapitaal dat recht geeft op deelname in de winst. Hun aandeel in het eventueel verlies blijft eveneens beperkt tot het kapitaal dat zij zelf hebben ingebracht. Nadelen - De nadelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten zich niet openlijk kunnen inlaten met het beheer van de vennootschap. Indien zij dit wel doen, worden zij onbeperkt aansprakelijk. - De Comm.V mag geen winst uitkeren zolang er overgedragen verlies is.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 45

27/08/13 12:15

DEEL 3. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

2.6. De commanditaire vennootschap op aandelen (Comm. VA) De commanditaire vennootschap op aandelen heeft eveneens “stille” vennoten en “beherende” vennoten. Het grote verschil met de gewone commanditaire vennootschap is dat de aandelen gedematerialiseerde effecten kunnen zijn, net zoals in een NV. Deze vennootschapsvorm combineert de voordelen van een personenvennootschap (stabiel bestuur) met deze van een kapitaalsvennootschap. Voordelen - De stille vennoten zijn enkel aansprakelijk ten belope van hun inbreng. - De aandelen zijn vrij overdraagbaar. Nadelen - De beherende vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor alle schulden van de vennootschap. - De Comm. VA moet opgericht worden bij notariële akte. - De Comm. VA moet voldoen aan alle boekhoudkundige verplichtingen van de dubbele boekhouding inzake publicatie, enz. - Er is een hoog startkapitaal vereist (61.500 EUR). 2.7. De coöperatieve vennootschap met beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid (CVBA - CVOA) Men maakt een onderscheid tussen de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA) en de coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid (CVOA). Voordelen - Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag van hun inbreng in de CVBA. - De vennoten kunnen gemakkelijk in- en uittreden. Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van een CV (met beperkte aansprakelijkheid = een CVBA). - Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder.

4000-5321.indd 46

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Deel 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN Eenmaal de gepaste keuze gemaakt is betreffende de juridische vorm van de onderneming, moeten een aantal administratieve verplichtingen vervuld worden. Het gaat in de eerste plaats om enkele algemene verplichtingen die zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen gelden. Daarnaast zijn er enkele bijkomende formaliteiten voor de vennootschappen.

Hoofdstuk 1. Gemeenschappelijke verplichtingen voor natuurlijke personen en voor vennootschappen (bron: Startersbrochure UNIZO-Zenito 2013) 1.1. Openen van een zichtrekening Elke zelfstandig handelaar is verplicht een zichtrekening te hebben bij een in België gevestigde bank. 1.2. Formaliteiten via Zenito Ondernemingsloket 1.2.1. Voorafgaande vergunning Indien u een beroepskaart nodig hebt, moet u deze aanvragen bij een erkend ondernemingsloket zoals bv. Zenito Ondernemingsloket. Als u nog niet in België verblijft, moet u een beroepskaart aanvragen bij de Belgische ambassade van het land waar u verblijft. De beroepskaart wordt voor maximaal 5 jaar toegekend door de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie. 1.2.2. Aanvraag commerciële of niet-commerciële hoedanigheid U bent verplicht uw onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële of niet-commerciële onderneming. Dit geldt zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen. Om uw inschrijving in orde te brengen, heeft het ondernemingsloket de volgende gegevens nodig: - uw bankrekeningnummer; - uw activiteiten als ondernemer; - uw handelsbenaming; - voor een vennootschap: de statuten en bewijs van neerlegging bij de griffie van de rechtbank van koophandel. Indien u start als met een commerciële onderneming moet u bij het ondernemingsloket ook de verantwoordingsstukken voorleggen waarmee u uw kennis bedrijfsbeheer en/of beroepskennis bewijst. U onvangt dan van het ondernemingsloket uw uniek ondernemingsnummer. Dit nummer bestaat uit 10 cijfers. Per vestiging ontvangt u eveneens een vestigingseenheidsnummer. De inschrijving als commerciële onderneming kost 81,50 euro. Wanneer moet het ondernemingsnummer vermeld worden? Vermeld uw ondernemingsnummer bij de contacten met de verschillende (administratieve en rechterlijke) overheden.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 47

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Is uw onderneming een handels- of ambachtsonderneming, dan bent u ook verplicht uw ondernemingsnummer te vermelden op alle akten, facturen, aankondigingen, brieven en andere stukken én het zichtbaar aan te brengen op gebouwen en marktkramen. Ambulante handelaars moeten hun ondernemingsnummer ook vermelden op bedrijfsvoertuigen. Bouwondernemingen en schoonmaakbedrijven dienen dit eveneens te doen als ze werkgever zijn. Hoe moet het ondernemingsnummer vermeld worden? Onderneming natuurlijke persoon: BTW BE0123.456.789 Handelsvennootschappen – rechtspersonen: BTW BE0123.456.789 – RPR (bv. Gent) 0123.456.789 Niet-btw belastingplichtige ondernemingen: Sanctie Elke inbreuk op deze wetgeving is strafbaar, maar heeft ook burgerrechtelijke gevolgen. Zo is een geding onontvankelijk voor een Rechtbank van Koophandel als de eiser/handelaar niet is ingeschreven in de kruispuntbank van ondernemingen. 1.2.3. Activeren btw-hoedanigheid Nadat uw onderneming een commerciële of niet-commerciële hoedanigheid gekregen heeft, moet ze in de meest egevallen eveneens een btw-hoedanigheid aanvragen. Ook voor deze formaliteit kan u terecht bij Zenito Ondernemingsloket. Op dat moment moet u het btw-stelsel aangeven waarvoor u opteert: de gewone regeling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel,… 1.2.4. Andere vergunningen Voor verschillende beroepen gelden bijkomende verplichtingen. Afhankelijk van de activiteit en van de specifieke kenmerken van de onderneming zijn extra vergunningen nodig, bv. de milieuvergunning. Ter herinnering wordt hier vermeld dat de registratie voor aannemers sedert 1 september 2012 definitief afgeschaft werd. 1.2.5. Aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds Als zelfstandige, in hoofd- of bijberoep, moet u zich ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Dit fonds int de sociale bijdragen die u moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. Uw aansluiting kan u in één beweging regelen bij uw bezoek aan het ondernemingsloket. Zie verder onder 1.4. 1.2.6. Aansluiting bij een ziekenfonds Om in orde te zijn met uw ziekteverzekering, is ook een aansluiting bij een ziekenfonds nodig. Zij geven u een SIS-kaart. Als u reeds aangesloten bent, meldt u een wijziging van uw statuut.

4000-5321.indd 48

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Verdere info Zenito Ondernemingsloket is het ondernemingsloket opgericht door UNIZO, Zenito Sociaal Verzekeringsfonds, Sociaal Bureau ADMB en SOFIM Limburg. Ook Bouwunie werkt samen met het ondernemingsloket Zenito. Zie voor het dichtsbijzijnde kantoor www.zenito.be. 1.3. Btw-formaliteiten 1.3.1. Btw-tarieven 21%-tarief Het normale btw-tarief voor goederen en diensten bedraagt 21%. In afwijking hiervan gelden er verlaagde tarieven voor goederen en diensten expliciet opgenomen in de bijlage bij het KB nr 20. Hieruit volgt dat alle niet expliciet opgenomen goederen en diensten in deze bijlage het normale tarief van 21% dienen te torsen. Let op: door het 21%-tarief als normaal tarief wettelijk te verankeren, zijn de verlaagde tarieven te beschouwen als afwijkingen hierop en dient de btw-plichtige die zich beroept op de toepassing van een verlaagd tarief te kunnen aantonen dat alle elementen voorhanden zijn om het verlaagd btwtarief toe te passen. Er ontstaat dus een omkering van de bewijslast in het voordeel van de fiscus. 12%-tarief Indien bepaalde voorwaarden vervuld zijn, zowel bij de afnemer van de dienst als bij de verstrekker ervan, kan het verlaagd tarief van 12% van toepassing zijn. Het betreft hier vooral werken die betrekking hebben op sociale woningen en sociale woningbouw en die uitgevoerd worden voor bijzondere klanten (bv. gewestelijke huisvestingsmaatschappijen, OCMWâ&#x20AC;&#x2122;s, provincies,â&#x20AC;Ś). Dit tarief is niet van toepassing wanneer de klant van de btw-belastingplichtige een particulier is. 6%-tarief De wetgever heeft een hele waslijst voorwaarden vooropgesteld om bepaalde werken te mogen factureren aan 6% btw. Het soort werken beogen vooral de renovatie-, verbouwings-, instandhoudings- en structurele onderhoudswerken aan woningen ouder dan 5 of 15 jaar. De btw-verlaging voor woningen ouder dan 5 jaar, maar die nog geen 15 jaar zijn, was eerst een tijdelijke regeling tot 30.06.2011, maar werd inmiddels definitief gemaakt. Voor woningen ouder dan 15 jaar is de toepassing van het verlaagd tarief van 6% permanent. Het is sinds 2007 mogelijk om in bepaalde steden een oude woning volledig te laten afbreken om er op dezelfde plaats een nieuwe te bouwen, en dit met 6% btw (zowel voor de afbraakwerken als voor het optrekken en de volledige afwerking van de nieuwe woning). Dit verlaagd tarief is onderworpen aan verschillende voorwaarden. 1.3.2. De maandelijkse teruggave van btw Sedert 1 april 2009 is het mogelijk om over te stappen van kwartaalaangiftes naar maandaangiftes. Om te kunnen genieten van de maandelijkse teruggave van btw moet men in het systeem van maan-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 49

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

delijkse btw-aangiftes zitten. Onderstaand vindt u de procedure terug die u hierbij moet helpen. Hoe overstappen van systeem van kwartaalaangiftes naar systeem van maandaangiftes? Hiervoor moet u een gemotiveerd verzoek per aangetekend schrijven indienen bij uw btw-controlekantoor. Volgens art. 18, § 3 van het KB nr. 1 van 29.12.1992 kan men in principe pas ten vroegste overstappen van aangiftesysteem vanaf 1 januari van het jaar volgend op de aanvraag (dus voor aanvragen gedaan in 2013 – uiterlijk op 30 november – zal dit dus ten vroegste vanaf 1 januari 2014 kunnen ingaan). Indien uw verzoek wordt ingewilligd, wordt u dus maandaangever voor uw btw en zal u in aanmerking kunnen komen voor de maandelijkse teruggave van uw btw-tegoed. Wanneer kan u genieten van de maandelijkse teruggave? Als eerste voorwaarde is vereist dat het btw-tegoed na het indienen van de maandaangifte, ten minste 245 euro bereikt. De tweede voorwaarde stelt dat men voor het verstreken kalenderjaar (dus momenteel 2011) een overschot in zijn voordeel had van 12.000 euro btw. De derde voorwaarde zegt dat minstens 30% van de omzet van het verstreken kalenderjaar leveringen en diensten verrichten moeten zijn die: - onderworpen zijn aan de verleggingsregel bedoeld in artikel 20 van het KB nummer 1 (i.e. de meest voorkomende regel van de medecontractant in de bouwsector); - onderworpen zijn aan het verlaagde btw-tarief van 6% voor: - de renovatie van woningen ouder dan 5 of 15 jaar; - de afbraak en heropbouw van woningen; - de bouw en/of levering van sociale woningen; - de bouw en/of levering van privé-wonigen voor gehandicapten en instellingen voor gehandicapten. Opmerking: weet dat de 30% omzet ook nog samengesteld mag worden met andere leveringen en diensten, maar deze worden hier niet opgesomd, aangezien zij van ondergeschikt belang zijn voor de bouwsector. Tot slot geldt als vierde voorwaarde dat alle btw-aangiftes van het lopende jaar tijdig ingediend moeten zijn. Hoe de maandelijkse teruggave aanvragen? Stap 1 Alvorens men kan genieten van de maandelijkse teruggaven van zijn btw-tegoeden, dient men een vergunning aan te vragen bij het btw-controlekantoor waaronder men ressorteert.

4000-5321.indd 50

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Deze vergunning moet schriftelijk aangevraagd worden en alle elementen bevatten die aantonen dat men voldoet aan de gestelde voorwaarden (zie vorige subtitel). Weet dat u dit slechts eenmalig moet doen. De vergunning blijft gelden tot zij ingetrokken wordt door de btw-administratie. Ook startende ondernemingen of ondernemingen die nog geen jaar actief zijn, kunnen dergelijke vergunning aanvragen, maar zij dienen hun vergunningsaanvraag te richten aan de centrale btwdiensten te Brussel. Bij hun aanvraag dienen zij bewijskrachtige stukken toe te voegen die aantonen dat op basis van de vooruitzichten de gestelde voorwaarden voldaan zullen zijn. Dergelijke vergunning wordt in principe binnen de maand, vanaf datum van ontvangst van een volledige aanvraag, toegekend door de hoofdcontroleur van de btw. Stap 2 Daarnaast moet men het vakje “Aanvraag tot terugbetaling” aankruisen in zijn btw-aangifte. Doet men dit niet, dan zal het saldo niet terugbetaald worden, maar overgedragen naar de volgende aangifteperiode, zijnde de volgende maand. Let op: indien men niet meer voldoet aan de gestelde voorwaarden (zie vorige subtitel) of indien men verkeerde informatie heeft verstrekt om een vergunning te bekomen, dan mag men de maandelijkse teruggave niet meer vragen via zijn aangifte, zo niet riskeert men een boete. Stap 3 Vanaf 1 april 2009 is de vroegere procedure van “volmacht aan uw financiële instelling” grondig gewijzigd. Voortaan moet u uw rekeningnummer in SEPA-formaat (BIC + IBAN) rechtstreeks overmaken aan de btw-administratie. Als u dit nog niet gedaan hebt of u wenst uw rekeningnummer te wijzigen, kan u uw (nieuw) SEPA rekeningnummer d.m.v. het nieuwe formulier 604B (Aangifte tot wijziging van een identificatie) meedelen aan de btw-administratie. Nieuwe btw-plichtigen zullen voortaan hun SEPA-rekeningnummer moeten vermelden op het formulier 604A Aanvraag tot identificatie voor btw-doeleinden bij aanvang van een activiteit).

Wanneer krijgt u uw btw-tegoed? Indien u alle formaliteiten gerespecteerd hebt én indien u aan alle voorwaarden voldoet, zal het btwtegoed u uiterlijk de 2de maand volgend op het tijdvak waarop de maandaangifte betrekking heeft terugbetaald worden.

1.4. Verplichtingen i.v.m. het sociaal statuut van zelfstandigen 1.4.1. Vennootschappen Hoewel het sociaal statuut enkel voor de “natuurlijke personen” georganiseerd wordt, moeten ook de vennootschappen die onder de vennootschapsbelasting vallen zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. De vennootschappen betalen een jaarlijkse bijdrage. In 2013 is dit 347,50 euro. Vennootschappen

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 51

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

met een balanstotaal van het in 2011 afgesloten boekjaar van meer dan 641.556,65 euro, betalen evenwel een bijdrage van 868 euro. Voor starters is er een uitzonderingsmaatregel. Als alle zaakvoerders en een meerderheid van de werkende vennoten gedurende de laatste 10 jaar niet meer dan 3 jaar zelfstandig geweest zijn, en als het om een personenvennootschap met een commerciĂŤle activiteit gaat, krijgt de vennootschap gedurende de eerste 3 jaar een vrijstelling van betaling. Opgelet: de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds is ook voor deze vennootschappen verplicht.

Mandatarissen en vennoten Alle mandatarissen binnen een vennootschap, moeten aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Voor alle werkende vennoten die geen band van ondergeschiktheid hebben, geldt dezelfde regel. Er wordt wel een uitzondering gemaakt voor onbezoldigde mandatarissen die pensioengerechtigd zijn of die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt en voor stille vennoten die enkel kapitaal inbrengen. 1.4.2. Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds Al wie een zelfstandig beroep uitoefent, hetzij als hoofdberoep, hetzij als bijberoep, moet uiterlijk op de eerste dag van zijn beroepsactiviteit aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Een sociaal verzekeringsfonds is een vrije en private instelling die de sociale bijdragen die de zelfstandigen moeten betalen, int en zorgt voor de uitkeringen die daaruit voortvloeien. De keuze van het sociaal verzekeringsfonds is vrij. Een van deze fondsen is het met Bouwunie samenwerkende Zenito Sociaal Verzekeringsfonds, Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 411 â&#x20AC;&#x201C; www.zenito.be. Veranderen van sociaal verzekeringsfonds mag nadat u vier jaar aangesloten bent geweest bij dezelfde instelling. De verzekerde is verplicht om aan zijn sociaal verzekeringsfonds binnen 15 dagen mededeling te doen van elke wijziging in verband met de inlichtingen die voorkomen op de verklaring van aansluiting. 1.4.3. Betaling van sociale bijdragen De zelfstandigen en helpers dienen per kwartaal een sociale bijdrage te betalen. De bijdrage is gebaseerd op het nettobedrijfsinkomen dat u drie jaar vroeger had (het refertejaar). Het nettobedrijfsinkomen is het bruto-inkomen, verminderd met de bedrijfsuitgaven en -lasten en eventueel met de bedrijfsverliezen, zoals vastgesteld door de fiscus. Voor 2013 worden de bijdragen dus berekend op het inkomen van 2010. Dat inkomen wordt geherwaardeerd (een aanpassing aan de huidige index). Op basis van dit eindbedrag berekent het sociaal verzekeringsfonds uw sociale bijdrage. Dit gebeurt volgens vaste percentages.

4000-5321.indd 52

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Aan de wettelijke bijdragen moet nog een bedrag toegevoegd worden voor de beheerskosten van het sociaal verzekeringsfonds. Het fonds bepaalt dit percentage, mits akkoord van de minister. Deze beheerskosten worden berekend op de sociale bijdragen. Bijdrageregeling voor een zelfstandige in hoofdberoep (toestand 2013) inkomensschijven (geherwaardeerd)

bijdrage

minder dan 12.830,63 euro

733,55 euro

12.830,63 tot 55.405,04 euro

22%

55.405,05 tot 81.649,49 euro

14,16%

De wetgever gaat ervan uit dat elke zelfstandige hoofdberoeper een inkomen heeft van minstens 12.830,63 euro. Ook al ligt het werkelijk verdiende inkomen onder deze grens, dan worden de bijdragen toch op dat inkomen berekend (dit is de minimumbijdrage). Bijdrageregeling voor een zelfstandige in bijberoep Voor zelfstandigen in bijberoep gelden dezelfde percentages als voor zelfstandigen in hoofdberoep, maar dan vanaf een inkomen van 1.419,50 euro. Op een lager inkomen betalen zij geen bijdragen. Een bijberoeper kan maar genieten van de rechten van het sociaal statuut als zelfstandige vanaf een bijdrage berekend op een inkomen van 12.830,63 euro. Bij de wettelijke bijdragen moet een bedrag toegevoegd worden voor de beheerskosten van het sociaal verzekeringsfonds. Bijdrageregeling voor beginnende zelfstandigen Voor beginnende zelfstandigen in hoofdberoep is de gewone bijdrageberekening niet mogelijk omdat er nog geen referte-inkomen (= inkomen van het derde voorafgaande jaar) kan worden vastgesteld. Daarom betalen zij voorlopige bijdragen voor de eerste drie volledige jaren en een eventueel eerste onvolledig jaar:

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 53

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Minimum bijdragen voor starters (2013) hoofdberoep

voorlopige bijdrage per kwartaal

bijdragepercentage

tot einde 1e volledige kalenderjaar 683,54 euro

20,5%

2e kalenderjaar

700,22 euro

21%

3e kalenderjaar

716,89 euro

21,5%

bijberoep

voorlopige bijdrage per kwartaal

bijdragepercentage

tot einde 1e volledige kalenderjaar 75,62 euro

20,5%

2e kalenderjaar

77,46 euro

21%

3e kalenderjaar

79,31 euro

21,5%

De voorlopige bijdragen voor elk van die drie jaren worden achteraf op basis van de effectieve bedrijfsinkomsten in het betrokken jaar geregulariseerd. Er volgen dus drie regularisaties, telkens in het derde jaar nadien. Het verschil tussen de voorlopige en definitieve bijdragen wordt gevorderd of terugbetaald. De beginnende zelfstandige kan ook vrijwillig een hogere voorlopige bijdrage betalen dan de forfaitaire. Deze wordt door het sociaal verzekeringsfonds berekend op het bedrijfsinkomen dat de starter vermoedt te zullen genieten. Deze laatste keuze is veruit het meest interessant: - u zal vanaf het derde tot het einde van het zesde jaar van de activiteit niet af te rekenen krijgen met zware bijkomende rekeningen bovenop uw rekeningen van het jaar zelf; - u betaalt hogere sociale bijdragen tijdens de eerste jaren. Bijgevolg nemen de aftrekbare beroepskosten toe waardoor u minder belastingen moet betalen; - uw inkomen van de eerste 3 jaren daalt omdat u hogere sociale bijdragen betaalt. Dat betekent dat u in het vierde, vijfde en zesde jaar van de activiteit ook minder sociale bijdragen betaalt. U start best in het begin van een kwartaal. Om het even wanneer u start, moet u immers de volledige bijdrage van dat kwartaal betalen. Verplichtingen inzake de betaling De sociale bijdragen zijn verschuldigd per kwartaal en worden ge誰nd door het sociaal verzekeringsfonds waarbij de zelfstandige aangesloten is. In de loop van de eerste maand van elk kwartaal stuurt het sociaal verzekeringsfonds een vervaldagbericht. De betaling dient uiterlijk de laatste dag van het kwartaal op de rekening van het sociaal verzekeringsfonds te komen, of op die van haar advocaat of deurwaarder. Bij laattijdige of gebrekkige betaling wordt de bijdrage verhoogd met 3% per kwartaal achterstal. Zijn hoofdelijk verplicht tot betaling: - de zelfstandige voor de bijdrage van zijn helper; - de rechtspersoon voor de bijdragen van haar vennoten en mandatarissen.

4000-5321.indd 54

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Bij gebrek aan betaling kunnen de sociale verzekeringsfondsen de bijdragen innen middels een gerechtelijke invordering. Alvorens hiertoe over te gaan, moeten zij een herinnering sturen, bij aangetekend schrijven of door tussenkomst van een gerechtsdeurwaarder. De kosten hiervan worden ten laste gelegd van de zelfstandige. Vrijstelling van de bijdragen De zelfstandige die zich in staat van behoefte bevindt of in een toestand die deze staat benadert, kan volledige of gedeeltelijke vrijstelling aanvragen via zijn sociale verzekeringskas. Hetzelfde geldt voor de personen die hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de betalingen en voor de erfgenamen van de overleden zelfstandige. Verandering van sociaal verzekeringsfonds De zelfstandige kan veranderen van sociaal verzekeringsfonds. Een verandering gaat altijd in per 1 januari. Hierbij moet aan de volgende voorwaarden voldaan zijn: - de betrokkene moet minstens 4 jaar bij hetzelfde fonds aangesloten gebleven zijn; - de zelfstandige mag geen bijdragen meer verschuldigd zijn aan zijn “oude” kas; - er moet een opzegtermijn van zes maanden gerespecteerd worden. Verplichtingen i.v.m. de staking of stopzetting van de zelfstandige activiteit De zelfstandige dient de staking of stopzetting van zijn beroepsbezigheid mede te delen aan zijn sociaal verzekeringsfonds binnen de 15 dagen en hieromtrent een officieel bewijsstuk (bv. doorhaling van inschrijving in de KBO, of kopie van schrapping van het btw-nummer) in te dienen. De zelfstandige die zijn activiteit stopzet of onderbreekt kan zijn recht op uitkeringen vrijwaren: - ingeval van ziekte of invaliditeit: door een aanvraag tot gelijkstelling (geen bijdrageplicht); - ingeval van gewone stopzetting: door de voortgezette verzekering (de pensioenbijdrage blijft verschuldigd, met de mogelijkheid om ook de bijdrage voor de ziekteverzekering te betalen). 1.4.4. Aansluiting bij een ziekenfonds Op het ogenblik dat de beginnende zelfstandige zich aansluit bij een sociaal verzekeringsfonds, moet hij zich ook aansluiten bij een ziekenfonds naar keuze ofwel bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, Troonstraat 30A, 1000 Brussel, tel. 02 229 35 00, fax 02 229 35 58 Indien men reeds aangesloten is bij een ziekenfonds, moet de verandering van statuut gemeld worden.

Hoofdstuk 2 Bijzondere verplichtingen voor vennootschappen Wanneer u start met een vennootschap, gelden een aantal extra verplichtingen. Een vennootschap wordt meestal opgericht via een notariële akte. Er moeten dus statuten opgemaakt worden, die u neerlegt bij de noaris. Die zorgt voor publicatie van de statuten in het Belgisch Staatsblad. De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvan-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 55

27/08/13 12:15

DEEL 4. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

gen. Dit bankattest geeft aan dat het vereiste oprichtingskapitaal gestort werd. Als u een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opricht, moet u bovendien een financieel plan opmaken en overmaken aan de notrais. Bij een faillissement binnen de drie jaar na oprichting, kan de rechter dit financieel plan opvragen. Als dan blijkt dat u onvoldoende maatschappelijk kapitaal voorzag, kan de beperkte aansprakelijkheid opgeheven worden. Voor een V.O.F., een gewone commanditaire vennootschap en een coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid volstaat een onderhandse akte. Er is dan ook geen financieel plan en bankattest vereist. U moet in dat geval wel zelf zorgen voor de publicatie van de statuten. Zenito Ondernemingsloket kan deze formaliteiten van u overnemen. De wet verplicht de vennootschappen bepaalde akten of documenten openbaar te maken, bv. de oprichtingsakte, verandering van zetel, benoeming bestuurders,… Niet-notariële wijzigingen kunnen door Zenito in orde gebracht worden.

4000-5321.indd 56

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Deel 5. Specifieke beroepsinformatie Hoofdstuk 1. Grondverzet Sinds 1 april 2004 is in Vlaanderen de wettelijke regeling grondverzet van kracht. Met ingang van 1Â juni 2008 werd deze regeling aangepast met een betere afstemming op de praktijk. De regeling wordt beschreven in hoofdstuk XIII van het Vlarebo quater. 1.1. Wanneer van toepassing: algemene regel

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 57

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

De wettelijke regeling en bijhorende procedures dienen te worden gevolgd in het geval van volgende uitgravingen: – uitgraving op verdachte grond, ongeacht het volume van uitgraving; – uitgraving op onverdachte grond met een volume van meer dan 250 m³. Onder verdachte grond verstaat men: – risicogronden (gronden waarop Vlarebo-activiteiten plaatvinden of hebben plaatsgevonden); – gronden opgenomen in het grondeninformatieregister (voor zover in een bodemonderzoek in het vaste deel van de aarde van die grond concentraties werden aangetroffen die hoger liggen dan de richtwaarden voor de bodemkwaliteit voor het vaste deel van de aarde); – openbare weg, oude wegbedding, wegberm; – gronden waarvoor aanwijzingen bestaan dat de concentraties van stoffen in het vaste deel van de bodem hoger liggen dan de richtwaarden en die aangewezen werden door de minister. De procedures dienen niet te worden gevolgd voor zover de uitgraving op onverdachte grond minder dan 250 m³ bedraagt. Belangrijk aandachtspunt hierbij is dat het gaat om het volume van de totale uitgraving en niet enkel om het volume van afvoer. Verder is deze regelgeving enkel van toepassing op uitgegraven bodem, en niet op primaire oppervlaktedelfstoffen (zoals zand uit groeves), noch op afvalstoffen (zoals slib, puin, baggerspecie,...). Hiervoor gelden namelijk andere reglementeringen (respectievelijk Vlareop en Vlarea).

4000-5321.indd 58

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

1.2. Wanneer van toepassing: uitzonderingen In volgende, bijzondere gevallen mag van de algemene regel worden afgeweken, en dient de procedure niet te worden gevolgd: – uitgraving op verdachte grond met een volume van minder dan 250m³ voor zover deze bodem wordt toegepast binnen de kadastrale werkzone volgens een code van goede praktijk; – gebruik van uitgegraven bodem afkomstig uit een bodemsaneringsproject voor zover deze wordt gebruikt volgens de voorwaarden van het conformiteitsattest; – gebruik van uitgegraven bodem binnen een zone voor gebruik ter plaatse voor zover deze wordt gebruikt volgens een code van goede praktijk (zie verder). Kadastrale werkzone Een kadastrale werkzone is een zone binnen het project die bestaat uit een geheel van gronden met soortgelijke kenmerken. Het betreft kenmerken die een betekenisvol effect op het milieu hebben of een betekenisvol risico voor de volksgezondheid inhouden. Een kadastrale werkzone wordt afgebakend volgens de code van goede praktijk voor het afbakenen van een kadastrale werkzone. De afbakening gebeurt door een erkende bodemsaneringsdeskundige voor uitgravingen waarvoor opmaak van een technisch verslag geldt. Voor een uitgraving waarvoor geen technisch verslag nodig is, mag dit gebeuren daar de initiatiefnemer grondwerken. Code van goede praktijk voor gebruik binnen de kadastrale werkzone Richtlijnen voor gebruik: – geen bijkomende grondwaterverontreiniging veroorzaken – geen bijkomend risico veroorzaken – selectief uitgraven en hergebruiken (respecteren gelaagdheid) Gebruik van uitgegraven bodem binnen een zone voor gebruik ter plaatse voor zover deze wordt gebruikt volgens een code van goede praktijk In het geval van volgende projecten geldt onder bepaalde voorwaarden een vrijstelling van onderzoeksplicht. Er dient dan geen technisch verslag, grondverzettoelating en bodembeheerrapport te worden bekomen. 1. aanleg en herstel van nutsleidingen, pijpleidingen en rioleringen; 2. herstel van oevers en dijkprofielen (optrekken van afgeschoven grond). Het hergebruik dient wel te voldoen aan bepaalde voorwaarden: vnl. terugplaatsen in dezelfde gelaagdheid en een horizontale verplaatsing van max. 250 m. Wanneer er echter grondoverschotten moeten afgevoerd worden, is de opmaak van een technisch verslag wél verplicht.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 59

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

1.3. Te volgen procedure Het volgende schema toont u de algemene administratieve procedure van de grondverzetregeling. Hieronder worden de verschillende stappen toegelicht.

4000-5321.indd 60

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Opmaak technisch verslag Een technisch verslag is een document waarin de resultaten van een bodemonderzoek worden verwerkt. Het technisch verslag wordt opgesteld onder leiding van een erkende bodemsaneringsdeskundige en wordt opgemaakt volgens een standaardprocedure. Een technisch verslag bepaalt de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem en legt vast wat de hergebruiksmogelijkheden (zie verder) zijn. Ook kunnen eventuele bijkomende voorwaarden worden bepaald. De verplichting voor de opmaak van een technisch verslag ligt bij de initiatiefnemer grondwerken (de bouwheer). Deze verplichting kan overgenomen worden door een tussentijdse opslagplaats of een centrum voor grondreiniging of een vergunde inrichting (bv. betoncentrale, keramische nijverheid), mits toestemming van de initiatiefnemer grondwerken. In onderstaand overzicht vindt u de hergebruiksmogelijkheden: Gebruik buiten de kadastrale werkzone (stenen< 5% en < 50mm, bodemvreemde mat.<1%)

driedelige code XYZ

Voorwaarde

Gebruiksmogelijkheid

X </= WVG

Vrij gebruik

WVG < X </= BSN III

gebruik als bodem mits studie ontvangende grond

X > BSN III

WVG < X </= 80%BSN I/II

gebruik als bodem in bestemmingstype I t/m V mits studie ontvangende grond

80%BSN I/II < X </= 80%BSN III

gebruik als bodem in bestemmingstype III t/m V mits studie ontvangende grond

80%BSN III < X </= 80%BSN IV

gebruik als bodem in bestemmingstype IV t/m V mits studie ontvangende grond

80%BSN IV < X </= 80%BSN V

gebruik als bodem in bestemmingstype V mits studie ontvangende grond

Geen gebruik mogelijk

Gebruik binnen de kadastrale werkzone (bodemvreemde mat., andere dan stenen en steenachtige mat. <1%) Voorwaarde

Gebruiksmogelijkheid

X </= 80%BSNi

Vrij gebruik als bodem

X > 80%BSNi

gebruik als bodem mits toepassing code van goede praktijk op voorwaarde

- geen bijkomende verontreiniging van het grondwater veroorzaken

2 of 9

- geen bijkomend risico door blootstelling (DAEB-toetsing) ‘Uitgegraven bodem die voldoet aan de voorwaarden voor gebruik als bodem binnen de KWZ, kan als bouwkundig bodemgebruik of in een vormvast product gebruikt worden binnen de KWZ zonder bijkomend onderzoek’ Gebruik als bouwkundig bodemgebruik of in vormvast product (bodemvreemde mat., andere dan stenen en steenachtige mat. <1%) Voorwaarde

Gebruiksmogelijkheid

X </= WVG

Vrij gebruik

WVG < X < bijlage VI

gebruik mits uitloogproef

X > bijlage VI

Y </= bijlage VII

gebruik binnen bouwkundige of vormvast toepassing

Y > bijlage VII

aanvullend onderzoek (kolomtest)

Geen gebruik mogelijk

1 1 of 9 9

Als X zware metalen < streefwaarden: geen uitloogonderzoek nodig X = gemeten concentratie WVG = waarde vrij gebruik BSNi = Bodemsaneringsnorm betreffend bestemmingstype Y = gemeten concentratie uitloogproef

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 61

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Conformverklaring technisch verslag Eens het technisch verslag is opgemaakt, moet het technisch verslag conform verklaard worden door een erkende bodembeheerorganisatie. Grondwijzer vzw is zo’n erkende bodembeheerorganisatie, die opgericht is door Bouwunie, NAV en SGS. De aanvraag van de conformverklaring van het technisch verslag bij Grondwijzer vzw kan gebeuren door de bouwheer, de erkende bodemsaneringsdeskundige, de architect of de aannemer. Aangesloten aannemers kunnen dankzij Bouwunie rekenen op een voordelig tarief bij Grondwijzer vzw. Een technisch verslag wordt nagekeken op volledigheid, correctheid en uitvoerbaarheid. Als het technisch verslag aan de eisen voldoet, wordt een conform verklaring afgeleverd. Een conform verklaring vermeldt de belangrijkste gegevens, conclusies, beperkingen en voorwaarden m.b.t. het gebruik van de uit te graven bodem. Grondverzettoelating Een grondverzettoelating dient vóór het uitvoeren van de grondwerken door de aannemer te worden aangevraagd bij een erkende bodembeheerorganisatie. Hiervoor dient de aannemer het beoogde gebruik, geraamd volume en de voorziene periode van grondverzet door te geven. Op basis hiervan worden een grondverzettoelating en transportdocumenten afgeleverd. Een grondverzettoelating bevestigt het beoogde gebruik en staat de verplaatsing / toepassing van uitgegraven bodem toe. Zowel voor afvoer naar een andere locatie als voor hergebruik binnen de werf dient een grondverzettoelating aangevraagd te worden. Aangesloten aannemers kunnen dankzij Bouwunie rekenen op een voordelig tarief bij Grondwijzer vzw. Bodembeheerrapport Na het afronden van de grondwerken dient door de aannemer een bodembeheerrapport aan te vragen bij een erkende bodembeheerorganisatie. Hiervoor dient de aannemer het effectief verzette volume en periode van grondverzet door te geven. Op basis hiervan wordt het bodembeheerrapport afgeleverd. Het bodembeheerrapport attesteert de levering van uitgegraven bodem op de plaats van het beoogd gebruik en bevestigt dat voldaan is aan de voorwaarden opgenomen in het conform verklaarde technisch verslag en de grondverzettoelating. Het vermeldt tevens het definitieve volume en de effectieve periode van het grondverzet. Dit bodembeheerrapport is een zeer belangrijk document. Het attesteert een correct gebruik van uitgegraven bodem en biedt rechtszekerheid aan zowel bouwheer, aannemer als afnemer van de grond. De aannemer dient een kopie van het bodembeheerrapport te bezorgen aan de initiatiefnemer grondverzet en aan de afnemer van de grond.

4000-5321.indd 62

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Meer weten? Voor meer informatie in verband met de regeling grondverzet kan u steeds contact opnemen met: Grondwijzer vzw, Polderdijkweg 16 - haven 407, 2030 Antwerpen Tel.: 03 545 87 58 - Fax: 03 545 87 39 - grondwijzer@grondwijzer.be - www.grondwijzer.be

Hoofdstuk 2. Fiscale tegemoetkomingen bij energiebesparende werken Eind 2011 werd de belastingvermindering voor energiebesparende uitgaven grotendeels afgeschaft (mits een overgangsmaatregel voor bestellingen van v贸贸r 28 november 2011). Ook de belastingverminderingen voor de bouw, verbouwing of verwerving in nieuwe staat van een lage-energiewoning, passiefwoning of nul-energiewoning werden toen afgeschaft. Wat is er dan wel nog behouden? 2.1. Dakisolatie De belastingvermindering voor dakisolatie in bestaande woningen bleef behouden. Wel kunnen investeringen in dakisolatie vanaf 1 januari 2012 slechts genieten van een belastingvermindering van 30% i.p.v. 40%. Ook de overdracht van de belastingvermindering voor uitgaven gedaan vanaf 2012 werd afgeschaft. Alle andere voorwaarden die gelden voor de dakisolatie blijven ongewijzigd bestaan. 2.2. Lage-energiewoningen, passiefwoningen en nul-energiewoningen Wie in het bezit is van het nodige certificaat, uitgereikt door een erkende instelling uiterlijk op 31 december 2011, kan nog steeds gedurende 10 jaar genieten van deze belastingvermindering. Als overgangsmaatregel geldt bovendien dat certificaten die aangevraagd werden op uiterlijk 31 december 2011 (poststempel geldt als bewijs) en die uitgereikt werden op uiterlijk 29 februari 2012,

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 63

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

werden geacht uitgereikt te zijn op 31 december 2011. Dit betekent in praktijk dat eigenaars wiens woning (bijna) klaar was, na de bekendmaking van de afschaffing nog vlug hun certificatie-aanvraag indienden. Eigenaars van woningen die op dat moment nog niet ver genoeg gevorderd waren voor certificatie, vielen jammer genoeg uit de boot. Ook mensen die net een contract met een bouwprofessional of een verkoopovereenkomst hadden getekend voor een ver doorgedreven energiezuinige woning, zagen zo plots ongewild hun kostenplaatje veranderen. En dat is niet eerlijk, oordeelde het Grondwettelijk Hof in mei 2013. Daarom vernietigde het Hof het bewuste artikel (art. 51 van de wet van 28 december 2011) in verband met de overgangsmaatregel gedeeltelijk. Bij de redactie van deze publicatie was dit arrest echter nog niet gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Bovendien is er een bezwaartermijn van 6 maand na publicatie. Er is echter geen beroep meer mogelijk tegen deze uitspraak. De federale regering moet dus wellicht in de loop van 2013 een nieuwe wet uitwerken die de discriminatie wegwerkt in de overgangsbepaling. Wanneer deze nieuwe wet precies van kracht zal zijn en hoe die er precies zal uitzien, is dus nog niet bekend bij het ter perse gaan van deze publicatie.

Hoofdstuk 3. Premies rationeel energiegebruik Omdat het belangrijk is dat u uw klanten correct kan adviseren, geven we u graag informatie over de diverse premies voor energiezuinige installaties en hernieuwbare energie. Hieronder vindt u alvast een beknopt overzicht. Wil u uw klanten hier uitgebreid over informeren, maak dan zeker gebruik van de Bouwuniefolders over de energiepremies. Er zijn 4 verschillende types: – “Premies voor energiezuinige installaties en hernieuwbare energie 2013” – “Premies voor muurisolatie 2013” – “Premies voor dakisolatie 2013” – “Premies voor superisolerende beglazing 2013”. U kan deze gratis bestellen in pakketjes van 30 stuks bij An Van Damme, via mail naar An.Vandamme@ bouwunie.be of telefonisch op 02 588 11 02. 3.1. Premies voor bestaande woningen 3.1.1. Premies van de netbeheerders De netbeheerders geven premies voor tal van energiebesparende maatregelen. De woning moet hiervoor wel al voor 1 januari 2006 aangesloten zijn op het elektriciteitsnet. Bovendien zijn er voor elke techniek ook specifieke technische voorwaarden gekoppeld, die u kan nalezen op de aanvraagformulieren of in de Bouwuniefolders i.v.m. energiepremies. De tabellen hieronder tonen alvast hoe het premiebedrag bepaald wordt, en hoeveel de premies maximaal kunnen bedragen. Is uw klant een beschermde afnemer en kan hij genieten van een sociaal tarief voor elektriciteit en gas? Dan worden de premies verhoogd.

4000-5321.indd 64

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Premies isolatie Dakisolatie of zoldervloerisolatie

• 6 euro/m² (max. 720 euro) of 3 euro/m² (max. 360 euro) indien zelf geplaatst • Het bedrag wordt verhoogd met 1 euro/m² vanaf een Rwaarde hoger dan 4 m²K/W en met 2 euro/m² vanaf 4,5 m²K/W. Indien zelf geplaatst, dan geldt de helft van die bedragen.

Buitenmuur- of spouwisolatie

• Spouwmuurisolatie: 6 euro/m² (max. 800 euro) • Muurisolatie aan de buitenzijde: 15 euro/m² (max. 2.000 euro)

Vloerisolatie

• 6 euro/m² (max. 800 euro)

Hoogrendementsbeglazing

• Enkel ter vervanging van enkel glas: 12 euro/m² voor een U-waarde ≤ 1,1 W/m²K (max. 300 euro) • Ter vervanging van enkel of dubbel glas: 15 euro/m² voor een U-waarde ≤ 0,8 W/m²K (max. 375 euro)

Premies voor installaties van de netbeheerders premie

maximale premie

elektrische warmtepomp*

270 euro x (0,87 x COP) - 2,5) x Pn

1700 euro en max 100% van de factuur

gaswarmtepomp*

270 euro x (0,87 x COP) - 1) x P

1700 euro en max 100% van de factuur

zonneboiler

550 euro/m² apertuuropp.

2.750 euro en max 50% van de factuur

condensatieketel (enkel voor 800 euro beschermde klanten)

800 euro

* Pn = het nominaal elektrisch compressorvermogen bij verwarming (kW); P = geïnstalleerd gasvermogen (kW) Apertuuroppervlakte gemeten volgens NEN-EN12975

3.1.2. Vlaamse renovatiepremie Voldoet uw klant aan onderstaande voorwaarden, dan kan hij genieten van de renovatiepremie. Deze premie is, afhankelijk van zijn inkomen, goed voor 20% of 30% van het bedrag exclusief btw, met een maximum van 10.000 euro. Per categorie werken (ruwbouw, schrijnwerk, verwarming, sanitair…) gelden maximale bedragen voor de facturen die uw klant mag indienen. Voor sanitair (waaronder de installatie van een zonneboiler) kan het bijvoorbeeld gaan om facturen tot maximum 3.750 euro. Welke werken nu precies in aanmerking komen voor de renovatiepremie en hoe uw klant deze premie kan aanvragen vindt u op www.wonenvlaanderen.be.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 65

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

3.2. Premies voor nieuwbouw 3.2.1. Premies van de netbeheerders Voor nieuwbouw zijn er premies voor zij die een stuk beter doen dan de wettelijk verplichte eis. Voor woningbouwprojecten met bouwaanvraag ingediend in 2010 of 2011 (d.w.z. maximaal E-peil van 80) zijn er premies vanaf E60. Voor woningbouwprojecten met bouwaanvraag ingediend in 2012 (d.w.z. maximaal E-peil van 70) zijn er premies vanaf E50. Voor wie zijn woning volledig afbreekt en heropbouwt, worden deze premies verdubbeld. Dateert de bouwaanvraag van een woning of appartement van voor 1 januari 2012, dan is er een bijkomende premie van 300 euro voor wie een zonneboiler plaatst. Premies distributienetbeheerders voor nieuwbouw (huishoudelijke klant) Bouwaanvraag

E-peil

Premie woning

Premie appartement

voor 1/1/2010

≤ E80

400 euro + 30 euro/ E-punt t.o.v. E80

200 euro + 10 euro/ E-punt t.o.v. E80

vanaf 1/1/2010 ≤ E60

1000 euro + 40 euro/ E-punt t.o.v. E60

400 euro + 20 euro/ E-punt t.o.v. E60

vanaf 1/1/2012 ≤ E50

1400 euro + 40 euro/ E-punt t.o.v. E50

600 euro + 30 euro/ Epunt t.o.v. E50

vanaf 1/1/2014 ≤ E40

1800 euro + 50 euro/ E-punt t.o.v. E40

800 euro + 30 euro/ E-punt t.o.v. E40

3.2.2. Korting op onroerende voorheffing Daarnaast is er nog de korting op de onroerende voorheffing. Deze werd echter gewijzigd voor projecten met bouwaanvraag na 2012 (zie tabel). Deze korting wordt automatisch toegekend. Meer info hierover vindt u op www.onroerendevoorheffing.be.

4000-5321.indd 66

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Korting onroerende voorheffing woningen bouwaanvraag

korting

Hoe lang

Voor 2013

20% vanaf E60 40% vanaf E40

10 jaar

In 2013 of 2014

50%vanaf E50 100% vanaf E30

5 jaar

Na 2014

50% vanaf E40 100% vanaf E30

5 jaar

Om te weten te komen van welke premies uw klant kan genieten, kan u terecht op www.energiesparen.be/subsidies. Door het invoeren van de postcode of gemeentenaam, krijgt uw klant onmiddellijk een overzicht van alle premies waarvan hij kan genieten en waar hij die moet aanvragen. Een overzicht van alle energiepremies voor ondernemingen vindt u dan weer op www.energiesparen.be/subsidies/bedrijven.

Hoofdstuk 4. Energieprestatieregelgeving Op 1 januari 2006 werd in Vlaanderen de EPB-regelgeving (energieprestaties en binnenklimaat) van kracht. Deze regelgeving is van toepassing op alle gebouwen waarin energie verbruikt wordt om te verwarmen of te koelen voor mensen die er in wonen, werken, ontspannen,.... Naast woongebouwen moeten dus ook nieuwe of verbouwde kantoren, scholen, industriële gebouwen, sporthallen, ziekenhuizen,... aan de energieprestatieregelgeving voldoen. Ze geldt van zodra er een stedenbouwkundige vergunning of melding nodig is, waarvoor de aanvraag moet gebeuren met tussenkomst van een architect. Dat betekent dat u er niet alleen bij nieuwbouw maar ook bij grondige verbouwingen of bij uitbreidingen rekening mee moet houden. In al deze gevallen is het nodig dat de bouwheer een EPB-verslaggever aanstelt. Het is sterk aan te raden de EPB-verslaggever zo vroeg mogelijk, liefst al van in het ontwerpproces, bij het project te betrekken. De EPB-regelgeving omvat eisen op het vlak van thermische isolatie, energieprestatie (waarbij o.a. technieken in rekening gebracht worden) en ventilatie. Welke EPB-eisen gelden, hangt af van de aard van het werk dat uitgevoerd wordt en van de bestemming van het gebouw. Specifiek voor (ver)nieuwbouwwoningen legt de energieprestatieregelgeving drie soorten eisen op: – de woning moet voldoende geïsoleerd zijn. Enerzijds moeten wanden, vloeren, daken, plafonds en buitenschrijnwerk elk een specifieke isolatiewaarde halen (uitgedrukt in maximale U-waarden of minimale R-waarden. Anderzijds mag de woning in zijn totaliteit maximaal een K-peil van 40 halen; – de woning moet energiezuinig zijn. Deze eis wordt uitgedrukt door het E-peil, dat voor bouwaanvragen ingediend in 2012 of 2013 maximaal 70 mag bedragen. Het E-peil is een maat voor het geschatte energieverbruik van een woning. Het houdt rekening met tal van factoren, zoals de mate waarin de woning geïsoleerd is, hoe goed het schrijnwerk isoleert, de energiezuinigheid van de installaties voor verwarming, sanitair warm water en ventilatie, de oriëntatie,... Het E-peil wordt berekend met speciaal hiervoor ontwikkelde software. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 67

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

een woning is. Voor bouwaanvragen die ingediend worden vanaf 1 januari 2014 mag het E-peil nog maximaal E60 bedragen. – voor woongebouwen is er sinds 2012 een nieuwe eis op de netto-energiebehoefte voor verwarming van kracht. Dit betekent dat er naast isolatie ook andere energiebesparende maatregelen nodig zijn, onder meer op vlak van installaties; – de woning moet een comfortabel binnenklimaat hebben. Dit betekent dat er een uitgekiend ventilatiesysteem nodig is en dat oververhitting tegengegaan wordt. – woningen waarvoor de bouwaanvraag ingediend wordt vanaf 1 januari 2014 moeten bovendien ook beschikken over een minimum aandeel aan hernieuwbare energie. Dit betekent dat woningen vanaf dan zullen moeten beschikken over een installatie op hernieuwbare energie zoals bijvoorbeeld een PV-installatie, zonneboilerinstallatie of warmtepomp. Wat zijn uw verplichtingen? Het is de “aangifteplichtige” die een EPB-verslaggever moet aanstellen. In de meeste gevallen is dat de bouwheer (tenzij het gaat om promotie-activiteiten). De opdrachtgever en architect moeten u als installateur op hun beurt alle informatie bezorgen die nodig is om de EPB-eisen te behalen. Wil u zaken liever anders uitvoeren dan voorzien, toets dit daarom zeker af met de architect en/of de EPB-verslaggever. Heel wat aspecten van de installaties hebben namelijk een directe invloed op het E-peil. Behaalt het project het beoogde E-peil niet, dan wacht uw klant bovendien een boete. Voer dus geen wijzigingen door op eigen houtje, zonder voorafgaand overleg. Van uw kant bent u als aannemer verplicht om de gegevens van de materialen en de installatie (gebruikt in het gebouw), die opgevraagd worden door de verslaggever, bij zijn eerste verzoek ter beschikking te stellen. Bovendien moet de verslaggever voor de start van de werken een voorafberekening maken van het E-peil. Om dit mogelijk te maken, moeten de architect en de aannemer, aan de verslaggever alle nodige informatie van de materialen en de keuzes bezorgen, relevant voor de EPB-aangifte. Wat zijn uw verplichtingen? Een lager E-peil In het berekenen van het E-peil spelen de diverse gekozen materialen en installaties in een woning een belangrijke rol. Een doordachte keuze van de gebruikte ruwbouwmaterialen, beglazingstypes, isolatiematerialen,... is dan ook cruciaal om op een vlotte manier een lager E-peil te halen. Wat de exacte impact van energiebesparende maatregelen zal zijn in een specifiek project, moet berekend worden door de EPB-verslaggever. De invloed van een maatregel op het E-peil hangt namelijk niet altijd alleen af van de maatregel zelf, maar soms ook van de geometrie, de oriëntatie, het beglazingspercentage en de uitvoering van de woning. Koudebruggen vermijden Overleg tijdig met de architect en EPB-verslaggever over de precieze uitvoeringsvereisten voor bouwknopen: hoe vermijdt u bijvoorbeeld koudebruggen bij een dak- of wanddoorvoer,...? Detailtekeningen van de architect zijn hierbij de aangewezen methode. Ventilatie Heel wat info over correct ventileren, conform de EPB-regelgeving en de heersende normen, vindt u

4000-5321.indd 68

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

op www.duurzametechnieken.be. Belangrijk op te merken is verder dat er ook bij vergunningsplichtige renovaties eisen zijn op vlak van ventilatie. Zo moet er in droge ruimtes (leefruimte, slaapkamers…) voldaan worden aan de luchttoevoereisen. Dat kan door raamroosters te voorzien, maar eventueel ook door middel van mechanische ventilatie. Meer info Meer uitgebreide info over wat de energieprestatieregelgeving in praktijk betekent voor wie bouwt of verbouwt, vindt u op www.energiesparen.be, of in de brochure ‘Praktische gids voor als u binnenkort gaat bouwen of verbouwen’ van het Vlaams EnergieAgentschap (gratis te downloaden of te bestellen via www.energiesparen.be/publicaties).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 69

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Hoofdstuk 5. Energierenovatieprogramma 2020 Steeds meer mensen worden zich bewust van het belang van energiebesparende maatregelen. Bovendien stimuleert de Vlaamse overheid met het Energierenovatieprogramma 2020 heel wat mensen om ook effectief over te gaan tot het renoveren en energiezuinig maken van hun woningen. Hierdoor krijgen de kmo-bouwbedrijven niet alleen meer werk, maar ook meer vragen van hun klanten. Om haar leden zo goed mogelijk te ondersteunen bij het adviseren van hun klanten, heeft Bouwunie 2 energieconsulenten in dienst. Alle woningen energiezuinig Het Energierenovatieprogramma 2020 is een actieplan van de Vlaamse Overheid met één duidelijk doel: in het jaar 2020 zijn er in het Vlaamse Gewest geen energieverslindende woningen meer. Dit betekent dat de Vlaamse overheid nu en de komende jaren tal van acties zal ondernemen om er voor te zorgen dat zoveel mogelijk Vlamingen hun woningen renoveren, en ze energiezuiniger maken. Op korte termijn heeft de Vlaamse overheid drie topprioriteiten: alle Vlaamse woningen moeten een geïsoleerd dak (of zoldervloerisolatie), isolerende beglazing (minstens verbeterd dubbel glas) en een efficiënte verwarmingsinstallatie krijgen. Om de doelstellingen van het Energierenovatieprogramma te halen, moeten er in de periode 20072020 ieder jaar ongeveer 55.000 daken geïsoleerd worden, moet er in 70.500 woningen verbeterd glas geplaatst worden en moeten er 57.000 ketels vervangen worden. Heel wat werk aan de winkel dus. Aannemer als energie-adviseur Bij renovatieprojecten is er vaak weinig of geen medewerking van een architect, aangezien er niet altijd een stedenbouwkundige vergunning nodig is. Hierdoor komen kandidaat-(ver)bouwers al vlug met al hun vragen bij de vakman terecht. Van welke premies kan ik genieten? Aan welke voorwaarden moet dan voldaan worden? Hoeveel kan ik besparen door mijn dak te isoleren? Hoe kan ik het best energie besparen? Wat is een energieprestatiecertificaat? De Vlaamse overheid ziet in de vakman dan ook een belangrijke rol weggelegd als energieadviseur. Toch is het als bouwbedrijf niet altijd gemakkelijk om hier vlot mee op in te spelen. De Bouwunie-Energieconsulenten Om u waar nodig steun te geven in het adviseren van uw klanten, heeft Bouwunie 2 energieconsulenten in dienst, een project dat gesteund wordt door de Vlaamse overheid. Wat doen deze energieconsulenten? Om te beginnen verzamelen de energieconsulenten heel wat informatie over de diverse facetten van energiebesparing in de woningbouw, zowel op technisch als op financieel vlak. Deze informatie wordt vervolgens op verschillende manieren gecommuniceerd naar de Bouwunieleden en naar hun klanten. Zo verschijnen er geregeld artikels over energiebesparing in het ledentijdschrift van Bouwunie “Bouwnieuws”; op de website www.vinduwaannemer.be is er een aparte rubriek rond energiezuinig en duurzaam bouwen die regelmatig wordt voorzien van nieuwe artikels. Op deze website herkennen kandidaat-(ver)bouwers in de lijst van aannemers dankzij het label ‘energiebewuste aannemer’ de aannemers die zich engageren om energiezuinig en duurzaam te bouwen. Heeft u interesse in het behalen van dit label, dan kan u hierover meer informatie vinden op onze website www.bouwunie.be, (klik bij “projecten” op ‘Energiebewuste aannemer’)

4000-5321.indd 70

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 5. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Daarnaast organiseert Bouwunie ook heel wat infosessies waarin diverse facetten van energiebesparende maatregelen aan bod komen, en ondersteunt ze ook heel wat activiteiten van andere organisaties. Raadpleeg dus zeker onze activiteitenkalender op www.bouwunie.be. Daarnaast promoot Bouwunie het energiezuinig bouwen ook bij het grote publiek, waarbij de belangrijke rol van de vakman benadrukt wordt. Tot slot kan u ook bij de energieconsulenten terecht voor eerstelijnsadvies in verband met energiebesparing. Heeft u vragen i.v.m. de premies voor energiebesparende maatregelen, de opleiding en het label van EnergieBewuste Aannemer, de EPB-regelgeving,... neem dan contact op met Mieke Bonnarens (e-mail Mieke.Bonnarens@bouwunie.be of tel. 09 235 49 52) of Luc Dedeyne (Luc.Dedeyne@ bouwunie.be, tel. 0473 55 15 68).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 71

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Deel 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL Personeel in dienst nemen impliceert opnieuw een aantal administratieve verplichtingen. Hieronder volgt een toelichting bij de belangrijkste ervan. Personeel in dienst nemen, schept evenwel nog andere problemen. Zo moet de kostprijs van het personeel precies berekend worden. Deze kostprijs omvat de volgende elementen: - het te betalen loon (wedde) - de sociale lasten - bijkomende verzekeringen, sociale premies en voordelen - bijkomende algemene onkosten. Deze kostensom moet worden vergeleken met de méérwinst (winst op de omzetgroei) die gerealiseerd kan worden door personeel aan te trekken. Werken met personeel vraagt ook een aanpassing van de werkgever: werkorganisatie, werkuitvoering, taakinhouden, controle enz. Een striktere werkplanning en -timing zijn noodzakelijk. De verplichtingen inzake collectieve arbeidsovereenkomsten en het arbeidsreglement moeten worden nageleefd. Aansluiting bij een erkend sociaal secretariaat De aansluiting bij een sociaal secretariaat is niet verplicht, maar ten zeerste aan te raden. Een werkgever die aansluit bij een erkend sociaal secretariaat, wordt immers ontlast van tal van administratieve verplichtingen die hem worden opgelegd. Zo zal het sociaal secretariaat o.a. instaan voor het in orde brengen van onderstaande verplichte aansluitingen. Dankzij bepaalde steunmaatregelen is de aansluiting bij een sociaal secretariaat onder zekere voorwaarden gratis voor de werkgever. Het sociaal secretariaat kan bijstand verlenen bij het opstellen van een arbeidsreglement, de maandelijkse loonafrekening en -administratie en de jaarlijkse individuele rekening,... Tenslotte kan de werkgever te allen tijde bij zijn sociaal secretariaat terecht voor advies. Met de ondertekening van een toetredingsverklaring geeft u het sociaal secretariaat formeel de opdracht om in uw naam en voor uw rekening alle administratieve opdrachten tegenover de overheidsinstellingen (RSZ, belastingadministratie, sociale inspectie,...) te vervullen. Voor meer informatie kan men terecht bij: - provincies Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen en Brabant: ADMB Sociaal Bureau, hoofdzetel: St-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11 – www.admb.be. - provincie Limburg: SOFIM, Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt, tel. 011 26 31 00 – www.sofim.be

4000-5321.indd 72

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Hoofdstuk 1. Verplichtingen van de werkgever 1.1. Onmiddellijke aangifte van tewerkstelling en inschrijving bij de RSZ De onmiddellijke aangifte van tewerkstelling, afgekort Dimona, is een elektronisch bericht waarin de werkgever iedere aanwerving en iedere uitdiensttreding van een werknemer meldt aan de RSZ. De elektronische dimensie geeft het bericht een direct en ogenblikkelijk karakter. De Dimona-gegevens komen terecht in een beveiligde databank: het personeelsbestand. Het personeelsbestand bevat alle relaties tussen werkgevers en werknemers. Via de beveiligde toepassing (met gebruikersnaam en wachtwoord, toegekend door de RSZ) kunt u het personeelsbestand van uw onderneming consulteren. Het personeelsbestand is een beveiligde databank die toelaat dat de werkgever het resultaat van de door hem ingevoerde en de door het RSZ aanvaarde Dimona-aangiften kan raadplegen. In het personeelsbestand kunt u ook uw werknemers beheren en Dimona-aangiften uitvoeren voor een of meer werknemers (Multi-Dimona). Dimona vormt de hoeksteen in het beheer van de Belgische sociale zekerheid. De overheid gebruikt de Dimona-gegevens onder meer om werknemers snel te identificeren, op ondubbelzinnige en uniforme wijze de band vast te stellen tussen een werknemer en werkgever, en om aan werknemers sociale voordelen toe te kennen. Het is belangrijk om uw Dimona-aangiften juist en tijdig uit te voeren. Doet u dat niet, dan kunnen er problemen ontstaan bij de toekenning van sociale rechten aan werknemers. Laattijdige of onjuiste aangiften kunnen er bijvoorbeeld toe leiden dat arbeiders hun vakantiegeld te laat krijgen, of kinderbijslag of kraamgeld te laat wordt uitbetaald. Als u zelf geen aangiften wilt doen of niet zelf het personeelsbestand wilt beheren, dan kunt u die taken uitbesteden aan een “mandataris” (in de regel een erkend sociaal secretariaat). Wanneer u voor het eerst een werknemer in dienst wil nemen, moet u zich eerst als werkgever bij de RSZ identificeren. Pas daarna kunt u uw werknemers aangeven met Dimona. De identificatie als werkgever bij de RSZ is een elektronische procedure. Met de online toepassing “WIDE” stuurt u alle vereiste informatie over uw onderneming naar de RSZ. Direct na afloop van de identificatieprocedure krijgt u uw RSZ-nummer: u bent nu als werkgever geregistreerd bij de RSZ en u kunt uw eerste aangifte via Dimona uitvoeren. In de bouwsector bestaan de volgende RSZ-kengetallen: - 024: maritieme- en rivierwerken, grondwerken, wegenwerken, metsel- en betonwerken, baggerwerken, asfalterings- en bitumenwerken; - 054: dakbedekkingswerken en opvoegen van gevels; - 044: bevloerings-, plafonnerings- en bepleisteringswerken; - 026: andere werken (timmer- en schrijnwerken, schilderwerken, behangen, glaswerken, installaties cv en sanitair,...).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 73

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Verdere info over Dimona: https://www.socialsecurity.be/site_nl/Applics/dimona_new/general/about.htm 1.2. Verzekering tegen arbeidsongevallen Ongeacht de duur van de arbeidsprestaties van de werknemer is iedere werkgever ertoe verplicht een verzekering tegen arbeidsongevallen (de zg. ‘wetsverzekering’) af te sluiten bij een erkende verzekeringsmaatschappij. De werkgever moet deze verzekering afsluiten vooraleer de werknemer begint te werken. De verzekeringsmaatschappij dekt de schade die voortvloeit uit een arbeidsongeval of uit een ongeval op de weg naar en van het werk. Ook voor jobstudenten moet de werkgever een arbeidsongevallenverzekering afsluiten. 1.3. Aansluiten bij een kinderbijslagfonds Bij de indienstneming van de eerste werknemer, moet de werkgever aansluiten bij een kinderbijslagfonds naar keuze. Indien hij binnen deze termijn geen keuze gemaakt heeft, dan moet hij aansluiten bij de Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers (R.K.W.), Trierstraat 70, 1000 Brussel, tel. 02 237 21 11. De werknemers moeten de geboortepremie en kinderbijslagen aanvragen bij het fonds waarbij de werkgever aangesloten is. Voor meer informatie: ADMB-Kinderbijslagfonds, St.-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 42 00 1.4. Aansluiten bij een kas voor jaarlijkse vakantie Deze kas betaalt elk jaar het vakantiegeld aan de arbeiders. De werkgever moet aansluiten bij de kas voor jaarlijkse vakantie die bevoegd is voor de bedrijfssector. Indien er enkel bedienden tewerkgesteld worden, moet de werkgever zelf het vakantiegeld betalen, en is er geen aansluiting vereist. In de bouwsector dienen de werkgevers aan te sluiten bij het Vakantiefonds-Bouw, Poincarélaan 78, 1070 Brussel, tel. 02 529 80 11 - fax 02 529 80 12. 1.5. Aansluiten bij een Externe Dienst voor preventie en bescherming op het werk De welzijnswet van 4 augustus 1996 verplicht elke werkgever een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk met één of meerdere preventieadviseurs op te richten. De uitvoeringsbesluiten van deze wet beklemtonen vooral een geïntegreerde, globale benadering van de preventie en multidisciplinariteit. De aandacht gaat dus niet alleen naar het uitschakelen van onveilige en ongezonde situaties, maar vooral naar het zich “wel” bevinden op het werk door maatregelen op het vlak van: - arbeidsveiligheid; - bescherming van de gezondheid van de werknemers op het werk; - psychosociale belasting veroorzaakt door het werk (stress), waaronder inzonderheid geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk; - ergonomie;

4000-5321.indd 74

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

- arbeidshygiëne; - verfraaiing van de arbeidsplaatsen; - maatregelen inzake leefmilieu wat betreft hun invloed op de bovenstaande punten. Voor heel wat bedrijven is het echter bijna onmogelijk dit opgelegde takenpakket zelf in te vullen en is het noodzakelijk een beroep te doen op een “externe dienst voor preventie en bescherming op het werk”. Voor meer informatie: PROVIKMO, Dirk Martensstraat 26 bus 1, 8200 Brugge, tel. 050 47 47 47 – fax 050 47 47 58 1.6. Bureau der directe belastingen De werkgever moet op het belastbaar loon van zijn werknemer bedrijfsvoorheffing afhouden. Deze bedrijfsvoorheffing wordt berekend op basis van het belastbaar loon en de gezinslasten. De werkgever moet bij de Administratie der Directe Belastingen inlichtingen inwinnen bij welk bureau de ingehouden bedrijfsvoorheffing moet gestort worden.

Hoofdstuk 2. Verplichtingen ten aanzien van de werknemers Ten laatste op het ogenblik van de indiensttreding van de werknemer moet de werkgever, naast de onmiddellijke aangifte (Dimona), een aantal formaliteiten vervullen. 2.1. Onthaal van de werknemers Op 10 mei 2007 verscheen in het Belgisch Staatsblad het koninklijk besluit van 25 april 2007 betreffende het onthaal en de begeleiding van werknemers met betrekking tot de bescherming van het welzijn bij de uitvoering van hun werk. Dit besluit houdt een aantal verplichtingen in: - De werkgever moet de gepaste maatregelen nemen voor de organisatie van het onthaal van elke werknemer. Ofwel kan hijzelf hiervoor instaan, ofwel moet hij iemand van de hiërarchische lijn (bv. ploegbaas, meestergast) hiertoe aanduiden. Het onthaal van nieuwe werknemers maakt deel uit van het door de werkgever te voeren welzijnsbeleid en wordt mee opgevolgd door de interne preventiedienst. - Het lid van de hiërarchische lijn dat door de werkgever werd aangeduid om dit onthaal te organiseren of de werkgever zelf, ondertekent een document onder hun eigen naam waaruit blijkt dat de nodige inlichtingen en instructies werden verstrekt met betrekking tot het welzijn op het werk. Tevens moet nagegaan worden of de nieuwe werknemer(s) de inlichtingen goed begrepen hebben. Het ondertekende document moet bijgehouden worden door de interne preventiedienst. Voor een dergelijk modeldocument kan u zich wenden tot de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk waarbij de onderneming aangesloten is. - De nieuwe werknemer(s) moet(en) tevens begeleid worden door een ervaren werknemer (“peter” of “meter”), die hiertoe wordt aangeduid door de werkgever of een lid van de hiërarchische lijn.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 75

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Deze verplichting m.b.t. het onthaal is ook van toepassing wanneer een werkgever als inlener (gebruiker) beroep doet op uitzendkrachten. Wanneer een aannemer een bouwvakarbeider aanwerft, hopen ze allebei op een succesvolle samenwerking. Een goed onthaal is daarbij de eerste stap. Om alle betrokken partijen wegwijs te maken in het onthaal, hebben NAVB en FVB Constructiv samen een onthaalmap ontwikkeld onder het motto “Met succes aan de slag in de bouw”. Deze onthaalmap is van toepassing op elk type nieuwkomer in de bouwsector en kan dienen als basis voor of als aanvulling op het onthaalbeleid in de onderneming. De map bevat een eigen deel voor elk van de drie betrokken partijen: de werkgever, de arbeider en de sociale overlegorganen. Het onthaaltraject bij het begin van elk deel vormt de leidraad door het onthaal. De checklist in elk van de drie delen is de ultieme toetssteen voor elke partij. Het laatste deel van de onthaalmap is het “onthaalkader”, met extra details, verduidelijkingen en wettelijke verwijzingen. Op volgende website kan elk van de 4 delen geraadpleegd en gedownload worden: http://www.constructiv.be/nl/Projecten/Onthaal.aspx 2.2. De arbeidsovereenkomst 2.2.1. Een verplichte schriftelijke arbeidsovereenkomst In sommige gevallen is men verplicht een schriftelijke arbeidsovereenkomst op te stellen. Dit is het geval voor: - een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd: In dit geval hebben de partijen op voorhand bepaald hoelang de arbeidsovereenkomst zal duren. De arbeidsovereenkomst eindigt automatisch wanneer deze op voorhand afgesproken tijdsduur verstreken is. Er is dus geen opzegging vereist. Indien werkgever en werknemer opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor een bepaalde tijd sluiten, dan wordt verondersteld dat die overeenkomst voor een onbepaalde tijd werd gesloten. Nochtans zijn opeenvolgende overeenkomsten van bepaalde tijd toegelaten in de volgende gevallen: - indien zich tussen twee overeenkomsten een onderbreking bevindt die aan de werknemer is toe te schrijven; - indien de opeenvolging van die overeenkomsten is gerechtvaardigd wegens de aard van het werk of wegens andere wettige redenen; - werkgever en werknemer kunnen ten hoogste vier opeenvolgende overeenkomsten van een bepaalde tijd van ten minste 3 maanden afsluiten. De totale duur van deze opeenvolgende overeenkomsten mag echter niet meer bedragen dan 2 jaar. In dit geval is er geen goedkeuring nodig van de Inspectie van de sociale wetten; - mits het Toezicht op de sociale wetten (de vroegere “Inspectie van de sociale wetten”) vooraf zijn goedkeuring verleent, kunnen werkgever en werknemer opeenvolgende overeenkomsten met elk een bepaalde tijd van ten minste 6 maanden afsluiten; de totale duur van die opeenvolgende overeenkomsten mag echter niet meer bedragen dan drie jaar.

4000-5321.indd 76

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Deze twee laatste mogelijkheden zijn niet toepasselijk op overeenkomsten die voor een duidelijk omschreven werk werden gesloten. - een arbeidsovereenkomst voor een duidelijk omschreven werk: Hier wordt de omvang van het werk op voorhand afgesproken en niet de precieze duurtijd. De overeenkomst eindigt automatisch wanneer het afgesproken werk uitgevoerd is. - een arbeidsovereenkomst voor vervanging: Deze arbeidsovereenkomst kan worden gesloten ter vervanging van een werknemer wiens arbeidsovereenkomst geschorst is. Enkel bij schorsing wegens economische oorzaken, slecht weer, staking en lock-out is er geen vervangingsovereenkomst mogelijk. De duur van een vervangingsovereenkomst mag niet langer zijn dan twee jaar. Men kan in deze overeenkomst afwijken van de normale regels i.v.m. de opzegging: er kan in deze arbeidsovereenkomst gestipuleerd worden dat er een korte of zelfs geen opzeggingstermijn geldt wanneer de vervangen werknemer terugkeert. - een arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid: Deeltijdse arbeid is de arbeid die regelmatig en vrijwillig gedurende een kortere periode dan de normale arbeid wordt verricht. In deze arbeidsovereenkomst moet de overeengekomen deeltijdse arbeidsregeling en het werkrooster opgenomen worden. - een arbeidsovereenkomst voor tewerkstelling van studenten: Deze arbeidsovereenkomst moet in drie exemplaren opgesteld worden (waarvan één exemplaar bestemd voor de sociale inspectie; deze verplichting valt weg indien alle Dimona-gegevens elektronisch werden overgemaakt). Er moeten een aantal verplichte vermeldingen in opgenomen worden. Indien dit niet gerespecteerd wordt, kan de student de arbeidsovereenkomst beëindigen zonder opzegging of vergoeding. De werkgever moet zijn exemplaar van deze arbeidsovereenkomst gedurende 5 jaar bewaren. 2.2.2. Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd hoeft niet schriftelijk afgesloten te worden. Nochtans is dit wel aan te raden om eventuele bewijsproblemen te vermijden. Belangrijk om te noteren is dat een proefbeding slechts schriftelijk kan gebeuren. Voor een arbeider mag de proeftijd niet minder dan 7 en niet meer dan 14 dagen duren. Wanneer omtrent de duur van de proefperiode niets is bepaald noch bij individuele noch bij collectieve arbeidsovereenkomst, noch in het arbeidsreglement, dan is de proeftijd zeven dagen. Indien de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdens de proeftijd wordt geschorst, wordt de proeftijd verlengd met een periode gelijk aan die van de schorsing zonder dat de proeftijd evenwel met meer dan zeven dagen verlengd kan worden. Voor een bediende mag de proeftijd niet minder dan één maand duren. Hij mag niet meer belopen dan respectievelijk 6 of 12 maanden naargelang het jaarlijks loon niet lager of hoger is dan 38.665

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 77

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

euro (bedrag geldig in 2013). Wanneer omtrent de duur van de proeftijd niets is bepaald noch bij individuele noch bij collectieve arbeidsovereenkomst, noch in het arbeidsreglement, dan is de proeftijd één maand. Indien de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdens de proeftijd wordt geschorst, wordt de proeftijd verlengd met een periode gelijk aan die van de schorsing. Een geschreven arbeidsovereenkomst laat ook toe dat de werknemer zich uitdrukkelijk akkoord verklaart met het overeengekomen loon, de wijze van betaling en dat hij het arbeidsreglement ontvangen heeft. De geschreven arbeidsovereenkomst kan ook de bepalingen in verband met de schriftelijke informatie bevatten die aan de werkgevers die minder dan 20 werknemers tewerkstellen zijn opgelegd (cao nr. 22 betreffende het onthaal van de nieuwe werknemers). Deze informatie betreft: - het bedrag van het loon - de omschrijving van de door de werknemer te verrichten arbeid - een opsomming van de maatregelen inzake veiligheid en gezondheid in de onderneming - specifieke maatregelen voor de werknemers die aan beroepsrisico’s zijn blootgesteld. Overzicht: duur van de proeftermijn minimumduur Arbeider

7 kalenderdagen

maximumduur 14 kalenderdagen

Bediende met jaarloon min- 1 kalendermaand der dan 38.665 euro (bedrag in 2013)

6 kalendermaanden

Bediende met jaarloon meer dan 1 kalendermaand 38.665 euro (bedrag in 2013)

12 kalendermaanden

Student

7 kalenderdagen

14 kalenderdagen

Middenstandsleerling

1 kalendermaand

3 kalendermaanden

Industriële leerling (ABO)

3 kalendermaanden

2.3. Het arbeidsreglement Zowat elke werkgever die in de privé-sector werknemers tewerkstelt, moet een arbeidsreglement hebben. Die verplichting geldt o.a. niet voor familie-ondernemingen en voor werkgevers die enkel dienstboden tewerkstellen. Het arbeidsreglement bevat een aantal concrete bepalingen over de loon- en arbeidsvoorwaarden die in de onderneming van toepassing zijn; bv. begin en einde van de gewone arbeidsdag, tijdstip en duur van de rustpauzes, de opzeggingstermijnen, de dringende redenen, de formaliteiten te vervullen bij ziekte, de datum van de jaarlijkse collectieve vakantie, de tekst van de cao nr. 25 betreffende de gelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke werknemers, maatregelen tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk. De procedure voor het opstellen en het wijzigen van het arbeidsreglement verschilt naargelang er al dan

4000-5321.indd 78

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

niet een ondernemingsraad is in de onderneming. Hieronder wordt verder ingegaan op deze procedure in het geval er geen ondernemingsraad is. Het initiatief tot opstelling en wijziging van het arbeidsreglement gaat uit van de werkgever indien er geen ondernemingsraad is. Het ontwerp van arbeidsreglement dient door aanplakking ter kennis gebracht te worden van de werknemers. Gedurende 15 dagen te rekenen vanaf de dag van aanplakking moet de werkgever een register ter beschikking houden van de werknemers, waarin zij hun bemerkingen, individueel of via de vakbondsafvaardiging, kunnen noteren. De werknemers kunnen eventueel ook binnen deze termijn deze opmerkingen schriftelijk overmaken aan de bevoegde arbeidsinspectie. Na het verstrijken van de termijn van 15 dagen moet de werkgever het register met de bemerkingen opsturen naar de arbeidsinspectie. Wanneer er geen bemerkingen gemaakt werden, treedt het nieuwe reglement of de wijziging van het bestaande reglement de 15e dag na die van de aanplakking in werking. Zijn er wel opmerkingen, dan deelt de arbeidsinspectie deze binnen een termijn van vier dagen mee aan de werkgever. Door aanplakking maakt de werkgever de opmerkingen bekend aan de werknemers. De arbeidsinspecteur tracht binnen een termijn van dertig dagen de uiteenlopende standpunten te verzoenen. Slaagt hij hierin, dan wordt het reglement of de wijziging van kracht de achtste dag na de verzoening. Slaagt de verzoening niet, dan kan de vakbondsafvaardiging binnen 15 dagen het geschil aanhangig maken bij het bevoegde paritair comité. Tijdens de eerstvolgende vergadering doet het paritair comité een laatste verzoeningspoging. Is er geen verzoening mogelijk, dan beslist het paritair comité. Voor een geldige beslissing is een meerderheid nodig van tenminste 75% zowel van de werkgevers- als van de werknemersvertegenwoordiging. Binnen de acht dagen na de inwerkingtreding van het reglement en de wijzigingen eraan, moet een afschrift van het arbeidsreglement bezorgd worden aan het Toezicht op de sociale wetten (de vroegere “inspectie van de sociale wetten”), verantwoordelijk voor de plaats waar de onderneming gevestigd is. Een bericht met opgave van de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd, moet worden aangeplakt op een zichtbare en toegankelijke plaats. Iedere werknemer moet, op elk ogenblik en zonder tussenpersoon, inzage kunnen nemen van het definitieve reglement en de wijzigingen eraan, in een gemakkelijk toegankelijke plaats. De werkgever moet aan iedere werknemer een afschrift van het arbeidsreglement ter hand stellen. Op iedere plaats waar werknemers tewerkgesteld worden, moet een afschrift van het arbeidsreglement bijgehouden worden (dus ook op de werf! Best is een exemplaar in de (bestel)wagen te laten liggen). Belangrijk om hier aan te stippen is dat elk jaar, vóór 15 december het arbeidsreglement dient aangepast te worden m.b.t.: - de periodes van sluiting van het bedrijf wegens de jaarlijkse vakantie in het volgende kalenderjaar; - de dagen inhaalrust die collectief worden genomen ter vervanging van een wettelijke feestdag die valt op een zaterdag of een zondag, behalve indien de feestdag genomen wordt op de daaropvolgende eerste werkdag; - de dagen inhaalrust die collectief worden genomen ter compensatie van de werktijdvermindering. Bouwunie-leden kunnen het model-arbeidsreglement bekomen bij het secretariaat (info@bouwunie.be).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 79

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

2.4. Het personeelsregister De veralgemening van de Dimona (de elektronische onmiddellijke aangifte van tewerkstelling aan de RSZ) tot alle werknemers (arbeiders, bedienden, studenten, erkende leerlingen) heeft een aantal vereenvoudigingen van de sociale documenten tot gevolg gehad: - het algemeen personeelsregister moet niet langer aangevuld worden. Elke nieuwe inschrijving in dit register wordt immers vervangen door een elektronische onmiddellijke aangifte van tewerkstelling. Omdat via de Dimona-aangifte enkel de toestand wordt geregistreerd vanaf de eerste elektronische aangifte, moet het oude register wel nog worden bewaard; - Indien het personeel op meerdere vaste plaatsen tegelijk aan het werk wordt gezet, moet ook nog een “speciaal personeelsregister” bijgehouden worden. Door de Dimona-aangifte wordt dit register een stuk eenvoudiger. Enkel de volgende gegevens moeten erin vermeld worden: de identificatie van de werkgever, het adres van de plaats van het werk, de identificatie van de werknemer, de aanvangs- en einddatum van de tewerkstelling op die plaats. Bovendien is het voldoende dat dit vereenvoudigd register consulteerbaar is vanop de plaats van tewerkstelling. U hoeft het register dus niet meer fysiek op die plaats bij te houden, maar kan het ook onder elektronische vorm opslaan. Zelfs op de hoofdzetel van de onderneming, zolang het maar consulteerbaar is vanop de plaats van tewerkstelling. - het bijhouden van het individueel document: indien het personeel op wisselende plaatsen wordt tewerkgesteld, moest u in bepaalde gevallen een individueel document afleveren. Ook deze verplichting werd afgeschaft ingevolge de veralgemeende Dimona-aangifte. - het doorsturen van een kopie van de arbeidsovereenkomst van de student: het is niet langer nodig een kopie van de arbeidsovereenkomst over te maken aan het Toezicht op de sociale wetten. Vergewis u er evenwel van dat u de plaats hebt opgegeven waar de student zal worden tewerkgesteld (indien deze verschillend is van de hoofdzetel), en dat u de einddatum van zijn tewerkstelling, eveneens via Dimona heeft meegedeeld Noot: in de bouwsector (waar de werknemers op meerdere wisselende plaatsen tewerkgesteld worden) moet dus enkel nog het oude algemeen personeelsregister worden bijgehouden. Het individueel document is afgeschaft. 2.5. De individuele rekening Voor elke werknemer moet een individuele rekening worden bijgehouden en bewaard. Het is een staat waarop een aantal gegevens worden vermeld met het oog op de toekenning en berekening van de aan de werknemer, de fiscus en de aan de RSZ verschuldigde bedragen. Voor elk kalenderjaar of RSZ-jaar is een nieuwe individuele rekening vereist. Op de individuele rekening moeten een aantal gegevens vermeld worden: - betreffende de werkgever: o.a. identificatiegegevens van de werkgever, inschrijvingsnummer bij de RSZ, vakantiekas en kinderbijslagfonds, naam van de arbeidsongevallenverzekeraar, nummer van het bevoegde paritair comité (bouwarbeiders: PC 124; arbeiders houtbewerking en stoffering: PC 126, elektriciens: PC149.01, be-

4000-5321.indd 80

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

dienden: PC 218) en (eventueel) naam van het sociaal secretariaat en het aansluitingsnummer. - betreffende de werknemer: o.a. identificatiegegevens, aantal personen die fiscaal ten laste zijn, rijksregisternummer, nummer van inschrijving in het personeelsregister, de aard van de arbeidsovereenkomst (arbeider, bediende), de hoofdzakelijk uitgeoefende functie, datum van indienst- en uitdiensttreding. - betreffende het loon en de inhoudingen op het loon: Alle gegevens moeten per uitbetalingsperiode (wekelijks, maandelijks) genoteerd worden die het mogelijk maken de bedragen te bepalen die de werkgever aan de werknemer en aan de fiscus en RSZ moet betalen alsmede deze bedragen zelf. Het gaat om o.a. de volgende gegevens: het aantal werkelijke arbeidsdagen, het aantal hiermee gelijkgestelde dagen, het basisloon, het aantal gewerkte uren, het bedrag van de voordelen in natura, alle elementen om de andere loonbestanddelen (zoals vakantiegeld, opzeggingsvergoeding) te berekenen. Tenslotte moet op basis van deze gegevens vermeld worden: het bedrag waarop RSZ-bijdragen berekend worden, de werknemersbijdrage voor de RSZ, het bedrag van de bedrijfsvoorheffing, het nettoloon. Per kwartaal moeten enkele gegevens samengeteld worden: het aantal werkelijke arbeidsdagen, het aantal hiermee gelijkgestelde dagen, het totaal van de bedragen waarop RSZ-bijdragen berekend worden, de totale werknemersbijdrage voor de RSZ. Ook jaarlijks moeten een aantal totalen gemaakt worden: het bedrag waarop RSZ-bijdragen werd ingehouden, de werknemersbijdrage voor de RSZ, het belastbaar bedrag, de bedrijfsvoorheffing. Alle gegevens betreffende de werkgever en de werknemer moeten worden genoteerd v贸贸r de ingebruikname. Alle andere gegevens die per uitbetalingsperiode moeten opgenomen worden, moeten ingeschreven worden ten laatste op het ogenblik waarop het loon eisbaar is of op de gewone betaaldag. De kwartaaltotalen moeten gemaakt worden uiterlijk op de laatste dag waarop de RSZ-aangifte moet ingediend worden. De jaartotalen moeten gemaakt worden uiterlijk op de laatste dag waarop de RSZaangifte voor het vierde kwartaal moet ingediend worden. Op de individuele rekening hoeven een aantal gegevens niet ingevuld te worden wanneer deze voorkomen op bepaalde andere documenten die samen met de individuele rekening bijgehouden en bewaard worden. Zo mogen alle gegevens die normaal per uitbetalingsperiode moeten opgenomen worden, weggelaten worden indien zij voorkomen in de loonafrekening van de werknemer. Alle individuele rekeningen moeten bijgehouden worden op 茅茅n plaats: in principe is dit het adres waaronder de werkgever bij de RSZ is aangesloten. Mits voorafgaandelijke aangetekende melding aan de bevoegde inspecteur van de sociale wetten mogen de individuele rekeningen ook bijgehouden worden in zijn woonplaats, maatschappelijke zetel of bij het sociaal secretariaat. De individuele rekening en de bijbehorende documenten moeten gedurende een periode van vijf jaar bewaard worden, te rekenen vanaf de jaarlijkse afsluiting van de rekening.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 81

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

2.6. Gezondheidstoezicht Het gezondheidstoezicht op de werknemers heeft tot doel de gezondheid van de werknemers te bevorderen en te behouden door risico’s te voorkomen. Dit gebeurt door het stellen van preventieve handelingen door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Werknemers die in dienst worden genomen om tewerkgesteld te worden in onderstaande functies, zijn onderworpen aan een voorafgaande gezondheidsbeoordeling: - de veiligheidsfuncties: d.w.z. elke werkpost waar gebruik wordt gemaakt van arbeidsmiddelen, waar motorvoertuigen, kranen, rolbruggen, hijstoestellen, of machines die gevaarlijke installaties of toestellen in werking zetten, bestuurd worden, voor zover het gebruik van die arbeidsmiddelen, het besturen van die werktuigen en installaties, de veiligheid en gezondheid van andere werknemers van de onderneming of van ondernemingen van buitenaf, in gevaar kan brengen (bv. heftruckchauffeur, bedienaar hijstoestel,…); - de functies met verhoogde waakzaamheid d.w.z. een functie die bestaat uit een permanent toezicht op de werking van een installatie waarbij een gebrek aan waakzaamheid de veiligheid en de gezondheid van andere werknemers in gevaar zou kunnen brengen; - de activiteiten met welbepaald risico’s: hetzij blootstelling aan een fysisch (bv. lawaai, trillingen,…), een biologisch (bv. infectieziekten) of een chemisch agens (bv. bijtende of giftige stoffen); hetzij een belasting van ergonomische aard (manueel hanteren van lasten, werken met beeldschermen), hetzij een belasting verbonden aan de zwaarte van het werk of aan monotoon en tempogebonden werk en die een fysieke maar ook een mentale belasting met zich meebrengen. Werknemers jonger dan 18 jaar moeten vóór hun eerste tewerkstelling een voorafgaande gezondheidsbeoordeling ondergaan, ongeacht de functie die ze zullen uitoefenen. Daarnaast is er ook nog: - de periodieke gezondheidsbeoordeling voor de werknemers die een hoger opgesomde functie uitoefenen (in de regel éénmaal per jaar); - het onderzoek bij werkhervatting na ongeval of zieke: na afwezigheid van minstens vier weken, omwille van om het even welke ziekte of ongeval, dienen de werknemers die een hoger opgesomde functie uitoefenen, onderzocht te worden, uiterlijk binnen de 8 werkdagen na de werkhervatting; - de spontane raadpleging: elke werknemer, al dan niet onderworpen aan het gezondheidstoezicht, heeft het recht de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer te raadplegen voor gezondheidsklachten die hij wijt aan het feit dat er onvoldoende preventiemaatregelen zijn genomen; Denk er aan dat er ook een medisch onderzoek (vnl. oogtest) nodig is voor een werknemer die een rijgeschiktheidsattest wil bekomen, nodig voor het verkrijgen of verlengen van een rijbewijs C, C1, D, D1 of bezoldigd personenvervoer (bv. bestuurder van voertuig met collega-werknemers naar de werf in opdracht van de werkgever).

4000-5321.indd 82

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Hoofdstuk 3. Periodieke verplichtingen 3.1. Bij iedere uitbetaling van loon a. Loon uitbetalen op het tijdstip vermeld in het arbeidsreglement en uiterlijk de vierde werkdag na de arbeidsperiode waarvoor betaald wordt b. Op de individuele rekening en op de kopie ervan de nodige gegevens inschrijven c. Een loonafrekening aan de werknemer overhandigen waarop de samenstelling van het loon is vermeld, alsmede de RSZ-afhoudingen, de afgehouden bedrijfsvoorheffing, eventuele andere afhoudingen en het nettoloon. 3.2. Iedere maand a. De bedrijfsvoorheffing doorstorten: In de regel moet de bedrijfsvoorheffing per maand betaald worden. Dit dient te gebeuren vóór de 15e volgend op de maand waarin het loon werd uitbetaald. Binnen dezelfde termijn moet het Mod. 274 ingevuld en opgestuurd worden (aangifte van de belastbare lonen en de ingehouden bedrijfsvoorheffing) naar de belastingdiensten. b. De bijdragen voor de sociale zekerheid (werkgevers- en werknemersaandeel) overmaken aan de RSZ. Indien het totale bedrag aan bijdragen voor het voorlaatste kwartaal (KW-2) meer dan 6.197,34 euro bedraagt, moet de werkgever maandelijkse voorschotten (opgelet: nieuwe regeling vanaf 1.04.2013!) betalen. Onder “bijdragen” wordt verstaan de sociale zekerheidsbijdragen, bijdragen voor bestaanszekerheid en alle andere bijdragen waarvan de inning wettelijk aan de RSZ is toevertrouwd. Onderstaande modaliteiten zijn van toepassing: - het voorschot volgens onderstaande percentages wordt berekend op het bedrag van de RSZ-bijdragen van het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande kalenderjaar; 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

1e provisie

30% - 05/02

30% - 05/05

30% - 05/08

30% - 05/11

2e provisie

30% - 05/03

30% - 05/06

30% - 05/09

35% - 05/12

3e provisie

25% - 05/04

25% - 05/07

25% - 05/10

15% - 05/01

saldo

15% - 30/04

15% - 31/07

15% - 31/10

20% - 31/01

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 83

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

- het moet uiterlijk de 5de dag van de 2de, 3de en 4de maand die op het kwartaal volgt aan de RSZ betaald worden (zie tabel); - indien de werkgever geen bijdragen verschuldigd was voor het overeenstemmende kwartaal van het vorig kalenderjaar (KW-4) en/of voor het voorlaatste kwartaal (KW-2), moet een forfaitair voorschot betaald worden gelijk aan 450 euro per maand vanaf de 3e werknemer die hij tewerkstelt op het einde van de voorlaatste maand vooafagaand aan de maand waarin hij het voorschot moet betalen. Let op! Voor de bouwsector geldt een specifieke voorschottenregeling: - in het geval de werkgever-bouw geen bijdrage verschuldigd was voor het overeenstemmende kwartaal van het vorige kalenderjaar (KW-4) en/of voor het voorlaatste kwartaal (KW-2), moet hij vanaf de 2e maand volgend op de maand waarin hij 3 arbeiders tewerkstelt, een forfaitair voorschot betalen van 700 euro per arbeider (vanaf de 3e arbeider). De normale betalingsdata zijn van toepassing (uiterlijk de 5e van iedere maand); - de bouwwerkgever die ertoe gehouden is procentuele voorschotten te storten, moet bovenop deze procentuele voorschotten op dezelfde data (zie hoger), een maandelijks forfaitair voorschot van 700 euro per bijkomende arbeider (vanaf de 3e arbeider) betalen. Dit is echter enkel van toepassing indien er een toename is met tenminste 3 arbeiders in een betrokken kwartaal in vergelijking met het aantal arbeiders van het kwartaal KW-4. De telling van het aantal arbeiders in het KW-4 gebeurt steeds op de laatste dag van het kwartaal; - voor de bedienden moet de bouwwerkgever de algemene regel volgen. c. vanaf het 3e kwartaal 2004: maandelijkse voorschotten op de forfaitaire bijdrage aan het FBZBouw betalen aan de RSZ, indien de werkgever in het voorgaande kwartaal meer dan 2 arbeiders tewerkstelde. De forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw bedraagt vanaf het 4e kwartaal 2012 649 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 024), 638 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 044 of 054) of 558 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 026). Deze forfaitaire bijdrage vervangt een gedeelte van de procentuele bijdrage op de loonmassa die betaald moet worden aan het FBZ-Bouw. 3.3. Ieder kwartaal a. De bijdragen voor de sociale zekerheid (werkgevers- en werknemersaandeel) overmaken aan de RSZ. Indien minder dan 6.197,34 euro bijdragen voor het voorgaande kwartaal verschuldigd zijn: tegen de laatste dag van de maand volgend op het verlopen kwartaal b. vanaf het 3e kwartaal 2004: de forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw betalen aan de RSZ, indien de werkgever in het voorgaande kwartaal minder dan 3 arbeiders tewerkstelde. De forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw bedraagt vanaf het 4e kwartaal 2012 649 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 024), 638 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 044 of 054) of 558 euro/kwartaal per arbeider (voor de onder-

4000-5321.indd 84

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

nemingen met RSZ-kengetal 026). Deze forfaitaire bijdrage vervangt een gedeelte van de procentuele bijdrage op de loonmassa die betaald moet worden aan het FBZ-Bouw. c. De bedrijfsvoorheffing doorstorten: zoals hoger vermeld moet de bedrijfsvoorheffing in principe per maand betaald worden. Van deze algemeen geldende regel mag afgeweken worden voor de kleine en nieuwe werkgevers; de bedrijfsvoorheffing mag dan per trimester betaald worden indien tegelijk aan volgende twee voorwaarden is voldaan: - de werkgever was reeds een volledig kalenderjaar bedrijfsvoorheffing verschuldigd; - voor het vorig kalenderjaar was hij minder dan 36.600 euro (bedrag in 2013) bedrijfsvoorheffing verschuldigd. Dit is ook het geval voor de nieuwe werkgevers die voor het eerst bedrijfsvoorheffing moeten voldoen: zij mogen gedurende het eerste kalenderjaar per kwartaal aangifte en betaling doen, ongeacht het bedrag van de bedrijfsvoorheffing die zij tijdens dit eerste jaar verschuldigd zijn. De bedrijfsvoorheffing dient dan aangegeven en betaald te worden v贸贸r de 15e van de maand volgend op het verlopen trimester. Met betrekking tot het laatste trimester dient v贸贸r de 15e december een voorschot betaald te worden dat gelijk is aan 66% van de bedrijfsvoorheffing die verschuldigd was voor het tweede trimester. Dit voorschot moet verrekend worden bij de eerstvolgende aangifte (januari van het volgend kalenderjaar). De nieuwe werkgevers die pas vanaf het derde kwartaal bedrijfsvoorheffing verschuldigd zijn, moeten geen voorschot betalen. De nieuwe werkgevers die gedurende het eerste kalenderjaar van de tewerkstelling of gedurende een gedeelte daarvan, minder dan 36.600 euro (bedrag in 2013) bedrijfsvoorheffing verschuldigd was, mag gedurende het daarop volgend kalenderjaar het trimestrieel systeem verder toepassen. Het formulier Mod. 274 dient eveneens opgestuurd te worden. d. De bijdrage betalen aan het sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen. e. De multifunctionele aangifte Dmfa Met ingang van 1 januari 2003 werd de inhoud en de structuur van de RSZ-aangifte grondig hervormd: de papieren kwartaalaangifte werd afgeschaft en alle gegevens moeten elektronisch overgemaakt worden. De aangifte is ook multifunctioneel (Dmfa): niet alleen de RSZ, maar ook de andere instellingen van de sociale zekerheid zullen via de Kruispuntbank deze gegevens in hun bezit krijgen. De Dmfa beperkt zich niet tot een berekening van de socialezekerheidsbedragen die de werkgever verschuldigd is; de gegevens worden ook gebruikt door de instellingen die instaan voor de betaling van sociale uitkeringen aan de werknemers (werkloosheid, pensioen, ziekte- en invaliditeit, kinderbijslag,...). De multifunctionele aangifte is een aangifte zonder personeelsstaat, noch boekhoudraam. Alle gegevens worden meegedeeld op het niveau van de werknemer en ook de bijdragen (met inbegrip van de berekening van de bijzondere bijdragen en de bijdrageverminderingen) worden berekend op het niveau van de werknemer.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 85

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Er moet één Dmfa per RSZ-nummer ingevuld worden. Deze aangifte omvat alle werknemers, ongeacht het kengetal waaronder ze vermeld worden. De Dmfa moet per kwartaal ingevuld worden en kan uitsluitend elektronisch verstuurd worden (via een internettoepassing of via een systeem van file transfer (zoals gebruikt door de sociale secretariaten). 3.4. Ieder jaar a. Vóór 31 januari, aan het Bestuur der Belastingen opgave 325.10 bezorgen met de betaalde lonen en de ingehouden bedrijfsvoorheffing b. Vóór eind februari aan de werknemer(s) een afschrift bezorgen van zijn (hun) individuele rekening. c. Uiterlijk binnen twee maanden na de laatste loonuitbetaling van het kalenderjaar een bijdragebon Z.I.V. afleveren. Dit gebeurt via elektronische gegevensuitwisseling tussen de RSZ en het ziekenfonds. d. Aan de werknemer een afschrift van de loonfiche 281.10 (voor de belastingaangifte) overhandigen. e. De verzekeringsmaatschappijen tegen arbeidsongevallen vragen op geregelde tijdstippen (meestal jaarlijks) de gegevens op m.b.t. het tewerkgesteld personeel. Aan de hand hiervan wordt de verzekeringspremie berekend. In het kader van de administratieve vereenvoudiging halen de verzekeringsmaatschappijen de loon- en arbeidsgegevens zelf elektronisch op via de Kruispuntbank.

Hoofdstuk 4. Verplichtingen bij het beëindigen van de arbeidsovereenkomst 4.1. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst De arbeidsovereenkomst kan op verschillende manieren beëindigd worden: - in wederzijds akkoord tussen werkgever en werknemer zonder naleving van de wettelijke opzegtermijnen en zonder betaling van een schadevergoeding; - door opzegging van één der beide partijen; - door verbreking van de arbeidsovereenkomst om dringende redenen (zonder opzegging of schadeloosstelling) - onregelmatige beëindiging van de arbeidsovereenkomst zonder opzegging, en zonder dringende reden, maar mits betaling van een schadeloosstelling.

4000-5321.indd 86

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

4.1.1. Be毛indiging van de arbeidsovereenkomst voor arbeiders Opzeggingstermijn Voor de arbeiders in de bouwnijverheid (PC nr. 124) bedragen de opzeggingstermijnen de volgende (voor arbeidsovereenkomsten met begin van uitvoering v贸贸r of na 1 januari 2012): opzeg gedaan door

ononderbroken duur van het arbeidscontract

de werkgever

de werknemer

3 werkdagen

1 werkdag

minder dan 6 maanden (*)

14 kal.dagen

7 kal.dagen

6 maanden tot minder dan 3 jaar

28 kal.dagen

14 kal.dagen

3 tot minder dan 20 jaar

56 kal.dagen

28 kal.dagen

20 jaar en meer

(*) enkel zo hiervan melding wordt gemaakt in de arbeidsovereenkomst of in het arbeidsreglement, waarvan afschrift overhandigd werd aan de werknemer. De opzegging gaat in op de eerste maandag volgend op de dag van betekening Voor de arbeidsovereenkomsten met begin van uitvoering vanaf 1 januari 2012, zijn de volgende opzeggingstermijnen van toepassing zijn vanaf 1 januari 2013: opzeg gedaan door

ononderbroken duur van het arbeidscontract

de werkgever

de werknemer

4 werkdagen

1 werkdag

minder dan 6 maanden (*)

16 kal.dagen

7 kal.dagen

6 maanden tot minder dan 3 jaar

32 kal.dagen

14 kal.dagen

3 tot minder dan 20 jaar

64 kal.dagen

28 kal.dagen

20 jaar en meer

(*) enkel zo hiervan melding wordt gemaakt in de arbeidsovereenkomst of in het arbeidsreglement, waarvan afschrift overhandigd werd aan de werknemer. De opzegging moet in alle gevallen steeds aanvangen op de eerste maandag, volgend op de betekening.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 87

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Voor de arbeiders in de sector van de stoffering en houtbewerking (PC nr. 126) bedragen de opzeggingstermijnen de volgende (gewone regeling): Arbeiders in dienst getreden ten laatste op 31 december 2012: opzeg gedaan door

ononderbroken duur van het arbeidscontract

de werkgever

de werknemer

7 kal.dagen

3 kal.dagen (*)

minder dan 6 maanden (*)

28 kal.dagen

14 kal.dagen (**)

ten minste 6 maanden (**)

112 kal.dagen

28 kal.dagen (**)

meer dan 20 jaar (**)

(*) mits uitdrukkelijk voorzien in de individuele arbeidsovereenkomst. Wanneer de opzegging gebeurt via een aangetekend schrijven, heeft deze uitwerking de 3e werkdag na verzending. (**) De opzegtermijn gaat in de maandag volgend op de week waarin de opzegtermijn betekend werd. Men dient dus de opzeg uiterlijk op een woensdag aangetekend te versturen, zodat deze op de daaropvolgende maandag kan ingaan (i.e. in de veronderstelling dat noch donderdag, noch vrijdag, noch zaterdag een feestdag is). Arbeiders in dienst getreden vanaf 1 januari 2013 en ontslagen vanaf 2013: opzeg gedaan door

ononderbroken duur van het arbeidscontract

de werkgever

de werknemer

7 kal.dagen

3 kal.dagen (*)

minder dan 6 maanden (*)

32 kal.dagen

14 kal.dagen (**)

ten minste 6 maanden (**)

128 kal.dagen

28 kal.dagen (**)

meer dan 20 jaar (**)

4000-5321.indd 88

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Verbreking van een overeenkomst voor onbepaalde tijd Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan moet de partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of zonder inachtneming van de opzeggingstermijn, een vergoeding betalen aan de andere partij. Deze vergoeding is gelijk aan het lopend loon dat overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterend gedeelte van die termijn. De opzeggingsvergoeding omvat niet alleen het lopend loon, maar ook de voordelen verworven krachtens de arbeidsovereenkomst. Opzeggingstermijn en inhaalrust Bij opzegging uitgaande van de werkgever wordt de opzeggingstermijn geschorst gedurende de duur van de inhaalrust die voor het einde van de arbeidsovereenkomst werd toegekend. Opzeggingstermijn en proefperiode Zoals hoger vermeld mag een eventuele proeftijd niet minder dan 7, en niet meer dan 14 dagen duren. Wanneer de proeftijd zeven dagen bedraagt, kan de arbeidsovereenkomst gedurende die periode zonder dringende reden niet eenzijdig beëindigd worden. Bedraagt de proeftijd meer dan zeven dagen, dan geldt dit alleen voor de eerste zeven dagen. Na deze periode is een beëindiging op om het even welke wijze en zonder opzegging mogelijk. Afwezigheid tijdens de opzeggingstermijn Tijdens de opzeggingstermijn mag de arbeider één- of tweemaal per week met behoud van loon van het werk wegblijven om een nieuwe dienstbetrekking te zoeken, mits de duur van de afwezigheid in totaal die van een arbeidsdag per week niet overschrijdt. Als de opzeggingstermijn korter is dan zeven dagen, mag slechts een halve arbeidsdag verlet worden. Willekeurig ontslag De werkgever die een voor een onbepaalde tijd aangeworven arbeider op willekeurige wijze ontslaat, is aan deze arbeider een vergoeding verschuldigd, gelijk aan het loon van zes maanden. Onder willekeurig ontslag wordt verstaan, het ontslag om redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de arbeider of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming. De vergoeding is verschuldigd onafgezien het feit of de arbeider al dan niet met inachtneming van een opzeggingstermijn werd ontslagen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 89

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

4.1.2. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst voor bedienden Bediende met een brutojaarloon < 32.254 euro (bedrag in 2013) Begin uitvoering contract voor 1.01.2012

Begin uitvoering contract na 1.01.2012

Opzegging door werkgever

Opzegging door bediende

Opzegging door werkgever

Opzegging door bediende

3 maanden per begonnen periode van 5 jaar anciënniteit

< 5jaar: 1,5 maand; 5 jaar en meer: 3 maanden

3 maanden per begonnen periode van 5 jaar anciënniteit

< 5jaar: 1,5 maand; 5 jaar en meer: 3 maanden

Bediende met een brutojaarloon tussen 32.254 en 64.508 euro (bedrag in 2013) Begin uitvoering contract voor 1.01.2012 Opzegging door werkgever

Opzegging door bediende

Na ontslag te bepalen door partijen of rechter (bv. formule Claeys)

Na ontslag te bepalen door partijen of rechter (max. 4,5 m)

Begin uitvoering contract na 1.01.2012 Opzegging door werkgever Opzeg voor 1.01.2014

Opzeg na 1.01.2014

<3 jaar: 91d 3–<4 jaar: 120d 4-<5 jaar: 150d 5-<6 jaar:182d 6 jaar en meer: 30d per begonnen jaar anciënniteit

<3 jaar: 91d 3–<4 jaar: 116d 4-<5 jaar: 145d 6 jaar en meer: 29d per begonnen jaar anciënniteit

Opzegging door bediende

<5 jaar: 45d 5-<10 jaar: 90d 10 jaar en meer: 135d

Bediende met een brutojaarloon > 64.508 euro (bedrag in 2013) Begin uitvoering contract voor 1.01.2012 Opzegging door werkgever

Opzegging door bediende

Na ontslag te bepalen door partijen of rechter (bv. formule Claeys)

Na ontslag te bepalen door partijen of rechter (max. 6 m)

Eventueel: vóór indiensttreding te bepalen tussen partijen (met min. 3 m per begonnen periode van 5 jaar anciënniteit)

Begin uitvoering contract na 1.01.2012 Opzegging door werkgever Opzeg voor 1.01.2014

Opzeg na 1.01.2014

<3 jaar: 91d 3–<4 jaar: 120d 4-<5 jaar: 150d 5-<6 jaar:182d 6 jaar en meer: 30d per begonnen jaar anciënniteit

<3 jaar: 91d 3–<4 jaar: 116d 4-<5 jaar: 145d 5-<6 jaar:182d 6 jaar en meer: 29d per begonnen jaar anciënniteit

Opzegging door bediende

<5 jaar: 45d 5-<10 jaar: 90d 10-<15 jaar: 135d 15 jaar en meer: 180d

Eventueel: vóór indiensttreding te bepalen tussen partijen (met min. 3 m per begonnen periode van 5 jaar anciënniteit)

Aanvang van de opzeggingstermijn De opzeggingstermijn begint te lopen op de eerste dag van de maand volgend op die waarin kennis van de opzegging wordt betekend.

4000-5321.indd 90

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Betekening van de opzegging De kennisgeving van de opzegging moet gebeuren bij aangetekende brief of bij deurwaardersexploot. Een aangetekend verstuurde opzeg heeft uitwerking de derde werkdag nadat hij ter post werd aangetekend. De bij deurwaardersexploot betekende opzeg gaat in de dag na uitgifte van het deurwaardersexploot. Verbreking van een overeenkomst voor bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk Is de overeenkomst voor bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk aangegaan, dan is de partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden, vóór het verstrijken van de termijn, verplicht aan de andere partij een vergoeding te betalen, die gelijk is aan het bedrag van het loon dat verschuldigd is tot het bereiken van die termijn, zonder echter het dubbel te mogen overtreffen van het loon dat overeenstemt met de duur van de opzeggingstermijn, die in acht had moeten worden genomen, indien de overeenkomst zonder tijdsbepaling was gesloten (t.t.z. overeenkomst voor onbepaalde tijd). Verbreking van een overeenkomst voor onbepaalde tijd Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan is de partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of zonder inachtneming van de opzeggingstermijn, verplicht aan de andere partij een vergoeding te betalen. Deze vergoeding is gelijk aan het lopend loon dat overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterende gedeelte van die termijn. De opzeggingsvergoeding behelst niet alleen het lopend loon, maar ook de voordelen verworven krachtens de overeenkomst. Opzeggingstermijn en inhaalrust Bij opzegging uitgaande van de werkgever wordt de opzeggingstermijn geschorst gedurende de duur van de inhaalrust die voor het einde van de arbeidsovereenkomst werd toegekend. Opzeggingstermijn en proefperiode Zoals hoger reeds vermeld kan de arbeidsovereenkomst voor bedienden een beding van proeftijd bevatten op voorwaarde dat dit schriftelijk is bedongen. Is er een proeftijd van één maand, dan kan géén der partijen de arbeidsovereenkomst eenzijdig beëindigen, tenzij om een dringende reden. Is er een proeftijd van meer dan één maand, dan kan geen der partijen de arbeidsovereenkomst beëindigen, tenzij om een dringende reden, gedurende de eerste maand. Na die periode is een beëindiging mogelijk met een opzeggingstermijn van zeven dagen. Deze opzegging dient betekend volgens de gewone regels. De partij die aan de overeenkomst een einde wenst te stellen, beslist zelf wanneer de termijn begint te lopen. Het einde van de opzeggingstermijn moet nochtans steeds binnen de proeftijd vallen. Afwezigheid tijdens de opzeggingstermijn De bediende wiens jaarlijks loon niet hoger is dan 32.254 euro (bedrag in 2013) mag, om een nieuwe dienstbetrekking te zoeken, tijdens de opzeggingstermijn, één- of tweemaal per week afwezig zijn, mits de duur van deze afwezigheid in totaal niet meer dan één arbeidsdag per week bedraagt. Wanneer zijn jaarlijks loon hoger is dan 32.254 euro (bedrag in 2013) geldt dit recht om van het werk af-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 91

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

wezig te zijn gedurende de laatste zes maanden van de opzeggingstermijn; tijdens de voorafgaande periode mag de bediende één halve dag per week afwezig zijn. Tegenopzegging De bediende die door zijn werkgever opgezegd is en een andere dienstbetrekking gevonden heeft, kan aan de arbeidsovereenkomst een einde maken vóór de opzeggingstermijn van de werkgever verstreken is: hij moet dan een tegenopzegging betekenen. De termijn van deze tegenopzegging bedraagt 30 kalenderdagen indien het loon niet hoger is dan 32.254 euro (bedrag in 2013); ligt het jaarloon tussen 32.254 en 64.508 euro (bedrag in 2013) dan is de termijn vastgesteld op twee maanden. Bedraagt de jaarwedde meer dan 64.508 euro (bedrag in 2013), dan moet de termijn van de tegenopzeg overeengekomen worden tussen werkgever en bediende op het ogenblik waarop de tegenopzegging gegeven wordt. De termijn kan dan maximum vier maanden bedragen; is er geen akkoord, dan moet de rechter beslissen met inachtneming van een maximumtermijn van vier maanden. 4.1.3. Crisispremie voor ontslagen arbeiders werd ontslaguitkering sedert 1 januari 2012 Van 1 januari 2010 tot en met 31 december 2011 had een ontslagen arbeider recht op een crisispremie wanneer zijn arbeidsovereenkomst werd opgezegd of verbroken door de werkgever. Deze crisispremie bedroeg 1.666 euro waarvan in principe 555 euro werd betaald door de werkgever. Sedert 1 januari 2012 is deze crisispremie vervangen door een ontslaguitkering die volledig ten laste valt van de RVA, zodat de werkgever hierin zelf geen eigen bijdrage verschuldigd is. Wie heeft recht op de ontslaguitkering? De werknemer van wie de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd door ontslag gegeven door de werkgever, met of zonder het respecteren van een opzeggingstermijn, en ter kennis gebracht vanaf 1 januari 2012. De ontslaguitkering is niet verschuldigd wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd door de werkgever: - om dringende reden; - tijdens de proefperiode; - met het oog op pensionering of brugpensionering; - voordat de arbeider een anciënniteit van 6 maanden in de onderneming verworven heeft. De ontslaguitkering is ook niet verschuldigd wanneer de werkgever recht heeft op een terugbetaling van een deel van de inschakelingsvergoeding door de RVA. In dit geval heeft de arbeider immers reeds een vergoeding gekregen die groter is dan de opzegvergoeding waarop hij recht zou hebben conform de arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978. De ontslaguitkering kan naar aanleiding van een ontslag bij dezelfde werkgever slechts één keer per kalenderjaar aan de werknemer worden betaald. Dit is bedoeld om misbruiken bij opeenvolgende contracten te voorkomen.

4000-5321.indd 92

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Bedrag van de ontslaguitkering Het bedrag van de ontslaguitkering verschilt naar gelang de arbeidsovereenkomst van de betrokken arbeider is aangevangen voor of na 1 januari 2012. Voor de arbeider van wie de arbeidsovereenkomst is aangevangen na 1 januari 2012, bedraagt de ontslaguitkering 1.250 euro. Voor arbeiders die reeds verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst voor 1 januari 2012, bedraagt de ontslaguitkering: - 1.250 euro als zijn anciënniteit in de onderneming minder dan 5 jaar bedraagt; - 2.500 euro als zijn anciënniteit in de onderneming ten minste 5 jaar maar minder dan 10 jaar bedraagt; - 3.750 euro als zijn anciënniteit in de onderneming ten minste 10 jaar bedraagt. Wanneer het gaat om een deeltijdse arbeider, wordt het bedrag van de ontslaguitkering verminderd in verhouding tot de arbeidsprestaties voorzien in de arbeidsovereenkomst. Uitbetaling van de ontslaguitkering De RVA is belast met de betaling van de ontslaguitkering, via de uitbetalingsinstellingen. De ontslaguitkering wordt beschouwd als een werkloosheidsuitkering tenzij de Koning hiervan afwijkt. De nadere regels en modaliteiten voor de toekenning van de ontslaguitkering moeten nog bepaald worden. Net zoals de crisispremie is deze uitkering niet onderworpen aan RSZ-bijdragen, en is eveneens vrijgesteld van belastingen. 4.1.4. Outplacement Principe Indien de werkgever een werknemer ontslaat die minstens 45 jaar is op het ogenblik van de betekening van het ontslag, en een ononderbroken anciënniteit van minstens een jaar heeft in de onderneming, moet de werkgever, op eigen initiatief, en binnen een termijn van vijftien dagen nadat de arbeidsovereenkomst een einde heeft genomen, de werknemer schriftelijk een geldig outplacementaanbod voorleggen. Er moet geen outplacementaanbod gebeuren: - in geval van ontslag om dringende reden; - in geval van brugpensioen als de bruggepensioneerde niet beschikbaar moet blijven op de arbeidsmarkt; - van zodra de gerechtigde de leeftijd voor het rustpensioen heeft bereikt.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 93

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Merk op dat o.a. in de volgende gevallen geen sprake zal zijn van outplacement (omdat de werknemer niet werd ontslagen): - de beëindiging van de arbeidsovereenkomst in onderling overleg - de beëindiging van de arbeidsovereenkomst ingevolge medische overmacht. Sectorale outplacementbegeleiding In een aantal sectoren wordt de kost van outplacement ten laste genomen door de sector (sociaal fonds). In geval het gaat om een bediende die ressorteert onder het ANPCB (PC218; o.a. de bedienden in de sectoren bouw, en houtbewerking en stoffering) werd een sectorale outplacementbegeleiding georganiseerd. Hier worden de kosten ten laste genomen door het sectoraal vormingsfonds CEVORA. Meer info op www.cevora.be (rubriek “ontslagen bediende”). Sedert 1 december 2007 bestaat ook een collectieve outplacementbegeleiding in het paritair comité 124 (bouwarbeiders). Deze outplacementbegeleiding werd bovendien uitgebreid naar de arbeiders van 40 jaar en ouder die behoren tot de categorieën I en IA (ongeschoolden), en naar de arbeiders jonger dan 45 jaar in het kader van een herstructurering, bij bedrijven erkend in moeilijkheden of bij sluiting of faling van de onderneming. Een anciënniteit van minstens één jaar in de onderneming blijft een voorwaarde voor de ontslagen arbeider. Voor de ontslagen tot en met 31.03.2012 werden de outplacementkosten gedragen door FVB Constructiv. In het kader van het sectoraal akkoord 2011-2012 in de bouwnijverheid moet de werkgever voor de ontslagen vanaf 1.04.2012 zelf 50% van de outplacementkosten dragen. Werkwijze voor de Bouwunie-leden 1 De bouwwerkgever neemt contact op met Bouwunie (Luc Proesmans, tel. 02 588 11 00, e-mail: luc.proesmans@bouwunie.be). 2 Bouwunie bezorgt u het modelformulier om een geldig outplacementaanbod te doen aan de ontslagen bouwvakarbeider. De ontslagen bouwvakarbeider dient aangetekend een aanbod te ontvangen binnen de 15 dagen nadat de arbeidsovereenkomst beëindigd werd. 3 De ontslagen bouwvakarbeider heeft één maand de tijd om het aanbod van de werkgever te tekenen voor akkoord en terug te bezorgen aan de werkgever. 4 Het bouwbedrijf stuurt het ondertekend aanbod door naar Bouwunie (luc.proesmans@bouwunie.be of fax 02 253 07 45) of rechtstreeks naar de FVB-regio. 5 Een korte tijd later ontvangt het bouwbedrijf een brief en een bestelbon van FVB Constructiv. De brief bevat de gegevens van het door FVB Constructiv aangeduide outplacementkantoor. 6 Het bouwbedrijf stuurt de bestelbon verder aangevuld en ondertekend door naar het outplacementkantoor. 7 Het outplacementkantoor start de outplacementbegeleiding op. Hoe gaat de financiering in zijn werk? 1. Het outplacementkantoor factureert de volledige outplacementbegeleiding volgens het bouwta-

4000-5321.indd 94

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

rief aan het bouwbedrijf. Dit gebeurt op 2 momenten tijdens de outplacementbegeleiding: Bij de start van de 1ste fase: facturatie van: - het intake-gesprek: 150,00 euro excl. btw en/of - de 1e fase: 950,00 euro excl. btw Indien de arbeider gestart is met de 1e fase factureert het outplacementkantoor het intake-gesprek en de 1e fase. Indien dit niet het geval is, factureert het outplacementkantoor enkel het intake-gesprek. Bij de start van de 3de fase: facturatie van: - de 2e fase: 400,00 euro excl. btw en/of - de 3e fase: 200,00 euro excl. btw Indien de arbeider gestart is met de 3de fase factureert het outplacementkantoor de 2e en de 3e fase. Zoniet factureert het outplacementkantoor enkel de 2e fase. 2. Het bouwbedrijf betaalt de volledige factuur aan het outplacementkantoor. 3. Het bouwbedrijf stuurt een kopie van de betaalde factuur naar FVB Constructiv, t.a.v de dienst administratie, Koningsstraat 132 bus 5, 1000 Brussel – fax 02 210 03 55 – e-mail: fvb.adm@constructiv.be. Het bouwbedrijf vermeldt het rekeningnummer waarop moet gestort worden. 4. FVB Constructiv vraagt het betalingsbewijs van het bouwbedrijf op bij het outplacementkantoor. 5. Van de gefactureerde fasen betaalt FVB Constructiv 50% exclusief btw terug op het opgegeven rekeningnummer van het bouwbedrijf. 4.1.5. Overzicht: beëindiging tijdens proeftermijn Statuut

Arbeider

Bediende

Anciënniteit

Opzegging door

Aanvang

werkgever

werknemer

7 dagen en minder

Beëindigen verboden

Van 7 tot 14 dagen (21 dagen max. bij schorsing)

Beëindiging zonder opzeggingstermijn

Na 7 dagen ziekte

Beëindiging zonder opzeggingstermijn

Minder dan 1 maand

7 kal.d. (1)

Volgende dag (2)

1 maand tot einde proef

7 kal.d.

Volgende dag (2)

(1) Deze termijn moet ten vroegste op de laatste dag van de eerste maand stoppen. (2) Een opzegging die door de werkgever betekend werd, kan ten vroegste de derde werkdag beginnen die volgt op de verzending van de aangetekende opzegging.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 95

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

4.2. Elektronische aangifte van uitdiensttreding Net zoals bij de indiensttreding, moet de werkgever uiterlijk de eerste werkdag na de uitdiensttreding van de arbeider, dit melden aan de RSZ, op elektronische wijze (vocale server op tel. 02 511 51 51 of via internet: http://www.socialsecurity.be). 4.3. Overhandiging van documenten door de werkgever Bij het einde van de arbeidsovereenkomst moet de werkgever aan de ex-werknemer de volgende documenten overhandigen: Getuigschrift van tewerkstelling Dit is een attest waarin enkel de begin- en einddatum van de arbeidsovereenkomst en de aard van het verrichte werk wordt vermeld. Er mag geen enkele andere vermelding worden aangebracht, behalve op uitdrukkelijk verzoek van de werknemer. Het moet aan de werknemer overhandigd worden op het ogenblik dat de arbeidsovereenkomst een einde neemt, wat ook de reden is van het einde van de arbeidsverhoudingen. De loonafrekening Het loon dat nog verschuldigd is op het einde van de arbeidsovereenkomst, moet betaald worden uiterlijk op de eerste normale betaaldag die volgt op de datum waarop de dienstbetrekking eindigt. Deze afrekening heeft niet alleen betrekking op het normale loon, maar ook de eventuele premies, het vakantiegeld bij uitdiensttreding voor een bediende, de verbrekingsvergoeding e.d. De individuele rekening Dit document moet de werknemer overhandigd worden binnen twee maanden na het einde van het kwartaal waarin de arbeidsovereenkomst beëindigd werd. Vakantie-attest (voor bedienden) Aan de hand van dit attest kan de bediende zijn prestaties van het vorige en van het lopende jaar bewijzen, zodat zijn toekomstige werkgever zijn recht op vakantiedagen en vakantiegeld kan bepalen. Per vakantiedienstjaar moet dergelijk attest opgemaakt worden. Werkloosheidsattest Uiterlijk op de laatste werkdag moet de werkgever een werkloosheidsattest (C4) overhandigen aan de werknemer wiens arbeidsovereenkomst is beëindigd. Ongeacht de reden van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst (ontslag met of zonder dringende reden, ontslagname, ...) moet dit attest altijd worden afgeleverd. Fiscale fiches Deze fiches vermelden de verschillende inkomstenbestanddelen van de belastingplichtige voor het afgelopen jaar. Aan de werknemer van wie de arbeidsovereenkomst werd beëindigd, moet een afschrift van deze fiches worden overhandigd ten laatste op 1 maart van het jaar volgend op het jaar waarop de inkomsten betrekking hebben.

4000-5321.indd 96

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Hoofdstuk 5. Grensarbeid Sedert begin 2012 geen fiscaal statuut meer voor nieuwkomers Het fiscaal grensarbeidersstatuut voor Fransen die in België werkzaam zijn, laat toe dat belastingheffing op het loon in het woonland gebeurt, in tegenstelling tot de algemene regel waarbij het werkland bevoegd is. Voor alle duidelijkheid, Franse grensarbeiders, die op 31 december 2011 het fiscaal grensarbeidersstatuut genoten, kunnen het blijven behouden, dit nog tot in 2033, voor zover ze beantwoorden aan volgende voorwaarden: 1° hun duurzaam tehuis in de Franse grensstreek hebben en behouden; 2° hun werkzaamheden in loondienst uitoefenen binnen de Belgische grensstreek; 3° niet meer dan 30 dagen per jaar buiten de grenszone werkzaam zijn. Nieuwe grensarbeiders, met name Fransen die nu in dienst komen van een Belgisch bedrijf, kunnen niet langer meer het statuut bekomen, en worden bijgevolg voor hun inkomen in België belast. Voor verdere informatie betreffende de toepassing van de regelgeving, contacteer Brigitte Vandeleene, Euresadviseur Unizo Zuid-West-Vlaanderen Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk Tel. 056 264444 – e-mail : brigitte.vandeleene@unizo.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 97

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Deel 7. SOCIALE WETGEVING Hoofdstuk 1. Arbeidsvoorwaarden in het bouwbedrijf (PC 124) 1.1. Indeling in beroepscategorieën De cao “arbeidsvoorwaarden” van 21 juni 2007, gesloten ter uitvoering van het sectoraal akkoord 2007-2008 in de bouwsector, bracht o.a. wijzigingen aan in de loonclassificatie. Sedert 1 juli 2007 zijn er 6 categorieën van arbeiders. De specifieke categorieën “eerste ongeschoolde” en “eerste geoefende” verdwenen en werden opgenomen in de vroegere 4 basiscategorieën, onder resp. IA en IIA. Onderstaand vindt u een overzicht van de verschillende categorieën: Categorie I (vroeger “ongeschoolde”) Tot de categorie I behoren: - de arbeiders die instaan voor de uitvoering van zeer eenvoudige werken, zoals de opruiming van de bouwplaats, het reinigen van de gebouwen en van de keet, alsmede de uitvoering van werken waarvoor geen enkele specialisatie vereist is, zoals voor het verplaatsen van materieel en materialen; - de arbeiders die hun beroepsloopbaan beginnen en die geen bouwdiploma na voltijds onderwijs hebben behaald, alsook diegenen die een opleiding gevolgd hebben met vrucht in het kader van het Industrieel leerlingenwezen en de Alternerende bouwopleiding. Voor deze arbeiders evalueert de werkgever uiterlijk na 9 maand de graad van beroepsbekwaamheid en verhoogt, in geval van gunstige evaluatie, het loon tot minimaal dat van categorie IA. Categorie IA (vroeger “eerste ongeschoolde”) Tot de categorie IA behoren - de arbeiders van cat. I die naar het oordeel van de werkgever blijk geven van een meer dan gemiddelde bekwaamheid; - de arbeiders die hun beroepsloopbaan beginnen en die een bouwdiploma na voltijds onderwijs hebben behaald. Na 6 maand bedraagt hun loon minimaal dat van categorie II. Binnen een periode van maximum 24 maanden vanaf de aanwerving, gaan zij over naar cat. IIA (zelfde werkgever). Naar het oordeel van de werkgever kan de periode van 24 maanden verminderd worden. Categorie II (vroeger “geoefende”) Tot de categorie II behoren de arbeiders die niet volledig vertrouwd zijn met één van de beroepen die opgesomd worden onder de categorieën III en IV. Behoren verder tot deze categorie: de arbeiders die bij de uitvoering van hun gewoon werk enige vaardigheid aan de dag leggen. In de cao worden een aantal taken opgesomd die door de arbeiders van categorie II worden uitgeoefend.

4000-5321.indd 98

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Categorie IIA (vroeger “eerste geoefende”) Tot de categorie IIA behoren de arbeiders bedoeld in categorie II die naar het oordeel van de werkgever blijk geven van een meer dan gemiddelde bekwaamheid. O.a. de chauffeurs van bedrijfsvoertuigen met een laadvermogen van minder dan 18 ton worden beschouwd als arbeiders van de categorie IIA. Categorie III (vroeger “geschoolde arbeiders van de eerste graad”) Tot de categorie III behoren de arbeiders die hun vak grondig kennen, welke kennis slechts verworven wordt dank zij een ernstige leertijd in de werkplaats, op de bouwplaats of in een vakschool, en dit vak sedert ten minste drie jaar met een normale vaardigheid en een normaal rendement uitoefenen. Dit driejarig tijdvak kan naar het oordeel van de werkgever worden verminderd: - voor de arbeiders die in het bezit zijn van een einddiploma, uitgereikt door een vakschool; - voor de afbrekers en verwijderaars van asbest of van asbesthoudende materialen. In de cao betreffende de arbeidsvoorwaarden worden o.m. een aantal taken en beroepen opgesomd van arbeiders cat. III (o.a. schilders, stukadoors, parketleggers, schrijnwerkers, bekisters, loodgieters-zinkbewerkers, monteerders van thermische isolatie, monteerders van verluchtingsinstallaties,...). Categorie IV (vroeger “geschoolde arbeiders van de tweede graad”) Tot de categorie IV behoren de arbeiders van wie de beroepsbekwaamheid kennelijk hoger ligt dan die van de arbeiders van categorie III. Hun aantal ten opzichte van het totaal der arbeiders kan variëren naar gelang van de beschouwde beroepen. In de cao betreffende de arbeidsvoorwaarden worden een aantal taken en beroepen opgesomd van geschoolde arbeiders van de 2e graad (voor schilders, stukadoors, parketleggers, schrijnwerkers, bekisters, installateurs cv, sanitair, lood- en zinkwerken). 1.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid Alleen de werkgever oordeelt over de graad van beroepsbekwaamheid van ieder bij hem in dienst zijnde arbeider. De werkgever bepaalt ook het hiermede overeenstemmende loon op grond van de schaal der regelingslonen. 1.3. Loonbetaling De bij cao bepaalde minimumlonen worden per kwartaal aangepast aan de evolutie van het indexcijfer van de consumptieprijzen. De werkgever is in orde met zijn verplichtingen, zodra hij de bij cao bepaalde minimumlonen betaalt; de toekenning van hogere lonen wordt alleen door de werkgever beoordeeld.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 99

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Wanneer een arbeider van een vorige werkgever een hoger loon verkregen heeft dan de bij cao bepaalde minima, bestaat er voor de nieuwe werkgever geen verplichting hem hetzelfde loon uit te betalen. De uitbetaling van het loon aan de arbeiders geschiedt normaal voor het einde van de arbeidsdag tijdens dewelke het loon overeenkomstig het arbeidsreglement wordt betaald. In geval van afdanking van een arbeider moet het hem verschuldigde loon vereffend worden op het einde van de opzeggingstermijn of uiterlijk binnen vier dagen na het einde van deze termijn. 1.4. Vaststelling van de lonen De lonen worden bepaald naar gelang van - de beroepsbekwaamheid van de arbeiders; - de anciënniteit en de gevolgde opleiding, voor de jonge arbeiders (zie verder). Wanneer de werkgever de arbeider opdraagt zich van de werk- of bouwplaats naar een andere dergelijke plaats te begeven, moet de werkgever de reiskosten voor zijn rekening nemen. De bijkomende tijd voor deze verplaatsingen worden vergoed als werkelijke arbeidstijd. 1.5. Jongerenbarema Gelet op de opleidingsperiode van toepassing op jonge arbeiders en het vergemakkelijken van de integratie van jongeren op de arbeidsmarkt wordt het minimumloon van de arbeiders, onderworpen aan de deeltijdse leerplicht, als volgt vastgelegd (cao 14 mei 2009): Leeftijd

euro/uur (geldig voor het 3e kw. 2013)

15 jaar

7,159

15 jaar 6 m

7,822

16 jaar

8,485

16 jaar 6 m

9,811

17 jaar

11,137

17 jaar 6 m

12,463

18 jaar

13,258

De Bouwunie-leden vinden de actuele lonen op het afgeschermd ledengedeelte (www.bouwunie.be/bouwincijfers, rubriek “indexen, cijfers en bouwdata”).

100

4000-5321.indd 100

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

1.6. Lager leidinggevend personeel 1.6.1. Meestergasten De arbeider die blijk geeft van zijn vakbekwaamheid en de functie van meestergast uitoefent, heeft recht op een uurloon dat ten minste 20% hoger ligt dan het loon van de arbeider van cat. IV. Deze vakbekwaamheid wordt beoordeeld in het licht van de kwaliteiten die normaliter van een als “meestergast” aangeduide arbeider mogen verwacht worden, meer bepaald: - technische en praktische kennis nodig voor het organiseren, het leiden en coördineren van het werk van verschillende arbeidersploegen; - rekening houdend met de vanwege zijn chef ontvangen richtlijnen in staat zijn om persoonlijk de daaruit voortvloeiende uitvoeringsmoeilijkheden op te lossen; - de verantwoordelijkheid op zich nemen voor de goede uitvoering van de werken die door het onder zijn gezag gestelde personeel worden verricht. 1.6.2. Ploegbazen Onder ploegbaas wordt verstaan de arbeider die geholpen wordt door verschillende arbeiders en die toezicht houdt op de uit te voeren werken waarbij hij handenarbeid pleegt te verrichten. De ploegbaas heeft recht op een uurloon dat ten minste 10% hoger ligt dan datgene wat overeenkomt met zijn eigen beroepsbekwaamheid. Wanneer het een ploegbaas betreft die aan het hoofd staat van een ploeg bestaande uit arbeiders met verschillende beroepsbekwaamheden dan mag het aan deze ploegbaas verschuldigde loon niet lager liggen dan het regelingsloon van de arbeider met de hoogste beroepsbekwaamheid, verhoogd met 10%. 1.7. Gereedschap Een vergoeding wegens slijtage aan gereedschap per uur werkelijke arbeid dient uitgekeerd te worden aan bepaalde beroepencategorieën die in het bezit zijn van het in goede staat verkerende gereedschap, vermeld in de specifieke lijst. Deze vergoedingen bedragen: - 0,030 euro per uur werkelijke arbeid voor de marmerbewerkers, steenhouwers, witsteenzagers, loodgieters-zinkbewerkers, schrijnwerkers, timmerlieden, timmerlieden-bekisters en trapmakers; - 0,0232 euro per uur werkelijke arbeid voor de metselaars, bevloerders en stukadoors. De betaling van deze vergoeding wordt afhankelijk gesteld van het bezitten van alle in de desbetreffende lijst opgenomen werktuigen. De gereedschappen moeten bovendien in goede staat zijn. Het gebeurlijk ontbreken van bepaalde werktuigen die niet noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van een werk op een bepaalde dag, mag geen reden betekenen om de vergoeding niet te betalen. De vergoedingen moeten tweemaal per jaar (15 april en 15 oktober) worden uitgekeerd.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 101

101

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

1.8. Tegemoetkoming van de werkgever in kost en huisvesting Wanneer de arbeider werkzaam is op een werkplaats die zover van zijn woonplaats verwijderd is, dat hij onmogelijk dagelijks naar huis kan terugkeren, moet de werkgever hem naar behoren kost en huisvesting verstrekken. De werkgever kan zich evenwel van deze verplichting kwijten door uitkering van een vergoeding voor kost en huisvesting per werkdag. Deze vergoeding wordt aangepast aan de evolutie van het indexcijfer de consumptieprijzen en bedraagt in het 2e kwartaal 2013 voor kost: 25,86 euro en voor huisvesting 12,37 euro. 1.9. Loonbijslagen voor bijzondere werken In de cao betreffende de arbeidsvoorwaarden worden een aantal bijzondere werken opgesomd waarvoor loonbijslagen moeten worden betaald; het gaat o.a. om de volgende werken: - werken waarbij de arbeiders gevoelens van onzekerheid, vrees, onrust, kunnen ondervinden, niettegenstaande de vereiste veiligheidsmaatregelen getroffen zijn. Voorbeeld: bouwen van fabrieksschoorstenen (40%), werken met een continu glijbekisting op minder dan 25 m hoogte (10%), werken aan dakgoten in de ruimte op meer dan 15 m hoog (10%)...; - ongezonde, hinderlijke of lastige werken. Voorbeelden: werken in samengeperste lucht, werken in ingebruik zijnde tunnels...; Deze loonbijslagen zijn enkel verschuldigd voor de effectieve tijd waarin de arbeiders bezig zijn met de betrokken werken.

Hoofdstuk 2. Arbeidsvoorwaarden in de sector stoffering en houtbewerking (PC 126) 2.1. Takenclassificatie Onderstaande takenclassificatie is een algemene en tevens een minimumbasis voor de betrokken ondernemingen. De arbeiders uit de sector van de stoffering en houtbewerking worden in de volgende categorieĂŤn ingedeeld: Categorie V: alle taken van algemene aard welke geen aanpassingsperiode vereisen. Categorie IV: alle taken welke een aanpassingsperiode vereisen. Deze aanpassingsperiode mag hoogstens 2 maand bedragen; zij kan onderbroken of ononderbroken zijn. Gedurende de aanpassingsperiode moet minstens het minimumloon van categorie V worden betaald. Categorie III: alle taken waarvoor bedrevenheid, handigheid en opleiding is vereist. De opleidingsperiode mag hoogstens 6 maanden bedragen; zij kan onderbroken of ononderbroken zijn. Gedu-

102

4000-5321.indd 102

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

rende de opleidingsperiode moet minstens het minimumuurloon van categorie IV worden betaald. Categorie II: alle taken waarvoor een bepaalde vakkennis (specialisatie) naast bedrevenheid tot een onafhankelijke uitvoering zijn vereist. Voor het vervullen van de gestelde voorwaarden om de taak behoorlijk uit te voeren geldt een periode van hoogstens 3 maanden gedurende dewelke het minimumuurloon van categorie III minstens moet worden betaald. Deze periode kan onderbroken of ononderbroken zijn. Categorie I: de taken welke vanwege de werkman een volledige vakkennis en een zelfstandige uitvoering vereisen. 2.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid Het diploma is reeds een bepaalde aanduiding van bekwaamheid van de persoon die het diploma heeft verworven, alsmede voor de categorie waarin hij normaal zal thuishoren. Het is echter bij de uitvoering van de opgelegde taak, dat wordt vastgesteld of betrokkene de hem opgelegde taak aankan. Dit geldt eveneens voor personen die over geen diploma beschikken. In ieder geval moet het loon van de categorie waartoe de uitgevoerde taak behoort, worden betaald in de voorwaarden zoals voorzien in de categorie en takenomschrijving hiervoren bepaald. 2.3. Beloning van jonge arbeiders a. Aan jonge arbeiders die met goed gevolg het hoger onderwijs of het hoger secundair technisch onderwijs of het hoger beroepsonderwijs (inclusief de leergangen voor sociale promotie) hebben doorlopen, in een richting aansluitend bij de functie waarin ze worden aangeworven, wordt minstens op de leeftijd van 21 jaar het loon voor de categorie II gewaarborgd. De jonge arbeiders die de leeftijd van 21 jaar niet hebben bereikt, ontvangen het onderstaand percentage van het loon van de categorie II: 18 jaar 84 % 19 jaar 93 % 20 jaar 97 % 21 jaar 100 %

b. Aan de jonge arbeiders die met goed gevolg ten minste het lager technisch of beroepsonderwijs hebben doorlopen, in een richting bij de functie waarin ze worden aangeworven, wordt minstens op de leeftijd van 21 jaar het loon van de categorie III gewaarborgd. De jonge arbeiders die de leeftijd van 21 jaar niet hebben bereikt, ontvangen het onderstaand percentage van het loon van de categorie III: 18 jaar 84 % 19 jaar 93 % 20 jaar 97 % 21 jaar 100 %

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 103

103

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

c. De jongeren onder industrieel leercontract ontvangen een maandloon (percentage van het gemiddeld minimum maandinkomen) Heeft de jongere met goed gevolg zijn opleiding onder industrieel leercontract doorlopen, dan wordt hem ten minste het loon van de categorie gewaarborgd overeenstemmend met het percentage van hogervernoemde leeftijdsklasse, en met de functie voorzien in de takenclassificatie. d. De arbeiders tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst voor studenten, die voltijds onderwijs volgen, ontvangen het loon van de categorie V volgens deze percentages: 16 jaar 61 % 17 jaar 70 % 18 jaar 78 % 19 jaar 86 % 20 jaar 90 % 21 jaar 100 % e. Aan de jongeren die tewerkgesteld zijn in het kader van het deeltijds onderwijs wordt het loon van categorie V gewaarborgd volgens onderstaande percentages: 16 jaar 68 % 17 jaar 77 % 18 jaar 86 % 19 jaar 95 % 20 jaar 100 % 21 jaar 100 % Heeft de jongere met goed gevolg zijn opleiding in het deeltijds onderwijs doorlopen, dan wordt hem ten minste het loon van de categorie gewaarborgd overeenstemmend met het percentage van hogervernoemde leeftijdsklasse en met de functie voorzien in de takenclassificatie. f. Aan de jongeren die geen opleiding hebben doorlopen in een richting aansluitend bij de functie waarin ze worden aangeworven, en die niet tewerkgesteld zijn onder het industrieel leerlingenwezen noch het deeltijds onderwijs volgen, wordt het percentage van het loon zoals bepaald onder e. toegekend voor de functie voorzien in de takenclassificatie. g. De loonsverhoging wordt steeds toegepast bij het begin van het kwartaal waarin de werknemer de vereiste leeftijd bereikt.

Hoofdstuk 3. Tegemoetkoming in de verplaatsingskosten 3.1. Arbeiders uit de sector van het bouwbedrijf (PC 124) Wat zijn verplaatsingsvergoedingen? Deze vergoeding wordt aan de arbeiders betaald, wanneer zij – buiten hun arbeidsuren – op eigen kracht naar een opstapplaats, de zetel of een werf komen. Uw arbeiders kunnen deze verplaatsing doen met ofwel de trein, de auto, de fiets, de bromfiets, de bus, de tram… Het is hierbij van geen belang of het gebruikte vervoermiddel eigendom is van de arbeider of van iemand anders.

104

4000-5321.indd 104

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Een uitzondering hierop is de auto of camionette die u als werkgever ter beschikking stelt. In dat geval komt de werknemer niet op eigen kracht en moet u dus geen verplaatsingsvergoeding betalen. Wat zijn mobiliteitsvergoedingen? De mobiliteitsvergoeding is een vergoeding, die u moet betalen aan uw werknemers voor hun totale verplaatsing tussen de woonplaats en de effectieve plaats van tewerkstelling, voor zover deze verplaatsingen gedaan werden buiten hun arbeidsuren. De basisvergoeding is afhankelijk van de totale dagelijkse werkelijke afstand. Het basisbedrag van de mobiliteitsvergoeding varieert van 0,0516 euro tot 0,0723 euro per werkelijke kilometer (opmerking: het gaat hier dus wel degelijk om de reĂŤle afgelegde afstand). Er bestaat al geruime tijd geen vaste mobiliteitsvergoeding meer, zoals vroeger van 0,0372 euro (of 1,5 frank) per kilometer, voor arbeiders die met een ander vervoermiddel dan de trein komen werken. Aangezien u een mobiliteitsvergoeding moet betalen voor een totale dagelijkse werkelijk afgelegde afstand, betaalt u dus zowel voor de verplaatsing heen als terug. Hoe zit het dan met de chauffeur? Wanneer een arbeider een of meer andere collegaâ&#x20AC;&#x2122;s ophaalt en/of terugbrengt met een voertuig van u als werkgever, wordt deze arbeider beschouwd als een chauffeur. Voor zover wel te verstaan dat u als werkgever hem dit opgedragen hebt. Zijn mobiliteitsvergoeding bedraagt voor elke wettelijke afgelegde kilometer (als chauffeur) 0,1316 euro. Er werd dus afgestapt van het vroegere principe dat de chauffeur het dubbele kreeg van de niet-chauffeur. Indien de reistijd per rit meer dan 2 uur bedraagt, moet u twee chauffeurs voorzien. Let wel: deze verhoogde mobiliteitsvergoeding is niet van toepassing wanneer u een bedrijfsvoertuig (bv. een camionette) ter beschikking stelt van een arbeider en deze laatste geen andere arbeiders vervoert. Krijgt de chauffeur de verhoogde mobiliteitsvergoeding voor de gehele rit? Ja. Wanneer een arbeider in opdracht van zijn werkgever personeel naar de plaats van tewerkstelling vervoert en/of terug, met een voertuig van zijn werkgever, wordt hij beschouwd als chauffeur en ontvangt hij de hogere mobiliteitsvergoeding van 0,1316 euro per km. Hij ontvangt deze hogere mobiliteitsvergoeding voor de volledige rit, dus ook voor het traject dat hij alleen rijdt. Dit zal zich o.a. voordoen wanneer de chauffeur met het voertuig van zijn werkgever naar huis mag rijden. Wanneer betaal ik niets? Verplaatsingen tijdens de arbeidstijd Wanneer uw arbeiders zich verplaatsen tijdens hun arbeidstijd, betaalt u hen het gewone loon en dus geen verplaatsings- en mobiliteitsvergoedingen. Indien uw arbeiders deze verplaatsing met hun eigen voertuig moeten doen, kan men eventueel een onkostenvergoeding betalen, een zogenaamde kost eigen aan de werkgever. Totale dagelijkse werkelijke afstand van minder dan 10 km Indien de totale dagelijkse werkelijke afstand minder dan 10 km bedraagt, moet noch een verplaatsingsvergoeding, noch een mobiliteitsvergoeding betaald worden. Hierop bestaan echter drie uitzonderingen:

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 105

105

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

- Uitzondering 1 De chauffeur krijgt een mobiliteitsvergoeding voor elke werkelijk afgelegde kilometer, ook voor het traject dat hij alleen rijdt (zie boven). Met dien verstande weliswaar dat hij de verplaatsing gedaan heeft buiten zijn werkuren en hij effectief beschouwd kan worden als “chauffeur” (voor de definitie: zie hoger). - Uitzondering 2 Arbeiders die met de trein komen, krijgen ook de verplaatsingsvergoeding vanaf de eerste km. Op de mobiliteitsvergoeding hebben ze pas recht vanaf 10 km. - Uitzondering 3 Wanneer een arbeider met zijn eigen voertuig rechtstreeks van thuis naar de werf rijdt en terug, dient u eveneens de verplaatsingsvergoeding te betalen vanaf de eerste km, wanneer onderstaande voorwaarden cumulatief vervuld zijn: - de arbeider gebruikt zijn eigen vervoermiddel; - de verplaatsing gebeurt op vraag van u als werkgever; - de arbeider rijdt rechtstreeks van thuis naar de werf en terug; - u organiseert geen collectief vervoer.

Hoe wordt de afstand bepaald? Verplaatst uw arbeider zich met de trein, dan is het zeer eenvoudig. Op zijn abonnement staat namelijk de afstand zoals deze wordt vastgelegd door de NMBS. De tussenkomst in de vervoerskosten is dan terug te vinden in het zg. “barema A” (voor de arbeiders-bouw) waar u kan aflezen welke vergoeding overeenstemt met dit aantal kilometers. Begeeft uw arbeider zich met een ander vervoermiddel dan de trein (dus: tram, bus, auto, fiets, bromfiets, …) naar de opstapplaats, de zetel of de werf, dan wordt de berekeningswijze van de werkelijk afgelegde afstand, in overleg op ondernemingsniveau vastgelegd. U kan bijvoorbeeld afspreken dat er gekeken zal worden naar de kilometerstanden van het voertuig of naar de gegevens van de tachograaf,…. U hoeft voortaan geen andere berekeningen meer te maken. In het “barema B” moet u dan enkel nog aflezen hoe hoog de vergoedingen zijn die overeenstemmen met het totaal aantal afgelegde kilometers (buiten de werkuren) voor de betrokken dag. Bepaalt u niets of ontstaat er een betwisting over de wijze hoe de werkelijke afstand dient bepaald te worden, dan kan u steeds gebruik maken van de routeplanner Mappy, beschikbaar op het internet (www.mappy.be).

Wat zijn die barema’s A en B? Dit zijn tabellen waaruit u op een eenvoudige wijze de te betalen vergoeding kan lezen. Het barema A gebruikt u om de vergoedingen te bepalen voor die afstanden of delen van afstanden waarbij uw arbeider gebruikt maakt van de trein. Het barema B gebruikt u wanneer uw arbeider een ander vervoermiddel dan de trein gebruikt. De vergoedingen die men uit die tabellen afleest, werden berekend om zowel de afstand heen als

106

4000-5321.indd 106

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

terug te vergoeden. De barema’s A en B zijn terug te vinden op www.bouwunie.be (thema “Personeel en arbeidsmarkt” rubriek “Mobiliteit en vervoerskosten). 3.2. Arbeiders uit de sector stoffering en houtbewerking (PC 126) De arbeiders die gebruik maken van het openbaar vervoer (trein of bus) hebben recht op een terugbetaling van de gedragen kosten ten belope van 80% van de prijs van de treinkaart. De arbeiders die gebruik maken van het openbaar vervoer niet georganiseerd door de NMBS (het stedelijk en voorstedelijk openbaar vervoer) hebben recht op de volgende tussenkomst indien de afstand meer dan 5 km bedraagt vanaf de vertrekhalte: - indien de prijs van het vervoer in verhouding staat tot de afstand, is de tegemoetkoming van de werkgever gelijk aan de werkgeverstussenkomst voor de treinkaart; - wanneer de prijs een eenheidsprijs is ongeacht de afstand, dan wordt de werkgeversbijdrage forfaitair vastgesteld en bedraagt zij 80% van de werkelijk betaalde prijs, zonder evenwel het bedrag te overtreffen van de werkgeverstussenkomst voor de treinkaart. Wanneer de arbeiders zich met een eigen vervoermiddel verplaatsen en de reëel afgelegde afstand tussen woon- en werkplaats 5 km overschrijdt, bedraagt het barema 70% van de prijs van de treinkaart op weekbasis. De dagelijkse tussenkomst is gelijk aan één vijfde van de tussenkomst op weekbasis. De werknemer die een schriftelijke verklaring aan de werkgever aflegt waarbij hij bevestigt gedurende minstens 6 maanden per jaar de fiets te gebruiken voor het woon-werkverkeer, heeft recht op een fietsvergoeding van 0,15 euro per km reële afstand (zowel heen als terug) tussen de woon- en de werkplaats. De fietsvergoeding kan niet worden gecumuleerd met andere werkgeverstussenkomsten in het woon-werkverkeer. De tabellen 1 en 2 zijn terug te vinden op www.bouwunie.be (in het afgeschermd ledengedeelte, rubriek “Bouw in cijfers” => “mobiliteit en vervoerskosten”). 3.3. Bedienden De in de sector van het bouwbedrijf en de sector houtbewerking en stoffering tewerkgestelde bedienden ressorteren onder het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor de bedienden (PC 218). De tegemoetkoming van de werkgever in de verplaatsingskosten van de bedienden hangt af van het gebruikte vervoermiddel, de afgelegde afstand en de brutobezoldiging van de bediende. De actuele bedragen kan u terugvinden op www.bouwunie.be (thema “Personeel en arbeidsmarkt” rubriek “Mobiliteit en vervoerskosten).

Hoofdstuk 4. Tijdelijke werkloosheid De uitvoering van de arbeidsovereenkomst kan om allerlei redenen, opgesomd in de wet van 3 juli

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 107

107

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, geschorst worden. In enkele gevallen geeft de schorsing aanleiding tot werkloosheid: - voor arbeiders en bedienden: - overmacht; - staking of lock-out, mits uitdrukkelijke beslissing van het beheerscomité van de RVA. - voor arbeiders: - technische stoornis; - slecht weer; - gebrek aan werk wegens economische oorzaken (onder bepaalde voorwaarden is dit ook voor bedienden mogelijk). Deze vormen van tijdelijke werkloosheid worden vergoed door de RVA voor zover de voorschriften opgelegd door de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en de formaliteiten voorzien in de werkloosheidsreglementering in acht genomen worden. 4.1. Technische stoornis Tijdens de eerste zeven kalenderdagen van de schorsing behoudt de arbeider zijn normaal loon. Na deze zeven kalenderdagen treedt tijdelijke werkloosheid in op voorwaarde dat de werkgever de technische stoornis op elektronische wijze (via www.socialsecurity.be) meldt aan de RVA overeenkomstig de volgende procedure: 1° In een eerste melding, uiterlijk de dag na de technische stoornis, dienen volgende gegevens gemeld: - de datum en de aard van de technische stoornis; - de datum van het begin van de schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. 2° In een tweede melding, uiterlijk de zesde dag na de technische stoornis, dient de naam, voornaam en het adres van de arbeiders van wie de arbeidsovereenkomst in haar uitvoering is geschorst, medegedeeld te worden. De werkgever die de mededeling aan de RVA niet of te laat verricht, is gehouden aan de arbeider zijn normaal loon te betalen tijdens een periode van zes dagen, die aanvangt de eerste dag van de werkloosheid. Opdat er technische stoornis zou zijn, is vereist: - het bestaan van tijdelijke overmacht - te wijten aan een stoornis die technisch is d.w.z. verband houdt met in de onderneming aangewende technieken en - die het gevolg is van een gebeurtenis die tot de normale exploitatierisico’s in de onderneming behoort en - zich binnen het bedrijf heeft voorgedaan. Bij weigering moet de werkgever het loon betalen voor de volledige duur van de schorsing van de arbeidsovereenkomst.

108

4000-5321.indd 108

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Opmerkingen 1. De tijdelijke werkloosheid wegens technische stoornis kan maar ingeroepen worden indien de arbeider geen dagen inhaalrust meer over heeft. 2. De werkgever kan de arbeider gelasten met een vervangingswerk dat overeenstemt met zijn beroepskwalificatie en geschiktheid. De arbeider heeft het recht te weigeren. In dit geval kan hij evenwel geen aanspraak maken op gewaarborgd loon noch op werkloosheidsuitkeringen voor de dagen waarop hij vervangingswerk heeft geweigerd. 4.2. Slecht weer Krachtens artikel 50 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, wordt de uitvoering van de overeenkomst geschorst wegens het slechte weer, voor zover het werk erdoor onmogelijk wordt en op voorwaarde dat de arbeider werd verwittigd dat hij zich niet moet aanbieden op het werk. Maakt het weer het werk opnieuw mogelijk, dan moet de arbeider verwittigd worden dat het werk wordt hervat. Eerste voorwaarde is dat het werk volkomen onmogelijk wordt gemaakt door het slechte weer. Verbeteren de weersomstandigheden derwijze dat het werk terug mogelijk wordt, dan wordt de schorsing opgeheven. Tweede voorwaarde is dat de arbeider vooraf verwittigd wordt dat hij zich niet op het werk moet aanbieden. Hieruit volgt dat wanneer de arbeider niet verwittigd werd en na op het werk te zijn aangekomen, wegens slecht weer het werk niet kan beginnen, recht heeft op het gewaarborgd dagloon overeenkomstig artikel 27 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten. Dit is eveneens het geval wanneer hij het werk waaraan hij bezig is, niet kan voortzetten wegens slecht weer. Voor de bouwondernemingen met het RSZ-kengetal 24 (ruwbouwwerken) of 54 (dakbedekkingen en voegwerken) geldt evenwel een specifieke regeling. Wanneer de arbeider die, op het ogenblik dat hij zich op het werk aanbiedt, geschikt is om te werken en tengevolge van slecht weer het werk niet kan voortzetten, is het normaal loon voor de niet gepresteerde arbeidsuren voor de helft verschuldigd, indien het complement ervan door het Fonds voor bestaanszekerheid uitgekeerd wordt. Dit complement zijn de weerverletzegels, die jaarlijks in mei worden uitbetaald. Derde voorwaarde is dat de arbeider verwittigd wordt wanneer hij zich terug op het werk moet aanbieden. Verwittigingsplicht De wet beperkt zich tot het stellen van de verwittigingsplicht. De vorm waarin de verwittiging van

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 109

109

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

de arbeider moet geschieden, wordt overgelaten aan het oordeel van de werkgever die, in geval van geschil, zal moeten bewijzen dat hij aan zijn verplichting heeft voldaan. Dit bewijs kan met alle wettelijke middelen worden geleverd. Meldingsprocedure Tijdens de schorsing van de arbeidsovereenkomst ingevolge slecht weer kan de arbeider aanspraak maken op werkloosheidsuitkering, op voorwaarde dat de werkgever door middel van een mededeling aan de RVA aantoont dat de weersomstandigheden, gezien de aard van het slechte weer, de uitvoering van het werk onmogelijk maken. De eerste dag van de effectieve schorsing moet meegedeeld worden aan het RVA-kantoor van de plaats waar de onderneming is gevestigd. Dit moet in principe elektronisch gebeuren, via de portaalsite van de sociale zekerheid (www.socialezekerheid.be, rubriek ‘werkgevers’ => ‘sociale risico’s’ => ‘Tijdelijke werkloosheid’). De mededeling moet maandelijks gebeuren en vindt plaats op de eerste effectieve werkloosheidsdag of op de dag van gewoonlijke activiteit die daarop volgt. De mededeling aan de RVA mag ook gebeuren op de normale activiteitsdag die voorafgaat aan de eerste dag effectieve schorsing, indien de werkgever zeker weet dat er werkloosheid omwille van slecht weer zal zijn. Indien tijdens de kalendermaand reeds een mededeling voor de betreffende arbeider werd gedaan voor een schorsing van de overeenkomst wegens economische redenen, moet er geen mededeling voor de schorsing wegens slecht weer gedaan worden In de mededeling aan de RVA moet het volgende vermeld worden: - naam, adres en ondernemingsnummer van de werkgever; - naam, voornaam en INSZ-nummer van de werkloos gestelde arbeider(s); - de eerste dag van effectieve werkloosheid wegens slecht weer in de betrokken maand; - het volledig adres van de plaats waar de werkloos gestelde arbeider die dag normaal zou gewerkt hebben; - de aard van het slechte weer op dat ogenblik (regen, sneeuw, vorst, hitte,…); - de aard van het op dat ogenblik in uitvoering zijnde werk; - de reden waarom de uitvoering van het werk onmogelijk is, gezien de aard van het slechte weer en van het werk dat moet uitgevoerd worden. Sedert 1 oktober 2012 moeten alle ondernemingen (dus niet alleen de bouwbedrijven (PC124)) de eerste dag tijdelijke werkloosheid in de maand meedelen aan de RVA. Opmerkingen 1. Als de schorsing van de arbeidsovereenkomst wegens slecht weer één maand overschrijdt, heeft de arbeider het recht om de overeenkomst te beëindigen zonder opzegging. 2. Een arbeider die op het einde van een periode van slecht weer geen gevolg geeft aan de oproep van de werkgever om het werk te hervatten, is ongewettigd afwezig. 3. Werkloosheid wegens slecht weer kan maar ingevoerd worden na uitputting van de volledige dagen inhaalrust waarop de arbeider recht heeft ingevolge het presteren van overuren of wegens arbeid op zon- of feestdagen.

110

4000-5321.indd 110

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

4.3. Tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken Bij gebrek aan werk wegens economische oorzaken mag de uitvoering van de arbeidsovereenkomst voor arbeiders geheel worden geschorst gedurende een periode van maximum vier weken mits er een kennisgeving wordt gedaan van de voorziene regeling van tijdelijke werkloosheid. Deze kennisgeving moet gebeuren: - ofwel door aanplakking van een bericht, wanneer alle arbeiders van de onderneming of van een bouwplaats collectief werkloos worden gesteld, - ofwel door overhandiging aan de arbeider van een geschrift, wanneer slechts een gedeelte van de arbeiders van de onderneming of van een bepaalde bouwplaats werkloos worden gesteld. Deze kennisgeving moet melding maken van de identiteit van de werkloos gestelde arbeiders (naam, voornaam en INSZ-nr), het aantal werkloosheidsdagen per week, de data van de werkloosheidsdagen, de begin- en einddatum van de regeling). Het geschrift wordt per post verstuurd aan de arbeider, die wegens gerechtvaardigde afwezigheid geen kennis kon nemen van het bericht of het geschrift niet in ontvangst kon nemen. De kennisgeving moet ten laatste vier werkdagen op voorhand gebeuren, opdat de schorsing de vijfde dag kan beginnen lopen. Binnen dezelfde termijn moet de werkgever de RVA een mededeling sturen, in principe elektronisch (via www.socialezekerheid.be, rubriek ‘werkgevers’ => ‘sociale risico’s’ => ‘tijdelijke werkloosheid’. De werkgever moet de RVA voor elke werknemer de eerste effectieve werkloosheidsdag van elke maand meedelen en dit in principe elektronisch (via http://www.socialezekerheid.be, rubriek ‘Werkgevers’ => ‘Sociale risico’s’ => ‘Tijdelijke werkloosheid’. Hij is hiervan vrijgesteld indien voor de betrokken werknemer voor die maand reeds de eerste dag tijdelijke werkloosheid slecht weer werd meegedeeld. De mededeling moet maandelijks gebeuren en vindt plaats op de eerste effectieve werkloosheidsdag of op de dag van gewoonlijke activiteit die daarop volgt. Weet de werkgever zeker dat er werkloosheid zal zijn, dan mag hij de mededeling reeds versturen de dag van gewoonlijke activiteit die voorafgaat aan de eerste werkloosheidsdag. De mededeling moet de volgende vermeldingen bevatten: - de naam, het adres en het ondernemingsnummer van de werkgever - de identiteit van de werkloze werknemer (naam, voornaam, INSZ-nummer) - de eerste effectieve werkloosheidsdag - het volledig adres van de werf waar de werknemer die dag normaal zou werken of het adres van de laatste werf (indien de werknemer niet aan een werf kan toegewezen worden). Heeft de werkgever ten onrechte een mededeling verstuurd (bv. door een plotse opdracht roept hij een werknemer terug in de loop van de eerste werkloosheidsdag), dan moet hij zijn mededeling aan de RVA onmiddellijk elektronisch annuleren. Stelt hij die werknemer later in de maand voor het eerst effectief werkloos, dan moet een nieuwe elektronische mededeling verstuurd worden. Sedert 1 oktober 2012 moeten alle ondernemingen (dus niet alleen de bouwbedrijven (PC124)) de eerste dag tijdelijke werkloosheid in de maand meedelen aan de RVA.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 111

111

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

4.4. Administratieve procedure voor de bouwbedrijven - Tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer volgt in dezelfde maand op de tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken of omgekeerd: er is geen nieuwe mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag nodig indien de arbeider in dezelfde maand reeds werkloos gesteld was wegens slecht weer of om economische redenen; - na een periode van economische werkloosheid moet gedurende een volledige arbeidsweek, opnieuw een regeling van volledige arbeid ingevoerd worden, vooraleer opnieuw een periode van economische werkloosheid kan ingevoerd worden. “Slecht weer” wordt niet gelijkgesteld met de bedoelde volledige arbeidsweek; - verplichte afgifte van het formulier C 3.2: de maandelijkse controlekaart C 3.2A-Bouw (wordt door het FBZ-Bouw aan de werkgever overgemaakt die het op zijn beurt aan de arbeiders overhandigt) en een bewijs van tijdelijke werkloosheid C 3.2-Werkgever (wordt door de werkgever op het einde van de maand ingevuld en wordt samen met de controlekaart C 3.2A-Bouw door de arbeider ingediend bij zijn uitbetalingsinstelling); - de werkgevers in de bouwsector worden vrijgesteld van het bijhouden van het validatieboek (zie verder); - regeling gewaarborgd dagloon: de arbeider die zich naar de bouwplaats begeeft en daar vaststelt dat hij het werk niet kan aanvatten wegens slecht weer, heeft recht op de mobiliteitsvergoeding. De betaling van de mobiliteitsvergoeding wordt in deze situatie niet beschouwd als een beletsel voor de toekenning van de werkloosheidsvergoeding. De maandelijkse genummerde controlekaart C3.2A-Bouw wordt uitgegeven door het Fonds voor Bestaanszekerheid aan alle bouwwerkgevers. Op deze kaart worden de gegevens van werkgever en werknemer en de betreffende maand afgedrukt. Het FBZ stelt deze gegevens ter beschikking van de RVA. Voor de aanvang van elke maand moet de werkgever deze kaarten aan zijn arbeiders overhandigen. Bij indienstneming van een nieuwe arbeider die niet tot de bouwsector behoort, moet de werkgever een nietnominatieve genummerde kaart voor de maand van indiensttreding overhandigen en zelf de gegevens van werkgever en werknemer invullen. In geval van indienstname van een arbeider die reeds over een controlekaart beschikt, moet de werkgever enkel zijn eigen gegevens invullen. In beide gevallen moet het nummer van de kaart meegedeeld worden aan de RSZ (via de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling). De arbeider moet de C3.2A-Bouw-kaart steeds bij zich houden. De kaart moet dagelijks ingevuld worden op de werkplaats vóór de effectieve aanvang van het werk ongeacht of hij door zijn werkgever tijdelijk werkloos werd gesteld of niet (de dagelijkse invulling werd verplicht sedert 1 juli 2009, KB 31.05.2009). De werknemer is juridisch verantwoordelijk voor het invullen van de maandelijkse controlekaart. Als een inbreuk wordt vastgesteld, kan een PV worden opgesteld tegen de arbeider, naast de mogelijkheid om steeds een verwittiging te geven door de inspectie. Bij verlies of diefstal van de controlekaart moet de werkgever een andere kaart afgeven die geldt als duplicaat. Deze kaart kan enkel leiden tot betaling van uitkeringen nadat de RVA-directeur hiertoe toestemming heeft gegeven. Vooraleer de werkgever deze duplicaat-controlekaart afgeeft aan zijn arbeider, moet hij, bij aangetekend schrijven of per fax, aan het RVA-bureau van de plaats waar de onderneming gevestigd is, de identiteitsgegevens van de arbeider en de maand waarop de kaart betrekking heeft, meedelen.

112

4000-5321.indd 112

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

4.5. Administratieve procedure voor de niet-bouwbedrijven In de niet-bouwbedrijven bestaat het gewone (niet-gesplitste) C3.2-Werkgever formulier. Bijkomend moet de werkgever de C3.2-Werkgever formulieren, afgeleverd in geval van tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer of wegens gebrek aan werk om economische redenen inschrijven in een validatieboek dat hij bijhoudt. Ten laatste op de dag van de aflevering van het werkloosheidsbewijs C3.2-Werkgever moeten een aantal gegevens in het validatieboek genoteerd worden. Het validatieboek moet voorzien zijn van een schutblad waarop de benaming en het adres van de onderneming vermeld zijn. Het dient samengesteld te zijn uit ingebonden bladen waarvan de bladzijden doorlopend genummerd zijn. De eerste en de laatste bladzijde moeten gewaarmerkt worden door het gewestelijk RVA-bureau dat bevoegd is voor de plaats waar het boek wordt bijgehouden. Indien er verschillende uitbatingen van eenzelfde onderneming zijn, moet op elke uitbatingszetel een validatieboek bijgehouden worden. In het validatieboek moeten niet ingeschreven worden de C3.2-formulieren afgeleverd als inlichtingenblad en in geval van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht, technische stoornis, staking of lock-out. Sedert begin 2004 kunnen de werkgevers ook gebruik maken van een elektronisch validatieboek. Deze tool is te vinden op de portaalsite van de sociale zekerheid (www.socialsecurity.be). Voor algemene informatie mbt. het papieren en het elektronisch validatieboek kan u terecht op de website van de RVA (www.rva.be, rubriek “tijdelijke werkloosheid”). 4.6. Kosten ten laste van de onderneming in geval van tijdelijke werkloosheid Op 11 oktober 2012 werd een nieuwe cao m.b.t. de tijdelijke werkloosheid ondertekend in het paritair comité voor het bouwbedrijf (PC 124). Deze cao voert enerzijds een definitieve regeling in voor de verplichte betaling van de wettelijke 2 euro supplementaire vergoeding. Anderzijds wijzigt deze collectieve overeenkomst de terugvorderingsregels inzake de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding door het FBZ-Bouw. Onderstaand worden de krachtlijnen toegelicht van de nieuwe sectorale regels. 4.6.1. Algemeen - In deze nieuwe, definitieve regelgeving zijn 2 grote luiken te onderscheiden. Enerzijds de betaling van een supplementaire wettelijke vergoeding van 2 euro en anderzijds de terug vorderingsregels inzake de aanvullende sectorale vergoeding, alsook inzake de supplementaire wettelijke vergoeding. - Deze definitieve maatregel vervangt de “overgangsregeling” die we kenden tot 30 september 2012. - De wettelijke supplementaire vergoeding van 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid is enkel van toepassing voor tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer, wegens economische redenen of wegens technische stoornis. Dus niet voor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht of sluiting wegens jaarlijkse vakantie,… - De nieuwe terugvorderingsregels wijzigen op een vrij fundamentele wijze.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 113

113

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

4.6.2. Betaling van de wettelijke supplementaire vergoeding Er wordt een onderscheid gemaakt tussen arbeiders met legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) enerzijds en arbeiders met een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) of geen legitimatiekaart anderzijds. - Arbeiders die in het bezit zijn van een LKRH Voor de eerste 60 dagen beoogde tijdelijke werkloosheid, in een periode lopende vanaf 1 oktober (te beginnen bij 2012) t.e.m. 30 september van het daaropvolgende jaar, zit de nieuwe supplementaire vergoeding van 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid vervat in de bestaande aanvullende vergoeding (deze is sowieso al hoger dan 2 euro en wordt bijgevolg niet verhoogd). Deze vergoeding wordt uitbetaald door het FBZ-Bouw, via de uitbetalingsinstellingen. Hier zijn, in hoofde van de arbeider, geen wijzigingen opgetreden in vergelijking met de oude regeling, noch in vergelijking met de overgangsregeling. - Arbeiders in het bezit van een LKNRH of zonder legitimatiekaart De uitbetalingsinstellingen zullen voor de eerste 60 dagen bedoelde tijdelijke werkloosheid de wettelijke vergoeding uitbetalen aan de arbeider. Dit is wĂŠl een wijziging in vergelijking met de oude regeling, alsook in vergelijking met de overgangsregeling. Na de eerste 60 dagen (in een periode lopende vanaf 1 oktober t.e.m. 30 september van het daaropvolgende jaar) tijdelijke werkloosheid slecht weer of economische redenen, overhandigt de uitbetalingsinstelling (die een teller bijhoudt per arbeider) aan de arbeider een document. Dit document dient de arbeider aan zijn werkgever (aan u dus) te geven. Op dit document zal staan vanaf wanneer u als werkgever de 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid moet betalen aan uw arbeider. Op het einde van elke maand waarin u dergelijke supplementaire vergoeding van 2 euro hebt betaald, zal u dit moeten opnemen in de loonafrekening (hierop worden geen RSZ-bijdragen berekend) en tevens vermelden op de loonbrief van de betrokken arbeiders. Indien de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw moet u geen supplementaire vergoeding van 2 euro betalen aan uw arbeider (deze zit dan geĂŻntegreerd in de door het FBZ-Bouw betaalde aanvullende vergoedingen). 4.6.3. Terugvorderingen Hier treden belangrijke wijzingen in voor de werkgever. We dienen 2 soorten terugvorderingen van elkaar te onderscheiden: - enerzijds de terugvordering van de sectorale aanvullende vergoedingen; - anderzijds de terugvordering van de wettelijke vergoeding van 2 euro. Ter herinnering: daarnaast bestaat sedert 2005 voor de ondernemingen die meer dan 110 dagen economische werkloosheid (in het 5-dagenstelsel) kennen, een bijzondere bijdrage aan de RSZ per extra-dag economische werkloosheid. Zie verder onder 3. Hieronder.

114

4000-5321.indd 114

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

4.6.3.1. Terugvordering van de sectorale aanvullende vergoeding Via de uitbetalingsinstellingen wordt aan de bouwvakarbeiders (die in het bezit zijn van een LKRH) die tijdelijk werkloos gesteld worden wegens slecht weer of om economische redenen gedurende 60 dagen (in een periode gaande van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar) een sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding betaald. Het bedrag van deze vergoeding is afhankelijk van de loonclassificatie van de arbeider en varieert van 6,34 euro per dag tijdelijke werkloosheid, voor de laagste looncategorie, tot 10,85 euro per dag tijdelijke werkloosheid voor de hoogste looncategorie. Deze vergoedingen gelden in de zogenaamde 6-dagenweek, conform de werkloosheidsreglementering: Bedrag aanvullende vergoeding categorie

Bedrag per dag (in het 6-dagenstelsel)

Cat. I (vroeger “ongeschoolde”)

6,34 euro

Cat. IA

6,66 euro

Cat. II (vroeger “geoefende”)

7,63 euro

Cat. IIA

8,02 euro

Cat. III (vroeger “geschoolde 1e graad”)

10,08 euro

Cat. IV (vroeger “geschoolde 2e graad”)

10,85 euro

Deze vergoeding wordt vanaf een bepaald moment teruggevorderd van de werkgever. In tegenstelling tot de vroegere regeling, alsook de overgangsregeling, wordt sedert 1 oktober 2012 een onderscheid gemaakt tussen de twee soorten tijdelijke werkloosheid (enerzijds slecht weer en anderzijds economische redenen). Voor arbeiders die een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) bezitten Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet. Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels. Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer zal het FBZ de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding vanaf de 25ste dag tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer, t.e.m. maximaal de 60ste dag, bij u terugvorderen. Er worden geen toeslagen gevorderd in deze situatie. Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt ge-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 115

115

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

plaatst om economische redenen, zal het FBZ de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding vanaf de 25ste dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, t.e.m. maximaal de 60ste dag, bij u terugvorderen. Weet dat er een toeslag wordt geĂŤist van 15 euro per dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, vanaf de 36ste t.e.m. de 44ste dag. Deze toeslag bedraagt 30 euro per dag vanaf de 45ste dag t.e.m. de 60ste dag. Deze toeslagen werden gevoelig verhoogd in vergelijking met de vroegere regelingen. Voor arbeiders die een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) bezitten of geen legitimatiekaart Arbeiders die een LKNRH bezitten of geen legitimatiekaart hebben, ontvangen geen sectorale aanvullende vergoeding. Er wordt bijgevolg geen sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding teruggevorderd bij u als werkgever in dergelijke situatie. Weet dat wanneer de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw er geen terugvordering zal zijn van de op dat moment toegekende en uitbetaalde sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding. 4.6.3.2. Terugvordering van de wettelijke supplementaire vergoeding De wettelijke supplementaire vergoeding van 2 euro per dag beoogde tijdelijke werkloosheid, die betaald wordt voor de eerste 60 dagen tijdelijke werkloosheid, zal in bepaalde gevallen teruggevorderd worden van u als werkgever. Hier is het onderscheid tussen arbeiders met een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) enerzijds en arbeiders met een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) heeft of zonder legitimatiekaart anderzijds, weer wel relevant. - Voor arbeiders die een LKRH bezitten Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet. Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels. Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer zal het FBZ de wettelijke supplementaire vergoeding voor de eerste 24 dagen tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer bij u terugvorderen. Door de terugvorderingsregels van de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding, dienen er geen bijkomende terugvorderingen te gebeuren voor de wettelijke supplementaire vergoeding vanaf de 25ste dag (zie boven).

116

4000-5321.indd 116

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst om economische redenen, zal het FBZ de wettelijke supplementaire vergoeding voor de eerste 24 dagen tijdelijke werkloosheid om economische redenen bij u terugvorderen. Door de terugvorderingsregels van de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding, dienen er geen bijkomende terugvorderingen te gebeuren voor de wettelijke supplementaire vergoeding vanaf de 25ste dag (zie boven). - Voor arbeiders die een LKNRH bezitten of geen legitimatiekaart Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet. Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels. Indien u uw arbeiders hetzij meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer, hetzij meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op de tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst om economische redenen, zal het FBZ alle wettelijke supplementaire vergoedingen (t.e.m. de 60ste dag) voor zowel de dagen tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer als om economische redenen bij u terugvorderen (ook al werd slechts 1 van de 2 drempels overschreden). Daarnaast zal er een toeslag geëist worden van 15 euro per dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, vanaf de 36ste t.e.m. de 44ste dag. Deze toeslag bedraagt 30 euro per dag vanaf de 45ste dag t.e.m. de 60ste dag. Weet dat wanneer de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw er geen terugvordering zal zijn van de op dat moment toegekende en uitbetaalde wettelijke supplementaire werkloosheidsvergoeding. 4.6.3.3. Bijzondere bijdrage aan de RSZ in geval meer dan 110 dagen economische werkloosheid Wanneer een arbeider meer dan 110 dagen (in de 5-dagenweek) tijdelijk werkloos is om economische redenen, zal de werkgever de werkloosheidsuitkeringen na de 110e dag moeten terugbetalen. Het precieze bedrag dat terugbetaald moet worden, wordt omgezet in een forfaitair bedrag dat betaald moet worden aan de RSZ. Deze bijdrage werd een eerste keer berekend en geïnd in de loop van het jaar 2005, op basis van de gegevens die betrekking hadden op het jaar 2004. De RSZ werd belast met de berekening en de invordering van deze forfaitaire bedragen (art. 286 tot 288 van de programmawet van 9 juli 2004, BS 15 juli 2004 en KB 17.09.2005, BS 30.09.2005).Het bedrag van de bijdrage wordt vastgesteld volgens de volgende formule: (A – 110) x 46,31 euro waarbij A = het totaal aantal dagen tijdelijke werkloosheid ingevolge gebrek aan werk om economi-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 117

117

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

sche redenen die door de werkgever voor elke arbeider en leerling die hij heeft tewerkgesteld in de loop van het voorgaande kalenderjaar werd aangegeven. Sedert 2005 wordt deze bijdrage geïnd samen met de RSZ-bijdragen voor het derde kwartaal. Voorbeelden In onderstaande voorbeelden wordt verondersteld dat het gaat om een arbeider van categorie III die een aanvullende vergoeding van 10,08 euro ontvangt per dag (in het 6-dagenstelsel). Hij is in het bezit van een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH). 15 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 15 dagen economische werkloosheid De werkgever moet niets terugbetalen omdat noch de drempel van 24 dagen (voor weerverlet) noch de drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid overschreden werd. 30 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 20 dagen economische werkloosheid Er moet niets terugbetaald worden voor economische werkloosheid, aangezien de drempel van 24 dagen niet werd overschreden. De drempel van 24 dagen voor weerverlet werd wél overschreden. Terugbetaling voor weerverlet: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de 6 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 6 dagen x 10,08 euro = 60,48 euro - Totaal: 40 + 60,48 = 100,48 euro 15 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 40 dagen economische werkloosheid Er moet niets terugbetaald worden voor weerverlet, aangezien de drempel van 24 dagen niet werd overschreden. De drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid werd overschreden met 16 dagen. Terugbetaling voor economische werkloosheid: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de volgende 16 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 16 dagen x 10,08 euro = 161,28 euro; - De economische werkloosheid duurt bovendien langer dan 35 dagen; bijgevolg moet nog 15 euro x 5 dagen (dag 36 t/m dag 40) terugbetaald worden. - Totaal: 40 + 161,28 + 75 = 276,28 euro. 25 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 50 dagen economische werkloosheid De drempel voor weerverlet werd met één dag overschreden; Bijgevolg moet terugbetaald worden: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro;

118

4000-5321.indd 118

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

- voor de dag boven de drempel van 24 dagen: 10,08 euro - totaal voor weerverlet: 40 + 10,08 = 50,08 euro. De drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid werd overschreden met 26 dagen. Terugbetaling voor economische werkloosheid: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de volgende 26 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 26 dagen x 10,08 euro = 262,08 euro; - de economische werkloosheid duurt bovendien langer dan 35 dagen; bijgevolg moet nog 15 euro x 9 dagen (dag 36 t/m dag 44) + 30 euro x 6 dagen (dag 45 t/m dag 50) terugbetaald worden, of 315 euro; - totaal voor economische werkloosheid: 40 + 262,08 + 315 = 617,08 euro Totaalbedrag dat moet terugbetaald worden: 50,08 + 617,08 = 667,16 euro.

Hoofdstuk 5. Uitzendarbeid Sinds 1 januari 2002 is het, in bepaalde gevallen, opnieuw toegelaten om in de bouwsector met uitzendarbeiders te werken. Aan de hand van enkele vragen en antwoorden worden de bijzonderheden over uitzendarbeid in de bouwsector opgesomd. 1. In welke gevallen kan u een uitzendarbeider in de bouw inschakelen? De cao van 24 juni 2005 is momenteel van toepassing en bepaalt in welke gevallen men in de bouwsector op uitzendarbeiders beroep mag doen. Deze cao bepaalt dat u slechts in twee gevallen op uitzendarbeid beroep kan doen: - Bij vervanging van een werkonbekwame vaste arbeider. Dit is in geval van o.a. ziekte, ongeval, zwangerschap, arbeidsongeval, beroepsziekte,â&#x20AC;Ś De vervanging moet gebeuren binnen de 12 maanden na aanvang van de werkonbekwaamheid. - Bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume. 2. Aan welke voorwaarden moet het bouwbedrijf beantwoorden? Om gebruik te kunnen maken van uitzendarbeiders-bouw moet het bouwbedrijf aan een aantal voorwaarden voldoen: - ressorteren onder het paritair comitĂŠ voor de bouw (PC 124); - geen schulden hebben bij de RSZ (cfr. attest artikel 30bis); - aantonen dat de voorwaarden betreffende de toegang tot het beroep zijn vervuld (vestigingsreglementering, KB 29.01.2007). 3. Aan welke voorwaarden moet de uitzendkracht beantwoorden? De uitzendkracht moet in elk geval: - in het bezit zijn van een attest waaruit blijkt dat hij/zij een veiligheidsopleiding bouw heeft genoten (in principe 16u.). Dit attest wordt afgeleverd door het NAVB. Ook door het NAVB conform verklaarde attesten komen hiervoor in aanmerking;

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 119

119

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

- in het bezit zijn van een kaart C 3.2 A-Bouw, afgeleverd door het uitzendkantoor. 4. Aan welke voorwaarden moet het uitzendkantoor-bouw beantwoorden? Een uitzendkantoor-bouw mag enkel in de bouwsector uitzendkrachten ter beschikking stellen. Het moet daarvoor een aparte juridische structuur hebben. Het moet erkend zijn in de regio (Vlaanderen) waarin het actief is. Het heeft tenslotte dezelfde verplichtingen als de andere werkgevers in de bouw (lonen, uurregelingen, bijdragen RSZ en Fonds voor Bestaanszekerheid Bouw). 5. Voor welke activiteiten kan u een uitzendarbeider-bouw inschakelen? U kan een uitzendarbeider-bouw slechts gebruiken in de normale functies van de normale activiteit van de bouwonderneming en volgens de bepalingen van het arbeidsreglement, met inbegrip van de daarin vermelde uurregelingen. De normale activiteit wordt onder andere bepaald door de statuten van de onderneming en de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Voor de gereglementeerde beroepen is het zo dat u het desbetreffende vestigingsattest moet bezitten alvorens u hiervoor een uitzendarbeider kan inschakelen. Als u bv. enkel een vestigingsattest voor ruwbouw hebt, mag u geen uitzendarbeider als schilder laten werken. 6. Voor hoelang kan u een uitzendarbeider-bouw gebruiken? Bij vervanging van een werkonbekwame arbeidskracht mag u de uitzendarbeider in dienst houden tot de werkonbekwame arbeidskracht terug is (onbeperkt in de tijd).

Bij tijdelijke vermeerdering van werk kan dezelfde uitzendarbeider maximum 6 maanden in dienst gehouden worden. Bovendien geldt voor de ondernemingen die meer dan 10 arbeiders tewerkstellen op het ogenblik van de aanvraag voor uitzendkrachten, een maximum aantal toegelaten dagprestaties per jaar. Dit maximum bedraagt (op basis van het vorige kalenderjaar) 10% van de totale werkbare mandagen. De formule voor het bepalen van de werkbare mandagen = (aantal arbeiders x aantal maanden ingeschreven) / 12 x 219.

Voorbeeld: Gemiddeld 15 arbeiders â&#x20AC;&#x201C; gemiddeld 11 maanden ingeschreven: ((15 x 11)/12) x 219 = 3011 10% x 3011 = 301 mandagen uitzendarbeid 7. Wanneer is uitzendarbeid-bouw uitgesloten? - Bij tijdelijke werkloosheid in dezelfde entiteit is uitzendarbeid niet toegelaten. Als u bv. een ruwbouwafdeling en een schrijnwerkerij hebt en er is tijdelijke werkloosheid in de ruwbouwafdeling dan mag u in deze afdeling geen uitzendarbeiders inschakelen. In de schrijnwerkerij (waar geen tijdelijke werkloosheid is) is uitzendarbeid wel toegelaten. - U mag een arbeider die u minder dan 12 maanden voordien zelf ontslagen hebt niet terug in dienst nemen als uitzendarbeider. - Tenslotte zijn ook contracten van 1 dag uitgesloten. 8. Welke mogelijke meldingen moet een aannemer doen?

120

4000-5321.indd 120

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Telkens u een uitzendarbeider inschakelt moet u hiervan melding maken aan de RSZ. Een uitzendkantoor wordt in het kader van de aansprakelijkheidsregeling immers beschouwd als een onderaannemer. Het uitzendkantoor moet dus als onderaannemer gemeld worden. Als u als onderaannemer werkt met een uitzendkracht moet ook de naam van het uitzendkantoor gemeld worden aan de hoofdaannemer.

Bij vervanging van een werkonbekwame vaste arbeider moet dit, wanneer een syndicale delegatie aanwezig is in het bedrijf, dit melden aan de syndicale delegatie.

Aan het uitzendkantoor moet vooraf meegedeeld worden voor welke functie u een uitzendkracht nodig hebt. U moet hen in dat kader een omschrijving van de beroepskwalificatie en de kenmerken van de werkpost (in het kader van de veiligheid: werkpostfiche) meedelen.

9. Wanneer moet u toelating vragen? Indien u bij tijdelijke vermeerdering van werk uitzendarbeiders wil inschakelen ĂŠn u hebt een syndicale delegatie in de onderneming moet u hiervoor toelating vragen aan deze syndicale delegatie. Als u in ditzelfde geval geen syndicale delegatie in uw onderneming hebt, dan moet het uitzendkantoor aan het Sociaal Fonds voor de Uitzendkrachten (met kopie aan de FVB-regio) melden dat er beroep wordt gedaan op uitzendkracht(en). 10. Wat bij tijdelijke werkloosheid? Bij tijdelijke werkloosheid omwille van slecht weer volgt de uitzendarbeider de andere arbeiders in het bedrijf. Elke maand moet de eerste dag van de tijdelijke werkloosheid gemeld worden aan de RVA.

Bij tijdelijke werkloosheid omwille van economische redenen moet eveneens elke maand de eerste dag van de tijdelijke werkloosheid gemeld worden aan de RVA. Dit kan in principe alleen in geval van vervanging van een werkonbekwame arbeider. In bepaalde gevallen is dit ook mogelijk bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume. Hiervoor moet evenwel toestemming gevraagd worden aan de RVA.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 121

121

27/08/13 12:15

DEEL 8. VORMING EN OPLEIDING

Deel 8. VORMING EN OPLEIDING In dit deel worden de belangrijkste instanties belicht die een rol spelen in de opleiding van de kandidaat-zelfstandigen, werkgevers en werknemers.

Hoofdstuk 1. Syntra-Vlaanderen Ingevolge de hervormingen binnen de Vlaamse Gemeenschap werd het VIZO in 2 organisaties opgesplitst: het Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming – Syntra Vlaanderen, en het Vlaams Agentschap Ondernemen (VLAO). Syntra Vlaanderen ondersteunt, adviseert, bewaakt en inspireert het kwalitatief, creatief en innovatief ondernemerschap in Vlaanderen. De professionaliteit van de Syntra-campussen garandeert hierbij de effectiviteit van de opleidingen, vorming en begeleiding. De vorming gebeurt op vier verschillende niveaus: - de leertijd: de leerjongeren (16 jaar) leren vanuit de praktijk het vak bij een patroon; daarnaast volgen zij één dag per week cursus in een van de Syntra-campussen. De leerovereenkomst kan worden afgesloten vanaf de leeftijd van 15 jaar door bemiddeling van een leersecretaris. De leerjongeren zijn geen echte werknemers. Zij hebben recht op een maandelijkse leervergoeding vanwege hun patroon, alsook op vakantiegeld. De kinderbijslag blijft behouden. - de ondernemersopleiding bereidt de kandidaat (18 jaar) voor op het zelfstandig uitoefenen van een beroep en duurt normaal twee jaar. De opleiding omvat in hoofdzaak twee pakketten: een deel beroepskennis en een deel bedrijfseconomische vorming. De ondernemersopleiding levert een officieel diploma van “opleiding tot ondernemingshoofd” af dat voor de uitoefening van de gereglementeerde beroepen beantwoordt aan de eisen van de vestigingswet. - voortgezette vorming is een verzamelterm voor vormingsactiviteiten gericht op de gevestigde KMO’er en zijn naaste medewerkers. Tot de mogelijkheden behoren bijscholing, vervolmaking en zelfs omscholing. Het betreft hier meestal seminaries en studieavonden over bedrijfseconomische of beroepstechnische thema’s. - jongeren vanaf 18 jaar, die hun leerplicht vervuld hebben, kunnen ook een stageovereenkomst afsluiten. Gedurende een periode van minimum 6 maanden en maximum 3 jaar krijgt de stagiair bij een patroon-opleider een praktijkopleiding volgens een vooraf bepaald programma. Daarnaast volgt de stagiair ook een ondernemersopleiding. De cursist-stagiair heeft het statuut van leerling, maar ontvangt bij een voltijdse stageovereenkomst een maandelijkse vergoeding van de patroon-opleider, in functie van het cursusjaar en de vooropleiding. De stageovereenkomst moet afgesloten worden door bemiddeling van de leersecretaris. Voor meer info: Syntra-Vlaanderen, Kanselarijstraat 19, 1000 Brussel, tel. 02 227 63 93 - fax 02 217 46 12 www.syntra.be

122

4000-5321.indd 122

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 8. VORMING EN OPLEIDING

Hoofdstuk 2. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) De bouwopleidingen van de VDAB De trainingen en opleidingen van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) kennen steeds meer succes. Het aantal opgeleide werknemers en werkzoekenden neemt jaarlijks toe. Vooral de bouwopleidingen zitten, dankzij de goede samenwerking met de sector in de lift. Door jaarlijks meer dan duizend werkzoekenden op te leiden tot beginnende vaklui zorgt de VDAB voor een belangrijke instroom in de sector. De opleidingen zijn modulair, praktijkgericht, competentiegericht en worden gegeven door gespecialiseerde vakinstructeurs die stuk voor stuk de nodige bedrijfservaring hebben. Werkzoekenden kunnen opleiding volgen voor een twintigtal bouwberoepen in de ruwbouw, afwerking, wegenbouw. De opleidingen worden jaarlijks geëvalueerd en aangepast aan de beroepsvereisten. Tijdens de opleiding kunnen de werkzoekenden stages volgen. Verschillende systemen zoals voltooiingstage of een aansluitende Individuele Beroepsopleiding (IBO) zorgen ervoor dat de cursisten naadloos in de werksfeer opgenomen kunnen worden. Sinds jaren organiseert de VDAB werknemersopleidingen, in samenwerking met het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB Constructiv). Deze opleidingen geven werknemers de kans om zich bij te scholen. De cao voor de bouw voorziet heel wat mogelijkheden om personeel op te leiden of te vervolmaken. De VDAB heeft een overeenkomst met FVB Constructiv om samen de doelstellingen van die cao te realiseren. Op deze manier wil de VDAB de pas afgestudeerden aanzetten om voor een loopbaan in de bouw te kiezen, en de bouwvakkers stimuleren om hun vakkennis op peil te houden. VDAB is een structurele erkende opleidingspartner van FVB Constructiv. Het FVB komt tussen in zowel de opleidingskost van de VDAB als de loonkost van de arbeiders in opleiding. Voor de werkgever is het opleiden van zijn personeel dus bijna gratis en de werknemer heeft geen loonverlies. De opleidingen zijn ofwel op maat tijdens de weekdag; het bedrijf spreekt met het FVB en het VDABopleidingscentrum af wat de inhoud van de opleiding dient te zijn en wanneer de opleiding doorgaat; ofwel kan er ingeschreven worden op kant en klaar geprogrammeerde opleidingen met een vaste inhoud en op een vastgelegde datum. Voor werknemers die op zaterdag of ‘s avonds een opleiding willen volgen, zijn er eveneens tal van mogelijkheden. Voor meer inlichtingen en ook voor andere diensten van de VDAB zoals vacatures, loopbaanbegeleiding, kan je steeds terecht op de VDAB-website www.vdab.be of op de gratis infolijn 070 345 000. Bouwopleidingen voor werknemers kan je raadplegen op de website http://bouwopleidingen.vdab. be of bij de plaatselijke FVB-kantoren. Meer informatie: VDAB (centrale diensten), Keizerslaan 11, 1000 Brussel, tel. 02 506 15 11 – fax 02 506 15 90 internet: www.vdab.be en http://bouwopleidingen.vdab.be - e-mail: info@vdab.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 123

123

27/08/13 12:15

DEEL 8. VORMING EN OPLEIDING

Hoofdstuk 3. Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB-Constructiv) 3.1. Opdracht Het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB Constructiv) is opgericht in 1965 als een fonds voor bestaanszekerheid met als opdracht de opleiding van de huidige en toekomstige arbeiders in de bouw te bevorderen en te ondersteunen en de kwaliteit en het resultaat van hun opleiding te waarborgen. Alles bij elkaar gaat het om meer dan 30 beroepen, want naast woningbouw (ruwbouw en voltooiing) omvat de sector ook industriebouw, burgerlijke bouwkunde en wegenwerken. Het FVB werkt samen met opleidingspartners zoals het bouwonderwijs, de VDAB, de technologische centra van de sector en andere. Er is hierbij nauw overleg met de gehele bouwsector (werkgevers en werknemers), zowel op nationaal, gewestelijk als op lokaal niveau. De werking wordt door de sector zelf gefinancierd via een bijdrage op de lonen. 3.2. Werking Concreet is de werking van het FVB gebaseerd op 4 pijlers: onderzoek, coördinatie, informatie en financiering. Onderzoek Nagaan welke de kwalificatietekorten zijn van de bouwondernemingen en hoe die via opleiding het best kunnen verholpen worden. Coördinatie In samenwerking met de opleidingspartners ervoor zorgen dat er goede en voldoende opleidingen worden aangeboden, op het juiste ogenblik en op de juiste plaats. Informatie Aannemers, jongeren, werknemers en werkzoekenden informeren over het aanbod aan opleidingen en hen motiveren om er op in te gaan. Het persoonlijk contact met de FVB-adviseurs is hierin zeer belangrijk. Financiering Het FVB neemt de eigenlijke opleidingskost en de loonkost van de cursist zoveel mogelijk over van de individuele onderneming. De opdrachten hiervoor krijgt het vanuit het paritair comité voor het bouwbedrijf (via de cao-onderhandelingen).

124

4000-5321.indd 124

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 8. VORMING EN OPLEIDING

3.3. Bouwopleidingen Er moet vermeld worden dat FVB Constructiv zelf geen opleidingen geeft. Haar taak bestaat erin een coĂśrdinerende en sturende rol te spelen ten aanzien van opleidingsverstrekkers. Dit doet het Fonds onder meer via samenwerkingsakkoorden, zogenaamde convenants, die afgesloten worden met het onderwijs, de VDAB en derden (externe opleidingscentra). Basisopleidingen Dit zijn opleidingen voor wie nog geen vakkennis heeft. Er zijn 3 verschillende formules: * voltijds dagonderwijs Dit zijn bouwopleidingen voor schoolgaande jongeren in het BSO, BuSO en TSO die hoofdzakelijk op school worden gegeven. Er wordt wel gezorgd voor voldoende stages op de bouwplaats om de jongeren al vroeg kennis te laten maken met de praktijk. * alternerende opleidingen Deze opleidingen voor jongeren van 16 tot 25 jaar gaan hoofdzakelijk door in de onderneming. De inhoud ervan wordt bepaald op maat van het bedrijf. De jongere krijgt verder nog aanvullende scholing in een extern opleidingscentrum. De opleidingsduur bedraagt meestal 18 of 24 maanden. * versnelde beroepsopleiding Werkzoekenden kunnen zich laten omscholen voor een job in de bouw in een opleidingscentrum (VDAB of andere). Na hun opleiding kunnen ze rekenen op een premie, tenminste wanneer ze nadien een job in de bouw aannemen en die gedurende een aantal maanden behouden. De opleidingsduur voor de meeste beroepen schommelt rond 6 maanden. Bijscholing en vervolmaking De bijscholingen voor werknemers gebeuren steeds in nauw overleg met de onderneming. Maatwerk is hier de regel. Bijscholingen zijn mogelijk zowel tijdens de week als op zaterdag of â&#x20AC;&#x2DC;s avonds, meestal in een opleidingscentrum in de regio. Wanneer er geen passend aanbod is, kan de opleiding ook in de onderneming zelf georganiseerd worden. Sedert enkele jaren is het opnieuw mogelijk om ook winteropleidingen (tussen 1 december en 31 maart) te organiseren: de bouwarbeiders worden tijdelijk werkloos gesteld omwille van slecht weer en kunnen dan op vraag van de werkgever een opleiding volgen. Meer informatie over deze opleidings- en bijscholingsmogelijkheden kan u verkrijgen bij Bouwunie of bij FVB Constructiv. FVB Constructiv geeft ook ondersteuning voor opleidingen die op de werkvloer georganiseerd worden. Door deze bedrijfsinterne opleidingen te structureren in een opleidingsplan, in samenspraak met het FVB, voorziet het FVB dezelfde tussenkomst in de loonkost van de arbeider.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 125

125

27/08/13 12:15

DEEL 8. VORMING EN OPLEIDING

Meer informatie: FVB-Constructiv, Koningsstraat 132 bus 5, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 33 - fax 02 210 03 99 www.constructiv.be – e-mail: fvb@constructiv.be.

Hoofdstuk 4: EDUTEC - Technologische opleidingen voor de bouw In het bouwproces worden voortdurend nieuwe materialen, technieken en innoverende technologieën geïntroduceerd. Om te kunnen beantwoorden aan de evoluerende markt en een goede concurrentiepositie te kunnen handhaven, zijn aannemers verplicht de nieuwe technieken toe te passen en zijn werknemers verplicht zich die eigen te maken om hun positie op de arbeidsmarkt veilig te stellen. Bestaande opleidingsstructuren of instellingen zijn niet steeds in staat om opleidingen te ontwikkelen en aan te bieden in verband met elke innoverende techniek. Vaak betreft het immers zeer gespecialiseerde technologieën die slechts door een beperkt aantal ondernemers wordt toegepast in specifieke omstandigheden. De sociale partners uit de bouwsector (waaronder Bouwunie) hebben daarom de vzw EDUTEC opgericht, met als doel: - het ontwikkelen van een complementair aanbod van technologische opleidingen, waarvan de noodzaak gedetecteerd wordt op lokaal vlak of door toedoen van organisaties zoals de beroepsverenigingen, het WTCB of het OCW; - het organiseren en uitvoeren van deze nieuw ontwikkelde opleidingen; - het uitvoeren van een systematische kwaliteitscontrole op de aldus georganiseerde opleidingen. Ook voor scholen (leerlingen en leerkrachten) worden i.s.m. het FVB mogelijkheden inzake opleiding aangeboden. Doordat Edutec door het FVB structureel is erkend, kunnen voor de werknemers met een arbeidscontract bouw (PC 124) via het FVB volgende tussenkomsten worden verleend: - terugbetaling van de uurloonkosten - premies bij avonden zaterdagopleidingen - tussenkomsten in de opleidingskosten Vele opleidingen zijn op die manier bijna gratis. Meer informatie Edutec, Koningsstraat 132 bus 2, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 24 - fax 02 210 03 60 www.edutec.be – info@edutec.be

Hoofdstuk 5: Het Opleidingscentrum Hout Voor de bedrijven uit de sector van de houtbewerking en stoffering werd er ook een sectoraal vormingscentrum opgericht, nl. het Opleidingscentrum Hout (OCH, website: www.och-cfb.be). Het OCH wordt gefinancierd d.m.v. een werkgeversbijdrage op de lonen.

126

4000-5321.indd 126

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 8. VORMING EN OPLEIDING

Het OCH biedt de sector een aantal diensten aan: - bijstand bij opleiding (externe opleidingen en on-the-job); - ondersteunende acties bij aanwervingen; - sectoraal outplacement; - samenwerking met VDAB voor opleidingen van zowel werknemers als werkzoekenden; - samenwerking met het onderwijs (voltijds houtonderwijs, deeltijds onderwijs en hoger houtonderwijs); - studiewerk omtrent opleidingsbehoeften. Door de toenemende technologische evoluties en door de constante vernieuwing van de materialen evolueren de functies binnen de sector van de houtbewerking en stoffering (PC 126). Hiertoe werd een studie gemaakt van de opleidingsbehoeften. Werknemers uit de houtsector kunnen dan ook specifieke opleidingen en bijscholingen volgen (machinebediener, CNC, houtkeurder, instructeur,...). Naargelang de opleiding kan deze buiten of in het bedrijf georganiseerd worden. Door samenwerking met Europese, federale of regionale programmaâ&#x20AC;&#x2122;s en door middel van het stelsel van educatief verlof wordt de kost voor de bedrijven tot een minimum beperkt. Het OCH organiseert eveneens navorming voor leerkrachten van de houtafdeling in samenwerking met de onderwijsinstanties en met specialisten van de houtcentra en uit de nijverheid. Werkzoekenden kunnen in de bedrijfsvakscholen hout een beroepsgerichte opleiding volgen voor de houtverwerkende bedrijven. Het opleidingsprogramma wordt samengesteld in samenwerking met het bedrijf van tewerkstelling.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 127

127

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Deel 9. Aannemingscontracten en aansprakelijkheden Vooraf: In deze bijdrage wordt geen aandacht besteed aan aannemingscontracten die gegund werden overeenkomstig de wet op de overheidsopdrachten.

Hoofdstuk 1: Aannemingscontracten 1.1. Definitie Een aannemingscontract is een overeenkomst tussen een aannemer en een opdrachtgever (bouwheer) waarbij de aannemer zich verbindt om voor de opdrachtgever-bouwheer een materieel werk uit te voeren tegen een bepaalde prijs, zonder dat er tussen aannemer en opdrachtgever-bouwheer een band van ondergeschiktheid bestaat. Een aannemingsovereenkomst kan schriftelijk of mondeling tot stand komen. Het is duidelijk dat bij mondelinge overeenkomsten er gemakkelijk bewijsproblemen zullen rijzen en dat er bij de betaling van de prijs discussies kunnen ontstaan over de hoogte van het te betalen bedrag. Het is dan ook aan te raden in principe een schriftelijke aannemingsovereenkomst af te sluiten, in zoveel originelen als er partijen zijn met een onderscheiden belang en elk origineel moet het aantal van de gemaakte originelen bevatten. Een architect kan in principe geen overeenkomst afsluiten met een aannemer voor zijn cliënt, tenzij hij hiervoor uitdrukkelijk door zijn cliënt werd gemandateerd. Van belang is ook dat een aannemer die uitgebreide voorstudies onderneemt, bestekken opstelt en een prijsraming maakt, hiervoor van de opdrachtgever geen vergoeding kan bekomen wanneer achteraf geen aannemingsovereenkomst werd afgesloten, tenzij dit uitdrukkelijk op voorhand zou zijn overeengekomen hetgeen echter niet gangbaar is. Wanneer de aannemer een offerte opstelt en overmaakt aan een potentiële klant is hij hier in principe gedurende een bepaalde periode door gebonden. Het is dan ook aan te raden duidelijk op de offerte te vermelden hoe lang deze geldig blijft.

1.2. Soorten aannemingscontracten 1.2.1 Aannemingscontract tegen vaste prijs Dit is een aannemingscontract waarbij de aannemer er zich toe verbindt om een bepaald, duidelijk omschreven werk uit te voeren tegen een vooraf vastgestelde en onveranderlijke prijs. Het is wel mogelijk contractueel te bepalen dat deze prijs steeds kan worden aangepast in verhouding tot de evolutie van de lonen en de prijzen van materialen. Wanneer bij een dergelijk contract de aannemer zich vergist heeft in zijn prijsbepaling, moet hij hiervan zelf de gevolgen dragen. Enkel wanneer hij zich kan beroepen op onvoorziene hinder, kan hij een aanpassing van de prijs bekomen. Van onvoorziene hinder is sprake wanneer er een kostprijsverhoging is die veroorzaakt wordt door niet voorzienbare omstandigheden in hoofde van de aannemer

128

4000-5321.indd 128

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

en die de moeilijkheidsgraad of de aard van het werk zodanig vergroten dat de aard van het werk erdoor gewijzigd wordt. Er wordt wel een onderscheid gemaakt tussen een absoluut forfait en een relatief forfait. Bij een absoluut forfait staan de prijs en het werk vast. Er kan enkel van afgeweken worden met toestemming van beide partijen en dit dient schriftelijk te worden vastgelegd. Bij een relatief forfait wordt een overeenkomst afgesloten voor een globale prijs voor de volledige aanneming, maar met de mogelijkheid van een afrekening van werken in meer of in min volgens afgesproken eenheidsprijzen, wanneer de bouwheer wijzigingen doorvoert. De bouwheer heeft in dit geval de mogelijkheid eenzijdig wijzigingen door te voeren. De aannemer kan zich bij dit soort contracten ook het recht voorbehouden om bij bepaalde moeilijkheden bij de uitvoering een extra vergoeding te vragen. Voorbeeld: Er wordt een bepaalde diepte van fundering voorzien. Wanneer bij uitvoering van de werken blijkt dat deze diepte niet volstaat, zal de extra funderingsdiepte die vereist is worden verrekend volgens bepaalde eenheidsprijzen. 1.2.2 Aannemingscontract met prijslijsten In deze contracten worden eenheidsprijzen vastgelegd, maar wordt de uiteindelijke hoeveelheid nog niet bepaald. Bij de aanvang van de overeenkomst is de uiteindelijke prijs van de aanneming dan ook nog niet gekend. Er is wel een vaste prijs voor de verschillende posten, die eventueel nog enkel kunnen worden aangepast, als dit zo werd overeengekomen, aan de indexaanpassing voor lonen en materialen. Op het einde van de overeenkomst wordt overgegaan tot opmeting en opstelling van de definitieve aannemingsprijs. 1.2.3 Aannemingscontract in regie Bij deze contracten is het duidelijk welk werk dient te worden uitgevoerd, maar staat de prijs niet vast. De prijs wordt op het einde van de uitvoering van het werk bepaald op basis van de geleverde materialen en de gepresteerde uren. Het is van belang, om latere bewijsproblemen te voorkomen, dat de bouwheer regelmatig bons of een werfdagboek aftekent waarin vermeld wordt hoeveel uren reeds werd gepresteerd en welke hoeveelheid aan materialen reeds werd afgeleverd. Voor de aanrekening van de gepresteerde uren wordt veelal gebruik gemaakt van eenheidsprijzen die worden gepubliceerd door beroepsverenigingen. 1.2.4 Gemengde aannemingsovereenkomst Daarnaast bestaat ook nog de mogelijkheid een overeenkomst af te sluiten die de hierboven omschreven verschillende types mengt, dit is dan een zogenaamde gemengde aannemingsovereenkomst.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 129

129

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

1.3. Overeenkomst met consumenten of met handelaars Voor overeenkomsten afgesloten met consumenten is de wet op de handelspraktijken van toepassing die een aantal punten op een dwingende wijze regelt. Zo voorziet de wet op de handelspraktijken een aantal onrechtmatige bedingen, dit zijn clausules die niet mogen voorkomen in overeenkomsten met consumenten. Voor consumenten is eveneens voorzien dat contracten afgesloten buiten de onderneming van de verkoper verplicht schriftelijk dienen te worden afgesloten en dat een bedenktermijn van 7 werkdagen vanaf de dag die volgt op de ondertekening van het contract moet worden voorzien. Deze bepaling is van toepassing op aannemingsovereenkomsten gesloten ten huize van de consument, tenzij de consument het bezoek van de verkoper voorafgaandelijk en uitdrukkelijk heeft gevraagd. Om bewijsproblemen te voorkomen wordt dit dan ook best in het contract opgenomen. De 7-daagse bedenktermijn is ook van toepassing op aannemingsovereenkomsten afgesloten op salons, beurzen en tentoonstellingen op voorwaarde dat de betaling niet contant gebeurt en de prijs hoger is dan 200 euro. Voor contracten waarop de 7-daagse bedenktermijn van toepassing is, moet verplicht de volgende clausule in het contract worden opgenomen, in vet gedrukte letters en in een kader los van de tekst op de voorzijde van de eerste bladzijde. â&#x20AC;&#x153;Binnen 7 werkdagen, te rekenen van de dag die volgt op die van de ondertekening van dit contract, heeft de consument het recht om zonder kosten van zijn aankoop af te zien, op voorwaarde dat hij de verkoper hiervan bij een ter post aangetekende brief op de hoogte brengt. Elk beding waarbij de consument aan dit recht zou verzaken, is nietig. Wat betreft het in acht nemen van de termijn, is het voldoende dat de kennisgeving verstuurd wordt voor het verstrijken van deze termijn.â&#x20AC;? Onder werkdagen verstaat men alle kalenderdagen met uitsluiting van de zondagen en wettelijke feestdagen. Als een termijn uitgedrukt in werkdagen op een zaterdag afloopt, wordt hij verlengd tot de eerstvolgende werkdag. Voor contracten afgesloten met handelaars gelden deze bepalingen m.b.t. de onrechtmatige bedingen en de 7-daagse bedenktermijn niet. 1.4. Algemene voorwaarden Algemene voorwaarden zijn voorwaarden die van toepassing zijn op alle contracten die door de aannemer worden afgesloten en die meestal aan de achterzijde van documenten worden gedrukt. Het is echter aangewezen elementen die van wezenlijk belang zijn voor de overeenkomst of eigen zijn aan de specifieke opdracht in de overeenkomst zelf te zetten, eerder dan in de algemene voorwaarden. Hoe uitgebreider het eigenlijke contract, hoe beperkter de algemene voorwaarden kunnen zijn. Wanneer men bv. wenst dat de prijs aangepast wordt aan de prijsschommelingen van lonen en materialen, dient men dit bij voorkeur in het contract zelf te bepalen. Men kan dit in de algemene voorwaarden zetten, maar vermoedelijk zal deze prijsherziening niet toegepast worden in alle contracten.

130

4000-5321.indd 130

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Het is ook nuttig in de offerte de klant uitdrukkelijk te wijzen op een aantal zaken die nuttig zijn om efficiënt te werken, zoals: - De lokalen waar de plaatsing van de vloerbekleding moet gebeuren, moeten vooraf ontruimd zijn. Wanneer de aannemer dit zelf moet doen, zal deze prestatie worden aangerekend. - Tenzij uitdrukkelijk anders bedongen, moet de oude vloerbekleding zijn weggenomen door de klant. Wanneer de aannemer dit zelf moet doen, zal deze prestatie worden aangerekend. Wanneer voor de uitvoering van de werken bepaalde plannen expliciet goedgekeurd moeten worden door de klant, doet men er goed aan deze regeling te voorzien in de overeenkomst. Een mogelijke clausule kan zijn : “De door ons opgestelde plannen maken deel uit van de overeenkomst en worden door de klant ondertekend. Wanneer de klant nalaat deze plannen te ondertekenen en binnen de 8 dagen na het overmaken van de plannen geen aangetekende schriftelijke bemerkingen overmaakt, worden de plannen geacht aanvaard te zijn.” Deze clausule kan daarnaast ook nog uitdrukkelijk op de plannen worden gezet. De prijs die men in de offerte of in de overeenkomst vermeldt, dient naar de consumenten toe steeds de verschuldigde btw te vermelden. Wanneer de oorspronkelijke overeenkomst wordt aangevuld of gewijzigd gebeurt dit, om latere betwistingen te vermijden, bij voorkeur schriftelijk en wordt dit door beide partijen ondertekend. Opdat de algemene voorwaarden zouden tegenstelbaar zijn aan de contracterende partij moet deze van de algemene voorwaarden hebben kennisgenomen en moet hij deze hebben aanvaard. Dit betekent dat op de bestelbon, de offerte of het contract dat door de klant wordt ondertekend uitdrukkelijk en zeer duidelijk moet worden verwezen naar de algemene voorwaarden die op de achterzijde worden vermeld. Er moet worden vermeld dat deze integraal deel uitmaken van de overeenkomst en dat de klant ervan kennis heeft genomen en deze heeft aanvaard. Het is aangewezen deze clausule duidelijk leesbaar te zetten boven de plaats waar de klant zijn handtekening plaatst. Mogelijke clausule : De klant verklaart kennis te hebben genomen van de algemene voorwaarden die op de achterzijde zijn afgedrukt en die integraal deel uitmaken van de overeenkomst en verklaart deze zonder enig voorbehoud te aanvaarden. Algemene voorwaarden die vermeld worden op de documenten die uitgaan van de aannemer dienen dezelfde te zijn, zowel op bv. de bestelbon, als op de offerte als op de factuur. Bovendien moeten de algemene voorwaarden op alle exemplaren worden gedrukt. Wanneer de algemene voorwaarden enkel voorkomen op documenten die uitgaan van de aannemer, zoals facturen, orderbevestiging, briefwisseling,...zonder dat de klant deze voorafgaand uitdrukkelijk heeft aanvaard zoals hierboven omschreven, zullen zij niet van toepassing zijn.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 131

131

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

De algemene voorwaarden ontslaan tenslotte de aannemer niet van de verplichting om correct advies te verlenen en dit desgevallend op papier te zetten zodat men later kan aantonen de klant op mogelijke problemen te hebben gewezen. Wanneer de aannemer weet dat de uitvoering van een werk zoals dit door de klant wordt gevraagd onmogelijk is, dient hij de uitvoering ervan te weigeren. 1.5. Verplichtingen van de aannemer 1.5.1 Uitvoeren van de overeenkomst De aannemer moet de aannemingsovereenkomst uitvoeren volgens de bepalingen van het contract, de plannen, de bestekken, de wet en de regelen der bouwkunst. Wanneer het plan of het lastenboek grove fouten bevat die een vakbekwaam aannemer moet opmerken bevat, dient de aannemer dit te signaleren aan de bouwheer en mag hij dit niet blindelings uitvoeren. De aannemer moet zelfs weigeren de werken uit te voeren wanneer hij op voorhand weet dat het uitgevoerde werk van slechte kwaliteit zal zijn en zijn 10-jarige aansprakelijkheid in het gedrang zan brengen, of wanneer het voor hem duidelijk is dat het werk onuitvoerbaar is. De aannemingsovereenkomst kan als resultaatsverbintenis of als middelenverbintenis worden gekwalificeerd, afhankelijk van de inhoud van de overeenkomst. Wanneer de aannemingsovereenkomst een middelenverbintenis inhoudt betekent dit dat het volstaat dat de aannemer zijn opdracht uitvoert volgens de regels van de kunst. Bij een resultaatsverbintenis engageert de aannemer zich tot het bereiken van een bepaald resultaat. Gebeurt dit niet, dan moet de aannemer, tenzij hij overmacht kan bewijzen, het gebrek verhelpen. Bv. waterdichtingswerken om ervoor te zorgen dat er zich geen waterinsijpeling zou voordoen. 1.5.2 Uitvoeren binnen de afgesproken termijn Wanneer er contractueel geen termijn werd afgesproken moet de aannemer het werk uitvoeren binnen een redelijke duur volgens de aard en de omvang van het werk en de omstandigheden waarin het werk moet worden uitgevoerd. Werd er contractueel wel een termijn bepaald, dan dient de aannemer zich daaraan te houden. Het is van het grootste belang de uitvoeringstermijn in nuttige werkdagen te bepalen en voor alle duidelijkheid te bepalen wat hier niet onder valt. Nuttige werkdagen, zijn de feitelijke werkdagen in de bouwsector met uitsluiting van zaterdag en zondag, vakantiedagen, dagen waarop omwille van weersomstandigheden niet kan gewerkt worden,... Het is altijd aan te raden in de overeenkomst zelf te bepalen wat niet als werkdag wordt beschouwd, zoals : - zaterdagen, zondagen en wettelijke feestdagen - dagen waarop de activiteit van de onderneming wordt stopgezet wegens de wettelijke vakantie en de inhaalrust - dagen waarop ongunstige weersomstandigheden (regen, vorst of blijvende sneeuw) het werk gedurende tenminste 4 uur onmogelijk maken

132

4000-5321.indd 132

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

- dagen waarop het werk wordt stopgezet wegens overmacht zoals staking, lock-out, ongevallen, e.a. - dagen waarop de uitvoering van de overeenkomst op bevel of door toedoen van de opdrachtgever wordt onderbroken - de dagen uit de periode die begint op de datum van voltooiing van de werken zoals vermeld in de aanvraag tot voorlopige oplevering en die eindigt op het ogenblik dat het PV wordt opgemaakt van de voorlopige oplevering of weigering van de werkzaamheden Wanneer de aannemer zich niet houdt aan de contractueel overeengekomen uitvoeringstermijn, moet de bouwheer hem in gebreke stellen bij middel van een aangetekende brief. Wanneer de aannemer hier niet op reageert, kan de bouwheer de rechtbank vragen om de aannemingsovereenkomst te verbreken en hem de toestemming te verlenen de overeenkomst door een andere aannemer te laten beĂŤindigen op kosten van de eerste aannemer. Er kan ook een schadevergoeding worden afgesproken per dag vertraging bij de uitvoering. 1.5.3 Opleveringsplicht Wanneer het overeengekomen werk werd uitgevoerd, moet de aannemer dit overdragen aan de bouwheer, die de gelegenheid moet krijgen na te gaan of het werk conform de plannen en de bestekken werd uitgevoerd. 1.6. Verplichtingen van de bouwheer 1.6.1 Uitvoering van het werk mogelijk maken De bouwheer moet ervoor zorgen dat de aannemer kan starten met de werkzaamheden. Dit betekent bv. dat wanneer voor bepaalde bouwwerken een bouwvergunning vereist is, de bouwheer ervoor moet zorgen dat deze er is. Opgelet: Wanneer bouwwerken zonder een bouwvergunning worden uitgevoerd, zijn zowel de bouwheer als de aannemer (als eventueel de architect) strafbaar! 1.6.2 Betalen De belangrijkste verplichting van de bouwheer bestaat in de verplichting om de aannemer te betalen. De bouwheer moet de aannemer betalen op de overeengekomen tijdstippen. Wanneer in de aannemingsovereenkomst niets werd bepaald, moet de prijs pas betaald worden nadat de werken zijn beĂŤindigd. Wanneer de bouwheer wijzigingen aanbrengt aan de oorspronkelijke overeenkomst en bv. werken afbestelt, zal hij hiervoor een vergoeding verschuldigd zijn voor de gederfde winst door de aannemer op de nog uit te voeren werken. Er is wettelijk niet bepaald hoeveel deze schadevergoeding bedraagt. Dit kan bijgevolg in de overeenkomst zelf worden geregeld om latere discussies te vermijden. Wanneer de bouwheer van oordeel is dat de werken niet volledig of slecht zijn uitgevoerd, mag de bouwheer weigeren de volledig overeengekomen aannemingsprijs te betalen. Hij mag echter enkel dit

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 133

133

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

gedeelte achterhouden dat overeenstemt met de waarde van de niet of de slecht uitgevoerde werken. Tegelijkertijd zal hij ook de aannemer aanmanen om de werken af te werken. De aannemer zal de bouwheer voorafgaand een factuur versturen. De factuur stelt vast dat bepaalde goederen en/of diensten werden geleverd en verklaart of bevestigt dat de klant een geldsom verschuldigd is. Wanneer de bouwheer een factuur ontvangt moet hij deze aanvaarden. Deze aanvaarding kan uitdrukkelijk of stilzwijgend zijn. Ook in deze materie wordt een onderscheid gemaakt tussen een consument of een handelaar. Wanneer een handelaar een factuur ontvangt waarop hij niet reageert, betekent dit dat hij de factuur stilzwijgend aanvaardt. Dit betekent dat hij de inhoud van de factuur aanvaardt en dat hij hier later niet meer op kan terugkomen. Wanneer een handelaar bijgevolg niet akkoord kan gaan met een factuur die hem werd toegestuurd, dient hij deze onmiddellijk te protesteren en dit bij aangetekend schrijven, zodat hij er een bewijs van in handen heeft. Het is in ieder geval nuttig om een factuur in de volgende gevallen te protesteren : - als de factuur en/of de levering laattijdig is of er een verkeerde datum op de factuur voorkomt - als men niet akkoord kan gaan met (bepaalde) factuurvoorwaarden - er geen conforme levering of uitvoering van de werken is - de prijs op de factuur niet overeenstemt met de afgesproken prijs - de factuur niet op naam van de juiste (rechts)persoon werd opgesteld - de factuur te vroeg werd opgesteld. Wanneer de aannemer wil aantonen dat een consument de factuur heeft aanvaard, is de bewijsvoering zwaarder. Zo zal er ook gekeken worden naar de begeleidende omstandigheden om na te gaan of de factuur werd aanvaard. Van belang in dit alles is natuurlijk ook na te gaan wat de overeenkomst en de algemene voorwaarden bepalen over de aanvaarding van de factuur. Zo kunnen deze bepalen dat een factuur binnen de 8 dagen dient geprotesteerd te worden. Wanneer deze bepaling door de klant werd aanvaard, dient deze zich daaraan te houden. Wanneer de klant de factuur heeft aanvaard, kan hij daar achteraf niet meer op terugkomen. Wanneer de klant bijgevolg de factuur heeft aanvaard, kan hij achteraf niet weigeren deze te betalen omdat het werk niet goed zou zijn uitgevoerd, tenzij het om fouten zou gaan die niet onmiddellijk aan het licht konden komen. Wat bij niet-betaling? Over welke verweermiddelen beschikt de aannemer wanneer de klant niet onmiddellijk betaalt? Wanneer de klant niet betaalt omdat hij niet over het nodige geld beschikt, doet de aannemer er goed aan duidelijk op papier vast te leggen dat de klant niet betwist dat hij de geldsom verschuldigd is. Dit wordt een schuldbekentenis genoemd en heeft als voordeel dat de klant later niet meer kan betwisten dat hij de som verschuldigd is. Er kan eventueel zelfs afgesproken worden dat aan de klant

134

4000-5321.indd 134

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

betalingstermijnen worden toegestaan. De aannemer moet er dan wel voor zorgen dat in de overeenkomst wordt bepaald dat wanneer de klant zich niet aan het afbetalingsplan houdt, het volledige bedrag onmiddellijk volledig opeisbaar wordt. Wanneer de aannemer nog werken moet uitvoeren bij een bouwheer, die een tussentijdse factuur niet betaalt, kan de aannemer de werken schorsen. De aannemer kan dit enkel doen wanneer hij zelf zijn deel van de overeenkomst correct heeft uitgevoerd, dit betekent dat de werken die hij heeft uitgevoerd geen gebreken vertonen. Bovendien moet de aannemer de bouwheer voorafgaand verwittigen dat hij de werken zal schorsen wanneer hij tegen een bepaalde termijn niet betaald werd. Deze verwittiging dient bij aangetekend schrijven te gebeuren, zodat men hiervan een bewijs in handen heeft. Kan de aannemer bepaalde goederen die hij al heeft geleverd nog terughalen wanneer hij niet betaald werd? In principe gebeurt de eigendomsoverdracht van de goederen bij het afsluiten van de overeenkomst, dit betekent dat de goederen die de aannemer op de bouwplaats van de klant heeft geleverd, eigendom van de klant zijn. Men kan in de overeenkomst of in de algemene voorwaarden een clausule van eigendomsvoorbehoud inlassen die bepaalt dat de goederen pas eigendom van de klant worden wanneer de goederen volledig betaald werden. Deze clausule telt echter niet voor goederen die onroerend door bestemming zijn geworden, dit wil zeggen voor goederen die reeds werden vastgehecht aan het gebouw of die in het gebouw werden verwerkt. De aannemer die niet betaald wordt zal zich uiteindelijk tot de rechtbank moeten wenden om een vonnis te bekomen waarbij de klant veroordeeld wordt om de factuur te betalen. In theorie heeft de aannemer 30 jaar de tijd om te proberen de betaling van de aannemingsprijs te bekomen.

1.6.3 Opleveringen De oplevering is het moment waarop de bouwheer de werken die werden uitgevoerd door de aannemer aanvaardt, dit betekent dat hij zich akkoord verklaart met de manier waarop de werken werden uitgevoerd. De aanvaarding van de werken door de bouwheer kan stilzwijgend (bv. de bouwheer neemt de werken in gebruik of betaalt het saldo van de aannemingsprijs zonder enig voorbehoud) of uitdrukkelijk (bv. door het opstellen van een PV) gebeuren. Er worden twee soorten opleveringen onderscheiden, de voorlopige en de definitieve. De voorlopige oplevering is het moment waarop de bouwheer de werken die zijn beĂŤindigd, in ontvangst neemt. Bouwheer, aannemer en architect gaan ter plaatse na of alle werken conform de plannen en de bestekken werden uitgevoerd, welke termijn hiervoor nodig was en er wordt een PV opgemaakt waarin alle opmerkingen worden genoteerd. Men gaat er meestal van uit dat gebreken die zichtbaar waren tijdens de voorlopige oplevering en waarvan niets wordt genoteerd in het PV, door de bouwheer werden aanvaard. Dit betekent dat hij daar later niet op kan terugkomen. Het is natuurlijk nog duidelijker wanneer in het PV uitdrukkelijk wordt vermeld dat bepaalde zichtbare gebreken geen probleem vormen voor de bouwheer. Er wordt ook vaak contractueel bepaald dat de 10-jarige aansprakelijkheid begint te lopen vanaf de voorlopige oplevering. Vanaf de voorlopige oplevering

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 135

135

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

gaat het risico (dit is het dragen van de gevolgen wanneer het gebouw vergaat of schade lijdt door overmacht, zoals brand, een natuurramp of diefstal met inbraak) over van de aannemer op de bouwheer. Vanaf de voorlopige oplevering begint een waarborgtermijn te lopen tot aan de definitieve oplevering waarin de bouwheer opmerkingen kan maken omtrent gebreken die verborgen waren op het ogenblik van de voorlopige oplevering. De definitieve oplevering houdt de goedkeuring van de werken in en grijpt een bepaalde periode na de voorlopige oplevering plaats. Vanaf de definitieve oplevering blijft de aannemer nog aansprakelijk voor gebreken die het geheel of gedeeltelijk tenietgaan van het gebouw tot gevolg kunnen hebben en voor verborgen gebreken. Partijen kunnen de termijn waarbinnen de aannemer aansprakelijk blijft voor lichte verborgen gebreken contractueel vastleggen en doen dit dan ook bij voorkeur (bv. 1 jaar). Het is ook mogelijk dat er slechts één oplevering plaatsvindt, dit zal dan onmiddellijk de definitieve oplevering zijn. Dit is zeker het geval voor kleinere werken. Bovendien is het mogelijk, zoals hierboven gezegd, dat de oplevering stilzwijgend gebeurt doordat de bouwheer bv. de uitgevoerde werken in gebruik heeft genomen, zonder hier enige opmerking over te maken. 1.7. Einde van de aannemingsovereenkomst Naast de algemene manieren waarop een overeenkomst beëindigd wordt , zoals het uitvoeren van de overeenkomst, beëindiging door wederzijdse toestemming, een ontbinding van de overeenkomst door de rechtbank, zijn er in het burgerlijk wetboek twee specifieke manieren opgenomen waarop een aannemingsovereenkomst ook kan beëindigen, dit is de eenzijdige opzegging door de bouwheer en het overlijden van de aannemer. 1.7.1 Eenzijdige opzegging door de bouwheer De mogelijkheid is wettelijk voorzien dat de bouwheer een aanneming tegen vaste prijs eenzijdig beëindigt op voorwaarde dat hij de aannemer een schadevergoeding betaalt. Deze schadevergoeding moet de aannemer vergoeden voor zijn uitgaven, zijn arbeid en al wat hij bij de aanneming had kunnen winnen. Het is mogelijk dat in het aannemingscontract van deze wettelijke bepaling wordt afgeweken, door te bepalen dat de bouwheer niet de mogelijkheid heeft de overeenkomst eenzijdig op te zeggen of door de hoogte van de te betalen schadevergoeding reeds op voorhand contractueel vast te leggen. 1.7.2 Overlijden van de aannemer Het overlijden van de aannemer maakt van rechtswege een einde aan de aannemingsovereenkomst. De bouwheer moet na het overlijden aan de erfgenamen de waarde betalen van het gedane werk en van de in gereedheid gebrachte bouwstoffen en dit naar evenredigheid van de bij de overeenkomst bedongen prijs, voor zover de werken en de bouwstoffen hem van nut kunnen zijn.

136

4000-5321.indd 136

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

1.8. Wet Breyne Wanneer men een overeenkomst afsluit tot eigendomsovergang van een te bouwen of in aanbouw zijnd huis of appartement of een overeenkomst waarbij de verbintenis wordt aangegaan om een huis of een appartement te bouwen, te doen bouwen of te verschaffen is de wet Breyne van toepassing wanneer het huis of het appartement tot huisvesting of tot huisvesting en beroepsdoeleinden is bestemd en de koper of de opdrachtgever verplicht is voor de voltooiing van het gebouw één of meer stortingen te doen. De wet is ook van toepassing op een overeenkomst tot eigendomsovergang waarbij de verbintenis wordt aangegaan een huis of appartement, bestemd voor huisvesting of voor beroepsdoeleinden en huisvesting te verbouwen of uit te breiden wanneer de totale prijs van de verbouwings- of uitbreidingswerken ten minste 80% van de verkoopprijs van het onroerend goed, waarvan de eigendom wordt overgedragen, bedraagt en hoger is dan 18.600 euro en de waarbij de koper of de opdrachtgever volgens de overeenkomst verplicht is voor de voltooiing van deze werken één of meer stortingen te doen. Overeenkomsten afgesloten volgens de wet Breyne dienen schriftelijk te worden opgesteld en verplicht een aantal bepalingen bevatten. Bouwunie heeft samen met Test-Aankoop een modelcontract algemene aannemingsovereenkomst voor de bouw van een woning opgesteld. Dit modelcontract kunnen de leden downloaden via de ledentoepassing op www.bouwunie.be.

Hoofdstuk 2. Aansprakelijkheden Wanneer een aannemer een overeenkomst afsluit en een werk aanneemt, wordt van hem verwacht dat hij dit werk volgens de bouwvergunning en de bijgevoegde plannen, volgens het contract en de aanwijzingen van de bouwheer en de architect en volgens de regels van de kunst uitvoert. Bovendien stelt de rechtspraak dat de aannemer de werken niet zomaar mag uitvoeren, maar dat hij verplicht is de bouwheer eventuele fouten of mankementen te signaleren. Wanneer de aannemer meent dat de bouwheer hem vraagt iets uit te voeren dat volgens hem indruist tegen de regels van het goed vakmanschap, dient hij hiervan de bouwheer te verwittigen en uitdrukkelijk voorbehoud te maken. Ook voor gebrekkig materiaal kan de aannemer aansprakelijk worden gesteld. Wanneer de architect materialen heeft voorgeschreven die gebreken vertonen, daar waar de technische beroepskennis van de aannemer hem in staat stelt deze vergissing in het lastenboek vast te stellen, dan handelt de aannemer foutief indien hij deze gebrekkige materialen toch zou verwerken. De aannemer heeft dus een adviesplicht naar zijn opdrachtgever toe. Wanneer de aannemer een specialist is, is zijn adviesplicht nog groter. Zorg ervoor dat u van de verwittigingen een bewijs in handen heeft, zodat u bij latere betwistingen kan aantonen dat u de bouwheer van de risico’s heeft verwittigd. Wanneer de werken die de aannemer zou moeten uitvoeren echter de stevigheid van het gebouw in het gedrang zouden brengen, moet de aannemer weigeren deze uit te voeren.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 137

137

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Wanneer de aannemer zijn werk heeft uitgevoerd, moet de bouwheer het werk onderzoeken en nagaan of er geen gebreken zijn, alvorens hij het werk aanvaardt. Wanneer de bouwheer van oordeel is dat het werk niet goed werd uitgevoerd en dat het gebreken vertoont, moet hij deze voor de aanvaarding protesteren. Dit geldt enkel voor de zichtbare gebreken. Opdat een gebrek als zichtbaar zou kunnen beschouwd worden, moet zelfs een leek het, zonder bijstand van een deskundige, kunnen zien. Zichtbare gebreken die echter de stabiliteit van het gebouw in het gedrang kunnen brengen, en bijgevolg de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer met zich meebrengen, zijn niet gedekt door de aanvaarding. Hoever reikt de aansprakelijkheid van de aannemer voor verborgen gebreken, dit zijn gebreken die de bouwheer op het ogenblik van de aanvaarding niet kon opmerken? Voor verborgen gebreken die de stevigheid van het bouwwerk aantasten, geldt de tienjarige aansprakelijkheid. Voor de zogenaamde “lichte verborgen gebreken”, dit zijn gebreken die de stevigheid van het gebouw niet in het gedrang brengen, geldt dat de aannemer niet langer dan 10 jaar na de oplevering kan aansprakelijk gesteld worden. Bouwunie heeft over de aansprakelijkheid van de aannemer een informatieve brochure uitgebracht, getiteld “Aansprakelijkheden in de bouwsector: 10 jaar met zorgen op uw dak?” Bouwunie-leden kunnen deze brochure bestellen via tel. 02 588 11 00 of info@bouwunie.be.

Hoofdstuk 3. Buitengerechtelijke geschillenbeslechting – de Verzoeningscommissie Bouw Op 7 februari 2001 hebben Bouwunie, de Confederatie Bouw, Test-Aankoop en de Federatie van Architecten van België officieel de verzoeningscommissie bouw boven de doopvont gehouden. Nadien is ook NAV, de Vlaamse Architectenorganisatie, toegetreden. Waarom een verzoeningscommissie bouw? Conflicten in de bouw doen zich dagelijks voor. Bouwheren die niet tevreden zijn over het geleverde werk door de aannemer of de architect. Aannemers die vruchteloos op hun geld wachten. Bijna altijd handelt het over technische geschillen, discussies over de conceptie of de kwaliteit van het uitgevoerde werk. Wanneer de partijen dan een beroep doen op de rechtbank in de hoop op een snelle en efficiënte manier hun geschil te kunnen beëindigen, komen ze maar al te vaak bedrogen uit. Alvorens zich over de grond van de zaak te kunnen uitspreken, moeten de rechters immers bijna altijd een deskundige aanstellen die het probleem ter plaatse komt bekijken. De klachten over de werking van het gerecht nemen voor bouwgeschillen dan ook schrikwekkende vormen aan. Termijnen van 5 à 10 jaar procederen, gerechtskosten die het veelvoudige zijn van de inzet van het geschil, deskundigen die jarenlang talmen of helemaal niet deskundig zijn,… Wat is de Verzoeningscommissie Bouw? Zoals de naam het zelf zegt probeert de verzoeningscommissie de partijen te verzoenen, doch niet zonder stok achter de deur. De verzoeningscommissie hoort de klachten en wanneer ze dit technisch

138

4000-5321.indd 138

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

nodig vindt, doet ze een beroep op één van haar deskundigen. Deze komt ter plaatse en probeert een voorstel te formuleren waarin alle partijen zich kunnen terugvinden. Centraal staat dus zijn verzoeningsrol. Lukt dit echter niet, dan schrijft de deskundige-bemiddelaar zijn vaststellingen en besluiten neer in een verslag dat partijen achteraf in principe niet meer kunnen betwisten. Dergelijk verslag wordt een “derde-bindend-advies” genoemd. Een procedure voor de verzoeningscommissie is bijgevolg geen verloren tijd en biedt een belangrijke meerwaarde voor partijen : het technisch bindend advies van de experten-bemiddelaars. Wanneer partijen niet tot een verzoening komen en zich alsnog tot de rechter wenden, zal deze in principe geen nieuwe expert moeten aanstellen, maar zich onmiddellijk kunnen buigen over de juridische kant van de zaak. Wie kan er een beroep op doen en waarom er een beroep op doen? De verzoeningscommissie wil geschillen oplossen die zich voordoen tussen een particuliere bouwheer, zijn architect en de aannemers die de bouw hebben uitgevoerd. De verzoeningscommissie garandeert de partijen een snelle en efficiënte behandeling van hun geschil. Partijen die een beroep doen op de verzoeningscommissie kunnen zich niet verschuilen achter allerhande procedureslagen om het geschil nodeloos lang te rekken. Bovendien kan de verzoeningscommissie een beroep doen op gespecialiseerde deskundigen-bemiddelaars, elk in hun domein, die hun medewerking hebben toegezegd. De verzoeningscommissie richt zich dan ook tot bouwheren, aannemers en architecten die zo goed mogelijk willen samenwerken om tot een kwaliteitsvol bouwproduct te komen. Wanneer er zich tijdens het bouwproces toch een probleem zou voordoen waar ze niet op eigen houtje uitgeraken, biedt de verzoeningscommissie een snelle oplossing. Wanneer een bouwheer in zee gaat met een architect en een aannemer die bereid zijn eventuele geschillen aanhangig te maken voor de verzoeningscommissie, kan de bouwheer er van op aan dat aannemer en architect al het mogelijke zullen doen om een hoge kwaliteit aan te bieden. De aannemers en architecten van hun kant weten dat de bouwheer geen technische problemen zullen “uitvinden” om het betalen van de factuur op de lange baan te schuiven. Zelfs wanneer de deskundige-bemiddelaar er niet in slaagt partijen te verzoenen, hebben ze nog een belangrijke tijdswinst geboekt. De aanstelling van een gerechtelijke deskundige voor de rechtbank kan immers meestal worden vermeden. Hoe maak ik er gebruik van? Bouwheer, aannemer(s) en architect moeten voorafgaandelijk schriftelijk hun akkoord hebben gegeven dat een geschil eerst aanhangig wordt gemaakt voor de verzoeningscommissie. Dit kan op 2 manier gebeuren : - Wanneer het contract wordt afgesloten met de architect en/of de aannemer wordt hierin al expliciet opgenomen dat wanneer een geschil zich zou voordoen, partijen akkoord zijn dat dit geschil eerst wordt voorgelegd aan de verzoeningscommissie. - Wanneer dergelijke clausule niet werd opgenomen in het contract, kunnen partijen nog altijd beslissen wanneer een geschil ontstaat dit eerst voor te leggen aan de verzoeningscommissie. De bevoegdheidsclausule die moet worden opgenomen in uw aannemingscontracten is te downloaden via de website www.bouwverzoening.be.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 139

139

27/08/13 12:15

DEEL 9. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Opgelet! Wanneer u als algemene aannemer deze bevoegdheidsclausule opneemt in uw contract met de bouwheer, moet u ervoor zorgen dat in uw contracten met uw onderaannemers deze clausule eveneens werd opgenomen. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat u als algemene aannemer uw conflicten met de bouwheer oplost via de verzoeningscommissie en daarna nog naar de gewone rechtbank moet voor uw geschil met uw onderaannemer. Verloop van de procedure Wanneer er zich een geschil voordoet, kan elk van de partijen telefonisch of schriftelijk contact opnemen met het secretariaat van de Commissie. Deze partij krijgt dan een type-klachtenformulier met vragenlijst opgestuurd dat hij ingevuld terugstuurt samen met het dossier. Het secretariaat neemt dan onmiddellijk contact op met de andere betrokken partijen, die uitgenodigd worden hun dossier over te maken. Op een inleidingszitting wordt overgegaan tot de aanstelling van een deskundige als er een technisch onderzoek nodig is. Wanneer een partij niet verschijnt, wordt hij geacht in te stemmen met hetzij het voorstel tot verzoening hetzij met de beslissing tot aanstelling van een expert-bemiddelaar. Wanneer een partij niet verschijnt op de door de expert-bemiddelaar belegde vergaderingen, word hij geacht in te stemmen met de vaststellingen die deze expert tijdens deze vergaderingen doet. Het voordeel van de procedure bestaat erin dat de partijen hun geschil persoonlijk, zonder bijstand van een advocaat, kunnen behartigen. Het gaat immers meestal om een zuivere technische aangelegenheid waarbij de competentie bij de mensen van het vak zelf ligt. Meer informatie Verzoeningscommissie Bouw Espace Jacquemotte, Hoogstraat 139, 1000 Brussel, tel. 02 504 97 86 â&#x20AC;&#x201C; fax 02 504 97 84

140

4000-5321.indd 140

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Deel 10. DIVERSE INFORMATIE Hoofdstuk 1. Veiligheid en welzijn 1.1. NAVB-Constructiv Het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB Constructiv, het Preventie-instituut van de bouw) werd door de sociale partners uit de bouwsector in 1965 opgericht. Sinds al die jaren staat NAVB Constructiv de werkgevers en werknemers van het bouwbedrijf met allerlei adviezen en raadgevingen bij. NAVB Constructiv onderhoudt een rechtstreeks en permanent contact met de bouwplaatsen door middel van zijn plaatselijke adviseurs. De tussenkomst van deze adviseurs is niet repressief. Indien nodig wordt een beroep gedaan op de bevoegde officiële diensten. De werking van NAVB Constructiv houdt o.m. het volgende in: - preventie: in dit kader moet minstens 15 dagen voor het begin van de werken de opening van een bouwplaats aan NAVB Constructiv medegedeeld worden (zie verder); - organisatie van doelgroepgerichte veiligheidscampagnes: begin 2006 kondigde NAVB Constructiv aan een nieuwe richting in te slaan door doelgroepgerichte campagnes te organiseren. Alle acties zullen een jaar lang toegespitst worden op één welbepaalde beroepsgroep. Het doel van deze aanpak bestaat erin het aantal arbeidsongevallen en beroepsziekten bij de doelgroep in kwestie drastisch terug te dringen. Om de nieuwe doelgroepgerichte aanpak een zo groot mogelijke kans op slagen te bieden, werd een overlegplatform opgericht: alle organisaties die begaan zijn met de veiligheid en het welzijn van de bouwvakkers bundelen hun krachten. De ondertekenaars van dit samenwerkingshandvest stappen als één blok naar de gekozen doelgroep, met acties die elkaar aanvullen en versterken en gecoördineerd worden door NAVB Constructiv, om zo een optimaal rendement te bekomen. Naast de organisaties van werkgevers en werknemers uit de bouwsector, maken o.a. deel uit van dit platform: de beroepsverenigingen van veiligheidscoördinatoren en van architecten, Prebes, arbeidsongevallenverzekeraars, externe diensten voor preventie en bescherming op het werk, de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg,… Na de dakwerkers in 2006-2007 en de wegenwerkers in 2007-2008, werd in 2008-2009 de afwerkingssector als doelgroep geselecteerd. In 2010-2011 werd de campagne voor het eerst gefocust op een gezondsheidshema: de risico’s van kwartsstof. Van september 2012 tot eind 2013 loopt de campagne “Levering van bouwmaterialen”; zie verder http://navb.constructiv.be/nl/Campagnes_en_acties.aspx. - bouwplaatsbezoeken: deze worden uitgevoerd door de adviseurs. Hun taak bestaat erin toe te zien op de uitvoering van de wettelijk verplichte veiligheidsvoorzieningen en desgevallend adviezen te verlenen. - informatie: NAVB Constructiv publiceert driemaandelijks dossiers en samen met de andere fondsen Contsructiv e-news, en daarnaast nog een aantal folders, brochures, beroepsmonografieën, affiches,... - uitvoeren van studies: de steeds verder evoluerende werkmethoden in de bouw brengen nieuwe risico’s met zich mee, die onderzoek en studie vergen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 141

141

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Meer informatie: NAVB Constructiv, Koningsstraat 132 bus 4, 1000 Brussel, tel. 02 552 05 00, fax 02 552 05 05. www.constructiv.be – e-mail: navb@constructiv.be 1.2. Verplichte werkmeldingen in het kader van veiligheid Voor de verplichte voorafgaande melding van de werken aan de RSZ (artikel 30bis): zie deel 4 hoofdstuk 3 – de unieke werfmelding. Deze RSZ-werfmelding (30 bis) is slechts één van de verplichte werkmeldingen. Daarnaast zijn er, in het kader van de veiligheid, ook de volgende meldingen: - de melding inzake veiligheid en hygiëne (aan NAVB Constructiv): sedert 4 november 2011 ontvangt NAVB Constructiv deze gegevens automatisch op elektronische wijze via de de toepassing “Unieke werfmelding” op de RSZ-portaalsite www.socialsecurity.be; - de melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen: - voor werken die langer dan 30 werkdagen duren en waar meer dan 20 werknemers tegelijkertijd aan het werk zijn; - voor werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - specifieke gevaarlijke werken (bv. valgevaar van 5 m, uitgravingen van 1,2 m of dieper,…) die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen, moeten eveneens gemeld worden; - de melding van asbestverwijderingswerken. Deze is verplicht voor: - alle werkzaamheden van asbestverwijdering of verwijdering van asbesthoudende materialen; - de werken van vervanging, onderhoud of van beperkte herstelling van buizen en leidingen waarvan de isolatie asbest bevat en die verricht worden met zg. “couveusezakken” (het gaat dan om ongebonden asbest); - de melding van werken in een hyperbare omgeving: voor werken waarin de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk; - de melding van zandstraalwerken: voor werkzaamheden van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij siliciumoxide bevatten. Hieronder overlopen we de verschillende gevallen waarin een werkmelding vereist is. Wanneer u bijgevolg de werkmelding elektronisch verricht, is het versturen van de diverse papieren aangiftes naar de verschillende administraties niet langer vereist. Melding aan NAVB inzake veiligheid en hygiëne De cao van 13 oktober 2011 heeft de verplichte melding aan het NAVB gewijzigd. Sedert 4 november 2011 moet de melding aan NAVB Constructiv verplicht elektronisch gebeuren via het luik “Werken 30bis” of “Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen” van de toepassing “Unieke werfmelding” op de RSZ-portaalsite. Het luik “Veiligheid en hygiëne” valt weg. Werken die niet onder het toepassingsgebied van het luik “Werken 30bis” vallen, maar toch gemeld moeten worden aan het NAVB, kunnen gemeld worden via het luik “Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen”. De melding moet nog altijd ingediend worden voor de aanvang van de werken, maar niet meer 15 dagen op voorhand. De gegevens inzake de bouwplaats, de aannemer(s) en de opdrachtgever zullen het NAVB automatisch elektronisch bereiken op de dag van de melding. Het meerdere keren invoeren van identieke gegevens (in het kader van de aangifte 30bis enerzijds en aan NAVB Constructiv via het luik “veiligheid en hygiëne” anderzijds) is dus niet meer nodig.

142

4000-5321.indd 142

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen Wie moet melden? Aannemer die als eerste de activiteiten op de bouwplaats uitoefent. Aan wie melden? FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk. Voor welke werken? - Werken waarvan de vermoedelijke duur van de werkzaamheden langer is dan 30 werkdagen en waar op één of meer ogenblikken meer dan 20 werknemers tegelijk aan het werk zijn; - Werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - Volgende gevaarlijke werken die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen: - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan gevaren van bedelving, wegzinken of vallen, waarbij die gevaren bijzonder vergroot worden door de aard van de werkzaamheden of van de toegepaste procédés of door de omgeving van de arbeidsplaats of de werken. Als bijzonder vergrote gevaren wordt beschouwd: - valgevaar van 5 meter of meer, - graven of werken aan putten van meer dan 1,2 meter diepte, - werken in de nabijheid van drijfzand of slib, - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan chemische of biologische agentia die een bijzonder risico voor de gezondheid en de veiligheid van de werknemers inhouden; - elk werk met ioniserende stralingen; - werkzaamheden in de nabijheid van elektrische hoogspanningslijnen of –kabels of van leidingen onder een inwendige druk van 15 bar of meer; - bijzondere, ongezonde en/of hinderlijke werken, tenzij kleine onderhouds- of herstelwerken; - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan een risico op verdrinking; - ondergrondse werken en tunnelwerken; - werkzaamheden met duikuitrusting; - werkzaamheden onder overdruk; - werkzaamheden waarbij springstoffen worden gebruikt; - werkzaamheden in verband met de montage of demontage van zware geprefabriceerde elementen. Wanneer melden? Uiterlijk 15 dagen voor de werken worden aangevangen, tenzij het niet haalbaar is. De melding dient ten laatste de dag voor het begin van de werken te gebeuren.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 143

143

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Melding van asbestverwijderingswerken Wie moet melden? Aannemer die de werken uitvoert. Aan wie melden? FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk. Voor welke werken? Werken waarbij werknemers tijdens hun werk (kunnen) worden blootgesteld aan stof afkomstig van asbest of asbesthoudende materialen. Wanneer melden? 14 dagen voor de aanvang van de werken en telkens wanneer zich ten opzichte van de oorspronkelijke melding belangrijke veranderingen in het gebruik van asbest voordoen.

Formaliteiten bij de verwijdering van leidingen vervaardigd in asbestcement

Voor de verwijdering van leidingen vervaardigd in asbestcement zijn er geen bijzondere certificaten of erkenningen vereist voor de aannemer. Asbestcement is immers asbest in gebonden toestand. De verwijdering van dergelijk asbesthoudend materiaal kan gebeuren via de “methode van de eenvoudige handelingen”. Het is dus niet nodig een erkenning te hebben van de FOD Waso voor de verwijdering van gebonden asbest zoals voor losgebonden asbest. Asbest in gebonden toestand mag verwijderd worden door een gewoon bouwbedrijf, maar de werknemers die deze asbesthoudende materialen verwijderen, moeten een opleiding gevolgd hebben met jaarlijkse herhaling. Daarnaast moet ook aan de andere voorwaarden voldaan worden. Het aantal asbestvezels mag een bepaalde concentratie niet overschrijden, er moet een melding gebeuren, het asbestmateriaal mag enkel met manueel gereedschap verwijderd worden (geen slijpen of boren om stof te vermijden), het afval in speciale zakken afvoeren met een label “asbesthoudend materiaal”, de juiste P.B.M.’s gebruiken (o.a. wegwerpoverall, stofmasker P3,…). Voor het volgen van de nodige opleiding door uw arbeiders dient u de lokale FVB-regio te contacteren. Melding van werken in een hyperbare omgeving Wie moet melden? Aannemer die de werken uitvoert. Aan wie melden? FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk. Voor welke werken? Werken waarbij de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan ten minste 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk (bv. duikwerkzaamheden, werken in persluchtcaissons). Wanneer melden? 14 dagen voor de geplande aanvang van de werken.

144

4000-5321.indd 144

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Melding van zandstraalwerken Wie moet melden? Aannemer die de werken uitvoert. Aan wie melden? FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk. Voor welke werken? Werken van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij silicium bevatten. Wanneer melden? 10 dagen voor de aanvang van de werken. In het kader van de reglementering inzake de veiligheidscoördinatie moet een kopie van de voorafgaande kennisgeving zichtbaar op de bouwplaats op een voor het personeel gemakkelijk toegankelijke plaats worden aangeplakt, ten minste 10 kalenderdagen voor de aanvang van de werken. In geval van onvoorziene of dringende werken, of in het geval de periode tussen de ontvangst van de opdracht en de datum van de effectieve aanvang van de werken niet toelaat de kennisgeving binnen de gestelde termijnen te verrichten, wordt de voorafgaande kennisgeving vervangen door een mededeling aan de lokale dienst Toezicht op het Welzijn op het Werk, gedaan ten laatste de dag zelf van het begin van de werken via een geschikt middel (fax, e-mail,…). Ook in dit geval dient een kopie van de mededeling op de bouwplaats te worden aangeplakt, ten laatste de dag van het begin van de werken. 1.3. De vuurvergunning De vuurvergunning wordt opgesteld ter voorkoming van brand- en explosiegevaar bij het werken met naakte vlam zoals laswerken, zuurstofsnijbranden, slijpen snijwerken. In de vuurvergunning worden voorzorgsmaatregelen ter voorkoming van brand opgelegd. Deze maatregelen dienen genomen te worden door de bouwheer of het bedrijf waar de werken uitgevoerd worden en door de uitvoerende aannemer of de uitvoerders van de werken. Het is de bouwheer die de vuurvergunning oplegt aan de aannemers, onderaannemers en aan zijn eigen onderhoudsploegen wanneer deze werken uitvoeren met naakte vlam. De bouwheer heeft deze verplichting aangegaan tegenover zijn brandverzekeraar. Indien hij deze verplichting niet naleeft, dient hij bij brandschade tengevolge van de werken zelf een gedeelte van de schade te dragen. Modelformulieren van een vuurvergunning zijn verkrijgbaar bij o.a. ANPI Brand- en Diefstal preventie, tel. 010 47 52 11; www.anpi.be. 1.4. Van ARAB naar Codex Het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) werd goedgekeurd in de jaren 19461947. Op dat moment had dit reglement tot doel alle reglementaire en algemene bepalingen be-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 145

145

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

treffende de gezondheid en de veiligheid van de werknemers, die over een groot aantal besluiten verspreid waren, in één enkele tekst bijeen te brengen en te coördineren. In de loop van zijn 50-jarig bestaan is het ARAB onder invloed van allerhande factoren herhaaldelijk ingrijpend gewijzigd. Onder deze factoren kunnen o.m. vernoemd worden: de evolutie van de Europese wetgeving, de technologische evolutie, de staatshervorming en een groeiende aandacht voor psychosociale aspecten bij de arbeid. De nieuwe reglementering heeft een duidelijke structuur gebaseerd op een hiërarchie: wet, codex en indicatieve richtlijnen. Vroeger zag de hiërarchie er anders uit. Toen bestond de filosofie eruit om alles tot in detail in de reglementaire teksten te gieten. De reglementering zelf was opgebouwd in twee niveaus: de wet van 10 juni 1952 en haar uitvoeringsbesluiten, het ARAB. Probleem was echter dat niet alle voorkomende gevallen kunnen voorzien worden en dat deze structuur niet toelaat om kort op de bal te spelen. De reglementering holt achter de evoluties aan. Daarom werd bij de herstructurering gekozen voor 3 niveaus. Het eerste niveau vormt de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Daarin worden de grote principes van preventie vastgelegd en de organen bepaald die deze preventie in de praktijk op de werkvloer brengen (preventiediensten, comité). Daarna worden die principes omgezet in uitvoeringsbesluiten (het tweede niveau) die in grote lijnen de verschillende risicodomeinen behandelen (werkplaats, materieel, gevaarlijke stoffen, beschermingsmiddelen, enz.). Hierin worden meer concrete doelstellingen vastgelegd. Dit is de Codex over het welzijn op het werk. De doelstellingen gelden voor elke situatie zodat iedereen zich eraan moet houden. Afwijkingen zijn niet nodig. Het is de taak van elke werkgever om de doelstellingen, geformuleerd in de Codex, te halen. De manier waarop ligt niet vast. Om dit te ondersteunen, worden er hulpmiddelen uitgewerkt: indicatieve richtlijnen (het derde niveau). De werkgevers worden niet verplicht deze te volgen maar diegenen die het wel doen, worden geacht de doelstellingen bepaald in de Codex, te hebben gehaald. De herstructurering betekent niet louter dat het ARAB wordt herschreven in de Codex en dat de oude wet (van 10 juni 1952) werd vervangen door een nieuwe (van 4 augustus 1996). Een aantal bepalingen die nu in het ARAB staan, kunnen in de toekomst net zo goed naar de wet of eventueel naar een indicatieve richtlijn worden overgeheveld. Toepassingsgebied De wet is in het algemeen van toepassing op werkgevers en werknemers. Naast de klassieke opvatting van het begrip werknemer (een persoon met een arbeidsovereenkomst) worden ook de volgende categorieën van personen als werknemers beschouwd: - personen die anders dan krachtens een arbeidsovereenkomst arbeid verrichten, onder het gezag van een andere persoon (bv. tewerkgestelde werklozen); - personen die een beroepsopleiding volgen waarin een praktijkervaring voorzien is onder de vorm van arbeid;

146

4000-5321.indd 146

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

- personen die verbonden zijn door een leerovereenkomst middenstand of in het kader van het industrieel leerlingwezen hun opleiding ontvangen; - stagiairs; - leerlingen en studenten die een studierichting volgen waarvan het opleidingsprogramma voorziet in een vorm van arbeid in de onderwijsinstelling. In tegenstelling tot de vroegere wet van 10 juni 1952 omvat het toepassingsgebied dus ook leerlingen en studenten, alsook de familieondernemingen. De wet van 4.08.1996 beoogt eveneens de zelfstandigen maar dan enkel in de mate dat er interferentie bestaat met werknemers, bv. op de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, dus wanneer de zelfstandige voor of samen met een andere onderneming werkt. Algemene preventiebeginselen De werkgever dient een welzijnsbeleid te voeren. Bij het uitwerken van dit beleid moet hij een aantal beginselen volgen, de preventieprincipes: - risico’s voorkomen; - de evaluatie van risico’s die niet kunnen worden voorkomen; - de bestrijding van risico’s aan de bron; - de vervanging van wat gevaarlijk is door dat wat niet of minder gevaarlijk is; - voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven maatregelen inzake individuele bescherming; - de aanpassing van het werk aan de mens, met name wat betreft de inrichting van de werkposten, en de keuze van werkuitrusting en de werken productiemethoden, met name om monotone arbeid en tempogebonden arbeid draaglijker te maken en de gevolgen daarvan voor de gezondheid te beperken; - zoveel mogelijk de risico’s inperken, rekening houdend met de ontwikkeling van de techniek; - de risico’s op een ernstig letsel inperken door het nemen van materiële maatregelen met voorrang op iedere andere maatregel; - de planning van de preventie en de uitvoering van het beleid m.b.t. het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk met het oog op een systeembenadering waarin o.a. volgende elementen worden geïntegreerd: techniek, organisatie van het werk, arbeidsomstandigheden, sociale betrekkingen en omgevingsfactoren op het werk; - de werknemer voorlichten over de aard van zijn werkzaamheden, de daaraan verbonden overblijvende risico’s en de maatregelen die erop gericht zijn deze gevaren te voorkomen of te beperken bij zijn indiensttreding en telkens wanneer dit in verband met de bescherming van het welzijn noodzakelijk is; - het verschaffen van passende instructies aan de werknemers en het vaststellen van begeleidingsmaatregelen voor een redelijke garantie op de naleving van deze instructies. De werkgever is verantwoordelijk voor de structurele planmatige aanpak van preventie, overeenkomstig de hogervermelde preventiebeginselen, door middel van een dynamisch risicobeheersingssysteem.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 147

147

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Elke werkgever dient te beschikken over een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. Aan het hoofd van deze dienst staat een interne preventieadviseur. In ondernemingen met minder dan 20 werknemers mag de werkgever zelf de functie van preventieadviseur vervullen. De interne dienst heeft als opdracht de werkgever, de leden van de hiërarchische lijn en de werknemers bij te staan in de uitwerking, programmatie, uitvoering en evaluatie van het beleid bepaald door het dynamisch risicobeheersingssysteem. In de houten bouwbedrijven tussen 20 en 50 werknemers of in bedrijven met minder dan 20 werknemers waar de werkgever niet zelf de functie van preventieadviseur vervult, moet de preventieadviseur “voldoende kennis” hebben. In de houten bouwbedrijven met 50 tot 200 werknemers moet een interne preventieadviseur niveau I of II aangesteld worden; in de bedrijven met meer dan 200 werknemers moet de preventieadviseur van niveau I zijn. Indien de interne dienst niet al zijn opdrachten kan uitvoeren of indien hij de nodige deskundigheid niet of onvoldoende in huis heeft, moet aanvullend een beroep gedaan worden op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (zoals bv. Provikmo). In deze externe dienst zijn verschillende disciplines vertegenwoordigd, bv. arbeidsgeneesheren, ergonomen, veiligheidsingenieurs, enz. In overleg met de leden van de hiërarchische lijn en de diensten voor preventie en bescherming op het werk moet de werkgever een globaal preventieplan opstellen voor een termijn van vijf jaar waarin de te ontwikkelen en toe te passen preventieactiviteiten worden geprogrammeerd, rekening houdend met de grootte van de onderneming en de aard van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de onderneming. De werkgever moet in overleg met de leden van de hiërarchische lijn en de diensten voor preventie en bescherming op het werk, ook een jaarlijks actieplan opstellen ter bevordering van het welzijn op het werk, tijdens het volgende dienstjaar. De werkgever moet aan de leden van de hiërarchische lijn en aan de werknemers alle informatie geven in verband met de risico’s en de preventiemaatregelen (dit is een risicoanalyse) die van toepassing zijn op het niveau van de organisatie in zijn geheel, op het niveau van elke groep van werkposten of functies en op de individuele werkpost of functie die zij nodig hebben voor de uitoefening van hun taak of die zij nodig hebben voor de bescherming van hun veiligheid en gezondheid en deze van de andere werknemers. De werkgever moet hen eveneens de nodige informatie geven betreffende de noodprocedures en inzonderheid met betrekking tot de maatregelen die genomen moeten worden in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar, en met betrekking tot de eerste hulp, de brandbestrijding en de evacuatie van de werknemers.

148

4000-5321.indd 148

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

1.5. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen - veiligheidscoördinatie De welzijnswet van 4 augustus 1996 legt, in hoofdstuk 5, de wettelijke grondslag voor de uitvoering van de Europese richtlijn “Tijdelijke en mobiele bouwplaatsen” van 24 juni 1992. Het uitvoeringsbesluit van 25 januari 2001 (Staatsblad 7 februari 2001) werd van kracht op 1 mei 2001. Inmiddels werd dit KB gewijzigd door het besluit van 19 december 2001 (BS 30.01.2002) dat de opleidingseisen van de coördinatoren vastlegt. Het KB van 19 januari 2005 (B.S. 27.01.2005) heeft de reglementering opnieuw gewijzigd door een onderscheid te maken al naargelang de bouwwerken een oppervlakte hebben van meer of minder dan 500 m². Dit nieuwe besluit werd van kracht op de dag van publicatie in het Belgisch Staatsblad, dus vanaf 27 januari 2005. Op 12 april 2006 verscheen in het Staatsblad opnieuw een wijziging: het KB van 22 maart 2006 wil vooral de verplichtingen van de mede-eigenaars in het geval van gebouwen in gedwongen mede-eigendom (bv. appartementen) i.v.m. het postinterventiedossier verduidelijken. De krachtlijnen van de reglementering inzake de veiligheidscoördinatie kunnen als volgt samengevat worden: - De coördinator-ontwerp moet worden aangesteld tijdens de studiefase van het ontwerp van het bouwwerk. Hij wordt er onder meer mee belast de veiligheidsinstrumenten op te stellen (veiligheids- en gezondheidsplan, coördinatiedagboek en postinterventiedossier). - De coördinator-verwezenlijking moet worden aangesteld voor de aanvang van de verwezenlijking van het bouwwerk, dus voor het verrichten van de eerste materiële activiteit op de bouwplaats. - Indien het gaat om bouwwerken met een oppervlakte van 500 m² of meer, is het altijd de opdrachtgever (bouwheer) (dus ook de particuliere bouwheer) die verantwoordelijk is voor de aanstelling van de veiligheidscoördinator-ontwerp en –verwezenlijking. - Indien het gaat om bouwwerken met een oppervlakte van minder dan 500 m², is het altijd een bouwdirectie die de veiligheidscoördinator moet aanstellen. Wanneer de tussenkomst van een architect wettelijk vereist is, moet in de fase-ontwerp, de bouwdirectie belast met het ontwerp (bv. architect, architect-ingenieur, interieurontwerper) de veiligheidscoördinator aanstellen. In de fase verwezenlijking moet de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering van de werken (dus eveneens de architect), de veiligheidscoördinator aanstellen. Wanneer de tussenkomst van een architect niet wettelijk vereist is, valt de aanstellingsverplichting op de bouwdirectie belast met de uitvoering (dit is een aannemer die een contractuele band heeft met de opdrachtgever en dus “hoofdaannemer” is. Een onderaannemer heeft geen contractuele band met de opdrachtgever en is dus géén bouwdirectie; de onderaannemer moet dus de coördinator niet aanstellen!). - Het opstarten van een tijdelijke of mobiele bouwplaats moet aan de lokale Dienst van het Toezicht op het Welzijn op het Werk gemeld worden. De collectieve arbeidsovereenkomst van 13 oktober 2011 verplicht ook de bouwplaats in de meeste gevallen ook (elektronisch) te melden aan NAVB Constructiv. - De zelfstandigen en de werkgevers die zelf activiteiten op de bouwplaats verrichten, moeten eveneens de regelgeving inzake het welzijn op het werk naleven. - De coördinatoren dienen aan een aantal vereisten te voldoen, qua profiel en aanvullende vorming. Op de bouwplaatsen met een oppervlakte van 500 m² of meer waar werken met een verhoogd risico worden uitgevoerd of een grotere omvang hebben, moet de veiligheidscoördinator ook gecertifi-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 149

149

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

- -

- - -

ceerd zijn (volgens de norm NBN EN ISO 17024). De certificatieprocedure moet opgestart worden voor 31 december 2008. Hiervoor zijn echter nog geen uitvoeringsbesluiten getroffen. Op de bouwwerken < 500 m² kan de aannemer onder vereenvoudigde voorwaarden de coördinatie zelf uitvoeren. De persoon die de functie van coördinator als zelfstandige wenst uit te oefenen, is verplicht een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid af te sluiten, Zo de coördinator als werknemer optreedt, komt deze verplichting zijn werkgever toe. Op grote bouwplaatsen (groter dan 5.000 mandagen (of 2.500.000 euro) en 3 aannemers tegelijkertijd) dient een coördinatiestructuur te worden opgericht. Onafgezien van het aantal aannemers dat zal betrokken worden bij de uitvoering van de werken is elk van hen ertoe gehouden de welzijnsreglementering toe te passen. De kostprijs van de veiligheidsvoorzieningen dient expliciet in de offerte te worden vermeld.

Vekmo – afdeling veiligheid Vekmo NV biedt advies en begeleiding op het vlak van de reglementering “veiligheidscoördinatie”: - optreden als coördinator “ontwerp” en/of “verwezenlijking” en volledige uitvoering van de wettelijke verplichtingen inzake opstellen en bijhouden van het veiligheids- en gezondheidsplan, coördinatiedagboek, postinterventiedossier en coördinatiestructuur; - bijstaan van de aannemer bij het opstellen van een basis-risico-analyse van de kritieke taken in het specifieke bouwproject (als basis van zijn veiligheids- en gezondheidsplan); - ondersteuning van de preventieadviseurs (toolbox-meetings, ter beschikking stellen van info, organisatie van thematische campagnes,...; - adviezen van diverse aard (op basis van opgedane praktijkervaring, suggesties naar uitvoering, aanreiken alternatieve uitvoeringsmethoden). Daarnaast biedt Vekmo-Afdeling veiligheid ook begeleiding aan KMO’s bij de uitbouw van hun veiligheidsbeleid. Risico-beheersing en het voorkomen van arbeidsongevallen staan hierbij centraal: - opstart en begeleiding interne preventiedienst; - opmaak asbestinventaris; - brandinstructies en –preventie; - uitvoeren machinerichtlijn; - begeleiding VCA. Meer informatie Vekmo-Afdeling veiligheid - Diestsevest 82, 3000 Leuven, tel. 016 22 89 58 – fax 016 58 27 16 www.vekmo.be

150

4000-5321.indd 150

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

1.6. Persoonlijke beschermingsmiddelen Volgens de algemene preventiebeginselen moet de werkgever eventuele risico’s opsporen en de nodige maatregelen treffen om te verhelpen. Daarbij moet hij wel een hiërarchie respecteren: enkel wanneer de risico’s niet uitgeschakeld kunnen worden aan de bron, of niet voldoende beperkt kunnen worden door maatregelen op het vlak van arbeidsorganisatie of door collectieve beschermingsmiddelen, moeten persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) gebruikt worden. Enkele voorbeelden van PBM zijn: gehoorbescherming, veiligheidsbrillen, ademhalingsbescherming, veiligheidsschoenen,... Alvorens een PBM te kiezen moet de werkgever een schriftelijke beoordeling opmaken met een risico-analyse van de werkzaamheden, een omschrijving van de kenmerken van de PBM en een evaluatie van de kenmerken van de PBM die beschikbaar zijn. Voor het opstellen van die schriftelijke beoordeling dient het advies van de preventie-adviseur en van de arbeidsgeneesheer te worden gevraagd. De werkgever moet de PBM gratis ter beschikking stellen en moet instaan voor onderhoud, herstelling en vervanging ervan. Bij de aankoop van PBM moet een strikte procedure worden gevolgd; de bestelbon moet o.a. vermelden dat de PBM moet voldoen aan het CE-merk en aan eventuele bijkomende voorwaarden wat betreft preventie. Daarnaast zijn er nog de verplichting tot raadpleging, informatie en instructie van de werknemers.

Hoofdstuk 2. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) Werking van het WTCB Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf - kortweg WTCB genoemd - is een onderzoekscentrum dat, op aanvraag van de bouwsector, in 1960 opgericht werd. Het Centrum staat ten dienst van de bouwprofessionelen, momenteel 70.000 bouwondernemingen, waarvan de overgrote meerderheid KMO’s. Het WTCB heeft de volgende drie hoofdopdrachten: - het verrichten van wetenschappelijk en technisch onderzoek ten behoeve van zijn leden - het verlenen van technische voorlichting, bijstand en advies aan zijn leden - het bijdragen tot de algemene innovatie en ontwikkeling in de bouwsector, met name door middel van contractonderzoek op aanvraag van de industrie en de overheid. Wat het collectief onderzoek betreft, berust de originaliteit ervan, enerzijds in het feit dat deze gestuurd wordt vanuit de sector zelf via 15 Technische comités (waarvan er 11 vakgebonden zijn en 4 horizontale materies bestrijken) waarin meer dan 450 aannemers en deskundigen actief zijn, en anderzijds in zijn multidisciplinair karakter, hetgeen te danken is aan de geïntegreerde werking van de verschillende afdelingen en diensten binnen het onderzoek en aan hun actieve samenwerking met industrie en universiteiten.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 151

151

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

De informatieoverdracht gebeurt op technisch vlak, op het vlak van de kwaliteit, op het vlak van de planning, alsook van de toegepaste informatica, dit via de 25 Ă 30.000 jaarlijkse individuele contacten, via databanken, publicaties, cursussen/voordrachten en andere vormingsactiviteiten. Meer informatie kantoren Lozenberg 7, 1932 St.-Stevens-Woluwe, tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12 technisch advies, communicatie, kwaliteit, toegepaste bouwinformatica, planningtechnieken, ontwikkeling en innovatie www.wtcb.be of www.bbri.be - info@bbri.be vragen ivm. WTCB-publicaties: publ@bbri.be proefstation Avenue Pierre Holoffe 21, 1342 Limelette, tel. 02 655 77 11 - fax 02 653 07 29 onderzoek, laboratoria, vorming, documentatie, bibliotheek Dienst Bijdragen Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel, tel. 02 545 56 91 - fax 02 511 10 10 De aan het WTCB te betalen bijdrage wordt bepaald in functie van de loonmassa in het bedrijf. Zelfstandigen moeten jaarlijks een minimumbijdrage betalen. Demonstratie- en informatiecentrum Marktplein 7 bus 1, 3550 Heusden-Zolder, tel. 011 22 50 65 - fax 02 725 32 12

Hoofdstuk 3. Het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW) Het OCW helpt de bedrijven en de overheid oplossingen te vinden voor het ontwerpen, bouwen en onderhouden van een efficiĂŤnte en degelijke wegeninfrastructuur onder optimale economische randvoorwaarden, alsmede voor de veiligheids-, mobiliteits- en milieuproblemen die het moderne wegtransport stelt. De sleutelwoorden waarrond de kernactiviteiten van het Centrum zijn opgebouwd, zijn: - onderzoek, ontwikkeling en toepassing op het gebied van wegontwerp, wegenbouw, wegenonderhoud, verkeersveiligheid, mobiliteit en milieuvriendelijke wegenbouw, ten behoeve van wegenbouwbedrijven en wegbeherende overheden; - dienstbetoon aan de wegenbouwbedrijven, de bevoegde nationale, gewestelijke en plaatselijke overheden, producenten van materialen en materieel, keurings-, certificatie- en normalisatieinstellingen, het onderwijs in alle vormen en op alle niveaus, adviesbureaus en ontwerpers, en keurings- en beproevingslaboratoria. Activiteiten - toegepast onderzoek verrichten; - standaardproeven, tegenproeven en expertises verrichten, alsook specifieke studies en proeven

152

4000-5321.indd 152

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

- - - -

voor nieuwe producten, nieuwe aanleg- of onderhoudstechnieken en nieuw materieel; voor verscheidene van die proeven heeft het OCW een Belac-accreditatie en een erkenning van de FOD Economie, KMO, middenstand en energie; alle nuttige informatie, met name de onderzoeksresultaten, verspreiden via handleidingen en praktijkgidsen, meetmethoden, researchverslagen, de OCW-Mededelingen, voordrachten, studiedagen, deelname aan tentoonstellingen, open dagen, enz.; technische, organisatorische en documentaire bijstand verlenen en software ontwikkelen; opleidingen geven en technologie overdragen; meewerken aan het vastleggen van regels, voorschriften en normen op nationaal en internationaal niveau, en aan certificatie (inzonderheid van kwaliteitszorgsystemen); helpen bij het opzetten van kwaliteitszorgsystemen in de wegenbouw.

OCW Maatschappelijke zetel: Woluwedal 42, 1200 Brussel, tel. 02 775 82 20 - fax 02 772 33 74 Laboratoria: - Fokkersdreef 21, 1933 Sterrebeek, tel. 02 766 03 00 - fax 02 767 17 80 - Av. Lavoisier 14, 1300 Wavre, tel. 010 23 65 00 – fax 010 23 65 05 internet: http://www.brrc.be

Hoofdstuk 4. Het Technisch Centrum der Houtnijverheid Het TCHN heeft als opdracht: technische en wetenschappelijke steun verlenen op alle belangrijke gebieden van de houten meubelsector. De huidige activiteiten van het TCHN behelzen hoofdzakelijk drie hoofdthema’s: – dienstverlening aan de industrie (technologisch advies en veiligheid), – productcertificatie, – individueel of collectief onderzoek. Een van de belangrijkste activiteiten van het TCHN is advies geven aan de industrie. Daarvoor moet het TCHN deskundigheid verwerven en behouden op gebieden waar de industrie kennis nodig heeft die ze niet altijd volledig bezit. Deze technische activiteiten houden onder andere in: – gericht antwoord geven op gestelde problemen, – proeven en advies voor de ontwikkeling van nieuwe producten of toepassingen, – normaliseringactiviteiten (oa de inhoud van de normen doorgeven aan de Belgische industrie), – de industrie op de hoogte houden van de huidige kennis. Sinds enkele jaren al kent de productcertificatie een belangrijke uitbreiding. Het TCHN certificeert alle producten op basis van hout en van de meubelsector: – kwaliteit: bouwproducten (ATG), – veiligheid: bouwproducten (CE-markering), meubels, speeltuigen, enz. – milieu: PEFC, – reglementair: houten verpakkingen voor de internationale handel (ISPM15).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 153

153

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Alle bedrijven van de houtverwerkende sector kunnen een beroep doen op de veiligheidsdeskundigen met vragen over de wettelijke voorschriften van machines, de uitbouw van een veiligheidsbeleid, diverse preventieplannen, geluidsoverlast, noodplannen, enz. Onderzoek was een van de eerste opdrachten van het TCHN en blijft een van zijn belangrijkste activiteiten. Meer informatie TCHN, Hof ter Vleestdreef 3, 1070 Brussel, tel. 02 558 15 50, fax 02 558 15 89 e-mail: info@ctib-tchn.be internet: www.ctib-tchn.be

Hoofdstuk 5. Belgian Woodforum Het Belgian Woodforum werd gesticht door de Belgische houtsector met als specifieke missie het promoten van hout en de producten op basis van hout. Hierbij onderlijnt het de talrijke redenen die de keuze voor hout rechtvaardigen en stelt het de informatie nodig voor zijn correcte toepassingen ter beschikking. Meer info Het Arsenaal, Gebouw Q, Vrijwilligerslaan 2, 1040 Etterbeek Tel. 02 219 28 32 â&#x20AC;&#x201C; fax 02 523 39 62 www.hout.be â&#x20AC;&#x201C; www.woodforum.be

154

4000-5321.indd 154

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 6. FSC Wat is FSC? De Forest Stewardship Council (FSC) is een onafhankelijke, niet-gouvernementele organisatie die streeft naar verantwoord bosbeheer wereldwijd. Verantwoord bosbeheer houdt rekening met het milieu, heeft een sociale dimensie en is economisch haalbaar. FSC werd in 1993 opgericht door boseigenaren, de houtsector, sociale bewegingen en milieuorganisaties. Fair Timber is de vertegenwoordiger van FSC in België. De FSC-bedrijvengroep De leden van de FSC-bedrijvengroep doen méér dan alleen maar FSC-hout aan te bieden. Zij ondersteunen actief maatregelen en initiatieven die tot doel hebben het bosbeheer op wereldschaal te verbeteren. Daardoor worden ze door Fair Timber graag extra in de kijker gezet. De leden verbinden er zich toe een beleid te voeren, gebaseerd op hun FSC-Actieplan, waardoor het aandeel ‘illegaal hout/papier’ afneemt en het aandeel gecertificeerde producten dat zij voorschrijven of verhandelen regelmatig toeneemt. Het Actieplan is aangepast aan de eigenheid van het bedrijf of organisatie en wordt gedefinieerd én opgevolgd in samenspraak met de verantwoordelijke van de FSC-bedrijvengroep voordat het engagement ondertekend wordt. De leden van de FSC-bedrijvengroep zijn de economische locomotieven van de FSC-trein. Zij bieden de zekerheid dat zij een aanzienlijk aandeel FSC-producten in hun assortiment hebben, maar zich bovendien actief engageren om dat aanbod te vergroten. De bedrijvengroep vormt een actief netwerk waarbij vanuit Fair Timber individuele en globale ondersteuning wordt verleend tot het realiseren van volgende doelstellingen: – de bekendheid van het FSC-label vergroten – de vraag naar FSC-producten verhogen – de kloof tussen vraag en aanbod verkleinen – economische belangen verdedigen (vzw Fair Timber) – de kennis van nieuwe houtsoorten vergroten. Dit gebeurt door: – individuele ondersteuning van de leden (inhoudelijk/publicitair) – promotiemateriaal (low budget) – interactieve database website – begeleiding personeel – perscampagnes (gebruik campagnemateriaal) Lid worden kan alleen mits – een jaarlijkse engagementsverklaring en actieplan met meetbare objectieven – een jaarlijkse bijdrage. Meer info: FSC België, Dutselhoek 47, 3220 Holsbeek, tel. 016 22 61 37 – fax 016 30 83 66 e-mail: info@fsc.be - website: www.fsc.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 155

155

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 7. CeDuBo: Centrum Duurzaam Bouwen De vzw Centrum Duurzaam Bouwen (kortweg CeDuBo) is een informatieen coördinatiecentrum gelegen in de voormalige badzaal op de mijnsite te Heusden-Zolder. Vanuit deze unieke locatie wenst CeDuBo het duurzaam bouwen op grote schaal te promoten en in praktijk te brengen. Hiervoor organiseert het centrum diverse activiteiten voor een zo groot mogelijk publiek. Een volledig overzicht per doelgroep vindt u in het menu op de website www.cedubo.be. Op de benedenverdieping bevindt zich de permanente producttentoonstelling. Hierin worden in een 20-tal stappen alle fasen van het bouwproces overlopen. Thema’s zoals o.a. ruwbouw, isolatie, waterbeheer,… worden behandeld. Aan de hand van praktische aandachtspunten, maquettes op ware grootte en productinformatie van fabrikanten kunnen de bezoekers zich in een vrij technisch kader informeren over duurzaam bouwen. In deze clusters wordt ook steevast aandacht besteed aan toepassingen voor de renovatie van woningen U kan vragen stellen aan de balie en brochures meenemen uit de brochurekast duurzaam bouwen. Ook kan u informatie meekrijgen van producten op aanvraag. Centrum Duurzaam Bouwen wil duurzaam bouwen en het maatschappelijk debat hierover stimuleren. Dit kan enkel door samen te werken met alle belanghebbenden uit de bouwsector; architecten, ontwerpers, uitvoerders, fabrikanten, … en hen te overtuigen zich hiervoor te engageren. Ook de overheid met haar omvangrijk patrimonium heeft hier een voorbeeldfunctie en kan bovendien het proces versnellen door tal van stimuli, fiscale en andere. Centrum Duurzaam Bouwen bereikt deze professionele belanghebbenden op verschillende manieren: - studiedagen - opleidingen voor uitvoerders - partnerships voor partner-exposanten CeDuBo organiseert verschillende workshops en studiedagen op maat van de professional. Wil u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen en begrijpen wat deze voor uw organisatie betekenen? Wilt u leren van uw vakgenoten? Wilt u zich verder ontwikkelen als professional? Neem deel aan een van de evenementen van CeDuBo: meer info vindt u op www.cedubo.be. Meer informatie Centrum Duurzaam Bouwen, Marktplein 7 bus 1, B-3550 Heusden-Zolder tel. 011 51 70 51, fax 011 57 12 87 www.centrumduurzaambouwen.be - info@centrumduurzaambouwen.be

156

4000-5321.indd 156

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 8. Kamp C: Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen Eind april 2003 opende het Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen zijn deuren, een initiatief van de provincie Antwerpen met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Talrijke particuliere (ver)bouwers en professionelen vonden ondertussen de weg naar het centrum. Kamp C is een provinciaal domein van 10 ha groot dat een voortrekkersrol speelt op het gebied van duurzame ontwikkeling in het algemeen met specifieke aandacht voor het thema duurzaam bouwen en wonen. Het domein is onderverdeeld in een infozone en bedrijvenzone. Een deel van het domein van Kamp C beslaat bovendien een natuurgebied met een educatief wandelpad over duurzaam bosbeheer. Vier doelstellingen Kamp C is een provinciaal domein van 10 ha groot dat een voortrekkersrol speelt op het gebied van duurzame ontwikkeling in het algemeen met specifieke aandacht voor het thema duurzaam bouwen en wonen. Het domein is onderverdeeld in een infozone en bedrijvenzone. Een deel van het domein van Kamp C beslaat bovendien een natuurgebied met een educatief wandelpad over duurzaam bosbeheer. Infozone De infozone heeft als toegangspoort het algemene infocentrum. Hier kun je je aanmelden en word je doorverwezen naar het Infoloket en de bibliotheek voor meer informatie of kun je vanaf hier ook Expo C bezoeken. Doorheen de Expo bezoek je automatisch de authentieke Canadese blokhut en de Kempische Schuur. Vooraan het domein staat de ervaringswoning Casana. Bedrijvencentrum Organisaties en ondernemingen kunnen bij Kamp C seminaries en vergaderingen houden in het duurzaam bedrijvencentrum De Basis. Daarnaast biedt De Basis ook kantoorruimte en bouwgronden voor ondernemingen in de sector duurzaam bouwen en wonen. Natuurzone De westelijke kant van Kamp C is natuurzone. Hier kan je het Mierenpad volgen waarbij je meer te weten komt over duurzaam bosbeheer. Meer informatie Kamp C â&#x20AC;&#x201C; Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen Britselaan 20, 2260 Westerlo, tel. 014 27 96 50 â&#x20AC;&#x201C; fax 014 27 96 69 www.provant.be/KampC - info@kampc.provant.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 157

157

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 9. Milieu Hieronder vindt u een algemene inleiding. Voor een gedetailleerd overzicht van de verschillende wetgevingen verwijzen we u door naar de volgende websites: http://www.vlaanderen.be en http:// www.lne.be (thema’s => Vlarem en de milieuvergunning). 9.1. Milieu De Vlaamse milieureglementering Vlarem (bestaande uit Vlarem I en Vlarem IIbis) integreert de vroeger bestaande vergunningen (o.a. exploitatievergunning, lozingsvergunning, vergunning voor vernietiging van giftig afval, vergunning voor de verwijdering van afvalstoffen ...) in één enkele milieuvergunning. Het Vlarem voert ook de koppeling van de milieu- en bouwvergunning in. Wanneer een bouwvergunning wordt afgeleverd voor een inrichting waarvoor tevens een milieuvergunning of melding vereist is, dan wordt de bouwvergunning geschorst zolang de milieuvergunning niet definitief is verleend of de melding niet is gebeurd en omgekeerd. Wanneer de milieuvergunning wordt geweigerd, dan vervalt de bouwvergunning automatisch en omgekeerd. Alle “inrichtingen” (fabrieken, werkplaatsen, opslagplaatsen, machines, installaties, toestellen en handelingen) die hinderlijk zouden kunnen zijn voor het milieu of voor de mens zijn opgenomen in een lijst die in bijlage bij het Vlarem I is gevoegd, de zogenaamde indelingslijst. Het Vlarem I deelt al deze inrichtingen op in drie klassen. Inrichtingen van klasse 1 en 2 zijn vergunningsplichtig; inrichtingen van klasse 3 hebben een meldingsplicht. De meeste ondernemingen oefenen meer dan één hinderlijke activiteit uit. In dat geval is het steeds de procedure van de hoogste klasse die geldt. Telkens men een onderneming die als hinderlijk wordt beschouwd wil exploiteren of veranderen, heeft men een meldingsplicht of moet men een milieuvergunning aanvragen. Met “exploiteren” bedoelt men: in werking stellen, in stand houden, het gebruiken van een inrichting, het lozen van afvalwater,... Niet alleen uw onderneming valt onder de Vlarem-reglementering. Ook een bouwplaats kan op vlak van milieuwetgeving milieuvergunnings- of meldingsplichtig zijn. Vlaamse omgevingsvergunning Op 19 april 2013 heeft de Vlaamse regering een ontwerpdecreet goedgekeurd voor het indienen van de omgevingsvergunning. Die moet op termijn de stedenbouwkundige vergunning en milieuvergunning combineren. De huidige vergunningverlening voor bouwwerken en verkavelingen zoals bepaald in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, en voor de exploitatie van ingedeelde inrichtingen in toepassing van het Milieuvergunningsdecreet wordt gebundeld in het Omgevingsvergunningsdecreet. Dit decreet integreert in de nieuwe vergunningsprocedure ook de behandeling van het milieueffectenrapport en van het omgevingsveiligheidsrapport. Bedrijven die een vergunningsplichtig project willen realiseren, zullen voortaan slechts één vergunningsaanvraag moeten indienen, gevolgd door slechts één openbaar onderzoek en één adviesronde, waarna de overheid één beslissing neemt, in principe geldig voor onbepaalde tijd. Een en ander moet leiden tot een efficiëntere vergunningsverlening met een maximale synergie van de te doorlopen stappen. Dat moet voor alle betrokkenen tijdwinst en een beter eindresultaat opleveren. Het ontwerpdecreet wordt nu voorgelegd aan de adviesraden.

158

4000-5321.indd 158

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

VEKMO-afdeling milieu Vekmo-afdeling milieu verleent zelfstandigen en KMO’s concrete hulp bij het oplossen van al hun milieuvragen. Daarnaast biedt Vekmo-afdeling milieu haar Milieu Check-up aan, een audit om na te gaan in hoeverre de bedrijfsvoering in overeensteming is met de milieuwetgeving. Volgende topics komen hierbij aan bod: milieuvergunning, exploitatievoorwaarden, milieucoördinatie, afvalstoffen, afvalwater, bodem, verpakkingen, grondwater. Meer informatie VEKMO-afdeling milieu Jan Breydellaan 107, 8200 Brugge, tel. 050 47 47 11 - fax 050 47 47 09 www.vekmo.be 9.2. Het schildersafvalproject Schildersafval wordt beschouwd als gevaarlijk afval. Steeds minder schilders kunnen terecht op het containerpark en de gemeentelijk ophaaldienst wil het schildersafval ook niet meer meenemen. Het afval bij de klant laten is niet goed voor het imago van het bedrijf. Steeds meer schilders doen dan ook een beroep op een gespecialiseerde firma maar dit is natuurlijk een extra kost. Bouwunie heeft met het project “Borstel uw afval buiten” een systeem uitgewerkt waarmee de professionele schilders hun afval kunnen laten ophalen op een wettelijk correcte manier en dit aan een democratische prijs. Ze werkt hiervoor samen met Van Gansewinkel. Steeds strengere milieuwetgeving De milieuwetgeving wordt steeds strenger. Naast de problematiek van het gevaarlijk afval dient u een afvalstoffenregister bij te houden en jaarlijks een melding te doen van de geproduceerde afvalstoffen. Het project “Borstel uw afval buiten” is gemaakt op maat van de schilder-decorateur en houdt dan ook rekening met alle formaliteiten. De afvalophaler bezorgt u het formulier voor de jaarlijkse meldingsplicht en de facturen kan u bijhouden in het afvalstoffenregister. Borstel uw afval buiten Bij de opstart van het project werd er nauwkeurig over gewaakt dat het voldeed aan de behoeften van de schilder-decorateur. Het verzamelen van het afval mag niet teveel ruimte in beslag nemen en het systeem moet ook toegankelijk zijn voor kleine bedrijven. Hoe intekenen op het project? U kan hiervoor contact opnemen met Ronald Van Oostveen bij Van Gansewinkel via tel. 070/223 100 of e-mail centrum_oost@vangansewinkel.com.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 159

159

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 10. Kwaliteits- en veiligheidszorg 10.1. Kwaliteitszorg en ISO-certificering De snelle ontwikkeling en evolutie van nieuwe technieken en producten voor de bouw, werkmethoden en informatietechnieken wijzigen ingrijpend de bestaande gewoonten en de knowhow van de onderneming. Geconfronteerd met deze voortdurende uitdaging en met de steeds hogere eisen van de klanten is het aan de ondernemer om de organisatie van zijn diensten en van het uitgevoerde werk systematisch te verbeteren, teneinde de kwaliteit ervan blijvend te kunnen waarborgen. De kwaliteitszorg wordt formeel vastgelegd in een kwaliteitssysteem, waarin de structuur, de verantwoordelijkheden en de procedures voor het uitvoeren van de kwaliteitszorg omschreven worden. Het kwaliteitssysteem is opgebouwd uit gecontroleerde processen. Deze processen beschrijven de overdracht van informatie bij welbepaalde punten, om verder verwerkt te worden in instructies of beslissingen door de bedrijfsleiding. De documenten die deze informatie bevatten, worden beschreven in het systeem en verklaren zodoende welke informatie overgedragen wordt en wie erbij betrokken is op beleids- of toezichthoudend niveau. De norm ISO-9001 (uitgave 2000) die sedert december 2003 definitief de versie van 1994 vervangt, legt de criteria vast waaraan gecertificeerde bedrijven moeten voldoen. Deze criteria worden aangevuld met de aanbevelingen uit de norm ISO-9004, die de verbetering van een kwaliteitsmanagementssysteem nastreven. Deze criteria steunen op de 8 principes van kwaliteitsbeheer, bepaald in de ISO-normen. Deze 8 principes zijn: klantgerichtheid, leadership, personeelsbetrokkenheid, procesbenadering, systeembenadering, voortdurende verbetering, beslissing op basis van feiten en een goede band met de leveranciers. De “Belgian Construction Quality Society” (BCQS) werd enkele jaren geleden medeopgericht door het WTCB voor de vorming en de begeleiding van bouwbedrijven die een kwaliteitssysteem wensen in te voeren. Ook werden een aantal publicaties op het vlak van kwaliteitszorg uitgegeven. Syntaxis

9000 9001 - 9002 - …: kwaliteit 14001 - …: milieu

Bijvoorbeeld - Bij biologische, fysico-chemische en thermische grondreiniging alsook tussentijdse opslag van gronden en levering gereinigde gronden is een ISO 9001 kwaliteitscertificaat vereist. - Voor de activiteit van smeltlassen van metalen is een ISO 38 34 noodzakelijk. Voor de volledige lijst van de publicaties en bestellingen kan men terecht bij de Dienst publicaties van het WTCB, Poincarélaan 79, 1060 Brussel, tel. 02 511 33 14 - fax 02 511 09 00 – publ@bbri.be Voor meer informatie omtrent de opleidingen en mogelijke dienstverlening door BCQS kan men terecht op tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12. - www.wtcb.be en www.bcqs.be

160

4000-5321.indd 160

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

10.2. VCA - BeSaCC Wat is VCA? VCA (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers) is een certificatieproces waarbij een certificatieinstelling op basis van een doorlichting van het bedrijf en zijn werklocaties nagaat of de aanvrager voldoet aan de eisen opgenomen in de VCA-checklist. VCA is gestart in Nederland. Sinds 1 september 1999 is ook een Belgische VCA-structuur operationeel binnen de koepel BeSaCC-VCA met het Uitvoerend Comité van Deskundigen (UCvD) als centraal orgaan. Wat is BeSaCC? BeSaCC (Belgian Safety Criteria for Contractors) is een attesteringssysteem ontwikkeld door een aantal bedrijfssectoren, voor de attestering van ondernemingen die voldoen aan de criteria voor veilige onderaanneming. Bij BeSaCC gaat het om een attestering waarbij een groep van deskundigen (cel van deskundigen-CvD) aan de hand van een door de aanvrager opgesteld dossier nagaat of voldaan is aan de BeSaCC-criteria. BeSaCC-attest of VCA-certificaat? Elke onderneming waarvan de werknemers in een andere onderneming werken moeten uitvoeren, heeft baat bij het behalen van een attest of een certificaat. De keuze tussen een VCA-certificaat en een BeSaCC-attest hangt af van verschillende factoren zoals de eisen gesteld door de opdrachtgever, de aard van de risico’s of de eigen mogelijkheden van het bedrijf. De vzw BeSaCC-VCA streeft naar een zo groot mogelijke complementariteit tussen beide systemen zonder afbreuk te doen aan de eigenheid van BeSaCC of VCA. De gehanteerde criteria zijn sterk gelijklopend en een overlegplatform ziet erop toe dat de criteria bij elkaar aansluiten. Het verschil ligt vooral in het proces waarbij VCA een doorlichting door een certificatie-instelling vereist. VCA is daarom eerder bedoeld voor bedrijven waarvan de werkzaamheden bij opdrachtgevers een verhoogd risico inhouden. BeSaCC is vooral bestemd voor werkzaamheden met minder belangrijke risico’s. Het BeSaCC-attest kan ook gezien worden als een eerste stap naar certificatie. Het onderscheid tussen belangrijke en minder belangrijke risico’s is niet duidelijk te maken en een afbakening naar sectoren al helemaal niet. De opdrachtgevers houden daarom bij het opleggen van eisen best rekening met de eigenheid van de contractors en laten eventueel de keuze voor BeSaCC of VCA aan de contractor zelf. Hoe behaal ik een BeSaCC-attest? Om een attest te bekomen, moet men voldoen aan de BeSaCC-criteria. De aanvrager moet hiervan het bewijs leveren aan de hand van een dossier met de nodige bewijsstukken. Na een positieve evaluatie door de Cel van deskundigen, wordt een BeSaCC-attest afgeleverd geldig voor een periode van drie jaar voor de activiteiten zoals ze omschreven worden in de aanvraag. Voor het bekomen van een BeSaCCattest wordt een forfaitair bedrag aangerekend dat afhangt van het aantal werknemers van het bedrijf.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 161

161

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Hoe behaal ik een VCA-certificaat? VCA (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers) is een certificatieproces waarbij een certificatie-instelling op basis van een doorlichting van het bedrijf en zijn werklocaties nagaat of de aanvrager voldoet aan de beoordelingscriteria voor certificatie van VCA. Binnen VCA worden nu drie certificatieniveaus (sedert de versie 2008/5) onderscheiden. - VCA*: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, zonder inschakeling van onderaannemers. - VCA**: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, alsmede op de VGM-structuur (o.a. VGM-beleid, VGM-organisatie en verbetermanagement). - VCA petrochemie: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, op de VGM-structuur (o.a. VGMbeleid, VGM-organisatie en verbetermanagement), alsmede op specifieke aanvullende eisen voor de petrochemie. Het criterium voor certificatie is verschillend volgens het certificatieniveau. Zoals in de vorige versie (2004/4) bevat de checklist van VCA “mustvragen” (*/**/petrochemie) en “aanvullende vragen” (c). Een vraag wordt enkel positief beoordeeld, indien aan alle minimumeisen en de doelstelling, behorende bij die vraag, is voldaan. VCA* bevat nog enkel mustvragen. VCA** en VCA petrochemie bevatten eisen verdeeld over mustvragen en aanvullende vragen. De vragen zijn identiek, alleen zijn er een groter aantal van die vragen verplicht voor VCA petrochemie. VCA** telt dan weer meer aanvullende vragen. Zowel voor VCA** als voor VCA petrochemie moet minimaal voldaan zijn aan de helft van die aanvullende vragen. Inhoudelijk is er dus een sterke overlap van vragen van VCA*, VCA** naar VCA petrochemie. Daarmee kunnen alle VCA** bedrijven de ontwikkelingen in de petrochemie volgen, maar zonder een verplichting tot het petrochemie certificaat. De onderstaande tabel maakt en ander duidelijk. Niveau

Vragen

Inhoud

Certificatienorm

VCA*

24 VCA* mustvragen

Eisen op de werkvloer

Alle VCA* mustvragen

VCA**

24 VCA* mustvragen 9 VCA** mustvragen 14 aanvullende vragen Totaal = 47 vragen

Eisen op de werkvloer + organisatie-eisen

Alle VCA** mustvragen Min. 6 aanvullende vragen Totaal = 39 vragen

VCA petrochemie

24 VCA* mustvragen 9 VCA**mustvragen 10 VCA petrochemie mustvragen (1) 4 aanvullende vragen Totaal = 47 vragen

Eisen op de werkvloer + organisatie-eisen + specifieke eisen petrochemie

Alle VCA petrochemie mustvragen Min. 2 aanvullende vragen Totaal = 45 vragen

(1) 10 aanvullende vragen van de VCA** worden mustvragen voor de VCA petrochemie Meer info: www.besacc-vca.be

162

4000-5321.indd 162

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 11. Steunmaatregelen De overheid geeft op verschillende vlakken steun aan ondernemers. Deze steun is gebaseerd op Europese, nationale, regionale of provinciale initiatieven en gebeurt in de vorm van financiële tegemoetkomingen en fiscale voordelen. De soort en hoogte van de investeringssteun is afhankelijk van het doel van de investering, de plaats van investering en de grootte van uw onderneming. Kortweg kunnen de belangrijkste overheidsstimulansen in volgende categorieën worden ingedeeld: 1. steun bij investeringen; 2. steun bij aanwervingen; 3. steun bij opleiding en advies; 4. steun voor onderzoek en ontwikkeling; 5. steun bij internationale expansie. Op de website van de Vlaamse overheid vindt u uitgebreide informatie over de kmo-portefeuille, de ecologiepremie-plus en andere steunmaatregelen (www.vlaanderen.be/ondernemen). Voor gedetailleerde informatie over de andere Vlaamse, en over federale, steunmaatregelen, gaat u best te rade bij het Agentschap Ondernemen van uw provincie (zie verder). De overheden van het Waals gewest en van het Brussels Hoofdstedelijk gewest hebben een eigen systeem van steunmaatregelen uitgewerkt. Op hun website vindt u de adressen van de betrokken instanties waar u meer specifieke informatie kan aanvragen (adres: http://www.wallonie.be en http://www.brussel.irisnet.be). Voor uw specifiek project raden wij u aan het gratis advies van het Agentschap Ondernemen (een vestiging per Vlaamse provincie, zie de adressen op www.agentschapondernemen.be) in te winnen. Zij adviseren en begeleiden u ook bij het doorlopen van de procedure. Voor de financiering van uw project loont het zeker de moeite te informeren naar de interessante leningen van het Participatiefonds. Meer info op www.fonds.org – tel. 02 210 87 87.

Hoofdstuk 12. Werken in het buitenland Wanneer een Belgisch bedrijf in een andere lidstaat van de Europese Unie - of daarbuiten - op reglementaire wijze werkzaamheden wil uitvoeren (bouwwerken, montage-, constructie- of installatiewerkzaamheden, herstellingen, ...), wordt het meestal geconfronteerd met een hele reeks buitengewoon complexe formaliteiten. Deze formaliteiten verschillen van land tot land en van activiteit tot activiteit. De ervaring leert dat een groot aantal van de ondernemingen die internationaal actief zijn de na te leven voorschriften in de praktijk naast zich neerleggen, uit onwetendheid of omdat de toepassing ervan een te grote administratieve of financiële last betekent. Men moet er zich echter rekenschap van geven dat een dergelijke manier van handelen ernstige risico’s inhoudt. Nochtans is werken over de grenzen heen zeker het overwegen waard. De Belgische bedrijven staan in het buitenland goed aangeschreven omwille van de kwaliteit van het geleverde werk. Een goede voorbereiding is hierbij wel onontbeerlijk.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 163

163

27/08/13 12:15

DEEL 10. DIVERSE INFORMATIE

Hiervoor kan u beroep doen op een aantal gespecialiseerde instellingen. We sommen de belangrijkste voor u op: - UNIZO-Internationaal: Deze exportdienst van UNIZO informeert en begeleidt zowel beginnende exporteurs en importeurs als bedrijven die hun internationale activiteiten verder willen ontplooien. - Flanders Investment and Trade: deze dienst van de Vlaamse overheid, die provinciaal uitgebouwd is, staat bedrijven bij in het goed uitvoeren van hun exportplannen en beschikt over een studiedienst die op de hoogte is van buitenlandse weten regelgeving. - uw bankinstelling: de meeste banken kunnen u informatie geven over, alsook helpen bij het uitvoeren van werken in het buitenland. - de Belgische ambassades in het buitenland kunnen u zeker van dienst zijn op het vlak van de buitenlandse wetgeving en gewoonten. De belangrijkste adressen vindt u in de adressenlijst terug. De adressen van de Belgische vertegenwoordigingen in het buitenland vindt u terug op www.diplomatie.belgium.be. Bouwunie heeft een brochure opgesteld voor werken in Frankrijk en een voor werken in Nederland. Deze bevat een inventaris van de belangrijkste zaken waarmee u rekening dient te houden wanneer u een contract in Frankrijk of Nederland wenst uit te voeren. Voor verdere info kan u contact opnemen met Anja Larik, economisch adviseur Bouwunie, tel. 02 588 42 01, fax 02 253 07 45, e-mail anja.larik@bouwunie.be.

164

4000-5321.indd 164

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Bijlage: Nuttige adressen BOUWUNIE Nationaal secretariaat Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 - fax 02 253 07 45 www.bouwunie.be - info@bouwunie.be Bouwunie West-Vlaanderen contact: Vincent Decruyenaere 1. St-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 46 62 of 0496 270 735 - fax 050 47 46 69 2. Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk tel. 056 26 44 73 of 0496 270 735 - fax 056 26 44 40 Vincent.Decruyenaere@bouwunie.be Bouwunie Oost-Vlaanderen contact: Hildegard Moreels Lange Kruisstraat 7, 9000 Gent tel. 09 235 49 51 of 0474 44 60 44 - fax 09 235 49 60 Hildegard.Moreels@bouwunie.be Bouwunie Limburg contact: Davy Maesen – Katrien De Clercq Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt tel. 011 26 30 10 of 011 26 31 05- fax 011 23 35 08 davy.maesen@bouwunie.be - katrien.declercq@bouwunie.be Bouwunie Antwerpen contact: Jo Kusseneers Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 of 0475 79 03 50 - fax 02 253 07 45 Jo.Kusseneers@bouwunie.be Bouwunie Vlaams-Brabant contact: Jo Kusseneers Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 of 0475 79 03 50 - fax 02 253 07 45 Jo.Kusseneers@bouwunie.be Bouwunie – Borgstellingskas en Patronale Vereveningsdienst (terugbetaling gewaarborgd loon) Sint-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 47 20 – fax 050 47 47 26 contact: Alain Vanhaverbeke – borgstellingskas.bouwunie@admb.be en pv.bouwunie@admb.be WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 165

165

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Regionale UNIZO/BOUWUNIE-kantoren UNIZO Antwerpen-Mechelen • Oudeleeuwenrui 25, 2000 Antwerpen, tel. 03 213 92 50 www.unizo.be/antwerpen-mechelen UNIZO-Kempen • Meirgorenstraat 6, 2300 Turnhout, tel. 014 42 42 44 • Diestseweg 63, 2440 Geel, tel. 014 58 00 88 • de Merodedreef 100, 2260 Westerlo, tel. 014 54 41 52 www.unizo.be/kempen UNIZO-Vlaams-Brabant en Brussel • Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 511 • Diestsevest 52-54, 3000 Leuven, tel. 016 28 44 41 www.unizo.be/vlaamsbrabant UNIZO-Limburg • Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt, tel. 011 26 30 18 www.unizo.be/limburg UNIZO-Waas & Dender • Hendrik Heymanplein 1B, 9100 Sint-Niklaas, tel. 03 760 14 30 • Hoogveld 22, 9200 Dendermonde, tel. 052 21 21 16 www.unizo.be/waasendender UNIZO-Aalst – UNIZO-Oudenaarde • Dirk Martensstraat 67, 9300 Aalst, tel. 053 21 57 78 • Einestraat 26, 9700 Oudenaarde, tel. 055 23 29 29 www.unizo.be/aalst-oudenaarde UNIZO-Gent–Meetjesland • Lange Kruisstraat 7, 9000 Gent, tel 09 235 49 54 • Stationsstraat 17, 9900 Eeklo, tel. 09 377 18 08 www.unizo.be/gent-meetjesland UNIZO-Noord-West-Vlaanderen • ‘t Zand 20, 8000 Brugge, tel. 050 33 13 13 • Wapenplein 10, 8400 Oostende, tel. 059 55 19 19 www.unizo.be/noordwestvlaanderen

166

4000-5321.indd 166

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

UNIZO-Midden-West-Vlaanderen • Arme Klarenstraat 55, 8800 Roeselare, tel. 051 26 76 69 • Tramstraat 10, 8700 Tielt, tel. 051 40 24 31 www.unizo.be/middenwestvlaanderen UNIZO-Zuid-West-Vlaanderen • Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk, tel. 056 26 44 44 www.unizo.be/zuid-west-vlaanderen UNIZO-Westhoek • Duinkerkestraat 17, 8630 Veurne, tel. 058 29 69 40 • Gasthuisstraat 1, 8600 Diksmuide, tel. 051 50 04 01 • Maarschalk Fochlaan 28, 8900 Ieper, tel. 057 22 86 86 • Deken de Bolaan 1, 8970 Poperinge, tel. 057 33 35 79 www.unizo.be/westhoek ADMB Hoofdzetel: St-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11, fax 050 47 41 10 /www.admb.be Agentschap Ondernemen Koning Albert II-laan 35 b12, 1030 Brussel, tel. 0800 20 555 e-mail: info@agentschapondernemen.be - www.agentschapondernemen.be Brand- en Diefstalpreventie (ANPI) Parc scientifique Fleming, Rue Granbonpré 1, 1348 Louvain-la-Neuve-Sud tel. 010 47 52 11 - fax 010 47 52 70 www.anpi.be – e-mail: info@anpi.be Bureau voor Normalisatie (NBN) Jozef II-straat 40/6, 1000 Brussel, tel. 02 738 01 11 - fax 02 733 42 64 www.nbn.be CERGA Rodestraat 125, 1630 Linkebeek, tel. 02 383 02 00 - fax 02 380 87 04 www.cerga.be – e-mail: kvbg@kvbg.be Commissie voor de erkenning van aannemers FOD Economie, North Gate II, 5e verdieping, Koning Albert II-laan 16, 1000 Brussel, tel. 02 277 66.06 – fax 02 277 54 45 – erkenning.aannemers@economie.fgov.be www.economie.fgov.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 167

167

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Externe Dienst voor Preventie en Bescherming KMO’s (Provikmo) Hoofdzetel: Dirk Martensstraat 26 bus 1, 8200 St.-Andries-Brugge, tel. 050 47 47 47 - fax 050 47 47 58. De regionale kantoren van Provikmo vindt u op www.provikmo.be Federale Overheidsdiensten FOD Economie, KMO, Middenstand en energie Contactcenter: tel. 0800 120 33 – fax 0800 120 57 - info.eco@economie.fgov.be www.economie.fgov.be FOD Financiën www.fiscus.fgov.be www.minfin.fgov.be Contactcenter FOD Financiën: tel. 0257 257 57 (8-17 uur) Administratie van fiscale zaken: North Galaxy, Koning Albert II-laan 33 bus 22, 1030 Brussel e-mail: info.afzaaf@minfin.fed.be Administratie van de Ondernemings- en inkomensfiscaliteit (vestiging van de inkomstenbelastingen en van de BTW) North Galaxy, Koning Albert II-laan 33 bus 25, 1030 Brussel Directe belastingen – personenbelasting: infolijn 0257 257 57 FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg www.werk.belgie.be Ernest Blérotstraat 1, 1070 Brussel Informatie: tel. 02 233 43 93, fax 02 233 42 57 e-mail: informatie@werk.belgie.be 1. Toezicht op de Sociale Wetten Provincie Antwerpen 2000 ANTWERPEN, Italiëlei 124 bus 56, tel. 03 213 78 10 - fax 03 213 78 34 2800 MECHELEN, Louizastraat 1, tel. 015 45 09 80 - fax 015 45 09 99 2300 TURNHOUT, Warandestraat 49, tel. 014 44 50 10 - fax 014 44 50 20 Provincie Brabant 1070 BRUSSEL, Ernest Blérotstraat 1, tel. 02 235 54 01 - fax 02 235 54 04 3001 LEUVEN, Philipssite 3A bus 8, tel. 016 31 88 00 - fax 016 31 88 10 1800 VILVOORDE, d’Aubreméstraat 16, tel. 02 257 87 30 - fax 02 252 44 95

168

4000-5321.indd 168

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Provincie Limburg 3500 HASSELT, Voorstraat 43, tel. 011 35 08 80 - fax 011 35 08 98 3700 TONGEREN, E. Jaminéstraat 13, tel. 012 23 16 96 - fax 012 39 24 53 Provincie Oost-Vlaanderen 9300 AALST, Graanmarkt 1, tel. 053 75 13 33 - fax 053 75 13 44 9000 GENT, Savaanstraat 11/002, tel. 09 265 41 11 - fax 09 265 41 10 9100 ST.-NIKLAAS, Kazernestraat 16 blok C, tel. 03 760 01 90 - fax 03 760 01 99 Provincie West-Vlaanderen 8200 BRUGGE, Koning Albert I-Laan 1/5 bus 4, tel. 050 44 20 30 - fax 050 44 20 39 8500 KORTRIJK, Ijzerkaai 26-27, tel. 056 26 05 41 - fax 056 25 78 91 8800 ROESELARE, Kleine Bassinstraat 16, tel. 051 26 54 30 - fax 051 24 66 16 2. Toezicht op het Welzijn op het Werk Antwerpen: Italiëlei 124 bus 77, 2000 Antwerpen, tel. 03 232 79 05 – fax 03 226 02 53 tww.antwerpen@werk.belgie.be Brussel: E. Blérotstraat 1, 1070 Brussel, tel. 02 233 45 46 – fax 02 233 45 23 tww.brussel@werk.belgie.be Henegouwen: Rue du Chapitre 1, 7000 Mons, tel. 065 35 39 19 – fax 065 31 39 92 cbe.hainaut@emploi.belgique.be Limburg en Vlaams-Brabant: Koning Albertstraat 16B, 3290 Diest, tel. 013 35 90 50 – fax 013 35 90 89 tww.limburg.vlaams-brabant@werk.belgie.be Luik: Bd. de la Sauvenière 73, 4000 Liège, tel. 04 250 95 11 – fax 04 250 95 29 cbe.liege@emploi.belgique.be Namen, Luxemburg en Waals-Brabant: Chaussée de Liège 622, 5100 Jambes, tel. 081 30 46 30 – fax 081 30 86 30 cbe.namur@emploi.belgique.be Oost-Vlaanderen: Ketelvest 26/202, 9000 Gent, tel. 09 265 78 60 – fax 09 265 78 61 tww.oost-vlaanderen@werk.belgie.be West-Vlaanderen: Koning Albert I-Laan 1/5 bus 5, 8200 Brugge, tel. 050 44 20 20 – fax 050 44 20 29 tww.west-vlaanderen@werk.belgie.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 169

169

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Flanders Investment and Trade Gaucheretstraat 90, 1030 Brussel, tel. 02 504 87 11 – fax 02 504 88 99 - info@fitagency.be www.flanderstrade.be Fonds voor Arbeidsongevallen Troonstraat 100, 1050 Brussel, tel. 02 506 84 11, fax 02 506 84 15 www.faofat.fgov.be Fonds voor Bestaanszekerheid van de Werklieden uit het Bouwbedrijf (FBZ Constructiv) Koningsstraat 132 bus 1, 1000 Brussel, tel. 02 209 65 65 – fax 02 209 65 00 – fbz@constructiv.be www.constructiv.be Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB-Constructiv) Koningsstraat 132 bus 5, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 33 - fax 02 210 03 99 – fvb@constructiv.be www.constructiv.be FVB-regio’s: Antwerpen T. Van Rijswijckplaats 8, bus 4, 2000 Antwerpen, tel. 03 224 78 10 fax 03 224 78 19 fvb.ant@constructiv.be Limburg Prins Bisschopssingel 34A, 3500 Hasselt, tel. 011 30 12 40 fax 011 22 63 19 fvb.lim@constructiv.be Oost-Vlaanderen Tramstraat 59, 9052 Zwijnaarde, tel. 09 338 55 10 - fax 09 338 55 19 fvb.ovl@constructiv.be Vlaams-Brabant Dreefstraat 8, 3001 Leuven-Heverlee, tel. 016 27 04 00 - fax 016 27 04 09 fvb.vlb@constructiv.be Brussel Koningsstraat 45, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 93 - fax 02 210 03 37 fvb.bru@constructiv.be West-Vlaanderen Kortrijksestraat 389B, 8500 Kortrijk, tel. 056 24 55 40 - fax 056 24 55 45 fvb.wvl@constructiv.be

170

4000-5321.indd 170

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Troonstraat 30A, 1000 Brussel info-ambtenaar: tel. 0800 11 292 www.hziv.be – info@caami-hziv.fgov.be Informazout Dauwstraat 12, 1070 Brussel, tel. 078 152 150 – fax 02 523 97 88 www.informazout.be – e-mail: info@informazout.be Instituut voor Brandveiligheid (ISIB) Dauwstraat 12, 1070 Brussel, tel. 078 152 150 – fax 02 523 97 88 www.informazout.be – info@informazout.be Instituut voor Preventie, Bescherming en Welzijn op het Werk (PREVENT) Gachardstraat 88, bus 4, 1050 Brussel, tel. 02 643 44 44 - fax 02 643 44 40 - prevent@prevent.be www.prevent.be Jobkanaal Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 0800 62 800 www.unizo.be/hrmcoach - jobkanaal@unizo.be Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) Willebroekkaai 38, 1000 Brussel, tel. 02 741 83 11 - fax 02 741 83 00 www.ksz.fgov.be Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB-Constructiv) Koningsstraat 132 bus 4, 1000 Brussel, tel. 02 552 05 00 - fax 02 552 05 05 - navb@constructiv.be www.constructiv.be Ondernemingsloket Zenito hoofdzetel: Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 230 – fax 02 401 41 67 www.zenito.be – info@zenito.be Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) Stationsstraat 110, 2800 Mechelen, tel. 015 284 284 - fax 015 20 32 75 www.ovam.be - info@ovam.be Passiefhuis Platform Gitschotellei 138, 2600 Berchem, tel. 03 235 02 81 www.passiefhuisplatform.be PDOK-Zegelstelsel Lombardstraat 34, 1000 Brussel, tel. 02 545 57 75 - fax 02 545 59 03

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 171

171

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) Keizerslaan 7, 1000 Brussel, tel. 02 515 14 11 – fax 02 514 11 06 www.rva.be Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers (RKW) Trierstraat 70, 1000 Brussel, tel. 02 237 21 11 – fax 02 237 24 70 www.rkw.be Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) Victor Hortaplein 11, 1060 Brussel, tel. 02 509 31 11, fax 02 509 30 19 www.rsz.fgov.be – www.socialsecurity.be Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) Tervurenlaan 211, 1150 Brussel, tel. 02 739 71 11, fax 02 739 72 91 www.riziv.be Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) J. Jacobsplein 6, 1000 Brussel, tel. 02 546 42 11, fax 02 511 21 53 www.rsvz.be Sofim Dienstengroep Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt, tel. 011 26 30 30 www.sofim.be – info@sofim.be Startersservice Startersservice is een initiatief van UNIZO (Unie voor Zelfstandige Ondernemers) en in samenwerking met Zenito en ADMB. Startersservice begeleidt startende ondernemers bij de opstart van hun zaak. Hieronder vindt u de adressen en telefoonnummers van de plaatselijke UNIZO-kantoren en de namen van de startersverantwoordelijken. Nationaal secretariaat: Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 078 35 39 39 www.unizo.be/uwzaakstarten - startersservice@unizo.be Antwerpen 2000 ANTWERPEN, Veerle Boon, Oudeleeuwenrui 25, tel. 03 213 92 50 - fax 03 233 70 89 2440 GEEL, Ilse Van de Craen, Diestseweg 63, tel. 014 58 00 88 - fax 014 58 38 29 2300 TURNHOUT, Inge Leenaers, Meirgorenstraat 6, tel. 014 42 42 44 - f ax 014 41 54 08 2260 WESTERLO, Christel Hofkens, de Merodedreef 100, tel. 014 54 41 52 - fax 014 54 69 61 Vlaams-Brabant 1000 BRUSSEL, Lieve Vanden Bosch en Bilsen Yildirim, Willebroekkaai 37, tel. 02 21 22 514 - fax 02 230 93 54 3000 LEUVEN, Koen Lauriks en Annelies De Vuyst, Diestsevest 52, tel. 016 28 44 40 - fax 016 28 44 49

172

4000-5321.indd 172

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Limburg 3500 HASSELT, Michel Neesen, Maastrichtersteenweg 254 b3, tel. 011 26 30 96 - fax 011 23 21 04 Oost-Vlaanderen 9300 AALST, Brigitte Heyvaert, Dirk Martensstraat 67, tel. 053 78 11 50 - fax 053 78 80 71 9200 DENDERMONDE, Ignace De Geest, Hoogveld 22, tel. 03 760 14 34 – fax 052 20 03 40 9900 EEKLO, Sylvie Welter en Els Martens, Stationsstraat 17, tel. 09 376 76 92 - fax 09 377 82 93 9000 GENT, Martien van Oyen, Lange Kruisstraat 7, tel. 09 235 49 54 - fax 09 234 21 73 9700 OUDENAARDE , Frans Vanommeslaeghe, Einestraat 26, tel. 055 23 29 29 - fax 055 23 29 28 9100 ST-NIKLAAS, Ignace De Geest, Hendrik Heymanplein 1B, tel. 03 760 14 34 - fax 03 780 98 07 West-Vlaanderen 8000 BRUGGE, Elise Demeulenaere, ‘t Zand 20, tel. 050 33 13 13 - fax 050 33 26 87 8500 KORTRIJK, Miguelle Lust, Lekkerbeetstraat 2, tel. 056 26 44 44 - fax 056 26 44 40 8400 OOSTENDE, Alice Traen, Wapenplein 10, tel. 059 55 19 19 - fax 059 55 19 10 8800 ROESELARE, Franky Deblauwe, Arme Klarenstraat 55, tel. 051 26 76 69 - fax 051 26 76 65 8700 TIELT, Danny Vervaeke, St.-Jansstraat 12, tel. 051 40 24 31 - fax 051 40 42 47 8630 VEURNE, Natalie Vercoutter, Duinkerkestraat 17, tel. 058 29 69 40 – fax 058 31 48 81 Syntra-Vlaanderen (Vlaams Agentschap voor Ondernemingsvorming) Kanselarijstraat 19, 1000 Brussel, tel. 02 227 63 93, fax 02 217 46 12 www.syntravlaanderen.be – info@syntravlaanderen.be www.syntra.be Campussen: Syntra Antwerpen en Vlaams-Brabant: www.syntra-ab.be Syntra Brussel: www.syntrabrussel.be Syntra Limburg: www.syntra-limburg.be Syntra Midden-Vlaanderen: www.syntra-mvl.be Syntra West: www.syntrawest.be UNIZO Nationaal secretariaat Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 078 35 39 39 – fax 02 230 93 54 www.unizo.be – service@unizo.be UNIZO Internationaal Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortijk, tel. 056 26 44 88, fax 056 26 44 89 unizo.internationaal@unizo.be www.unizo.be/internationaal Vakantiefonds-Bouwbedrijven Poincarélaan 78, 1070 Brussel, tel. 02 529 80 11 – fax 02 529 80 12 info@vakantiefondsbouw.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 173

173

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Vast Secretariaat voor het Preventiebeleid (Veiligheid en Preventie) Waterloolaan 76, 1000 Brussel www.ibz.be – www.vigilis.be – www.besafe.be Verzoeningscommissie Bouw Espace Jacquemotte, Hoogstraat 139, 1000 Brussel, tel. 02 504 97 86 – fax 02 504 97 84 www.bouwverzoening.be – info@bouwverzoening.be Vlaamse Infolijn voor alle wegwijsinfo over de Vlaamse overheid tel. 1700 (gratis nr., elke dag 9 – 19 uur) – fax 02 553 55 36 www.vlaamseinfolijn.be – www.1700.be - info@vlaanderen.be of http://www.vlaanderen.be/nl/contact Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) Boeretang 200, 2400 Mol, tel. 014 33 55 11 - fax 014 33 55 99 www.vito.be Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) Keizerslaan 11, 1000 Brussel, tel. 0800 30 700 (werkdagen 8-19 uur) www.vdab.be – info@vdab.be Vlaamse Milieuadministratie (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie) Graaf de Ferrarisgebouw, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel, tel. 02 553 80 11 - fax 02 553 80 05 – info@lne.be www.lne.be www.milieuinfo.be: portaalsite beleidsdomein leefmilieu, natuur en energie Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) Alf. Van de Maelestraat 96, 9320 Erembodegem, tel. 053 72 62 10 - fax 053 77 71 68 - www.vmm.be Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen (VIBE vzw) Grotesteenweg 91, 2600 Berchem, tel. 03 218 10 60 – fax 03 218 10 69 http://www.vibe.be – info@vibe.be Vlaanderen Bouwt vzw (Vlabo) Puttebergmolen, Pater Damiaanstraat 5, 3130 Betekom, tel. 016 44 19 40 – fax 016 44 19 41 www.vlaanderenbouwt.be

174

4000-5321.indd 174

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27/08/13 12:15

BIJLAGE: NUTTIGE ADRESSEN

Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor de Bouwnijverheid (WTCB) - kantoren: Lozenberg 7, 1932 St.-Stevens-Woluwe, tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12 - proefstation: Avenue Pierre Holoffe 21, 1342 Limelette, tel. 02 655 77 11 - fax 02 653 07 29 - maatschappelijke zetel: Lombardstraat 42, 1000 Brussel, tel. 02 502 66 90 – fax 02 502 81 80 - demonstratie- en informatiecentrum, Marktplein 7 bus 1, 3550 Heusden-Zolder, tel. 011 22 50 65 – fax 02 725 32 12 - algemene vragen: info@bbri.be - vragen i.v.m. publicaties: publ@bbri.be www.wtcb.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

4000-5321.indd 175

175

27/08/13 12:15

ADVERTEERDERSINDEX Alimak Hek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Alkern VOR Beton NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 ARGEX N.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Boels Verhuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . omslag 3 CTIB-TCHN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Fihuma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Flex Power Tools BVBA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Gebr. Bodegraven B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Jonka b.v. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 KAB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Kerkstoel 2000+ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Libert Paints & Co . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Opleidingscentrum Hout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Probeton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Saint-Gobain Construction Products Belgium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8-9 Smeets en Zonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Solide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 tesa s.a.- n.v. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . omslag 2 Vanbockrijck Beton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Willco Products . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . omslag 4

4000-5321.indd 176

27/08/13 12:15

DIRECT HUREN BIJ BOELS Altijd een passende oplossing!

Goede service begint met goed luisteren. Daarom beschikt Boels over het meest complete en actuele assortiment in de verhuurbranche. Van graafmachines tot hoogwerkers, van verlichting tot reinigingsmachines. Zo merkt u dat u huurt bij de No. 1 for Rental. De specialisten van Boels adviseren u graag. Bel 070 - 23 23 24 of kijk op boels.com.

4000-5321-POM02.indd 2 1_1 st C5-21-3000-0959.indd 1

27/08/13 15/05/13 11:49 08:58

AD_162x229

27-04-2012

07:20

Pagina 1

N.V. WILLCO PRODUCTS S.A. Kwalestraat 72 9320 Nieuwerkerken (Aalst) - BelgiĂŤ Tel. +32 (0)53 77 13 72 Fax +32 (0)53 78 16 56 www.willcoproducts.be info@willcoproducts.be 4000-5321-POM02.indd 3 1_1 st C5-21-3000-0607.indd 1

27/08/13 16/05/13 11:49 08:50